باسمه تعالی
مقدمه
یکی از مهم ترین موضوعاتی که امروزه دست اند ر کاران تعلیم و تربیت کشور را به خود مشغول کرده است، نحوه ی مواجه شدن آموزش و پرورش با فرصت ها و تهدید های حاصل از گسترش و توسعه ی فناوری اطلاعات و ارتباطات و برنامه ریزی دقیق و اصولی برای بهره بردای و استفاده از آن است به ویژه ، با توجه به تاثیر این فناوری های نوین در شیوه های یاددهی – یادگیری و تغییر نقش معلمان ، ضروری است که زمینه هایی فراهم شود تا هم وزارت آموزش و پرورش موجود در جامعه ی معلمان را شناسایی کند و هم معلمان گرامی به شناسایی و ارتقای مهارت های خود در کاربرد فناوری های نوین نظیر IDT و IT در آموزش بپردازد. از این رو ، معاونت آموزش و پرورش نظری و مهارتی با همکاری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی کشور ، بر اساس مندرجات این راهنما و شیوه نامه ی مربوط در سال تحصیلی جاری ، اقدام به بر گزاری جشنواره ای با عنوان " جشنواره ی روش های تدریس فعال مبتنی بر IT " میان دبیران شیمی و جغرافیای دوره ی متوسطه در 8 استان کشور اقدام نموده است . انتظار می رود که همکاران و دست اندر کاران گرامی ، با مطالعه دقیق شیوه نامه و محتوای این کتابچه ی راهنما ، زمینه های مناسب اجرای این جشنواره را هر چه مطلوب تر فراهم نمایند . با توجه به فعالیت های انجام شده در حوزهی فناوری اطلاعات و تجربیات به دست آمده ، معلمان می توانند با هر میزان آمادگی در حوزه ی ICT ، در این جشنواره شرکت کنند در صورت انتخاب ، در دوره های آموزشی حضور یابند و نسبت به ارتقای تجربیات خود در انجام زمینه ، مبادرت ورزند .
تدریس برای فردا
" تغییر نقش معلم در کلاس درس "
ICT چه تاثیری بر معلم و روش تدریس او دارد ؟ نقش معلم چگونه تغییر می کند ؟
ICT یکی از عوامل تغییر در کلاس های درس است که ویژگی مهمی دارد وآن ، این که هم عاملی برای ایجاد تغییرات و هم ابزاری تغییر دهنده است. ظهور و پیدایش جامعه ی اطلاعاتی ، بسیاری از فریضه های ما را در زمینه ی آموزش با پرسش های اساسی روبه رو ساخته است . فناوری های جدید ارتباطات و اطلاعات ، دنیایی را که در آن زندگی می کنیم و روش های یاد گیری چگونه زیستن را تغییر داده اند. ICT ، منبعی برای تولید دانش ، بستری برای انقال محتوا و ابزاری برای تعمل و مباحثات یاددهی – یادگیری می باشد . ورود ICT به کلاس های درس ، چه تاثیری بر معلمان دارد ؟ آیا بر میزان کار و فعالیت آن ها می افزاید یا آن را کاهش می دهد ؟ آیا ICT ابزاری برای کمک به تدریس برنامه ی درسی است یا محتوای برنامه ی درسی را افزایش می دهد ؟ آیا محتوای آموزشی و چگونگی و کیفیت آموزش را تغییر می دهد؟
در این بخش به بررسی این دو پرسش می پردازیم :
– فناوری چه تاثیری بر مدار می گذارد ؟
چگونه ICT یاد گیری را غنی تر می سازد ؟
ارتباطات
کاربردهای جدید فناوری ارتباطات و اطلاعات چون پست الکترو نیکی ، اینترنت و شبکه ی جهانی و ویدئو کنفرانس ، امکانات ارتباطی گوناگونی را برای مدارس فراهم آ ورده است . در کلاسی که دانش آموزان به اینترنت دسترسی دارند ، ارتباط با خارج از محیط و فرهنگ مدرسه میتواند امکان درک فراتر از محیط اطراف و فرهنگ را فراهم نماید. دانش آموزان در یک شهر ، استان و کشور می توانند تجربیات خود را از طریق پست الکترونیکی یا ویدئو کنفرانس با دانش آموزان شهر ها ، استان ها و کشور های دیگر به اشتراک گذارند. آن ها هنگام کار با ICT اغلب در گروه ها با یکدیگر مشارکت می کنند . تجربه ی کار گروهی ICT بر رشد و توسعه ی مهارت های فردی- اجتماعی تاثیرات مفیدی دارد. در حل مسائل به شکل گروهی، در عین این که همه به طور فعال درگیر انجام دادن تکلیف و فعالیت اند ، هر دانش آموز نقش خاصی دارد . ICT ابزاری مناسب برای برقراری ارتباط و کنترل آن در اختیار دانش آموز قرار می دهد . دانش آموزان در مواجه با چالش های موجود ، اعتماد به نفس خود را افزایش می دهند و احساس قدرت می کنند . این امر روابط بین معلمان و دانش آموزان را تغییر می دهد . ارتباط های on -Iine به دانش آموزان قدرت کنترل می دهد . در این حالت ، معلم یک رهبر ، هدایت گر ، یاری دهنده ، همکار و ارز یاب است که نقش سنتی کارشناس موضوعی وی را با مدیر برنامه تلفیق می کند .ICT از طریق درگیر کردن دانش آموزان در کار جمعی مشترک ، یک کلاس درس را به محیطی جامع با دایره شمول وسیع تر تبدیل می کند . ظرفیت و قابلیت ICT به گونه ای است که برای هر دانش آموز ، با هر میزان توانایی مورد استفادهقرار می گیرد . ICT مجموعه ای از ابزار را برای دانش آموز فراهم می سازد تا پس از تسلط بر نکات فنی ، تکالیف و فعالیت های آموزشب را به شکلی جالب تر و لذت بخش تر ارائه نمایند . لازم به یاد آوری است که برخی اوقات این امر با سر خوردگی و یاس همراه است . یکی از چالش هایی که ICT برای معلمان تدارک می بینند تعریف نقش آنان به عنوان تسهیل کننده یاد گیری ، سازمان دهنده ی کار های گروهی ، مدیر فعالیت های کلاس درس و… است. به این ترتیب ، معلمان بیش تر وقت خود را صرف پشتیبانی تک تک افراد یا گروه ها خواهند کرد و کم تر به تدریس در کلاس خواهند پرداخت . نیکلاس نگروپونته می گوید: " ما می توانیم جامعه ای با تعداد کمتری دانش آموز که توانایی یاد گیری در آن ها کم است و محیطی که قابلیت آموزشی بیشتری دارد، داشته باشیم. رایانه ها این تغییرات را ایجاد می کنند." استفاده از ICT محیطی بت قابلیت آموزشی ویژه در کلاس درس ایجاد می کند که به طور مسلم در ظهور ظرفیت های پنهان دانش آموزان اثر گذار خواهند بود .
غنی سازی یاد گیری
برنامه های درسی باید دوباره مورد بررسی قرار گیرند . یادگیری های لازم برای مواجه باآینده ، فراتر از یادگیری دانش محور در مدارس سنتی است . در پی یک دستور کار ، کمیسیون بین المللی آموزش در قرن بیست و یکم یونسکو ، چار چوب تحولات آموزشی برای محیط آینده را پیشنهاد داد . این چارچوب ، بستر مناسبی برای بحث در باره ی برقراری ارتباط بین ICT و یاد گیری است . ایده ی اصلی این گزارش ، ایده ای قوی و مبتنی بر چارچوبی برای یادگیری ، شامل چهار محور و رکن اساسی است :
-یاد گیری برای یاد گرفتن
_یادگیری برای عمل کردن
_ یاد گیری برای زندگی در کنار هم و با هم
_ یادگیری برای بودن
چهار محور یاد شده شکلی جدید و متفاوت از تعادل را بین دانستن و دیگر انواع یاد گیری برقرار می کند . اولین عامل ( محور ) یعنی یاد گیری برای دانستن ، پایه ی بسیاری از آموزش های سنتی است ولی در چار چوب جدید ، " یادگیری برای یادگرفتن " را ایجاد می کند . دومین عامل که وسعت زیادی دارد، تبحر در مقابله با وضعیت های مختلف و کار کردن در گروه است . یاد گیری برای زندگی در کنار هم و با هم تنها به جهانی شدن توجه ندارد و به همان اندازه بر زندگی در خانواده و دیگر اجتماعات کوچک نیز تاکید می کند . به عبارت دیگر ، این محور به معنای توسعه ی درک از دیگران و ارج نهادن به استقلال آنان در سایه ی احترام نهادن به ارزش هی چند گانه ، درک مشترک و صلح است . " یادگیری برای بودن " نیز به توسعه ی ظر فیت های فردی اشاره دارد. ایده ی چهار محور ، چشم انداز ی از یک فضای خالی در یک چار چوب را ارائه می کند که در آن ، یادگیری می تواند به صورت ها و در ابعاد مختلف شکل بگیرد . در آموزش های سنتی ، یادگیری خطی است ولی احتمالا در آموزش های آینده ، پیچیده تر خواهد شد و ابعاد مختلف زندگی خارج از مدرسه را نیز در خواهد گرفت.
نقش ICT چیست؟
تجربه نشان می دهد که ICT در برانگیختن تعامل وتضعیف انفعال نقش مهمی دارد شاید ICT بتواند یاددهی _ یادگیری را از محدودیت های برنامه ی درسی خطی برهاند ، بین یادگیری در مدرسه و خارج از مدرسه ، خانه و مکان های دور دست پلی بزند و پایه و اساسی برای مفهوم یادگیری برای زیستن با هم و در کنار هم ، فراهم سازد. هدف " یادگیری رای بودن" رشد و توسعه ی شخصیت و توانایی عمل کردن با استقلال بیشتر ، نقادی و مو شکافی ، بر خورداری از قدرت تمیز وعهده دار شدن مسئولیت های فردی است . در این ارتباط ، آموزش نباید هیچ یک از ابعاد و ظرفیت های فردی شامل حافظه ،استدلالب ، زیباشناسی ، احساسات ، توان فیزیکی و مهارت های برقراری ارتباط را نادیده بگیرید. مفهوم " یادگیری برای بودن " به طرح این مسئله اشاره دارد که یادگیزی ضمنی که در کلاس های درس مرتبط با هم شکل می گیرد ، در آینده جایگاه قانونمند خود را در مدارس خواهند یافت . این مفهوم به شکل زیر خلاصه شده است : اغلب مدارس سنتی چیزی را که " گنج درون " نامیده می شود و آن ، استعدادهای نهفته در وجود هر فرد است ،نادیده می گیرند .ICT با وجود امکانات بسیاری که در اختیار دارد ، یادگیری را غنی تر می سازد اما ارکان چهار گانه ی اساسی آن بر ارزش و جایگاه رشد متعادل تاکید دارند. معلمان برای دستیابی به این تعادل ، باید رویکرد جدید یاددهی _ یادگیری را پیش گیرند .
آموزش برای فردا
بحث های فوق در زمینه ی ICT ارتباطات و یادگیری ، تغییرات چشمگیر و قابل ملاحظه ای را که در نقش معلم ایجاد شده است ، برجسته می کند . پاره ای از این تغییرات عبارتند از :
_ تغییر نوع ارتباط با دانش آموز
_ تغییر نقش معلم به عنوان یک تسهیل کننده ، مدیر و پشتیبان یادگیری
_ تغییر محتوا و فرصت های آموزشی
_ تغییر کانون و تمرکز کنترل از معلم به فراگیر.
این تغییرات ، چشمگیرند و قابل توجه هستند . ولی موانع بسیاری جدی تر سر راه آن ها وجود دارد . به راحتی می توان دریافت که مشکل اصلی کمبود یا نبود منابع و تجربیات فنی است. گرچه وضعیت به سرعت در حال تغییر است و کمبود رایانه ها و هزینه ی بالای اتصال به اینترنت ، هنوز برای بسیاری مدارس مشکل ساز است اما چنین به نظر می رسد ، که مشکلی اساسی ، دگرگونی و تغییر اساسی در شیوه های تدریس باشد . بیش ترین چالش تلفیق فناوری در مدارس و کلاس های درس مر بوط به نیروی انسانی است نه فناوری . به علاوه ، این دیدگاه فقط در مورد کمک به دیگران در کار کردن با ماشین نیست بلکه اسا سا هدف آن کمک به معلمان در تلفیق و به کار گیری این ماشین ها به عنوان ابزار ی در خدمت تدریس است . معلمان به چه کمک هایی نیاز دارند؟ در گزینش فناوری های جدید ، معلمان با پاره ای موانع احساسی مواجه اند که آن دارند؟ در گزینش فناوری های جدید ، معلمان با پاره ای موانع احساسی مواجه اند که آن ها را می توان در چند مورد زیر خلاصه کرد :
_موانع بزرگ روان شناختی در ارتباط با آزمایش کردن و به کار گیری ICT
_ دشوار بودن تغییر باور های تربیتی و آموزشی زیر بنایی
_ سختی تغییر ساختار "ریشه یافته در ذهن " درزمینه ی "هنر تدریس "
_ ترس معلممان در از دست دادن اختیارات و کنترل کلاس درس ؛ یکی از علل این ترس می تواند عدم اعتماد به نفس آن ها در بهکار گیری ICT و پایین بودن توانایی هایشان در این زمینه در مقایسه با دانش آموزان باشد.
_ عدم هماهنگی معلمان مدارس با تغییرات سریع سخت افزار ها و نرم افزار ها
_ وجود پاره ای مسائل و مشکلات در سطوح موسسات آموزشی یا دولتی
_دست کم گرفتن تلاش معلمان برای یادگیری و کنترل فناوری جدید.
این عوامل ، عوامل انسانی هستند. به نظر می رسد برخی معلمان ICT را خطری می دانند که تجربیات حرفه ای آنان را تهدید می کند . معلمان فردا باید رویکرد ی نو برای کار خود و دیدگاهی جدید در باره ی معنا و مفهوم آموزش و یادگیری پیدا کنند.
بنابر این آن چه گفته شد ICT ابزاری بسیار ارزشمند است ولی استفاده ی موثر از آن مستلزم برخورداری از مجموعه ای از مهارت ها است. معرفی سطوح و مهارت های مختلف به معلمان و دیگر اقشار جامعه چالش بسیار بزرگی ایجاد می کند به خصوص در زمانی که کاربرد فناوری به سرعت یاد گیری آن در حال رشد و توسعه است.
کاربرد موثر ICT از نگرش ها و رویکردهای یاد دهی – یاد گیری جدا نیست . معلم جدید باید رویکردی را در پیش گیرد که نسبتا باز ، ترغیب کننده و به دنبال خلاقیت باشد یاد گیری را پشتیبانی و تسهیل کند و محیطی مناسب برای هدایت آن فراهم سازد.
بنابراین لازمه تلفیق موثر ICT در مدارس تحول و دگرگونی فرهنگ مدرسه است. شاید بتوان ICT را کاتالیزوری در نظر گرفت که شیوه های تفکر در مورد یاد دهی – یاد گیری را فعال می کند و موجب تغییر در کلاس های درس می شود. برای پاسخ گویی نیاز های مطرح شده تلفیق ICT با آموزش ضرورتی انکار ناپذیر است.
در طراحی یک واحد درسی (یاد گیری ) مبتنی بر ICT به چه نکاتی باید توجه کرد؟
معلمان برای طراحی یک واحد درسی بر ICT باید همواره به نکات زیر توجه داشته باشند.
1. استفاده از ICT برای دست یابی به اهداف آموزشی چه زمان می تواند مفید باشد ، چه زمانی تاثیر کمی دارد و حتی مناسب نیست . در این تصمیم گیری باید چگونگی عملکرد ICT و راه ها و روش های دست یابی به اهداف یاد دهی – یاد گیری را در نظر گرفت . برخی از نکات مورد توجه در این مورد عبارت اند از:
* سرعت و عملکرد ICT چگونه معلمان را قادر می سازد تا برای یاد گیری بهتر دانش آموزان ابعاد مختلف درس را نمایش دهند و بررسی و تحقیق کنند.
* تنوع و قابلیت های ICT چگونه می تواند به معلمان و دانش آموزان کمک کند تا به اطلاعات تاریخی یا اخیر دست یابند…
* با توجه به موقعیتی بودن اطلاعات ذخیره شده چگونه می توان با استفاده از ابزار ICT اطلاعات را به سادگی پردازش کرده و در آن ها تغییر ایجاد نمود.
* چگونه ثبت و ذخیره سازی و پردازش و ارایه ی اطلاعات به شکل تعاملی معلمان و دانش آموزان را قادر می سازد تا به بررسی مدل ها بپردازند، به طور موثر با دیگران ارتباط برقرار کنند و اطلاعات را به طور مکرر در اختیار مخاطبان مختلف قرار دهند…
2 . چگونه می توان از ICT برای دست یابی به اهداف یاددهی – یادگیری استفاده کرد؟
* از ICT نه تنها برای ایجاد انگیزه در مخاطبان و تشویق آن ها بلکه برای دست یابی به اهداف یاددهی- یادگیری به طور موثرتر استفاده کرد…
* استفاده نکردن از ICT در فعالیت های آسان و ساده ای که در صورت کاربرد روش های دیگر فرد را راحت تر به اهداف مورد نظر می رسانند.
* از ICT در چه زمانی باید استفاده کرد و ابزارها ، محتوا یا روش آماده سازی مورد کدام اند؟
" از القای این تفکر که کیفیت ارائه بیش از محتوا اهمیت دارد و آن را تحت الشعاع قرار می دهد اکیداً خودداری کنید"
-معلم با استفاده از ICT کارهای دانش آموزان را برای تمرکز در جنبه های مورد نظر و استفاده بهینه ی از زمان و منابع سازماندهی کند.
-دانش آموزان می توانند از ICT برای پیدا کردن پاسخ صحیح سوال ها، متناسب با موضوع درس استفاده کنند.
-دانش آموزان می توانند برای ذخیره کردن و ارزیابی و بهبود کار و تکالیف ، از ابزار ICT استفاده کنند.
-معلم باید ارتباط بین کاربرد ICT و هدف تدریس و تاثیر آن بر کاربرد های روزمره را برای دانش آموزان روشن کند..
3- معلمان باید ابعاد و بخش هایی از تدریس را که در آن از ICT استفاده می شود ، در طرح درس های خود مشخص کنند؛برخی از موارد استفاده از ICT عبارت اند از :
-روش ها و شیوه های استفاده ازICT برای رسیدن به اهداف یاددهی -یادگیری
-تعیین سوال های کلیدی و فرصت ها و وضعیت مداخله ی معلم برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان و هدایت آنها
-تعیین روش های ارزش یابی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و ثبت آنها
-تعیین معبارهای قضاوت در زمینه ی یافته های دانش آموزان تا استفاده از ICT موجب نادیده گرفتن این یافته ها و پیشرفت ها نشود.
– توجه به هرگونه تاثیر استفاده از ICT در سازماندهی و انتقال مفاهیم درس و چگونگی مدیریت آنها
– بررسی تناسب ICT مورد استفاده، با توانایی های دانش آموزان با در نظر گرفتن این نکته که برخی از دانش آموزان ممکن است از قبل در استفاده از ابزار مورد نیاز تبحر لازم را داشته و برخی فاقد این تبحر باشند.
4-معلمان به منظور دست یابی به اهداف آموزشی، باید از چگونگی سازماندهی منابع ICT موجود آگاه باشند. این سازماندهی شامل موارد زیر است:
-استفاده از ابزار ICT برای تمامی افراد کلاس یا یک گروه برای معرفی و مرور مجدد یک موضوع یا برای کسب اطمینان از دست یابی دانش آموزان به مفاهیم اصلی درس.
-تقسیم بندی دانش آموزان در گروه های فردی،دو نفره یا چند نفره،به منظور حصول اطمینان از استفاده آنان از ابزار ICT و درگیر شدن آن ها با آن،تلاش و تعامل و همکاری با یکدیگر و مداخله در صورت نیاز.
-در دسترس بودن منابع ICT برای دانش آموزان به منظور استفاده در تحقیقات یا سایر موارد در حین درس ، طراحی و اجرای فعالیت و کسب اطمینان از مفید بودن وتناسب با هدف آموزشی مورد نظر
-حصول اطمینان از ارتباط بین فعالیت مورد نظر و آنچه با استفاده از ابزار ICT صورت می پذیرد.
توجه داشته باشید که ابزار ICT برای پشتیبانی اهداف تدریس است و نباید مفاهیم مورد تدریس را تحت الشعاع خود قرار دهد.
5-معلمان باید تشخیص دهند که استفاده از ICT برای تدریس به دانش آموزان با نیاز های ویژه ، به طور خاص چه کمکی می کند تا بتوان آنها را با برنامه درسی همراه ساخت و بین برنامه درسی و نیازهای ویژه آنان هماهنگی ایجاد کرد.
6-معلمان باید بهترین ومناسب ترین ابزار ICT را برای دست یابی به اهداف آموزش خود و کار کردن با آنها را با بررسی نقادانه ی نرم افزار های خاص یا عمومی انتخاب کنند.
7-معلمان باید قابلیت های ICT در موضوع درسی را در دانش آموزان رشد دهند و تقویت کنند.این کار به روش های زیر انجام می پذیرد :
-بحث و گفت و گو در زمینه مهارت های ICT (آموزش مهارت ها در صورت لزوم)و کاربرد های آن در آموزش.
-استفاده ی دقیق و مناسب از واژه ها و توضیح دادن واژه های مرتبط با کاربرد ICT در موضوع درسی.
-استفاده از ICT به شکلی که الگو و مدلی مناسب برای دانش آموزان باشد و حصول اطمینان از کاربرد صحیح ICT توسط آنان
– معلمان باید به هنگام استفاده از ICT ,یادگیری. دانش آموزان و چگونگی استفاده ی آن ها از ICT را زیر نظر بگیرند و ارزشیابی کنند.آن ها در ارزش یابی پیشرفت دانش آموزان باید به نکات زیر توجه داشته باشند.
-اهداف آموزشی و اجرایی ICT مورد نیاز و چگونگی به کارگیری آن برای رسیدن به هدف را به خوبی بشناسند.
-فعالیت های مبتنی بر ICT ذانش آموزان را مشاهده کرده و در صورت لزوم در آن مداخله کنند.
-با طرح چند سوال دانش آموزان را به فکر کردن برای توجیه مناسب بودن ابزار ICT ملزم کنند.
-با توجه به استانداردهای دست یابی به موضوع درسی، منابع مورد استفاده ی ICT را بشناسند.
-با نتایج استفاده از رایانه و تاثیر آن بر انتظارات معلم از یافته های دانش آموزان، آشنا باشند.
-معیارهایی را که از طریق آنها بتوان میزان تاثیر استفاده از ICT را در یادگیری دانش آموزان اندازه گیری کرد، تعیین نمایند.
-میزان یافته های تک تک دانش آموزان را طی فرآیند یک فعالیت گروهی از طریق مشاهده ، ثبت داده ها،مداخله در فرآیند و گفت و گو با دانش آموزان تعیین کنند.
-از کیفیت یادگیری دانش آموزان از موضوع درسی ارائه شده توسط ICT اطمینان حاصل کنند.
-در صورت استفاده از ابزار ICT در تدریس ، برای ارزش یابی تشخیصی، تکوینی و پایانی فعالیت های مبتنی بر ICT طراحی کنند و مقررات و شرایط استفاده از ICT برای ارتقا ی دانش آموزان ،سطح ادراک آنان و نیز میزان دست یابی شان به مفاهیم را تعیین کنند.
-حوزه وسیعی از ابزارهای ارتباطی و اطلاعاتی و محتوای آنها را مورد ارزیابی قرار دهند تا بتوانند انتخاب ابزار ICT رادر طراحی درس ، تدریس،ارزشیابی و مدیریت کلاس را توجیه نمایند.
هنگام ارزشیابی،تنها کیفیت ارائه و پیچیدگی ابزار مورد استفاده ،نباید ارزش یابی شود.
فرآیند طراحی واحد یاذگیری با استفاده از ICT
-تعیین اهداف اصلی درس
-تعیین سطوح مختلف توانایی های دانش آموزان
-پیدا کردن نقطه مشترک (سطح پیش دانسته ها ) قابل درک برای همه ی دانش آموزان
-طراحی فعالیت های گوناگون متناسب با سطح توانایی دانش آموزان با سطح پایین تر از نقطه شروع
-طراحی فعالیت های متفاوت جهت پرورش و ارتقای سطح توانایی دانش آموزان با توانایی های بالاتر
-آگاهی از میزان تاثیر استفاده از ICT در ارتقای کیفیت یاددهی -یادگیری و ایجاد فرصت های آموزشی مبتنی بر ICT
-تعیین سازمان دهی آموزشی و فعالیت های داخل یا خارج از کلاس
-تهیه مواد آموزشی لازم برای انواع فعالیت ها شامل فعالیت های از پیش طراحی شده یا طراحی شده توسط معلمان و برگه ها و کپی های لازم،فایل های از قبل تعریف شده (صفحه ی گسترده،فایل هایی شامل داده ها و….)
-تعیین چگونگی گروه بندی دانش آموزان ؛ آیا دانش آموزان کلاس با هم کار می کنند، در گروه های مختلف کار می کنند ، یا دو به دو و ….
-تعیین شیوه ها و ابزار ارزش یابی متناسب با شیوه ها و ابزار های استفاده شده در طرح درس.
دانش آموزان را باید به یاری دادن یکدیگر به ویژه هنگام کار با ابزار ICT ترغیب و تشویق کرد.
باز بینی و ارز یابی واحد یاد گیری طراحی شده
ارزیابی از فعالیت ها: آیا فعالیت برای دست یابی به اهداف ارزیابی مناسب بوده است یا باید تعدیل شود، به علاوه تاثیر ICT در درک بهتر دانش آموز نیز باید مورد ارزیابی قرار گیرد . برگه ی مرور و باز بینی می تواند در این زمینه به شما کمک کند.
برگه ی مرور و باز بینی فعالیت
هدف این برگه ، فراهم آوردن اطلاعاتی است که به شما در تجزیه و تحلیل و تکمیل فعالیت انجام شده جهت استفاده در سایر گرو هها یا زمان های دسگر کمک می کند.
1. از فعالیت چه انتظاری دارید؟ مقاصد و اهداف یادگیری شما کدام اند؟
2. شما به کدام دانش و مهارت های دیگر نیاز دارید؟
* در زمینه فناوری
* در زمینه موضوع درسی
3. دانش آموزان به کدام دانش ها و مهارت های دیگر نیاز دارند؟
* در زمینه فناوری
* در زمینه موضوع درسی
* در زمینه راهبرد ها و رویکردها
4. آیا تمرکز بر رشد و توسعه مهارت است یا درک مفهوم آن؟
5. آیا در جریان فعالیت < دانش آموزان بر درک موضوع بیشتر تمرکز داشته اند یا صرفا از دستور العمل ها
تبعیت می کردند یا دکنه های رایانه را فشار می دادند؟
6. استفاده از فناوری چه تاثیری بر پاسخ پرسش های 4و 5 داشته است؟
7. آیا استفاده از فناوری بر ترتیب ( تقدم و تاخر ) مفاهیم تدریس شده تاثیری داشته است؟
8. مزایا و معایب استفاده از فناوری چیست؟
9. استفاده از ابزار فناوری چه فرصت هایی را برای برقرای ارتباط با سایر موضوعات درسی دیگر و زندگی
روزمره فراهم کرده است؟
10. آیا شیوه ها و ابزار های ارزش یابی با اهداف پیش بینی شده متناسب بوده اند؟
11. در طراجی درس بعدی چه تغییری در طرح درس خود ایجاد خواهید کرد؟
امیدواریم اگر تا کنون این کارها را انجام نداده اید ، به استفاده از ICT در کلاس درس خود تمایل پیدا کرده باشید. بدیهی است که همچون دیگر جنبه های آموزش ، با تمرین و تکرار بیشتر ، کارها آسان تر شمند. توصیه می شود در صورت امکان ، جزوه های خود را با سایر معلمها مقایسه کنید یا با آن ها تبادل نظر کنید طرح درس مشترک بنویسید، در مورد موفقیت ها و مشکلاتی که داشته اید( همه ی ما داشته ایم؟) با هم صحبت کنیدو…
سطح یک فعالیت را میزان در گیری و تعامل فرا گیر با ابزار ICT در راستای هدف درسی تعیین می کند.
اکنون با در نظر گرفتن اهداف و ویژگی های درس، امکانات و منابع، توانایی های دانش آموزان ، می توان یک واحد یادگیری را در یکی از این سه سطح طراحی کرد:
سطوح یاددهی – یاد گیری مبتنی فناوری
سطح 1
سطح 2
سطح 3
یاد دهی – یادگیری تعاملی نقش
دانش آموز
دانش آموزان در سطح کاربری ساده
و محدود از ابزار فناوری برای انجام
دادن برخی فعالیت های مکتوب
استفاده می کنند. این فعالیت های
یادگیری محدود می باشند.
دانش آموزان برای سازمان دهی و
تهیه و ارائه ی گزارش های خود در قالب چند رسانه ای ، از ابزار فناوری
استفاده می کنند.
دانش آموزان برای انجام دادن پژوهش
و پژوهش و بررسی منابع اطلاعاتی
واگرا در داخل و خارج از مدرسه از ابزار
فناوری استفاده کرده و بر مبنای
فعالیت و کار جهان واقعی اطلاعاتی
تولید می کنند.
یاد دهی – یادگیری تعاملی نقش
معلم
تدریس معلم به فعالیت یاددهی-
یادگیری مبتنی بر چاچوب از پیش طراحی شده در یک نرم افزار محدود می شود.کیفیت یاد گیری به اهداف و
نتایج تعیین شده از سوی طراحان
نرم افزارها بستگی دارد.
معلمان برای دست یابی به اطلاعات
، ساخت مدل، حل مسئله و شبیه سازی از ابزار فناوری استفاده می کنند. به این ترتیب فرصت هایی نیز
برای درک بهتر دانش آموزان از
چگونگی استفاده از فناوری در بازار کار فراهم می شود.
معلمان از ابزار فناوری برای هدایت
دانش آموزان و درگیر کردن آنها در
فعالیت های یاددهی- یادگیری به صورت خلاق و خود رهبر استفاده می
کنند . انها برای حل مسائل که
انعکاسی از جهان واقعی است یا
آموزش آن ها بدون استفاده از این ابزار
دشوار است، مدل سازی می کنند.
یاد دهی – یادگیری تعاملی نقش
کار گروهی
میزان و کیفیت مشارکت تا حدود زیادی به طراحی نرم افزار بستگی
دارد.
رویکرد ویاد گیری به صورت انفرادی
است ولی نتایج خروجی آن با مشارکت سایر دانش آموزان تولید میشود.
فرایند بر مبنای رشد وتوسعه ای است که با کار گروهی داخل و خارج از مدرسه بهبود می یابد.
یاد گیری تعاملی محتوا بر اساس استانداردها
محتوا معمولا بر مهارت و دانش محض
تمرکز دارد و به استانداردها یاپژوهش کمتر توجه می شود.
محتوا انعکاسی از یافته ها و تحقیقات و بهترین شیوهاست ولی معمولا به استانداردهای ملی ربط داده نمی شود. استفاده از فناوری بر
یافتن و ازائه ی اطلاعات تاکید زیادی
دارد.
محتوا انعکاسی از استانداردها ی ملی ، تحقیقات و بهترین شیوه هاست
و فناوری هم جهت با استانداردها و در مسیر بهبود کاربرد محتوای یاد گیری در موقعیت زندگی واقعی است.
یاد گیری تعاملی محتوا تلفیق مفاهیم
بدون توجه به ارتباطات مفهومی بر مهارت ها و دانش های مجزا تاکید می شود.
تلفیق مفاهیم اهمیت دارد ولی تحلیل درک و مفهوم کلیدی معمولاً محدود است.
تلفیق مفاهیم اهمیت دارد، دانش کلیدی تعیین می شود و منابع و راهبرد های گوناگون به مفاهیم تلفیقی ارتباط داده می شود.
یاد گیری تعاملی محتوا فعالیت ها و تکالیف
طراحی نرم افزار منابع و مسائل جهان واقعی را مشخص می کند. مکتوبات چاپ شده ، سطح دانستن راتعیین می کنند.
دانش آموزان برای ارتیاط با جهان واقعی ، فرصت هایی دارند ولی به دلیل محدودیت دسترسی به منابع خارج از مدرسه ارتباط آنها سطحی و
تحمیلی است.
دانش آموزان فرصت های بیشتر و گسترده تری برای دست یابی به منابع جدید دارند. کارشناسان متخصص نیز از فرصت های خود ب ویژه از طریق اینترنت و سایر منابع اطلاعاتی برای تمرکز بر حل مسائل و انجام دادن تکالیف غیرمعمول استفاده می کنند.
ارتباطات فناوری
تبادل ارتباطات به چاپ الکترو نیکی محدود است. انتقال اطلاعات در حد
تبادل فلاپی ، دیسک و CD خلاصه می شود.
استفاده از قابلیت های چند رسانه ای ها محدود است. انتقال اطلاعات
نیز تا حدود زیادی به سخت افزار ها
و زیر ساخت های داخل مدرسه ارتباط دارد.
با استفاده از چند رسانه ای ها و ساختار شبکه ی ارتباطات جهانی ، قابلیت انتقال اطلاعات به صورت نامحدود و هم زمان ایجاد می شود.
دست یابی به یاد گیر ی از طریق فناوری
فرصت های بسیار کمی برای دوره های on line فراهم می شود و آموزش
از راه دور نیز به صورت سخنرانی انجام می گیرد.
در جاهایی که معلمان واجد شرایط و صلاحیت های حرفه ای و با مهارت محدود وجود دارند برخی از دروس از طریق ویدئو کنفرانس به مدارس ارائه می شود. آموزش از طریق سخنرانی های سنتی صورت می گیرد و تعامل اندکی وجود دارد.
دانش آموزان و معلمان همه جا به تجربیات یاد گیری مورد نیاز خود به
صورت online دسترسی دارند. راهبرد
یادگیری تعاملی در تدریس به کار گرفته می شود. تصمیم سازی های
مبتنی بر داده های واقعی ، به تعیین
روند آموزش و استفاده ی مناسب از منابع فناوری کمک می کنند.
چشم اندازی از تلفیق نظام مند ( سیستماتیک ) برای استفاده از فناوری
هدف تنها به دست آوردن نرم افزار و
سخت افزار است و به تغییر راهبردها
ی یادگیری کمتر توجه می شود.
تمرکز بر افزایش فرصت ها و راهبردها
ی یادگیری ، برای کسب موفقیت بیشتر در جامعه ی اطلاعاتی است.
تمرکز بر افزایش فرصت های یادگیری ، بر اساس داده هاست تا با تکیه بر آن
بتوان کاربری راهبردی (استراتژیک )
منابع و اولویت ها را تعیین کرد.
تلفیق و در هم تنیدگی نظام مند ( سیستمی )رشد توسعه حرفه ای
کارگاه ها با تمر کز بر فناوری و تاکید بر مهارت های دست ورزی در سایت ها بر گزار می شوند . معمولا در گارگاه های "بنشین و بیا موز" معلمان برای تمرین و دسترسی به پشتیبانی های مستمر و مداوم فرصت کمی دارند . برای در گیر کردن خانواده ها و جامعه جهت استفاده از فناوری ، تلاش های اندکی صورت میگیرد
رشد توسعه حرفه ای پیش از آن که محرکی برای طراحی واحد های درسی مبتنی بر فناوری باشد ، شروعی برای تمر کز بر یاد گیری است و با وجود تلاش های صورت گرفته ،هنوز بر مبنای دسترسی محدود به فناوری و چشم اندازی های محدود در یاد گیری قرار دارد . از ابزار فناوری برای اطلاع رسانی به تهیه ی خبر ها در بخش فناوری و ارائه چند رسانه ای محدود میشود.
رشد توسعه در راستای تحقیقات و کار برد ،بهترین شیوه های عملی است ، معلمان در گروه های پژوهشی و مطالعاتی به هنگام ضرورت ، سمینار های مجازی برگزار می کنند و با سایر همکاران خود در تعامل اند از وب سایت ها و سیستم های الکترونیکی تعاملی برای فراهم آوردن زمینه تعامل چند سویه در میان آموزگاران ، دانش آوزان ، خانواده ها و سایر افراد جامعه استفاده میشود.
تلفیق و در هم تنیدگی نظام مند ( سیستمی) اعتبار ارزیابی
فعا لیت ها و تلاش های زیادی برای جمع آوری اطلا عات صورت میگیرد . که البته در ارتباط با اهداف آموزشی نیستند . نتایج به دست آمده ، ساختار مناسبی را برای استفاده از فناوری جهت ساده سازی تحلیل ها تدارک نمی کند .
داده های ملموس در دسترس قرار دارند. ولی برنامه های فناوری تنها به منطقه و داده های کلاسی محدودند.
داده های حاصل از به کار گیری ابزار فناوری ، در کلاس درس مورد استفاده قرار می گیرد تا در صورت نیاز ، اطلاعات و برنامه های مناسبی در اختیار معلمان ، دانش آموزان ،خانواده ها برنامه ریزان درسی و سیاست گذاران قرار دهد .
استاندارد های ارزیابی آموزش مبتنی بر فناوری
معیار
شاخص های عملکردی
طرح درس
طرح درس ، مبتنی بر یک طراحی تایید شده است . درس متناسب با سن و پایه تحصیلی دانش آموزان طراحی شده است . به تفاوت های فردی دانش آموزان توجه دارند.
فناوری
در طرح درسی از ابزار فناوری مناسب جهت بهبود و فهم موضوع در ابعاد مختلف استفاده شده است . تکنولوژی به عنوان یک بخش طبیعی (معمول نه امری غیر عادی ) از آموزش در طرح درس مورد استفاده قرار گرفته شده است .
منابع
منابع مختلف مورد بررسی قرار گرفته و به طور مناسب به آنها اشاره شده است . منابع شامل اطلاعات کسب شده از اینتر نت نیز می باشد ،اطلاعات می تواند منابع دست اول نیز باشد .
سوال و پرسش
طرح درس شامل راهبردهای سطوح بالاتر سوال و پرسش که دانش آموزان را وادار به تفکر در ابعاد مختلف یک موضوع مینماید ، است. سوالات دانش آموزان را در مواجه با تصورات متفاوت دیگران نسبت به تصورات خود را به چالش می کشد و آنها را وادار به بررسی و توجه به نظرات مختلف می نماید .
واحد یاد گیری
یک واحد یاد گیری مورد نظر است که در آن در سهای کوتاه هم راستا با اهداف پایه تحصیلی است . درس طراحی شده باید معرف واحد یاد گیری باشد .
ارائه شفاهی
ارائه های شفاهی سازمان دهی مناسبی داشته ، به صورت جالب ، آگاهانه و به طور منظور اطلاع رسانی ارائه می گردد و د چارچوب زمانبندی انجام شده ،می گنجد . تمام اعضای گروه در ارائه شفاهی شرکت دارند . تمام کلاس با هم در تعامل هستند . کسی که ارائه شفاهی به عهده اوست کاملا آگاهانه و با دانش لازم به سوالات پاسخگو می باشد.
سطح 1
سطح 2
سطح 3
سطح 4
اهداف
اهداف در راستای بر نامه درسی نیست یا کامل ذکر نشده است و قابل اندازه گیری نیست.
هداف در راستای برنامه درسی است ولی قابل اندازه گیری نیست و یا ابهام دارند.
هداف در راستای برنامه درسی است ، قابل اندازه گیری است ، اما ابهاماتی دارد .
به وضوح بیان شده اند ، قابل اندازه گیری هستند ، متناسب با سن مخاطب و در راستای برنامه درسی است .
دقیق بودن مفاهیم
خطاها در مفاهیم زیاد است .
کمی خطا وجود دارد .
دقیق است .
دقیق با جز ئیات بیشتر ی که موجب بهبود درک دانش آموز میشود .
سازمان دهی ارائه
ناقص است یا طراح مشخصی ندارد .
سازمان دهی دارد ولی فاقد بخش های چون مقدمه یا نتیجه گیری است
سازمان دهی دارد . برخی بخشها دیده نمی شود .
سازمان دهی دارد . تمام بخشهای طراحی را شامل می شود .
سطح1
سطح 2
سطح 3
سطح 4
تکنولوژی
میزان پشتیبانی
یادگیری را پشتیبانی نمی کند.
دلیل و چگونگی بهبود یاد گیری با استفاده از تکنولوژی مشخص نیست .
تکنولوژی یادگیری را پشتیبانی می کند.
به طور خلاصه یاد گیری را تعمیق می بخشد و در طرح درس استفاده می کند.
توجه به واگرایی نیازهای دانش آموزان
استفاده نشده است .
از تکنولوژی به شیوه ای که به نیاز های واگرایی دانش آموزان توجه داشته باشد استفاده نشده است .
تکنولوژی به نیاز
های برخی از دانش آموزان یا بخشی از نیاز ها
توجه داشته است.
استفاده از تکنولوژی به نیاز های واگرای دانش آموزان توجه داشته است.
استفاده
از تکنولوژی استفاده نشده و یا به طور مناسب استفاده نشده است .
استفاده محدودی از تکنولوژی توسط دانش آموزان یا معلم است .
استفاده مناسب توسط دانش آموزان با معلم
طرح درس فرمت های غنی برای معلمان جهت مدل سازی وبرای دانش آموزان جهت تعمیق و بهبود درک مفهومی فراهم می سازد
تناسب تکنولوژی با ویژگی های مخاطب
استفاده نشده است .
ابزار فناوری استفاده شده با سن و پایه تحصیل آن ها و یا موضوع درس مطابقت ندارد.
دانش آموزان از ابزار برای رسیدن به استاندارد ها و اهدا
موضوع درسی و استفاده
می کنند
دانش آموزان از ابزار به شکل معنا دار یاد گیری مبتنی بر تحقیق ، استفاده می کنند. واحد یاد گیری در راستای استانداردهای موضوع درسی و فناوری طراحی شده است.
انتخاب
ابزار مناسب انتخاب نشده یا آگاهی از چگونگی استفاده از ابزار ندارند.
ابزار مناسب انتخاب شده لکین
مهارت کافی در استفاده دیده
نمی شود.
ابزار مناسب و مهارت استفاده محدود است.
ابزار مناسب است با مهارت از آن استفاده می شود.
استفاده نشده است
از تکنو لوژی به شیوه ای که راهبرد های دانش آموز محور را پشتیبانی کند استفاده نشده
است
از تکنولوژی برای
پشتیبانی فقط یک راهبرد دانش آموز محور استفاده شده
است.
از تکنو لوژی برای پشتیبانی چند راهبرد دانش آموز محور استفاده شده است.
توجه انتخاب
توجه دلیل استفاده از تکنولوژی خاص ضعیف است و تحلیل نقادانه ندارد
حداقل تحلیل نقادانه در انتخاب تکنولوژی دیده می شود.
به طور نسبی تحلیل نقادانه در برخی مراحل استفاده از تکنولوژی دیده می شود.
به طور مداوم تحلیل نقادانه در مراحل مختلف استفاده از فناوری دیده می شود.
سطح 1
سطح 2
سطح 3
سطح 4
تناسب با ویژگی و نیاز های مخاطب
توجه خیلی ضعیفی به رشد و توسعه نیاز ها و واگرایی دانش آموزان دارد.
توجه نسبی به رشد و توسعه نیاز ها و واگرایی دانش آموزان دارد.
توجه قابل قبولی
به رشد و توسعه نیاز ها و واگرایی دانش آموزان دارد
به طور مداوم و خلاقانه به رشد و توسعه ی نیاز ها و واگرایی دانش آموزان توجه دارد.
ارزش یابی از یافته های دانش آموزان
ارزش یابی از دانش آموزان دیده می شود ولکن در راستای اهداف نمی باشد و یافته های دانش آموزان را نمی سنجد
ارزش یابی به شکل مبهمی با اهداف هماهنگی دارد. یافته های دانش آموزان را نمی شنجد.
ارزش یابی در راستای اهداف می باشد و یافته های دانش آموزان را به طور نسبی ارزش یاب می کند.
ارزش یابی در راستای اهداف و به طور کامل مرتبط با یافته های دانش آموزان می باشد.
مدیریت کلاس مبنی بر فناوری
مسائل مختلف در ارتباط مدیریت کلاس مبتنی بر فناوری را در نظر نگرفته است.در طراحی فعالیت ها بدیل و جایگزین در نظر نگرفته است.
مسائل مختلف در ارتباط با مدیریت کلاس مبتنی بر فناوری را در نظر گرفته ولی در طراحی فعالیت ها ی بدیل و جایگزین در نظر نگرفته است.
مسائل مختلف در ارتباط با مدیریت کلاس مبتنی بر فناوری را در نظر گرفته ویک فعالیت بدیل طراحی نموده است.
مسائل مختلف در ارتباط با مدیریت کلاس مبتنی بر فناوری را در نظر گرفته وچند فعالیت بدیل طراحی
می کند.
اتخاذ استراتژی استفاده
طراحی هماهنگ نیست و هیچ استراتژی خاصی را به طور کامل نشان نمی دهد.
استراتژی به کار گرفته شده فقط مهارت های فنی را تقویت می نماید و یا فقط بر استفاده از فناوری تمرکز دارد.
در برخی موارد زیر استراتژی هدایت تفکر سطوح بالا تر در دانش آموزان ، تفکر نقاد در زمینه اطلاعات الکترونیکی یا مهارت های فنی ، استفاده می شود.
از چند استراتژی برای هدایت تفکر سطوح بالاتر دانش آموزان ، تفکر نقاد در زمینه اطلاعات الکترونیکی اصول اخلاقی و مهارت های فنی استفاده شده است.
ارزش یابی منابع
سطح 1
سطح 2
سطح 3
تنوع منابع و مواد آموزشی
منابع تنوع لازم ندارد
برخی از منابع ارائه شده است
منابع و مواد آموزشی از تنوع
لازم و کافی بر خوردار
می باشد.
ارتباط و مفید بودن منابع
بخشی از منابع مرتبط با موضوع نمی باشد.
تمام منابع مرتبط با موضوع هستند
تمام منابع مرتبط با موضوع هستندبرخی از آنها دیدگاه ها و رویکرد ها ی مختلفی دارند
که بحث ها و گفت و گو ها به
اشکالی که پیش بینی نشده
اند را ایجاد می کند.
چگونگی ارائه
در ارائه استفاد از منابع دانش آموزان را درگیر نمی کند، سازمان دهی ندارد.
در ارائه و استفاده از منابع توجه کلاس
را جلب می کند. ولی مفهوم و محتوا را به طور مناسب انتقال نمی دهد.
در ارائه و استفاده از منابع
توجه کلاس را به شکل آگاهانه
و جالب توجه و سرگرم کننده جلب می کنندو در ک عمیق ایجاد می کند.
منابع یاد گیری
منابع ارزیابی نشده و به آنچه برای ارتقاء
یاد گیری دانش آموزان مناسب و مفید
است اشاره ندارد.
ارزیابی منابع انجام شده ولی برخی معیار های مناسب یاد گیری توجه نشده
است.
منابع انتخاب شده:
1- متناسب با سن و پایه
تحصیلی است2- به طور کامل
توضیح داده شد و نقادانه
ارزیابی شده است.3- امکان
تلفیق موضوعات را فراهم
می سازد.
نوشته شده توسط امیر عباس جعفری در ساعت 3:31 PM | آموزش | چاپ یادداشت | نظرات[2]
هشت راز طراحی کلاس
پنجشنبه 17 خرداد ماه سال 1386
هشت راز طراحی کلاس
آیا فکر کردن به آن کلاس لخت و بی ریخت ناراحتتان می کند؟ آیا به معلمی که کلاسش شاد و زیباست حسودی می کنید؟ اگر اینطور است امسال قدم تازه ای بردارید. هر معلمی می تواند با استفاده از تجربیات معلمان موفق، محیطی شاد و جذاب برای یادگیری درست کند.
1. اول از همه کارهای مهم تر!
وقتی برای اولین بار پا درون کلاستان می گذارید با خودتان یک دفتر یادداشت و یک مداد بردارید. در درگاه بایستید و نقشه پلان اتاق را بکشید. در نقشه جای تخته، وسایل، کمدها و پنجره ها را هم مشخص کنید. قبل از اینکه به طور فیزیکی شروع به جا به جا کردن اشیا بکنید، روی نقشه ای که کشیده اید، این کار را با شکلهایی که از کاغذ و به مقیاس بریده اید، انجام دهید. برای این کار می توانید از این فلش استفاده کنید. مسیر رفت و آمد بچه ها، فضای بین میزها و سایر چیزها را در نظر بگیرید. وقتی نقشه تان را در کلاس واقعی پیاده کردید، بین میزها راه بروید و سر میز بچه ها بنشینید تا مطمئن شوید همه راحت هستند و تخته را می بینند.
2. جادوی رنگ
رنگ ها قیافه کلاستان را تعیین می کنند. رنگی را انتخاب کنید که برایتان جالب است و نشان می دهد که شما از جو کلاس چه می خواهید: می خواهید آرام و آرامش بخش باشد؟ (به رنگ های آبی و سبز فکر کنید) می خواهید شاد و خلاق باشد؟ (از رنگ های گرمسیری استفاده کنید) می خواهید گرم و خانه مانند باشد؟ ( از رنگ های خاک و رنگهای اصلی استفاده کنید) از این رنگها برای تابلوی آگهی های کلاس، جعبه ها و طبقه های کلاس و حتی فرش آن استفاده کنید.
3. چند کاره !
تخته کلاس را به سه قسمت مساوی تقسیم کنید و دور هر قسمت را با کاغذهای رنگی تزیین کنید. مثلا قسمت صورتی تخته را به روز تولد بچه ها اختصاص دهید و از بچه ها بخواهید راجع به تولدشان روی آن بنویسند و نقاشی کنند. قسمتی هم می تواند برای ساختن داستان مورد استفاده قرار بگیرد.
4. چیز جدیدی را امتحان کنید.
یکی از جذابیت های چند کار کلاس می تواند "درخت لوله ای" باشد. کمی لوله PVC بخرید و آن را شکل یک تنه درخت در تخته سه لا نصب کرده و کلاس بر پا کنید. روی میله را سوراخ کنید و با میله یا هر چیز مناسب دیگری برای آن شاخه بسازید. کیف ها یا کیسه های کوچک پلاستیکی به هر شاخه آویزان کنید و در آن بازی، فعالیت و کتاب بگذارید. کار دستی های بچه ها می تواند آنجا آویزان شود. با چیزهایی مثل برگ و کاغذ هم می توان آن را تزیین کرد.
5. دیگران را هم شریک کنید!
بهتر است که تمام کار تزیین کلاس را خودتان انجام ندهید. از بچه ها بخواهید در کار انتخاب رنگ ها و جای وسایل و حل کردن مشکل انبار کردن چیزها به شما کمک کنند. این باعث می شود آنها نسبت به کلاسشان احساس تملک و غرور کنند و درس بزرگی هم در حل مساله بگیرند. بهتر از همه اینها این کار خیلی خلاق است.
بچه ها می توانند با کمک بزرگترها دیوار کلاس را مثلا به شکل اقیانوس رنگ کنند و از نتیجه کار لذت ببرند.
6. یک ابتکار ساده
می توانید از یک تابلوی نگه دارنده کارت و یک کارت برای هر دانش آموز، مثل اداره ها، برای حضور و غیاب استفاده کنید. گرداندن هر کارت یعنی بچه سر کلاس است! می توانید پشت هر کارت برای بچه ها پیام تشویق کننده ای هم بنویسید.
7. یک مرکز ارزان!
بعضی وقت ها نمی توانیم هر گوشه کلاس را به یک مرکز یادگیری اختصاص بدهیم ولی می توانیم با چند سبد و سطل پلاستیکی که هر کدام بازی ها و وسایل کمک آموزشی را نگه می دارند به بچه ها حس شرکت در یک فعالیت یادگیری مهم را بدهیم.
8. روی بچه ها تمرکز کنید
برای هفته اول سال برای هر بچه شکل یک خانه را فتوکپی کنید. بچه ها می توانند خانه ها را طوری تزیین کنند که نماینده آنها باشد. می توانند روی آنها درباره خودشان بنویسند بعد این خانه ها را به تابلوی کلاس بزنید تا بچه ها همدیگر را بهتر بشناسند.
*
*
نوشته شده توسط امیر عباس جعفری در ساعت 08:19 AM | چاپ یادداشت | نظرات[1]
مراحل نوشتن طرح درس
یکشنبه 1 بهمن ماه سال 1385
مراحل نوشتن طرح درس
مقدمه:
طرح درس یا سناریوی آموزشی برای نخستین بار در سال 1918 توسط"فرانکلین بوبیت" مطرح شد و لزوم استفاده از سازماندهی در امر یاددهی – یادگیری مورد تاکید قرار گرفت. طرح درس به شکل امروزی آن، در سال 1950 به وسیله روان شناسان برجسته امر تعلیم و تربیت "بنجامین . اس . بلوم" شکل گرفت و در سال 1962 " رابرت گلیرز" نظرات تکمیلی خود را در راستای دیدگاههای بلوم مطرح کرد که تا به امروز نیز مدنظر برنامه ریزان و هدف گذاران آموزشی و دست اندرکاران امور آموزشی در سطح جهان بوده است.
در ایران حیات مجدد "طرح درس" مربوط به هشت نه سال گذشته می باشد. لزوم استفاده از طرح درس، به عنوان ابزار کارآمدی در زمینه تکنولوژی آموزشی، در خدمت افزایش کیفیت نظام آموزشی کشورمان قرار گرفت. و طرح درس به عنوان برنامه ریزی و سازمان دادن به مجموعه فعالیتهایی که معلم در ارتباط با هدفهای آموزشی، محتوای درس و توانائیهای دانش آموزان برای مدت زمان مشخص تدوین می گردد مد نظر قرار گرفت.
از محاسن طرح درس می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
1- طرح درس به معلم کمک می کند تا پیش بینی های لازم را برای تهیه وسایل آموزشی و رسانه ها به عمل آورد.
2- داشتن طرح درس موجب می شود که معلم به تنظیم اوقات کلاس بپردازد و از ایجاد بی نظمی در کلاس جلوگیری کند.
3- طرح درس موجب می شود که معلم فعالیتهای ضروری آموزشی را به ترتیب و یکی پس از دیگری در مراحل و زمانهای مشخص و به شیوه های منطقی پیش ببرد و نتایج حاصل آن را برای تدریس در مراحل بعدی آموزش مورد استفاده قرار دهد.
4- با توجه به آنچه رفت، نقش و اهمیت طرح درس در بهبود امر یاددهی – یادگیری کاملاً مشهود و ضروری به نظر می رسد. لذا جزوه ی حاضر به منظور مطالعه و استفاده همکاران محترم جهت بهبود کیفیت آموزشی و ارتقای سطح یادگیری طراحی شده است.
مراحل نوشتن طرح درس روزانه:
به طور کلی برای تهیه یک طرح درس روزانه، مراحل و نکات زیر را به ترتیب دنبال می کنیم.
1- مشخصات کلی:
ابتدا باید نام درس، موضوع درس، مدت جلسها شماره طرح درس، نام مدرسه، تعداد دانش آموزان، کلاس و دوره تحصیلی، نام معلم و تاریخ را در بالای صفحه کاربرگ طرح درس نوشته شود.
2- مشخص کردن اهداف کلی، جزیی و رفتاری:
یک معلم آگاه هدفهای کلی و رفتاری موضوعی که قصد تدریس آنرا دارد مشخص می نماید.
1-2. هدفهای کلی: یک هدف کلی، یک عبارت واحد است که وضعیت فراگیر را پس از دریافت یک عمل آموزشی توصیف می کند . به عبارت دیگر هدفهای کلی آموزشی حاوی نتایجی هستند که معلم انتظار دارد، در اثر آموزشی که به دانش آموزان می دهد و فعالتیهایی از آنها برای یادگیری به عمل می آورند عاید آنان گردد. این قبیل اهداف مهم هستند و در معرض تعبیرهای گوناگون قرار می گیرند.
2-2. هدفهای جزیی: هدفهای کلی قابلیتهایی هستند که قرار است فراگیران پس از گذراندن مجموعه ای از تجارب یادگیری کسب کنندو چون این هدفها با واژه های کلی بیان می شوند معمولاً توضیح بیشتر ضروری است. این توضیح از طریق ارایه مجموعه ای از هدفهای جزیی انجام می پذیرد.
3-2. هدفهای رفتاری: پس از مشخص نمودن اهداف کلی و تجزیه آن به اهداف جزیی، اهداف رفتاری مطرح می گردد. هدفهای رفتاری عبارتند از اعمال، رفتارها ، حرکات وآثاری که قابل مشاهده کردن ، شنیدن ، لمس کردن و قابل سنجش باشند. این قبیل اهداف مشخص می سازند که دانش آموزان به هدفهای کلی رسیده اند. برای طرح هدفهای رفتاری رعایت چهار ویژگی و مخاطب، فعل رفتاری، شرایط و معیار و درجه، ضروری می باشد.
در ضمن برای تدوین اهداف در نظر داشتن سطوح مختلف حیطه های(شناختی، عاطفی و روانی- حرکتی) الزامی می باشد. توضیح آنکه دانشمندان تعلیم و تربیت هدفهای تربیتی را در سه حیطه تقسیم بندی کرده اند . تغییراتی که در اثر تعلیم و تربیت در ذهن ایجاد می شود ماهیت آن دانش و معلومات است در " حیطه شناختی" قرار داده اند. آنچه که به ارزشها ، نگرشها و احساسات مربوط می شود در " حیطه عاطفی" و آنچه که با مهارتهای حرکتی ارتباط پیدا می کند در " حیطه روانی – حرکتی " جای داده اند.
3- وسایل آموزشی:
انتخاب رسانه های مناسب منجر به آموزش موثرتر خواهد شد. از یک رسانه آموزشی نمی توان در همه موقعیتهای آموزشی استفاده کرد. هر موقعیت آموزشی رسانه خاص خود را طلب می کند. بدون توجه به قابلیتهای رسانه های آموزشی در موقعیتهای مختلف، نمی توان از آنها استفاده مناسبی به عمل آورد.
برای شناسایی یک رسانه ی مناسب ، ابتدا باید به چند پرسش پاسخ داد. این پرسشها عبارتند از:
هدف از ایجاد ارتباط چیست؟ چه کسی می خواهد ارتباط برقرار کند و چه ویژگیهایی دارد؟ مخاطب ارتباط کیست؟ چه میزان پذیرش دارد؟ ویژگیهای او چیست؟ شرایط زمانی و مکانی برقراری ارتباط چیست؟ و برای انجام این کار چه امکاناتی وجود دارد؟
به طور کلی عوامل موثر در انتخاب رسانه ها عبارتند از: 1- نوع هدفهای آموزشی 2- ویژگیهای مخاطبان 3- روشهای فنون آموزشی 4- قابلیت رسانه برای انتقال پیام مورد نظر 5- جذابیت رسانه 6- کیفیت فنی هنری 7- عملی بودن و سهولت کاربرد 8- اقتصادی بودن.
4- روشهای تدریس:
با پیشرفت علوم و فنون و پیچیده شدن جوامع بشری ، نیازهای فردی اجتماعی نیز پیچیده تر می شود و برای ارضای نیازهای پیچیده احتیاج به علوم و فنون پیچیده تر می باشد.
کسب علوم و فنون در سایه به کارگیری روشهای مفید و موثر ، جدیدو کارآمد در آموزش امکان پذیر است. به همین دلیل به منظور نیل به اهداف آموزشی تعیین شده بهره گیری از روشهای تدریس و الگوهای تدریس متناسب با هدفهای درس و نوع مطالب و بحث، نوع کلاس، تعداد دانش آموزان و غیره روشها و الگوهای خاص مورد استفاده قرار می گیرد.
5- قبل از شروع درس:
هر معلمی قبل از شروع درس باید از حضور دانش آموزان آگاهی حاصل کند، همچنین مطمئن شود که آنان از سلامت روحی و جسمی برای شروع درس آمادگی دارند، زیرا دانش آموزان باید در آغاز درس احساس آرامش نمایند و مشتاقانه منتظر یاد گرفتن درس جدید باشند، پیش از شروع درس جدید چنانچه از قبل تکلیفی برای دانش آموزان تعیین شده است مورد بازدید و بررسی قرار گیرد و برنامه های دیگر با صلاحدید معلم انجام می گیرد. ولی باید توجه داشت که کارهای قبل از شروع درس نباید زیاد طول بکشد زیرا طولانی شدن این مرحله از شور و شوق اولیه فراگیران می کاهد.
6- ارزشیابی تشخیصی:
پیش از آغاز درس جدید معلم باید رفتار ورودی دانش آموزان را مشخص سازد دکترسیف معتقد است که : "رفتار ورودی بر آمادگی فرد برای یادگیری رفتاری تازه دلالت دارد. به سخن دیگر آنچه کسی قبلاً یادگیرفته است یا آنچه برای شروع به یادگیری مطلبی تازه می بایست یادگرفته باشد رفتار ورودی او نامیده می شود".
معلم قبل از شروع درس جدید باید اطمینان حاصل کند که دانش آموزان مطالب درس قبل ، به خصوص مطالبی که دانستن آنها برای درس جدید پیش نیاز محسوب می شود را می دانند. به همین دلیل به هر طریق که لازم می داند از پیش دانسته های دانش آموزان ارزشیابی به عمل می آورد. نوع ارزشیابی بستگی به نوع درس و هدفهای درسی می تواند از سئوال شفاهی تا آزمون کتبی متغیر باشد توجه به میزان اطلاعات قبلی دانش آموزان، از این بابت که سطح درس دادن براساس آن تنظیم شود، ضروری می باشد.
7- آماده سازی:
آماده سازی فعالیتی است که معلم از طریق آن سعی می کند ارتباط معنی دار بین تجربیات قبلی و انتظارات و نیازهای شاگردان با هدفهای آموزشی کلاس برقرار کند. معلم پیش از آنکه مطلب اصلی را به دانش آموزان ارایه دهد باید ذهن و حواس آنها را برای آموختن درس جدید جلب نماید. به طور کلی هدف از آماده سازی عبارت است از تمرکز بخشی حواس فراگیران، معرفی ضمنی غیرمستقیم موضوع درس به ایجاد علاقه و انگیزه و کنجکاوی در دانش آموزان برای یادگیری مطلب جدید.
معلمان مسئولان پدیدآوری موقعیتهایی هستند که در کارآموزان و دانش آموزان ایجاد انگیزه کنندو آنان باید موضوعات درس و سایر مواد آموزشی را به گونه ای آراسته و ترتیب دهند که نیازهای فراگیرندگان برآورده شود.
8- ارائه ی درس:
این قسمت اساس طرح درس را تشکیل می دهد و باید به کاملترین وجه تنظیم گردد. درس جدید باید بر پایه دانسته ها و تجارب قبلی دانش آموزان طراحی و ارایه گردد، بطوریکه ارتباط منطقی درس جدید با مرحله آماده سازی حفظ گردد. مطالب ارایه شده باید دارای پیوستگی و نظم منطقی باشد معلم باید فعالیتهایی را که به روشها و فنون تدریس مربوط می شود در ارایه درس به اختصار مشخص نمایدو تنها نام بردن از عنوان کلی روشها و الگوهای تدریس کافی نیست بلکه لازم است نوع فعالیتهایی را که معلم می خواهد در جریان ارایه انجام دهد در این قسمت قید نماید.
9- فعالیتهای تکمیلی:
انتخاب روش برای انجام فعالیتهای تکمیلی به موضوع و هدف درس بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر درسی که ارایه می شود به جمع بندی نیاز دارد معلم باید نوع آن را انتخاب کند، آیا جمع بندی را به طور شفاهی انجام می دهد و یا به صورتهای دیگر و غیره.
برخی از روشهای متداول برای انجام فعالیتهای تکمیلی عبارتند از: خلاصه نویسی روی تابلو(تخته سیاه)، یادداشت نکات درس توسط دانش آموزان، نمایش عروسکی و پوستر، ایفای نقش، سئوال شفاهی، مساله دادن – واحد کار(کارهای تحقیقی، پروژه ) و تکلیف شب.
چنانچه برای تکمیل درس تمرین لازم باشد باید نوع تمرین و چگونگی انجام آن در طرح درس مشخص گردد. مثلاً اگر قرار است دانش آموزان تمرینهای کتاب را انجام دهند، باید تمرینهای مورد نظر با ذکر صفحه در طرح درس قید گردد.
10- ارزشیابی تکوینی:
ارزشیابی تکوینی به معنای ارزشیابی در همه مراحل تهیه برنامه است. در سراسر فرایند تدوین برنامه باید انجام ارزیابی پرداخت و در هیچ شرایطی نباید ارزیابی را وانهاد.
پس از پایان یافتن تدریس ، معلم از نتیجه ی کار خود و میزان آموخته های دانش آموزان ارزشیابی به عمل می آورد. ارزشیابی تکوینی می تواند جزء فعالیتهای تکمیلی نیز به حساب آید مانند بازدید دفترهای تمرین به منظور رفع اشکالهای موجود ، جمع آوری پاسخ های دانش آموزان در مورد سئوال مطرح شده در کلاس ، ثبت اشتباهات دانش آموزان در دفتر جبرانی و دقت در رفتارهایی که نشانه علاقه مندی و یا عدم علاقه دانش آموزان نسبت به درس نیز می تواند در ارزشیابی تکوینی قرار گیرد.
تذکر: زمان بندی طرح درس نیز به تناسب و صلاحدید معلم و توانائی دانش آموزان بر حسب یک جلسه آموزشی بین بندهای 5 تا 10 یعنی قبل از شروع درس، ارزشیابی تشخیصی، آماده سازی، ارایه درس ، فعالیتهای تکمیلی و ارزشیابی تکوینی تقسیم می گردد.
مشخصات کلی
طرح درس: کلاس : مدت: نام معلم:
موضوع: دوره: شماره طرح درس: تاریخ:
هدفهای کلی جزئی و رفتاری(تحلیل آموزشی)
دانش آموز در پایان این درس باید بتواند:
روش ها رویکردها: تئوری ها:
حیطه های یادگیری
شناختی دانستنیها
روانی حرکتی مهارتها
عاطفی نگرش ها
وسایل
زمان
قبل از شروع درس
آماده سازی
رئوس مطالب
فعالیتهای مربوط به روشها
ارایه درس جدید
رئوس مطالب
فعالیتهای مربوط به روشها
تکمیلی
رئوس مطالب
فعالیتهای مربوط به روشها
ارزشیابی
ورودی
تشخیص
مرحله ای
پایانی
نوشته شده توسط امیر عباس جعفری در ساعت 11:25 AM | آموزش | چاپ یادداشت | نظرات[2]
روزانه
* نقشه استان کرمانشاه
* طبیعت جوانرود تقدیم به همه فرهنگیان
گذشته ها
* آذر 1384
* دی 1384
* بهمن 1384
* آبان 1385
* بهمن 1385
* خرداد 1386
* مرداد 1386
موضوع بندی
* مطالعه
* یادگیری
* پژوهش
* آموزش
* آیین نامه ها
* اخبار
* ارزشیابی
نوشته های پیشین
* روش تدریس بااستفاده از IT
* هشت راز طراحی کلاس
* مراحل نوشتن طرح درس
* مشکلات رفتاری دانش آموزان از زاویه دید مدیریتی
* مشکلات رفتاری دانش آموزان از زاویه دید مدیریتی
* تکنیک یادگیری یک بار برای همیشه
* [ بدون عنوان ]
* ما وخلاقیت
* چرا مدیران مدارس باید روان شناسی بدانند ؟
* آموزش و پرورش ایران و توسعه پایدار
* رویش علم
* مطالعه به سبکی دیگر!
* مطالعه و تکرار
* چگونه درک مطلب خود را افزایش دهیم؟
* مطالعه مفید چگونه حاصل می شود؟
* توصیه هایی مهم برای امتحان
* شرایط مطالعه بهتر
* تعامل برنامه ریزی آموزشی، برنامه ریزی درسی و طراحی آموزشی
* یک راه مناسب برای پیشرفت تحصلی
* زنان در عرصه مدیریت
* جلوتر از زمان حرکت کنید
* آیین نامه امتحانات دوره های ابتدایی و راهنمایی تحصیلی ۳
* آیین نامه امتحانات دوره های ابتدایی و راهنمایی تحصیلی ۲
* آیین نامه امتحانات دوره های ابتدایی و راهنمایی تحصیلی۱
* آیین نامه رسیدگی به تخلفات امتحانی
* پنج نوع مدرسه، شش محور سازمانی
* چهارگام از خانه تا مدرسه
* طراحی فعالیتهای آموزشی ۴
* طراحی فعالیتهای آموزشی ۳
* طراحی فعالیتهای آموزشی ۲
* طراحی فعالیت های آموزشی
* اطلاعیه
* ارزشیابی در آموزش و پرورش
* پنج دستور برای بهروری در زندگی
* روابط انسانی در مدارس
* نگاهی به جلسات شورای معلمان
* چگونه بهتر گوش کنیم؟
* راههای مقابله با فراموشی و بهسازی حافظه
* تکنیک هایی برای افزایش فعالیت ذهنی
* یادداشت برداری در کلاس
* تکنیک یادگیری یک بار برای همیشه
* تقویت انگیزه های درسی و نحوه تشویق و تنبیه
* نمره بیست کلاسو نمی خوام
* نگاهی به ارزشیابی توصیفی و کاربرد آن در آموزش و پرورش
* مدیریت زمان
* مطالعه مفید چگونه حاصل می شود؟
* مهارتهای خواندن خود را پرورش دهیم
* آیین نامه اجرایی مدارس۵
* آیین نامه اجرایی مدارس ۴
* آیین نامه اجرایی مدارس ۳
* آیین نامه اجرایی مدارس ۲
* آیین نامه اجرایی مدارس ۱
* آیین نامه آموزشی متوسطه ۴
* آیین نامه آموزشی متوسطه ۳
* آیین نامه آموزشی متوسطه ۲
* آیین نامه آموزشی متوسطه ۱
* صد و شصت نکته در مدیریت
* ارزشیابی و ۹6 نکته مهم درباره ارزشیابی
* بچه ها می آموزند آن طوری باشند که زندگی می کنند.
* خواندن و نوشتن همراه با تفکر
* مناسبات انسانی در اداره ومدرسه
* مهارت های ده گانه زندگی
* ویژگی های معلم پرورش دهنده ی خلاقیت
* ویژگی های معلمان اثربخش
دوستان
* جستجو
* وزارت آموزش وپرورش
* سازمان آموزش و پرورش استان کرمانشاه
* آیین نامه اجرایی مدارس ۱
* آیین نامه اجرایی مدارس ۲
* آیین نامه اجرایی مدارس ۳
* آیین نامه اجرایی مدارس ۴
* آیین نامه اجرایی مدارس۵
* آیین نامه آموزشی متوسطه ۱
* آیین نامه آموزشی متوسطه ۲
* آیین نامه آموزشی متوسطه ۳
* آیین نامه آموزشی متوسطه ۴
* صد و شصت نکته در مدیریت
* روابط انسانی در مدارس
* ویژگی های معلم پرورش دهنده ی خلاقیت
* ویژگی های معلمان اثربخش
* مناسبات انسانی در اداره ومدرسه
* مهارت های ده گانه زندگی
* خواندن و نوشتن همراه با تفکر
* مهارتهای خواندن خود را پرورش دهیم
* بچه ها می آموزند آن طوری باشند که زندگی می کنند.
* مطالعه مفید چگونه حاصل می شود؟
* تکنیک یادگیری یک بار برای همیشه
* تقویت انگیزه های درسی و نحوه تشویق و تنبیه
* یادداشت برداری در کلاس
* تکنیک هایی برای افزایش فعالیت ذهنی
* راههای مقابله با فراموشی و بهسازی حافظه
* چگونه بهتر گوش کنیم؟
* پنج دستور برای بهروری در زندگی
* نگاهی به جلسات شورای معلمان
* نگاهی به ارزشیابی توصیفی و کاربرد آن در آموزش و پرورش
* ارزشیابی و ۹6 نکته مهم درباره ارزشیابی
* نمره بیست کلاسو نمی خوام
* مدیریت زمان
* ارزشیابی در آموزش و پرورش
* طراحی فعالیت های آموزشی۱
* طراحی فعالیتهای آموزشی ۲
* طراحی فعالیتهای آموزشی ۳
* طراحی فعالیتهای آموزشی ۴
* پنج نوع مدرسه، شش محور سازمانی
* آیین نامه رسیدگی به تخلفات امتحانی
* چهارگام از خانه تا مدرسه
* آیین نامه امتحانات دوره های ابتدایی و راهنمایی تحصیلی۱
* آیین نامه امتحانات دوره های ابتدایی و راهنمایی تحصیلی ۲
* آیین نامه امتحانات دوره های ابتدایی و راهنمایی تحصیلی ۳
* لینک سایتهای آموزشی
* تعامل برنامه ریزی آموزشی، برنامه ریزی درسی و طراحی آموزشی
* یک راه مناسب برای پیشرفت تحصلی
* زنان در عرصه مدیریت
* جلوتر از زمان حرکت کنید
* بانک اطلاعات نشریات کشور
* مطالعه به سبکی دیگر
* مطالعه وتکرار
* چگونه درک مطلب خود را افزایش دهیم
* مطالعه مفید چگونه حاصل می شود؟
* توصیه های مهم برای امتحان
* شرایط مطالعه بهتر
* تعامل برنامه ریزی آموزشی، برنامه ریزی درسی و طراحی آموزشی
* یک راه مناسب برای پیشرفت تحصلی
* مراحل نوشتن طرح درس
* مشکلات رفتاری دانش آموزان از زاویه دید مدیریتی
* تکنیک یادگیری یک بار برای همیشه
* ما وخلاقیت
* چرا مدیران مدارس باید روان شناسی بدانند ؟
53