بررسی گچبری خانه های کاشان در دوره قاجار


فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه: 1
فصل اول : بررسی خانه های تاریخی کاشان در دوره قاجار
بخش 1- معماری خانه های کاشان 4
بخش 2-جغرافیای محل 8
بخش 3-قدمت تاریخی خانه های کاشان 11
فصل دوم: بررسی گچبری در خانه های کاشان
بخش 1-مصالح گچبری 15
بخش 3-نقوش گچبری 16
بخش 2-نحوه اجرای گچبری 17
فصل سوم: قدمت تاریخی گچبری
بخش اول ویژگی وامتیاز گچبری خانه های تاریخی کاشان در دوره قاجار 20

فهرست تصاویر
عنوان صفحه
1- خانه عباسیان 22
2- معماری خانه بروجردیها 22
3- نمای خانه عباسیان 23
4- چشمه سلیمانیه 23
5- معماری خانه عباسیان 24
6- خانه عامریها 24
7- خانه طباطبائی 25
8- گچبری خانه بروجردی ها 25
9- خانه بروجردی ها 26
10- طرح گربه و خورشید در گچبری خانه عباسیان 26
11- گچبری خانه بروجردی ها 27

"مقدمه"
این تحقیق را به این علت انتخاب نموده ام که شهرستان کاشان از لحاظ فرهنگی و هنری تاریخچه ای کهن و پربار با تمدنی چند هزار ساله دارد، که از تپه های سیکل آغاز می شود و به تزئینات بسیار ظریف و زیبا در بناها می رسد. این امر باعث می شود تا هنر دوستان و دانشمندان کشورهای دیگر را از دیر باز به خود جلب نماید.
برای انجام این تحقیق محدودیتهای بسیاری وجود داشت، با کمبود منابع مواجه بودم این تحقیق به صورت میدانی و کتابخانه ای صورت گرفته است.
منابعی که برای این تحقیق استفاده کرده ام عبارتند از کاشان مروارید کویر، بهشتی در حاشیه کویر، آثار تاریخی شهرستان های کاشان و نطنز
تعداد 11 عکس در این تحقیق به چشم می خورد، این تحقیق شامل سه فصل می باشد.
فصل اول شامل سه بخش می باشد، که به بررسی معماری، وضعیت جغرافیایی و قدمت تاریخی خانه های کاشان می پردازد.
فصل دوم نیز شامل سه بخش می باشد که در این فصل گچبری، مصالح گچبری و نحوه اجرای گچبری بررسی شده است.
در فصل سوم ویژگی و امتیاز گچبری خانه های کاشان در دوره قاجار بررسی شده است.
هدف من از انجام این تحقیق این است که بتوانم راه تمامی کسانی که برای هنر این مرز و بوم تلاش کرده اند را ادامه دهم و برای شناساندن هنرهای نه تنها کاشان بلکه شهرهای دیگر ایران کوشش کنم و امید آن است که از این راه سر بلند بیرون آیم.
در شهرهای ایران بناهای بسیار زیبا وجود دارد که هر یک به نوبه خود بی نظیر است اما آنچه که در این شهر توجه من را به خود جلب نموده این است که هنر گچبری در معماری خانه های کاشان بی نظیر است.
اهمیت و ضرورت انجام این تحقق شناساندن تزئینات گچ بری بر روی خانه های قدیمی دوران قاجاریه در شهر کاشان به مردم آن شهر و به مردم سایر ملل و جوامع دیگر است.
فراهم آوردن زمینه فرهنگی و هنری درباره ی تاریخچه کاشان، آثار باستانی آن و پرداختن به جزئیات هنرها و ایجاد علاقه در مردم آن شهر که هر چه بیشتر به هنر شهر نشان اهمیت داده و آگاهی پیدا کنند به اینکه هر یک از این هنرها و این نقوش با چه زحمات و مشتقهایی با حداقل امکانات مشکلات فراوان بوجود آمده اند تا خود آنها قبل از میراث فرهنگی یکی از نگهدارندگان خوب این آثار باشند. در زمینه های هنری ایران هر چقدر هم که تحقیق و تخصص نماییم باز هم جای تفکر و تامل باقی است.

فصل اول

بررسی خانه های تاریخی کاشان
در دوره قاجار

الف – معماری خانه های کاشان
شهر کاشان به علت استقرار در جوار کویر، دارای اقلیم گرم و خشک با تابستانهای بسیار گرم و زمستانهای بسیار سرد است. به همین جهت معماری یافت قدیم اش متناسب با اوضاع اقلیمی و آمیخته ای از هنرهای تزئینی مایه گرفته است. معماران کاشان در روزگار گذشته، با توجه به پایبندی مردم کاشان به اعتقادات دینی، خانه ها را در عین حال که دارای فضای باز، گسترده و روح بخش می باشد طوری طراحی نموده اند که زندگی در هر واحد ساختمانی را در فصول چهارگانه کاملا قابل تحمل و آسان می نموده است.
خانه ها اکثرا دارای سردر ورودی با درهای مزین به کوبه های زنانه و مردانه هشتی ودالانی منکسر بود که اندرون خانه را از دید نامحرمان دور می داشت.
اغلب خانه ها دارای اندرونی و بیرونی و متشکل از حیاتهای مشجر و وسیع بودند. اتاقهای سه دری، پنج دری متناسب با فصول مختلف در اطراف حیاط جای می گرفتند. از جمله مهمترین فضاهای این خانه، ایوانها و تالار بزرگ بود که در ضلع شمالی و جنوبی حیاط ساخته می شد. درها و پنجره های این تالار واتاقها معمولا با انواع پنجره های زیبا با شیشه های الوان و اشکال مختلف متناسب با موقعیت فصلی اتاقهای خانه زینت می یافتند.
احداث سردابه های بزرگ جهت استفاده در تابستهای گرم و ایجاد هواکش در پشت سردابه ها از جمله خصوصیات معماری خانه های قدیمی کاشان است. 1
با توجه به وضعیت جغرافیایی وآب وهوائی منطقه کویری خانه ها را گود می ساختند تا بنا عایق حوارت و صدا باشد که به این روش ساخت گودال باغچه گویند.
برای نمونه خانه عباسیان در زمین 5 هزار متر مربع با زیر بنای 7هزار متر مربع به صورت گودال باغچه ساخته شده است."تصویرشماره1"
بافت سنی کاشان متشکل از کوچه های پیچ در پیچ با دیوارهای بلند خشتی است که تقریبا در فواصل مختلف مسقف می باشد این سبک معماری به سبب موقعیت خاص جغرافیای بهترین فرم معماری کویری است زیرا از طرفی از هجوم بیرحمانه شنهای داغ و طوفانهای کویری می کاهد و از سوی دیگر هنوز سرمای زمستان را مهار می نماید.
کاشان یکی از شهرستانهایی است که در آنجا نمونه های جالبی از شاهکارهای هنر ایران یافت می شود. آثار معماری که در این شهر باقی مانده معدودی از دوره صفویه و بقیه از آثار دوره قاجاریه است.
خانه های برزگ قدیمی ساز و ساختمانهای باشکوه که تاکنون با طرح و نقشه اولیه خود بدون تغییرات مهمی باقی مانده است عموما متعلق به زمان قاجاریه یعنی از عهد سلطنت فتحلی شاه تا آغاز دوره مشروطیت می باشد.
هر چند دوره قاجاریه دوره رکود و تنزل فنون معماری ایران بشمار می رود. در شهر کاشان به دلیل خرابیهای حاصل از زلزله، نیاز به ساخت بناها و ساختمانهای جدید موجب می شود که یک نوع فعالیت وسیع و همه جانبه ای در فنون معماری مشاهده گردد.
این فنون آمیخته ای با مزایای خاص اقلیمی بوده و با هنرهای تاریخی و محلی مزین و گشته است.
گروهی از دانشگاهیان تهران در نتیجه بازدید بررسیهای علمی به وسیله کتاب سرپرستی کارشناسان و استادان معماری و باستان شناسی از آثار تاریخی کاشان به عمل آوردند بدین گونه اظهار عقیده نموده اند:
" بدون شک کاشان از نظر آثار معماری یکی از غنی ترین شهرهای ایران بوده و بسیاری از بناهای تاریخی آن را می توان در ردیف بهترین شاهکارهای ایران به شمار آورد.
علل اصلی این موضوع را می توان در چند قسمت خلاصه کرده و مورد مطالعه قرار داد:
الف: موقعیت تاریخی و توجهی که سلاطین دوره های مختلف به آبادانی و ایجاد بناهای مختلف در شهر کاشان داشته اند به همین دلیل است که مثلا چون در دوره سلطنت قاجاریه توجه بیشتری به کاشان شده است، بهترین آثار این دوره را در کاشان می یابیم.
ب: موقعیت جعرافیایی و آب وهوای خشک و گرم کاشان نیز یکی از علل بوجود آورنده ساختمانهای جالب و سبک معماری به خصوص این شهر می باشد.
ج: وجود معماران با تجربه و با ذوق در کاشان را، و خصوصا ایمانی که این هنرمندان به کار خود داشته اند نیز می توان یکی از جهات پیشرفت معماری این شهر داشت، خصوصا که ثروتمندان نیکوکاری نیز بوده اند که به کارهای ساختمانی علاقمند بوده و این هنرمندان را تشویق کرده اند."2
خانه بروجردی در کوه سلطان میر احمد از نظر خصوصیات معماری محلی جامع و یکی از بهترین خانه های دو قرن اخیر شناخته شده به طوری که پس از بررسی های دقیق گروههای مختلف علمی وقتی موسسات ایران و کشورهای بیگانه مورد تحسین همگی واقع گشته است (عکس شماره2)
خانه عباسیها نیز از لحاظ خصوصیات معماری و تزئینات گچبری و آینده کاری زیبا و بی نظیر است. (عکس شماره3)

ب: بررسی وضعیت جغرافیای محل:
"شهرستان کاشان که در ناحیه مرکزی ایران واقع شده حدود غربی و جنوبی آن به ارتفاعات سلسل حیال مرکزی (کوه رود) منتهی می گردد.
آبادیهای دامنه این کوهستان عموما دارای آب وهوای لطیف و معتدل می باشد ولی از جانب شمال و مشرق که به زمینهای شوره زار کویر مرکزی ایران اتصال پیدا می کند، هوای آن به تدریج گرم و خشک و سوزان می گردد"3
کاشان از طرف شمال به شهرستان گرمسار و دریاچه نمک، از سوی شمال غربی به شهرستان قم، از مشرق به شهرستان اردستان، از جنوب به شهرستان نطنز و بخش هیمه و از جانب مغرب به شهرستان دلیجان محدود است. هر چند شمال شرق و مشرق کاشان را کویر احاطه کرده اما از سوی غرب و جنوب، در جوار کوههای سر به فلک کشیده ای قرار گرفته است، که در حقیقت دنبال سلسله جبال مرکزی ایران می باشد.
این رشته کوهها دارای قلل مرتفعی هستند که مهمترین و بلندترین آنها کوه کرکس به ارتفاع 3898 متر در نزدیکی نطنز قد برافراشته است. قلل دیگر آن عبارتند از قله نیا سرجا ارتفاع 3600 متر و کوه هفت کتل به بلندای 3003 متر"4
جاری آبهایی که این کوهسار به طرف دامنه های شمال و مشرق جریان می یابند، بخشی از اراضی کاشان و حومه را مشروب می سازد.
از مهمترین این چشمه سارها چشمه فین است که در دامنه کوه دندانه و هفت کتل ظاهر می شود. علاوه بر این که فین علیا و فین منطی بوسیله آب آن مشرب می گردد، روستاهای دیگر نیز از آب این چشمه بهره مند می شوند. از دیگر چشمه های اطراف کاشان چشمه "جوره بزرگ" و "چشمه جور کوچک" هستند که از فرار کوههای قمص می جوشند، سپس به یکدیگر ملحق شده به قمص وارد می شوند. چشمه نیاسر، چشمه نابر، چشمه جهق، چشمه باریگرسف و چشمه ابیانه نیز از مهمترین چشمه های کاشان به شمار می آیند.
رودخانه های دیرگ کاشان در حقیقت خشک رودهای هستند که فصول پرباران بستر سیلابهای تند می شوند، در پایان به طرف ریگزارهای تفتیده کویر سرازیر می شوند.
هوای کاشان به علت مجاورتش با دشت کویر دارای تابستانهای گرم و خشک با میزان بارندگی بسیار کم است اما مناطقی چون مشهد اردهال، قمصر و نطنز که در دامنه رشته کوهها جای گرفته اند از آب و هوای معتدل و سردسیر برخوردارند "موقع جغرافیایی شهر کاشان و مشخصات آب وهوای آن از این قرار است : عرض شمالی از خط استوا 34 درجه
طول شرقی آن از گرینویچ: 51 درجه و 27 دقیقه
ارتفاع آن نسبت به سطح دریا 945متر
حرارت متوسط تابستان 38 درجه سانتیگراد
بر اثر اوضاع اقلیمی و عوامل طبیعی این منطقه آب و هوای شهر کاشان گرم و خشک ولی ؟؟؟ می باشد. چنانچه یکی از مسافرین بیگانه در اوایل قرن حاضر در سفرنامه خود می نویسد: "هوای آزاد و آسمان آبی رنگ کاشان ایده آل آدمی است."5
چون در محدود کاشان از قدیم الایام رودخانه شادابی وجود نداشته و چشمه سارهای طبیعی هم کمیاب بوده سکنه آنجا جهت نیازمندیهای کشاورزی و آبیاری به وسیله حضر قناهای عمیق، که گاهی آن ها بالغ بر یکصدمتر می گردید و طول مجازی زیرزمینی هر یک هم از ده کیلومتر تجاوز نمی نموده، مختصر آن به دست می آورده اند. همانطور که ذکر شد تنها منبع پرآب سرشاری که در حدود چلگه و همواری کاشان تقریبا با وضع ثابتی هم جریان دارد منحصر به چشمه سلیمانه بوده و بس (عکس شماره 4)
منطقه گرمسیر کاشان به واسطه هوای خشک و خالی از رطوبت، که خاک سفت و سختی دارد، برای کشاورزی و درختکاری چندان مساعد نیست؛ مگر به وسیله کود و رشوه زیاد دادن به زمین و سیراب نمودن کشتزارها با آبهای .

پ : قدمت تاریخی خانه های کاشان:
وجود یکی از قدیمی ترین مراکز تمدنهای کهن در حد فاصل بین کاشان و فین بنام تپه های سیلک نشان می دهد که در حدود 4500ق.م. اقوامی که دارای تمدن قابل ملاحظه ای بوده اند و و وسایل کار آنها را بیشتر سنگ و استخوان تشکیل می داده است در این مکان مستقر شده اند.
با محله اعراب، کاشان به تسخیر مسلمانان درآمد و از این پس همواره از توابع امیر نشین اصفهان بود لیکن اعتبار و اهمیت گذشته را نداشت.
کاشان به علت فقدان استحکام دفاعی همواره مورد تعدی دیلمی ها بود تا در قرن دوم هجری به دستور و کمک از بیده خاتون همسر هارون الرشید، برج و بارویی برگرد شهر احداث گردید ولی بواسطه زلزله سختی که در سالهای 239و242 در کاشان و اصفهان روی داد برج و باروی شهر آسیب جدیدی دید.6
اما دیری نپائید که کاشان به همت فرمانروایان شیعی مذهب آل بویه توسعه یافت.در دوره سلجوقیان کاشان از اهمیت و اعتبار زیادی برخور دار بود و در این دوره بناهای زیادی برجای مانده است . مانند مدرسه و کتابخانه شرفیه و مدارس مجدیه.
در زمان صفویه بخصوص در زمان شاه عباس به علت علاقه و افرش به کاشان آبادیهای زیادی در کنار قمصر و ایجاد کرد و عمارتهای زیادی بنام صفی آباد است.
در دوره های بعد نیز بر اثر پیشامدهای طبیعی یا اجتماعی و بخصوص زلزله بیان کن سالهای 198و1192 ه.ق. اکثر خانه های تاریخی، با آن همه آثار ذوق هنرهای ملی نیست و نابود گردید.
تا آنکه در اوایل عهد قاجاریه بر اثر جنبشی بزرگ و اقداماتی که برای تجدید عمران و آبادانی آن سرزمین به عمل آمد، به نوعی سودمند ثمربخش واقع شد که در حقیقت می توان آن را سومین مرحله تاریخی مسیر به سوی ترقی و تجدید رونق و آبادی کاشان نام نهاد. حتی بناهای متعدد و عالی و با شکوهی بر پاگردید.
مانند خانه معروف به میرزا محمد علی که تاریخ بنای تالار قدیمی و گچ بری آن سال 1194 ه.ق است. و در جنب آن نیز خانه قدیمی دیگری معروف به مقصود بیکی اطاق بزرگ است که دارای مزایای معماری و هنری با تاریخ 1011 ه.ق می باشد.
اینک محض آشنایی با قدمت تاریخی این گونه ساختمانها چندین خانه بزرگ و قدیمی که تاکنون به جای و باقی مانده در اینجا نام برده می شود:
خانه بروجردی
این خانه را که تقریبا یک قرن پیش حاج سید جعفر نطنز یکی از بازرگانان و ملاکین بزرگ کاشان برای سکونت خود بنا کرده است و مربوط به دوره قاجاریه می باشد."تصویر شماره4"
2-خانه عباسیان "تصویر شماره5"
3- خانه بزرگ و قدیمی حاج میرزا اسدلله: که اکنون به خانه سهام السلطنه یا عامریها معروف می باشد." تصویر شماره 6"
4- خانه شریفیان در کوی سرپره که بنیانگذار آن حاجی محمد حسن حاجی شریف در نیمه دوم قرن گذشته بوده است.
5- خانه قدیم حاج سید آقا: در کوی کوشک صفی که در تزئینات و مقرنسهای گچکاری بنای سر پوشیده آن تاریخ 1272 خوانده می شود.
6- خانه عبدلله خان غفاری
7- خانه حاج محمد مهدی معروف به خانه نراقی
8-خانه سید شکری
9-خانه های قدیم لاجوردیها
10-خانه قدیم آقالر
11-خانه طباطبائی (تصویر شماره 7)

فصل دوم

بررسی گچبری در خانه های کاشان

الف: مصالح گچبری
ایرانیان از دوره ساسانی در بکار بردن گچ برای تزیین ابنیه های خود ماهر بوده واز گچ بری اطلاع کاملی داشته اند.
بهترین گچ بری مربوط به دوره قاجاریه است.
هنرمندان و ریزه کارهای ایران بدون استفاده از ابزارهای پیشرفته کار گچبری را انجام می داده اند. ایرانیان سبک و فنون گچ بری را به چنان ظرافت و تنوعی رساندند که هیچ ملت دیگری در استعمال این ماده با ایشان برابری نمی کند.
مهمترین مصالح گچ بری همانطور که از نام آن پیداست گچ است.
از گچ برای تزئینات بیشتر استفاده می کردند و گچ بدلیل اینکه از مصالح انعطاف پذیر است وحتی پس از گیرش نهایی نیز قابلیت شکل پذیری خود را تاحدودی حفظ می کند، لذا از مصالح مناسب جهت تزئینات به شمار می رود.
از دیگر مصالح گچ بری گرده زغال است که برای کشیدن طرح و ثبت طرح بر روی دیوار استفاده می شود.
از دیگر مصالحی که برای گچ بری استفاده می کرده اند کاه گل بود تا گچ را با آن مخلوط می کردند و گاهی نیز به آن گل اخری به آن افزوده می شد تا رنگ ارغوانی خام روشن وجالبی پیدا کند.
از ابزاری که برای گچ بری استفاده می شد می توان به بوم خار و بادام بر اشاره کرد.خانه بروجردیها از لحاظ گچبری در بین خانه های کاشان بی نظیر است. (تصویر شماره 8)
پ: نقوش گچبری:
نقوش گچ بری در خانه های کاشان بیشتر تحت تاثیر دوران قاجاریه است.
برای مثلا طرج گل و مرغ که در گچبری های اکثر خانه های کاشان به چشم می خورد تحت تاثیر هنر دوره قاجاریه می باشد.
نقوش گچبری داستانهای روز، شکارگاه تصویر و یا شغل صاحبخانه را روایت می کند.
خانه بروجردی داستانهایی را روایت می کند.
مثلا ناپلئون و سواران اروپایی و یا زندگی مردم و پادشاهان را نشان می دهد."تصویر شماره9"
در دوره قاجاریه از نقوش اسطوره ای نیز استفاده می شده مثلا شاهنامه فردوسی و یا پرنده ای با سر آدم.
در خانه عباسیان نقوش به صورت تخت و رنگهای سفید خاکستری است. در آنجا نقش خورشید خانم، گربه و شسمه به صورت بارزی نمایان است."تصویر شماره 10"
خورشید خانم و گربه را بر سر در رختشویخانه و آشپزخانه گچ بری می کردند و نشان دهنده این بود که خورشید و گربه در این مکانها راهی ندارند.
در گچ بری خانه های کاشان نقوش گل پنج پروگل فرنگی و زنبق را می توان دید که همه بر گرفتار از نقوش قاجاریه و تحت تاثیر هنر و فرهنگ اروپایی می باشد.
ب: نحوه اجرای گچبری
همانطور که ذکر شد گچ از مصالح مورد استفاده در گچ بری می باشند. گچ بری در خانه های قدیمی کاشان با همدیگر فرق دارد در بعضی خانه ها مانند خانه عباسیان به صورت تخت صورت گرفته است.
و در خانه بروجردیها که نمونه بارز گچبری در بین خانه های قدیمی کاشان می باشد به صورت برجسته صورت گرفته است. "تصوری شماره11"
به این صورت که ابتدا استادکار طرح دلخواه را بروی تکه کاغذی مانند کاغذ پوستی می کشید و هر قسمت از طرح را به یکی از شاگردانش می داد. آنان کار را سوزن کاری می کردند بعد از انجام عمل سوزن کاری باگرده زغال طرح را بر روی دیوار می کشیدند. یعنی طرح را بر روی دیوار تثبیت می کردند و با پاشیدن گرده زغال طرح را بر روی دیوار می کشیدند بعد از آن گچ را بر روی دیوار گذاشته و با استفاده از بوم خار فضا را خالی می کردند و با استفاده از بادام بر طرح مورد نظر را برش می دادند.
در خانه ها قدیمی کاشان جهت تزیین روی کار از جرز و دیوار و ستونهای اطراف خانه یک نوع گچ بری سفید برجسته خاکستری رنگ ساخته می شد که قطره زیبای آن در برابر آفتاب سوزان تابستان وهمچنین با دو باران نیز مقاومت طولانی داشت. دیگر نوع مخصوصی از فلوط کاه گل بوده که از خاک رس نرم با کاه الک کرده به دست می آوردند و گاهی نیز اندکی گل افرا به آن افزوده می شد تا رنگ ارغوانی خام روشن جالبی پیدا کند، آن هم فقط برای تزیین طاق بندیهای کوچک در سقفهای مقرنس ایوانهای مرتفع و زیرزمین و هشتی خانه اختصاص داشته است" 7
بدین ترتیب که ابتدا نقوش گوناگون هندسی را با خطوط گچی برجسته نمودار ساخته و سپس متعلق آنها را با خمیر کاه گل سرخ خامی اندود نمودند.

فصل سوم

قدمت تاریخی گچبری
درخانه های کاشان

بخش اول: ویژگی و امتیاز گچبری خانه های تاریخی کاشان در دوره قاجار
"دوران قاجار در سده های "نوزدهم -هیجدهم /سیزدهم – دوازدهم" آغاز شد، در این زمان بعضی از آثار گچبری را تعمیر کردند، گچبری هایی که انجام می شد تحت تاثیر هنر و فرهنگ اروپایی بود. در دوره قاجاریه نقوش گچبری ها شامل داستانهای اساطیری شکارگاهی، داستانهای روزمره، زندگی پادشاهان و به خصوص پادشاهان قاجار بود لباس اشخاص در این دوره کاملا اروپایی است. گچ بری در این دوره بیشتر به صورت برجسته انجام شده است. در این دوره نقوش مانند گل و مرغ و طرحهای اسطوره ای نیز به چشم می خورد.
گل زنبق در گچ بری از رنگهای جدید نیز به کار گرفته می شد که تا بیش از آن رایج نبود و می توان گفت در عهد قاجاریه تحولی نسبی از لحاظ رنگ آمیزی و موضوع در گچبری پدید آمد. از محله ابداعات جدید این عهد به کار گرفتن رنگ قرمز است، البته از رنگ قرمز بیشتر در کاشیکاری دوره قاجار استفاده می کرده اند.8
نتیجه ای که می توان از این پژوهش گرفت این است که ما ایرانیان آثار غنی فرهنگ و هنری داریم که هر چه قدر هم در موردشان بدانیم و بررسی کنیم باز هم جای صحبت باقی است، کاوش در این آثار انسان را به فکر فرو می برد و باعث می شود روزه به روز کارهای ما بهتر شود و همچنین موجب می شود تا کارهای بیشتری انجام دهیم زیرا دیده می شود که هنرمند آن زمان با حداقل امکانات و با دشواری های فراوان به خلق این آثار گرانبها و پر ارزش پرداخته و امرزو ما با در دست داشتن امکانات بسیار حتی از انجام دوباره برخی از این کارها عاجز هستیم و در مرمت این آثار به مشکلات فراوانی برمی خوریم .
به نظر برخی از کارشناسان اداره میراث فرهنگی کاشان برای مرمت تزئینات تاریخی از کسانی که در رشته مرمت تحصیل کرده اند دعوت شده که این کارها را مرمت کنند البته در قسمتهای نتوانسته کار را به اتمام برسانند این اداره از مرمتکاران استادان قدیمی که به شیوه تجربه کارکرده اند و از اصفهان دعوت شده اند، استفاده کرده است.
ما باید از این میراث ارزشمند نگه داری کنیم و نگذاریم این سرمایه های گرانقدر و با ارزش به راحتی از بین بروند و یا توسط بیگانگان به غارت از کشور خارج شوند.

1- عکس از نگارنده، تابستان 1384
2- محمودی از ناوه؛ سعید؛ کاشان مروارید کویر؛ تهران، انتشارات یساولی، چاپ اول، سال 1378

منابع و ماخذ:
1-نراقی حسن؛ آثار تاریخی شهرستانهای نطنز؛ تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ دهم، سال 1382
2-محمودی از ناوه، سعید؛ کاشان مروارید کویر، تهران، انتشارات سیاولی، چاپ اول، سال 1378
3-پورتر، وینیتا، کاشیهای اسلامی، ترجمه؛ شایسته فر، مهناز، تهران، موسسه مطالعات هنر اسلامی چاپ اول، سال 1381

منابع و ماخذ نقشه ها

منابع و ماخذ طرحها

منابع و ماخذ تحقیق

منابع و ماخذ نمودارها

موضوع تحقیق :
بررسی گچبری خانه های کاشان در دوره قاجار

استاد راهنما :

تهیه وتنظیم :

چکیده
عنوان پژوهش حاضر بررسی گچبری خانه های تاریخی کاشان در دوره قاجاریه است.
این تحقیق شامل سه فصل می باشد.
فصل اول کلیاتی درباره معماری خانه های کاشان، بررسی وضعیت جغرافیای محل و همچنین مروری بر قدمت تاریخی خانه های کاشان است.
در فصل دوم گچبری خانه های کاشان، مصالح گچبری و نحوه اجرای گچبری و نقوش گچبری بررسی شده است.
فصل سوم پژوهشی پیرامون قدمت تاریخ گچبری و ویژگی وامتیاز گچبری خانه های کاشان در دوره قاجار است و مربوط است به اینکه کدامیک از بناهای شهر کاشان این تزئینات را دارند و در کدام قسمت بنا این تزئینات به کارگرفته شده است.

1- محمودی ازناوه؛ سعید؛ کاشان مروارید کویر؛ تهران، انتشارات سیاولی، چاپ اول 1378، ص بی شماره

2- نراقی، حسن؛ آثار تاریخی شهرستانهای کاشان و نطنز؛ تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ دوم، سال ،1382 ص8
3 – نراقی،حسن؛ آثار تاریخی شهرستانهای کاشان و نطنز؛ تهران انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ دوم، سال 1382، ص2-3
4 – محمودی از ناوه؛ سعید؛ کاشان مروارید کویر؛ تهران، انتشارات یساولی، چاپ اول، 1378، ص بی شماره

5- نراقی؛ حسن؛ آثار تاریخی شهرستانهای کاشان و نطنز؛ تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ دوم سال 1382، ص ص 8-10
6 – محمودی از ناوه؛ سعید؛ کاشان مروارید کویر؛ تهران، انتشارات یساولی، چاپ اول، 1378، ص بی شماره
7 – نراقی حسن؛ آثار تاریخی شهرستانهای کاشان و نطنز؛ تهران آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ دوم سال 1382ص ص 208و207
8 – پورتر؛ وینیتا؛ کاشیهای اسلامی؛ با ترجمه شادمیته فر، مهناز، تهران، موسسات مطالعات فرهنگ اسلامی، چاپ اول، سال 1381، ص 11

—————

————————————————————

—————

————————————————————

1

33