فهرست مطالب
– مقدمه
– پیش گفتار
– تاریخچه
– آشنایی با محل کارورزی
– شرح وظایف کارکنان
– ریاست
– معاونت
– امور مالی و کار پردازی
– روابط عمومی
– امور خدماتی
– امور دفتری
– شرح وظایف شهرداری خرمدره
– شناخت مصالح
– گچ
– سنگ
– آلومینیوم
– آجر
– ماسه
– نتیجه گیری
تقدیر وتشکر :
از همه کسانی که بنده را در پژوهش و تدوین و گردآوری این مطالب یاری نمودند خصوصاً استاد راهنما سرکار خانم پریسا احدی و سرپرست کارورزی جناب آقای مهندس بابا جمادی و همه کسانی که بنده را در جوع آوری مطالب یاری نمودند کمال تشکر و قدردانی را به عمل می آورم .
تقدیم :
به پدر و مادر عزیزم که مرا در طول تحصیلم یاری نمودند .
مقدمه :
شهرداری وظایف مختلف ر در راستای اهداف گسترش شهر را در کشور بر عهده دارد که از جمله می توان به مواردی اشاره کرد . اجرای برنامه ها و دستورالعمل های صادر شده در خصوص شهر و آبادانی و امکانات لازم برای پیشرفت سطح شهر و گسترش و زیبایی در سطح شهر – جمع آوری زباله – ساخت مکانهای تفریحی و ایجاد مکان های فرهنگی ، تحقیق و جمع آوری و اطلاعات مورد نیاز در زمینه ی سازندگی و گسترش و کشف روشهای جدید در مورد عملکرد آنها و اخذ شیوه های مناسب به منظور برنامه ریزی و اجرای برنامه ها ، انعکاس مناسب از سطح شهر . شهرداری را می توان یکی از سازمانهای فعال زیر نظر وزارت کشور دانست که برای گسترش زیبایی سطح شهر فعالیت می کند یکی از ارکان های مهم شهر محسوب می شود . شهرداری می تواند به نیرو بخشی و تحقیق و ارائه روشهای نوین در زمینه گسترش شهر کمک بسیاری داشته باشد .
پیش گفتار
شهرداری از نظر نمودار سازمانی و تقسیمات کاری ، همچون سایر اداره ای از واحدهای مختلفی تشکیل شده که می توان به ترتیب اولویت ها این گونه بیان نمود .
1-شهردار( ریاست ) 2- معاونت 3- امور مالی و اداری 4- امور کارگزینی 5- امور دفتری 6- روابط عمومی 7- واحد مهندسی شهرداری 8- واحد شهرسازی 9- نگهبانی
شهرداری علاوه بر بخش های فوق از سایر بخش های دیگر نیز تاسیس شده از جمله می توان به آتشفشانی که زیر نظر شهرداری است و واحد موتوری شهرداری واحد اجرایت و واحد کنترل حمل و نقل شهری را نام برد .
تاریخچه :
شهرداری را می توان به عنوان یک واحد سازمانی قدیمی در سطح شهرستان خرم دره معرفی کرد که بعدها با استقرار فرمانداری در سطح شهرستان و نیاز بیشتر مردم از این و امر امکانات در اختیار این قسمت حیاتی شهر قرار گرفته شهرداری خرم دره در 5 سال 1337 افتتاح گردید . تا فعالیتهای از قبیل فرهنگی ساخت و ساز و زیبایی شهرو آموزشی خود را در ارتقای اهداف تبین شده قرار دهد . شهرداری خرم دره با 30 نفر از قبیل شهردار ، معاونت ، امور مالی ، واحد شهرسازی کار خود را آغاز کرده این واحد گسترش یافت و در این سال ها با 160 نفر و افزایش واحد های مختلف بر اساس نیاز احساس سره فعالیت می کند.
آشنایی با محل کارورزی ( شرح وظایف کارکنان فنی و مهندسی شهرداری 9 این قسمت دارای 7 کارمند بوده که از 3 مهندس و یک منشی و 2 نفر بعنوان مسئول حمل و نقل در این قسمت مشغول به فعالیت بوده از این 3 مهندس یکی به عنوان ناظر بر طرح های عمرانی مانند قیر ریزی و آسفالت ریزی . دیگری ناظرین بر باز سازی پیاده رو ها ساخت و ساز بر این گونه طرح ها می باشد و دیگری بر نظارت بر کارها این دو ناظر و تایید کار های این ناظر ها و تایید نقشه های ساختمانی و عمرانی این بخش را بر عهده دارند و نیز کلیه ی طرح ها مانند جدول کشی معابر عمومی مانند کوچه ها و خیابان ها و پل سازی خیابان ها و کوچه ها نظارت بر ساخت و ساز در سطح شهر و همچنین نظارت بر نقشه های ساختمانی منطبق با ساخت ریاست :
شرح و وظایف کارکنان
در راس سوم اداره ریاست قرار داد که دارای یک وظیفه مکی می باشد و آن ایجاد هماهنگی و نظارت بر اجرای اموری باشد که خود آن به چند بخش مختلف تقسیم می شود :
– نظلرت بر کار کنان و ارزیابی عملکرد آنها
– ایجاد فضای مناسب و خلف ارزشهایی که موجب ارتقای بهرهوری نیروی کار رهبری می شود
– شرکت در جلسات بیرون از سازمان
– حفظ روابط خوبی با کارکنان و مسئولین
– ایجاد انجام کاری میان کارکنان و ایجاد هماهنگی با سایر ارگانها و نهاد های دولتی و غیر دولتی
معاونت:
– اداره امور در نبود ریاست اداره و امور محوله از سوی مدیریت
-کنترل ورود و خروج همکاران و صدور حکم ماموریت و مرخصی
-رسیدگی به امور اداره و واحد های تابع
-شرکت در جلسات اداری و انجمنها
-نظارت بر فعالیتهای فرهنگی و هنری
– شرکت در برنامه های فرهنگی وهنری و ایجاد هماهنگی های لازم
– توجیه وظایف پرسنل در صورت نیاز
– رسیدگی به امور مراجعین
امور مالی و کارپردازی:
-همکاری و مساعدت در برنامه ریزی مکی و عمومی فعالیت ها
– تهیه و پیشنهاد و تقویم فعالیت ها برنامه ها و تنظیم بودجه با مشورت همکاران و مدیریت
– تکمیل فرم های تنظیم بودجه با نظارت مقام مافوق
– اظهار نظر در مورد پیشنهاد ها و امر ها
– نظارت بر تعیین وتخصیص اعتبارات فصلی
– هماهنگی در برنامه ریزی تامین و مایل و تجهیزات و مواد مصرفی در منطقه
– دریافت درخواست های خرید که توسط مافوق ارجاع می شود
– تهیه و تنظیم اسناد مالی جهت ارائه به مرکز
– مراقبت در تهیه و تنظیم حساب ماهانه در موعد مقرر و بررسی و امضاء حساب ها
روابط عمومی:
روابط عمومی یکی از ارکان مهم و حساس درون سازمان می باشد بطوریکه کمتر سازمان و اداره ای است که دارای چنین بخشی نباشد به عبارت دیگر می توان گفت که روابط عمومی یک مجموعه در سیستم سازمان است که برای تطابیق و تعامل آن با محیط پیرامون و پاسخگویی به نیازهای محیطی شکل می گیرد لذا بر اساس هر سازمانی برای تطبیق با محیط و تعامل با آن نیازمند روابط عمومی است .
امور خدماتی :
– راهنمایی مراجعین و پاسخگویی به تماسها
– پذیرایی از همکاران و میهمانان
– انجام امور خدماتی اداره و امور ماموریت
امور دفتری
1- تایپ نامه های اداری
2- ثبت نامه ها
3- بایگانی نامه ها
تایپ نامه های اداری :
یک از عمده ترین کارهای امور دفتری تایپ نامه ها است .
وقتی منوط نامه توسط واحدی نوشته شد قبل از تایپ شدن ، نامه باید به تایید رئیس اداره برسد .
بعد از تایید رئیس اداره آن نامه برای تایپ کردن آماده است
سپس در کامپیوتر کلیک کرده منویی باز می شود که دارای چندین درایو است که بر روی درایوEکلیک کرده منویی دیگر باز می شود که دارای درایوی به نام نامه اداری است بر روی آن کلیک کرده و منویی دیگر باز می شودکه دارای دو درایو است پس روی درایو با نام کوچک کلیک می کنیم و سپس نامه خود را تایپ می کنیم .
پس از اتمام تایپ نامه دستور پرینت داده و نامه را پرینت می گیریم .
طریقه ثبت نامه های رسیده و فرستاده :
هر نامه ای چه رسیده و چه فرستاده باید در دفتر اندیکاتور ثبت شده و دارای شماره و تاریخ باشند .
ثبت نامه های رسیده :
نامه ها قبل از ثبت توسط رئیس یا معاون اداره پاراف می شوند .
پس از پاراف باید در دفتر اندیکاتور اداره ثبت و شماره و تاریخ زده می شود .
در قسمت ضمیمه دفتر اندیکاتور با توجه به ارتباط نامه با واحد آن نوشته می شود مثلا اگر نامه از انجمن رسیده باشد چون مربوط به امور هنری است و در نهایت در بایگانی امور هنری قرار می گیرد .
در قسمت ضمیمه ، امور هنری نوشته می شود .
در قسمت صاحبان نامه ، نام اداره یا شخص یا … که نامه را برای ما فرستاده اند نوشته می شود .
در قسمت شرح نامه ها ، موضوعی کلی از نامه نوشته می شود .
در قسمت ارجاع ، نام واحدی که نامه توسط رئیس یا معاون اداره به آن واحد پاراف شده است نوشته می شود .در قسمت شماره و تاریخ نامه ای که رسیده و ثبت کرده ایم را می نویسیم .
در پایان مهر مربوط به ورود نامه ها به اداره را زدم و در آن شماره و تاریخ ثبت دفتر اندیکاتور را می زنیم .
ثبت نامه های فرستاده :
نامه های فرستاده نامه هایی هستند که ما برای ادارات ، اشخاص و….. می فرستیم .
که در آن صورت ، نامه پس از اینکه توسط رئیس یا معاون اداره امضا ء شد در قسمت نامه های فرستاده دفتر اندیکاتور اداره ثبت می شود .
در قسمت کلاسمان دفتر اندیکاتور ، نام واحد اقدام کننده که نامه در آن قسمت بایگانی می شود را می نویسیم .
در قسمت عنوان نامه ها ، نام اداره ، شخص ، و … نامه را برای آنها می فرستیم نوشته می شود .
در قسمت شرح نامه فرستاده ، شرح کلی از موضوع نامه نوشته می شود .
در قسمت تاریخ نامه فرستاده ، تاریخ روزی که نامه را می فرستیم می نویسیم .
بایگانی نامه ها :
یک نسخه از هر نامه فرستاده و رسیده ای که در دفتر اندیکاتور اداره ثبت شده باشد باید بایگانی شود .
نامه ها با توجه به موضوع نامه به واحدی مرتبط هستند و هر واحد دارای پوشه ای جهت بایگانی است .
نامه های مربوط به مسائل مالی و اسناد در بایگانی پرونده امور مالی قرار می گیرند .
طریقه بایگانی نیز متفاوت است و بستگی به شخص دارد که کار بایگانی نامه ها را انجام می دهد .
مثلا جهت سهولت در دستیابی به نامه های بایگانی شده هر واحد را به دو بخش نامه های رسیده و نامه های فرستاده تقسیم کرد .
و نیز می توان برخی واحدها که نامه های بیشتری دارند از قبیل امور اداری به تقسیم نامه ها به واحدهای کوچکتر اقدام کرد مثلا قرار دادن نامه های هر انجمن در پوشه های جداگانه ای جهت بایگانی.
و نیز می توان نامه های هر واحد را بر اساس تاریخ نامه ها بایگانی کرد .
شرح وظایف شهرداری خرم دره :
1- جمع اوری زباله از سطح شهر ، کوچه ها و خیابانها .
2- 2- پیشنهاد ، بررسی و تحلیل و اجرای سیاستها و خط مشی کلی و مبانی حاکم بر آن
3- کمک و نیرو بخشی به تحقیقی و ارائه روشهای نو در زمینه گسترش شهر
4- ایجاد ارتباط ، تشویق و حمایت از مهندسین
5- کمک ، زیبا سازی شهر از قبیل ساخت پیاده روها ، آسفالت سطح شهر و جاده ها ، ساخت مکان های تفریحی از قبیل پارک ها
6- نظارت بر صدور پروانه ساخت و نقشه های اجرایی بر عهده واحد فنی و مهندسی شهرداری می باشد .
7- نظارت بر تهیه و تدوین و ارائه پیشنهادات و اجرای آیین نامه ها
8- ابلاغ دستورات و نظرات مافوق به مسئولین زیربط واحدهای داخل اداری
9- راهنمایی و در صورت لزوم فراهم آوردن امکانات و یا انجام درخواستهای متقاضیان و مراجعه کنندگان
صدور احکام مرخصی و مامورین برای کارکنان
کنترل ورود و خروج کارکنان به سطه نگهبانی
ایجاد حسن رابطه بین ارباب و رجوع و همکاران و ارزیابی شکایات رسیده از طرف مردم
تجدیدی نظر در ساختار و ترکیب تشکیلات برای بهبود و بهره وری بیشتر
تهیه طرح های تشکیلاتی به منظور افزایش کیفی کار در فعالیتهای اداری
صدور مجوز برای کارخانه ها و گسترش ارتقاء شغلی به جوانان شهرستان
تهیه طرح های تشکیلاتی به منظور افزایش کیفی کار .
همکاری در تهیه برنامه کار واحدهای مختلف اداری
شرکت کارکنان در جلسات برای پیشرفت شهر با نظر ریاست
تهیه گزارشات لازم طبق ارجاع از کارهای انجام شده اجرای ی
سیمان
تعریف ترکیباتی سیمان : از ترکیب طبیعی یا مصنوعی کربنات کلسیم یا آلومین و سیلیس بدست می آید و آهن و سایر عناصر به مقدار کم در آن وجود دارد .
تعریف ساده و کلی از سیمان : سیمان فراآورده ای است شیمیایی که در نتیجه ترکیب با آب می گیرد و سفت می شود ومحصول حاصله در مقابل آب و رطوبت مقاوم است .
سیمان یک واژه یونانی است و همانطوری که اشاره شده است اولین بار در جزیره پرتلند انگلستان کشف شد . و پس از پختن به رنگ خاکستری سنگهای صخره ها در آمد و در تمام جهان به نام پرتلن نام گرفت .
تاریخچه سیمان :
در جهان : سیمان در کشورهای صنعتی در اوایل قرن نوزدهم مورد استفاده قرار گرفت .
در ایران : اولین کارخانه سیمان ، تولید روزانه 100 تن در شهرری تهران احداث شد و در سال 1312 آغاز به کار کرد و در سال 1334 با افزایش واحدهای دیگر به این مجموعه ظرفیت این کارخانه به 600 تن در روز رسید ولی به علت شروع عملیات ساختمان سازی و راه سازی در ایران این مقدار جوابگوی نیازهای کشور نبود و به تدریج در نقاط دیگر مملکت کارخانه های بزرگ سیمان از جمله تهران ، شمال ، مشهد ، فارس ، اورمیه و آبیک که تقریبا مقدار آنها به 20 کارخانه می رسد . در حال حاضر تولید این کارخانه ها به بیش از بیست میلیون تن در سال می باشد که هنوز جوابگوی مصرف کشور نمی باشد و ما مجبور هستیم به واردات سیمان بپردازیم .
ترکیبات اصلی سیمان :
آهک ، سلیس ، آلومینا ، اکسید آهن که بیشترین مواد تشکیل دهنده آن آهک و سیلیس می باشد .
آهک ، آهک زنده یا CaO اکسید کلسیم : آهک از مهمترین و اصلی ترین مواد مورد استفاده در اسخت سیمان است . اکسید کلسیم از پخش سنگ آهک با کربنات کلسیم در حرارت حدود 1000 درجه به دست می آید ولی این عمل به صورت جداگانه صورت نمی گیرد بلکه Caco در موقع حرارت دادن مخلوط آهک و خاک ابتدا با ذرات آهک ( کربنات کلسیم ) در حرارت 1000 درجه واکنش می دهد .
2CO + Cao 3 Caco و نیز در حرارت بیش از 1000 درجه با اکسید سیلیسیوم و آلومنیوم و آهن ترکیب می شود و اکسیدهای مرکب را تشکیل می دهد .
سیلیس2 Sio :
این ماده در اغلب سنگهای طبیعی یافت می شود و یکی از مواد اصلی در ساخت سیمان است . وقتی که به سیلیس حرارت می دهند در ساختمان کریستالی آن یکسری تغییرات به وجود می آید و در کوره سیمان پزی در حرارت بیش از 1200 درجه سیلیس با آهک ترکیب می شود که دو کلسیم سیلیکات و سه کلسیم سیلیکات ها تشکیل می شود . خاک رس معمولی دارای مقادیر زیادی سیلیس است که میزان سیلیس مورد نیاز 17-26 درصد وزن سیمان را تشکیل می دهد .
آلومینا 3 O 2Al:
آلومینا همان اکسید آلومنیوم است که مقادیر زیادی از ان در خاک رس وجود دارد . خالص ترین نوع خاک رس خاکی است با فرمول زیر نوشته می شود .
آلومینا در سیماان پزی اثر گداز آور دارد و در هنگام پخت سیمان درجه آب شدن و پخت مواد خان را کاهش می دهد . این ماده در اثر حرارت در کوره های دو سر به سه کلسیم آلومینات ها 3 Alco در داخل سیمان باعث زود گیری یا زود گیر شدن سیمان می باشد . نیز سیمانی که فاقد اکسید کلسیم آلومینات باشد در مقابل آب دریا و سایر آبهای سولفات دار مقاوم است و خراب نمی شود .
اکسید آهن 3 O2Fe :
اکسید آهن یا اکسید فریک نیز همانند آلومینا در سیمان پزی نقش گذار آوری دارد و باعث کاهش درجه آب شدن مواد خام داخل کوره سیمان پزی می شود . این اکسید در داخل کوره هنگام پخت به همراه آلومینا ، آهک ترکیب می شود و تشکیل اکسید مرکب ( چهارم کلسیم آلومینو فریک ) را می دهد . که اکسید آهن زیاد سیمان را کند گیری کند و رنگ سیمان نیز تیره تر می شود .
کلینکر و سیمان پرتلندی :
زمانی که ترکیبات سیمان در حرارت حدود 1400 درجه حرارت که زمان ذوب آن مواد هستند در داخل کوره بزرگ گردنده این مود که به صورت گویهای جوشی به نام کلینکر در می آیند .
کلینکر بعد از سرد شدن با مقدار کمیسنگ گچ آسیاب شده و به پدر ریزی تبدیل شده که به آن سیمان پرتلند می گویند .
اجزای اصلی سیمان پرتلند :
اکسیدهای کلسیم ، سلیسیم ، آلومنیوم و اهن است که عملا در سنگ آهک و خاک رس وجود دارد .
باید توجه داشت که رایج ترین و پرمصرف سیمان مورد استفاده در صنعت ، پل و راه سازی از این گونه از سیمان های پرتلندی است . ماده اصلی تشکیل شده که تقریباً شامل تمام مواد موردنیاز سیمان پزی می باشد این عبارت است از خاک رس و سنگ آهک است .
* آهک زنده Cao 70-60 درصد
* اکسید آلومنیوم 3 O 2AL 20 درصد
* سیلیس 2 SIo 20 درصد
* اکسید آهن 3 O 2 Fe 4 درصد
* اکسید منیزیمMgo 3 درصد
* 3 4 درصد
چگونگی و مراحل تولید سیمان پرتلندی :
1- معادن : آوردن سنگ معدن به کارخانه با هزینه زیاد همراه می باشد . به همین علت کارخانه ها را حد الامکان در نزدیکی معادن می سازند .
2- سنگ شکن ها : محصولات پس از اورده شدن به کارخانه به محل آسیاب برده می شوند .
و به وسیله سنگ شکن ا خد شده تا درشتی آن حداکثر به 10 سانتیمتر برسد و برای آسیاب آماده شوند و سنگ شکن ها انواع مختلفی دارند که عبارتند از : فلی ، ضربه ای ، ساچمه ای و ….
3- آسیاب کردن مواد : خرد کردن سنگ ها و مواد دیگر که شعاع آنها کمتر از 10 سانتیمتر باشد در این مرحله آسیاب می شوند .
4- خشک کن های مقدماتی : ممکن است بعضی مواد اولیه هدایت شده به سالن ها دارای آب بیش از اندازه باشند . مانند خاک رس که اغلب با آب زیاد از معدن استخراج می شود خشک نموده که این قسمت خشک کن مقدماتی نام دارد .
5- پودر کردن اولیه : برای آنکه مصالح را برای هدایت به کوره آماده نماییم باید آن را به صورت دانه های بسیار ریز در آوریم که به در آوریم که اندازه این دانه ها باید 1/0 میلیمتر بیشتر باشد این قسمت پودر کردن اولیه نام دارد .
6- اگر مقدار رطوبت موجود در مصالح از مقدار معینی بیشتر باشد ( حدود 25/0) و همچنین اگر تجهیزات کارخانه اجازه بدهد آسیاب کردن با افزودن آب ، رطوبت مواد به 40درصد وزن مواد برسد با این مقدار آب مواد به صورت لجنی در می آید آنگاه این لجن را به حوض های مخصوص هدایت کرده که مراحل دیگری روی ان انجام شود .
7- روش خشک : اگر آب موجود در مصالح کم باشد همانطوری که گفته شد آن را بوسیله خشک کن های مختلف خشک کرده آسیاب می کنند و آنرا به سیلوی ذخیره مواد می برند . تفاوت روشن تر و خشک در این است در رو ش تر به علت آنکه نسبت به روش خشک گرده خاک کمتری تولید می شود برای حفظ جان کارگران مناسب می باشد و سیمان حاصل از روش تر به علت آنکه بهتر مخلوط می گردد مرغوب تر می باشد . و هزینه سوخت سیمان در روش تر بیشتر می باشد ، در نتیجه سیمان گران تر می باشد .
8- آزمایش نهایی : از نقاط مختلف هر سیلو نمونه ای برسی شده و به آزمایشگاه برده می شود و اگر این نمونه ها در مقایسه با سیمان استاندارد ، دارای کلیه موارد مورد نیاز با درصد لازم بوده و پراکندگی مواد در آن مطلوب باشد آماده وارد شدن به کوره است که در این صورت آزمایشگاه اجازه پخت را صادر می کند
9- کوره های پیش گرم کن : مواد موجود در سیلوها چه به صورت لجن و چه به صورت پود دارای حرارت محیط می باشند که در حدود 15 تا 25 درجه سانتیگراد است و اغلب مقداری آب فیزیکی در آن وجود دارد که اگر به همین صورت وارد کوره شوند به مقدار قابل ملاحظه ای میزان مصرف سوخت بالا می رود و از طرفی در کار پخت سیمان اختلال ایجاد می شود . بدین لحاظ مواد درون سیلوها قبل از وارد شده به کوره اصلی وارد کوره های پیش داغ کن گردیده و در این کوره که با هوای گرم و گازهای هدایت شده از کوره اصلی گرم می شود آب فیزیکی و آب تبلور مواد متصاعد گشته و همچنین قسمت زیادی از کربنات کلسیم3 Caco و کربنات کلسیم 3 MgCO به اکسید کلسیم CaO و اکسید ککنیزیمM go تبدیل می شود و درجه حرارت مواد در این کوره ها در حدود 300 درجه می باشد .
سیمان پزی : ایجاد فعل و انفعالات شیمیایی بوسیله حرارت دادن تا حدود 1500 درجه به دانه های انبار شده در سیلوها را در حد عرق کردن سیمان پزی م یگویند . . بطوری که 20تا 30 درصد مواد ذوب شده و باعث چسبیدن سایر دانه ها به یکدیگر بشوند این دانه های جدید که به اندازه فندق می باشند دارای رنگ قهوه ای روشن می باشند که کلینکر نام دارد .
کوره های سیمان پزی : رای ترین و متداول ترین کوره های سیمان پزی شامل کوره گردنده خفته و کوره سیمان پزی ایستاده است .
مراحل مختلف پخت :
حرارت در ابتدای کوره ( پیش داغ کن ) در حدود 100 درجه و در وسط کوره 1500 درجه می باشد .
* در حرارت 100 درجه آب فیزیکی عناصر تبخیر می شود .
* در حررت 300 درجه 2 Coموجود در کربنات منیزیم3 Mgcoمتصاعد می شود و تشکیل Mgoمی گردد .
* در 500 تا 600 درجه آب شیمیایی خاک رس متصاعد می شود .
* در دمای 600درجه به بالا تا 800 درجه رفته رفته 2 Co موجود در کربنات کلسیم ( سنگ آهک ) در کنار عناصر موجود در خاک رس متصاعد گشته و Cao تشکیل می گردد . در همین حرارت فعل و انفعالات میان آهک و سیلیس و ترکیب آن دو با یکدیگر شروع می شود که این مرحله آغاز تشکیل سیمان می باشد فعل و انفعالات به کندی صورت می گیرد .
* در دمای 800 درجه به بالا ترکیبات آلومینات به فرمول 3 o 2 AL وCao به علامت اختصاری CA ایجاد می گردد .
* در دمای 900 درجه منو کلسیم سیلیکات به فرمول 2 CaoSio به علامت اختصاری CS تبدیل می گردد .
* در دمای 950 درجه پنتا کلسیم آلومینات به فرمول 3 o 2 AL وCao5 به علامت اختصاری CSA تولید می گردد . در دمای 1200 درجه دی کلسیم سیلیکات با فرمول
2 CaoSio2 به علامت اختصاری C2S ایجاد می گردد .
در دمای 1300 درجه قسمتی از مواد به مرحله کردن و ذوب شده می رسد و در این دما تری کلسیم آمونیاک به فرمول 3 o 2 AL وCao3 باعلامت اختصاری C3A تبدیل می گردد .
در همین حرارت تتراکلسیم آلومینات فریک با فرمول 3AL 2oو 3 o 2 AL وCao5 با علامت اختصاری C4AF تولید می گردد .
*در دمای 145 درجه تری کلسیم سیلیکات به فرمول 3 o 2 AL وCao3 به علامت اختصاری C3sتشکیل می شود .
در دمای 1500 درجه عناصر فوق و چهار عنصر اصلی سیمان تبدیل می گردد که آنها عبارتند از تری کلسیم آلومیناتC3A =3 o 2 AL وCao3 ، دی کلسیم سیلیکاتC3s =
2 CaoSio2 ف تری کلسیم سیلیکاتC3s= 2 CaoSio2 و تترا کلسیم آلومینات فریک
3.Fe2o3=C4AF o 2 .AL Cao5 ومدت زمان پخت سیمان بستگی به نوع کوره ،نوع سوخت و نوع مواد دارد که تقریباً 3 تا 4 ساعت طول می کشد .
13 . کلینکر : به چها عنصر اصلی پخت سیمان کلینکر گویند .
14 . آسیاب کرده کلینکر: کلینکر را پس از خنک کردن به آن 2درصد سنگ گچ اضافه کرده و پودر می کنند و در بسته های 50 کیلویی بسته بندی می کنند .
15. درشتی دانه های سیمان : هر چه اندازه سیمان ریز باشد سیمان مرغوب تر می باشد و درشتی سیمان های معمولی پرتلندی در حدود 2 تا 8 میکرون است .
انواع سیمان پرتلندی از نظر جنس :
سیمان ایران به پیروی از انجمن ازمایش و مصالح به 5 گروهه اصلی تقسیم شده است که هر کدام دارای مشخصات مخصوص و همچنین محل مخصوص مصرف هستند و آنها عبارتند از :
سیمان پرتلندی نوع یک :
* این نوع سیمان رایج ترین و پرمصرف ترین نوع سیمان می باشد و اغلب کارخانه های ایران و اغلب کارخانه های دنیا در شرایط عادی به تولید این نوع سیمان می پردازند و سازه های مربوط به این سیمان در مقابل حمله سولفات ها قرار می گیرند.
سیمان پرتلندی نوع دوم :
* این نوع سیمان می تواند حمله اندک سولفات ها را تحمل کند در نتیجه برای ساختن کانال ها و فاضلاب خوب است . درجه حرارت ( حرارت هیدراسیون ) تولید شده این نوع سیمان نسبت به نوع سیمان نوع اول کمتر است در نتیجه برای بتن ریزی در هوای گرم مناسب می باشد .
سیمان پرتلندی نوع سوم :
* سیمان نوع سوم زود گیر می باشد . به همین علت در محل هایی که احتیاج به قالب برداری فوری می باشد از این نوع سیمان استفاده می شود . زیرا مقاومت اولیه سیمان خیلی سریع بالا می رود و به علت زود گیر بودن آن مصرف این سیمان در هوای سرد پیشنهاد می شود .
سیمان پرتلندی نوع چهارم :
* این نوع سیمان در کمترین حرارت هیدراسیون سخت شده و بدین جهت در بتن ریزی های انبوه مانند سدها ایننوع سیمان مطرح می شود .
سیمان پرتلندی نوع پنجم :
این نوع سیمان زود سولفات بوده و در مقابل حمله سریع سولفات ها به خوبی مقاومت می کند . مصارف این نوع سیمان در ساختن اسکله ها و پایه های پل ها می باشد . علاوه بر این 5 نوع سیمان که به وسیله ASTM تایید شده است عبارتند از : پرتلندی نوع 1 A ، پرتلندی نوع 2 A و پرتلندی نوع 3 A که مشخصات آنها مانند سیمان پرتلندی اول ، دوم و سوم می باشد با این تفاوت این سیمان ها داری مواد افزودنی هوا هستند .
سایر انواع سیمان پرتلندی :
* سیمان پرتلندی ممتاز : این سیمان کاملاً شبیه سیمان پرتلندی معمولی است فقط با دقت بیشتری به عمل می اید تا درصد مواد بصورت استاندارد باشد .
* سیمان زود گیر : سیمانی که دارای سه کلسیم سیلیکات بالایی است در حدود 59 درصد و مقاومت این سیمان در بتن ریزی به صورت تقریبی 28 روزه = 7 روزه یعنی مقاومت بتن 7 روزه مساوی مقاومت 28 روزه سیمان معمولی می باشد .
* سیمان زودگیر یا ضد سولفات یا نوع پنجم : اگر به مقدار C3A موجود در کلینکر به حدود 3 تا 5 درصد تغییر یابد سیمان حاصله می تواند در مقابل حمله شدید سولفات ها مقاومت نماید . برای بدست آوردن این مقدار C3A باید در خوراک اولیه کوره از مقدار o3 2 AL کاسته و به مقدار Fe2o3 اضافه نمود .
* سیمان هوا زا : از ابتدای مصرف بتن و ایجاد سازه های بتنی همیشه در آزمایشگاه ها در صدد پیدا کردن راهی بوده اند مه بتوانند در هوای زیر صفر درجه بتن ریزی را ادامه بدهند و از یخ زدن بتن و ر نتیجه متلاشی شدن آن هراسی نداشته باشند . با توجه به این که همیشه همراه بتن مقداری حباب های ریز هوا وارد قالب می شوند و این حباب های هوا همیشه در مجاورت آب واقع شده و از آب پر می شوند و در نتیجه اتصال این فضاها به یکدیگر فضای بزرگتری از آب در داخل بتن تشکیل می شوند که در اثر یخ بندان ازدیاد حجم پیدا کرده و موجب متلاشی شدن بتن می شوند برای رفع اشکال به سیمان هوا زا مواد مانند رزین مصنوعی و یا طبیعی و روغن های نباتی و اسیدهای چرب اضافه می نمایند . این واد که در بتن مصنوعی ایجاد حباب هایی می نمایند که اندازه آن در حدود 3/0میلیمتر بوده و بجای دانه های ماسه در بتن عمل می نماید . وجود این حباب ها باعث بیرون راندن هوای اضافه در بتن شده و خود این حباب ها به همدیگر متصل نمی شوند و هرکدام بطور مستقل عمل می نمایند . در نتیجه آزمایشات به عمل آمده معلوم شد که این گونه بتن در مقابل یخ زدگی و ذوب یخ مکرر دارای مقاومت بیشتری می باشند .
* سیمان های رنگی : گاهی اتفاق می افتد که در ساختمان سازی مخصوصا در نم سازی یا فرش کف احتیاج به سیمانی می باشد که کاربری آن مورد نظر نبوده بلکه زیبایی آن مورد نظر است مثلا در موزاییک سازی و یا سیمان کاری نما ساختمان . در سیمان های رنگی سیمان سفید اهمیت ویژه ای دارد که برای ساختن اکسیدهای آهن را از مواد اولیه ان جدا می کنند . حرارت پخت سیمان سفید بالاتر از سیمان معمولی است که مواد اولیه متشکله آن عبارتند : Cao 66 درصد و 2 Sio 24 درصد و o3 2 AL6 درصد و برای تهیه سیمان های رنگی به 20 درصد از وزن سیمان مواد رنگی اضافه می کنند . مثلا به سیمان سبز اکسید کروم و به سیمان قرمز اکسید آهن اضافه می کنند .
* سیمان چاه کنی : این نوع سیمان در صنعت نفت کاربرد دارد .
* سیمان روباره : در کارخانه های ذوب آهن در کوره بلند همراه سنگ آهن مقداری مواد گذارده شده است مانند سنگ آهک و غیره که داخل کوره می ریزند که ایمن مواد همراه با اضافاتی که از زغال سنگ و سنگ آهن باقی می ماند به علت سبک تر بودن روی آهن ذوب شده قرار می گیرند این روباره ها را جمع نموده و به و به وسیله اب بسرعت سرد کرده و به کارخانه های تولید سیمان آن را با کلینکر مخلوط کرده و آسیاب می کنند و به آن سیمان پرتلندی روباره یا سیمان متالوژیکی می گویند .
* سیمان پوزولان : پوزولان یا تراس ماده سیلیس یا سیلیس آلومینی می باشد که به خودی خود خاصیت چسبندگی ندارد ولی اگر پدر شده و یا گرد آهک شکفته مخلوط گردد خاصیت چسبندگی پیدا می کند که به آن سیمان طبیعی می گویند .
* سیمان انسباطی: سیمان انبساطی سیمانی است که در موقع سخت شدن در حدود 1 درصد ( به خلاف سیمان معمولی ) به حجم اش اضافه شده که از این سیمان برای آب بندی و درز بندی استخرها و آب انبارها استفاده می شود که در بازار ایران وجود ندارد .
* سیمان برقی : سیمان برقی که به آن سیمان آلومین هم می گویند . سیمانی است که داری اکسید آلومنیوم زیاد و آهک کم می باشد که ئردر سیمان پرتلندی عامل سخت شدن سیمان هیدرات های سیلیکات کلسیم است . در حالی که عامل سخت شونده در سیمان های برقی آلومینات های کلسیم می باشد که این سیمان نیز در مقابل سولفات ها مقاوم است . این موضوع در اوایل قرن بیستم یعنی به سال های 1900 تا 1910 دانشمندان فرانسوی با ترکیب 40 درصد o3 2 AL و 40 درصد Cao 20 درصد مواد رنگی تشکیل شد .
گچ
تعریف گچ :
گچ از مصالحی ساختمانی سنتی ایران است که از قدیم الایام بعنوان یکی از بهترین مصالح ساختمانی چسبنده مورد استفاده قرار گرفته است .
انواع سنگ گچ :
ماده اولیه : ماده اولیه سولفات آب دار کلسیم است . که در طبیعت بصورت مختلف وجود دارد .
1- سنگ گچ خالص
2- سنگ گچ بلوری
3- سنگ گچ بی رنگ
مراحل و روشهای تولید گچ های ساختمانی
1- استخراج سنگ گچ
2- حمل سنگ گچ
3- شکستن و خرد کردن سنگ گچ
4- پختن و آسیاب سنگ گچ
مراحل گچ پزی
الف ) چنانچه سنگ گچ در دما 107 تا 150 درجه سانتیگراد پخته شود گچی به دست می آید که گرد آن با ترکیب با آب سریعا می گیرد و به آن مدل می گویند .
ب) در صورتیکه سنگ گچ در گرمای 16 تا 180 درجه پخته شود گچ با نیم مولکول آب به دست می آید که گرد آن با آب سریعا می گوید که به آ ن گچ گچ ساختمانی می گویند .
ج) چنانچه سنگ گچ در دمای 180 تا 200 درجه سانتیگراد پخته شود گچ ساختمانی با 3/0 مولکول آب به دست می آید که میل ترکیبی آن با آب زیاد می شود ولی از گچ ساختمانی نوع ( ب ) دیرتر می گیرد و به آن گچ اندوه می گویند .
اگر سنگ گچ در دمای 300 تا 320 درجه سانتیگراد پخته شود تمام آب شیمیایی آن از بین کی رود اصطلاحاً به آن گچ ، گچ سوخته می گویند .
کوره های گچ پز :
الف ) کوره چاهی ایران زمین
سنگ گچ در این نوع کوره ها می چینند و زیر آن را آتش می کنند تا سنگ گچ پخته شود .
ب) کوره های تاوه ای
گرد سنگ گچ را به کوره هایی به شکل تاوه ای وارد می کنند و به تاوه گرما می دهند تا گرد سنگ گچ به صورت یکنواخت پخته شود .
ج)کوره های گردنده : در این روش پخت سنگ را خرد و آسیاب کرده و در کوره های گردنده می ریزند و پیوسته فولادی کوره را حرارت می دهند برای عمل پخت توسط یک تولید کننده هوای گرم تامین می شود .
انواع ملاتهای گچی :
ملات گچ : از پاشیدن گرد گچ در آب و هم زدن آن ملات گچ ساخته می شود .
ملات گچ و خاک : برای کند گیر کردن ملات گچ و صرفه جویی از خاک رس استفاده می کنند و در این ملات گچ و خاک را به صورت نسبتهای مساوی با هم مخلوط می کنند . ملات
گچ و ماسه :
در مناطقی که خاک رس پیدا نمی شود از ماسه های ریز دانه به جای خاک رس استفاده می کنند . برای کند گیر کردن ملات گچ از نمک خوردن با افزودن 2% نک خوردن به ملات آنرا کند گیر می کنند و آغاز گرفتنش را به سه دقیقه افزایش می دهند .
سنگ
از قدیمی ترین مصالحی که انسان در ساخت ابنیه و بخصوص خانه سازی مورد استفاده قرار داده است " سنگ طبیعی " است .
تعریف سنگ
سنگ ماده ای است بادوام ونسبتا ارزان و با کیفیت و ویژگی های گوناگون که از دیرباز نقش مهمی در ساخت ابنیه و اقتصاد کشور ما و بخصوص در مناطق روستایی ایفا می کرده است . امروزه علاوه بر کاربرد فراوان آن در راه سازی ، پلسازی ، دیوار سازی و تولید مصالح شکسته در خانه سازی نیز بطور گسترده استفاده می شود .
انواع سنگها :
سنگهای مورد استفاده در کارهای ساختمانی دارای انواع گوناگون و متنوعی هستند . برای تقسیم بندی آنها می توان مشخصات مختلفی را مد نظر قرار داد. مثلا سنگها از نظر مبدا زمین شناسی و ترکیب دارای یک نوع طبقه بندی و از نظر نوع مصرف و شکل دارای طبقه بندی دیگری هستند .
سنگهای پوسته زیمن از نظر منبع و سرچشمه زمین شناسی آنها به سه گروه عمومی :
سنگهای آذرین ، سنگهای رسوبی ، سنگهای دگرگون تقسیم می شوند .
الف ) سنگهای آذرین : سنگهای آذرین سنگهایی هستند که از سرد شدن و انجماد مواد ذوب داخل زمین ( ماگما ) تشکیل شده اند .
ب) سنگهای رسوبی ( ته نشسته ) : سنگهای رسوبی از ته نشین شدن مواد محلول یا شناور در آب دریاها ، رودخانه ها ، یخچالها و هوا در محیطهای گازی ، مایع و جامد بوجود آمده اند .
ج ) سنگهای دگرگون : دگرگونی فرآیندی است که سبب تغییراتی در شکل ، ساخت و ترکیب کانی شناسی سنگ و یا باعث تبلور مجدد آنها می شود .
مهمترین عوامل موثر در دگرگونی دما و فشار است و چنانچه سنگهای آذرین و یا رسوبی تحت تاثیر فشار زیاد قرار گیرند به سنگهای دگرگون تبدیل می شوند .
نامگذاری سنگها :
سنگی که از معدن بدست می آید سنگ خام است برای مصرف کردن آن در ساختمان سنگ را به دو شکل کار شده و خرد شده آماده می کنند ، سنگهای کار شده را به شکل : لاشه ، کلنگی ، یک تیشه ای زیر ، دو تیشه ای ، تراش و سائیده آماده می کنند سنگهای کلنگی ، یک تیشه ای ، دو تیشه ای را به شکل رگه ای قواره می کنند .
شناسایی انواع سنگهای ساختمانی ( از نظر جنس و نحوه تشکیل ) :
الف ) سنگ تراورتی : این سنگ از نوع سنگهای رسوبی و از رسوبات سرچشمه ای است ، جنس آن از کربنات کلسیم ( 3 caco ) است .
تراورتی یکی از سنگهای تزیینی است که دارای سختی حدود 3 است و در رنگهای قرمز ، لیمویی ، گردویی ، سفید و کرم در کشور ما به وفور یافت می شود .
ب) چینی: سنگهای چینی توده سنگهای آهکی هستند که در اثر عوامل درونی نظیر درجه حرارت و فشار دوباره متبلور شده اند و از این جز سنگهای دگرگون هستند . سنگهای چینی معمولاً به سه دسته چینی سفید ، چینی کریستال و چینی خاکستری تقسیم می شوند .
ج) شیست : این نوع سنگ از نوع سنگهای دگرگون و بیشتر دارای سلیس است این سنگ به صورت لایه لایه و معمولا سیاه رنگ است و در ایران به وفور یافت می شود . از این سنگ برای فرش کردن پیاده رو ها و خیابان ها و پارکها استفاده می شود .
ه) گرانیت : ایننوع سنگ درپوسته جامد زیمن به وفور یافت می شود . سنگی است آذرین و دارای ترکیبی از کوارتز فلدسپات و میکا است . رنگ آن روشن است و معمولاً با رنگهای صورتی سفید و خاکستری ، روشن و سیاه دیده می شود . سنگی است بسیار سخت و محکم بادوام خشن و جلاپذیر با سختی 5 تا 7 و دارای مقاومت بالا در برابر هوا زدگی
ز) مرمر : سنگ مرمر از جمله سنگ های آهکی دگرگون است که ساختار اولیه اش تغییر یافته و سنگ آهک و دولومیت دوباره متبلور شده و مرمر کریستالی تشکیل شده است . سنگ مرمر دارای رنگهای سفید ، خاکستری ، سیاه ، سبز و زرد و ارغوانی است . سنگی است زیبا و جلاپذیر و شفاف که نور را از خود عبور داده و سختی آن بین 3 تا 5/5 است .
رنگ سنگهای طبیعی :
رنگ سنگهای طبیعی را به دو دسته تقسیم می کنند .
1- سنگهای بی رنگ: سنگهای بی رنگ آنهایی هستند که یا بطور کلی فاقد رنگ هستند و یا کم رنگ هستند .
2- سنگهای مات : سنگهای مات سنگهایی هستند که ترکیب تشکیل آنها طوری است که فاقد درخشندگی می باشد .
3- سنگهای براق : سنگهای براق آن نمونه از سنگهایی هستند که دارای جلای فلزی می باشند . مانند: طلاو گوگرد که دارای رنگ زرد هستند .
پیشگفتار :
در دنیای امروز گرچه هر فلز و هر ماده ای با توجه به نوع مصرف از اهمیت خاص خود برخوردار است ولی از نظر مصارف و مواد روزمره می توان گفت که در حال حاضر پس از فولاد فلز آلومنیوم و آلیاژهای آن پر معروفترین ماده فلزی محسوب می گردند .
تاریخچه : تقریبا 5/7 درصد کل پوسته زمین از فلز آلومنیوم تشکیل شده است . این فلز با وجود فراوانی هیچوقت به صورت آزاد در طبیعت یافت نمی شود . بلکه بیشتر در ترکیب با سایر عناصر به خصوص اکسیژن وجود دارد .
آلومنیوم فلزی است نقره ای رنگ، جلا پذیر ، نرم و سبک وبه آسانی شکل پذیر که جرم مخصوص آن حدود 7/2 تن بر متر مکعب است . و دمای 6/658 درجه سانتیگراد ذوب و در دمای 2270درجه سانتیگراد به جوش می آید . آلومنیوم با سایر فلزات ، همچنین غیر فلزات به صورت آلیاژ می آید که از آن آلیاژ سبک مقاوم می سازند .
از این فلز در تهیه اجناس و وسایل خانگی مانند ورقهای نازک آلومنیومی ( فویل ) قوطی ،ورق و پروفیل های ساختمانی ، خرپا و پایه های برق رسانی ، ابزار برقی ، بدنه کشتی ، هواپیما و واگن راه آهن و غیره استفاده می کنند .
یک لیتر آلومنیوم خالص 8/2827 کیلوگرم وزن دارد و مزیت این کم بودن به صورت زیر خلاصه می شود:
1- حمل ونقل آسان
2- ظرفیت بیشتر : به این صورت که امکان صرفه جویی در وزن ساختمانهای آلومنیومی بخوبی در پایه ها و تاسیسات حفاری چاههای نفت دیده می شود .
3- صرفه جویی در کار
4- یک یدیگر از خواص مشخصه آلیاژهای آلومنیومی مقاومت در مقابل خوردگی است
آلومنیوم در مقابل موادی همچون : استن ، بنزن ، برم ، نمکهای سرب ، نمکهای جیوه ، بنزین و روغنهای خوراکی مقاوم باشد . از دیگر خواص جادویی آلومنیوم می توان به موارد زیر اشاره نمود :
1- وزن خصوص کم
2- مقاومت زیاد درمقابل خوردگی
3- نسبت استحکام به وزن بالا
4- هدایت الکتریکی زیاد
5- هدایت حرارتی زیاد
6- قابلیت انعکاس
7- خاصیت جرقه نزدن و غیر مغناطیسی بودن
8- شکل پذیری با روشهای مختلف
9- استحکام بالا در درجه حرارتهای کم
10-قیمت زیاد ضایعات و قراضه
11-سمی نبودن
12-اتصال اسان
نحوه استخراج و تولید :
سنگ معدنی قهوه ای مایل به قرمز ، شسته شده و در محلول سودا قرار می گیرد تا بر یک پودر سفید که آلومینیم نامیده می شود تبدیل گردد . آلومینیم شامل مقادیر قاب ملاحظه ای آلومنیوم می باشد .
آلیاژهای آلومینیوم را افزایش می دهد ، در صورتیکه سیلیسیم یا منیزیم یا هر دو با یکدیگر آلیاژها یی را که دارای مقاومت خوردگی خوب و استحکام بهتر می باشند ، پدید می آورند که تقریبا مشابه فولاد نرم خواهد بود . مس و روی برای تولید آلیاژهایی با نسبت مق اومت به وزن بالا به کار می روند . نیکل ، کروم ، تیتنانیم ، کادمیم و قلع نیز ممکن است به مقادیر کمی استفاده شوند تا خصوصیات ویژه ای را به وجود آورند .
آلیاژهای آلومنیوم به دوگروه اصلی تقسیم می شوند :
1- آلیاژهای کار شده
2- آلیاژهای ریخته شده
خصوصیات آلیاژهای آلومنیوم :
یکی از برجسته ترین آلیاژهای کار شده این است که در هنگام کار کردن روی آن چه به صورت گرم یا سرد ، توانایی مقاومت شدید در مقابل تغییر شکلهای فیزیکی را دار می باشد . مقاومت آلیاژهای کار شده با کار سرد افزایش می یابد . اما آلیاژهایی که قابلیت حرارتی دارند . نتایج بهتر بوسیله عملیات حرارتی یا ترکیبی از عملیات حرارتی و کار سرد بدست می آید .
انواع آلیاژهای آلومنیومی :
1- آلیاژ آلومنیوم و مس
2- آلیاژ آلومنیوم منگنز و یا آلومنیوم منیزیم
3- آلومنیوم سلیس
4- آلومنیوم و روی
5- آلومنیوم و قلع
ورقها و میله های آلومینیومی معمولا از طریق نورد کردن تولید می شوند . دکستروژن (دوزن دانی ) مرحله ای از مراحل ساخت است که برای تولید فرآورده هایی چ.ن مقاطع سازه ای ، هواپیمایی ، مقطع معماری و هادیهای الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرد .
آلومینیوم مصالح سازه ای ، مصالح معماری و گستره وسیعی از مصالح کمکی ساخته می شود . مقاطع سازه ای که به عنوان اعضای سازه ای در ساخت ساختمان ها به کار می روند . برای ساخت اتصالات از هر دو برش پرچ و جوش استفاده می شود . مقاطع معماری جهت مقاصد پرداخت کاری یا مسائل تزئینی به کار می روند . کاربرد عمده این محصولا ت در چارچوبهای در و پنجره قاب های پرده ای ، آستانه ها ، کف پله ها ، نرده ها ، پلکانهای در و پنجره ، دست اندازها ، میله جرزها و …. می باشد .
یک یاز پرمصرف ترین مصالحی که به عنوان مصالح کمکی در ساخت به کار می رود ورق آلومینیومی می باشد که در گونه های بسیار متفاوت و فراوانی تولید می گردد . ورقهای ساده برای بام ها و کناره های ، فضای بازتابشی ، آبگذرهای بام ، باد سنج ، کلاهک های دودکش ،کانالهای هوا،تیغه های بادگیر و… استفاده می گردند.
تاریخچه ای در مورد مصرف آجر :
فن آوری مسابقه دیرینه ای دارد . استفاده از خشت هزار سال قبل از اینکه در تاریخ نامی از آن برده شود معمول بوده است .
ساکنان سواحل بعضی از رود خانه ها مانند دجله وفرات و نیل و …. به طور طبیعی می دییدند که رسوبات اطراف این رودخانه پس از ته نشین شدن و خشک شدن ترک خورده و به شکل های مختلف ساخته شده و برای ساختن دیوار های بسیار بلند مناسب اند
نمونه های عظیم و در عین حال و ارزنده و پیچیده آجر کاری و کاربرد آجر در ساختمان ایران باستان نشان دهنده درخشان ایرانیان در تولید کاربرد این ماده ساختمانی است .
در دوره ساسانی مصرف آجر گسترش پیدا کرده است . آجرهای زمان ساسانیان 8*44*44 سانتی متر است . کف دالان مسجد اصفهان با آجر ساسان فرش شده است .
مراحل پخت آجر:
1. خاک رس
استاندارد خاک مصرف شده برای آجر پزی
اکسید سیلیم sioa 40 تا 60 درصد
اکسید آلومینیوم 9 تا 21 درصد
اکسید آهن 3 تا 12 درصد
اکسید کلسیم حداکثر 17 درصد
اکسید منیزیم MgO حداکثر 4 درصد
2-عمل آوردن خاک
منظور از عمل آوردن خاک اینست که خاکی حتی المقدور یکدست و عاری از مواد خارجی مخصوصاً مواد آلی داشته باشد
3- ساخت خشت
1 ) دستی : اول خاک رس را مرطوب کرده و بعد از آن را با پا خوب ورزمی دهند و در نهایت آن را در قالبهای چوبی قالب گیری کرده و بعد از قالب گیری در معرض هوای آزاد قرار داده تا خشت ها خشک شوند .
2) نیمه ماشینی : در این روش نخست گل تهیه و بعد درون دستگاه خشت ساز ریخته و کار دستگاه خشت تولید می کند .
3) روش ماشینی : انتقال خاک به سالن تولید
آسیاب غلطکی – آسیاب والس – دستگاه خشت ساز – دستگاه برش – دستگاه بالاتر -واگن
خشک کن
انواع گل و خشت :
1- گل شل : 25% وزن کل آب اضافه می شود .
2- گل سفت : 12% وزن کل آب اضافه
3- گل خشک فشاری : 8 وزن کل آب اضافه می شود .( تحت پرس و فشار قرار می گیرد)
4- قالب گیری با خشت زنی
5- خشک کردن خشت
6- آجر پزی : آجر پزی یعنی گرفتن آب شیمیایی خاک رس به طوری که هیدروسیلیکات آلومنیوم به سیلیکات آلومنیوم تبدیل و در نتیجه خشت دارای استقامت شده و یزوی فشاری تا حدود Mgcm2100 را تحمل نماید . این عمل به وسیله حرارتی حدود 900 درجه سانتی گراد انجام می گیرد .
کوره های آجر پزی :
1) کوره آجر پزی یا کوره حلقه ای : این کوره آتش ثابت و آجر ثابت است .
2) کوره هوفمن یا هوفمان : این کوره با حرارت متغیرو آجر ثابت است .
3) کوره تونلی : این کوره با آتش ثابت و آجر متغیر است .
پختن آجر :
1) در دمای 800 تا 900 درجه سانتیگراد ( آجر معمولی )
2) در دمای 900 تا 1400 درجه سانتیگراد (آجر سفالی و کاشی کف )
3) خرد 140 درجه سانتیگراد ( چینی وآجر نسوز )
طبقه بندی آجر :
طبقه بندی آجر از لحاظ جنس و روش تولید :
1) دستی : قزاقی – فشاری – آجر نما
2) ماشینی یا نیمه ماشینی : بلوکها و آجر نما
2)انواع آجر از لحاظ رنگ : آجری که مرغوب باشد به رنگ زرد روشن و شفاف است و اجری که نامرغوب باشد به رنگ مات و غیر شفاف است .
3) با افزایش اکسید آهن به رنگ قرمز آجر افزایش می دهد و درجه پخت آجر را کاهش می دهد .
4) انواع آجر از لحاظ ابعاد : آجرهایی که در دیوار سازی به کار می روند در حدود 5*10*20 یا5/5*11*22 CM می باشد به طوری که ملاحظه می شود هر بعد آن دو برابر بعد دیگر است و این بدان علت است که در موقع چیدن آجرها را کله و راسته می چینند .
5) انواع آجر بر حسب نوع مصرف :
آجر معمولی : دارای ضخامت 5/5 CM است .
آجر نما : دارای ضخامت 4و3و5/5 CMاست .
آجر مهندسی مرغوب : متراکمتر و مرغوب تر است .
انوع آجر بر حسب شکل :
آجر توپر : حجم فرو رفتگی ها در سطح این آجر نباید بیش از 20% تا35% باشد
آجر سوراخدار : حجم سوراخها یا فضاهای خالی بیش از 25% آجر باشد .
آجر توخالی با مجوف : حجم سوراخها بیش از 25% باشد دارای حجم بزرگ می باشد .
6) مرغوبیت آجر : آجر مرغوب آجری است که بتواند بارهای وارده از ساختمان را تحمل نموده و خرد نشود . آجری که خوب و مرغوب باشد صدای زنگ بدهد .
7) وزن مخصوص : وزن مخصوص آجرهای مختلف بر حسب نوع ساخت و روش ساخت و نوع مصالحی که در آن به کار می رود متفاوت است ولی به طور متوسط وزن مخصوص آجر مرغوب در حدود 180 Mg/cm3 می باشد .
8) خاصیت جذب آب : آجری که مرغوب است که درصد جذب آن در حدود 15 درصد است . درصد جذب آب آجر از رابطه زیر بدست می آید :
100 * وزن آجر خشک -وزن آجر در آب مانده = درصد جذب آب آجر
وزن آجر خشک
9) اجزا آجر : برای آنکه در آجر چینی مخصوصا دیوارهای حمالی بندهای آجر در یک راستا نباشند از قطعات کوچکتر استفاده می کنند . که به آنها :
آجر سه قد : 4/3 آجر کامل – کلوک : کوچکتر از 4/1 آجر کامل
آجر نیمه : 2/1 آجر کامل را به : نصف آجر کامل که از ضمانت نصف شود .
چارک : 4/1 آجر کامل – کاردی – دم کلاغی – قلمدانی و غیره
10) تیشه دارای آجر : سطح آجر را به وسیله رنده های برقی بال تیشه های دستی گونیا کرده و سطح آن را صاف می کنند که در اصطلاح بنایی تیشه دارای آجر می گویند .
11) آجر جوش : آجری که بیش از حرارت دیده باشد و آجر به شکل خمیری در آید و خاک رس آجر روان گشته و شیشه ای می گردد رنگ این نوع آجر متمایل به سبز است .
امراض اجر :
آلونک : چنانچه در آجر آهک بیش از حد باشد باعث شکفته شدن آهک و متلاشی شدن آجر می شود که اصطلاحاً پدیده آلونک می گویند .
سفیدک : سفیدکها انواع مختلفی دارند مانند : سفیدکهای کربناتی – سفیدکهای سولفاتی – سفیدکهای کلروی – سفیدکهای نیتراتی و غیره .
اگر نمک اسیدهای معرق درمصالح تهیه آجر موجود باشد و با خشت به کوره رفته و در سفیدکها و یا به اصطلاح عامه به صورت شوره روی نما ظاهر می شود .
راه حل : شوره ها و سفیدکها که در آجر ظاهر می شود پس از خشک شدن با یک برس سیمی و یا تکه گونی پاک نماییم و تا چند سال که شوره ها و یا سفیدکها روی آجر ظاهر می شود به این طریق مبارزه می نماییم . البته پس از چند سال این نمکها در آجر تمام می شود و دیگر سفیدک نمی زند .
آجرهای دیگر : آجر ماسه آهکی :
مصالح مورد نیاز جهت آجرهای آهکی :
1- ماسه 2- آهک 3- آب
1- پخت آجرهای آهکی : آجری که در این نوع کوره پخته می شود مثل کوره تونلی است با این تفاوت که دو عامل مهم حرارت و فشار آجر پخته می شود . آجر باید در حرارت 250 درجه سانتیگراد و فشار 8 تا117 اتمسفر پخته می شود .
2- بلوک سفالی : در بازار کار ایران اصطلاحا به آجرهای سفالی با حجم زیاد و وزن کم که در موقع قالب گیری در آن سوراخهای بزرگتر ایجاد می شود بلوک می گویند .
3- بلوکهای سقفی : بلوکهای سقفی قطعاتی از سفال هستند که به پهنای 40 CM و ارتفاع 20 یا 25 CM که روی تیرچه قرار می گیرند و مورد مصرف آن فقط در ساختن سقفهای تیرچه بلوک می باشد
4- بلوکهای تیغه ای : بلوکهای تیغه ای نیز از آجرهای سبک بوده و فقط حج آن مورد نظر می باشد ضمانت آن 8 تا 10 CMو بلندی و پهنای آن ممکن است 20یا 25 CM باشد و فقط برای جداسازی فضای مسکونی مورد استفاده قرار می گیرد .
1- طبیعی:
هر سال پیش از فصل بارندگی و طغیان رودخانه ها مقدار زیادی ماسه در بستر رودخانه باقی می ماند که پس از کم شدن آب رودخانه ها این منابع در دسترس قرار می گیرد و این ماسه ها را پس از شستن و سرند کردن مورد استفاده قرار می دهند .
انواع ماسه های طبیعی:
1 – ماسه بادی : کروی است و درشتی دانه ها تا 2% می باشد مناسب برای بتن
2- ماسه های ساحلی: در سواحل دریا و همراه با مقداری املاح است
3- ماسه کوهستانی: در پای کوه در حوالی بستر اولیه رودخانه و نیز گوشه و دارای سطوح خشن است.
4- ماسه رودخانه ای یا آبرفتی: به مدت طولانی تحت تاثیر حرکت اب قرار گرفته و گرد گوشه می باشد .
2- ماسه مصنوعی یا شکسته:
تکه سنگهای درشت را مانند ( گرانیت ، سنگ آهک متراکم و …)
در سنگ شکن های مختلف شکسته و خصوصیات آن:
1- تیز گوش بودن
2- چسبندگی بهتر به سیمان
3- مناسب برای تهیه بتن
انواع ماسه :
ماسه مصرفی در مار های ساختمانی از نظر دانه بندی و منبع اصلی تهیه به چند دسته تقسیم می شود :
1- طبیعی
2- مصنوعی یا شکسته
اصلاح شکل دانه های ماسه تولیدی:
استفاده از ماسه حاصل از شکستن یا سائیدن سنگ یا شن ممکن است مخلوط بتن زبر تولید کند و زمانی از آن می توانیم که استفاده از ماسه طبیعی با هزینه قبولی عملی نباشد .
ماسه های تولیدی را نیز به علت تیز گوشه بودن بعضی از آنها که برای بتن ممکن است مضر باشد مجدداً تحت اصلاح شکل دانه قرار می دهند .
استفاده از آسیاب میله ای برای تولید ماسه یا بخش ریز دانه ماسه بسیار مناسب تر است .
نوعی از سنگ شکن های ضربه ای به نام آسیاب چکشی قادرند از سنگهای نرم مانند سنگ آهک ماسه ای با دانه های تقریباً خوش کل و مکعبی تولید کنند.
اصلاح دانه بندی ماسه ها:
5 روش کلی موجود استک
1- خرد کردن بعضی از اندازه های بزرگ اضافی.
2 – حذف بخشی از اندازه های بزرگ موجود با مقدار زیاد
3- افزودن اندازه های مورد نیاز بوسیله ترکیب با ماسه دارای دانه بندی مناسب.
4- تفکیک ماسه به گروه اندازه های مختلف.
5- ترکیب مجدد آنها با نسبت های مناسب .
خرد کردن بخشی از اندازه های بزرگ اضافی:
در مواردی که ریز دانه به اندازه کافی در ماسه وجود داشته ،ولی دانه های درشت تر مثلاٌ بزرگتر از mm 2 بیش از اندازه باشد .
در این حالت با تنظیم گلوگاه سنگ شکن مخروطی یا سایر روشها می توان به دانه بندی مناسب دست یافت .
نمونه این روش را می توان در سد مارشال فورد ایالات متحده مشاهده کرد .
حذف برخی از اندازه های بزرگ موجود با مقدار زیاد :
این روش درمواردی کاربرد دارد که ریز دانه به اندازه کافی در ماسه وجود داشته باشد راندمان این روش در صورتی افزایش می یابد که مصالح خوراک شونده قبلاً شسته شده باشند تا اطمینان حاصل شود که ریز دانه های تولیدی بطور کامل از جنس سنگ مادر و فاقد ذرات مضر مانند رس و … باشد .
این روش در پروژه های مختلفی از جمله تونلهای انحراف سد گدار لند تونلهای انحراف سد گتوند و سد کارون 3 مورد استفاده قرار گرفته است .
تفکیک ماسه به چندگروه اندازه ای و ترکیب مجدد آنها :
در این حالت با استفاده از رده بندی کننده ها در همان مرحله تولید ماسه با دانه بندی مناسب تولید می شود .
نکته:دقت این روش کم خواهد بود و به طور کلی بجز موارد خاص توصیه نمی شود.
ابعاد ماسه:
بطور کلی بهترین دانه بندی برای ماسه آن است که قطر 33 درصد دانه های آن بین 8% mm و33% دانه های آن بین 5% تا 1 mm و بقیه دانه های آن بین 1 تا 2 mm باشد
محلهای مصرف ماسه در ساختمان:
1- ساختمان بتنی
2- ملات ماسه سیمان
3- استفاده از ماسه در آجر پزی
ماسه بتنی:
عمده ترین ماسه تهیه شده در کارخانه ها صرف تهیه بتن می شود بنابراین بزرگی دانه های مصرف شده در ملات با توجه به ضخامت ملاتی که زیر فرش موزائیک یا سنگ و یا روی آجر چینی دیوار می کشند متفاوت است.
جنس ماسه:
تقریباً جنس ماسه طبیعی در اختیار ما نیست ولی در موقع استقرار سنگ شکن ها و سایر ادوات کارخانه می توان معادن تهیه سنگ را مورد مطالعه قرار داد . اما در کل بهترین سنگ برای تهیه ماسه سنگهای گرانیتی و سیلیسی می باشد .
خصوصیات ماسه مصرفی مناسب :
1- وزن مخصوص آن بالا باشد.
2- یکدست بوده و فاقد رگهای خاکی باشد
3- وزن مخصوص آن نباید از کمتر باشد .
4- پوک و یا پوسیدگی موضعی نداشته باشد .
5- در مقابل آب تغییر شکل و حجم ندهد.
6- مقاومت در برابر عوامل جوی مانند گرما ، سرما ، یخ زدگی و …
7- مقاومت در برابر سایش و ضربه و سایز نیرو های وارده بر سازه .
8- نباید به خاک رس و لای و سایز ریز دانه ها آلوده باشد .
9- فاقد نمک هایی باشد که بر فولاد اثر می گذارد.
آزمایشاتی که باید بر روی ماسه انجام شود:
برای داشتن یک بتن خوب و مقاوم روی دانه ها باید آزمایشات متفاوتی انجام شود که تناسبات محل سازه و استفاده ای که از آن باشد متفاوت می شود .
پایه پل
مانند: سینما مدرس
مقاومت ماسه در مقابل عوامل جوی:
قطعه ای از بتنی که در عمل مورد استفاده قرار می گیرد را باید بطور مکرر در فریزر قرار دهیم و دمای آن را تا 10 یا 15 درجه زیر صفر ببریم یعنی 2 الی 3 درجه پایینتر از زمستان شدید همان منطقه ، آنگاه آن را در آب گرم با دمای 60 یا 70 درجه قرار می دهیم و تاثیر این یخ زدگی و ذوب مکرر آن را در آن مشاهده نمائیم.
نتیجه گیری
جامعه اسلامی جامعه ای است که بتواند نیازهای مردمی را در رهگزار حیات و حرکت اجتماعی باز شناخته و قدرت پاسخگویی به نیاز های مردم را در جهت کمال رشد مادی آنها داده شود . به همین منظور باید وزارت کشور مسائلی را در جهت اجرای این موارد رعیت نماید . که همان حاکمیت و برابر ی انسانها و مردم تمایز میان اقشار ملت است . و اجازه دادن به قدرت تفکر و اختراعات و مبادلات فکری و عمل نمودن به اندیشه های کارکنان و دیدگاه های امام خمینی و تلاش در جهت رشد و تعالی فکری مردم است و داشتن استقلال در جهت حرکت و پیشرفت در میان تمام ارگانهای کشور و تلاش در جهت نیاز های مردم و جامعه است و آزادی دادن به فعالیتهای مردم و آثار باستانی و تقویت همبستگی در جهت نیل به اهداف انجام شده میان مردم می باشد . و فراهم آوردن زمینه های مناسب در جهت تحقیق و مطالعه در جامعه و ارزش دادن به کارها و اهمیت دادن به تلاش در جهت خود کفایی کشور و تقویت و احیاء و معرفی متخصصین به جایگاه های بالاتر و گسترش زمینه های مشارکت مردم می باشد.
11