پرسشنامه کانون کنترل سلامت
مقیاس چند وجهی منبع کنترل سلامت در سال 1978 توسط والستون و همکاران به منظور تعیین منبع کنترل سلامت افراد ساخته شد. این موضوع که شخص دارای محور کنترل سلامتی (منبع کنترل سلامت) از نوع درونی یا بیرونی باشد، بر اساس یک مجموعه مشخصات است. این مشخصات و ویژگی ها به صورت مقیاس بندی شده وجود دارد و به تعیین نوع محور کنترل سلامتی در افراد می پردازد.
مقیاس های تک بعدی در زمینه سنجش نوع کنترل ابتدا توسط والستون و همکاران طراحی شد. مقیاس MHLC شامل سه مولفه با معیار شش گانه لیکرت و مخفف کلمات زیر است:
1-منبع کنترل سلامت مربوط به افراد موثر (PHLC) 1: شامل درجه اعتقاد فرد به این امر که سلامت او به وسیله افراد دیگر تعیین می شود.
2-منبع کنترل سلامت درونی (IHLC) 2: شامل درجه اعتقاد فرد به این امر که عوامل داخلی و رفتارهایش مسئول بیماری و سلامت او است.
3- منبع کنترل سلامت مربوط به شانس (CHLC) 3: شامل درجه اعتقاد فرد به این امر که سلامت او وابسته به شانس، بخت، اقبال و سرنوشت است. این پرسشنامه دارای سه فرم A، B وC است که هر کدام مشتمل بر هجده عبارت و هر مولفه دارای شش عبارت است. فرم A وB در سال 1978 وفرم C که می تواند برای بیماری های خاص یا شرایط معین مورد استفاده قرار گیرد، در سال 1994 منتشر شد، در مدت 14-10 دقیقه تکمیل می شوند.
این پرسشنامه یک ابزار خود گزارشی است. آزمودنی باید در یک مقیاس لیکرت شش درجه ای از کاملا مخالفم (1) تا کاملا موافقم (6) میزان موافقت یا مخالفت خود با هر یک از آن را بیان کند.
روش نمره گذاری: شیوه نمره گذاری پرسشنامه منبع کنترل سلامت بدین صورت است که برای بدست آوردن نمره هر زیر مقیاس کافی است امتیاز همه عبارات مربوط به زیر مقیاس مورد نظر با هم جمع شود.
سوالات زیر مقیاس منبع کنترل سلامت درونی: 17-13-12-8-6-1
سوالات زیر مقیاس منبع کنترل سلامت مربوط به افراد موثر: 18-14-10-7-3-5
سوالات زیر مقیاس سلامت مربوط به شانس: 16-15-11-9-4-2
پایایی و روایی: ضریب پایایی کودر – ریچاردسون برای هر یک از مقیاس منبع کنترل درونی، منبع کنترل مربوط به افراد مهم و منبع کنترل مربوط به شانس به ترتیب 50/0، 61/0، 77/0 گزارش شده است.
مشکی و همکاران (1385) برای تعین روایی و پایایی ابزار مورد نظر، 496 نفر دانشجو را مورد آزمایش قرار دادند. در این پژوهش، تعیین پایایی فرم ب به سه روش باز آزمایی، ثبات درونی و آزمون همتا انجام شد و برای این منظوربه ترتیب از فرمول ضریب همبستگی پیرسون و اسیپیرمن-براون و آلفای کرونباخ استفاده شد.
روایی همزمان مقیاس منبع کنترل سلامت با مقیاس درونی – بیرونی راتر4 مشخص شده است. همبستگی نمرات این آزمون با وضعیت سلامتی آزمودنی ها نیز حاکی از اعتبار ملاکی مطلوب این آزمون است.
برای تعیین روایی فرم ب از مقیاس چند وجهی منبع کنترل سلامت از سه روش روایی محتوا، همزمان و سازه استفاده شده است.
در مطالعه مقدماتی 70 نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران مشارکت نمودند. هدف از این مطالعه، بررسی این نکته بود که آیادانشجویان، جملات گویه های مختلف پرسشنامه را مطابق با منظور و اهداف تهیه کننده پرسشنامه دریافت می کنند یا خیر؟به منظور بررسی روایی همزمان و وابسته به ملاک از اجرای همزمان پرسشنامه های چند وجهی منبع کنترل سلامت و چند وجهی کنترل لوینسون (1976) استفاده شد. در تکمیل همزمان این دو پرسشنامه، ترتیبی داده شد که نیمی از آزمودنی ها نخست ابزار چند وجهی منبع کنترل سلامت و سپس پرسشنامه منبع کنترل لوینسون (IPC) 5 را تکمیل نمایند و نیمی دیگر از آزمودنی ها ابتدا پرسشنامه منبع کنترل لوینسون و سپس فرم ب را تکمیل کنند. نتایج نشان دادند که ضریب همبستگی بین نمرات گروه مورد مطالعه در دو پرسشنامه یاد شده برای مولفه های I، P، C به ترتیب با 57%، 51%و53%بودند که نشاندهنده روایی همزمان این مقیاس به شمار می رود. در این تحقیق برای بررسی روایی سازه ای از روشهای تحلیل عامل تاییدی و تحلیل همبستگی استفاده شد. تحلیل عامل کاوشی در مراحل اولیه یک پژوهش مورد استفاده قرار می گیرد و امکانی را برای گرد آوری متغیر های همبسته با یکدیگر حول سازه ای فراهم می آورد و به تدوین فرضیه برای تعیین فرایند های زیر بنایی به وجود آورنده عامل متغیرها را با دقت و با اندیشه ای که از قبل شکل یافته انتخاب می کند.
در پژوهش حاضر ضرایب همسانی درونی به روش آلفای کرونباخ برای سلامت درونی 81/0، سلامت مربوط به افراد موثر 83/0وسلامت مربوط به شانس 79/0 به دست آمد.
جدول3-8- ضرایب آلفای کرونباخ در پژوهش حاضر
متغیر
ضریب آلفای کرونباخ
سلامت درونی
81/0
سلامت مربوط به افراد موثر
83/0
سلامت مربوط به شانس
79/0
پرسشنامه کانون کنترل سلامت
نام و نام خانوادگی: سن: تحصیلات: تاریخ اجرا: جنست:
با سلام
این پرسشنامه به منظور تعیین نحوه نگرش افراد مختلف به موضوعات خاص و مهم مرتبط با سلامت طراحی شده است. هر یک از عبارات یک جمله اعتقادی هستند که ممکن است شما با آن موافق یا مخالف باشید. می توان به هر یک از عبارات امتیازی از 1 (کاملاً مخالف) تا 6 (کاملاً موافق) داد. ما از شما می خواهیم که برای هر عبارت عددی ار که بهترین وجه میزان موافقت یا مخالفت شما را نشان می دهد، انتخاب کنید. هر قدر میزان موافقت شما با یک عبارت قوی تر باشد، نمره بالاتری را برای آن عبارت گزارش خواهید کرد. هر قدر میزان مخالفت شما شدیدتر باشد، نمره گزارش شده از جانب شما پایین تر خواهد بود. لطفاً دقت کنید که به همه عبارات پاسخ داده و برای هر عبارت فقط یک عدد را یادداشت کرده باشید. این یک مقیاس مربوط به باورهای فردی شماست و بنابراین پاسخ درست یا غلطی وجود ندارد.
لطفاً با دقت به این عبارات پاسخ دهید، اما زمان بسیار زیادی را برای هیچ کدام از آنها صرف نکنید. سعی کنید تا آنجا که ممکن است به هر یک از عبارات به صورت مستقل پاسخ دهید. زمانی که گزینه تان را انتخاب می کنید، تحت تاثیر پاسخ های قبلی تان قرار نگیرید. مهم است که شما بر مبنای باورهای واقعی تان به عبارات پاسخ دهید نه بر حسب اینکه فکر می کنید باورهایتان باید چگونه باشد، یا ما تمایل داریم که شما چه باورهایی داشته باشید.
1= کاملاً مخالف 2= تقریباً مخالف 3= کمی مخالف
4= کمی موافق 5= تقریباً موافق 6= کاملاً موافق
1. …………… اگر بیمار شوم، این رفتار خود من است که تعیین می کند چقدر زود دوباره بهبود پیدا کنم.
2. …………… اگر قرار باشد من بیمار شوم، صرف نظر از کارهایی که انجام می دهم، بیمار خواهم شد.
3. …………… داشتن ارتباط منظم با پزشکم برای من بهترین راه اجتناب از بیماری است.
4. …………… بیشتر چیزهایی که بر سلامتی من تاثیر می گذارند، تصادفاً برای من اتفاق می افتند.
5. …………… هر زمانی که احساس می کنم حالم خوب نیست، باید با یک متخصص متبحر مشورت کنم.
6. …………… سلامتم تحت کنترل من است.
7. …………… خانواده ام نقش مهمی در مریض شدن یا سالم ماندن من دارند.
8. …………… وقتی بیمار می شوم، خودم باید سرزنش شوم.
9. …………… شانس نقش مهمی در تعیین اینکه من چه وقت از یک بیماری بهبود پیدا کنم ، ایفا می کند.
10. …………… متخصصان سلامت، سلامتی مرا کنترل می کنند.
11. …………… سلامت خوب من تا حد زیادی به خاطر شانس خوب من است.
12. …………… مهمترین چیزی که بر روی سلامتی من تاثیر می گذارد، کارهایی است که من خودم انجام می دهم.
13. …………… اگر از خودم مراقبت کنم، می توانم از بیمار شدنم جلوگیری کنم.
14. …………… زمانی که از یک بیماری بهبود می یابم، معمولاً به این دلیل است که افراد دیگر (برای مثال: پزشکان، پرستارها، خانواده ، دوستان) به خوبی از من مراقبت کرده اند.
15. …………… صرف نظر از کارهایی که انجام می دهم، احتمال دارد که بیمار شوم.
16. …………… اگر قرار باشد سالم بمانم، سالم خواهم ماند.
17. …………… اگر کارهای صحیحی انجام دهم، می توانم سالم بمانم.
18. …………… درمورد سلامتیم، من فقط می توانم کارهایی که پزشکم به من گفته، انجام دهم.
1-Powerful Other Locus of Control
2-Internal Health Locus of Control
3-Chance Locus of Control
4-Ratter
5-inter powerful others chance
—————
————————————————————
—————
————————————————————