چگونه توانستم علاقه به مطالعه و یادگیری درس جغرافیا را در دانش آموزان پایه دهم تقویت نمایم؟



بسمه تعالی

موضوع تحقیق اقدام پژوهی:
چگونه توانستم علاقه به مطالعه و یادگیری درس جغرافیا را در دانش آموزان پایه دهم تقویت نمایم؟

تحقیق کننده:

استاد راهنما:

تابستان 1402

تقدیر و تشکر
اینجانب ….. از کلیه دانش آموزان و اولیای آنها و مدیریت و کارکنان مدرسه که بهترین مشوق من در اجرای طرح مذکور بودند، صمیمانه تشکر و قدردانی میکنم و همچنین از استاد ارجمند و بزرگوارم…… که در تهیه و تنظیم مطالب و جمع بندی آن که بهترین راهنما بودند نهایت قدردانی و سپاس را دارم .
مطالب گردآوری شده خود را به همه همکاران گرانقدرم و کسانی که در این کار مرا یاری کرده اند تقدیم مینمایم.

1- چکیده
مقدمه: پژوهش حاضر با استفاده از اقدام پژوهی انجام شد. اقدام پژوهی بر حل یک مشکل یا اطلاع رسانی به دانش فردی و جامعه محور متمرکز است به نحوی که بر آموزش، یادگیری و سایر فرآیندهای مرتبط تاثیر بگذارد و ابزار توسعه ای برای معلم است که شامل مشاهده یا جمع آوری داده ها برای یک کلاس از طریق مصاحبه، انجام روش‎های تدریس بهتر و پرسشنامه است. در این تحقیق، هدف افزایش سطح یادگیری جغرافیایی پایه دهم و بررسی مشکل کمبود یادگیری برای آنها بود.
روش پژوهش: در اقدام پژوهی حاضر، از منابع تحقیق در Google Schoolar، Research Gate، SINTA، DOAJ و Scopus اطلاعات مورد نیاز جمع آوری شدند. برای اجرای پروژه جهت افزایش یادگیری دانش آموزان پایه دهم برای درس جغرافیا، از پژوهش های پروژه‏ای شامل نوشتن تحقیق و سرچ در رابطه با موضوع مورد بحث و دیدن ویدیو برای فهم بهتر در خانه و نوشتن خلاصه ای از اطلاعات درک شده از انجام پروژه‎ها، نمایش دیجیتال و رسانه ای در رابطه با موضوعات تدریس در مدرسه و استفاده از اینترنت برای تدریس در مدرسه توسط ویدیو پروژکتور، انجام تدریس داستان گونه و اخباری استفاده شد. مدت زمان اجرای تدریس برای اقدام پژوهی طی دو ماه صورت گرفت و نتایج مربوط به پژوهش به صورت ارزشیابی در طی دوره انجام پژوهش و ارزشیابی نهایی مورد بررسی قرار گرفت.
نتایج: یافته های به دست آمده از مصاحبه های کیفی و مشاهدات نشان داد که دلیل اینکه آموزش جغرافیای در پایه دهم جای زیادی پیدا نکرده است، بیشتر استفاده گسترده از روش های سنتی تدریس در سال های گذشته بوده است. در واقع، شرکت کنندگان گزارش دادند که در ابتدا در عادت کردن به آموزش جغرافیای مسئله محور مشکل داشتند. مهمترین عامل در چالش هایی که آنها تجربه کردند مربوط به عدم استفاده آنها از روش های آموزشی نوین شامل یادگیری مبتنی بر مسئله، یادگیری مبتنی بر پروژه و یادگیری مبتنی بر فناوری دیجیتال و رسانه ای بود. تجزیه و تحلیل و انجام مراحل پژوهش نشان داد که موارد تدریس نوین باعث افزایش مسئولیت پذیری در یادگیری جغرافیا، افزایش اعتماد به نفس و رشد مهارت های پژوهشی پایه دهم در زمینه جغرافیا شد. فرآیند افزایش تحقیقات به آنها کمک کرد تا تئوری و عمل را به هم مرتبط کنند.
کلمات کلیدی: آموزش جغرافیا، اقدام پژوهی، یادگیری عملی، پایه دهم

فهرست مطالب
عنوان شماره صفحه
1- بیان مسئله و اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………۲
2- مقدمه و کلیات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….8
2-1- جغرافیا……………………………………………………………………………………………………………………………………8
2-1-1- اهمیت افزایش یادگیری درس جغرافیا در دانش آموزان…………………………………………………10
2-1-2- استفاده از فناوری دیجیتال و منابع چند رسانه‎ای برای آموزش درس جغرافیا…………….13
3- اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………16
4- سوالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………….17
5- پیشینه پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………17
6- توصیف خود و وضعیت……………………………………………………………………………………………………………..22
7- گردآوری شواهد و مدارک 1…………………………………………………………………………………………………….22
8- روش شناسی…………………………………………………………………………………………………………………………….24
9- بررسی راه حل‎ها و راه کارها……………………………………………………………………………………………………..25
10- انتخاب راه حل……………………………………………………………………………………………………………………….26
11- طراحی آموزشی……………………………………………………………………………………………………………………..27
12- اجرا…………………………………………………………………………………………………………………………………………28
9- شواهد و مدارک 2……………………………………………………………………………………………………………………31
10- نتیجه گیری کلی………………………………………………………………………………………………………………….32
11-پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………………………………..33
12- منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………..35

1- بیان مسئله و اهمیت و ضرورت تحقیق
اقدام پژوهی به دهه 1940 بازمی گردد، زمانی که Kurt Lewin، روانشناس اجتماعی با علاقه به پویایی گروه، با همکارانش یک روش تحقیق ابداع کرد که به دنبال ایجاد راه حل های عملی برای مشکلات بود. این روش تلاش می کرد تا گروه ها را با حمایت مشاوران خارجی قادر سازد تا مشکلات خود را به طور عینی با هدف ایجاد تغییر بررسی کنند. محور موفقیت این فرآیند، استفاده از "چرخه اقدام" بود که شامل عناصر تحلیل، حقیقت یابی، مفهوم سازی، برنامه ریزی، اجرا و ارزیابی اقدام بود (Butt, 2003).
اقدام پژوهی در آموزش و پرورش در دهه 1970 عمدتاً بر اساس اصول اولیه Lewin توسعه یافت و معلمان به عنوان محرکی برای نوآوری برنامه درسی با استفاده از شواهد تحقیقاتی مبتنی بر کلاس درس خود عمل می کردند و مفهوم "معلم به عنوان محقق" را تقویت می کردند. در واقع، تاکید شد که "تحقیق و توسعه برنامه درسی باید به معلم تعلق داشته باشد". رویکردهای خود انعکاسی به تحقیق به عنوان ابزاری قدرتمند برای تولید نظریه از عمل در نظر گرفته می شد، در حالی که در همان زمان به توسعه حرفه ای معلمان درگیر در تحقیق کمک می کرد. نکته مهم این است که نوآوری موفق برنامه درسی نه تنها ناشی از تامین مواد برنامه درسی تولید شده توسط معلمان، بلکه ناشی از مشارکت آنها در تحقیق و ارزیابی مواد و روش هایی است که آنها در کلاس درس استفاده می کنند (Butt, 2003).
محققین یکی از ضعف های اصلی اقدام پژوهی را ناتوانی معلمان در یافتن موقعیت و زمان برای انجام فعالیت های پژوهشی می داند و پاسخ دهندگان دلایل را عدم مشارکت مدرسه، کمبود وقت، حجم کاری سنگین، کمبود آشنایی با تکنیک ها و حمایت اندک از تحقیقات در مدارس بیان کردند. علاقه محقق به یافته ها همچنین می تواند فرآیند تحقیق را تحت تاثیر قرار دهد، زیرا معلمان خاص با مشکلاتی در بی طرفی و جدا ماندن مواجه می شوند. علاوه بر این، برخی ادعا می کنند که ضعف اقدام پژوهی این است که لزوماً هدف آن "تولید دانش" نیست، بلکه هدف آن "بهبود عملکرد" است (Butt, 2003).
برای متخصصان جغرافیا، پژوهش اقدام ویژگی های جذاب بسیاری را ارائه می دهد. در اشکال مشارکتی خود، شاغلین را در فرآیند تحقیق از ابتدا تا انتها درگیر می کند – آنها را در فرمول بندی اهداف، سوالات و روش شناسی تحقیق و همچنین انجام واقعی تحقیق درگیر می کند. بنابراین اقدام پژوهی مشارکتی باید مستقیماً در خدمت نیازهای شاغل باشد، که تخصص و تجربه او هم شناخته شده و هم ارزشمند است. بنابراین فرآیند تحقیق نباید از بیرون تعیین شود و یا بر معلم تحمیل شود. اقدام پژوهی مشارکتی خوب همچنین باید به عنوان وسیله ای برای توسعه حرفه ای عمل کند و شرکت کنندگان را قادر می سازد تا روش های کار خود را بر اساس بازتاب انتقادی روی عملکرد قبلی خود زیر سوال ببرند و تغییر دهند. بسیاری از پروژه های اقدام پژوهی از نمونه های کوچک و روش های کم هزینه استفاده می کنند که هر دوی این روش ها آشکارا برای محققان تنها در کلاس درس جذاب هستند (Butt, 2003).
آموزش جغرافیا یک بخش اساسی از برنامه درسی است که دانش آموزان را با دانش دنیای فیزیکی و اجتماعی اطراف خود و مهارت های تجزیه و تحلیل و تفسیر اطلاعات در مورد محیط آشنا می کند. با این حال، آموزش جغرافیا به دانش آموزان می تواند چالش برانگیز باشد، زیرا موضوع می تواند خشک و کسل کننده تلقی شود و دانش آموزان ممکن است دانش قبلی یا تصورات نادرست محدودی داشته باشند. معلمان جغرافیا برای جذاب تر و در دسترس تر کردن موضوع برای دانش آموزان، باید راهبردهای آموزشی موثری را اتخاذ کنند، طرح های درسی مرتبط و هیجان انگیز را توسعه دهند و از منابع و مواد آموزشی مناسب استفاده کنند (Gersmehl, 2014).
آموزش جغرافیا به دانش آموزان مستلزم راهبردهای خلاقانه و عملی است که دانش آموزان را درگیر کند و مهارت های تفکر انتقادی را تقویت کند. در زیر چند استراتژی وجود دارد که می تواند به آموزش دهندگان و معلمان کمک کند دروس خود را جذاب تر، مرتبط تر و معنادارتر کنند (Lambert & Balderstone, 2012):
* توسعه برنامه های درسی جذاب و مرتبط
* شناسایی منابع و مواد آموزشی مناسب
* استفاده از فناوری برای افزایش یادگیری و تعامل
* گنجاندن مثال های دنیای واقعی برای مرتبط تر کردن موضوع
* اجرای سفرهای میدانی و یادگیری در فضای باز برای جان بخشیدن به جغرافیا
* تشویق به مشارکت دانش آموزان و یادگیری فعال
ایجاد برنامه های درسی جذاب و مرتبط برای علاقه مندی و انگیزه دانش آموزان به جغرافیا ضروری است (Siedentop et al., 2019). چند نکته وجود دارد که به معلمان کمک می کند تا برنامه های درسی موثری را ایجاد کنید: هر درس را با یک خبر یا یک واقعیت جالب، شروع کنید تا توجه دانش آموزان را به خود جلب کنید. این به دانش آموزان کمک می کند تا علاقه مند و درگیر درس باشند. از راهبردهای مختلف تدریس مانند کار گروهی، بحث و گفتگو و فعالیت های عملی برای درگیر نگه داشتن دانش آموزان استفاده کنید. این به سبک های مختلف یادگیری کمک می کند و درس ها را هیجان انگیز و پویا نگه می دارد. مثال های دنیای واقعی و مطالعات موردی را برای مرتبط تر کردن موضوع با زندگی دانش آموزان ترکیب کنید. این به دانش آموزان کمک می کند تا درک کنند که جغرافیا چگونه با زندگی آنها و جهان مرتبط است. جغرافیا را به موضوعات دیگر مانند تاریخ، اقتصاد و علوم متصل کنید تا به دانش آموزان نشان دهید که چگونه جغرافیا با سایر رشته های تحصیلی در ارتباط است. از نقشه ها و سایر وسایل کمک بصری برای نشان دادن مفاهیم جغرافیایی و ملموس تر کردن موضوع برای دانش آموزان خود استفاده کنید. به عنوان مثال، می توانید از نقشه های تعاملی برای نشان دادن اینکه چگونه تغییرات آب و هوایی بر مناطق مختلف تاثیر می گذارد یا نقشه های توپوگرافی برای نشان دادن چگونگی تاثیر شکل های زمین و زمین بر سکونتگاه های انسانی استفاده کنید. از رویدادهای جاری برای جذاب تر و مرتبط تر کردن درس های جغرافیا استفاده کنید. به عنوان مثال، می توانید از اخبار مربوط به بلایای طبیعی یا رویدادهای ژئوپلیتیکی برای برانگیختن بحث ها و عمیق تر کردن درک دانش آموزان از مفاهیم کلیدی استفاده کنید. لطفاً دانش آموزان را تشویق کنید تا علایق خود را کشف کنند و مهارت های پژوهشی خود را با اختصاص پروژه ها یا فعالیت های مبتنی بر پرس وجو توسعه دهند. برای مثال، می توانید از دانش آموزان بخواهید در مورد جغرافیای یک کشور یا منطقه مورد علاقه شان تحقیق کنند و ارائه ها یا گزارش هایی را برای به اشتراک گذاشتن با کلاس ایجاد کنند. سفرهای میدانی یا فعالیت های خارج از منزل را برای کمک به دانش آموزان در ارتباط با چشم انداز فیزیکی و ایجاد درک عمیق تر از دنیای طبیعی ترکیب کنید. برای مثال، می توانید دانش آموزان را به پیاده روی در طبیعت ببرید تا گیاهان و جانوران محلی را مشاهده و مستندسازی کنند یا یک سفر میدانی به یک مکان فرهنگی یا تاریخی مجاور ترتیب دهید. فرصت هایی را برای همکاری و کار دانش آموزان فراهم کنید، زیرا این می تواند به تقویت تفکر انتقادی و مهارت های ارتباطی کمک کند. برای مثال، می توانید از دانش آموزان بخواهید که در گروه ها برای حل یک چالش جغرافیایی کار کنند یا در بحث ها یا شبیه سازی ها برای بررسی دیدگاه های مختلف در مورد مسائل جهانی شرکت کنند (Olarewaju, 2023).
انتخاب منابع و مواد آموزشی مناسب برای آموزش موثر جغرافیا حیاتی است (Lee & Catling, 2016). از رویدادهای جاری و اخبار مرتبط با جغرافیا به روز باشید و از آنها به عنوان نمونه در کلاس درس استفاده کنید. این به دانش آموزان شما کمک می کند تا درک کنند که جغرافیا چگونه با زندگی آنها و جهان مرتبط است. از منابع مختلف مانند کتاب های درسی، منابع آنلاین، فیلم ها، نقشه ها و سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS1) برای ارائه دیدگاه های مختلف در مورد موضوع استفاده کنید. این به دانش آموزان شما کمک می کند تا درک کاملی از جغرافیا داشته باشند. اطمینان حاصل کنید که منابع و مواد متناسب با سن و مطابقت با استانداردهای برنامه درسی هستند. این اطمینان حاصل می کند که دانش آموزان شما آنچه را که برای موفقیت در تحصیل خود باید بدانند، یاد می گیرند. دسترسی به منابع را برای دانش آموزان، به ویژه آنهایی که از خانواده های کم درآمد یا دارای معلولیت هستند، در نظر بگیرید. این کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که همه دانش آموزان دسترسی برابر به منابع مورد نیاز برای موفقیت دارند. به دنبال فرصت هایی برای گنجاندن فناوری در برنامه درسی، مانند سفرهای میدانی مجازی یا نقشه های تعاملی باشید. این کمک می کند که موضوع برای دانش آموزان جذاب تر و تعاملی تر شود (Olarewaju, 2023).
گنجاندن منابع مبتنی بر فناوری در درس های خود می تواند به دانش آموزان کمک کند تا مفاهیم جغرافیایی را بهتر تجسم و درک کنند. از منابع آنلاین برای بردن دانش آموزان به سفرهای میدانی مجازی به نقاط مختلف جهان مانند پارک های ملی یا مکان های دیدنی فرهنگی استفاده کنید. این می تواند به دانش آموزان تجربه ای فراگیرتر بدهد و به آنها کمک کند تا با موضوع موضوع ارتباط برقرار کنند. از نقشه های دیجیتال برای کمک به دانش آموزان برای درک ویژگی ها و پدیده های جغرافیایی، مانند الگوهای آب و هوا یا توزیع جمعیت استفاده کنید. ابزارهایی مانند Google Maps و National Geographic Mapmaker می توانند منابع خوبی باشند. بسیاری از منابع آنلاین در دسترس معلمان وجود دارد که می توانند به بهبود درس ها کمک کنند (مانند فیلم ها، آزمون های تعاملی و بازی ها) (Olarewaju, 2023).
اتصال مفاهیم جغرافیا به موقعیت های دنیای واقعی می تواند به دانش آموزان کمک کند تا ارتباط و اهمیت موضوع را بهتر درک کنند. رویدادهای جاری و داستان های خبری می توانند راهی عالی برای اتصال مفاهیم جغرافیایی به موقعیت های دنیای واقعی باشند. برای مثال، می توانید از داستان های خبری در مورد تغییرات آب و هوا یا رویدادهای ژئوپلیتیکی برای برانگیختن بحث ها و عمیق تر کردن درک دانش آموزان از مفاهیم کلیدی استفاده کنید. مفاهیم جغرافیا بیشتر به دانش آموزان مربوط می شود. به عنوان مثال، می توانید از داده های اداره سرشماری برای نشان دادن توزیع جمعیت در مناطق مختلف کشور استفاده کنید. دانش آموزان را تشویق کنید تا در مورد اینکه چگونه جغرافیا بر زندگی روزمره، جوامع و جهان تاثیر می گذارد، فکر انتقادی کنند. به عنوان مثال، می توانید از آنها بخواهید که جغرافیای جامعه خود را بررسی کنند و چگونگی تاثیر عوامل مختلف مانند آب و هوا، توپوگرافی و منابع طبیعی را بر منطقه شناسایی کنند (Olarewaju, 2023).
به عنوان یکی از چهار شایستگی اصلی که باید در رشته جغرافیای دبیرستان پرورش یابد، شایستگی قدرت تمرین جغرافیایی به یکی از مهمترین عوامل در ارزش پرورش استعداد این رشته تبدیل شده است. با توجه به مفهوم صلاحیت قدرت تمرین جغرافیایی، در استاندارد برنامه درسی جغرافیا برای دبیرستان به شرح زیر بیان شد: قدرت تمرین جغرافیایی به قدرت اراده و صلاحیت عملی اطلاق می شود که افراد در انجام بازدید، تحقیق و آزمایش و سایر فعالیت های تمرینی جغرافیایی دارند. به عنوان هدف برنامه درسی جغرافیا در دبیرستان، قدرت تمرین جغرافیایی به این معنی است که دانش آموزان بتوانند آنچه را که در این رشته آموخته اند، به دست آورند و ابزارهای جغرافیایی که در محیط های داخلی، میدانی و اجتماعی واقعی به کار می رود کاوش کنند (Xu et al., 2022).

2- مقدمه و کلیات تحقیق
2-1- جغرافیا
تدریس جغرافیا بر اساس کشف، اکتشاف، تجسم و حل مسئله شامل منابع آموزشی جدید و ابتکاری است که ممکن است به فرآیند آموزشی کارآمدتر کمک کند. یک فرآیند آموزشی قوی و کارآمد عمدتاً با نحوه درک و پردازش اطلاعات، از معلم گرفته تا دانش آموزان، از طریق روش ها و منابع آموزشی متنوع تعیین می شود (Ivan & Glonti, 2019). یادگیری سازنده گرا که در آن دانش آموز یادگیری را به عنوان فرآیندی پویا و فعال درک می کند، به عنوان یکی از مهم ترین محرک ها، استفاده از منابع آموزشی چندرسانه ای در فرآیند یاددهی-یادگیری را شامل می شود. راهبردهای آموزشی، که در آن منابع چندرسانه ای در معرض دید قرار می گیرند، علاقه دانش آموزان را نسبت به فرآیند یادگیری افزایش می دهند و بر نگرش و مشارکت آنها در فعالیت های یادگیری تاثیر مثبت می گذارند (Deb Roy, 2015).
جغرافیا رشته ای از علم است که به مطالعه سرزمین ها، ویژگی ها، ساکنان و پدیده های زمین اختصاص دارد. جغرافیا یک رشته فراگیر است که به دنبال درک زمین و پیچیدگی های انسانی و طبیعی آن است. همچنین چگونه تغییر کرده اند و به وجود آمده اند. در حالی که جغرافیا مختص زمین است، بسیاری از مفاهیم را می توان به طور گسترده تری برای سایر اجرام آسمانی در زمینه علوم سیاره ای به کار برد. جغرافیا پل ارتباطی بین علوم طبیعی و رشته های علوم اجتماعی نامیده می شود (Dahlman et al., 2014; Burt, 2009). مفاهیم جغرافیا (مانند نقشه نگاری) به اولین تلاش ها برای درک فضایی جهان با اولین نمونه از نقشه های جهانی تلاش شده مربوط به قرن نهم قبل از میلاد در بابل باستان برمی گردد. تاریخ جغرافیا به عنوان یک رشته فرهنگ ها و هزاره ها را در بر می گیرد. مفاهیم اصلی جغرافیا که بین همه رویکردها سازگار است، تمرکز بر فضا، مکان، زمان و مقیاس است (Thrift, 2003). امروزه جغرافیا رشته ای بسیار گسترده با رویکردها و روش های متعدد است. تلاش های متعددی برای سازمان دهی این رشته، از جمله سنت های چهارگانه جغرافیا و در شاخه ها صورت گرفته است. تکنیک های به کار گرفته شده را می توان به طور کلی به رویکردهای کمی و کیفی تقسیم کرد و بسیاری از مطالعات از رویکردهای ترکیبی استفاده می کنند. تکنیک های رایج شامل کارتوگرافی، سنجش از دور، مصاحبه و نظرسنجی است (Tambassi, 2021).
جغرافیا مطالعه سیستماتیک زمین، ویژگی ها و پدیده هایی است که روی آن اتفاق می افتد. برای اینکه چیزی در حوزه جغرافیا قرار گیرد، معمولاً به نوعی فضایی نیاز دارد که بتوان آن را روی نقشه قرار داد، مانند مختصات، نام مکان ها یا آدرس ها. این امر باعث شده است که جغرافیا با نقشه برداری و نام مکان ها مرتبط شود. اگرچه بسیاری از جغرافیدانان در زمینه توپونیوم و کارتولوژی آموزش دیده اند، اما این دغدغه اصلی آنها نیست. جغرافی دانان توزیع مکانی و زمانی زمین از پدیده ها، فرآیندها و ویژگی ها و همچنین تعامل انسان و محیط آنها را مطالعه می کنند. از آنجایی که فضا و مکان بر موضوعات مختلفی مانند اقتصاد، بهداشت، آب و هوا، گیاهان و حیوانات تاثیر می گذارد، جغرافیا بسیار بین رشته ای است. ماهیت میان رشته ای رویکرد جغرافیایی به توجه به رابطه بین پدیده های فیزیکی و انسانی و الگوهای فضایی آنها بستگی دارد (Flammarion & Sheehan, 2015).
جغرافیا به عنوان یک رشته به طور کلی به سه شاخه اصلی تقسیم می شود: جغرافیای انسانی، جغرافیای فیزیکی و جغرافیای فنی. جغرافیای انسانی تا حد زیادی بر محیط ساخته شده و چگونگی خلق، مشاهده، مدیریت و تاثیر انسان بر فضا متمرکز است. جغرافیای فیزیکی محیط طبیعی و چگونگی تولید و تعامل ارگانیسم ها، آب و هوا، خاک، آب و شکل های زمین را بررسی می کند. تفاوت بین این رویکردها منجر به توسعه جغرافیای یکپارچه شد که ترکیبی از جغرافیای فیزیکی و انسانی است و به تعاملات بین محیط و انسان مربوط می شود. جغرافیای فنی شامل مطالعه و توسعه ابزارها و تکنیک های مورد استفاده جغرافیدانان مانند سنجش از دور، نقشه برداری و سیستم اطلاعات جغرافیایی است (Hough & Izdebska, 2016; Haidu, 2016).
2-1-1- اهمیت افزایش یادگیری درس جغرافیا در دانش آموزان
به گفته محققین، علاقه در واقع تمایل مداوم به توجه و به خاطر سپردن برخی فعالیت ها است (Lidiawati et al., 2022). علاقه به شدت بر یادگیری دانش آموزان تاثیر می گذارد، زیرا اگر موضوع مورد مطالعه با علایق دانش آموزان مطابقت نداشته باشد، آنها به خوبی یاد نمی گیرند و ممکن است از یادگیری اکراه داشته و از درس رضایت نمی گیرند. یادگیری مطالبی که علاقه دانش آموزان را به خود جلب می کند آسان تر است. زیرا علاقه به فعالیت های یادگیری می افزاید (Meyzilia et al., 2019). جغرافیا به عنوان مطالعه رابطه علّی بین گرایشها و رویدادهای مختلف در سطح زمین، موضوعی مهم برای دانش آموزان است. حتی تحقیقات نشان داده اند که یادگیری باکیفیت جغرافیا راه حلی برای غلبه بر مشکلات طبیعی بوده است. در برخی از کشورها، جغرافیا به عنوان یک موضوع اصلی در یادگیری گنجانده شده است. درس جغرافیا در سطح آموزش ابتدایی به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از علوم اجتماعی و در سطح آموزش متوسطه به عنوان یک موضوع جداگانه تدریس می شود. یادگیری جغرافیا شامل یادگیری در مورد محیط، آب و هوا، منابع طبیعی، بافت های انسانی و فرهنگی، سیاسی و فضایی است. بنابراین، مهارت سواد جغرافیایی باید توسط دانش آموزان تسلط یابد تا بخشی از جامعه جهانی باشد (Kamil et al., 2020).
جغرافیا درسی است که به مطالعه شاخه ای از علم که جنبه فضایی را به عنوان مکان فعالیت انسان مورد استفاده قرار می گیرد، می پردازد. جغرافیای انسانی به جغرافیای جمعیتی، جغرافیای اقتصادی، جغرافیای سیاسی، جغرافیای سکونتگاهی و جغرافیای اجتماعی تقسیم می شود (Lidiawati et al., 2022).
همانطور که McKown و همکاران (2014) بیان کردند، مطالعه جغرافیا کمک می کند تا جهان و شرایط کشور را درک کنید. دانش و مهارت های جغرافیا برای درک فعالیت و الگوهای زندگی خود و سایر موجودات زنده بسیار مهم است. چندین کشور شناخته شده مدتهاست که به اهمیت مطالعه جغرافیا پی برده اند. در واقع آنها یادگیری جغرافیا را به عنوان یک درس اجباری در مقاطع مختلف تحصیلی معرفی کرده اند (Lidiawati et al., 2022). Sumaatmadja (1996) توضیح می دهد که معلمان جغرافیا موظفند توانایی و پتانسیل دانش آموزان برای یادگیری توسعه دهند. آموزش جغرافیا به دانش آموزان باید از روش های متنوع یادگیری استفاده کند (Sihombing et al., 2019; Meyzilia et al., 2019). طبق نتایج مصاحبه های معلمان با دانش آموزان کاهش علاقه به یادگیری جغرافیا تحت تاثیر فقدان رسانه های مدرن و استفاده از رسانه های معمولی مانند تصاویر کاغذ نقشه، شکل های کره، کتاب های چاپی، برگه ها و بسیاری از رسانه های معمولی دیگر را که دیگر مطابق با زمانه نیستند، می‎باشد (Lidiawati et al., 2022).
تحقیقات نشان می دهد که مجموعه ای که معلمان جغرافیا ایجاد می کنند تا حدی وابسته به زمینه برنامه درسی است که معلم در آن کار می کند. تبادل بین المللی مفید تلقی می شود. از آنجایی که تنظیم سوالات و تدوین تکالیف یک مهارت کلیدی برای دانشجو معلمان است و به طور کلی یک جنبه مهم تدریس خوب است، ما در اینجا بر روی این جنبه ها تمرکز می کنیم. تعیین تکالیف بخش مهمی از درس های جغرافیا است، زیرا دانش آموزان را تشویق می کند تا با موضوع درگیر شوند (Krause et al., 2021).
نقش دروس جغرافیا در آموزش این است که بتواند درک دانش آموزان را از سازمان فضایی، جامعه، مکان ها و محیط روی کره زمین توسعه دهد (Sumaatmadja, 1996). از طریق درس جغرافیا، دانش آموزان تشویق می شوند تا بتوانند فرآیندهای فیزیکی را که الگوهای سطح زمین و ویژگی ها و توزیع فضایی اکولوژی روی زمین را شکل می دهند، درک کنند، به طوری که انتظار می رود دانش آموزان درک کنند که انسان ها مناطقی را برای ساده سازی پیچیدگی های سطح زمین ایجاد می کنند. بنابراین، انتظار می رود دانش آموزان با توجه به عدالت اجتماعی، فرآیندهای دموکراتیک و پایداری زیست محیطی به میراث فرهنگی خود افتخار کنند که به نوبه خود می تواند دانش آموزان را به داشتن ارزش های شخصیتی تشویق کند. علاوه بر این، با یادگیری جغرافیا، امید است که بتوانند کیفیت زندگی در محیط خود را چه در حال حاضر و چه در آینده بهبود بخشند (Siskawati et al., 2016).
گسترش فناوری جهانی، واقعیت مجازی آموزش سنتی را متحول کرده است. در آموزش سنتی جغرافیا به دلیل عوامل مختلف، دانش‎آموزان به راحتی نمی توانند برای فعالیت های مطالعاتی جغرافیا از مدرسه خارج شوند. بنابراین، دانش آموزان نمی توانند به صحنه های میدانی دسترسی داشته باشند و از تمرین در محل بی بهره هستند. فناوری انیمیشن سه بعدی مبتنی بر واقعیت مجازی، روند حرکت و تغییر پدیده های جغرافیایی را شبیه سازی و نشان می دهد. دانش آموزان در صحنه های رنگارنگ و پویا غرق می شوند و هزاران تغییر در قوانین جغرافیا را احساس می کنند. این تجربه عاطفی دانش آموزان را افزایش می دهد، که انگیزه یادگیری فراگیر را آغاز می کند و در نتیجه یادگیری را افزایش می دهد. برانگیختن احساسات، به عنوان یک ابزار طراحی آموزشی ضروری در آموزش چند رسانه ای، می تواند به طور موثر احساسات فراگیران را القا کند و ممکن است بر نتایج یادگیری و احساسات ذهنی آنها تاثیر بگذارد (Shen et al., 2021; Thomas et al., 2018; Münchow et al., 2017).
جریان سریع جهانی شدن مسلماً برای روش یادگیری جغرافیا به عنوان موضوعی که ارتباط نزدیکی با حیات زمین و تحولات انقلاب صنعتی دارد یا به عنوان پیچیدگی فناوری اطلاعات و ارتباطات شناخته می شود (ICT2)، پیامدهایی دارد. در واقع، مربیان به عنوان تسهیل کننده در فرآیند آموزش و یادگیری جغرافیا، کمتر قادر به همگامی و به کارگیری این پیشرفت ها در فناوری اطلاعات و ارتباطات هستند. یکی دیگر از عوامل شناخته شده در مشکل کاهش علاقه دانش آموزان به یادگیری در این است که معلمان استفاده مداوم از ICT را درک نمی کنند (Lidiawati et al., 2022).
2-1-2- استفاده از فناوری دیجیتال و منابع چند رسانه‎ای برای آموزش درس جغرافیا
چند رسانه ای رایانه ای مورد توجه قرار گرفته اند. طرفداران چند رسانه ای ادعا می کنند که استفاده از آنها این توانایی را دارد که نحوه درک، تفکر، یادگیری و کار ما را تغییر دهد. هم کاربردهای تحقیقاتی و آموزشی چند رسانه ای توجه فزاینده ای را در نقشه کشی، جغرافیا به خود جلب کرده است. اطلاعات کمی در مورد چشم انداز استفاده از چند رسانه ای در تحقیق یا آموزش در جغرافیا و علوم زمین وجود دارد. از آنجایی که مربیان، دانش آموزان، والدین، مدیران دانشگاه و مقامات دولتی توجه بیشتری را بر تحصیلات متمرکز می کنند، مربیان علوم جغرافیا به روش های نوین تدریسی مانند چند رسانه ای روی می آورند. همزمان، تلاش ها برای بازنگری و تقویت آموزش جغرافیایی در سطح جهانی پیوندهای صریحی بین اجرای استانداردها و توسعه "مواد برنامه درسی نمونه" با استفاده از فناوری های جدید مانند چند رسانه ای ایجاد کرده است. در حالی که تحقیقات زیادی در مورد طراحی چند رسانه ای آموزشی در روان شناسی و آموزش وجود دارد، دستورالعمل های صریح کمی وجود دارد که نحوه طراحی، پیاده سازی و ارزیابی چند رسانه ای آموزشی "نمونه" برای آموزش علوم جغرافیایی را شرح می دهد (Krygier et al., 1997).

امروزه کلاس های درس بیشتر و بیشتر به عنوان ترکیبی از واقعی و مجازی پیکربندی می شوند و بنابراین لازم است برای مجهز کردن محیط های آموزشی به اندازه کافی سرمایه گذاری بیشتری صورت گیرد (Cinganotto & Cuccurullo, 2019). سفر و مطالعه همواره منابع مهم دانش برای آموزش جغرافیا بوده است. علاوه بر این، تصاویر و فیلم ها همیشه دارای ارزش ارتباطی عظیمی بوده اند و امروزه منبع بزرگی برای کمک به تسهیل یادگیری و کسب دانش برای همه دانش آموزان از جمله افراد با نیازهای ویژه هستند (Tarricone, 2018). در تدریس جغرافیا، معلمان مدرن فرصت های زیادی برای ارائه قدرتمند طرح درس خود در کلاس درس دارند. بسیاری از محصولات آموزشی چندرسانه ای و پیشنهادات برای تدریس در کلاس درس و همچنین یادگیری آنلاین در دسترس هستند. معلمان می توانند هر یک از آنها مانند تلویزیون، کامپیوتر، پروژکتور، بازی های آنلاین یا هر رسانه صوتی تصویری را برای توضیح درس انتخاب کنند. در بسیاری از کشورها تلویزیون برای مدارس تهیه می شود. دانش آموزان به طرق مختلف یاد می گیرند. معلمان می توانند از فیلم های مستند یا ویدئویی در کلاس درس برای تدریس بهتر استفاده کنند. در چند سال اخیر این برنامه در بسیاری از مدارس معرفی شد. تعدادی طرح درسی آماده وجود داشت که در کلاس های درس نمایش داده می شد. تصاویر GIF نیز ابزار بسیار موثری در آموزش جغرافیا هستند. با استفاده از تصاویر GIF، دانش آموزان می توانند به روش های جالب و ساده تر یاد بگیرند. می توان تصاویر GIF مختلف را برای ارائه کلاس درس تهیه و جمع آوری کرد. بسیاری از وب سایت های آموزشی منابع مختلف GIF و چند رسانه ای را ارائه می دهند. که معلمان می توانند از آن استفاده کنند. ابزارهای چند رسانه ای بسیار جذاب هستند و برای ایجاد یک محیط آموزشی خوب مفید هستند. آنها همچنین برای ایجاد یک فضای خلاق مفید هستند (Sahu, 2013).
توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در همه خطوط از جمله دنیای آموزش نفوذ کرده است. در تلاش برای بهبود کیفیت آموزش، می توان با استفاده از پیچیدگی های تکنولوژیکی، به ویژه در فرآیند یادگیری و ارائه مطالب، یک گام برداشت. توسعه فن آوری وظیفه معلم را از معلمی که مسئول ارائه مطالب درسی است به تسهیلگری که در یادگیری آسان می کند تغییر می دهد. حمایت از امکانات و زیرساخت ها قطعاً می تواند بر معلمان، به ویژه معلمان جغرافیا، تاثیر بگذارد تا بتوانند روش های یادگیری مبتنی بر رسانه های دیجیتال را توسعه دهند که هدف آن حمایت و تسهیل دانش آموزان به عنوان یادگیرنده است (Awalia et al., 2019; Nurdiansyah et al., 2018).
آموزش امروزی بدون استثنا بیشتر از رسانه های مبتنی بر دیجیتال استفاده می کند. استفاده از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی باعث می شود معلمان بتوانند پیام ها را رساتر به دانش آموزان منتقل کنند. از رسانه های یادگیری در واقع استفاده می شود تا معلمان به عنوان تسهیل کننده بتوانند به نوآوری و خلاقیت در توسعه روش های یادگیری منطبق با زمان ادامه دهند. انتخاب روش های یادگیری جایگزینی برای اجرای یک فرآیند یادگیری و آموزش سرگرم کننده است. یکی از روش های یادگیری که می تواند روند یادگیری را بهبود بخشد، انتخاب رسانه یادگیری است. رسانه ها را نمی توان از فرآیند یادگیری جدا کرد. استفاده از رسانه های آموزشی غیرجذاب و متنوع باعث دلزدگی دانش آموزان می شود. استفاده از رسانه برای حمایت از فرآیند یادگیری برای معلمان بسیار مهم است. زیرا می تواند علاقه دانش آموزان را به یادگیری افزایش دهد تا سطح درک آنها افزایش یابد. فرآیند درک مطالب آموزشی می تواند پیشرفت دانش آموزان را افزایش دهد (Wulandari et al., 2020).
در یادگیری، چندین مولفه باید وجود داشته باشد تا بتوان به اهداف یادگیری دست یافت. این هدف در صورتی محقق می شود که بین فرستنده پیام و گیرنده پیام یعنی معلمان و دانش آموزان ارتباط برقرار شود. یادگیری مستلزم ارتباط بین معلمان و دانش آموزان است. بنابراین، یادگیری یک فرآیند ارتباطی است. در ارتباطات سه جزء اصلی وجود دارد: جزء فرستنده پیام، جزء گیرنده پیام و خود مولفه پیام که معمولاً به صورت مطالب آموزشی است. در تمرین یادگیری، اغلب نارسایی های ارتباطی مشاهده می شود، یعنی اینکه مطالب آموزشی به طور مطلوب توسط دانش آموزان دریافت نمی شود. برای جلوگیری از ارتباط نادرست، داشتن رسانه ها و منابع یادگیری که فرآیند یادگیری را تسهیل می کند، ضروری است (Pangestu & Wafa, 2018). طبق فرهنگ لغت بزرگ اندونزی، رسانه ابزار، وسیله ارتباطی، رابط یا وسیله ای است که بین دو طرف قرار دارد. رسانه را می توان به عنوان واسطه یا مقدمه ای برای وقوع ارتباط از فرستنده به گیرنده تعریف کرد (Arsyad, 2011). اگر از رسانه در فرآیند یادگیری استفاده شود، به آن "رسانه یادگیری" می گویند. رسانه های یادگیری وسیله ای برای بهبود فعالیت های فرآیند آموزش و یادگیری است (Isma & Ananto, 2022). تحقیقات انجام شده با استفاده از برنامه های کاربردی نقشه های گوگل بر علاقه دانش آموزان به یادگیری جغرافیا توضیح می دهد که استفاده از برنامه Google Maps تاثیر مثبتی بر علاقه دانش آموزان به یادگیری جغرافیا دارد (Lidiawati et al., 2022).
از اهداف مهم آموزش است. در قرن بیست و یکم، دانش آموزان با دانش مبتنی بر اینترنت آشنا هستند. دانش آموزان را در مورد کشور خود و جهان یاد بگیرند. در برنامه درسی جغرافیا، نقشه های زیادی در کتاب های درسی آورده شده است. چگونه از رویکرد چند رسانه ای در یادگیری نقشه ها استفاده کنیم؟ آسان و هیجان انگیز است. بسیاری از برنامه های چندرسانه ای در اینترنت در دسترس هستند، مانند اتصال بخش های نقشه از طریق مکان نما. بسیاری از وب سایت های آموزشی بازی های آموزشی آنلاین را برای یادگیری نقشه ها ارائه می دهند. وب سایت های آموزشی متعددی منابع آموزشی و آموزشی چندرسانه ای آنلاین مختلف را ارائه می دهند. بازی های آموزشی آنلاین یکی از بهترین نمونه های "آموزش چندرسانه ای آنلاین IT" است. این بازی ها برای دانش آموزان بسیار مفید است. بسیاری از بازی های چند رسانه ای تعاملی یادگیری آنلاین و طرح های درسی در آموزش و یادگیری بسیار مفید هستند. اکنون، دانش آموزان می توانند از طریق ابزارهای چندرسانه ای در اینترنت، اطلاعات بیشتری درباره نقشه ها بیاموزند. معلمان کلاس هوشمند می توانند چنین فعالیت هایی را به عنوان یک بازی خنده دار ترتیب دهند (Sahu, 2013).
در یک کلاس درس مجهز به کامپیوتر، معلم این فرصت را دارد تا از برخی تکنیک های ابتکاری استفاده کند. استفاده از رایانه و چند رسانه ای در آموزش مزایای زیادی دارد. پاورپوینت یک ابزار شناخته شده برای ارائه معلم در آموزش چند رسانه ای است. معلمان می توانند از بسیاری از محصولات مبتنی بر وب برای ارائه چند رسانه ای در کلاس های درس خود استفاده کنند. مطالب خودآموز مبتنی بر چند رسانه ای یک ایده هوشمندانه برای معلمان مبتکر است. آنها می توانند دانش آموزان را برای یادگیری جغرافیا در رایانه آزاد کنند. معلمان می توانند کار کلاسی را برای دانش آموزان فراهم کنند تا مکان های زیادی را روی نقشه ها شناسایی کنند. با استفاده از دستگاه های خروجی و ورودی سمعی و بصری، دانش آموزان می توانند به شکل جالبی یاد بگیرند (Sahu, 2013).
3- اهداف تحقیق
* بررسی علت بی علاقگی دانش‎آموزان پایه دهم در درس جغرافیا
* مطالعه تحقیقات مربوط به افزایش یادگیری درس جغرافیا برای یافتن راه حل مشکل یادگیری درس جغرافیا در پایه دهم
* بررسی اثر تدریس مبتنی بر انجام پروژه و منابع چندرسانه ای در یادگیری درس جغرافیای پایه دهم
4- سوالات تحقیق
* روش های متنوع افزایش یادگیری درس جغرافیا کدامند؟
* تا چه حد میتوانم در حل مشکل یادگیری درس جغرافیا پایه دهم موفق باشم؟
* آیا تدریس مبتنی بر انجام پروژه و منابع چندرسانه ای باعث افزایش علاقه و یادگیری درس جغرافیا در پایه دهم می‎شود؟
* آیادر مدت زمان کوتاه حداکثر دو ماه می توان نتیجه علمی و موفقی در این پژوهش کسب کرد ؟
3- پیشینه پژوهش
نتایج پژوهش Syarif و همکاران (2023) نشان داد که درک غالب از مطالب پیشرفته در رده نسبتاً خوب قرار دارد. معلمان جغرافی باید به انجام بحث های علمی برای بهبود هوش بین فردی عادت کنند که به نوبه خود تاثیر مثبتی در بهبود کیفیت یادگیری با توجه به نیاز دانش آموزان خواهد داشت. برای افزایش توانمندی معلمان در فرآیند یادگیری، افزایش شایستگی معلم در تسلط بر مطالب ضروری است که یکی از آنها کاوش Advance Materials از طریق اینترنت در یافتن منابع اطلاعاتی در قالب مطالب آموزشی و مجلات است. معلمان جغرافی باید به انجام بحث های علمی برای بهبود هوش بین فردی عادت کنند که پس از آن تاثیر مثبتی بر بهبود کیفیت یادگیری مطابق با آنچه دانش آموزان نیاز دارند خواهد داشت. فعالیت هایی که معلمان جغرافیا می توانند انجام دهند در قالب سمینارها، کارگاه های آموزشی/آموزشی است زیرا مربی نقش محوری و راهبردی در توسعه پتانسیل دانش آموزان در فرآیند یادگیری دارد.
Lidiawati و همکاران (2022) به بررسی ارائه ورودی به معلمان رشته جغرافیا در طراحی راهبردهای یادگیری به منظور افزایش علاقه دانش آموزان به یادگیری با کمک رسانه های یادگیری مبتنی بر دیجیتال پرداختند. بر اساس یافته ها، می توان نتیجه گرفت که رسانه های یادگیری مبتنی بر دیجیتال بر علاقه یادگیری دانش آموزان تاثیر دارد، امید است با توسعه رسانه های یادگیری، معلمان بتوانند در فرآیند یادگیری نوآوری و خلاقیت داشته باشند.
Shen و همکاران (2022) تاثیر برانگیختگی عاطفی بر یادگیری را از طریق یک ویدیوی واقعیت مجازی درس جغرافیا را ارزیابی کردند. پس از تماشای ویدئو، از آزمودنی ها خواسته شد تا مقیاس احساس، مقیاس انگیزه یادگیری و تجربه جریان ذهن را پر کنند. نتایج مطالعه نشان می دهد که مواد آموزشی ویدیویی واقعیت مجازی به خوبی می توانند احساسات مثبت و منفی را القا کنند و انگیزه و یادگیری قوی تری را ایجاد کردند. یافته های کلی پژوهش آنها کاربردپذیری آموزش داستان های جغرافیای واقعیت مجازی و ارزش گسترده استفاده از این روش آموزشی برای آموزش های آینده را نشان می دهد.
Krause و همکاران (2021) طبق نتایج پژوهش خود بیان کردند که تعیین تکالیف نقش کلیدی در درس های جغرافیا دارد، زیرا دانش آموزان را قادر می سازد تا با محتوای موضوع درگیر شوند، درس ها را به سمت نتایج یادگیری از پیش تعریف شده هدایت می کنند و بنابراین برای ارزیابی مهم هستند. به طور خلاصه، توسعه و تعیین تکالیف در درس جغرافیا، به دلیل اهمیت آنها، یک جنبه حیاتی است که باید در آموزش معلمان جغرافیا، در موسسه آموزشی و همچنین در محیط کار گنجانده شود.
Mzinga و Onyango (2021) به تعیین نقش مواد آموزشی در یادگیری موضوع جغرافیا در مدارس راهنمایی پرداختند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه و راهنمای مصاحبه استفاده شد. مطالعه به این نتیجه رسید که استفاده از مواد آموزشی در جغرافیا به افزایش خلاقیت و نوآوری کمک میکند. مطالب آموزشی بیشتر به فراگیران کمک کرد تا موضوعات دشوار جغرافیا را درک کنند. همچنین یادگیری را بسیار جالب می کرد و این امر باعث می شد فراگیران به طور کامل در فرآیند یادگیری شرکت کنند.
Tarricone (2021) ه به بررسی دیدگاه های جدید در محتوای آموزشی جغرافیای از طریق یک زبان خارجی می پردازد. آنها بیان کردند همه گیر کووید-19 محیط ها و روش های آموزشی و یادگیری را از طریق فعال سازی آموزش از راه دور در بسیاری از مدارس سراسر جهان متحول کرد. معلمان در نقش جدید خود به عنوان تسهیل کننده کلاس مجازی، سعی کردند از طریق منابع چندرسانه ای و وسایل کمک بصری، خدمات آموزشی ارائه دهند. تاثیرات استفاده روزافزون از فناوری های دیجیتال در روش های تدریس نشان می دهد که این ابزارها می توانند کمک ارزشمندی برای درک ماهیت بین رشته ای جغرافیا از طریق استفاده از مواد سمعی و بصری و یک زبان وسیله نقلیه، یعنی یک زبان خارجی که به عنوان رسانه مورد استفاده قرار می گیرد، باشد. به عقیده بسیاری از محققان، فیلم های معتبر، دانش آموزان را برای کسب مهارت های زبانی و درک عمیق تر از جغرافیا تقویت می کند.
Ivan و Glonti (2019) بیان دادشتند که به منظور افزایش مشارکت دانش آموزان در فعالیت های یادگیری، استفاده از رایانه در درس جغرافیا نقش بسزایی دارد. کارایی یادگیری به کمک رایانه شامل همبستگی بین چندین عامل اساسی است: کیفیت پلتفرم های آنلاین و نرم افزار آموزشی، استفاده از استراتژی های آموزشی مناسب و ایجاد موقعیت های یادگیری که دانش آموزان را قادر به یادگیری فعال می سازد. تعامل این برنامه ها، دسترسی، مفید بودن و همچنین علاقه شان به این نوع فعالیت های یادگیری ارزیابی شد.
Ivan و Glonti (2019) بیان داشتند که به منظور افزایش مشارکت در درس جغرافیا ر برای دانش آموزان پایه یازدهم در فعالیت های یادگیری، استفاده از رایانه در درس جغرافیا نقش بسزایی دارد. آنها بیان کردند که کارایی یادگیری به کمک رایانه شامل همبستگی بین چندین عامل اساسی است: کیفیت پلتفرم های آنلاین و نرم افزار آموزشی، استفاده از استراتژی های آموزشی مناسب و ایجاد موقعیت های یادگیری که دانش آموزان را قادر به یادگیری فعال می سازد.
Sihombing و همکاران (2019) امکان سنجی چند رسانه ای تعاملی مبتنی بر Adobe Flash CS6 در یادگیری جغرافیا را ارزیابی کردند. نتایج یادگیری جغرافیا ثابت می کند که بین استفاده از چند رسانه ای تعاملی مبتنی بر Adobe Flash CS6 و power point تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج پیوهش نشان دا که یادگیری دانش آموزانی که درس جغرافیا را با استفاده از منابع چند رسانه ای آموزش دیدند بالاتر (38/31 %) از یادگیری سنتی (58/26 %) بود.
Wang و Xu (2019) سطح صلاحیت قدرت تمرین جغرافیایی دانش آموزان را در دبیرستان اندازه گیری کردند. در طی این تحقیق به این نتیجه رسیدند که یک دوره اکتشاف تجربی جغرافیا برای پرورش شایستگی قدرت تمرین جغرافیایی دانش آموزان مقطع متوسطه نیاز به دو بخش محتوایی مانند اکتشاف تجربی و طراحی آزمایش دارد. در روند اجرای دوره، برنامه درسی، روش های تدریس و شرایط تدریس نیز باید برای پرورش شایستگی قدرت تمرین جغرافیایی دانش آموزان مساعد باشد.
Chang و Wu (2018) در پژوهش خود بیان داشتند که فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) به عنوان راهی برای افزایش یادگیری به ویژه در جغرافیا دیده می شود. آنها بیان کردند که هیچ راه گریزی از شبکه فناوری اطلاعات وجود ندارد و آماده سازی فرزندان برای رویارویی با جنبه های بی شمار این نوآوری وظیفه ای است که نمی توان نادیده گرفته شود. با ظهور رسانه های اجتماعی، پتانسیل بسیار زیادی برای دانش آموزان برای مدیریت اطلاعات و تولید دانش وجود دارد. نویسندگان پروژه استدلال کردند که جغرافیا به عنوان یک موضوع مدرسه، از توانایی های کلیدی استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای آموزش و یادگیری استفاده می کند. اما مهمتر از آن، فناوری اطلاعات و ارتباطات تنها یک ابزار است و نحوه انتخاب روش فناوری، ترتیب موضوعات، منابع طراحی و حتی ارزیابی یادگیری دانش آموز توسط معلم با توجه به دانش و مهارت های مورد نیاز برای درگیر کردن موضوع، و در این مورد، جغرافیا تعیین می شود.
Koc (2018) به بررسی یادگیری مبتنی بر مسئله در آموزش جغرافیا پرداختند. یافته های به دست آمده از مصاحبه های کیفی و مشاهدات نتایج نشان داد که دلیل اینکه آموزش جغرافیای مبتنی بر مسئله در ترکیه فضای زیادی پیدا نکرده است، بیشتر به دلیل استفاده گسترده از روش های سنتی تدریس است. مهم ترین عامل در چالش هایی که آن ها تجربه کردند مربوط به این واقعیت بود که آنها به روش های تدریسی که با راهبردهای تدریس مبتنی بر تحقیق مشخص می شوند، استفاده نمی کردند. تجزیه و تحلیل رونوشت های مصاحبه نشان داد که این فرآیند با مسئولیت پذیری به اعتماد به نفس و رشد مهارت های پژوهشی آنها کمک مثبتی کرده است.
Warsani و Ruhimat (2016) به تحلیل تاثیر علاقه و انگیزه یادگیری در درس جغرافیا بر هوش فضایی پرداختند. نتایج تحقیق نشان داد که علاقه و انگیزه به یادگیری جغرافیا به طور همزمان تاثیرات مثبتی بر هوش فضایی دانش آموزان دارد. این نشان می دهد که اگر علاقه و انگیزه برای یادگیری جغرافیا نیز بیشتر شود، هوش فضایی دانش آموزان بالاتر خواهد بود. علاقه و انگیزه به یادگیری جغرافیا رفتار یادگیری دانش آموزان را بالا می برد. رفتار یادگیری بالا با مشارکت بالای آنها در هر فرآیند یادگیری نشان داده می شود، بنابراین بر سطح هوش فضایی دانش آموزان تاثیر می گذارد. علاقه مندی به یادگیری جغرافیا، دانش آموزان را به یادگیری جغرافیا علاقه مند می کند. هوش فضایی دانش آموزان با احساس عشق، شادی و علاقه به یادگیری جغرافیا می تواند به درستی رشد کند. در این میان، انگیزه در یادگیری جغرافیا، دانش آموزان را به اقدام یا انجام فعالیت های یادگیری برای دستیابی به اهداف خاصی که بهبود هوش فضایی دانش آموزان است، سوق می دهد.
6- توصیف خود و وضعیت موجود
اینجانب …. با … سال سابقه آموزش به عنوان دبیر درس جغرافیا در دبیرستان های سطح شهرستان دشتیاری می باشم. من در پایان نیم سال اول از دانش آموزان خود همیشه خواستار پر کردن فرم پیشنهادات و انتقادات در رابطه با روش تدریس خود هستم.
در زمان تدریس پس از پایان دو ماه در نیم سال اول تحصیل پایه دهم متوجه شدم که دانش آموزان پایه دهم در درس جغرافیا نسبت به پایه‏های دیگر دچار علاقه کمتری هستند. دانش آموزان در انجام تکالیف و مشارکت کلاس کارکرد پایینی داشتند و سطح انگیزه آنها در پاسخ گویی به مباحث کلاسی قابل قبول نبود. بنابراین از آنها و ارزشیابی درسی جغرافیا گرفتم و با بررسی نمرات مستمر مشخص شد سطح یادگیری و نمرات پایینی نسبت به پایه‏های دیگر دارند. به همین دلیل تصمیم به پژوهش در این زمینه برای افزایش یادگیری درس جغرافیا برای پایه دهم گرفتم.
سوالاتی که برای پیش بردن اقدام پژوهی برای خودم طرح کردم شامل 1- چرا دانش آموزان پایه دهم علاقه‎ کمتری نسبت به پایه یازدهم و دوازدهم برای درس جغرافیا نشان دادند؟ 2- علت شیوه تدریس دبیران سال‎های گذشته بوده یا شیوه تدریس بنده دچار کمبود است؟ 3- آیا مطالب برای یادگیری دانش‏آموزان پایه دهم نامفهوم است؟ و در نهایت 4- چگونه می توان علاقه آنها را به درس جغرافیا افزایش داد؟ بودند. برای یافتن راه حل شروع به تحقیق جهت یافتن راهکارهای مناسب کردم.
7- گردآوری شواهد و مدارک 1
این پژوهش بر اساس اقدام پژوهی و از طریق چهار بخش اصلی از جمله "برنامه ریزی، اقدام، مشاهده و تامل" سعی در طراحی یک هدف دوره کامل و سپس انتخاب محتوای آموزشی و روش مناسب دارد. برای رشد دانش آموزان بر اساس هدف درس و در نهایت تلاش برای انتخاب ابزار ارزشیابی منطقی برای ساختن یک دوره ارزشیابی نهایی طراحی میشود.
در مرحله اولیه برای بررسی و جمع‎آوری اطلاعات در رابطه با مشکل آموزشی درس جغرافیا برای پایه دهم و ارائه راه حل برای مشکل، نیازمند شواهدی بودم که بتوانم با استفاده از آنها راه حل کارآمد و مناسبی را یافته و مورد بررسی قرار دهم. لذا سه مرحله در این بخش انجام دادم:
* جمع آوری مدارکی دال بر وجود مسئله یا همان شواهد
* مطالعه پیشینه تحقیق
* مطالعه منابعی جهت جمع آوری اطالعات درمورد موضوع اقدام پژوهی
* بررسی کارها و پژوهش های مشابه با تحقیق در داخل و خارج از کشور
با گذشت چند دوره درسی و مشاهده وضعیت ناپایدار کلاس درسی و کمبود یادگیری جغرافیا و با توجه به تجربیاتی که از طریق مطالعات گسترده در اینترنت، کتاب و مقالات کسب کرده بودم می‏دانستم که باید دلیل مشکل را یافته و از طریق تحقیقات خودم و با همکاری دانش‎آموزان و همکاران، همچنین اولیا محترم تا حد توان با ارائه حل مناسب مشکل را حل کنم. زیرا در نظام آموزش و پرورش می بایست برای یادگیری بهتر و بیشتر دانش‏آموزان تلاش کنیمو اطلاعات و روش‎های جدید کاربردی برای فهم و یادگیری بهتر و بیشتر دانش‎آموزان به کار ببریم. این پژوهش بر اساس اشتراکات اقدام پژوهی ذکر شده در بالا و با تکرار چرخه ای چهار بخش اصلی از جمله "برنامه ریزی، اقدام، مشاهده و تامل" سعی در طراحی یک هدف دوره کامل و سپس انتخاب محتوای آموزشی و روش مناسب دارد. در نهایت ارزیابی درس جغرافیایی دانش آموزان پایه دهم بعد از دوماه برای بررسی نتایج باید صورت گیرد.
8- روش شناسی
با انجام مطالعات منابع اینترنتی و مقالات مرتبط (google scholar، sciencedirect، springer journa) در رابطه با موضوع مورد نظر روش‎هایی را برای انجام تحقیق خود برگزیده و که شامل طراحیه پرسشنامه خودساخته و ازشیابی نهایی از دانش آموزن جهت بررسی نتیجه کار بود. مراحل انجام پژوهش در بخش اجرا به صورت امل شرح داده شده است.
معلمان جغرافیا و علوم زمین به طور همزمان با نظارت روزافزون در آموزش، استانداردهای جدید آموزشی و انبوهی از روش های آموزشی جدید مانند چند رسانه ای کامپیوتری مواجه هستند. در حالی که درخواست هایی برای استفاده از چند رسانه ای در آموزش جغرافیا و علوم زمین وجود داشته است، دستورالعمل های صریح کمی به جزئیات چگونگی شروع واقعی طراحی، پیاده سازی و ارزیابی چند رسانه ای آموزشی در کلاس درس می پردازند. چنین استانداردهای طراحی و ارزیابی باید بر اساس اهداف آموزشی و محتوایی (جغرافیا و علوم زمین) گسترده تر شکل بگیرد. رویکرد ما به طراحی و ارزیابی به عنوان یک گام اساسی در بررسی امکانات چند رسانه ای در کلاس درس جغرافیا عمل می کند.
راه حلی که انتخاب شد شامل استفاده از منابع چند رسانه ای و فناوری دیجیتال برای یاددهی درس جغرافیا بود.
9- بررسی راه حل‎ها و راه کارها
بر اساس مطالعات صورت گرفته از منابع آموزشی چندرسانه ای استفاده شد. طبق مطالعات خودم به این واقعیت دست پیدا کردم که سفر و مطالعه همواره منابع مهم دانش برای آموزش جغرافیا بوده است. علاوه بر این، تصاویر و فیلم ها همیشه دارای ارزش ارتباطی عظیمی بوده اند و امروزه منبع بزرگی برای کمک به تسهیل یادگیری و کسب دانش برای همه دانش آموزان از جمله افراد با نیازهای ویژه هستند. امروزه محققان پی برده اند که رویکردهای یادگیری خلاقانه باید جایگزین تدریس سنتی شود که بر اهمیت آموزش الکترونیکی در موسسات آموزشی تاکید می کنند. در نظر گرفتن این موضوع راحت است که نوجوانان عاشق استفاده از دستگاه های تکنولوژیکی هستند و امروزه، همانطور که قبلاً تاکید کردیم، حداقل یک کودک از هر سه کودک کاربر اینترنت در سراسر جهان است. این نشان می دهد که از ابزارهای دیجیتال به عنوان پشتیبان آموزشی در طول درس های حضوری برای تقویت انگیزه درونی دانش آموزان و ارائه فرصت های یادگیری نوآورانه برای آنها استفاده شود. در این راستا، منابع دیجیتال و مواد سمعی و بصری را می توان به عنوان منابع جدید دانش برای درک عمیق تر جغرافیا و کسب مهارت های زبانی-فرهنگی و عرضی اضافه کرد. فیلم ها به ویژه می توانند به یک ابزار آموزشی ارزشمند تبدیل شوند. آنها می توانند پشتیبان ارزشمندی برای درک جغرافیا باشند، زیرا آنها اجازه می دهند یادگیری جغرافیا را به روشی معتبر به کلاس وارد کنند. بنابراین، امروزه آموزش جغرافیا از طریق رویکرد چندرسانه ای شاهد تجدید در روش شناسی است که به طور فزاینده ای توسط کمک های چندرسانه ای به منظور غنی سازی شایستگی های خاص و بین رشته ای در بیشتر مدارس جهان پشتیبانی می شوند.
10- انتخاب راه حل
این پژوهش با استفاده از روش تحقیق کیفی با استفاده از اقدام پژوهی انجام شد. اقدام پژوهی را می توان به عنوان بررسی یک کلاس درس واقعی از وضعیت مدرسه به منظور درک یا بهبود کیفیت اقدامات یا تدریس تعریف کرد. اقدام پژوهی روشی منظم و سازمان یافته برای معلمان است تا شیوه های خود را در بررسی جنبه های احتمالی یک مشکل یا یک عمل مشاهده کنند. تحقیق و عمل با هم در اقدام پژوهی انجام می شود. این پژوهش با استفاده از اقدام پژوهی با هدف پیاده سازی آموزش جغرافیای بر دانش آموزان پایه دهم، شناسایی مشکلات تجربه شده در حین اجرا و تمرین انجام شد.
در مرحله اول فرآیند ادواری شامل برنامه ریزی شناسایی و تعریف مشکل بود. در مرحله دوم، طرح تولید شده توسط بنده اجرا می شود. مرحله سوم شامل جمع آوری داده های مربوط به فرآیند و نتایج است. همراه با جمع آوری داده ها، مشاهدات نیز ثبت می شود. تجزیه و تحلیل ممکن است منجر به سازماندهی مجدد فرآیند شود. این فرآیند در مرحله چهارم با ارزیابی کلی آن مورد بحث قرار می گیرد. اقدام پس از ارزیابی مجدداً برنامه ریزی می شود و این روند به صورت چرخه ای تا دو ماه ادامه می یابد.
شرط ضروری پروژه این است که بنده باید به نرم افزارهای دیجیتالی مخصوص تدریس دسترسی داشته باشم و جنبه های مختلف محتوای چندرسانه ای را مانند گرافیک، انیمیشن، طراحی آموزشی و مدیریت برنامه ها برای افزایش درک دانش آموزان در نظر بگیرم و بتوانم به طور موثر در درس آنها را ادغام کنم.
در طی انجام پروژه بر اساس موضوع درسی آن روز با استفاده از ویدیوپروژکتور و اینترنت مسائل مربوطه به صورت فیلم، داستان و ویدیوهای آموزشی نشان داده شد. همچنین، از نرم افزارهای GIS و GOOGLE MAP برای ارائه آموزش های مربوطه استفاده شد.
11- طراحی آموزشی
همانطور که فن آوری های کامپیوتری تکامل می یابند و در کلاس درس در دسترس قرار می گیرند، و از آنجایی که مربیان، دانش آموزان، والدین، مدیران دانشگاه و مقامات دولتی به طور فزاینده ای توجه خود را به آموزش در مقطع کارشناسی معطوف می کنند، نیاز به یک رویکرد منسجم و منطقی برای چند رسانه ای آموزشی آشکار شده است. در قلمرو جغرافیا و علوم زمین، مربیان و محققان اجرای استانداردهای آموزشی پیشنهادی را با توسعه مواد درسی چندرسانه ای نمونه برای همه سطوح آموزش جغرافیایی مرتبط کرده اند. من رویکردی را برای طراحی چند رسانه ای آموزشی مبتنی بر اصول فناوری دیجیتال و انجام پروژه مربوط به موضوعات درسی از اینترنت و تطبیق اهداف آموزشی و محتوایی خاص با اشکال و کارکردهای چند رسانه ای خاص انتخاب کردم. استدلال کردم که چنین استراتژی طراحی باید تولید و اجرای منابع چندرسانه ای آموزشی خاص را از شروع یک پروژه در مدارس برای دروس بخصوص جغرافیا انجام دهیم. همچنین از رویکردی برای ارزیابی چندرسانه ای آموزشی بر اساس طیف وسیعی از عملکردها و روش های ارزیابی اجرا شده از ابتدای پروژه حمایت کنیم. استدلال کردم که ارزیابی، که به طور کلی به عنوان اصلاح هدف، مستندسازی، ارزیابی تکوینی و ارزیابی تاثیر به کار می رود، باید نقش آموزنده ای را در طول طراحی، تولید و اجرای منابع چندرسانه ای ایفا کند و نه تنها در پایان فرآیند. رویکرد من به طراحی چند رسانه ای آموزشی به مربیان جغرافیا و علوم زمین و توسعه دهندگان چند رسانه ای اجازه می دهد تا به طور سیستماتیک برنامه ریزی، طراحی، تولید، پیاده سازی و ارزیابی چند رسانه ای آموزشی را در کلاس درس انجام دهند. محصولات این فرآیند ممکن است با استفاده از روش های سنتی ارزیابی شوند. استراتژی های طراحی و ارزیابی باید با یک رویکرد طراحی تکرار شونده که در آن اهداف و تخصص متخصصان محتوا و مربیان، اهداف و تخصص طراحان چندرسانه ای را شکل می دهند و توسط آن ها شکل می گیرد، به هم متصل شوند.
12- اجرا
به گونه ای که پس از یاد دهی به طور مثال یکی از مناطق جغرافیایی پیشنهادی را انتخاب کردند: اروپای غربی، اروپای شرقی، خاورمیانه، آسیای جنوبی و جنوب شرقی، آفریقای شمالی و آفریقای مرکزی. وظایف یادگیری شناسایی کشورهای منطقه انتخاب شده، مقادیر در هر کشور برای دو شاخص جمعیتی، محاسبه میانگین ارزش این شاخص ها و ذکر دو دلیل بود که مقادیر این شاخص ها را توضیح می دهد. دانش آموزان از طریق لینک ارائه شده توسط معلم به برنامه در کامپیوتر دسترسی داشتند. در پایان یک دانش آموز از هر گروه از دانش آموزان در جمع همکاران خود اطلاعاتی در مورد منطقه انتخابی ارائه کردند. دانش آموزان با استفاده از نرم افزار webGIS به جستجوی جداگانه اطلاعات پرداختند تا به سوالات معلم پاسخ دهند: "مناطق اروپا با بیشترین/کم ترین تراکم جمعیت کدامند؟ چرا؟ دو علت را ذکر کنید، "مناطق با رشد مثبت و منفی جمعیت کدامند؟ برای هر مورد یک علت را نام ببرید". در مرحله آخر تحقیق، بازخورد دانش آموزان را با استفاده از پرسشنامه در رابطه با کارایی ادغام این کاربردها در درس دریافت کردم. مطالعات متعددی نیز از پرسشنامه به عنوان روشی برای ارزیابی روش های آموزشی در فرآیند آموزشی استفاده می کنند. پرسشنامه چاپ و در کلاس توزیع شد. ارزشیابی بر اساس مقیاس 5 امتیازی لیکرت انجام شد. سوالات پرسشنامه مربوط به سطح تعاملی برنامه های webGIS و دیگر برنامه های چند رسانه مربوط به جغرافی، سودمندی و علاقه دانش آموزان به برنامه بود. همچنین دانش آموزان را را بر اساس وظیفه ای که در آن به صورت گروهی کار کرده اند ارزیابی کردم. نتایج این ارزیابی در یک پایگاه داده معرفی و با استفاده از روش ها و تکنیک های آماری در آمار SPSS پردازش شد.
بنده برنامه webGIS و ویدیوهای آموزشی را با شروع محتوای جغرافیایی ایجاد کردم. هدف از برنامه webGIS این بود که دانش آموزان دو شاخص جمعیت شناختی را به هم مرتبط کنند: امید به زندگی در هنگام تولد و نرخ مرگ و میر نوزادان، در مناطق مختلف جهان (https://arcg.is/1m9OiS). دو لایه موضوعی با هم مرتبط شدند و برنامه webGIS با استفاده از ابزار "Spyglass" ایجاد شد که امکان تجسم محتوا را با استفاده از ماوس فراهم می کند. با یک کلیک بر روی هر حالت، دانش آموز می تواند اطلاعات دیگری در رابطه با سایر شاخص ها از جدول ویژگی ها کشف کند. در ابتدا، هر برنامه بر روی صفحه نمایش جلوی کلاس نمایش داده شد تا توسط همه دانش آموزان تجسم شود. نحوه عملکرد هر برنامه توضیح داده شد. دانش آموزان برای دسترسی به این لینک ها با مشکلی مواجه نشدند و پس از چند دقیقه آشنایی با اپلیکیشن ها، شروع به حل تکالیف کردند. برای اولین برنامه که در آن دانش آموزان در گروه هایی سازماندهی شدند، متوجه شدم که دانش آموزان وظایف کاری خود را بدون پیشنهاد معلم به اشتراک می گذارند. بنابراین می توان تاکید کرد که در هر گروه، تعامل بین دانش آموزان نقش مهمی ایفا می کرد، زیرا هر دانش آموز وظیفه ای برای انجام آن داشت. برای فعالیت بعدی، دانش آموزان به صورت انفرادی کار کردند. سوالات مستقیم از معلم با استفاده از مکالمه اکتشافی پرسیده شد. به عنوان مثال: "مناطق اروپا با بیشترین تراکم جمعیت کدامند؟" دانش آموزان پاسخ را در برنامه webGIS، جستجو کردند. پس از پاسخ صحیح یکی از دانش آموزان، سوال دوم مربوط به سوال اول پرسیده شد: "چرا؟ دلیلی را ذکر کنید که مقادیر ثبت شده توسط این منطقه را توضیح می دهد. الگوریتم مشابهی برای هر سه تب در برنامه webGIS وجود داشت. اگر دانش آموز پاسخ ناقصی می داد، دانش آموز دیگری اطلاعات مرتبط را به پاسخ اضافه می کرد یا دانش آموزان با استفاده از اپلیکیشن هر گونه اطلاعات مرتبط تری را جستجو می کردند تا مکالمه روی دانش آموزان متمرکز شود. در این فعالیت همه دانش آموزان شرکت داشتند. آخرین مرحله تحقیق شامل ارائه پرسشنامه به دانشجویان به عنوان بازخورد در مورد کارایی برنامه ها بود.
در طول تدریس با استفاده از رسانه های مبتنی بر دیجیتال به این نکته پی بردم که این موضوع باعث کاهش بی علاقگی دانش آموزان و ایجاد فضای یادگیری دلپذیری بود. در رابطه با الگوهای برتر تدریس جغرافیا یکسری از اطلاعات را با مشاهده مکرری که در جلسات داشتم به دست آوردم. پس از بررسی اطلاعاتی که از طریق مصاحبه و طرح پرسش و مطالعه و مشاهده و نظریه های همکاران سایر مدارس و مشاوران امر به دست امد اطلاعات حاصل از این فرایند مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. همچنین، مشخص شد که دانش آموزان از منابع رسانه ای برای آموزش جغرافیا اصلا استفاده نکردند. با همین دلیل، آنها احساس کردند که تخته های سیاه، کتاب های درسی و نمودارها اغلب در آموزش جغرافیا استفاده می شوند. مدارس کمبود منابع رسانه ای داشتند. منابعی مانند ایستگاه های هواشناسی، اتاق های جغرافیا و اتوبوس مدرسه در برخی مدارس در دسترس نبودند.
مشاهده شد که استفاده از رایانه در مدرسه، در طول درس و یادگیری این امکان را برای دانش آموزان فراهم می کند تا مشکلات مختلف را بررسی و محتوا را به طور فعال پردازش کنند. در نتیجه، دانش آموزان پس از آموزش در موقعیت های حل مسئله درباره توضیح پدیده ها و فرآیندهای جغرافیایی، فعالانه یاد گرفتند. علاوه بر این، دانش آموزان شایستگی ها و توانایی های دیجیتالی را به دست آورند که در برنامه درسی ملی به عنوان شایستگی های کلیدی تعریف شده است. این شایستگی ها به مرور و به تدریج با کاوش در موقعیت های مختلف یادگیری توسعه یافت. پس از یادگیری این بخش، دانش آموزان توانستند پدیده های جغرافیایی یا مسائل جغرافیایی را مشاهده کنند، استدلال و پیش بینی ساده جغرافیایی را بر اساس محتوای مشاهده شده انجام دهند و مشاهدات، استدلال ها و پیش بینی های خود را به صورت جغرافیایی بیان کنند. علاوه بر این، دانش آموزان همچنین یاد گرفتند که چگونه اندازه گیری، توالی، مقایسه، طبقه بندی و بررسی در مورد موضوعات جغرافیایی خاص را انجام دهند، بیشتر به نتیجه گیری واقعی جغرافیایی رسیدند و سپس یک گزارش تحقیقاتی ساده نوشتند.
13- شواهد و مدارک 2
پس از انجام مطالعات اینترنتی و تحقیقات دیگر شروع به اقدام میدانی برای انجام روش‏های مناسب تدریس جغرافیا جهت افزایش یادگیری پایه دهم کردم که شامل موارد زیر بود.
* استفاده از پژوهش های پروژه‏ای شامل نوشتن مقالات و سرچ در رابطه با موضوع مورد بحث و دیدن ویدیو برای فهم بهتر در خانه و نوشتن اطلاعات یادگرفته از انجام پروژه‎ها را انتخاب و در طی مدت زمان مراحل پروژه این موارد را انجام دادم که سبب هیجان و علاقه بیشتر دانش آموزام به درس جغرافیا شد.
* نمایش به صورت دیجیتال و منابع چندرسانه ای رسانه ای در رابطه با موضوعات تدریس (منابع چندرسانه ای شامل دسترسی به برنامه های کاربردی متنوع مانند webGIS، Google Earth و Google Maps، عکس هایی که پدیده ها و فرآیندهای جغرافیایی را نشان می دهند یا سایر نرم افزارهای آموزشی، مانند Oikos یا GIS) که باعث علاقه دانش آموزام برای برسی و یادگیری بیشتر این نرم افزارها و تحقیقات بیشتر در آنها شد.
پس از یادگیری این بخش، دانش آموزان باید بتوانند پدیده های جغرافیایی یا مسائل جغرافیایی را مشاهده کنند، استدلال و پیش بینی ساده جغرافیایی را بر اساس محتوای مشاهده شده انجام دهند و مشاهدات، استدلال ها و پیش بینی های خود را به صورت جغرافیایی بیان کنند. علاوه بر این، دانش آموزان همچنین باید یاد بگیرند که چگونه اندازه گیری، توالی، مقایسه، طبقه بندی و بررسی در مورد موضوعات جغرافیایی خاص را انجام دهند، بیشتر به نتیجه گیری واقعی جغرافیایی برسند و سپس یک گزارش تحقیقاتی ساده بنویسند. قبل از ارائه سخنرانی در مورد هر فصل، برنامه تدریس کاربردی را تدوین کردم، فعالیت های آموزشی را تعیین و طبق برنامه انجام داده تدریس شد. در هر موضوع فعالیت اکتشافی آزمایشی، باید دانش آموزان را تشویق کنند تا سوالات جغرافیایی بپرسند و شخصاً پاسخ ها را بیابند و نتیجه گیری کنند یا حتی اطلاعات و تجربه ای در مورد برخی مطالب به روش خود طراحی به دست آورند و بیشتر دانش آموزان را به تفکر درباره مسائل از دیدگاه های مختلف راهنمایی کنند. در انجام اکتشاف تجربی، دانش آموزان می توانستند با سایر همکلاسی های خود بحث کنند یا سعی کنند چیزی بنویسند تا آنها را روشن تر کند.
تحقیقات بعد از دو ماه به صورت زیر بود:
ارزیابی بعد از دو ماه از وضعیت دانش آموزان پایه دهم و افزایش نمرات ارزشیابی آنها حاکی از موفقیت در انجام طرح بود. بعد از دو ماه دانش آموزان پایه دهم به تدریس مشارکتی جغرافیا علاقه مند شده و سطح علمی آنها با انجام پروژه های جدا از کتاب درسی و تماشای ویدیوهای آموزشی و رسانه‎های آموزش سه بعدی افزایش یافته بود. اولیاء دانش آموزان مورد نظر بوسیله تماس های مکرر و شرکت در جلسات ابراز رضایت و خرسندی داشتند. از روش هایی نوین تدریس دیجیتالی و پروژه ای اولیا و همکاران استقبال کردند.
14- نتیجه گیری کلی
جغرافیا موضوع مهمی است که به دانش آموزان کمک می کند تا درک عمیق تری از دنیای اطراف خود داشته باشند. با آموزش موثر جغرافیا، معلمان می توانند به دانش آموزان کمک کنند تا مهارت های تفکر انتقادی را توسعه دهند، توانایی های استدلال فضایی خود را تقویت کنند و درک بیشتری از تنوع فرهنگی و به هم پیوستگی جهانی را تقویت کنند. با انجام این کار، معلمان می توانند یک کلاس درس فراگیر و محرک ایجاد کنند که بر یادگیری و رشد دانش آموزان تمرکز دارد. معلمان جغرافیا با ابزارها و استراتژی های مناسب می توانند به دانش آموزان خود در رسیدن به این هدف کمک کنند و آنها را در مسیر موفقیت در داخل و خارج از کلاس قرار دهند.
یک فرآیند آموزشی مستحکم و کارآمد باید بر دانش آموز، بر نحوه دریافت و درک اطلاعات توسط دانش آموز متمرکز شود تا دانش آموز بتواند با حل تکالیف مختلف یادگیری، فعالانه بیاموزد. در این زمینه استفاده از منابع چندرسانه ای در کلاس درس و خانه و انجام پروژه و تحقیقات منابع اینترنتی در رابطه با موضوع درس مزایای زیادی برای فرآیند یادگیری دانش آموز دارد.
برنامه منابع چند رسانه ای و انجام تحقیقات اینترنتی در خانه و ادغام آن با موضوع درس در کلاس باعث افزایش کیفیت یادگیری موضوع، درک بهتر، تفسیر و یادگیری طولانی مدت محتوای جغرافیایی می شود. منابع چند رسانه ای ابزارهای منبع باز هستند که می توانند توسط معلم ایجاد و توسط دانش آموزان در کلاس درس استفاده شوند. علاوه بر این، محتوای این برنامه ها را می توان با انواع درس ها و دروس بسیاری با درجه سختی های گوناگون تطبیق داد.
یافته اصلی این مطالعه این بود که دانش آموزان به عنوان ابزارهای مدرن مورد استفاده در کلاس، کاربردها را به صورت تعاملی درک کردند. علاوه بر این، تعامل این برنامه ها ممکن است علاقه و نگرش مثبت دانش آموزان را نسبت به فرآیند یادگیری و مشارکت آن ها در کلاس درس افزایش داد، زیرا آنها تکالیف یادگیری متنوع را حل می کنند و شایستگی های جغرافیایی و دیجیتالی را که به عنوان شایستگی های کلیدی تعریف می شوند، توسعه دادند. در نتیجه، برای یک فرآیند آموزشی کارآمد و کیفی مهم است که راهبردهای آموزشی نوآورانه را پیدا کنیم که در آن بر نیازهای دانش آموزان و توسعه توانایی های آنها با یکپارچه سازی منابع چند رسانه ای تمرکز کنیم.
یکی از بزرگترین کمبودهای آموزش جغرافیا، کار میدانی ناکافی بود. دانش آموزان نمی توانند از اطلاعات جغرافیایی برای حل مسائل فضایی استفاده کنند، مگر اینکه دانش نظری توسط عمل پشتیبانی شود. هنگامی که غالب ترین فعالیت در کلاس درس جغرافیا سخنرانی است، از تدریس معلم محور استفاده می شود و فراگیران اطلاعات را منفعلانه دریافت می کنند. زمانی که دانش آموزان فقط اطلاعاتی در اختیارشان قرار می دهند، تعریف مسائل فضایی و همچنین جمع آوری داده ها برای توسعه و آزمایش فرضیه ها برای حل این مسائل برای آنها دشوار می شود. برای اینکه دانش آموزان موضوع و محتوای جغرافیا را درک کنند، مهارت های پردازش علمی آن ها باید فراتر از سطح انتقال اطلاعات ارتقا یابد و ابعاد درک، تجزیه و تحلیل، ترکیب و ارزشیابی را شامل شود. آموزش مبتنی بر مسئله به عنوان یک رویکرد کاربردی، می تواند برای توسعه مهارت های پردازش علمی دانش آموزان از طریق تسهیل تحقیقات دانشجویی برای حل مشکلات، جمع آوری و ترکیب داده ها و رویکرد واقعی تر به رویدادها استفاده شود. به منظور درک، تجزیه و تحلیل و ترکیب تعامل انسان و طبیعت، کلاس های جغرافیا باید عمدتاً بر تحقیق، کشف و تحقیق متمرکز شوند. این مطالعه از آموزش جغرافیا مبتنی بر مسئله و پرسش محور استفاده کرد.
در اقدام پژوهی حاضر مشخص شد که رسانه های یادگیری مبتنی بر دیجیتال بر علایق یادگیری دانش آموزان تاثیر دارند و با توسعه رسانه های یادگیری، معلمان میتوانند در فرآیند یادگیری نوآوری و خلاقیت داشته باشند. امیدوارم این رویکرد در طراحی، اجرا و ارزشیابی منابع چند رسانه ای آموزشی بتواند سایر پروژه های مشابه را راهنمایی کند و راه را برای مطالب آموزشی نمونه، ارزیابی های معنادارتر و قابل اعتمادتر و تجارب آموزشی افزایش دهد.

15-پیشنهادات
* توصیه می شود که برنامه های کاربردی وب در یک کلاس چند رسانه ای ادغام شوند تا هر دانش آموز به تنهایی به کامپیوتر دسترسی داشته باشد.
* در بعد ارزشیابی نیز لازم بود روش هایی چون "ترکیب ارزشیابی معلمان و دانشجویان" و "ترکیب ارزشیابی فرآیند و ارزشیابی جمع بندی" و "استاندارد ارزشیابی نمره تحصیلی" برای این درس تدوین شود.
* این مطالعه توصیه کرد که استفاده از مواد آموزشی باید در مدارس متوسطه دولتی مورد تاکید قرار گیرد زیرا آنها نقش کلیدی در افزایش یادگیری مولد جغرافیا دارند.
* مدارس باید وسایل آموزشی مورد نیاز برای انجام آزمایش های شبیه سازی مرتبط با دوره، مانند تجهیزات آزمایشی مربوط به آزمایش های جغرافیا را فراهم کنند.
* توسعه چند رسانه ای آموزشی زمان بر و پرهزینه است و اندازه گیری و توجیه هزینه ها بدون نمونه های خاصی از محصولات نوآورانه، منسجم و با طراحی خوب برای ارزیابی دشوار است. استدلال می کنیم که آنچه مورد نیاز است یک رویکرد صریح به طراحی چند رسانه ای آموزشی است که به مربیان و توسعه دهندگان چند رسانه ای اجازه می دهد تا چند رسانه ای آموزشی منسجم را در کلاس طراحی، تولید، ارزیابی و پیاده سازی کنند. این فرآیند منجر به برنامه هایی می شود که می توانند به طور رسمی تر از نظر اثربخشی و تاثیر ارزیابی شوند.

16- منابع
Arsyad, A. (2011). Media pembelajaran. Jakarta: PT Raja Grafindo Persada. 23-35.
Awalia, I., Pamungkas, A. S., & Alamsyah, T. P. (2019). Pengembangan media pembelajaran animasi powtoon pada mata pelajaran matematika di kelas IV SD. Kreano, Jurnal Matematika Kreatif-Inovatif, 10(1), 49-56.
Burt, T. (2009). Scale: resolution, analysis and synthesis in physical geography. Key concepts in geography, 199-216.
Butt, G. (2003). Geography teachers as action researchers. In International handbook on geographical education (pp. 273-284). Dordrecht: Springer Netherlands.
Chang, C. H., & Wu, B. S. (2018). Teaching geography with technology-a critical commentary. Learning geography beyond the traditional classroom: Examples from Peninsular Southeast Asia, 35-47.
Cinganotto, L., & Cuccurullo, D. (2019). Techno-CLIL. Fare CLIL in digitale (pp. 15-50). Loescher.
Dahlman, C. T., Renwick, W. H., & Bergman, E. F. (2014). Introduction to Geography: People, places and environment. Pearson.
Deb Roy, S. (2015). Application of ICTs in Teaching – Learning Process. International Research Journal of Interdisciplinarity & Multidisciplinary Studies, 1(VIII), 72-84.
Flammarion, C., & Sheehan, W. (2015). Geography of Mars, or Areography. Camille Flammarion's The Planet Mars: As Translated by Patrick Moore, 435-441.
Gersmehl, P. (2014). Teaching geography. Guilford Publications. New York, NY 10001-1020. 332 Pages.
Haidu, I. (2016). What Is Technical Geography. Geographia Technica, 11(1), 1-5.
Hough, C., & Izdebska, D. (Eds.). (2016). The Oxford handbook of names and naming. Oxford University Press.
Ivan, R., & Glonti, M. (2019). Improving the Teaching-Learning Process of Geography by Integrating Online WebGIS Applications. Romanian Review of Geographical Education, 8(2), 5-20.
Kamil, P. A., Utaya, S., & Utomo, D. H. (2020). Improving disaster knowledge within high school students through geographic literacy. International journal of disaster risk reduction, 43, 101411.
Koc, H. (2018). Teaching geography in higher education: A case study of problem-based learning. Review of International Geographical Education Online (RIGEO), 8(2), 311-337.
Krause, U., Budke, A., & Maier, V. (2021). Understanding of developing and setting tasks in geography lessons by German and Dutch student teachers. Education sciences, 11(2), 63.
Krygier, J. B., Reeves, C., DiBiase, D., & Cupp, J. (1997). Design, implementation and evaluation of multimedia resources for geography and earth science education. Journal of Geography in Higher Education, 21(1), 17-39.
Lambert, D., & Balderstone, D. (2012). Learning to teach geography in the secondary school: a companion to school experience. Subjects Education, Geography Routledge. 316 Pages.
Lee, J., & Catling, S. (2016). Some perceptions of English geography textbook authors on writing textbooks. International Research in Geographical and Environmental Education, 25(1), 50-67.
Lidiawati, B., Nurwahidin, M., & Widodo, S. (2022). Geography science strategy to increase students' interest in learning with the help of digital-based learning media. Educenter: Jurnal Ilmiah Pendidikan, 1(10).
McKown, A. D., Guy, R. D., Klápště, J., Geraldes, A., Friedmann, M., Cronk, Q. C., … & Douglas, C. J. (2014). Geographical and environmental gradients shape phenotypic trait variation and genetic structure in P opulus trichocarpa. New Phytologist, 201(4), 1263-1276.
Meyzilia, A., Darsiharjo, D., & Ruhimat, M. (2019). Minat belajar geografi siswa SMA Negeri Se-Kabupaten Bangka. Jurnal Pendidikan Geografi: Kajian, Teori, dan Praktek dalam Bidang Pendidikan dan Ilmu Geografi, 24(1), 25-33.
Münchow, H., Mengelkamp, C., & Bannert, M. (2017). The better you feel the better you learn: do warm colours and rounded shapes enhance learning outcome in multimedia learning?. Education Research International, 2017.
Nurdiansyah, E., El Faisal, E., & Sulkipani, S. (2018). Pengembangan media pembelajaran berbasis PowToon pada perkuliahan Pendidikan Kewarganegaraan. Jurnal Civics: Media Kajian Kewarganegaraan, 15(1), 1-8.
Olarewaju, B., (2023). How to Teach Geography to Secondary School Students. Studentship – Nigerian Education Studentship Blog. https://studentship.com.ng/how-to-teach-geography-to-secondary-school-students/
Pangestu, M. D., & Wafa, A. A. (2018). Pengembangan multimedia interaktif powtoon pada mata pelajaran ekonomi pokok bahasan kebijakan moneter untuk siswa kelas xi ips di sma negeri 1 singosari. Jurnal Pendidikan Ekonomi, 11(1), 71-79.
Sahu, A., (2013). Multimedia Tools For Teaching Geography, Edutoday. https://www.edutoday.in/2013/08/multimedia-tools-for-teaching-geography.html
Shen, Y., Wang, Z., Hao, A., Yu, P., Zhai, X., & Wang, H. (2021). Investigating the effect of vr+ haptics approach on students' flow experience and outcomes: An empirical study on vr laparoscopy. Complexity, 2021, 1-10.
Shen, Y., Wang, Z., Li, M., Yuan, J., & Gu, Y. (2022, February). An Empirical Study of Geography Learning on Students' Emotions and Motivation in Immersive Virtual Reality. In Frontiers in Education (Vol. 7, p. 831619). Frontiers.
Siedentop, D., Hastie, P., & Van der Mars, H. (2019). Complete guide to sport education. Human Kinetics.
Sihombing, M., Situmorang, J., & Sitompul, H. (2019). Development of Interactive Learning Media Based on Adobe Flash CS 6 in Geographic Lessons.
Siskawati, M., Pargito, P., & Pujiati, P. (2016). Pengembangan Media Pembelajaran Monopoli Untuk Meningkatkan Minat Belajar Geografi Siswa. Jurnal studi sosial, 4(1), 72-80.
Sumaatmadja, N. (1996). Studi Geografi sebagai Suatu Pendekatan Analisis Keruangan. Bandung: Alumni Bandung.
Syarif, E., Maddatuang, M., & Saputro, A. (2023). Geography Learning: Teacher Understanding About Advance Materials. In E3S Web of Conferences (Vol. 400, p. 01006). EDP Sciences.
Tambassi, T. (2021). The Philosophy of Geo-ontologies: Applied Ontology of Geography. Cham: Springer.
Tarricone, E. C. L. (2018). TIC e BES. La didattica inclusiva con le tecnologie digitali, Amazon Self-Publishing.
Tarricone, E. C. L. (2021). Multimedia resources and movies in the new perspectives on teaching geography through CLIL and ICT. AIMS Geosci, 7, 605-612.
Thomas, A., Kumar, A., Krehel, R., Vasey, K., Khoo, E. T., Marsh, T., & Junting, B. L. (2018). Oceans we make: Immersive VR storytelling. In SIGGRAPH Asia 2018 Virtual & Augmented Reality (pp. 1-2).
Thrift, N. (2003). Space: the fundamental stuff of geography. Key concepts in geography, 2, 95-107.
Wang, C., & Xu, Y. (2019, April). Action Research on the Development of Geography Experimental Exploration Course in High School. In 3rd International Conference on Culture, Education and Economic Development of Modern Society (ICCESE 2019) (pp. 1047-1055). Atlantis Press.
Warsani, H., & Ruhimat, M. (2016, November). The effect of interest and motivation in learning geography towards spatial intelligence of senior high school students in Kuantan Singingi Regency. In 1st International Conference on Geography and Education (ICGE 2016) (pp. 300-305). Atlantis Press.
Wulandari, Y., Ruhiat, Y., & Nulhakim, L. (2020). Pengembangan media video berbasis powtoon pada mata pelajaran IPA di kelas V. Jurnal Pendidikan Sains Indonesia (Indonesian Journal of Science Education), 8(2), 269-279.
Xu, Y., Liu, Z., & Lin, P. (2022). Components of Geographical Practice Power Competency (GPPC) for Primary and Secondary School Students: Conceptualization, Contexts, and Content. Journal of Baltic Science Education, 21(6), 1083-1100.

1 Geographic information systems
2 Information and communication technology
—————

————————————————————

—————

————————————————————

8