پروپوزال مدیریت منابع انسانی
عنوان:
تاثیر مهارتهای ارتباطی مدیران همدلی، مثبت گرایی، تساوی بر رضایت شغلی کارکنان
در ادارات امور مالیاتی استان گیلان
مقدمه
سازمان یک سیستم اجتماعی است که بدون شک مهمترین عامل اثربخشی و کارایی آن نیروی انسانی
می باشد. موفقیت هر فرد در سازمان بستگی به روحیات، تلاش، انگیزه و رضایتمندی او دارد.
(مصدق راد،1383)
بنابراین تصورات و نگرش های آنان به شغلشان در حیات، کارآیی و اثر بخشی سازمان اثرگذار می باشد. نگرش کلی انسانها نسبت به شغلشان عینیت بخش پدیده ای رفتاری است که از آن به عنوان
" رضایت شغلی " تعبیر می شود و نتیجه ای است از باورهای مثبت و منفی فرد نسبت به ابعاد کارش. (قلی زاده و همکاران،1389). عوامل متعددی بر رضایت شغلی کارکنان موثر می باشد که از آن جمله می توان به روابط کارکنان با مدیران اشاره نمود.
ارتباطات مقوله ای است اجتماعی، بنابراین نمی توان آنرا در زمره نو و جدید قرار داد و با این دید در خصوص آن گفتگو نمود. ارتباطات سازمانی مسئله ای مهم است که اثری مستقیم در کامیابی و ناکامیهای ما خواهد داشت. ( یوسف زاده و همکاران،1389)
مدیران دریافته اند که برقراری ارتباط موثر با کارکنان و درک انگیزه های ارتباطی آنان در توفیق مدیران برای نیل به اهداف سازمانی عاملی موثر و ریشه بیشتر مشکلات فردی سازمان و اجتماعی را می توان در کمبود و نقص ارتباطات موثر جستجو کرد. ( امیری و همکاران،1387)
این تحقیق به بررسی رابطه بین مهارتهای ارتباطی مدیران (همدلی، مثبت گرایی، تساوی) با رضایت شغلی کارکنان پرداخته و تاثیر متغیر جنسیت را بر این رابطه مورد آزمون قرار می دهد.
بیان مسئله
نیروی انسانی و اهمیت آن در سازمان، واقعیتی است که امروزه از نظر هیچ کس پوشیده نیست. به راستی پیشرفت و استمرار حیات سازمانها در گرو توجه همه جانبه مدیران به نقش و جایگاه سرمایه انسانی است. شکوفا شدن نیروی انسانی در سازمان ها، اقدامهای گوناگونی را می طلبد. یکی از این اقدام ها، تامین رضایت شغلی کارکنان است. ( خدایاری فرد و همکاران ،1388)
نارضایتی شغلی در توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جوامع ایجاد اختلال می کند. سالیانه ضررهای هنگفتی نصیب اقتصاد ملی کشورها می شود. (کلدی، سمواتیان،1388)
کشورهای پیشرفته صنعتی جهان هزینه های گسترده ای را به منظور تغییرات سالانه رضایت شغلی کارکنان خود پرداخت می کنند. چنین هزینه هایی توسط کشورهای مذکور نشان می دهد که رضایت شغلی موضوع با اهمیتی است که متاسفانه در کشور ما به صورت عملی، چندان مورد توجه قرار نگرفته است.
(اسماعیلی، انصاری،1386)
با مراجعه به سازمانهای مختلف و مباحث انجام شده با کارکنان در خصوص مشکلات آنان در محیط کار و عواملی که باعث نارضایتی آنان در محیط کار گردیده است از جمله مسائل مهمی که مورد اشاره آنان قرار گرفته بحث سطح پایین مهارتهای ارتباطی مدیران بوده است. البته کارکنان سازمانها این مشکل را با واژگانی مانند: بداخلاقی، تندخویی، عدم رعایت شان کارکنان، نشنیدن انتقادات، نداشتن بازخورد از عملکرد، درک نشدن از سوی مدیران، و واژگانی دیگر مانند این مطرح کرده اند. اما اگر با دیدی واقع بینانه به این مسائل نگریسته شود آنچه بیش از هر چیز به عنوان مشکل نمایان می شود بحث مهارتهای ارتباطی مدیران است.
( یوسف زاده، زارعی،1389)
بخش مهمی از شبکه روابط بین سازمانها مربوط به ارتباط بین مدیران و کارکنان می باشد. برای اینکه روابط با اثربخشی بالا صورت بگیرد، وجود مهارتهای ارتباطی نزد مدیران امری اجتناب ناپذیر است. سازمانهای امروزی نیاز ارتباطات مناسب با مردم را درک کرده اند ولی آنچه هنوز باقی مانده، عدم درک و آگاهی نسبت به چگونگی و چیستی ارتباطات و همچنین نقشی است که ارتباطات در درون یک سازمان ایفا می کند. بنابراین لزوم بهبود مهارتهای ارتباطی مورد نیاز مدیران، ضرورتی انکارناپذیر است.
( رئیسی و همکاران،1388).
با توجه به مطالب مطرح شده، این پژوهش به دنبال بررسی این پرسش است که:
* آیا بین مهارتهای ارتباطی مدیران (همدلی، مثبت گرایی،تساوی) و رضایت شغلی کارکنان ارتباط معنا داری وجود دارد؟
* همچنین آیا رابطه بین این دو متغیر توسط متغیر جنسیت تعدیل می گردد؟
اهمیت پژوهش
سلامت نیروی کار، خلاقیت نوآوری، تحرک و پویایی، ارزش آفرینی، از مواردی هستند که سازمانها را موظف و ترغیب می نماید که به نیروی انسانی توجه خاصی داشته باشند. زیرا نقش کارکنان برجسته در سازمانها آشکار و با اهمیت است. چنانچه به فرایند مدیریت منابع انسانی توجه نماییم ، خواهیم یافت که نگهداری و بهسازی نیروی انسانی از اهمیت قابل توجهی در مقایسه با دیگر اجزاء این فرایند برخوردار است. چنانچه نقصانی در این مرحله از فرایند صورت پذیرد اتلاف منابع زیادی را به همراه دارد. بنابراین برای درک برداشت کارکنان از عملکردها و فعالیتهای سازمانها بخصوص در حوزه منابع انسانی ، ضرورت دارد به رضایت کارکنان توجهی ویژه صورت پذیرد.لذا اهمیت رضایت شغلی به دلیل نقشی است که در بهبود و پیشرفت سازمان و نیز در سلامت نیروی کار دارد. (افتخاری ،1387)
تحقیقات نشان داده اند که رضایت شغلی در بسیاری از عوامل بهره وری سازمانی نقش تعیین کننده دارد. بهبود عملکرد در رفتار مدنی سازمانی، تعهد سازمانی، دلبستگی شغلی و سلامت روانی کارکنان و کاهش رفتارهایی همچون غیبت از شغل، ترک خدمت و بسیاری از رفتارهای دیگر، از جمله پیامدهای ایجاد رضایت شغلی در کارکنان سازمانهاست. این پیامدهای ارزشمند باید انگیزه ای قوی برای توجه جدی مدیران سازمانها به موضوع رضایت شغلی کارکنان و انجام اقدامهایی در راستای ایجاد آن باشد.
( خدایاری فرد و همکاران ،1388)
از جمله گروه هایی که از انجام این پژوهش بهره می برند مدیران سازمان ها به ویژه مدیران منابع انسانی سازمان ها که با انجام پژوهش حاضر و بررسی این ارتباط، توجه بیشتری به این موضوع مهم (مهارت های ارتباطی) خواهند داشت. ( یوسف زاده، زارعی ،1389)
اهداف پژوهش
رضایت شغلی، بسیاری از متغیرهای سازمانی را تعیین می کند. تحقیقات متعدد نشان داده اند رضایت شغلی از عوامل مهم افزایش بهره وری، دلسوزی کارکنان نسبت به سازمان، تعلق و دلبستگی آنان به محیط کار ، برقراری روابط خوب و انسانی در محل کار، ایجاد ارتباطات صحیح، بهبود روحیه و علاقه کاری است . ( خدایاری فرد و همکاران ،1388)
از این رو، هدف اصلی این پژوهش:
1. سنجش رابطه بین مهارتهای ارتباطی مدیران(همدلی، تساوی، و مثبت گرایی) با رضایت شغلی کارکنان در اداره کل امور مالیاتی استان گیلان
2. سنجش تاثیر متغیر جنسیت در رابطه بین مهارتهای ارتباطی مدیران و رضایت شغلی کارکنان، در اداره کل امور مالیاتی استان گیلان
به منظور بهبود مهارتهای ارتباطی مدیران و افزایش رضایت شغلی کارکنان می باشد.
چارچوب نظری تحقیق
کوهلن1 طی پژوهشی به این نتیجه رسید که بین رضایت شغلی و سلامت روانی کارکنان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. پیرون2و همکاران ( 1976 ) در مقایسه افراد با گرایش های روان رنجور و روانپریش با افراد سالم به این نتیجه رسیدند که روان پریش ها و روان رنجورها در ارتباط با خرده مقیاس های رضایت شغلی شامل سرپرستی،ترفیعات،حقوق،همکاران و ماهیت شغل رضایت شغلی کمتری دارند.
تحقیق رائول3 و همکاران ( 2001 ) ، نشان داد که سطح رضایت شغلی با مثبت نگری در جهت حالت روانشناختی خوب داشتن، ارتباط دارد. ( خدایاری فرد و همکاران ،1388)
در تحقیق دیگری که در این زمینه توسط امیری و همکاران(1386) صورت گرفته است. نتایج نشان داده است که بین مهارتهای ارتباطی مدیران و رضایت شغلی کارکنان رابطه ی مستقیم و معنی داری وجود دارد. یعنی هرچه مهارتهای ارتباطی بیشتر باشد رضایت شغلی نیز بیشتر می شود. ( امیری و همکاران،1386)
پژوهشی دیگر که در خصوص تاثیر عدالت سازمانی (تساوی) بر تمایل به ترک شغل از طریق رضایت شغلی توسط رحیم نیا و هوشیار صورت گرفته نتایج حاکی از این است که عدالت سازمانی بر رضایت شغلی تاثیر دارد. تحقیقات دیگران نیز این مطلب را ثابت کرده و با نتایج این تحقیق همخوانی دارند. جوردان (2001) ،یعقوبی و همکاران (1388)، سید جوادین و همکاران(1387)، همگی در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده اند که هرچه عدالت سازمانی بیشتر رعایت شود رضایت شغلی کارکنان بیشتر می شود و پیامدهای مثبتی را برای سازمان به بار خواهد آورد. ( رحیم نیا، هوشیار ،1389)
در تحقیقات زیادی که در بیمارستانهای کشور صورت گرفته در خصوص رضایت شغلی و عوامل موثر بر آن نشان داده اند که بین رضایت شغلی مدیران و کارکنان و مشخصات فردی از قبیل جنس، سن، وضعیت تاهل و تعداد فرزند و سطح تحصیلات و سنوات خدمت روابط معناداری وجود دارد در 14 پژوهشی که به منظور تعیین عوامل موثر بر رضایتمندی و نارضایتی شغل کارکنان در مراکز درمانی استرالیا انجام شده عواملی چون انعطاف پذیری محیط کار و انجام کار بصورت گروهی منجر به رضایت شغلی گردیده و کار با افراد بدون مهارت و آموزش ندیده وظایف سنگین و طاقت فرسا مثل مستند سازی و امور دفتری، تنش ناشی از انتظارات نقش منجر به نارضایتی شغلی کارکنان شده است. (مصدق راد،1383)
یکی از پژوهشهای انجام شده در رابطه با این تحقیق پژوهش زارعی و یوسف زاده (1389 ) بوده که در ایران صورت گرفته است و در آن به تبیین شاخص های مهارت ارتباطی مدیران و نقش آن در رضایت شغلی کارکنان پرداخته شده است. به طور خلاصه در خصوص نتایج حاصل از بررسی رابطه ی بین مهارت ارتباطی مدیران و رضایت شغلی کارکنان نتایج نشان داد که رابطه ای قوی بین این دو متغیر ( مهارت ارتباطی و رضایت شغلی) وجود دارد. در خصوص تک تک شاخص ها نیز قوی ترین ارتباط ها بین شاخص های همدلی و مهارت اجتماعی با رضایت شغلی مشاهده شد و ضعیف ترین ارتباط نیز مربوط به شاخص خود نظمی بود. (یوسف زاده،زارعی،1389 )
در این تحقیق رضایت شغلی کارکنان به عنوان متغیر وابسته و مهارتهای ارتباطی مدیران (همدلی، مثبت گرایی،تساوی ) به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شده و تاثیر مهارتهای ارتباطی مدیران بر رضایت شغلی کارکنان مورد سنجش قرار می گیرد.
مدل تحلیلی تحقیق که برگرفته از پژوهش(یوسف زاده، زارعی،1389) بوده که متغیر تساوی به عنوان یکی از ابعاد متغیر مستقل و متغیر جنسیت به عنوان متغیر تعدیلگر به مدل اضافه گردیده است. جهت خلاصه نمودن مدل به دلیل محدودیت زمانی و بالاتر بردن کیفیت تحقیق، برخی از متغیرهای مربوط به مهارتهای ارتباطی که در مدل زارعی و یوسف زاده بکار گرفته شده است در این مدل حذف گردیده است.
رضایت شغلی
جنسیت
شکل 1-1 مدل تحلیلی تحقیـق
(یوسف زاده،زارعی،1389)
فرضیات تحقیق:
1. بین همدلی مدیران و رضایت شغلی کارکنان رابطه وجود دارد.
2. بین تساوی در بین کارکنان و رضایت شغلی آنان رابطه وجود دارد.
3. بین مثبت گرایی مدیران و رضایت شغلی کارکنان رابطه وجود دارد.
4. جنسیت کارکنان رابطه بین مهارتهای ارتباطی مدیران و رضایت شغلی کارکنان را تعدیل می کند.
تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش:
متغیر وابسته
رضایت شغلی
رضایت شغلی، نوعی احساس رضایت و رضایت خاطر فرد از شغل خود در سازمان است که با کار مناسب با استعدادها، میزان موفقیت در شغل، تامین نیازهای منطقی، شکوفایی استعدادها، پیشرفت شغلی،تجربه های موفق و جو سازمانی ارتباط دارد. ( خدایاری فرد و همکاران ،1388)
رضایت شغلی یعنی، دوست داشتن وظایف مورد لزوم یک شغل. شرایطی که در آن کار انجام می گیرد و پاداشی برای انجام آن دریافت می شود.( اسدی شیرین، 1387؛ص 89)
تعریف رضایت شغلی را میتوان به تلاش کلاسیک که در سال 1935 توسط رابرت هاپاک تعریف شد، نسبت داد. وی درباره پیچیدگی رضایت شغلی هشدار داد و آن را به عنوان ترکیبی از موارد روا نشناختی، فیزیولوژیک و محیطی که باعث می شود شخص اظهار نماید که " من از شغل خود رضایت دارم تعریف کرده است "در حالی که لِوین معتقد است که رضایت شغلی به میزان علاقه افراد نسبت به شغلشان اشاره دارد. ( سید عامری و همکاران، 1388 )
در این پژوهش نمره ای که افراد از پرسشنامه رضایت شغلی می گیرند، میزان رضایت شغلی آنها را نشان می دهد.
متغیر مستقل:
مهارتهای ارتباطی مدیران
ارتباطات طیف وسیعی از مباحث را در برمی گیرد. هرگونه تعریفی از این مبحث، به همان گستره ارتباطات می تواند خیلی عادی و دم دستی و یا خیلی پیچیده و غامض باشد. ما می توانیم جنبه های متمایز ارتباطات را براساس این گونه تعاریف متفاوت تشریح و توصیف کنیم اما یک تعریف واحد و یکسان یافت نمی شود. انسان، چه در درون خانواده و چه در اجتماع، درگیر شبکه ی پیچیده ای از ارتباطات مختلف است که بخش عمده ای از ذهن، فکر و انرژی او را مصروف خود می دارد. (یوسف زاده،زارعی،1389)
مهارت در ایجاد رابطه مناسب با دیگران بر توانایی ها و اعتماد به نفس ما می افزاید، استعداد و دست آوردهایمان را نمایان می کند و احترام و قدردانی دیگران را جلب می نماید. (هاشمی مطلق،مظفری،89)
با این توصیف وقتی وارد سازمان ها می شویم این کیفیت ارتباطات و بهره وری آن نقشی بی بدیل می یابد. بحث ارتباط سازمانی مساله ای نیست که بتوانیم به راحتی از کنار آن بگذریم. چون اثری مستقیم در
کامیابی ها و ناکامی های ما خواهد داشت. (یوسف زاده، زارعی،1389)
مثبت گرایی
در سالهای اخیر، توجه روان شناسان به مقوله روان شناسی مثبت گرا جلب شده؛ به گونه ای که این جنبش به حوزه مدیریت و رفتار سازمانی هم راه یافته است. امروزه پس از سرمایه انسانی و اجتماعی، سرمایه روان شناختی را می توان به عنوان مبنای مزیت رقابتی در سازمان ها در نظر گرفت. رفتار سازمانی مثبت گرا چنین تعریف می شود: " مطالعه و کاربرد توانمندی های مثبت روان شناختی و نقاط قوت منابع انسانی که قابل توسعه و اندازه گیری باشند و بتوان برای بهبود عملکرد کارکنان، آنها را به صورت اثر بخش مدیریت کرد. (سیمار،2009 )
نتایج پژوهشهای انجام شده در زمینه رفتار سازمانی مثبت گرا حاکی از آن است که ظرفیت های روانشناختی، از قبیل: امیدواری، تاب آوری، خوش بینی و خود- کارآمدی، در کنار هم، عاملی را با عنوان: سرمایه روان شناختی تشکیل می دهند. به عبارت دیگر، برخی متغیرهای روان شناختی، از قبیل: امیدواری،
تاب آوری، خوش بینی و خود- کارآمدی، در مجموع یک منبع یا عامل نهفته جدیدی را تشکیل می دهند که درهر یک از این متغیرها، نمایان است. (همان منبع)
یک ارتباط میان فردی موثر، زمانی رخ می دهد که از مثبت گرایی نسبی بهره مند باشد. فردی که احساس ناخوشایندی نسبت به خود دارد بی تردید این احساس نا خوشایند را به نحوی به دیگران منتقل می کند و در آنان نیز این احساس ناخوشایند و منفی را شکل می دهد. ارتباط میان فردی زمانی به درستی شکل
می گیرد و به بالندگی خود نزدیک می شود، که احساس خوشایند خود را نسبت به طرف مقابل به او منتقل کنیم.(یوسف زاده،زارعی،1389)
این متغیر توسط سوالات شماره 1 الی 13 پرسشنامه سنجیده می شود.
همدلی
همدلی به مفهـوم توازن کلامی یا غیرکلامی داشتـن با مـردم اسـت بطوریکه آنها احساس راحتی کنند و به شما اعتماد و اطمینان داشته باشند. (سعادت مباشری،1388 ؛17)
همدلی صحیح یا دقیق عبارت است از: خواندن افکار و احساسات دیگران یا به عبارت بهتر، ارزیابی یا توانایی استنباط دقیق محتوای ویژه ی افکار و احساسات دیگران به صورت موفقیت آمیز. توانایی استنباط صحیح محتوای ویژه ی افکار و احساسات دیگران نشان دهنده ی، مهارت همدلی در فرد است. برای یک رهبر، همدلی به معنای پذیرش عواطف و احساسات دیگران همانند عواطف خود و تلاش برای راضی و خشنود کردن همگان نیست. بلکه همدلی به معنی توجه توام با از خودگذشتگی نسبت به احساسات کارکنان در فرایند اتخاذ تصمیمات ، هوشمندانه است.(یوسف زاده،زارعی،1389)
این متغیر توسط سوالات شماره 14 الی 22 پرسشنامه سنجیده می شود.
تساوی
تئوری عدالت و انتظار عدالت و تساوی از زمان ارسطو وجود داشته است. رز، لنید و تیلور ، اعتقاد دارند احساس اینکه با شما به طور منصفانه مشابه فرد دیگری رفتار می شود، منجر به یک حس تعلق و افزایش خود ارزشی میشود. در مقابل، اگر احساس کنیم که با ما به طور غیر منصفانه رفتار می شود، ممکن است احساس دور بودن از گروه به ما دست بدهد و خود ارزشی ما کم شود. (رحیم نیا ، هوشیار،1389)
این متغیر توسط سوالات شماره 23 الی 31 پرسشنامه سنجیده می شود.
قلمرو تحقیق:
الف) قلمرو زمانی: تحقیق حاضر در محدوده زمانی مرداد لغایت بهمن ماه 1391 صورت می گیرد.
ب) قلمرو مکانی: قلمرو مکانی این تحقیق کارکنان شاغل در ادارات امور مالیاتی استان گیلان می باشد.
ج) قلمرو موضوعی: مربوط به تاثیر مهارتهای ارتباطی مدیران ( مثبت گرایی، همدلی، تساوی) در رضایت شغلی کارکنان در حوزه رفتار سازمانی می باشد.
روش تحقیق
هر تحقیق تلاش سیستماتیک و روشمند به منظور دستیابی به پاسخ یک پرسش یا راه حلی برای یک مساله است، که بر این اساس تحقیقات صورت گرفته را بر اساس هدف از انجام تحقیق می توان طبقه بندی نمود. این تحقیق بر مبنای هدف جزء تحقیقات کاربردی است.
طبقه بندی دیگر برای تحقیقات انجام گرفته، بر حسب روش انجام تحقیق می باشد که تحقیق حاضر به روش تحقیق همبستگی انجام می گیرد. در تحقیق همبستگی هدف اصلی آن است که مشخص شود آیا رابطه ای بین دو یا چند متغیر وجود دارد؟ اندازه و حد آن چقدر است؟
در تحقیق حاضر به منظور دستیابی به نتایج مورد نظر و انجام شایسته روش تحقیق از روشهای زیر بهره گرفته شد:
1. مطالعات کتابخانه ای: جهت تدوین مبانی، تعاریف و مفاهیم نظری تحقیق
2. تحقیقات میدانی: در خصوص جمع آوری اطلاعات برای تایید یا رد فرضیه های تحقیق
جامعه آماری و نمونه
جامعه آماری4 انبوهه ای از همه مواردی است که با مجموعه معیارهای مشخصی تطبیق می کنند. عناصر جمعیت؛ اعضا یا واحدهای یگانه ای از جمعیت اند. آنها می توانند چیزهایی مثل مردم، کنشهای اجتماعی، رویدادها، اماکن، زمان یا اشیا باشند. پژوهشگر آزاد است جمعیت را به هر نحوی که مناسب حال پرسشهای پژوهش خود می داند تعریف کند.
یک نمونه گزیده ای از عناصر (اعضا یا واحدهای ) جمعیت است. نمونه برای دستیابی به احکامی درباره جمعیت بکار می رود. (بلیکی،1389؛257)
جامعه آماری
جامعه آماری این تحقیق کارکنان ادارات کل امور مالیاتی استان گیلان بوده که شامل 740 نفر کارمند در پستهای مختلف؛ کارشناس، کارشناس ارشد، رئیس گروه، رئیس امور، معاونت می باشد. آمار تعداد کارکنان واحدهای مالیاتی استان از امور اداری اداره کل امور مالیاتی استان گیلان تهیه شده است .
حجم نمونه
برای تهیه حجم نمونه مورد نیاز، از فرمول نمونه گیری زیر استفاده گردیده است. با استفاده از این فرمول، نمونه آماری کارکنان 198 نفر برآورد گردیده و 26.7 % کل جامعه می باشد.
جامعه محدود
=حجم نمونه
= اندازه متغیر مورد بررسی مطابق توزیع نرمال استاندارد با سطح عدم اطمینان
= میزان خطا
= واریانس جامعه (براساس متغیر مورد بررسی)
= حجم جامعه
ابزار جمع آوری داده ها
برای جمع آوری داده های مرتبط با تحقیق از ابزار پرسشنامه استفاده گردیده است. برای جمع آوری اطلاعات در مورد متغیرهای مهارتهای ارتباطی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردیده است. پرسشنامه ای شامل 31 سوال که پس از بررسی و مطالعه پرسشنامه های مختلف در خصوص مهارتهای ارتباطی تهیه و تدوین گردیده است.
برای سنجش رضایت شغلی از پرسشنامه ( JDI )5 که توسط ویسوکی6 و کروم7 ابداع شده، استفاده گردیده است. ( مقیمی،1390 ؛394)
این ابزار 5 جنبه مختلف از شغل ارائه می دهد که برای هرجنبه تعدادی معیار وجود دارد تا احساسات فرد نسبت به شغلش را مورد سنجش قرار دهد.
پنج عاملی که به عنوان ابعاد رضایت شغلی مطرحند عبارتند از :
1. پرداخت: میزان حقوق دریافتی و انصاف و برابری در پرداخت.
2. شغل: حدی که وظایف شغلی، فرصت را برای آموزش و پذیرش مسئولیت فراهم می آورد.
3. فرصتهای ارتقاء: قابلیت دسترسی به فرصتها برای پیشرفت.
4. سرپرست: تواناییهای سرپرست برای نشان دادن علاقه و توجه به کارکنان.
5. همکاران: حدی که همکاران، دوستان، شایسته و حمایتی هستند. (مقیمی،1390 ؛391)
جدول 3-1. سوالات مربوط به متغیرها در پرسشنامه به تفکیک انواع و ابعاد آنها
متغیر
ابعاد
سوالات
مهارتهای ارتباطی مدیران
همدلی
22-14
مثبت گرایی
13-1
تساوی
31-23
رضایت شغلی
کار(شغل)
الف (10-1)
سرپرست
ب (8-1)
همکار
ج (10-1)
ارتقاء
د (5-1)
پرداخت
ه (6-1)
روایی و پایایی ابزار گردآوری اطلاعات
روایی/ اعتبار8
سوالی که در آزمون روایی مطرح می شود این است که آیا آنچه را که ما مشاهده و ثبت می کنیم یا مورد پرسش قرار می دهیم واقعاً همان هدف اصلی و تعیین شده تحقیق است یا خیر. به عبارت دیگر، آیا واقعاً همان چیزی اندازه گیری می شود که ما مدعی اندازه گیری آن هستیم ؟( اسدی شیرین،1387؛98)
در این تحقیق برای بررسی صحت و سقم سوالات، ابتدا پرسشنامه ها در بین تعدادی از متخصصین و خبرگان توزیع شد و پس از اطمینان از نتایج بدست آمده و تایید اساتید محترم، پرسشنامه ها در بین اعضای نمونه توزیع گردید.
پایایی/ اعتماد پذیری
مفهوم قابلیت اعتماد یا پایایی9 ابزار به این معناست که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسان به دست می دهد. به بیان دیگر پایایی به طور اساسی به ثبات، هماهنگی، دقت و پیش بینی پذیر بودن یافته های پژوهش مربوط می شود.(حسنقلی پور و همکاران،1389)
برای سنجش پایایی، در این تحقیق ابتدا قبل از آزمون نهایی، یک مرحله پیش آزمون صورت گرفت. بدین صورت که تعداد 25 پرسشنامه به صورت تصادفی در جامعه مورد مطالعه توزیع گردید و پس از جمع آوری پرسشنامه ها، با استفاده از نرم افزار spss مقدار ضریب پایایی ( آلفای کرونباخ ) محاسبه گردید.
معمولاً ضریب اعتماد آلفای کرونباخ از صفر ( 0 ) به معنای عدم پایداری ، تا مثبت یک ( 1+ ) به معنای پایایی کامل قرار می گیرد.
و هرچه مقدار بدست آمده به عدد مثبت یک نزدیکتر باشد قابلیت اعتماد پرسشنامه بیشتر می شود. در این مطالعه مقدار آن برای پرسشنامه مهارتهای ارتباطی و رضایت شغلی کارکنان به ترتیب2/94 و 7/89 درصد بدست آمد که نشان دهنده اعتبار بالای پرسشنامه ها بود.
جدول3-2. ضرایب آلفای کرونباخ محاسبه شده برای هریک از متغیرها بر اساس پرسشنامه های آزمایشی
متغیر
تعداد سوالات
مقدار آلفای کرونباخ
مهارتهای ارتباطی
همدلی
9
896.
مثبت گرایی
13
847.
تساوی
9
892.
مهارتهای ارتباطی کلی
31
942.
رضایت شغلی
39
897.
پس از انجام پیش آزمون با استفاده از فرمول نمونه گیری تعداد نمونه ی لازم برای تحقیق محاسبه گردید. که با توجه به محاسبات 198 پرسشنامه توزیع و جمع آوری گردید.
روشهای تجزیه تحلیل داده ها
در این تحقیق به منظور تجزیه و تحلیل داده های آماری و بررسی فرضیات تحقیق با بکارگیری نرم افزار آماری spss ، از آماره های توصیفی و آزمون های استنباطی متناسب با نوع داده ها و متغیرها استفاده شده است. از روشهای آمار توصیفی که پدیده های مورد نظر را توصیف می کند برای خلاصه کردن، طبقه بندی داده ها و تعیین فراوانی پاسخها، میانگین و درصد گیری استفاده شده و از روش آمار استنباطی برای تعیین روابط میان متغیرها و سایر اجزاء و به منظور آزمون فرضیات از آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. و جهت سنجش تاثیر متغیر تعدیلگر از آزمون رگرسیون بهره گرفته شده است.
منابع وماخذ :
1. اسماعیلی،محمدرضا، انصاری رنانی، قاسم.( 1386). بررسی رضایت شغلی کارکنان شرکت آب و فاضلاب استان لرستان، دو ماهنامه علمی- پژوهشی دانشور رفتار، دانشگاه شاهد، سال14، شماره 23، ص80 -65
2. اسدی،عبداله.( 1389). عوامل تاثیر گذار در انگیزش کارکنان، ص 2
3. اسدی شیرین، گلباغ.( 1387). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و رضایت شغلی (مطالعه موردی :دانشگاه کردستان)، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی(گرایش تولید و عملیات)، ص89
4. افتخاری،اکبر و همکاران.( 1387).طراحی مدل جامع سنجش رضایت شغلی کارکنان،
ص 7-3
5. امیری ،سیما و همکاران.( 1387). بررسی رابطه بین مهارتهای ارتباطی مدیران و رضایت شغلی کارکنان در ادارات کل استان خراسان شمالی، پژوهشهای تربیتی – دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، شماره چهاردهم، ص18-1
6. بشارت، محمد علی و همکاران.( 1390). نقش واسطه ای خودشیفتگی در رابطه بین همدلی و کیفیت روابط بین شخصی ، فصلنامه روانشناسی کاربردی ، سال پنجم، شماره 1 (17) ، ص 23-7
7. بلیکی، نورمن.( 1389). طراحی پژوهشهای اجتماعی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران، نشر نی، چاپ سوم، ص 257
8. بولتون، رابرت.( 1380). مهارتهای ارتباطی چگونه صراحت لهجه داشته باشیم، به دیگران گوش دهیم و اختلافها را رفع کنیم ( مترجم: دکتر منصور شاه ولی) چاپ اول، انتشارات مرکز نشر دانشگاه شیراز، ص24-21 و 436-414
9. پاشا شریفی، حسن، صالح بلوردی، آناهیتا.( 1389). بررسی رابطه خودآگاهی در موقعیت شغلی با رضایت شغلی مدیران فروش سازمان مدیریت صنعتی ایران، فصلنامه تازه های روانشناسی صنعتی، سازمانی، سال نخست، شماره 2، ص 26-22
10. پورسلطانی، حسین و همکاران.( 1390). ارتباط بین ادراک از عدالت با رضایت شغلی در کارکنان پژوهشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری، پژوهشهای مدیریت ورزشی و علوم حرکتی، سال اول، شماره 1، ص 70-59
11. توانایی، محمد حسین، سلیم زاده، الهه.( 1389). بررسی تاثیر مثبت اندیشی از دیدگاه قرآن و حدیث، پژوهشنامه علوم و معارف قرآن کریم، سال دوم، شماره 7، ص 63-39
12. حسنقلی پور، طهمورث و همکاران.( 1389). تاثیر برنامه های تشویق صادرات بر عملکرد صادراتی، نشریه مدیریت بازرگانی ، دوره 2، شماره 2، ص 40-21
13. خدابخش، محمد رضا، منصوری ، پروین.( 1391). رابطه عفو و همدلی در دانشجویان پزشکی و پرستاری،افق دانش، فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد، دوره 18، شماره 2، ص55-45
14. خدایاری فرد، محمد و همکاران.( 1388). سنجش میزان رضایت شغلی کارکنان و رضایت مشتریان بانک صادرات ایران و الگوی مداخله روانشناختی به منظور ارتقای آن، ص 6
15. خلیل زاده، نورالله.( 1376). بررسی تاثیر عوامل موثر در رضایت و عدم رضایت شغلی دانشجو معلمان دانشگاه پیام نور ارومیه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران ، ص 21
16. رابینز، استیفن پی.(1378). رفتار سازمانی (مفاهیم، نظریه ها و کاربردها)،
(مترجم: علی پارسائیان، سید محمد اعرابی)، چاپ دوم، جلد دوم، دفتر پژوهشهای فرهنگی، ص584-582
17. رحیم نیا، فریبرز، هوشیار، وجیهه.( 1389). تاثیر عدالت سازمانی بر تمایل به ترک شغل از طریق رضایت شغلی، نشریه علمی پژوهشی مدیریت فردا، سال نهم،شماره 24، ص42-23
18. رحیم نیا، فریبرز، فرزانه، ژاله.( 1388). بررسی نقش تعدیل کنندگی عدالت سازمانی بر رابطه بین ادراک از فضای سیاسی سازمان و ارتباط گریزی افراد، پژوهشنامه مدیریت تحول، سال اول، شماره 2، ص 46-21
19. رضا زاده گلی، حمید.(1387). مبانی ارتباطات انسانی و کاربرد آن در زندگی موفق، نشر شیوه، ص5
20. رضائیان، علی، نائیجی ، محمدجواد.( 1388). اثرات هیجان پذیری و شخصیت بر رضایت شغلی، مطالعه ای در صنعت نفت ایران، چشم انداز مدیریت ، شماره 33، ص 66-49
21. رضایی،اکبر، خلیل زاده، احد.( 1388). رابطه بین هوش اجتماعی مدیران با رضایت شغلی معلمان مدارس، علوم تربیتی، سال دوم، شماره 7، ص 145-121
22. رئیسی، پوران و همکاران.( 1388). همبستگی هوش هیجانی با مهارتهای ارتباطی مدیران بیمارستانهای آموزشی قزوین، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، سال سیزدهم، شماره 4 ( پی در پی 53) ، ص 62-75
23. ساعتچی،محمود و همکاران. ( 1387). بررسی رابطه میان انگیزه ی شغلی مدیران ، رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان (دبیران ) مقطع متوسطه ی شهرستان مرودشت، فصلنامه رهیافتی نودر مدیریت آموزش دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، سال اول، شماره دوم، ص 168-147
24. سعادت مباشری، ابراهیم.( 1388). بررسی عوامل ارتباطی موثر بر ابعاد توانمند سازی کارکنان اداره کل امور مالیاتی استان گیلان، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت دولتی، ص 17 و 131
25. سکاران،اوما.(1390). روشهای تحقیق در مدیریت ( مترجم: محمد صائبی ، محمود شیرازی)
ناشر: مرکز نشر آموزش مدیریت دولتی، چاپ نهم، ص6
26. سیدجوادین، سیدرضا و همکاران.(1387). شناخت نحوه تاثیرگذاری ابعاد عدالت سازمانی بر
جنبه های گوناگون رضایت شغلی و سازمانی ، نشریه مدیریت بازرگانی ، دوره 1 ، شماره 1 ،
ص70-55
27. سید عامری، میر حسین و همکاران.( 1388). رابطه بین جو سازمانی با میزان رضایت شغلی کارکنان ادارات تربیت بدنی در استانهای کردستان و کرمانشاه،پژوهش در علوم ورزشی، شماره 23، ص60-40
28. سیمار اصل، نسترن و همکاران .( 1389).استفاده از روانشناسی مثبت گرا در مدیریت و رهبری سازمانی (جنبشی روبه گسترش)، ص 10-1
29. شفیع آبادی ، عبداله، خلج اسدی، شدیده.( 1389). بررسی رایطه بین رضایت شغلی با سلامت روانی کارکنان شاغل دانشگاه فصلنامه تازه های روانشناسی صنعتی ، سازمانی، سال نخست، شماره 2، ص33-27
30. شهامت، نادر .(1390). بررسی رضایت شغلی اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی از دو جنبه انگیزشی بهداشتی فصلنامه علمی- پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزش، سال دوم ، شماره 2، ص 130-107
31. طاهری عطار، غزاله.( 1388). بالندگی سازمان در پرتو عدالت سازمانی ، نشریه منابع انسانی ، شماره دوم، ص 44-38
32. ظهوری، قاسم و همکاران.( 1387). بررسی اثرات تصمیم گیری مشارکتی بر رضایت شغلی کارکنان بانک کشاورزی استان خوزستان ، دانش مدیریت ، دوره 21، شماره 80، ص 76-61
33. عسگری، پرویز، نکل زاده، مریم.(1390). رابطه استرس شغلی، حمایت اجتماعی با خشنودی شغلی در کارکنان شرکت حفاری ، ص50 -35
34. علیپور شیرسوار ، حمیدرضا، یحیی پور، مهرداد.( 1390). بررسی رابطه تاثیرگذاری ابعاد عدالت سازمانی بر جنبه های گوناگون رضایت شغلی و سازمانی پرسنل شرکت مدیریت تولید برق گیلان، ص4-1
35. غلامی، علیرضا.( 1388). عوامل موثر بر کیفیت زندگی کاری در سازمان،ماهنامه توسعه انسانی پلیس،سال ششم،شماره 24 ، ص 100 -79
36. فرزانه، ژاله.( 1389). مثبت گرایی در رفتار سازمانی، مجله تدبیر، شماره 216، ص 29-24
37. فروهر، محمد.( 1390). رفتار سازمانی و پژوهش سازمانی مثبت گرا رویکردهای نوین رفتار سازمانی، ص 6-2
38. فیاضی، مرجان و همکاران.( 1387). سرمایه روانشناختی مبنایی برای مزیت رقابتی ، مجله تدبیر ، شماره200 ، ص 48-44
39. قاسمی، بهروز.( 1390). مدیریت رفتار سازمانی ، انتشارات سپاهان ، چاپ دوم، ص 131-125و
435-403
40. قلی زاده، محمد رضا و همکاران.( 1389). بررسی تاثیر سبکهای رهبری بر رضایت شغلی کارکنان نیروی انتظامی ، دو ماهنامه توسعه انسانی پلیس ، سال هفتم، شماره 28، ص45-29
41. کلدی، علیرضا، سمواتیان، بهاره.(1388). بررسی علل و عوامل موثر بر رضایت شغلی کارکنان زن و مرد شعب سازمان تامین اجتماعی تهران، پزوهش نامه علوم اجتماعی ، سال دوم،شماره دوم، ص 89-73
42. کوشکی، شیرین و همکاران.( 1388). رابطه ویژگیهای شخصیتی با عوامل رضایت شغلی دبیران ، ص 11-9
43. گنجه خسروی ، بهادر.(1390). رابطه بین هوش هیجانی و نمایندگی موثر، مجله بین المللی کسب و کار و علوم اجتماعی ، سال دوم ، شماره 19، ص 235-223
44. محمدنیا، اشرف.( 1390).رضایت شغلی شرط موفقیت بانکها، بانک و اقتصاد،شماره116، ص 57-54
45 . میردریکوندی، رحیم.(1379). شغل، رضایت شغلی و روشهای ارزیابی آن، فصلنامه معرفت، شماره 38، ص 77-64
46. مرتضوی ، سعید، مهربان، حمید.( 1383). بررسی رابطه بین مهارتهای ارتباطی مدیران و تعهد سازمانی دبیران، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی ، سال چهارم، شماره 16، ص 144-123
47. مروری، مصطفی.(1389). بررسی رابطه رضایت شغلی و متغیرهای جمعیت شناختی و مقایسه آن در معلمان دانش آموزان کم توان ذهنی و ناشنوا مقطع راهنمایی استان مازندران،تعلیم و تربیت، شماره 105، ص 20-11
48. مرادی ،جلال.( 1386). مهارت همدلی، ص 5-4
49. مصدق راد، علی محمد.( 1383). بررسی رابطه رضایت شغلی کارکنان با سبک مدیریت مدیران بیمارستانهای دانشگاهی شهر اصفهان، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی ،سال چهارم، شماره 12،
ص 176-143
50. مقیمی ، محمد.(1390). سازمان و مدیریت رویکردی پژوهشی، انتشارات ترمه، چاپ هفتم،
ص391-383
51. مهرام، بهروز، دشتی، رحمت آبادی، مرضیه.( 1388). تاثیر سبک رهبری مدیران بر احساس برابری کارکنان دانشگاه علوم پژشکی مشهد، مدیریت سلامت، 12 (38) ، ص 16-7
52. میرزامحمدی، محمدحسن، زاهدی، زهرا.( 1385). بررسی رابطه تاین سلسله مراتب نیازهای مازلو با میزان رضایت شغلی مدیران آموزشی ، دوماهنامه علمی پژوهشی دانشور رفتار/ دانشگاه شاهد، شماره21، سال سیزدهم، ص32-25
53. نجارپوراستادی، سعید و همکاران.( 1389). بررسی رابطه ویژگیهای شخصیتی و باورهای غیر منطقی با رضایت شغلی در بین کارکنان سهامی خاصی مخابرات استان آذربایجان شرقی، فراسوی مدیریت، سال چهارم، شماره 13، ص 58-39
54. نصیری پور، امیر اشکان و همکاران.( 1388). نظام ارتباطات و رابطه آن با تعارض سازمانی در مجتمع بیمارستانی حضرت رسول اکرم تهران، مجله پژوهشهای مدیریت، شماره 83، ص64-55
55. وردی نژاد، فریدون.( 1385). ارتباطات و الگوههای ارتباطی در سازمان، مجله جهانی رسانه، نسخه فارسی، دوره 1، شماره2، ص9-1
56. هاشمی مطلق،شقایق، مظفری،سید امیر احمد.( 1389). مقایسه مهارتهای ارتباطی و کیفیت کاری اعضای هیئت علمی فعال و غیر فعال حرکتی دانشگاه های آزاد اسلامی استان آذربایجان، فراسوی مدیریت ، سال سوم، شماره 12، ص32-7
57. یوسف زاده،سعید، زارعی ،متین.( 1389). تبیین شاخصهای مهارت ارتباطی مدیران و نقش آن در رضایت شغلی کارکنان،فصلنامه روانشناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن سال اول، شماره 2، ص 48-29
58. یوسفی، فریده.( 1385). رابطه هوش هیجانی و مهارتهای ارتباطی در دانشجویان، فصلنامه روانشناسان ایرانی، سال سوم، شماره 9، ص13-5
59. Armstrong Arons, Pamela. (2010), Middle management communication and interaction practices and their influence on employee satisfaction and motivation, A Dissertation Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Doctor of education in educational leadership university of phoenix, pp 69-80
60. Aziri, Brikend. (2011) , Job satisfacyion:a literature review , Management Research and Practice Volume 3, Issue 4 , pp77-86
61. Bakker, Arnold B & Schaufeli, wilmar B. (2008), Positive organizational behavior: Engaged employees in flourishing organizations, Journal of Organizational Behavior J. Organiz. Behav. 29, 147-154 , pp147-154
62. cherose,raduan et al. (2006),quality of work life: implication of career dimensions", American journal of applied sciences, vol 2, pp61-67
63. Coldwell, D.A.L & Perumal,S. (2007) , Perceptions of the Measurability, Importance and Effects of Work Equity on Job Satisfaction and Work Motivation:An Exploratory Study of the Utility of EquityTheory, Alternation 14,1 , ISSN 1023-1757 , pp 197 – 17
64. Gardner, Lisa & Stough, Con. (2002), Examining the relationship between leadership and emotional intelligence in senior level managers, Leadership & Organization Development Journal 23/2 , pp68-78
65. Hossam El-Din KHALIFA, Mohamed , TRUONG, Quang. (2010), The Relationship between Employee Perceptions of Equity and Job Satisfaction in the Egyptian Private Universities, Eurasian Journal of Business and Economics, 3 (5), pp 135-150.
66. Hussin , Anuar. (2011) ,the relationship between job satisfaction and job performance among employees in tradewinds group of companies, A Master's Project submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Human Resource Management, pp3
67. Kosteas, Vasilios D . (2009), Job Satisfaction and Promotions, pp1.
68 . Luthans, Fred & Avolio, Bruce. (2009), The "Point" of Positive Organizational Behavior, Published in Journal of Organizational Behavior 30, pp 291-307
69. Luthans , Fred & Youssef , Carolyn. (2007) ,Emerging Positive Organizational Behavior , Journal of Management, Vol . 33 , No . 3, pp 321 – 349
70. Nadiri. H & Tanova.C. (2010), An investation of the role of justice in turnover intentions, job satisfaction, and organizational citizenship behavior in hospitality industry, international jurnal of hospitality management 29, pp 33-41
71. Omolase, Charles O et al. (2010), Job satisfaction amongst Nigerian ophthalmologists: an exploratory study, pp 1.
72. origo,Federica&et al. (2008),work place flexibility and job satisfaction : some evidence from turope, international journal of manpower ,vol.29, pp 539-566
73. Rethinam, guna seelan et al. (2008), construct of quality of work life: " a perspective of information and technology professionals", European journal of social sciences, vol7, pp58-70
74. Rydrychowicz,Stefan f. (2005),the influence of interpersonal communication on human development, Psychology of Language and Communication, Vol. 9, No. 2, pp69-82
75. Sethi, Deepa, Seth, Manisha. (2009), Interpersonal Communication:Lifeblood of an Organization, The IUP Journal of Soft Skills, Vol. III, Nos. 3 & 4, pp33-41
76 . Scott , Brent A et al. (2010), A daily investigation of the role of manager empathy on employee well-being, Organizational Behavior and Human Decision Processes 113 , pp 127-140
77. Ullah Khan, Kalim et al. (2010), The Relationship between Rewards and Employee Motivation in Commercial Banks of Pakistan, Research Journal of Internatıonal Studıes – Issue 14, pp 37-52
78. Vangel, Kristine. (2011), Employee Responses to Job Dissatisfaction, pp 1-14
79. Wright , Thomas A. (2003), The Positive organizational behavior: Incubator an idea whose time has truly come, Journal of Organizational Behavior J. Organiz. Behav. 24, 437-442, pp 437-442
1- kohlen
2- perone
3. Raul
4. Population
5. Job descriptive index
6. Wysocki
7. kromm
8. validity
9.reliability
—————
————————————————————
—————
————————————————————