موضوع اقدام پژوهی
چگونه توانم مشکل یادگیری دانش آموزان در درس جغرافیا پایه اول راهنمایی را برطرف کنم؟
فهرست مطالب
مقدمه: 3
موضوع یا عنوان مشکل: 3
بیان مسئله (توصیف وضع موجود) 3
گرد آوری اطلاعات (شواهد1) 4
تجزیه وتحلیل داده ها وشواهد 1 5
اجرای راه حل های جدید ونظارت بر آن 7
7-گرد آوری شواهد 2 9
ارزشیابی تاثیر اقدام جدید 9
حرف آخر: 10
پیوست ها 11
منابع و ماخذ 12
مقدمه:
جغرافیا یک دانش است که ما را با محیط پیرامون خود آشنا می کند.
جغرافی از دو کلمه Geo,Graphusگرفته شده وبه معنای شناسایی محیطی که در آن زندگی می کنیم است.
علم جغرافیا از علوم اجتماعی است که تمرکز اصلی آن بر روی پراکندگی مکانی است و باید محیط زندگی خود را بهتر بشناسیم که جغرافی سال اول راهنمایی مارا با محیط آب وهوایی که در آن زندگی می کنیم ودیگر مناطق آب وهوایی کشورمان آشنا می کند.
موضوع یا عنوان مشکل:
چگونه می توانم مشکل یادگیری دانش آموزان در درس جغرافیا پایه اول راهنمایی را برطرف کنم؟
بیان مسئله (توصیف وضع موجود)
اینجانب دبیر علوم اجتماعی مدرسه راهنمایی حدیث واقع در شهرستان خرم آباد؛منطقه اسپستان هر سال هنگام تدریس درس جغرافیا پایه اول راهنمایی که در باره موقعیت ایران در جهان ومنطقه ومبحث اصلی آن نوع آب وهوای ایران و آشنا شدن با سه ناحیه آب وهوایی کشور است.متوجه مشکل یاد گیری دانش آموزان در این پایه بودم وامسال وضعیت بدتر از سالهای گذشته بود؟
با توجه به اینکه مهم ترین مسئله در آموزش این درس تشخیص آب وهوای سه ناحیه با خصوصیات جداگانه است بعد از تدریس فصل اول وبا توجه به اینکه استان ما (لرستان)در ناحیه آب وهوای کوهستانی قرار دارد درشروع تدریس این ناحیه متوجه شدم دانش آموزانم مطالب را خوب یاد نمی گیرند ومطالب را طوطی وارحفظ می کنند وهنگام پرسش جواب های ناقص ویا اشتباه می دهند.
به همین علط تصمیم گرفتم که مشکل را حل کنم به صورتی که دانش آموزانم به سطح آموزشی مورد انتظار برسند ومهارت لازم را همراه با توانایی یاد گیری کسب کنند.
گرد آوری اطلاعات (شواهد1)
برای حل این مشکل لازم دیدم که ابتدا به جمع آوری اطلاعات بپردازم تا بهتر بتوانم از پس حل این مشکل برایم
1-در ابتدا به شیوه تدریس خود بیشتر دقت کردم که آیا حق مطلب را ادا میکنم یا خیر و همچنین به نحوه پرسش وارزشیابی این درس.
2-کتاب راهنمای تدریس این درس را کاملا مطالعه کردم و مطالبی را جمع آوری نمودم.
3-با دبیر سال قبل بچه ها (پایه پنجم) گفتگو کردم وبا توجه به اینکه ابتدایی در شیفت مخالف قرار داشت کار مشکلی نبود و چند مرتبه با ایشان صحبت نمودم واز تجربیات او بسیار بهره بردم
4-صحبت با همکارانم (هم رشته) در جلسات کارگاهی وبهترین راه برای بهتر درس دادن این درس که پیشنهاد اکثریت استفاده از کارهای گروهی بود.
5- صحبت در باره این مشکل در جلسات شورای معلمان وهمفکری با سایر همکارانی که مشغول تدریس در این مدرسه بودند که آیا آنها هم مشکل دارتد یا خیر.
6-استفاده از تجربیات مدیر مدرسه با توجه به بازدیدهای که سال های قبل از بازدید کلاسی دارد ودیدن فرم های تکمیل شده سال قبل که توصیه ایشان استفاده از وسایل کمک آموزشی بود.
7-صحبت با اولیای چند تن از دانش آموزان و آگاهی از نظر آنان و دانش آموزان
تجزیه وتحلیل داده ها وشواهد 1
پس از جمع آوری اطلاعات وتجزیه آنها معلوم شد که اکثریت دانش آموزان به صورت گروهی نمی توانند مطالب را یاد بگیرندو این نقص موجب شد که دانش آموزان ضعیف نتوانند عملا مطالب را یاد بگیرند زیرا در کار گروهی اکثرا سر گروه ها ویا دانش آموزان زرنگ فعالیت داشته و دانش آموزان ضعیف فقط برچسب همکاری در گروه را دارند ودر یاد گیری نقش چندانی ندارند.
استفاده فقط از وسایل کمک آموزشی چندان موفق نبود.
در یاد گیری این درس مشکلاتی وجود داشت که به نظر من مهم ترین آنها به شرح زیر می باشد
1- نبود کتاب واحدی با این حجم در دورا ن ابتدایی
2- حفظ اسامی زیادی که در این کتاب است
3- نبود نقشه های مناسب در مدرسه
4- کمبود زمان 45 دقیقه
5- عدم آشنایی با جغرافیای استان و نوع آب وهوای آن
6-عدم همکاری اولیا به صرف اینکه دانش آموز از پس کارهای خود بر می آید
7- وا گذاری فعایت های تکمیلی چون پژوهش های دانش آموزی بدون تخصیص وقت
5-انتخاب راه حل جدید(راه حل موقت)
در این مرحله از کار مهم ترین مساله ارائه راه حل یا راه حل های مناسب وکار ساز برای رفع واز بین بردن مشکلات موجود می باشد.
بعد از بررسی راه کار های موجود وبررسی سطح مشکلات یاد گیری دانش آموزان در این مقطع یک روش عملی ودر عین حال صحیح ودرست برای رسیدن به تعقییر مورد نظر انتخاب کردم.
در این روش از راه کارهای زیر استفاده شد
1-تغییر روش تدریس استفاده از روش بارش مغزی که در کتاب راهنمای تدریس در آن بیشتر از سایر روش ها استفاده شده است
2-تلفیقی از روش همیاری در گروه وایفای نقش در بعضی از دروس ودر پایان هر فصل
3-تهیه فلش کارت
4-شهربازی برای یاد گیری مراکز استانها
5- گروه بندی دانش آموزان وتقسیم کلاس به سه نوع ناحیه آب وهوایی
6-تهیه پازل
7-تهیه کارت امتیاز
اجرای راه حل های جدید ونظارت بر آن
در این مرحله از کار سعی کردم داده ها وراه حل های جدید را به کار ببندم وببینم تا چه اندازه در روند پیشرفت یاد گیری دانش آموزان موثر است وتلاش کردم از همان آغاز کار بر پیشرفت آن نظارت داشته باشم و اگر نیاز به تغییری بود آن را انجام دهم تا بهترین نتیجه کسب شود.
گروه بندی دانش آموزان به سه ناحیه آب وهایی
1- کوهستانی
2-خزری
3-بیابانی ونیمه بیابانی
از هر سه گروه خواستم قبل از تدریس درس را مرور کنند وبعد در زمان تدریس سعی شد که مطالب را از زبان دانش آموزان بگیرم وروی تابلو نوشتم ودر آخر به جمع بندی آنها پرداختم که نتیجه خیلی بهتری از روش سخنرانی که معلم همه کاره است داشت.
کنفرانس درس توسط کسانی که درس را خوب یاد گرفته بودند ودادن کار امتیاز به آنها.
برای یاد گیری اصطلاحات وتعریف آنها ومرکز استانها وناحیه آب وهوایی آن فلش کارتها یی درست کردیم که اسم استان-مرکز-رود ویا کوه مهمی که در آنجا بود- قله مهم و——– در روی آن نوشته شده بود
فلش کارتها رابین دانش آموزان تقسیم کردم سپس نام هر استانی که گفته می شد دانش آموزی که آن کارت را در اختیار داشت نوشته های آن را با صدای بلند برای همه می خواند ومن آنها را راوی تابلو می نوشتم.
نقشه آب وهایی ایران را به صورت پازل در اورده وکامل کردن آن همراه با یاد گیری خصوصییات آن ناحیه تشویق دانش آموزان با اسامی که نام آنها را درست بیان می کردند مانند دماوند استوار-کارون خروشان و——–
-جمع آوری زیباترین نقشه کشیده شده ونصب آن در کلاس
-دادن کارت امتیاز به کسی که داوطلب پرسش باشد وبعد جمع آوری امتیازها ودادن جایزه به کسانی که بالاترین امتیاز را داشته باشند.
در بعضی از درس ها از روش همیاری در گروه وایفای نقش استفاده کردم که بچه ها با اجرای نمایش در تدریس آن درس به من کمک می کردند.
7-گرد آوری شواهد 2
از رشد نمرات درسی در ماهای بعد از اجرای شیوه های جدیدکاملا مشخص بود که اجرای شیوه های ارائه شده باعث بهبود نمرات درسی دانش آموزان شده است وبه صورت کاملا ملموسی حکایت از بهبود وضع موجود داشت واز تحولی که در دانش آموزان به وجود آمده بود کاملا راضی بودم.
دانش آموزانم به موفقیت هایی دست یافته بودند دیگر مطالب را با هم قاطی نمی کردند و به سوالاتی که که از آنها می شد کاملا تسلط داشتند وبه راحتی پاسخگو بودند.
ارزشیابی تاثیر اقدام جدید
این طرح تحقیق وپِژوهش توانست قسمت عمده ای از مشکلات مرا حل کند پس از تلاشهای مستمر واجرای فنون مختلف و اجرای مراحل گوناگون دانش آموزانم توانستند در یاد گیری نواحی آب وهوایی ایران دچار مشکل نشوند که این نتیجه بعد از آزمونی که به عمل آمد مشخص شد.
در حدود 90تا95 درصد از دانش آموزان به سوالات این درس جواب درست داده اند در حالی که قبلاًحدود 40تا48 در صداز دانش آموزان می توانستند پاسخ درست بدهند و بعد از امتحانات نوبت اول این درصد در برگه های امتحانی نمایان بود پس معلوم شد این روش موثر بوده ودانش آموزان مطالب را بهتر فرا گرفته اند .
برای حل مشکلات به طور موثر باید
درمان باید گسترده وهمه جانبه باشد
درمان باید پیگیری شود
فرهنگ مطالعه وآشنایی با محیطی که در آن زندگی می کنند رواج داده شود
بردن دانش آموزان به اردوههای درسی- تفریحی
جا انداختن این مطلب که این درس اطلاعات مفید زیادی به آنها می دهد که می توانند به موقع از آنها استفاده کنند به طور مثال اگر به یک استان سفر کنند می توانند در مورد مرکز آن ،رود، قله،دریاچه،نوع آب وهوای آن و—–برای همراهان بگویند که این باعث به وجود آمدن احساس غرور وشادی در آنها می شود .
حرف آخر:
آموزش یا درس دادن(بهتر یاد دادن ویاد گرفتن)امری است که همه انسانها با آن درگیر هستند وخواهندبود(زگهواره تا گور دانش بجوی)
پیوست ها
نمونه فلش کارتهایی که تهیه کردیم
نام استان-
گیلان مرکز-رشت (شهر باران)
ناحیه آب وهوایی -خزری
رود مهم سفید رود که بعد از بهم پیوستن دو رود شاهرود وقزل اوزن به این نام خوانده می شود وجلگه گیلان را به وجود می آورد
از رشته کوه های البرز سرچشمه می گیرد
به دریاچه خزر می ریزد
محصولات مهم-برنج -چای در شهر لاهیجان -زیتون در شهر رودبار
شهرهای مهم-آستارا-بندر انزلی -رودبار-لاهیجان-رود سر-لنگرود
منابع و ماخذ
1-قاسمی،پویا،اقبال-جزوه درسی مربوط به اقدام پژوهی
2- قاسمی،پویا،اقبال-معلم پژوهنده کیست
3-فراهانی،مهدی-چیستی وچرایی در پژوهش
4-حائری زاده،جوانا ،وهمکاران-یادگیری از طریق همیاری-ایفای نقش
5-ریچادرز،مری-استرس-ترجمه راحله نجف الهی