گزارشگری حسابداری تحت وب و XBRL
محققان:
عباس محمدی- ساکت تبار- شکری
فهرست مطالب
مقدمه
اطلاعات ،مدیریت وتصمیم گیری
تاثیر فناوری برگزارشگری مالی
زبان گزارشگری مالی توسعه پذیر
روش استاندارد برای تهیه وتبادل اطلاعات مالی
حسابداری تحت وب کارکردها ومزایای آن
تاثیر حسابداری تحت وب برویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری
زبان گزارشگری مالی توسعه پذیر XBRL
مقدمه
سیستم اطلاعات حسابداری به عنوان جزیی ازسیستم اطلاعات مدیریت وظیفه فراهم آوردن اطلاعات مفید برای تصمیم گیری مدیریت را به عهده دارد. اما اطلاعاتی مفید است که علاوه بر داشتن ویژگی های کیفی (مربوط بودن)و(به موقع بودن)به راحتی قابل حصول باشد و با صرف کمترین زمان وهزینه دردسترس مدیران قرارگیرد.با ایجاد وگسترش سریع اینترنت،ازتلفیق فناوری اطلاعات وسیستم های اطلاعات حسابداری ،پدیده ای نوبه نام (حسابداری تحت وب)پا به عرصه وجود گذاشت.منظور از حسابداری تحت وب دراین تحقیق عبارت است از :سیستم اطلاعات حسابداری که از "شبکه جهانی"1ودرمعنای دقیق تر از"صفحات گسترده جهانی "2که به اختصار "وب"خوانده می شود،جهت جمع آوری ،انتقال وگزارش اطلاعات مالی استفاده می کند.سیستم اطلاعات حسابداری شرکت با استفاده ازفناوری (it) 3وجنبه هایی از آن بویژه حسابداری تحت وب ،زمینه ای رافراهم می آوردتا سیستم مالی یکپارچه شرکت به صورت مستقیم به اینترنت وصل شده واستفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری بدون هیچگونه محدودیت زمانی ومکانی درهر نقطه ازجهان بتواند به وب سایت شرکت مراجعه کرده وهرلحظه صورت های مالی را با آخرین تغییرات برروی صفحات وب مشاهده نمایند،
مقدمه(ادامه.)
تجزیه وتحلیل کنند و حتی دستکاری نمایند ونیازی به چاپ وتوزیع صورتهای مالی آنهم فقط درپایان سال مالی برطرف گردد.دراین مقاله به شناسایی حسابداری تحت وب وکارکرد های آن ،تاثیر حسابداری تحت وب برکیفیت اطلاعات،تسهیل دسترسی به اطلاعات ونهایتآ تاثیر ان بر تصمیم گیریهای اقتصادی مدیران مورد مطالعه قرار می گیرد. یافته های تحقیق حاکی از این امر است که خصوصیات کیفی اطلاعات حسابداری درصورت استفاده ازحسابداری تحت وب افزایش می یابد ودسترسی به اطلاعات برای استفاده کنندگان درون سازمانی نیز تسهیل می شود که این خود می تواندزمینه ای مساعد جهت اخذ تصمیمات منطقی وعقلایی برای مدیران فراهم آورد.
مقدمه(ادامه.)
پیشرفت های سریع دررایانه وفناوری اطلاعات ،روش های کسب وکاروروش انتشار اطلاعات مالی را متحول کرده است .بسیاری ازسازمان ها درحال حاضر درتلاش اند تااطلاعات مالی را دراینترنت ارائه کنند تاامکان دسترسی کاربران به اطلاعاات وهمچنین ،امکانتبادل موثر وبه موقع اطلاعات بین تهیه کنندگان وذی نفعان یابد.
اینترنت شکل جریان اطلاعات ازتهیه کنندگان به استفاده کنندگان وبرعکس راتغییر داده وبه دسترسی به اطلاعات رااسان کرده است واستفاده کنندگان می توانند ازطریق آن اطلاعات دلخواه خود را دریافتوبرای تحلیل بیشتر،آنها رادستکاری کنند.
امروزه تهیه گزارش های مالی بهنگام ،جایگزین گزارشهای مالی میان دوره ای شده است،زیرا اطلاعات زیادی وجود دارد که باید به طور پیوسته دراختیار استفاده کنندگان ازاطلاعات قرارگیرد. شبکه جهانی اطلاع رسانیWEB امکان ارائه اطلاعاتی را فراهم آورده که با اطلاعات گزارشهای سنتی تفاوت دارد. ارتباط برتر داده ها ،قابلیت دسترسی به داده ها راتقویت ودسترسی مرحله به مرحله ویکجا دراختیار ذینفغان قرارمیگیرد وآنها حتی می توانند برای تحلیل بیشترواستفاده ازنمودارها را برای تفهیم بهتر امکانپذیر ساخته است.
اطلاعات ،مدیریت وتصمیم گیری
تحولات پیاپی وپیشرفت های سریعی که دردامنه فعالیت انواع واحد های اقتصادی درجریانوقوع است وهمچنین رشد فزاینده پیچیدگی های جامعه ،نیاز به اطلاعات اقتصادی مربوط،سیستم های اطلاعاتی وفرایندهای مولد اطلاعات سبب شده است تا مدیریت به تنهایی نتواند نسبت به محیط خود درسیستم شناخت کافی داشته باشد.
مدیریت یک فرایند تصمیم گیری است وتصمیم گیری بدون دست یابی به اطلاعات مربوط به موقع وصحیح کاری است پرمخاطره که دربسیاری ازموارد آثارسوء اقتصادی واجتماعی رادرپی دارد . درچنین شرایطی اهمیت اطلاعات بعنوان مهمترین ابزار تصمیم گیری ،به نحو محسوسی چشمگیر است. امروزه به جرات می توان گفت که هر تصمیم مدیریت آثار ونتایج مالی درپی دارد به همین جهت مدیریت برای اتخاذهرتصمیم به اطلاعات مالی نیازمند است.
اطلاعات ،مدیریت وتصمیم گیری(ادامه.)
ازاین رو پیدایش سیستمی که بتواندمدیریت رادرامر تصمیم گیری های مالی واقتصادی یاری رساند ،ضرورت یافت . وظیفه تهیه این اطلاعات وپردازش آنها به عهده سیستم حسابداری مدیریت1 شرکت است دراین میان نقش حسابداری مدیریت عبارت است ازتهیه وارائه اطلاعات مرتبط وسودمند با استفاده ازتکنیک های ویژه وکاربرد روشهای خا ص برای کمک به مدیران جهت برنامه ریزی فعالیتها ،اعمال کنترل های مدیریتی وتصمیم گیری های منطقی وعقلانی درجهت تحقق اهداف سازمان.
ازطرف دیگر،هدفهای گزارشگری مالی ومبانی جسابداریایجابت میکند اطلاعاتی که گزارشگرهای مالی فراهم می آوردبایدازچنان ویژگیهای معینی بخوردار باشد تادرتصمیم گیریهای مدیران وسرمایه گذاران فعلی وبالقوه وسایراستفاده کنندگان ازاطلاعات مالی موثر واقع گردد.
مربوط بودن
قابلیت اعتماد
قابلیت مقایسه
شامل به موقع بودن،سودمندی درپیش بینی وسودمندی درارزیابی
شامل قابلیت تایید،معتبربودن(کامل بودن،صحیح بودن ورجحان محتوابرشکل )وبی طرفانه بودن
فناوری اطلاعات همواره نقش کلیدی درقابل دسترس بودن اطلاعات حسابداری برمبنای بلادرنگ 2،خواهد داشت سوالی که دراینجا مطرح می شود این می باشد که فناوری اطلاعات چگونه می تواندبرای تسهیل درگزارشگری مورد استفاده قرارگیرد بطوریکه به گزارشگری مالی برخط3 برسیم. دراین نوع گزارشگری ،اطلاعات ازطریق اینترنت (یا جانشین آن) درهمه حال دردسترس خواهدبود.
مربوط ساختن حسابداری دردنیای متاثر ازفناوری اطلاعات
ویژگی ها ی کیفی اطلاعات حسابداری 2 مینامند که عبارتند از:
شامل ثبات رویه وافشای کافی
موارد نامشخص عبارتند از:
1-چگونه اطلاعات بصورت فوری ازسازمان به اینترنت میرسند؟
2-در چه شکلی وفرمی؟
ازدیدگاه فنی به نظر میرسد این تغییرات درسیستم های موجود امکانپذیر می باشد.
بعنوان مثال سیسیتم های برنامه ریزی منابع واحدتجاری ERP که همه اطلاعات سازمان رادریک منبع مرکزی گرد آوری می کنند بعنوانیک منبع مرکزی اطلاعات را که برای تسهیل فرایند لازم است،ارائه می کنند . همچنانکه فروشندگان بمنظور بهبود ارتباط بین سیستم ها یERPواینترنت ،برای اهداف تجارت الکترونیکی تلاش می کنند،اینچنین ارتباطاتی باید انتشار اطلاعات مالی ازERP به اینترنت را برای استفاده اشخاص ذینفع تسهیل کند بنابراین به دلایل مختلف بنظر می رسد فناوئری اطلاعات درحال رسیدن به جایگاه خودش است
موارد نامشخص عبارتند از:
لاری کارتر ،رئیس مالی سیستم هیا سیسکو،بیان کرده که اهداف شرکتها دستیابی به بستن مجازی حسابهاست که عبارت است ازتوانایی بستن حسابهای دوره ای درهر روزدربسیاری از شرکتها ،سیستم ERP برای ایجاد این منظورتقویت شده اند واما درپاسخ به سوال دوم باید گفت که ابتدا باید کهنه ها ی مدل گزارشگری فعلی را بیرون ریخت .این مدل زمانی شکل گرفت که گزارشدهی فقط بوسیله گزارشهای کاغذی ممکن بود وامکان اینکه استفاده کنندگان باداده های خام ماهرانه عمل کنند ،وجودنداشت.باوجودفایل های الکترونیکی واینترنت ،انتشار اطلاعات بصورت الکترونیکی درهردوسطح کلی وجزیی امکانپذیر است . برای استفاده کنندگان بامهارت کمتر ، دسترسی به تعداد محدودی ازفرمت های ازپیش مشخص شده که اطلاعات کلی ارائه می کنند ، می تواند مطلوبتر باشد.استفاده کنندگان ماهر دسترسی کامل به اطلاعات وتوانایی تفسیر وتحلیل اطلاعات مورد نیازشان راخواستارند
تاثیر فناوری برگزارشگری مالی
فناوری های مختلفی برای گزارشگری مالی وجود داردکه عمومی ترین آن شبکه جهانی وب است. روشهای دیگری مانند دسترسی مستقیم به مرکز رایانه شرکت نیز وجود دارد باتوجه به تاثیر فناوری برمقررات سازمانها ،محتوی وساختار گزارشگری مالی متون حسابداری وسازمانهای حرفه ای روشهایی زیر را برای بکارگیری فناوری تعیین نموده است.
1)سیستمهای طراحی شده توسط مقامات قانونی
درکشورهای پیشرو قانونگذاران سیستم های مختلفی را برای ارائه طاحی کرده اند اولین سیستم دراین زمینه EDGARاست که توسط کمیسیون بورس واوراق بهادار امریکا طراحی شده است.
درکانادا کمیسیون اوراق بهادار اونتاریو سیستم SEDAR راطراحی نمود وهردوسیستم ازطریق اینترنت قابل دسترسی هستند
2)استفاده ازشبکه جهانی وب برای گزارشگری مالی
دلیل اصلی استفاده ازوب هزینه اندک(برای استفاده کنندگان وتهیه کنندگان)ودسترسی اسان به اطلاعات شرکت ها ازطریق شبکه می باشد . وب نه تنها ارتباط تصویری و حجیم گزارش های شرکت ها را امکان پذیر نموده بلکه استفاده کنندگان می توانند به سرعت درزمان مناسب به اطلاعات موردنیاز دست یابند وب ارائه اطلاعات فراوان ومتفاوت را با آنچه که درگزارشگری سنتی وجود داشت فراهم نموده است . ارتباط برتر3داده ها قابلیت دسترسی اطلاعات رابهبود بخشیده ودسترسی مرحله به مرحله اطلاعات راتسهیل نموده است داده های چندین دوره وتحلیل آنها به صورت آماده دراختیار استفاده کنندگان قرارمی گیرد ومی تواند جهت تحلیل بیشتر داده ها را دستکاری نمایند . علاوه براین وب سنجش عملکرد غیر مالی واستفاده هرچه بیشتر ازنمودار را جهت ارائه اطلاعات امکان پذیر نموده است. انعطاف پذیری ارائه اطلاعات با استفاده ازاین فناوری ،گزارش اطلاعات به مقامات قانونی را آسان تر نمود ه است.
فناوریهای موثر برگزارشگری
فناوریهایی که برگزارشگری تاثیر می گذارند وگزارشگری را به گزارشگری الکترونیکی سوق می دهند سه نوع هستند:
1)نمایش ثابت اطلاعات ،مانند :لوح فشرده ،کاغذ الکترونیکی وhtml
plug_ins(2 ،چند رسانه ای ها (مانند………………وتصاویر سه بعدی
3)تاثیر وتاثر استفاده کنندگان ومدیریت علمی مانند :پایگاه داده ها،ابزارها ی جستجو…….نرم افزارهوشمندو…..وزبان گزارشگری مالی
زبان گزارشگری مالی توسعه پذیر
این زبان اطلاعات مالی را با روشی استاندارد شده درزمینه تهیه انتشاروتبدیل اطلاعات مالی ارائه می کند. همچنین استقلال ازنوع فناوری سخت ونرم افزاری به کاررفته ،تواناییمبادله اطلاعا ت بین سیستم های رایانه ای درمحیط های گوناگون،تهیه کارآمد صورت های مالی واستخراج کارامد اطلاعات مالی برای اهداف تجزیه وتحلیل ،ازویژگی های برجسته آن به شمارمی رود .زبان دیگری نیز برای اطمینان بخشی درمورد صحت اطلاعا ت مورد مبادله از طریق ایجاد شد که اصلاحا زبان گزارشگری اطمینان بخشی توسعه پذیر ….خوانده میشود.
وجود….موسسات ارائه خدمات اطمینان بخشی وتضمین کیفیت را قادر می سازد تا صحت اطلاعات توزیع شده مبتنی بر ….. دراینترنت را تایید وبه کاربران وشرکت ها کمک کنند تا این قبیل اطلاعات مالی اتکا کنند . با وجود تمایل شرکتها برای استفاده از امکانات …..هنوز هم نگرانی زیادی درمورد امنیت اطلاعات مالی درانترنت وجود دارداینترنت مخصوصا وب درمعرض محدودیت ودستکاری است بنابراین موضوع امنیت به منظور فراهم نمودن امکان انتقال الکترونیکی ودرعین حال قابل اعتماد وقابل اتکا کردن اطلاعات مالی دراینترنت باید مورد توجه واقع شود.
الگوهای جدید برای گزارشگری مالی دراینترنت زبان نشانه ای توسعه پذیر…..تکامل اسناد الکترونیکی دراینترنت
ظهور وب تامین کنندگان اطلاعات راقادر ساخته تا به آسانی وارزانی اسناد الکترونیک را برای کاربران اینترنت منتشر کنند . امروزه همه این واقعیت را پذیرفته ان که وب ،کانال اصلی انتقال اطلاعات ازفردی به فرد دیگر،ازواحد های تجاری به مشتری وازواحد تجاری به واجدتجاری دیگر است .زبان..توسط کنسرسیوم شبکه جهانی درسال1996 به منظور توسعه فناوری وب ایجاد شد تا تبادل کارآمد اطلاعات را دروب امکانپذیر سازد.
زبان نشانه ای ……….توان وانعطاف پذیری لازم برای نرم افزارهای کاربردی تحت وب وسایر بسته های نرم افزاری واحد تجاری را افزایش داده تبادل موثر وکارامد راتسهیل کرده و جستجو ها ی مفهوم تری راممکن ساخته است. ازآنجا که …..محتوای اطلاعات راازطریق کد گذاری اطلاعات باالصاق برچسب های خاصی … دراختار کاربر می گذارد کهمحتوا وساختار آنرا شرح می دهد درنتیجه جستجوها می توانند نتایج مربوط تر وصحیح تری ایجاد کنند.
علاوه براین کاربر میتواند داده ها را به اشکال مختلف بااستفاده اراطلاعات مربوط به ساختار آنها در….مشاهده کنند بالاخره …استانداردی باز وسیستم مستقلی است که شیوه جامعی را برای قالب بندی وارائه داده ها ایجاد می کند
یک روش استاندارد برای تهیه وتبادل اطلاعات مالی
زبان….درواقع اقتباس حرفه مالی از….برای گزارشگری مالی است .در…به تمام داده های مالی برچسب هایی زده می شود که آنها رابه عنوان دارایی بدهی سرمایه سود وزیان و…ازهم متمایز می سازد بنابراین کاربران می توانند به اسانی داده ها را همراه با برچسب هایی مثل وجون نقد استخراج یا تغییر شکل دهند وبه کمک نرم افزارهای کاربردی تحلیلی تجزیه وتحلیل کنند.
حسابداری تحت وب کارکردها ومزایای آن
معنای لغوی …عبارت است ازتارعنکبوت اما درحوزه دانش رایانه این کلمه به صفحات گسترده اینترنتی ….اشاره دراد . حسابداری تحت وب1 نیز به معنای اخیر این کلمه اشاره دارد. زمانی که سیستم اطلاعات حسابداری شرکت ازطریق اینترنت دردسترس استفاده کنندگان اطلاعات قرارگیرد یعنی به جای یک شبکه داخلی کامپیوتری ….یایک کامپیوتر شخصی ….که محدودیت های زمانی ومکانی خاص خود را دارند ،اطلاعات به وسیله صفحات گسترده وب دراختیار استفاده کنندگان قرارمی گیرد به آن حسابداری تحت وب می گویند . به بیان ساده حسابداری تحت وب عبارت است از سیستم اطلاعات حسابداری که از"شبکه جهانی "ودرمعنای دقیق تر از"صفحات گسترده جهانی "که به اختصار "وب" خوانده می شود جهت جمع آوری انتقال وگزارش اطلاعا ت مالی استفاده کند.
حسابداری تحت وب کارکردها ومزایای ان(ادامه. )
1-مدیریت ازراه دور:با راهکارها اینترنتی مدیریت مالی وحسابدری در"حسابداری تحت وب" می تواند برعملیات حسابداری بنگاه ها یاقتصادی ازراه دور بدون نیاز به حضو ردرمحل مدیریت ونظارت داشت.
2- کنترل محلی:راهکار تحت وب مدیریت مالی درحسابداری تحت وب به مدیران مالی یا حسابداران امکان می دهد که گردش کارخود را برای کل سازمان تعریف کنند بعلاوه حسابداری تحت وب شرکتها را قادر میسازد که بانام وعلامت تجاری خود اطلاعاتی رابه سیستم وارد نمایند یا ازان گزارش گیری کنند
3-کاردرهرمحل:با راهکارحسابدری تحت وب سیستم همه شرکتها بخش ها اداره ها یا واحد های تجاری آن گونه عمل می کنند که گویی نزدیک ترین رایانه متصل به سیستم می باشند مدیران وکاربران مجاز میتوانند با اطمینان وایمنی کامل به اطلاعات مالی دسترسی یابند بدون توجه به اینکه سیستم رایانه ای آنها درکدام منطقه به اینترنت متصل شده است
4-کارگروهی همزمان: بااستفاده ازحسابداری تحت وب حسابداران ومدیران وااحدهای تجاری می توانند روی اطلاعات مالی اثر گذاری کنند ویا آنها را به طور همزمان مرور نمایند حتی اگر هرکدام دردفاتر جداگانه یاشهر های متفاوتی باشند
5-عمل بلادرنگ :باحسابداری تحت وب وامکانات مالی ان می توان اطلاعات مالی هرشرکت یاواحد تجاری راملاحظه نمود گزارش های مالی مقایسه ای یا تلفیقی فراهم کرد این عمل را درهرزمان ومکان وبه هرشکل مورد نظر میتوان تهیه کرد.
حسابداری تحت وب کارکردها ومزایای ان(ادامه. )
6-کمک به سرمایه گذاری:سیستم حسابداری تحت وب همچنین باامکان دسترسی سریع به اطلاعات حسابداری شرکتها (برای استفاده کنندگان عام یابرون سازمانی )باحداقل هزینه راهنمای خوبی برای سرمایه گذاری فراهم می اورد
7-کنترل های اختصاصی :سیستم حسابداری تحت وب طراحی واداره سیاست ها وروش های حسابداری واحد انتفاعی داره ها وبخش های شرکت راهمانگونه کهنیاز است برای مدیران مالی امکانپذیر می کند سیستم چند سطحی حسابداری تحت وب مدیران را قادر می سازد که گردش کاروصدور مجوز را برای سازمان طراحی کنند.
8- مقیاس پذیری :موسسات وواحدهای تجاری نیازمند یک سیستم حسابداری هستند که با رشد وتوسعه سازمان رشد کند وبارهزینه ای نداشته باشد .همچنین برای هماهنگ شدن باموقعیت جدید شرکتوقت زیادی نگیرد جسابداری تحت وب این دوخواسته رابرآورده می سازد
9-دسترسی درهرزمان ومکان:
باسیستم حسابداری تحت وب کاربران مجاز با یک رایانه ویک رابطه اینترنتی بااطلاعات مورد نیاز دسترسی پیدا می کنند که این رایانه می تواند درخانه دفتر کارهواپیما یا درهتل یا درمحل کار مشتری باشد . مدیران درهرزمان ومکان بدون تلاش زیادوپرداخت هزینه های گزاف می توانند به طور موثر وکارامد گزارش ها یمالی رامرور کنند .بودجه ریزی نمایند ویا چک ها وصورت ها ی هزینه رامورد تایید قراردهند
10-اطلاع رسانی بهنگام:بااستفاده ازسیستم حسابداری تحت وب مدیران مالی شرکت می توانند درهرزمان ومکانی که مایل باشند هرگونه گزارشی از بخش های مختلف شرکت که درهمان موقع تهیه شده است دریافت ویاگزارش های تلفیقی تهیه نمایند.
تاثیر حسابداری تحت وب برویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری
براساس نتایج تحقیقات انجام شده دراین زمینه حسابداری تحت وب برروی برخی ازویژگی های کیفی اطلاعات حیابداری بشرح زیر تاثیرمی گذارد
حسابداری تحت وب اهمیت اطلاعات ومیزان تاثیر گذاری اطلاعات برتصمیم گیری ها را افزایش می دهد . همچنین زمان ارائه اطلاعات را با نیاز های اطلاعاتی مدیران متناسب می کند واز کاهش ارزش اطلاعات براثر گذشت زمان می کاهدودرمجموع بموقع بودن اطلاعات راافزایش می دهد.
همچنین حسابدری تحت وب با ادغام وطبقه بندی اطلاعات پیچیده وارائه جزئیات بیشتر از اطلاعات مالی وعملیاتی درموارد مقتضی علاوه برکمک به افشای کامل اطلاعات قابلیت فهم بودن گزارش های مالی را افزایش میدهد.
حسابداری تحت وب ظرفیت وتوان ارائه اطلاعات مفید برای تصمیم گیری را افزایش می دهد به بیان دیگر سودمندی اطلاعات برای پیش بینی رویدادهای اتی درحسابداری تحت وب افزایش می یا بد.
درراهکار حسابداری تحت وب با بهره گیری ازگزارشگری مالی برخط بوسیله انترنت تصمیم گیرندگان می توانند بطور روزافزون ازاطلاعات بهموقع ومتنوع برای تصمیم گیری استفاده نمایند . وهمچنین اطلاعاتی را که برای هدف خاصی می خواهند با استفاده ازابزارهای جستجو گر نیرومند جستجو نمایند وبابهره گیری ازقابلیت فناوریهایی نظیر پایگاه داده ها سیستم ها ی خبره شبکه های عصبی عاملهای هوشمند نرم افزارهای پشتیبان تصمیم و…برمربوط بودن اطلاعات مالی بیافزایند.
تاثیر حسابداری تحت وب برویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری(ادامه.)
همچنین حسابداری تحت وب دستدرسی از راه دور به اطلاعات را بهاسانی فراهم می اورد ومحدودیت های زمانی ومکانی برای دستیابی بهگزارشهای مالی را ازمیان می برد هزینه وزمان دسترسی به اطلاعات راکاهش وسرعت گردش اطلاعات مالی وعملیاتی را درواحد ها وقسمت های مختلف سازمان افزایش میدهدودراخر ارزیابی نتایج گذشته بوسیله حسابداری تحت وب اطلاعات سودمندتری ارائه می کند که میتوان گفت پیش بینی وارزش بازخورد اطلاعات افزایش می یابد.
ازمجموع امتیازات بالا میتوان نتیجه گرفت که حسابداری تحت وب با افزایش سرعت دسترسی مدیران به اطلاعات وگزارش های مالی وامکان دریافت اطلاعات درزمان مناسب برای مدیران هزینه فرصت ازدست رفته راکاهش می دهد وباافزایش کیفیت تصمیم یگری مدیران درنتیجه پردازش الکترونیکی داده ها استفاده ازمدلها ی تصمیم گیری ونرم افزارهای پشتیبان تصمیم زمینه ای را برای اخذ تصمیم گیری های منطقی وعقلانی توسط مدیران فراهم می کند.
امانتایج تحقیقات تاثیر حسابداری تحت وب را برارائه صادقانه اطلاعات(قابلیت اعتماد بودن اطلاعات)تایید نمیکند.
بعبارت دیگر تاکنون دسترسی به دو ویژگی مربوط بودن وقابلبت اعتماد بطور همزمان بدلیل محدودیت های فناوری میسر نبوده است.
جمع آوری و پیشنهادات
امروزه شرکت ها ی زیادی دصدند تااطلاعات مالی خود را ازاینترنت درعرصه وسیع تری منتشر کنند آنها همزمان ازشبکه های درون شرکتی یا اینترنت هانیز استفاده میکنند بااتصال اینترنت ها به اینترنت وایجاد وب سایت شرکتها اطلاعات مالی را دراختیار ذینفعان قرارمی دهند مدیران ودیگر استفاده کنندگان ازاطلاعات مالی می توانند به اسانی وبه موقع اطلاعات مورد نیاز را بدست اوردند بابهره گیری ازراهکار حسابداری تحت وب هزینه تهیه و پرداز ش اطلاعات کاهش می یابد فاصله جغرافیایی وزمان بین بازارها ازمیان می رود وتجارت بین الملل به صورت یک عرصه به هم پیوسته وبدون مرز درمی اید درحقیقت مدیریت موثر اطلاعات سبب جابه جا یی مزیت سنتی م یشود یک برتری رقابتی نیرومند درصحنه تجارت ظاهر می شود.استفاده ازراهکارها حسابداری تحت وب تغیرات قابل توجهی برکیفیت گزارشگری مالی ایجاد کرده است .بخصوص درکیفیت مربوط بودن اطلاعات حسابداری که عمدتا از بموقع بودن اطلاعات ناشی می شود . دلیل آن را می توان چنین عنوان کرد که استفاده ازفناوری اطلاعات بخصوص اینترنت وابزارهای ان منجر به گزارشگری مالی برخط می شود که دراین نوع گزارشگری اطلاعات بموقع ومتنوع بااستفاده ازاینترنت وبدون محدودیت های مکانی وزمانی دراختیار استفاده کنندگان ازاطلاعات مالی قرارمی گیرد . درچنین فضایی کشورهای درحال توسعه ازجمله جمهوری اسلامی ایران ناگریز باید افق نگرش خود را به فراتراز شیوه های سنتی حسابداری وگزارشگری گسترش دهد . آنچه به یقین می توان گفت این است که چنانچه کشوری به هر علت نتواند به این موج شتابان وفراگیر بپیوندد بسیاری ازفرصت ها ی کسب وکار به سود دیگران ازدست خواهد داد.
XBRL
زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر
مقدمه
بر اساس یکی از تعاریف حسابداری، هدف حسابداری عبارت از تهیه و ارائه اطلاعات اساسا مالی، درباره یک واحد اقتصادی و اجزای آن به استفاده کنندگان برون سازمانی و درون سازمانی برای تسهیل تصمیم گیری های اقتصادی و پاسخگویی است. تامین نیازهای اطلاعاتی خاص استفاده کنندگان بخصوص استفاده کنندگان برون سازمانی از طریق صورتهای مالی ناممکن بوده و بنابراین تاکید بر نیازهای مشترک است
مقدمه
زیرا هر گروه از استفاده کنندگان از جنبه های گوناگون به وضعیت مالی، عملکرد مالی، و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری علاقه مند هستند. از سوی دیگر، نحوه و ویژگیهای لازم برای انتقال کارآمد اطلاعات به استفاده کنندگان و میزان توانای و امکانات ایشان در دستیابی به اطلاعات و استفاده از آن همواره از جمله موارد بحث انگیز بوده است.
مقدمه
سرعت سرسام آور عرضه اطلاعات انبوه منتشره از طریق شبکه جهانی اینترنت، شکاف اطاعاتی بزرگی را برای شرکتها، مدیران و سایر استفاده کنندگان از اطلاعات مالی که از دانش کافی جهت بهره برداری از اطلاعات مذکور را ندارند، ایجاد کرده است.
مقدمه
برای حل این مشکل و پر کردن این شکاف، آشنایی با علم روز جهانی و همگام شدن با فناوری اطلاعات جهانی ضروری به نظر می رسد. یکی از فناوری های جدید در عرصه اطلاعات و گزارشات مالی شرکتها جهت ارائه به استفاده کنندگان در سرتا سر جهان، استفاده از زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر، مصطلح به XBRL می باشد.
مقدمه
همانند استانداردهای حسابداری که مدیران مالی را هدایت می کنند که چگونه معاملات تجاری و اطلاعات مالی را گزارش کنند، استاندارد های XBRL نیز مدیران مالی را هدایت می کنند که چگونه اطلاعات مالی را را به صورت الکترونیکی گزارش کنند.
مقدمه
این زبان، استفاده کنندگان اطلاعات را قادر می سازد که اطلاعات مالی را که بدست می آورند به راحتی تجزیه و تحلیل کنند. XBRL جانشین استانداردهای حسابداری نبوده و بر آنها تاثیر نمی گذارد بلکه به آن کمک می کند که ترجمه کامپیوتری اطلاعات مالی به وسیله هر استفاده کننده توانای XBRL قابل تفسیر باشد.
تاریخچه XBRL
تاریخچه XBRL به سال 1998 بر می گردد. در آوریل 1998 یکی از اعضای CPA به نام چارلی هافمن با همکاری چند شرکت، به بررسی XML ( زبان نشانه گذاری توسعه پذیر) جهت گزارشگری الکترونیکی اطلاعات مالی پرداخت. چارلی هافمن شروع به ایجاد مدلی برای ارائه صورتهای مالی و برنامه حسابرسی با استفاده از XML نمود.
تاریخچه XBRL
این طرح بطور آزمایشی، صورتهای مالی 10 شرکت را جهت آزمون بیشتر درباره مفهوم صورتهای مالی تهیه شده بر مبنای XML تهیه نمود. اولین جلسه کمیته اجرایی پروژه در اداره AICPA، شهر نیویورک در 14 اکتبر 1999 برگزار شد، و در 6 آوریل سال 2000، نام XBRL برای این کمیته انتخاب شد. اعضاء کمیته اجرایی به بیش از 50 شرکت رسیده که شامل چندین شرکت حرفه ای بین المللی نیز می باشد.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
XBRL یک سیستم گزارشگری است که برای تهیه و مبادله الکترونیکی گزارشات تجاری سرتاسر جهان ایجاد شده است. زبان توسعه پذیر به این معنی است که بعد از طراحی، در تاریخ های بعدی نیز به آسانی امکان افزودن ترکیب های جدید نیز وجود دارد. این زبان گزارشگری، در پی وضع استانداردهای جدید حسابداری نیست بلکه در پی راحتی و قابل مقایسه بودن گزارشهای تجاری تهیه شده بوسیله سازمانها به منظور نظارت با سایر اهداف، می باشد.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
• XBRL مخفف واژه های (eXtensible Business Reporting Language) به معنی زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر، و بخشی از خانواده XML می باشد که استانداردی جهت دریافت و ارائه اطلاعات مالی میان واحدهای تجاری در اینترنت را تهیه می کند.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
بطور کلی، XBRL یک زبان گزارشگری اینترنتی و تحت شبکه جهانی بوده که در این زبان صورتهای مالی واحدهای تجاری بر اساس اشکال و فرمت های خاصی تهیه و در اینترنت در اختیار استفاده کنندگان قرار می گیرد. این زبان گزارشگری مالی در سر تاسر جهان مشترک بوده و امکان تغییر و پردازش اطلاعات با انتقال اطلاعات به نرم افزارهای کاربردی مانند EXCEL میسر است. بوسیله این نرم افزارها، تجزیه و تحلیل اطلاعات ارائه شده توسط XBRL، به راحتی امکان پذیر است.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
XBRL دو مشکل اساسی استفاده کنندگان و تهیه کنندگان گزارشهای مالی را حل کرده است. اول اینکه امکان تهیه کارآمد و استخراج معتبر داده ها را از طریق به کارگیری فناوریهای موجود فراهم نموده است. با استفاده از XBRL داده های مالی فقط یک بار وارد می شوند لذا ریسک اشتباه در ورود مکرر داده ها کاهش می یابد و نیازی به تهیه تکراری داده ها برای اشکال مختلف گزارشگری نیست، در نتیجه هزینه های تهیه و توزیع صورتهای مالی کاهش می یابد.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
دوم اینکه XBRL دسترسی سرمایه گذاران و تحلیل گران به اطلاعات مالی را تسهیل می کند. برخلاف نظر عموم، در این زبان نیازی به افشای اطلاعات بیش از آنچه که در حال حاضر در گزارشگری مالی انجام می شود، نیست. این زبان توانایی مبادله اطلاعات تهیه شده در فناوریهای مختلف را افزایش داده است. بالاخره این زبان به شرکتها، تحلیل گران و سایر اشخاص کمک می کند تا تصمیم های مدیریتی و مالی بهتری بگیرند.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
•رده بندی ((Taxonomy: فرآیند دسته بندی مجموعه ای از داده هاست. به عبارت دیگر، اطلاعات باید تحت رده بندی معین و تعریف شده ای، برچسب دار و منظم شود. البته برچسب های استاندارد شده به منزله نقض توسعه پذیر بودن این زبان نیست.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
• برچسب الکترونیکی ((Tag : در واقع همان نشان یا عنوان الکترونیکی است که برای تشریح یک قلم اطلاعاتی خاص بکار می رود و آن قلم خود توضیح می شود.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
• سند مصداق ((Instance Document: مجموعه اطلاعات وارد شده در یک نظام رده بندی، به صورت یک سند الکترونیک که حاوی تمام برچسب ها و سایر اقلام مورد نیاز بوده تا استفاده کنندگان برای اخذ اطلاعات خود از آن استفاده کنند.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
• الگوی گزارشگری( Style Sheet) : تهیه کننده اطلاعات تنها یک سند مصداق را بصورت اینترنتی در اختیار افراد قرار می دهد که ممکن است شامل اطلاعات همراه با جزئیات فراوان باشد. اما هر شخص استفاده کننده برای استفاده از این سند نیاز به یک الگوی گزارشگری دارد.
فرایند گزارشدهی در محیط XBRL
فرایند گزارشدهی در محیط XBRL را می توان در 4 بخش زیر خلاصه نمود :
1- ورود اطلاعات : اطلاعات مالی و غیر مالی که واحد تجاری قصد انتشار آن را دارد را از سیستم حسابداری و سایر منابع اخذ و در فرآیند برچسب دار شدن قرار می گیرند.
فرایند گزارشدهی در محیط XBRL
2- ایجاد سند مصداق : اطلاعات مرحله قبل بر اساس رده بندی منتخب و توسط نرم افزار های مخصوص برچسب دار می شوند.
3- انتقال سند مصداق : سند مصداق تهیه شده در مرحله قبل، توسط اینترنت در اختیار استفاده کنندگان قرار می گیرد.
فرایند گزارشدهی در محیط XBRL
4- بازیابی اطلاعات : استفاده کننده، سند مصداق را از اینترنت دریافت نموده و بر اساس الگوی گزارشگری خود و رده بندیی که سند مصداق طبق آن تهیه شده، اطلاعات مورد نیاز خود را استخراج می کند.
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر، روند و شیوه ای جدیدی در گزارشگری مالی را ارائه می کند. هدف از بکارگیری این زبان جدید در بازار سرمایه، گزارشدهی یکسان صورتهای مالی و کمک بیشتر به استفاده کنندگان از اطلاعات و صورتهای مالی شرکتهاست.
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
همچنین XBRL امکان دسترسی بیشتر به اطلاعات، مقایسه اطلاعات با یکدیگر، امکان دسترسی به اطلاعات سالهای گذشته بصورت یکجا و امکان تحلیل های متفاوت را برای سرمایه گذاران فراهم می کند. دسترسی سریع و شفافیت اطلاعات ارائه شده از طریق این زبان گزارشگری را می توان مهمترین ویژگی های این زبان بر شمرد.
دیگر ویژگیها عبارتند از :
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
1- XBRL یک استاندارد گزارشگری مالی در اینترنت و شبکه جهانی می باشد و هیچ گونه مغایرتی با استانداردهای حسابداری ندارد. به عبارت دیگر، XBRL بسط اصول پذیرفته شده و استانداردهای حسابداری نیست ولی گزارشات مالی شرکتها را بطور الکترونیکی مطابق با جنبه های مشخصی از این اصول و استانداردها ارائه کرده تا در قالب ساختاری همه فهم استفاده شوند.
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
2- XBRL این امکان را فراهم می سازد که کاربران این سیستم بتوانند از قدرت مقایسه ای و تحلیلی بالایی برخوردار گردند به طوری که در این سیستم می توانند گزارشات یک شرکت را با گزارشات قبلی آن شرکت و همچنین با گزارشات سایر شرکتهای صنعت بصورت به هنگام مقایسه نمود.
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
3- XBRL این امکان را فراهم می سازد که اطلاعات و صورتهای مالی شرکتها با سرعت بسیار زیادی در اختیار استفاده کنندگان در هر نقطه از جهان قرار می گیرد و یا به عبارتی XBRL امکان دسترسی بیشتر، سریع، آسان و شفاف به اطلاعات مالی را برای استفاده کنندگان فراهم می سازد.
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
4- XBRL قدرت جستجوی بالایی دارد و امکان دسترسی به اطلاعات مالی سالهای گذشته شرکتها به صورت یکجا را برای سرمایه گذاران فراهم می سازد.
5- استفاده از این سیستم کاهش چشمگیرخطاهای حسابداری و مالی در ارائه گزارشات و اطلاعات مالی را به دنبال می آورد.
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
6- هزینه تهیه اطلاعات مالی را کاهش داده و سرعت تهیه اطلاعات را افزایش می دهد.
7- گزارشدهی یکسان صورتهای مالی و کمک بیشتر به استفاده کنندگان صورتهای مالی که در واقع یکی از اهداف بکارگیری سیستم XBRL می باشد.
8- XBRL این امکان را فراهم می سازد که گزارشات مالی به زبانهای مختلف در اختیار استفاده کنندگان قرار می گیرد.
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
9- یک از ویژگیهای منحصر به فرد XBRL این است که با بردن نشانگر بر روی اقلام صورتهای مالی، تعاریف حسابداری این اقلام مطابق با استاندارد های حسابداری، نمایش داده می شود، به عبارت دیگر، داده ها بطور خود تشریحی هستند. لذا کسانی که با صورتهای مالی و اقلام موجود را در این صورتها آشنایی ندارند از طریق این قابلیت با تعاریف آنها آشنا می شوند. بطور مثال با بردن نشانگر بر روی Net Income(Loss)، تعریف حسابداری سود و زیان خالص برای کاربر نمایش داده می شود.
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
10- در سیستم XBRL یک منطق برنامه نویسی وجود دارد که قابلیت تبدیل اطلاعات به سایر نرم افزار ها مانند Excel را فراهم می سازد و کاربر می تواند با این امکان گزارشات مالی را در قالب های دیگر کامپیوتری نیز در اختیار داشته باشد.
11- XBRL فرصتی را برای جهانی نمودن و بین المللی شدن بازارهای سرمایه ایجاد نموده و زمینه را برای ورود شرکتها به بازار های بین المللی فراهم می سازد.
ضرورت وجود XBRL و تاثیر آن در افزایش سرعت و شفافیت گزارشات
استفاده کنندگان اطلاعات تجاری، با استفاده از XBRL نیازی به تبدیل اطلاعات تجاری از شکلی به شکل دیگر ندارند و این امر باعث افزایش سرعت گزارشگری نیز می شود. XBRLبطور بالقوه این توانایی را دارد تا مدلهای تجاری و بازارهای جدید را با اطلاعات تجاری و گزارشگری تجاری مرتبط سازد.
ضرورت وجود XBRL و تاثیر آن در افزایش سرعت و شفافیت گزارشات
زیرا XBRL با تهیه یک سازوکار استاندارد برای نامگذاری، رده بندی، تولید، مصرف، انتشار، و تبدیل اطلاعات مالی، موانع و مشکلات مربوط به ناتوانی های ساختاری تولید برنامه های غیر متصل به سطوح داده ها را از بین می برد. در نتیجه زمانی که از XBRL استفاده می شود، اطلاعات تجاری می توانند بسته بندی و قیمت گذاری شوند و برای استفاده کنندگان مختلف توزیع شوند که باعث کاهش زمان و هزینه تولید اطلاعات و نیز کاهش زمان دسترسی به اطلاعات مندرج در گزارشهای واحد تجاری می شود.
استفاده کنندگان و ذینفعان XBRL
بطور کلی با استفاده از این زبان گزارشگری، اطلاعات و گزارشات ارائه شده، قابل اتکا، کاراتر، و قابل دسترس خواهند شد. XBRL، روشی را برای منسجم کردن اطلاعات و جمع آوری اطلاعات و تسهیل تجزیه و تحلیل گزارشات با استفاده از نرم افزار های مربوط را ارائه می کند. دولتها، قانون گذاران، بازارهای بورس اوراق بهادار و شرکتهای خدمات مالی و ارائه کننده اطلاعات مالی از اطلاعات منتشر شده بوسیله XBRL استفاده می کنند.
مقایسه XBRL با ابزاری مشابه به نام CODAL
چند ویژگی XBRL، آن را از ابزار مشابه به نام CODAL متمایز می کند که عبارتند از:
• XBRL جهت ارائه صورتهای مالی در سطح بین الملل می باشد در حالی که CODAL برای ارائه اطلاعات مالی در داخل یک کشور مورد استفاده قرار می گیرد.
مقایسه XBRL با ابزاری مشابه به نام CODAL
•اشکال صورتهای مالی در CODAL ثابت و بدون انعطاف می باشد ولی در XBRL، تقریبا بیش از 150 مورد رده بندی صورتهای مالی وجود دارد که در هنگام گزارشدهی صورتهای مالی می توان با توجه به نوع رده بندی اطلاعات در صورتهای مالی از آنها استفاده نمود.
مقایسه XBRL با ابزاری مشابه به نام CODAL
• CODAL بر روی اطلاعات میان دوره ای تمرکز دارد ولی این فرآیند در XBRL پیشرفته تر است.
• XBRL نسبت CODAL دارای قدرت جستجو و مقایسه بالاتری می باشد.
با توجه به مقایسه این دو زبان ارائه اطلاعات مالی، مزایا و منافع XBRL بیش از پیش به چشم می آید و نشان از شفافیت بیشتر، انعطاف پذیری، و جهان شمول بودن این ابزار ارائه اطلاعات دارد.
ضرورت وجود XBRL و مشکلات گزارشگری تحت WEB
یک از مشکلات و چالش های گزارشگری مالی تحت WEB، خطرات ذاتی اینترنت است. اینترنت یک شبکه عمومی غیر قابل اتکا و بدون امنیت می باشد. از تهدیدات عمده امنیت در خدمات گزارشگری مالی تحت وب می توان مواردی مانند دستکاری در پیام، افشای پیام های محرمانه، جایگزینی پیام و امنتاع از ارائه خدمات نام برد.
ضرورت وجود XBRL و مشکلات گزارشگری تحت WEB
با توجه به عدم اعتماد برخی از استفاده کنندگان به صورتهای مالی منتشر شده توسط XBRL، زبان دیگری نیز برای اطمینان بخشی در مورد صحت اطلاعات مورد مبادله از طریق XBRL ایجاد شده که اصطلاحا زبان گزارشگری اطمینان بخشی توسعه پذیر یا XARL نامیده می شود.
ضرورت وجود XBRL و مشکلات گزارشگری تحت WEB
XARL صورت توسعه یافته ای از XBRLاست که ارائه کنندگان خدمات اطمینان بخشی و تضمین کیفیت را قادر می سازد تا صحت اطلاعات منتشر شده توسط XBRL در اینترنت را تایید و گزارش کند و از این طریق به کاربران و شرکتها جهت اعتماد به صورتهای مالی منتشر شده، کمک نماید.
ضرورت وجود XBRL و مشکلات گزارشگری تحت WEB
از مشکلات عمده پیش روی گزارشگری الکترونیکی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• در برخی مواقع فناوری لازم، مثل اینترنت، برنامه نویسی و حتی کامپیوتر مناسب در اختیار عرضه کننده و استفاده کننده اطلاعات قرار ندارد.
• در گزارشگری الکترونیکی مسلما برخی اطلاعات و گزارشات نادرست و حتی غیر قانونی وجود خواهد داشت.
ضرورت وجود XBRL و مشکلات گزارشگری تحت WEB
• ویروسهای کامپیوتری و پاک شدن اطلاعات و وجود هکرها، همواره مشکلی برای این نوع گزارشگری خواهد بود.
چالش های پیش روی XBRL در ایران
استقرار این سیستم با همه منافع و مزایای خود، چالش هایی به همراه خواهد داشت زیرا کشور ما تقریبا با این زبان بیگانه بوده و راه زیادی در پیش است تا به استانداردهای جهانی این زبان برسیم. مقاومت شرکتها و موسسات در پذیرش و استقرار سیستم، عدم همکاری و همراهی سازمان های تاثیر گذار در این زمینه، آموزش XBRL، یکسان سازی استانداردهای حسابداری ایران با استانداردهای بین المللی، پذیرش شرکتها در بورس های بین المللی و ….. را می توان از مهم ترین چالش های استقرار این زبان در ایران نام برد.
خلاصه و نتیجه گیری
زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر باعث افزایش سرعت پردازش اطلاعات، کاهش زمان تهیه اطلاعات، افزایش سرعت جستجو در اطلاعات، کاهش هزینه تهیه و ارائه گزارشات، افزایش شفافیت گزارشات و اطلاعات مالی شرکتها می شود. اما در حال حاضر بکارگیری آن مشکلات بیشتری نسبت به مزایای آن دارد. عدم وجود نهادی مستقل جهت ایجاد ساختارهای اجرایی آن در کشور و ناآشنا بودن مدیران و اکثرکارشناسان مالی با این سیستم باعث عدم ارائه گزارشات در این زبان شده است.
با تشکر از توجه شما