آخر اتوبان اعتیاد بن بست است/
معتادان(مواد مخدر یا قرص های روان گردان)در ایران در اتوبانی سیر می کنند که گر چه در میانه های آن دوربرگردانهایی برای بازگشت به زندگی سالم وجود دارد اما گویی آنان این مسیرهای بازگشت را نمی بینند و تخت گاز به سمت انتهای این اتوبان پیش می روند، اتوبانی دوبانده که انتهای آن چیزی جز بن بست مرگ نیست.
جامعه شناسی انحرافات : قرصهای اکستاسی
مقدمه:
آنچه که از جمع بندی تعاریف متعدد کجرفتاری برمی آید این است که به طورکلی رفتار انحرافی رفتاری است که به گونه مستقیم یا غیرمستقیم قوانین و هنجارها را نقض کند که شامل هرنوع قوانین رسمی و نوشته شده و هنجارهای اخلاقی جامعه می شود.
طبق این تعریف مصرف قرصهای اکستاسی را می توان از انواع رفتارهای انحرافی برشمرد .
اکستاسی مخدر جدیدی است که به دنبال مصرف آن شعور ، آگاهی و روان فرد مختل شده ، آستانه تحریک پذیری روانی او را پائین می آورد و بر قدرت سنجش واقعیت اثرمی گذارد و فرد را مستعد جنون می کند .
ایجاد اعتماد به نفس بالا و شهامت و همچنین رفع ممنوعیتهای اخلاقی در فرد که از نتایج مصرف این داروهای توهم زا است فرد می تواند منشا رفتارهای پرخطر و انحرافی بسیارزیادی در مصرف کنندگان آن باشد .
برای مثال مصرف این دارو با ایجاد بی پروایی ، رفتارهای جنسی محافظت نشده و مکرر به دنبال خواهد داشت و در نتیجه ارتباط نزدیکی میان مصرف این مواد روان گردان و ابتلا به ایدز و همچنین بیماریهای مقاربتی می توان یافت .
از طرف دیگر طبق آمار 92درصد مصرف کنندگان اکستاسی بعدها به مواد دیگری مانند ماری جوانا ، آنفتامین ، کوکائین و هروئین روی آورده اند .
گرایش به این ماده مخدر خصوصاً سالهای اخیر افزایش چشمگیری داشته است که در صورت ادامه این روند آثار جبران ناپذیری در جامعه باقی خواهد گذاشت به همین دلیل بسیاری از کشورها مبارزه جدی با این ماده خطرناک را آغاز کرده اند .
برای مثال در کشورهای آمریکا و انگلستان مبارزات جدی با این پدیده آغاز شده مشاهده آن مداخلات جدی پلیس و مراجع قانونی را به همراه دارد .
به طور کلی در تمام کشورهای عضو سازمان ملل از جمله ایران مصرف مواد روان گردان جرم است و هرچند در قانون مبارزه با مواد مخدر ایران نامی از اکستاسی نیست اما مصرف آن غیرقانونی است و در صورت دستگیری فرد مصرف کننده یا توزیع کننده آنها این فرد به دادگاه انقلاب ارجاع می شود و در این موارد حکم تعزیر صادر می شود .
با وجود با توجه به رشد بی رویه این ماده خطرناک در جامعه ما فعالیتهای انجام شده برای مبارزه با آن ناکافی به نظر می رسد به ویژه اینکه به دلیل عدم اطلاع رسانی صحیح در این زمینه عموم جامعه اطلاعات درست و کاملی از این پدیده ندارند . و این عدم آگاهی صحیح مهمترین عواملی است که باعث می شود تبلیغات کاذب فروشندگان این مواد منجر به گرایش جوانان به آن شود .
در این پژوهش به دلایل زیادی از جمله نبود کتاب و متن معتبر و قابل استناد ، کمبود آگاهی عمومی و اطلاعات خام در این زمینه ، همچنین پنهان بودن این اعتیاد و عدم قابلیت شناسایی معتادین آن و همچنین عدم توانایی و دانش کافی محقق امکان پرداخت علمی به این مسئله وجود نداشت . در این تحقیق تنها از مقالات و اطلاعات مختصر و نه چندان قابل استناد موجود در منابع اینترنتی و همچنین تعداد محدودی پرسشنامه استفاده شده است .
با توجه به همه این مسائل د راین تحقیق صرفاً تلاش در جهت جمع آوری اطلاعات زمینه و پایه ای بوده است تا شاید بتواند راهگشای تحقیقات وسیعتری در این زمینه باشد.
اکستاسی چیست؟
MDMA یا 3 و 4 متیلن دی اکسی مت آمفتامین که به نامهای اکستاسی ، اکستازی ، XTC ، E , X هم معروف است نوعی جدیدی از مواد مخدر است که به دلیل ایجاد احساس نشاط فراوان امروز در میان محافل جوانان جذابیتی خاص پیدا کرده است این مواد توهم زا که در اشکال متنوع داروئی عرضه می شود بر مغز اثر گذاشته و تصاویر آن را مخلوط می کند.
اکستاسی خالص پودری سفید شامل کریستالهای ریز است . از این پودر بوی کپک به مشام می رسد . در صورت وجود ناخالصی اکستاسی به رنگهای قرمز و قهوه ای نیز دیده می شود. این ماده به اشکال قرص خوراکی و جویدنی ، کپسول ، پودر استنشاقی ، برچسبهای پوستی و مواد تدخینی و تزریقی موجود است .
میزان ماده مخدر در هر قرص از 9 تا 117میلی گرم متفاوت است که این میزان بر سرعت و شدت و همچنین مدت زمان ماندگاری اثر ماده تاثیر می گذارد . ناخالصیهایی که به قرص افزوده می شود شامل مواد شیمیایی ای است که غالباً خاصیت تحریک کننده و فعال کننده سیستم عصبی را دارند . به علت سهولت ساختاری این مواد به طوریکه امکان تهیه آن در لابراتورهای داخلی نیز وجود دارد خطر وجود مواد اضافی خطرناک و ترکیبات کشنده در آن بالاست .
با بلعیدن قرصهای حاوی این مواد اثرات آن پس از 20 تا 90 دقیقه ظاهرشده و 2 تا 3 ساعت اثرات آن در یک حد حفظ شد ه و بعد افت می کند و از 3 تا 24 ساعت اثرات آن باقیست. این قرصها به علت تاثیرات خاصی که دارند در میان جوانان با نامهای مختلف شناخته می شوند مانند قرصهای شادی یا قرص عشق (LOVE PILL ) ، قرص فراری ، قرص انرژی زا ، دیسکو بیسکویت ، قهوه ای بزرگ ، دنیس شیطونه و …
حالت بعد از مصرف این مواد را اصطلاحاً سفر یا trip می گویند کلمه اکستاسی در گذشته برای سرمستی عارفان و خاصه شاعران به کار می رفته است .
قرصهای موجود در بازار ایران در قالب طرحها و مارکهای مختلفی عرضه می شوند که برخی از آنها عبارتند از : دلفین ، لنگر ، صلیب سرخ ، رنو ، سان شاین ، سوپر من ، هوندا ، امگا ، پلیکان ، لاو ، مرسدس ، میتسوبیشی و …
تاریخچه اکس:
اکستاسی نخستین بار در سال 1914 توسط شرکت داروسازی " مرک " (Merck ) در آلمان ساخته شد و به عنوان داروی ضد اشتها و لاغری به ثبت رسید اما درآن زمان وارد بازار نشد و استفاده از آن تا اواخر دهه 1970 به تعویق افتاد . در این زمان اکستاسی به عنوان درمان اختلالات روانی و عاطفی توسط پزشکان و روان پزشکان معرفی شد و در سال 1980 در دسترس متقاضیان قرارگرفت . به ویژه این دارو جهت استفاده سربازان آلمانی در جنگ جهانی اول به کاررفت که بعدها با شناخته شدن آثار مخرب و خطرات روحی بسیار زیاد آن از چرخه مصرف خارج شد . طی این مدت قربانیان و تلفات زیادی برجای گذاشت . در این باره معروف است که می گویند: " سربازان آلمانی را دوباره قربانی کردند . یک بار وقتی مجبورشان کردند برای فتح دنیا سینه هاشان را آماج گلوله کنند و یکبار وقتی برای درمان آسیبهای روانی جنگ ، آنها را به خوردن داروهای توهم زا واداشتند داروهایی که می توانست هراس شبهای جنگ و فریادهای همسنگرهای زخمی را از یاد ببرد و در مقابل چنان نشاطی را به بیماران جنگی بدهد که انگار هرگز گرفتار جنگ و خونریزی نشده اند ."
به هر حال بعد از مشخص شدن آثارسو مصرف قرصهای اکستاسی تولید و توزیع و مصرف آنها غیرقانونی اعلام شد. سال 1985 دولت آمریکا مصرف این ماده را ممنوع کرد و در سال 1986 مطالعات انجام شده روی حیوانات آزمایشگاهی آثار مخرب اکستاسی را روی سیستم عصبی نشان داد .
در سالهای اخیر مصرف آن در آمریکا در پارتیهای شبانه مرسوم به ریو افزایش یافته است و در کشور ما نیز در پدیده ای مشابه به نام اکس پارتی مصرف آن دچار افزایش گشته است .
اکس پارتی:
در دهه هشتاد میلادی پارتیهای شبانه مرسوم به ریو (Raves ) بحران جدیدی در اروپا و امریکا به وجودآوردند . اکستاسی به طور غیرقابل مهاری در میان جوانان نفوذ کرده بود و روز به روز بر تعداد مصرف کنندگان آن افزوده می شد . کسانی که به این قبیل مهمانیها می رفتند هماهنگ و عجیب بودند . یکسان لباس می پوشیدند تا خود را به صورت یک گروه درآورند . بزرگترین گروه اکس بازها فرقه لاین پت ( lion path ) بودند . که گمان می کردند با خوردن قرصهای اکستاسی به روشنایی می رسند . اما اصطلاح اکس پارتی مربوط به مجالسی است که شرکت کنندگان آن ساعات متمادی با موسیقی الکترونیکی و رقص نور به رقصهای تند و طولانی می پردازند. در این میهمانیها قرصهای اکستاسی مصرف می شود . این مجالس را معمولاً در فضاهای باز یا غیرقابل کنترل مانند پارکهای جنگلی و انبارهای متروکه برگزار می کنند ولی گاه در محافل خانگی نیز چنین مجالسی بر پا می شود. هزاران جوان در این میهمانیها که بیش از دو روز طول می کشد شرکت می کنند.
اکستاسی میل به خوردن و خوابیدن را مهار می کند و در نتیجه این افراد می توانند بدون نیاز به خوردن و خوابیدن در میهمانیهای چند روزه شرکت کنند . البته گاه کم آبیهای بسیارشدید و خستگی های مرگ بار شرکت کنندگان را از پا درمی آورد . از این قرص با عنوان کوکائین میهمانی ریو نیز نام می برند . این مجالس مکان مناسبی جهت تبلیغ فروشندگان اکس برای مشتریان جوان خود است و تمامی افراد شرکت کننده در آن در معرض خطر استفاده از اکس قراردارند .
مصرف کنندگان اکستاسی تمایل زیادی به استفاده گروهی از آن دارند . به طورکلی تمایل به مصرف گروهی در مورد تمام مواد مخدر وجود دارد . اما در اکستاسی از دلایل مطرح ، نیاز به وجود یک فرد حمایت کننده است . مصرف انفرادی این دارو در تنهایی خطرآفرین است . از سویی دیگر ، احساس سرخوشی دسته جمعی برای هر کدام از مصرف کنندگان حکم تایید را دارد و فرد متقاعد می شود که کار درستی انجام می دهد. دلیل دیگر ، نیاز مصرف کنندگان به برقراری ارتباطات صمیمانه اجتماعی است . آنها همدیگر را در آغوش می گیرند و از بودن در کنار هم لذت می برند.
عوارض و اثرات:
به طورکلی انگیزه انسان برای عملی از سه عامل نشات می گیرد : عشق ،ترس ، گناه . این نوع داروهای روان گردان احساس ترس و گناه را در روان به حداقل می رسانند . در نتیجه اعتماد به نفس فرد افزایش می یابد و تمایل طبیعی او برای برقراری ارتباط صمیمانه نزدیکی و عاطفی زنده می شود هرفرد با رشد مکانیسم های روانی خود احساس امنیت می کند و با محیط پیرامونش سازگار می شود .
در ابتدای مصرف این مواد آثار و عوارض بسیار جذاب ومهیجی از این قبیل و نشاط و سرخوشی فراوان پس از مصرف آن ( که تمامی آنها از جانب فروشندگان این مواد نیز تبلیغ می شود ) باعث گرایش افراد به مصرف این داروها می شود اما با این حال اثرات و عوارض منفی بسیارشدید و مخرب این داروها که تمامی آنها قابل شمارش نیست آنقدر رسیع و خطرناک است
• کاهش اشتها
• تغییرات بینایی
• گشاد شدن مردمکها ( میدریاز ) افراد مصرف کننده در محل های مصرف مثل پارتی ها با وجود کم بودن نور به استفاده از عینکهای آفتابی در شب هستند که علت آن تحریک پذیری با نور است .
• حرکات غیرطبیعی چشم ( نیستاگموس)
• توهم بینایی ( هالوسیناسیون)
• افزایش ضربان قلب و فشارخون ( تاکی کاردی و هیپرتانسیون)
• تغییر در نظم دمای بدن
• فک زدنهای طولانی ( افراد مصرف کننده برای جلوگیری از حالت قفل شدن فک مجبور به مصرف آدامس هستند ، تا ساعتها پس از مصرف این حالت فک زدنهای غیرطبیعی موجود است ).
• لرزیدن ، عصبی شدن ، عدم تمایل برای استراحت
• تمایل شدید برای مصرف مجدد این ماده پس از افت تاثیر اولیه
اثرات منفی شدید :
• اثرات شدید احساسی ، اختلال خواب ، کابوسهای شبانه حملات ناگهانی اضطراب ( Panic Attack ) ، دیوانگی ( Psychosis )
• انقباض شدید فک و پارگی زبان در اثر فک زدنهای طولانی (Trisma ) { در صورت بسته بروز این حالت باید از آمپول دیازپام ویا قرصهای خوراکی آن استفاده کرد .
• عدم تمرکز ، فراموشی ، اختلال در یادگیری ( Confusion)
• افزایش دمای بدن و کاهش آب بدن ( در پارتی هایی که دارو مصرف می شود افراد مجبور به مصرف آب فراوان و مکرر هستند و این مساله خطرات خاص خود را به دنبال دارد).
• اختلال در مکانیسم نعوظ و نرسیدن به اوج لذت جنسی (ارگاسم)
• تهوع و استفراغ
• کاهش سدیم خون در اثر مصرف زیاد مایعات ( هیپوناترمی )
• سردرد و سرگیجه و تشنج
• آنمی آپلاستیک ( سرکوب شدید و خونسازی مغز استخوان)
• افت شدید خلق در روزهای پس از مصرف
• خستگی و افسردگی شدید تا یک هفته پس از مصرف
• احتمال اعتیاد جسمی کم است ولی احتمال اعتیاد روانی بسیار زیاد است .
• احتمال سمیت کبدی
• صدمه به اعصاب مغزی
• بزرگ شدن پستان در آقایان ( ژنیکوماستی )
• احتباس ادراری ( Retension )
• تخریب عضلات مخطط ( رابدومیولیز ) که در نتیجه افزایش دمای بدن رخ می دهد و می تواند بعلت رسوب مواد حاصل از این تخریب در کلیه باعث آسیب به این ارگان شود.
• میزان بروز مرگ در اثر مصرف اکستاسی 2در 100000 مصرف کننده است • دختران جوان بعلت اثرات هورمونهای جنسی زنانه ، در صورت مصرف اکستاسی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افت سدیم خون و بدنبال آن تشنج هستند .( میزان بروز SIADH در ارتباط با استروژن خون افزایش می یابد ).
آمار و تیپ مصرف کنندگان اکستاسی :
در فاصله سالهای 1998 تا 1999 موارد مرگ ناشی از اکستازی 400 درصد افزایش یافته است .
از سال 1996 تا 1999 اورژانس بیمارستانهای سراسر دنیا با 9 برابر افزایش شمار مسمومیت با اکستازی مواجه شده به طوری که تعداد موارد مسمومیت در این دوره زمانی از 319 نفربه 2850 نفر رسیده است سن اکثر قربانیان کمتر از 25 سال بوده است .
سازمان غذا و داروی آمریکا شمار مصرف کنندگان اکستاسی را در سال 2001،1/8 میلیون نفر ذکر کرده است .
احتمالاً در سال جاری (2004) این رقم در حدود 5/6 میلیون نفر افزایش یافته باشد .
در فاصله سالهای 1995 تا 2001 تعداد افراد 10 تا 18 ساله مصرف کننده این ماده حدود 140 درصد افزایش یافته است . میزان مصرف این قرصها در آمریکا میان جوانان و نوجوانان به شدت در حال افزایش است . طبق آمار تعداد کسانی که حداقل یکبار از این ماده مصرف کرده اند بین دانش آموزان کلاس آخر دبیرستان آمریکا از 9 درصد به 12 درصد افزایش یافته است . طبق آماری که در سال 1380 از یک تحقیق به دست آمده بیش از 40 هزار نفر در ایران این دارو را تجربه کرده اند .
البته با توجه به سرعت شیوع این ماده درمیان جوانان این آمار به هیچ عنوان برای جامعه امروز ایران قابل تعمیم نیست یکی از مهمترین دلایل رشد سرسام آور گرایش به این ماده مخدر در کشور ما نزول یکباره قیمت آن است . طبق اطلاعات به دست آمده متوسط قیمت این قرصها تا سال گذشته ده هزار تومان بوده است اما امسال می توان قرصهای حاوی این ترکیبات را حتی با قیمت 300 تومان در بازار تهیه کرد که این نزول قیمت به دلیل ساخت دست ساز این داروها در لابراتورهای غیرمجاز داخلی است و همین امر سبب شده ناخالصیهای موجود در این داروها افزایش پیدا کرده و در نتیجه باعث بالارفتن خطرات و عوارض ناشی از آن شود .
به عنوان عوامل دیگر افزایش گرایش می توان از سهولت دسترسی و همچنین آشنایی جوانان با این ماده مخدر بدون اطلاع صحیح از آثار و عوارض مخرب آن نام برد .
همان طور که گفته شد مصرف این قرصها در ایران به خصوص در یکسال اخیر در پارتیهای شبانه به شدت افزایش یافته است طبق آمارهای غیررسمی بیشترین مصرف کنندگاه اکستاسی در ایران جوانان تحصیلکرده و مرفه هستند . این جوانان عمدتاً در خانواده های از هم پاشیده رشد کرده یا به تنهایی زندگی می کنند و علت گرایش آنان به این ماده تمایل به افزایش انرژی و احساس شادی است . این در حالی است که عموم جامعه از عوارض مصرف این قرصها که در اکثر موارد خطرآفرین نیز هست و گاه حتی یکبار مصرف آن باعث ایجاد عوارض بلند مدت می شود ، اطلاعی ندارند .
موضوع پراهمیت دیگر در مورد مصرف داروهای نشاط آور الگوی مصرف آن است . در مقایسه با سایر مواد مخدر تمایل زنان به مصرف اکستاسی به مراتب بیشتر است . اگر در مصرف مواد مخدری نظیر هروئین به ازای هر ده مصرف کننده مرد یک مصرف کننده زن وجود دارد در مورد اکستاسی این نسبت دو به یک است .
به طور کلی افسردگی و اختلالات اضطرابی در میان زنان شیوع بیشتری دارد و از طرف دیگر زنان به درمانهای بی سر و صدا علاقه مندند . از آنجا که حالت نئشه و خمودگی که در اعتیاد به سایر مواد مخدر ایجاد می شود در مصرف این دارو مشهود نیست ، به علاوه استفاده از آن سریع و راحت است وهمچنین به دلیل حمل و نقل راحت و آسان اختفاء زنان ترجیح می دهند از این قرصها جهت درمان حالات نامناسب روانی خود استفاده کنند.
چند تجربه مصرف اکستاسی :
با توجه به اینکه شیوع استفاده از اکستاسی در جامعه ما پدیده جدیدی است و اطلاعات چندانی از آن در اختیار نیست لازم است چند نمونه از تجربیات اشخاصی که به طور مستقیم با این پدیده درگیر بوده اند برای آشنایی بیشتر با آن ذکر شود :
1.الکساندر شولیگین بیوشیمیست آمریکایی که برای اولین بار روی عوارض این دارو کارمی کرد پس از یکبار مصرف اکستاسی می نویسد : به کوهی که نزدیک منزلم بود و هر روز آن را می دیدم پس از مصرف اکستاسی طوری به نظرم می آمد که دوست داشتم ساعتها آنرا تماشا کنم .
2.یکی از دانشجویان رشته تربیت بدنی : "شنیده بودم مصرف اکس نشاط و شادی زیادی فراهم می کند فکر می کردم برای انجام تمریناتم می توانم از آنها استفاده کنم . اول احساس خوبی داشتم ولی تا سه روز پس از آن گیج بودم ، عضلاتم خشک شده بود ، اصلاً نمی توانستم ورزش کنم در عین خستگی خوابم نمی برد . افکارم پراکنده بود . نمی توانستم چیزی بخورم و گفت که یکی از دوستانش در آخرین مصرف سکته کرده .
3.اولین بار که این قرص را مصرف کردم در میهمانی شبانه بود. پس از مصرف به سفری بزرگ در قطب شمال رفتم به گونه ای که با یک بالن سرتاسر قطب را دیدم . خرسهای قطبی و.. . اما به شدت احساس گرما می کردم . بار بعد پس از مصرف فقط آب می خوردم . انگار از تشنگی به مرز نابودی رسیده بودم . آب می خوردم و می رقصیدم و فریاد می کشیدم . بار بعد ضعف شدید بدنی ، خشکی عضلات و تشنگی شدید به سراغم آمد . دندانهایم قفل شده بود ، به خود که آمدم متوجه شدم که 5 ساعت در آن حالت بوده ام.
4.در یک میهمانی ریو ، مردی که به طور مداوم و به تعداد زیاد اکستازی مصرف می کرد خود را پرتقال می دانست یکی دیگر از مصرف کنندگان فکر می کرد که مگس است و به دفعات سرش را به شیشه پنجره می کوبید .
یک مصرف کننده دائمی اکستاسی می گوید : " اگر هر شب اکستاسی بخورید ، سرما وجودتان را فرا می گیرد . کلیه هایتان از کار می افتد و پادرد خواهید داشت . لب ها و انگشتانتان را آنقدر می جوید که به خونریزی می افتند .
5.خانم 24ساله دانشجودر دی ماه به مهمانی موسوم به اکس پارتی شرکت کرده برای اولین بار اکس مصرف کرده . قرص مصرفی از نوع صلیب بوده بیمار از ترکیبات و عوارض آن اطلاع نداشته و به اصرار دوستان مصرف کرده است .
بیمار یک ساعت قبل از مصرف قرص الکل طبی مصرف کرده بود و سابقه مصرف مواد اعتیادزایی مانند حشیش ، الکل و کوکائین را در گذشته ذکر کرده است . 20 دقیقه پس از بلعیدن قرص بیمار احساس خوب بودن و شادی و عشق به دیگران را وصف کرده است . میل جنسی او افزایش یافته و برای بوسیدن دیگران تمایل بسیار داشته بیمار دچار تاکی کاردی ، تعریق و خستگی دهان نشده و بی دلیل فک زدنهای مکرر تا ساعتها بعد مجبور به جویدن آدامس بوده . بیمار هوشیاری خود را بسیار بیشتر از معمول توصیف کرده و تجربه خود را به صورت باز شدن محلهای جدید در مغزش بیان کرده . تغییرات بیبنایی به صورت مشاهده روشنایی در دیدن اشیا یک ساعت پس از مصرف قرص دچار احتباس ادراری شده . سطح انرژی بیمار بسیار افزایش یافته به طوری که بیمار از ساعت 7 شب تا 4 صبح در مهمانی رقصیده و تمایلی برای استراحت نداشته این اثرات تا 12 ساعت بعد در بیمار وجود داشته است .
دو روز بعد احساس خستگی شدید بیمار را از انجام فعالیتهای روزانه اش باز داشته و تمایل شدیدی برای مصرف مجدد در او به وجود می آید . قدرت یادگیری و تمرکز او تا یک هفته بعد به طرز مشهودی کاهش یافته و در روزهای بعد تجربه های روانی پس از مصرف برای بیمار تکرارشد. بیمار به دلیل نیاز روحی دو نوبت دیگر در بهمن و اسفند همان سال از قرص استفاده کرده . عوارض کوتاه مدت قرص مشابه بار اول بوده با این مدت که پس از بار دوم بیمار تا سه ماه دچار کابوسهای شبانه شده و فاز REM خواب وی به طرز آزاردهنده ای طولانی شد . قدرت حافظه بیمار به طرز مشهودی کاهش یافت و بیمار دچار حملات ناگهانی ترس شد .بیمار طی این مدت به پزشک مراجعه نکرده و پس از سه ماه اثرات دارو خود به خود برطرف شده .
رشد مصرف قرصهای روانگردان
علاوه بر مواد مخدر سنتی و طبیعی در ایران که بیشتر از مرزهای شرقی کشور وارد می شوند، در سالهای اخیر طیف جدید و گسترده دیگری از مواد اعتیاد آور که به صورت مصنوعی در آزمایشگاه تهیه می شوند، همزمان با جهان وارد کشور شده است که به علت تنوع آنها و نیز ناشناخته بودنشان اطلاع بسیار کمی از آنها وجود دارد به طوری که حتی بسیاری از کارشناسان هم از شناسایی این مواد عاجزند.
اگر چه بر اساس آمارهای بین المللی حدود 50 میلیون نفر از معتادان جهان مصرف کننده این نوع مواد اعتیاد آور هستند اما در ایران تقریبا هیچ آماری در مورد تعداد مصرف کنندگان این مواد وجود ندارد و به نظر می رسد هیچ برنامه خاصی هم برای کنترل و مقابله با این پدیده رو به رشد که بیشتر در بین جوانان و در مجالس پارتی است، وجود ندارد.
سعید صفاتیان، مدیر کل درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر می گوید: در زمان حاضر حداقل 1300 نوع مواد روانگردان در هر سه گروه مخدر، توهم زا و محرک وجود دارد و به قدری مصرف این مواد و عوارض آن در حال رشد است که حتی در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا با صرف هزینه های میلیاردی نتوانسته اند جلوی رشد مصرف این نوع مواد را بگیرند.
وی اضافه می کند: بیشتر مواد روانگردان از مرزهای غربی مانند ترکیه یا از مرزهای آبی جنوب کشور یا کشورهای آسیای میانه یا حتی از طریق هوایی و به وسیله مسافران وارد کشور می شود، زیرا شناسایی اکثر این مواد به علت تنوع آنها و شباهتشان به قرصهای دیگر بسیار مشکل است و مقدار زیادی از آنها در یک چمدان کوچک جای می گیرد.
به گفته صفاتیان، متادون یکی از انواع مواد روانگردان شیمیایی است که اثر تخدیری دارد و یک ماده مخدر است، LSD نمونه دیگری از این مواد است که خاصیت توهم زایی بسیار بالایی دارد و شناسایی آن نیز بسیار مشکل است زیرا مانند یک تکته تمبر یا لواشک می توان آن را لای دفتر گذاشت بدون اینکه کسی شک کند، انواع آمفتامین ها هم جزو این دسته از مواد هستند که محرک هستند، قرصهای اکستازی نیز انواع مختلفی دارند که هم نوع توهم زا و هم محرک آن وجود دارد.
مواد روانگردان جدید به علت تنوع و گستردگی که دارند هر کدامشان برای کاربرد خاصی مصرف می شوند، انواع "قرصهای آمفتامین"، " شیشه"، آیس"، کریستال"، " اسپید" ، " لاو"، صلیب" اسامی تعدادی از این مواد است، برخی از آنها در مجالس رقص و پارتی مصرف می شوند و بعضی دیگر برای افرادی که به دنبال مسائل جنسی بیشتر هستند کاربرد دارد.
اکثر این مواد خاصیت تخریب کنندگی بالای بر روی مغز دارند و علاوه بر اینکه اعتیاد آور هستند قوای ادراکی انسان را از بین می برند، جنون آنی و دائمی، اقدام به کارهای عجیب مانند پیدا شدن از یک خودرو که با سرعت بالا در اتوبان در حال حرکت است یا پریدن از یک ساختمان بلند و سرانجام مرگ زود هنگام از پیامدهای مهم و گسترده مصرف این مواد است.
در بین مواد روانگردان، آمفتامین ها بیشترین مصرف کننده را دارند و بر اساس برآوردهای موجود 38 میلیون نفر در جهان اکنون مصرف کننده این مواد هستند و حدود 5/8 میلیون نفر نیز در جهان مصرف کننده گروه اکستازی ها هستند.
خطری که اکنون در مورد این نوع مواد اعتیاد آور احساس می شود، مصرف بیشتر این مواد در گروه جوانان و نوجوانان کشور است که بررسی علت این موضوع نیازمند یک کار دقیق تحقیقی است زیرا باید بدانیم چرا جوانان و نوجوانانی که در سن رشد و فعالیت و بازی و تکاپو هستند به سمت مصرف موادی می روند که به صورت کاذب آنان را شاد کند.
اهمیت این خطر روز افزون هنگامی آشکار می شود که این گروه سنی جوانان و نوجوانان به یک پدیده دیگر نیز معتاد هستند و آن اعتیاد به اینترنت است، تاکنون رقم دقیقی از اعتیاد اینترنتی در ایران ذکر نشده است اما می توان حدس زد تعداد قابل توجهی از نوجوانان و جوانان طبقه متوسط با بالا گرفتار اعتیاد اینترنتی هستند.
اگر چه تحقیقات اندکی در مورد مصرف مواد روانگردان و نیز اعتیاد اینترنتی در ایران شده است اما شواهد اولیه نشان می دهد که این دو پدیده یک دیگر را تشدید می کنند و بر هم اثر گذارند به خصوص اینکه بر اساس اطلاعات موجود حدود 16 هزار سایت اینترنتی اکنون به روشهای مختلف مشغول تبلیغ مواد روانگردان جدید هستند و حتی نحوه تولید آنها را در خانه نیز آموزش می دهند.
تبلیغات گمراه کننده و اغوا کننده این سایتها که با روشهای بسیار جذاب به خصوص برای نوجوان و جوانان انجام می شود به آنان چنین القا می کند که این مواد اعتیاد آور نیست و به راحتی می توان مصرف آنها را کنار گذاشت اما این مطلب کاملا اثبات شده است که مصرف یکبار این مواد اثر تخریبی همیشگی خود را بر روی مغز می گذارد و ترک مصرف آنها تقریبا غیر ممکن است.
اکستازی ؛ جادوی مرگ در قرن کنونی
چراغ ها روشن و خاموش می شوند. صدای موسیقی گوش را کر می کند. شدت رقص نورها هر لحظه بیشتر می شود. اشباحی میان تاریکی و روشنایی خانه به شدت هر چه تمامتر بالا و پایین می پرند. آنها خسته نمی شوند. انگار اصلا خستگی برایشان معنایی ندارد . شور و هیجان آنقدر بالاست که فکر می کنی این آدم ها از کره دیگری با انرژی فوق تصور آمده اند. اما … ساعتی بعد بوی مرگ فضای خانه را پر می کند …
24 ساعت بعد از هیاهویی این خانه خبری نیست. همه چیز به هم ریخته است اما کسی نای بلند شدن ندارد. هر کس گوشه ای خزیده و زانوی غم به بغل گرفته. دیگر رقص نور و موسیقی هم آن ها را به هیجان نمی آورد. انگار همه مرده اند. بوی مرگ فضای خانه را گرفته. آدم های این جا حتی به اندازه یک آدم پیر و فرسوده هم توان حرکتی ندارند. دیگر از آن همه فریادهای شاد خبری نیست. حالا حتی بعضی از آن ها گریه می کنند. خیلی ها نای گریه کردن هم ندارند.
ساعت های قبل آن ها سرشار از یک انرژی کاذب دنیا را در دستان خود می دیدند و احساس می کردند توان انجام هر کاری را دارند، اما حالا نه تنها دیگر دنیایی در دستانشان نیست که حتی توان از جا برخاستن هم ندارند.
اکستازی را باید جادوی مرگ در قرن حاضر خواند ، تاثیر این قرص نیروزا آنقدر ها با قی نمی ماند و وقتی به پایان برسد دیگر از شور و هیجان خبری نیست. آنچه باقی می ماند افسردگی و احساس بیهودگی است. احساسی که ممکن است ترا تا حد مرگ به جنون بکشاند.
***
باور نمی کنم خندیدن برایت آنقدر مشکل شده که برای انجامش مجبوری دست به دامان یک محرک خارجی شوی. محرکی که تو را شاد نمی کند. تو را به دست جنون می سپارد تا هر چه می خواهی بر سر خودت بیاوری. راستی بهانه هایت برای خندیدن تا به این حد ته کشیده که فکر می کنی اکستازی دوست خوبی است وبهانه بهتری برای خندیدن، برای شاد بودن و برای این که در وجودت احساس کنی پر از انرژی هستی؟!
مواد مخدر و اعتیاد واژه های آشنایی است که تمام جوامع بشری به نوعی با آن دست به گریبانند. اما با شیوع بیماری هایی چون ایدز ، هپاتیت و … اعتیاد شکل دیگری به خود گرفته است. در حال حاضر یک فرد که مواد مخدر مصرف می کند فقط معتاد نیست بلکه می تواند ناقل بیماری های بسیار خطرناک هم باشد. این در حالی است که همه جوامع بشری سالهاست در راه مبارزه با مواد مخدر گام برداشته اند و هزینه های گزافی هم پرداخت کرده اند. در کشور ما هم این هزینه ها چندان کم نبوده است. جدای از هزینه های مادی که برای مبارزه با این مواد به جامعه تحمیل شده است، صدها شهید نیز برای رسیدن به جامعه ای عاری از مواد مخدر داشته ایم. اما آیا با تمام این اوصاف در این راه موفق بوده ایم.
این سوالی است که می توان به آن دو پاسخ داد: یکی این که اگر بخواهیم به آمارهای رسمی در این رابطه دلخوش کنیم باید بگوییم ثابت نگه داشتن نرخ رشد افراد معتاد یک موفقیت بزرگ است، اما آمارهای غیر رسمی نمی گذارد که ما خوشبینانه به این قضیه نگاه کنیم. رشد روز افزون استفاده از مواد مخدر صنعتی در جامعه واقعیت تلخ دیگری را به ما نشان می دهد و آن افزایش تعداد افرادی است که به مصرف این گونه مواد روی آورده اند.
استفاده از مواد مخدر صنعتی و یا همان قرص های روان گردان بیشتر در بین جوانان شیوع پیدا کرده است و این در حالی است که در کشور ما همچنان مواد مخدر را تریاک و هرویین می دانند و کسانی که از این مواد استفاده می کنند مجرم اند. متاسفانه در قانون مبارزه با مواد مخدر هیچ ماده قانونی در رابطه با مواد مخدر صنعتی وجود ندارد.
شکل خوشبینانه قضیه این است که هنوز استفاده از قرص های روان گردان در بین جوانان ما شیوع پیدا نکرده است. اما آیا این امر واقعیت دارد؟
گشت و گذاری چند ساعته در پاتوق های مختلف و پارک های شهر به خوبی جواب این سوال را می دهد. حالا ما فقط با اکس رو به رو نیستیم. بلکه قرص های روان گردان با اسم های جدید و قدرت تاثیر گذاری بالا تر وارد بازار شده است. این مواد مداوما به روز می شوند و ما هنوز در قانون مبارزه با مواد مخدر هیچ ماده قانونی برای رویا رویی با توزیع کنندگان و مصرف کنندگان آن نداریم.
پایه شیمیایی اکستازی
پایه شیمیایی اکستازی شبیه مسکالین و speed است. به اعتقاد بسیاری از متخصصان اکستازی مانند LSD جزو اصلی گروه مواد مخدر توهم زا و سرخوشی آور به شمار می رود. در ساخت اکستازی موادی همچون استون، نیترواتان، کلورفورم و یا حتی فورمامید به عنوان مواد پایه به کار می روند. موادی که همگی در صنعت شیمیایی و دارو سازی کاربرد داشته و می توان به طور کاملا قانونی آن ها را تهیه و بعضی از این مواد را بدون هیچ منعی استفاده کرد. عموما ساخت این مواد در آزمایشگاه های زیرزمینی صورت می گیرد. اما در مورد اکستازی قضیه فرق می کند. این ماده نه تنها در لابراتوارهای کوچک زیرزمینی تولید می شود، بلکه در کارخانجات بزرگ هم هست. در سال 1989 فقط در مرز آلمان و هلند 3/1 میلیون عدد قرص اکستازی مصرف شده است. اکستازی از طریق دهان و به صورت قرص همراه با آب مصرف می شود. در سطح خارجی این قرص ها اغلب اشکال و حروفی دارند که به همراه رنگ و ترکیبات رنگی ، شدت و مدت زمان تاثیر و نوع ماده موثر آن را برای مصرف کننده مشخص می کند هر چند درستی این کدها قابل اطمینان نیست.
درباره عوارض سوء مصرف اکستازی هنوز اطلاعات قابل اطمینانی به دست نیامده و به دلیل اختلاف نظرهای فراوانی که در مورد عوارض منفی مصرف اکستازی بر سلامت انسان وجود دارد ،دستیابی به اطلاعات جامع علمی و آزمایشگاهی درباره عوارض و آسیب های ناشی از مصرف این مواد مشکل شده است. به این علت عوارض ناشی از سوء مصرف تنها بر پایه تجربه های مصرف کنندگان و گزارش های مددکارانی که به طور دایم با این افراد سر و کار دارند ارزیابی می شوند.
تاثیرات روانی
از نظر روانی مصرف اکستازی در بسیاری از افراد اعتماد به نفس را افزایش داده و شخص راحت تر با دیگران ارتباط برقرار می کند، به طوریکه معاشرتی شدن، بی پروایی در رفتار و گفتار، احساس محبوب بودن و مورد توجه قرار گرفتن، احساس قدرت و نیروی فوق العاده داشتن ، بروز رفتارهای هیجانی و تشدید امیال جنسی از آثار مصرف اکستازی گزارش شده است.
بزرگترین مشکل مصرف کنندگان اکستازی پایان سرخوشی اولیه است. زیرا با از بین رفتن تاثیر دارو و نشئگی حاصل از سوء مصرف یا به اصطلاح "اکستازی فیلم"، افسردگی شدید و عمیق بروز می کند. افسردگی همراه با عوارض دیگر مانند بی قراری، اضطراب، خستگی و کوفتگی عضلات، همچنین بی انگیزگی و بی تفاوتی شدید در زندگی روز مره فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. در کنار این موارد میل مفرط و شدید به مصرف مجدد مواد نیز در فرد به وجود می آید که می تواند اولین قدم و همچنین قدم تعیین کننده در راه وابستگی روانی به مواد مخدر باشد.
عوارض دراز مدت
هنوز در مورد عوارض دراز مدت سوء مصرف اکستازی اطلاع دقیقی در دست نیست . اما در این نکته که سوء مصرف اکستازی با خلوص بالا و به دفعات، کارایی و عملکرد سیستم عصبی مغز را به شدت دچار آسیب می کند شکی وجود ندارد. بیش از همه حافظه کوتاه مدت مغز دچار اختلال می شود. بعضی مصرف کنندگان می گویند که در حالت نشئگی حافظه کوتاه مدتشان را به کلی از دست داده اند اما در بعضی موارد حافظه دراز مدتشان فعال شده است. اکستازی مانند دیگر مواد مخدر سیستم ایمنی بدن را به شدت تضعیف می کند و آسیب پذیری بدن را در برابر بیماری های عفونی و ویروسی به شدت افزاش می دهد. علاوه بر آن ارگان هایی که کار دفع مواد سمی زاید بدن مثل کلیه و کبد را بر عهده دارند دچار صدمات جبران ناپذیر می شوند.
افرادی که مصرف را تازه شروع کرده اند زندگی روز مره شان هنوز تحت تاثیر مصرف قرار ندارد، اما پس ازحدود شش ماه مصرف مداوم، اشتیاق مفرط و غیر قابل کنترل به مصرف دایمی در آنها به وجود می آید. ضمن این که اشتیاق به مصرف این مواد فرد را به سمت استعمال و مصرف مواد مخدر دیگر مانند حشیش، کوکایین و حتی بعضی داروهای پزشکی روان گردان سوق می دهد.
مسئولان چه می گویند؟
دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر در رابطه با قرص های توهم زا و مواد مخدر صنعتی می گوید: در مورد افرادی که قرص های توهم زا مصرف می کنند هنوز آمار دقیقی نداریم.
علی هاشمی می افزاید؟ در حال حاضر طبق آمار غیر رسمی اعلام شده تعداد افرادی که از قرص های روان گردان استفاده می کنند بین 45 تا 50 هزار نفر عنوان شده است.
وی می گوید: متاسفانه در قانون مبارزه با مواد مخدر هیچ ماده قانونی برای مبارزه به افرادی که قاچاق مواد مخدر صنعتی را بر عهده دارند مشخص نشده است.
علی هاشمی تصریح می کند: تمام سعی و تلاش ما بر این است که در قانون جدید مبارزه با این مواد را بیش از پیش جدی بگیریم و مثل بقیه مواد مخدر با آن برخورد کنیم.
وی می افزاید: متاسفانه طی سال های گذشته به فرد معتاد به چشم یک مجرم نگاه می کردند و همین نگاه مجرمانه باعث شده تا برخوردها دراین زمینه برخوردهای قهری باشد به همین دلیل ما نتوانسته ایم آن طور که باید و شاید در امر مبارزه با مواد مخدر موفق باشیم.
علی هاشمی یکی از بهترین راه های جلوگیری از گرایش جوانان به استفاده از هر گونه مواد مخدری را پر کردن اوقات فراغت جوانان دانسته و می گوید: باید هر قدمی که برای پر کردن اوقات فراغت جوانان برمی داریم هدفمند باشد. باید جوانان را در مسایل سیاسی و اجتماعی و زمینه هایی که گرایش به آسیب های اجتماعی را کمتر می کند فعال کنیم.
وی انفعال و سرخوردگی را از جمله دلایل گرایش جوانان به انواع مواد مخدر می داند و می افزاید: در حال حاضر جامعه ما با فقر نشاط رو به روست و هر چه قدر بتوانیم با حفظ اصول و کم کردن خط قرمز ها در عرصه های فرهنگی و هنری از جمله سینما، تاتر، موسیقی زمینه را برای فعالیت و استفاده جوانان فراهم کنیم می توانیم آن ها را از روی آوردن به مواد مخدر بازداریم.
قائم مقام دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز در این باره می گوید: برای جلوگیری از گرایش جوانان به مواد مخدر یک ارگان و یا نهاد نمی تواند به تنهایی موفق شود.
مجتبی جبل عاملی می افزاید: همه باید دست به دست هم بدهیم تا در درجه اول بتوانیم از گرایش افراد سالم به این مواد جلوگیری کرده و سپس در صدد بهبود افراد معتاد برآییم.
وی تصریح می کند: نباید به معتاد به چشم یک مجرم نگاه کرد. نگاه مجرمانه طی این سال ها موفقیتی را کسب نکرده است. باید قبول کنیم و بپذیریم که معتاد مجرم نیست، بیمار است. این نگاه به فرد معتاد می تواند ما را برای داشتن جامعه ای عاری از اعتیاد یاری دهد.
جبل عاملی معتقد است : آنطور که همه می گویند مواد مخدر صنعتی در کشور ما آنچنان هم شیوع پیدا نکرده است و افرادی با این تبلیغات سوء می خواهند جوانان را به سمت استفاده از این مواد سوق دهند.
مقایسه ی مواد مخدر و قرص های اکستازی
هروئین 7 هزار سال قبل هرگونه که کشف شد الان هم همان گونه است، اما این قرص ها در عرض 2 سال در ایران 200 نوع بود الان تبدیل به بیش از 1500 نوع شده است و تنوع شکلی پیدا کرده است. مزه ی سایر مواد اعتیاد آور، همچون فلفل تند است، ولی قرص های اکستازی مزه ندارد. هرکس یک بار قرص اکستازی مصرف کند کاملاً وابستگی پیدا می کند و اگر یک بار مصرف کند 4 الی 7 ساعت اثرش نمی رود.
محل ورود و خروج مواد مخدر به کشور مشخص است .اما قرص های اکستازی بعضاً در خانه ی همسایه مان ساخته می شود و اصلاً محل ورود و خروجش به کشور مشخص نیست.
اثر این قرص ها تا نیم ساعت در بدن معلوم نمی شود. مدت زمان پیک اثر آن 4 ساعت است و بعد از آن کم می شود.
انواع اکستازی:
داروهای خیابانی (اکستازی) به طور مصنوعی و غیرمجاز در لابراتوارها ساخته و فروخته می شوند که از جمله آن قرص های شادی آوری است که به نام اکستازی، خلسه، شیشه، یا شابو، آدم و حوا معروف هستند.
عواملی که باعث گرایش جوانان به اکس می شود
– بیکاری جوانان
– عدم برنامه و انگیزه کافی برای زندگی
– عدم تحرک و جنب و جوش کافی برای تخلیه شدن انرژی جوان
– اشتیاق برای درک حالتی متفاوت از زندگی روزانه
– عدم مهارت نه گفتن در نوجوانان و جوانان
– عدم اعتماد به نفس
– افسردگی و دلزدگی از زندگی
– عدم مهارت های عملی برای اشتغال و برای زندگی
– فرار لحظه ای از زیربار مشکلات و ناراحتی ها و کمبود های عاطفی
عوارض اکس
اکس ماده ای توهم زا و محرک است و به صورت پودر نیز موجود است. تولید کنندگان این قرص ها عمدتاً در اروپای غربی و جنوب آسیای شرقی هستند، آن ها را در بیش از صد نوع، صدرنگ و با اسامی فریبنده در اختیار جوانان و نوجوانان قرار می دهند تا بدین ترتیب آنان را برای مصرف این مواد تشویق و ترغیب کنند.
قرص های شادی آور در کمتر از یک ساعت خلق فرد را بالا برده و احساسی لذت بخش و شادی آور برای او ایجاد می کند. مصرف کننده در تخمین فاصله ها دچار مشکل شده، دچار توهم در شنوایی، بینایی و لامسه می شود، اعتماد به نفس به طور موقت افزایش می یابد و شخص را نسبت به آینده به طور فزاینده امیدوار می نماید و شخص خود را در دنیایی می بیند که همه ی آرزوهای او دست یافتنی هستند. حس صمیمیت را در فرد افزایش می دهد و احساس می نماید که با هرکسی می تواند ارتباط برقرار کند. عده ای می گویند که در آن چند ساعت سرخوشی، صدای موسیقی می شنوند و یا رنگ های زیبا و خاصی را می توانند ببینند. این حالات به شخصیت هر کسی بستگی دارد. جوانانی که اقدام به مصرف این قرص ها می کنند به دلیل اینکه دچار توهماتی در بینایی، شنوایی و دیگر حواس می شوند، بدون این که متوجه خطرات آن بشوند، دست به کارهایی می زنند مانند پریدن از بلندی، بیرون پریدن از ماشین در حال حرکت و … با توجه به اینکه قرص های شادی آور، انرژی را به شدت افزایش می دهد، می تواند حالت های پرخاشگری و توهم را در تداوم مصرف افزایش دهد و موجبات صدمه زدن به دیگران را فراهم آورد، از این رو کنترل فرد مصرف کننده در این شرایط بسیار دارای اهمیت می باشد. افراد مصرف کننده از قرص های شادی آور اکس بعد از این که تاثیر حاد اکس را بعد از سه تا شش ساعت از دست می دهند، کاملاً حالات خود را به یاد می آورند و در بعضی از موارد فرد از این که تعادل روانی خود را از دست داده و دست به کارهایی زده است که در شرایط عادی به هیچ وجه انجام نمی داده به شدت دچار گناه، پشیمانی، افسردگی و نهایتاً تفکرات خود تخریبی همچون خودکشی و یا گرایش مجدد به مصرف خواهند شد که در صورت استفاده ی مکرر از این قرص پس از مدت کوتاهی به طرز دردناکی جان می سپارند.
تغییر حالات مصرف کننده
قرص اکستازی به عنوان محرک، درجه حرارت بدن، فشار خون و ضربان قلب را افزایش می دهد و از طرف دیگر از آن جا که این قرص تنها نیز مصرف نمی شود و معمولاً در پارتی ها همراه با مشروبات الکلی نیز مورد استفاده قرار می گیرند، این مساله باعث کم آبی شدید بدن می شود و شخص در اثر ایست قلبی و عروقی جان می دهد.
مصرف این قرص به کبد و کلیه آسیب می رساند و فشار خون را بالا می برد و در یکی از حمله های فشار خون که معمولاً از عوارض اجتناب ناپذیر اکس می باشد، خونریزی مغزی ایجاد خواهد شد. مصرف طولانی مدت و زیاد اکستازی منجر به اختلال درک و تفکر، بدبینی، گزند و آسیب، توهمات شنوایی و بینایی و در نهایت نوعی جنون پارانوئیدی (شبیه اسکیزوفرنی) و بروز علائم سیستم عصبی چون بی حسی و پرش عضلانی در فرد می شود که در مصرف کوتاه مدت این حالات ممکن است یک تا دو هفته طول بکشد.
ترک اکستازی
این ماده بسیار خطرناک و اعتیاد آور است به این معنا که فرد تمایل به استفاده ی مجدد برای رسیدن به حالات دلخواه پس از مصرف را پیدا می کند. یعنی از آن جا که ترک این مواد شخص را افسرده، بی حال و بی انرژی می کند، امکان مصرف مجدد آن زیاد است.
در چنین شرایطی به سرعت دوز مورد نیاز افزایش پیدا می کند و شخص بعد از عادت به اکس برای کنار گذاشتن آن دچار علایم اضطراب و علایم ترک می شود. البته علایم ترک اکس از علایم ترک تریاک و هروئین سبک تر است و توصیه می شود که درصورتی که شخص تاآگاهانه اقدام به مصرف نموده است آن را بلافاصله کنار بگذارند.در این حالت علایم ترک ضعیف خواهد بود و با داروهای ضد اضطراب می توان اکس را ترک نمود. البته باید توجه کرد که با تکرار مصرف اکس، به علت وابستگی شدید روانی که این قرص ایجاد می نماید، شخص مصرف کننده به شدت رد معرص خطر بوده و ترک آن دشوارتر خواهد شد و ناخالصی هایی که در بعضی از این قرص ها وجود دارد باعث می شود که عوارض منفی آن تشدید شده و از آن جا که مصرف این مواد مستقیماً روی بافت های مغز آسیب می رساند در نتیجه هرگونه ناخالصی مستقیماً روی بافت های مغز آسیب می رساند در نتیجه هرگونه ناخالصی مستقیماً باعث صدمات مغزی از جمله تورم، مرگ مغزی، انواع سرطان های تنفسی، پوستی و … می شود.
علایم مصرف کننده ی اکس
جوان به طور ناگهانی به سمت انرژی زیاد می رود، تغییر خلق می دهد، پرحرفی می کند، آواز می خواند، جوک می گوید، کم می خوابد، چشم هایش از حدقه بیرون می زند، عرق می کند و دچار لرزش می شود که در این شرایط می باید این افراد از سوی اطرافیان خصوصاً والدین مورد توجه بیشتری قرار بگیرند.
یک روانشناس متخصص ,تغییر ناگهانی در افکار، احساسات، کلام و حتی اشتها و خواب جوانان ناشی از مصرف قرص های شادی آور را به عنوان زنگ خطر جدی قلمداد کرد و افزود: با توجه به اینکه آمفتامین به سرعت از بدن دفع می شود، تشخیص اعتیاد به آن تنها از روی مشخصات ظاهری ممکن است و شیوه ی تشخیصی دیگری در ایران برای آن وجود ندارد.
نحوه اثر در مغز
در مقاله ای که در مجله نوروساینس در ۱۵ ژوئن ۱۹۹۹ به چاپ رسید، نتایج یک تحقیق بر روی میمونها به چاپ رسید. در بررسی این میمون ها که برای مدت ۴ روز و روزی ۲ بار قرص Ecstay محلول در مایعی را مصرف کرده بودند و میمونهای که فقط همین مایع را استفاده کرده بودند و پس از ۷ سال کالبد شکافی شده بودند مشاهده شد که تغییراتی در سلولهای سروتونینی مغز ایجاد شده است که در لوب فرونتال و نواحی مربوط به فکر کردن، ناحیه هیپوکامپ و نقاط عمقی مغز مربوط به حافظه بوده است. پس مشاهده می شود که مصرف اکستاسی در دراز مدت باعث ایجاد اختلال در قوه تفکر و حافظه و قابلیت یادگیری فرد می شودو در تحقیقی دیگر مشاهده شد که پس از مصرف دارو، میزان سروتونین در مغز به میزان بیست تا شصت درصد کاهش می یابد و مشاهده شد که اثرات مخرب مغزی غیرقابل بازگشت است.
اکستاسی چه اثراتی برروی مصرف کننده آن دارد؟
افزایش شدید احساس خوب بودن در فرد، افزایش انرژی در فرد، احساس تمایل برای ارتباط با دیگران و احساس تعلق و نزدیکی به دیگران، احساس عشق و سرخوشی، دست و دلبازی، افزایش هوشیاری و درک موسیقی، افزایش حسهای بویایی و چشایی، احساس تجربیات و حالات روحی جدید در زندگی، احساس روشنایی، تمایل برای در آغوش گرفتن و بوسیدن دیگران؛ به علت افزایش انرژی در افراد مصرف کنندگان تمایل برای فعالیت شدید و رقصهای طولانی دارند
* اثرات منفی:
کاهش اشتها، تغییرات بینایی، گشاد شدن مردمکها (میدریاز)(۱) ، حرکات غیرطبیعی چشم(نیستاگموس)، توهم بینایی (هالوسیناسیون)، افزایش ضربان قلب و فشار خون(تاکی کاردی و هیپرتانسیون)، تغییر در حفظ نظم دمای بدن، فک زدن های طولانی (افراد مصرف کننده برای جلوگیری از حالت قفل شدن فک مجبور به مصرف آدامس هستند. تا ساعتها پس از مصرف این حالت فک زدن های غیرطبیعی وجود دارد)، لرزیدن، عصبی شدن، عدم تمایل برای استراحت و تمایل شدید برای مصرف مجدد این ماده پس از افت تاثیر اولیه.
* اثرات منفی شدید:
اثرات شدید احساسی، اختلال در خواب، کابوسهای شبانه، اضطراب، دیوانگی، انقباض شدید فک و پارگی زبان در اثر فک زدنهای طولانی(۲) عدم تمرکز، فراموشی، اختلال در یادگیری، افزایش دمای بدن و کاهش آب بدن(۳)، اختلال در مکانیسم نعوظ و نرسیدن به اوج لذت جنسی(ارگاسم)، تهوع و استفراغ، کاهش سدیم خون در اثر مصرف زیاد مایعات (هیپوناترمی)(۴)، سردرد و سرگیجه و تشنج، آنمی آپلاستیک (سرکوب شدید خونسازی مغز استخوان)، افت شدید خلق در روزهای پس از مصرف، خستگی و افسردگی شدید تا یک هفته پس از مصرف، احتمال اعتیاد جسمی کم است ولی احتمال اعتیاد روانی بسیار زیاد است، احتمال مسمومیت کبدی، صدمه به اعصاب مغزی، بزرگ شدن سینه در آقایان (ژنیکوماستی)، احتباس ادراری، تخریب عضلات مخطط (رابدومیولیز)(
قرص های روانگردان
پژوهشهای تازه، نشان داده است که داروی نشاط آور اکستاسی (ecstasy) خطر بروز حمله قلبی را افزایش می دهد.اکستاسی نوعی داروی مخدر است که مصرف آن موجب بروز احساس شادی (یا اندوه) بسیار زیاد در مصرف کننده می شود و به رغم آسیب های جدی که این ماده مخدر بر مغز و سلامت انسان وارد می کند، در بین مصرف کنندگان این باور غلط وجود دارد که ماده ای بی خطر است.
اکستاسی که مصرف آن در بین جوانان افزایش یافته، به جز برخی از کشورها در سایر کشورها در ردیف داروهای غیرقانونی است ولی از آنجا که از فرمول ساده یی برای تولید برخوردار است، در تمامی کشورها و از جمله ایران تولید می شود.
آخرین پژوهشها به وضوح نشان می دهد که مصرف اکستاسی همانند مصرف آمفتامین موجب بروز حمله قلبی خواهد شد. تحقیقات انجام موید آن است که آمفتامین و کوکائین انعقاد خون را تشدید کرده و در نتیجه با مسدود کردن عروق خونی موجب بروز حمله قلبی می شوند.
به پزشکان و بخش های اورژانس بیمارستان ها توصیه شده که در موقع درمان بیماران رابطه حمله قلبی و مصرف اکستاسی را مدنظر داشته باشند و این مورد را بررسی کنند.
یکی از رایج ترین عوارض مصرف اکستاسی که اکثر مواقع منجر به مرگ می شود افزایش شدید دمای بدن یا هیپرترمی است که منجر به از کار افتادن ماهیچه ها، کلیه ها و دیگر اعضای بدن می شود.
این ماده در در آلمان به عنوان کم کننده اشتها مورد استفاده قرار گرفت که به علت اثرات آن از رده مصرف خارج شد. در دهه میلادی این دارو کاربرد مجدد یافت و در روان درمانی برای کمک به بیان احساسات بیماران استفاده شد که در با اثبات اثرات آن روی مغز حیوانات آزمایشگاهی، از رده خارج شد. در در آمریکا، مصرف آن ممنوع اعلام شد.
در سال های اخیر مصرف آن در آمریکا، به شدت افزایش یافته که باعث نگرانی دولت شده است. در دوره زمانی خاصی در اروپا، مصرف این مواد انرژی زا و شادی بخش برای کاهش مصرف سایر مواد مخدر مثل هروئین تشویق شد به طوری که مصرف آن در اروپا در از هزار قرص در سال به میلیون قرص در دو سال بعد رسید.
درصد مردم امریکا حداقل یک بار این ترکیب را مصرف کرده اند. حداقل یازده و هفت دهم درصد دانش آموزان سال آخر دبیرستان در امریکا یک بار "اکس" مصرف کرده اند. مصرف این قرص ها در ایران به خصوص در یک سال اخیر به شدت افزایش یافته است. جوانان تحصیل کرده و مرفه، مصرف کنندگان اصلی این داروها هستند بنابراین لازم است عموم مردم و پزشکان با اثرات سوء مصرف این دارو آشنا شوند.
آمین های مغز به ویژه نوراپی نفرین و سرتونین وروترانسیمترهای مسیرهایی هستند که کارشان بروز خلق است. با توجه به فرضیه آمینی، کاهش عملکرد این آمین ها باعث افسردگی خواهد شد و افزایش فعالیت آنها باعث بالا رفتن خلق می شود.
MDMA از طرقی که ذکر خواهد شد باعث افزایش خلق و احساس نشاط می شود.
در مورد تولید این قرصها در تیراژ وسیع، نظریه های متفاوتی وجود دارد و همینطور فرضیه ی تاثیر مواد موجود در این قرصها، در بین پزشکان به این صورت مطرح می گردد.
– افزایش آزادسازی سروتونین در سیناپس های مغزی
– بلوک باز جذب سروتونین
– افت میزان سروتونین مغز
– اثرات غیرمستقیم بر میزان دوپامین مغز
البته در کشور ما اقدامات مختلفی برای آشنا کردن جوانان نسبت به عوارض استفاده از قرصهای روانگردان انجام می شود اما متاسفانه ما گاهی اوقات از سر خیرخواهی و ناخواسته، دست به آموزشهایی می زنیم که اصلا نمی تواند برای سلامت جامعه مفید باشد. برای مثال وقتی برای کلمه ی "اکستاسی" روی اینترنت جستجو می کردم، در سایت اینترنتی رسمی نیروی انتظامی و یا سازمان امور زندانهای کشور وابسته به قوه ی قضاییه، ترکیبات محلول در این قرص و نحوه ی ساخت آن نیز آموزش داده شده بود! هرچند هدف این کار، در نظر یک هدف خیر می آید اما اینکه ما از چه کارشناسانی و با چه پیش زمینه ی ذهنی برای مبارزه با اینگونه آفات اجتماعی بهره می جوییم و چگونه این معضل را مهندسی اجتماعی می کنیم و به تبلیغات رسانه یی در مورد آن می پردازیم، بسیار مهمتر از نفس عمل مبارزه به نظر می رسد.
اما تکیه بر یافته های علمی پژوهشگران و دانشمندان که بدون موضع گیری سیاسی و دینی راجع به اینگونه قضایا به دست می آید، می تواند بسیار راهگشاتر باشد.
بر اساس نتایج آخرین تحقیقات در مورد اکستاسی، MDMA یا دی اکسی مت آمفتامین که ماده ی سازنده ی اصلی اکستاسی محسوب می شود، با تاثیر بر نرون های حاوی سروتونین و آکسون ها باعث اختلال در حواس شده و آثاری چون تغییر در ادراک زمانی، تغییر در ادراک بینایی، تغییرات گفتاری، کاهش دفاعی بدن و … را 2 تا 4 دقیقه پس از مصرف ایجاد می کند و در ادامه باعث کاهش خواب، کاهش توان و تمایل به انجام کارهای فکری و بدنی، خستگی و … می شود.
در دهه 1950 نظامیان آمریکا آن را به صورت دارویی مرکب مورد آزمایش قرار دادند و در دهه 1960 مصرف وسیع آن توسط انسان ها آغاز گردید و تا سال 1985 به دلیل توانایی MDMA در ایجاد روابط گرم و صمیمی و باز پزشکان و متخصصان آن را به عنوان درمان کننده بیماران روانی مورد استفاده قرار می دادند.
قرصها در بازار ایران
در حال حاضر، این قرصها در شکلهای مختلف!! و با اسامی مختلف از جمله نام کمپانیهای ماشین سازی، ادیان آسمانی و نمادهای گروههای موسیقی مختلف در داخل کشور توزیع می گردد و نوع جدید آن نیز در حال تولید و عرضه به بازار است که مصرف آن معادل خوردن چندین قرص خواب آور در یک لحظه است و فرد را گاهی تا مرز یک هفته نیز به خواب فرو می برد.
از انقباض رگهای ماهیچه یی، کاهش قدرت دفاعی بدن و کاهش بینایی چشم و حتی کوری گرفته تا مرگ، مسمومیت و اختلال حواس همگی از آثار سو استفاده از این قرصها هستند و همینطور فک جنبانی چندین ساعته که شخص را وادار به استفاده از چندین آدامس یکجا می کند همگی تاثیرات منفی قرصهای روانگردان اکستاسی هستند و جالب اینکه در میان تمام تاثیرات این قرصها بر سیتمهای گوارشی یا دفاعی و گردش خون بدن، هیچ تاثیر مثبتی دیده نمی شود و جالبتر اینکه با وجود تمام این مشکلات که در درازمدت، فرد را دچار احساس پوچی و تباهی می کند و در اکثر موارد، باعث خودکشی یا خودسوزی (این قرصها معمولا حس سرما را به افراد القا می کنند و به همین دلیل شخص برای گرم کردن خود، به دلیل نداشتن تصور درست از اطراف، با آتش خود را می سوزاند!!) نیز می شود، هنوز جوانانی هستند که به این تولید ضدفرهنگی و ضدانسانی نازیستهای فالانژ آلمانی پاسخ مثبت می دهند و برای همیشه به تباهی خود منجر می شوند.
گفته می شود تمایل فرد به شنیدن آهنگهای عجیب و با صداهای گوشخراش و انجام حرکات دایم سر و گردن به صورت سریع و تند، شاید از اثرات موضعی استفاده از قرصهای روانگران باشد، اما معمولا همین مساله در ادامه به سردردهای عصبی و میگرنهای کشنده برای افراد منجر می شوند.
اما داستان به همینجا ختم نمی شود. امروز، غیر از اکستازی های تقریباً قدیمی و از مد افتاده، انواع تقریباً کمیاب اما مخرب تری مانند کرک، لنگر، سان شاین، هوندا و نو را نیز می توان در بازار ایران یافت. دکتر رضا خضرلو، روانپزشک و جامعه شناس در این رابطه به اعتماد گفت: در سالهای 1877 و قبل از آن، دسته یی از داروها که به شبه آمفتامین ها معروف بودند، برای درمان بیمارهای نورولوژیک مانند پارکینسون و همچنین برای اشتهازایی استفاده می شدند.
از آمفتامین ها که نوعی هیدروکربن هستند، قرصهای روانگردانی مانند اکستازی نیست به دست می آید که در لغت نیز به معنای خلسه، شادی مفرط یا آرامش است
نقش والدین و توصیه به آن ها
نقش والدین در روابط خانوادگی و ارتباط آنان با فرزندان در جلوگیری از گرایش جوانان به مصرف اکس و دیگر داروهای شادی آور بسیار مهم است و تحقیقات نشان داده است که در خانواده هایی که مشکلات ارتباطی وجود داشته و جوان با والدین خود دچار مشکل می باشد، گرایش فرزند به سوی مصرف اکس افزایش یافته است.
رها کردن فرزندان به حساب این که با فرزندان خود دوست می باشند، خود یکی از عواملی است که جوان را به سوی تجربیات غیر متعارف سوق می دهد، در حالی که دوست داشتن به معنای عدم نظارت نمی باشد بلکه به معنای شناخت جوان است. برعکس تصور والدین، نوجوان به دنبال دوست و همسال نمی گردد، بلکه در حقیقت او دنبال پدر و مادر واقعی اش که او را به طور کامل درک کنند، در قالب دوست اصلی می گردد. تحکیم روابط خانوادگی و حمایت های منطقی و اصولی والدین توام با درک شرایط و نیازهای درونی نوجوانی و جوانی یکی از عوامل موثر در پیشگیری از بروز آسیب های اجتماعی همچون اعتیاد و گرایش به مصرف مواد است. بیش از 90درصد موارد مصرف قرص های شادی آور و دیگر مخدرها در کنار دوستان، در مهمانی ها و پارتی های دوستانه و یا بنا به توصیه ی دوستان انجام می شود و گرایش به همسالان در سنین نوجوانی و جوانی به شدت افزایش می یابد، نقش دوستان در گرایش افراد به مصرف انواع قرص های شادی آور و مخدرها بسیار قابل اهمیت است. در این مرحله از رشد مورد تایید دیگران خصوصاً گروه همسن قرار گرفتن بسیار دارای اهمیت می باشد. معمولاً اولین قدم برای مصرف توسط شخص و توام با نگرانی، دلهره و احساس گناه است و تایید و تشویق دوستان قبح قضیه را کاهش داده و شخص را وادار به مصرف می کند. تعمیم دادن و فرافکنی از جمله مکانیزه های دفاعی است که در مسئله انتقال سوء مصرف مواد نقش عمده ای را ایفا می نماید. معمولاً یک شخص مصرف کننده به رغم شادی لحظه ای که به دست آورده است، لیکن به دلیل عوارض ناگوار اثر مصرف، تمایل دارد که دیگران را شریک محفل خود نموده تا بدین ترتیب از بار احساس گناه و پشیمانی خود بکاهد و در نتیجه مترصد جذب دوستان و اطرافیان خود برای مصرف اکستازی می باشد.
پیشگیری
برای پیشگیری از عوارض سوء ناشی از مصرف مواد مضر مانند اکستازی، با تاکید بر توجه به جوانان، توصیه می شود تا علاوه بر تامین نیازهای جوانان، نسبت به پر نمودن اوقات فراغت و آموزش علمی جوانان نیز باید اقدام کرد.
در زمینه ی پیشگیری مصرف مواد شادی آور، با بیان اینکه شخصیت محکم، بسیار کمتر در معرض وسوسه های نامعقول دیگران قرار می گیرد، به جوانان توصیه می شود تا ضمن داشتن رفتار قاطعانه، نسبت به پرورش جرات در خود اقدام نمایند. همچنین افزایش اطلاعات علمی در زمینه ی تبعات سوء مصرف مواد و انواع مواد مخدر از دیگر عوامل مهم پیشگیری از مصرف این مواد می باشد و جوانان به هر میزان که از معلومات علمی کافی در این زمینه برخوردار باشند، مسلماً به صورت آگاهانه تر عمل خواند کرد و کمتر مورد سوءاستفاده ی بی خردان قرار خواهند گرفت. تقویت مهارت های زندگی در زمینه ی کنترل خشم، استرس، گسترش، ارتباط موثر، تقویت بنیه و توانمندسازی، تنظیم برنامه ی روزانه برای تفریح، سرگرمی و الفت، را از دیگر راهکارهای پیشگیری از مصرف مواد مختلف مخدر نام برد. از جوانان درخواست می شود تا احساسات خود را جدی بگیرند و با توسل به راهکارهای غیر معقول مانند گرایش به سوء مصرف مواد، مترود سرکوبی آنان نباشند. توصیه ی ما برای پیشگیری از مصرف سوء مواد مخدر و قرص های شادی آور، دقت در انتخاب دوستان خوب و تحکیم روابط با والدین می باشد
اکس های ایرانی سیانور دارند : خطرناک تر از هرویین
نتایج تازه ترین تحقیقات نشان می دهد، 2 درصد از گروه سنی 51تا 52 سال که از نظر مالی وضعیت مناسبی دارند و جزء اقشار مرفه جامعه محسوب می شوند، سابقه لااقل یک بار مصرف قرص های روان گردان را دارند. به این ترتیب، هشدار کارشناسان مبنی بر اینکه الگوی مصرف مواد مخدر در جوانان و نوجوانان ایرانی در حال تغییر است و به سمت قرص های محرک و مواد صناعی می رود، رنگ واقعیتی تلخ و تکان دهنده به خود می گیرد.
به گفته رئیس مرکز ملی مطالعات اعتیاد ایران، <مصرف قرص های محرک به دلیل سهل الوصول بودن و آثار هیجان آفرینی آنها به شدت در میان جوانان و نوجوانان در حال افزایش است به طوری که به بحث روز و جوک و لطیفه در میان آنها تبدیل شده و قبح آن از بین رفته است.> دکتر عمران مهد رزاقی می گوید: <البته هنوز ماده مخدر اصلی مصرفی در کشور ما تریاک است و در این میان، بحران اصلی مسئله معتادان تزریقی است، اما از خطر مواد صناعی هم نباید غافل شد چراکه آثار تخریبی شدیدی در سیستم عصبی فرد به وجود می آورند و معمولا هنگامی این آثار نمایان می شود که دیگر کار از کار گذشته و امکان بازگشت به حالت طبیعی و درمان وجود ندارد.>مدیرکل دفتر پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی نیز مصرف قرص های روان گردان و در راس آن ها، اکس را 100 درصد اعتیاد آور دانسته می گوید: <درمان اعتیاد این نوع قرص های مخدر بسیار سخت تر و طولانی مدت تر از سایر مواد مخدر است.> حسن رفیعی معتقد است: <مواد شیمیایی مانند کرک و شیشه، همان هروئین فشرده هستند که قاچاقچیان به دلیل فروش زیاد این مواد، نام آنها را تغییر داده اند، اما اکس چند سالی است که به بازار آمده و مصرف این ماده شیمیایی بسیار مضرتر از مواد دیگر است.> وی خاطر نشان می کند: <فردی که مدتی است از این ماده شیمیایی استفاده می کند، برای درمان بیماری اش باید بصورت مادام العمر دارو مصرف کند و همواره تحت درمان باشد، چون احتمال بازگشت مجدد به این بیماری وجود دارد. >
قرص های سهل الوصول
دارو های روانگردان، دسته ای از داروها هستند که در برخی بیماری های روانی کاربرد دارند. اکس هم به لحاظ ترکیب شیمیایی شبیه این دسته داروهاست. اما آیا از خود این داروها که بطور رسمی در داروخانه ها عرضه می شوند، سوء استفاده نمی شود؟ برخی کارشناسان از فروش قرص های روان گردان بدون نسخه پزشک با 01 برابر قیمت بازار در برخی داروخانه های کشور خبر می دهند، اما دکتر فربد فدایی، روانپزشک، می گوید: <در ایران فقط 2 مرکز برای ارائه قرص های روان گردان به بیماران در نظر گرفته شده که این 2 مرکز تحت نظارت وزارت بهداشت فعالیت می کنند.> دکتر فدایی البته تاکید می کند:<در تمامی دنیا این دارو تنها با نسخه روانپزشکان تجویز می شود اما متاسفانه امروزه شاهد ورود غیر قانونی آن به بازارهای داخل کشور و شیوع مصرف آن در بین قشر جوان هستیم.>فدایی با بیان اینکه روانپزشکان این داروها را برای کودکان بیش فعال تجویز می کنند، ادامه می دهد: <در صورت مصرف این دارو کودکان بیش فعال به آرامش می رسند اما مصرف این دارو در نوجوانان سبب بی خوابی ، بی قراری و پرخاشگری آنها می شود.>
وی دسترسی آسان به داروهای محرک و بی توجهی خانواده ها را یکی از مهم ترین علل شیوع این اعتیاد دانسته تصریح می کند:
<دولت باید برای جلوگیری از ورود و استفاده غیر قانونی این داروها از سوی قشر جوان فکری اساسی کند.> حدود 002 هزار نفر از مجموع یک میلیون و 002 هزار معتاد کاملا وابسته به مواد مخدردر کشور، اعتیاد تزریقی دارند و حدود 52 درصد آنها گرفتار ایدز یا هپاتیت شده اند. به این ترتیب، اعتیاد خود عامل بروز آسیب ها و خطرات دیگری برای جامعه شده است. آیا اعتیاد به اکس چنین عوارضی به دنبال ندارد؟ رئیس مرکز ملی مطالعات اعتیاد ایران معتقداست: <دریک دهه گذشته مصرف هروئین و مواد تزریقی در جامعه ما بسیار افزایش یافته به طوری که می توان گفت در بحران اعتیاد تزریقی به سر می بریم. علت این پدیده را می توان این چنین ارزیابی کرد که معتادان به مرور به مواد بیشتری برای رسیدن به تخدیر نیاز دارند و پس از مدتی مجبورند حجم زیادی ازمواد را مصرف کنند که آنها را راضی نمی کند. بنابراین به مرور به مصرف مواد تزریقی گرایش پیدا می کنند چون حجم کم آنها تاثیر بیشتری دارد. ضمن اینکه ممکن است در شرایط بد مالی قرار بگیرند که در این صورت نیز مصرف میزان اندکی از مواد تزریقی در میان آنها بیشتر جواب می دهد.
طبق گفته دکتر رزاقی، همیشه خطر گرایش معتادان به سمت تزریق و درنتیجه افزایش شیوع بیماری های عفونی جامعه را تهدید می کند.درعین حال خطر اکس و مواد مشابه، به علت افزایش رفتارهای پرخطر جنسی به دنبال مصرف آنها را نیز نمی توان نادیده گرفت. به این ترتیب افزایش شیوع اکس، افزایش شیوع ایدز را هم به دنبال دارد. همه این ها گذشته از ناخالصی هایی است که در این قرص ها وجود دارد و موجب بروز انواع بیماری های عصبی، گوارشی، سرطان و حتی مرگ می شود. دکتر رزاقی این طور می گوید:<یک مسئله مهم هم در بازار اعتیاد ایران وجود دارد و آن ناخالص بودن بخش زیادی از مواد مخدر است که سرانجام معتادان را به مصرف مواد تزریقی گرایش می دهد.
قاچاقچیان اصلی مواد مخدر می خواهند که بازار ایران همیشه محل عرضه مواد بنجل و نامرغوب بماند تا همیشه بتوانند هر جنس بنجلی را در این بازار بزرگ آب کنند. بنابراین هیچگاه اجازه نمی دهند ذائقه معتادان ایرانی به مواد مرغوب مخدر عادت کند چون سود آنها در این بازار است
مردن از سرخوشیFPRIVATE
در جامعه ما نیز میزان مصرف این قرص ها، روبه افزایش است. دکتر محسن وزیریان درباره آمار مصرف کنندگان، می گوید: طبق آماری که در سال ۸۰ از یک تحقیق به دست آوردیم، می توانیم بگوییم که بیش از ۴۰ هزار نفر که بخش عمده ای از آن را دانش آموزان تشکیل می دهند، این داروها را تجربه کرده اند.
عضو شورای مرکزی باشگاه پژوهشگران جوان می گوید: مصرف کنندگان این قرص ها بیشتر در سنین ۱۵ تا ۲۵ سال هستند که در اثر شرکت در محافل و پارتی های شبانه مورد سوءاستفاده گروه های سود جو قرار می گیرند. اگر دقت کنید در اکثر اعتیادهایی که به مواد مخدر ایجاد می شود، معمولاً همیشه فرد معتاد در مرکز توجه است و تمامی سرزنشها به سوی او سرازیر می شود. صاحبنظران با ذکر عوارض و حالات اعتیاد و زیانهایی که مواد مخدر به جسم و روح افراد وارد می کنند، همیشه معتادان را انسانهایی بدون اندیشه و فکر تصویر می کنند. انسانهایی که از سوی جامعه طرد می شوند، چون بدون علت و یا به علت هایی نادرست به مصرف مواد می پردازند!
مبارزاتی که در جامعه ما علیه مواد مخدر و از جمله نوع جدید و به مراتب بسیار خطرناک تر آن (قرص های اکستازی) صورت می گیرد، بیشتر در حد انهدام مواد و یا آگاهی سازی از مشکلات ایجاد شده پس از مصرف است. غافل از اینکه یکی از راهکارهای قابل توجه که باید بر روی آن سرمایه گذاری کرد، فرهنگ سازی در این زمینه و در نتیجه پیشگیری از این مشکل است. اینکه ریشه یابی شود، چرا بعضی از افراد جامعه ما که اکثراً جوان نیز هستند، به قرص های شادی آور روی می آورند؟ چرا حتی با آگاهی از مشکلات پس از مصرف، باز گرایش بسیار بالایی برای استفاده از آنها وجود دارد؟ سعی ما در این گزارش ارائه اطلاعاتی همچون، ترکیبات و اثرات مصرف اکستازی، بررسی چرایی گرایش به مصرف اکستازی در ایران، بررسی عوامل زمینه ساز و ارائه راهکارهایی برای پیشگیری از مصرف این مواد است.
از آنجایی که پیشگیری مقدم بر مبارزه است و شناخت و آگاهی، اساسی ترین بخش این فرآیند بوده و بدون آن بی اساس است، در اینجا ابتدا به معرفی اکستازی، تاریخچه استفاده از آن، اشکال رایج دارویی، اثرات مثبت و منفی بر روی جسم و ذهن همراه با ذکر تجربه های واقعی افراد خواهیم پرداخت.
حرف آخر
مبارزه با مواد مخدر و اصلا بحث مواد مخدر، بحث تازه ای نیست. عادت کرده ایم آمارهای ضد و نقیض را از ارگان ها و نهادهای متولی مبارزه با مواد مخدر بشنویم. یکی می گوید 2 میلیون نفر ، یکی می گوید5/3 میلیون نفر، یکی می گوید 6 میلیون نفر و آنچه ما در کوی و برزن می بینیم آمار بیشتری را نشان می دهد. به هر حال باید منتظر باشیم و ببینیم قانون جدید مبارزه با مواد مخدر کی تصویب می شود و به مرحله اجرا در می آید و جه تاثیری در مبارزه با این مواد خانمانسوز دارد !
ناثیرات مواد روان گردان بر جوانان…………………………………………………………………………….. 55