چرا مزایای اجتماعی به صورت نابرابر تقسیم می شوند؟ نکته! تفاوت در برخورداری از مزایا به نقش هایی مربوط می شود که افراد بر عهده می گیرند یا به آن ها نسبت داده می شوند. در خانواده یا میزان بهره مندی مردان از مزایای زنان بیشتر است. فرزندان بزرگ و پسران نسبت به دختران از قدرت بیش تری برخوردارند.
نابرابری در احترام : دانشمندی که ماده ی ارزشمند را کشف کرده و هنرمندی که آثار زیبایی را پدید آورده است نسبت به افراد عادی کار خارق العاده ای انجام داده اند و احساس احترام نسبت به آنها پدید می آید.
اگر وظیفه بعضی از نقش ها انجام دادن فعالیت فعالیت های از نوع فوق باشد حالت احترام برای ان نقش تثبیت می شود هر چند که دارندگان آن نقش واجد همه ی ویژگی های لازم نباشند.
هر چه فعالیت نقش در زمینه ی احترام برانگیز مانند تولدی و ارائه ی دانش و ارزش توانای پاسخ گویی به احساس دینی و هنری بیش تر اشد فرد مجری نقش از احترام بیش تری برخوردار می شود
نابرابری در قدرت زمانی که برای آسان تر شدن کارها تقسمی کار صورت می گیرد تفاوت در مسئولیت ها باعث برخورداری نامساوی از قدرت می شود. فرماندهی یک دسته ی نظامی نمی تواند مسئولیت خود را بدن مزیت دستور دادن به اعضای دسته گروه (قدرت ) انجام دهد.یکی از سرچشمه های مهم نامساوی بودن افراد در برخورداری از مزیت قدرت تقسیم کار و عدم تساوی نقش ها در مسئولیت ها و وظایف است
نابرابری در ثروت : ثروت مزیتی است که عمدتا به عنوان «پاداش» در اختیار ایفا کننده ی نقش قرار می گیرد. زمانی که دولت برای استخدام کارمندی تقاضای زیادی داشته باشد و تعداد افراد دارای تحصیلات عالی کم باشد (عرضه) خود به خود برای جذب افراد پاداش بالاتری را در نظر می گیرد. افزایش و کاهش مزیت ثروت برای نقش های مختلف تاحد زیادی تابعی از عرضه و تقاضا برای فعالیت آن نقش است.
نمونه سوالات درس سوم : 1- تفاوت در برخورداری از مزایا مربوط به چیست؟ ص 56 کتاب 2- نقش هایی مثال بزنید که در حالت احترام برای آن نقش ها تثیبت شده باشد؟ ص 57 3 – چرا فرمانده ی یک دسته نظامی به مزیت قدرت احتیاج دارد؟ ص 59
4 – برخورداری از کدام یا مزایای سه گانه (ثروت قدرت،احترام) لازمه ی ایفای نقش است؟ ص 59- 60 5 – رابطه ی کارگر و سرمایه دار را در جامعه ی صنعتی در زمینه ی عرضه و تقاضا توضیح دهید؟ ص 60
دست یابی به ثروت یا افزایش و کاهش مزیت آن از چه راههای صورت می گیرد؟ ص 61 از اقداماتی غیر از عرضه و تقاضا در جهت افزایش مزایا چند مثال بزنید؟ ص 61
افراد در چه شرایطی نابرابری در بهره مندی از مزایای اجتماعی را ناعادلانه محسوب می کنند؟ افراد از لحاظ فردی در پی افزودن به میزان مزایای قدرت، احترام و ثروت خود هستند. دست یابی به مزایا بازندگی در جامعه مسیر می شود و افراد در محدوده ای که ارزش ها و هنجار ها به آن ها اجازه دهند از این مزایا برخوردار می شوند.
مزایا: 1- اموری مطلوب هستند. 2- همه ی افراد در صدد رسیدن به آن هستند. 3 – از بدست آوردن ان احساس خشنودی می کنند 4 – این مزایا باید در جامعه بدست آید. 5- بدست آوردن آن بر اساس ارزشها ، هنجارها و شرایط عمل است. نابرابری در برخورداری از مزایا را ارزش ها، هنجارها، نقش ها مشخص می کند
نقش های یکسان و برخورداری نابرابر: در صورتی که افراد در نقش واحد از مزایای متفاوتی برخوردار باشند نابرابری مذکور را ناعادلانه به حساب خواهند آورد. حقوقی که افراد نقش شهروندی در قانون اساسی دارند: 1. آزادی عقیده، آزادی بیان، تساوی درمقابل قانون 2. انتخاب شغل دلخواه تامین اجتماعی، آموزش و پرورش رایگان دوره ی متوسطه
اگر حقوق و بهره مندی های فوق درمورد بعضی شهروندان رعایت شود و درمورد بعضی رعایت نگردد یان امر نوعی عبعیض محسوب می شود. درصورتی که دو شهروند مرتکب جرم یکسانی شوند و قاضی به علت آشنایی ، قدرت، ثروت و نظایر آن برخورد متفاوتی داشته باشداین رفتار نوعی بی عدالتی محسوب می شود.
الگوهای مختلف تقسیم کار: زمانی که از الگوهای مختلف خانادگی به تجربه یا از طریق رسانه ها مطلع می شند با مقایسه زندگی خود با زمانی که از بهره مندی های بیش تری برخوردارند احساس ناعادلانه بون می کنند. زندگی های محدود گذشته در شهر ها و روستاها و بدن حضور رسانه امکان مقایسه را برای افراد مختلف بوجود نمی آورند و به همین جهت جهت مهم افراد از بهره مندی های خود راضی بودند.
نقش محوری ارزشها در ارزیابی مزایا: عادلانه یا ناعادلانه دانستن بهره مندی فرد و نقش قبل از هر چیز نوعی داوری ست. داوری بر مبنای معیارها و ارزش ها انجام می شود پس در ارزیابی مزایا، ارزش ها نقش محوری دارند.
بهره مندی هایی بر اساس اشرافیت (برابر نبودن افراد از لحاظ خون ، نسب، نژاد) به عده ای خاص تعقل می گیرد در جایی که برابر دانستن انسان ها وجود دارد مورد تردید واقع می شود. سرایت ارزش ها : در محیط های مختلف زندگی اجتماعی نقش ها و هم چنین مزایا بر اساس ارزش های مرتبط با همان محیط شکل می گیرند.
در خانواده (خون، نسب، پیوند پدر، فرزندی و … )، در مسئله ای مانند ارث (پیوندی نسبی و سببی) در محیط شغلی (صلاحیت و مهارت ها) مبنایی برای بهره مندی از مزایا است. اگر معیار بهره مندی در محیط خانوادگی (نسب و خون) به محیط شغلی، سیاسی و اسی رعرصه ها سرایت کندو مبنای استخدام و بهره مندی از مزایای نقش شغلی باشد در این صورت بهره مندی از مزایا در محیط شغلی ناعادلانه است.
ارزش هایی مث برابری انسان ها، شهروندان، زن و مرد و زندگی انها که بر اساس این ارزشها شکل گرفته از طریق فیلم ها و رسانه ها نمایش داده می شوند. امکانات رسانه ها به افراد امکان می دهددر مورد بهره مندی های خود و تناسب ان با رازش های بهتر داوری کنند و احساس بهره مندی ناعادلانه برای کسانی که بهره مندی م تری دارند بوجود می آید.
سوالات درس چهارم: 1- افراد در چه محدوده ای می توانند از مزایا برخوردار شوند؟ ص 63 کتاب 2- منظور از مزایا چیست؟ ص 63 3- آیا افراد هی میزان از نابرابری را می پذیرند؟ ص 63
4 – افراد در نقش شهروندی از چه حقوق قانونی برخوردارند؟ ص 64 5- با مثال الگوهای مختلف تقسیم کار را که موجب احساس بی عدالتی می شوند با هم مقایسه کنید؟ ص 66 6- چه عاملی موجب می شود بهره مندی هایی بر اساس اشرافیت مورد تردید قرار گیرد؟ ص 67
7- در محیط های مختلف جتماعی نقش ها و مزایا بر چه اساسی شکل گرفته و تقسیم می شوند؟ ص 67 و 68 8- در جوامع امروزی رسانه ها چه امکانی برای مقایسه ی تناسب بین نقش ها و میزان بهره مندی ها فراهم می آورد؟ ص 68 کتاب
اگر بهره مندی از مزایا عادلانه نباشد چه خواهد شد؟ 1- نارضایتی : احساس بی عدالتی معمولا با نارضایتی از دیگران همراه است. فرزندانی که رفتار والدین خود را تبعض آمیز می دانند به میزان اهمیت این تبعیض ها از والدین ناراضی اند.
2- گفت و گو ، استدلال، اعتراض نارضایتی از بهره مندی به اشکال مختلف بر رفتار افراد تاثیر می گذارد. در صورتی که شرایط مساعد باشد افراد ممکن است نسبت به چه بی عدالتی و تبعیض شناخته می شود به گفت و گو و استدلال بپردازد.
3- خصوصیت و دشمنی : اگر برای افراد امکان گفت و گو نباشد و با اعتراض پاسخ قانع کننده ای نیابند بدبینی و بی اعتمادی و به دنبال آن فاصله جدای و احساس دشمنی بوجود می آید. فرزندانی که احساس ناعدالتی می کنندبه تدریج بین خود و والدین و فرزندان عزیز شمرده شده و فا صله ای هراه با خصومت و دشمنی حس می کنند.
فاصله ای که با احساس خصومت و دشمنی هرماه باشد به معنای شروع از هم پاشیدگی زندگی در یک محیط اجتماعی است. 4- ترک محیط و مهاجرت : در محیط شغلی بر خلاف محیط خانواده که ترک آن به آسانی امکان پذیر نیست حاساس بی عدالتی می تواند به ترک محیط منجر شود.
مثلا کارگرانی که احساس می کنند در محیط های دیر مزایای بیش تری دریافت خواهند کرد ممکن است محیط کار فعلی را ترک کنند. متخصصان کشورهای جهان سوم زمانی که مزایای مادی و احترامی را که حق خود می دانند دریافت نمی کنند به کشورهایی که شرایط بهتری دراند مهاجرت می کنند (پدیده ی فرار مغزها)
تردید نسبت به ارزش ها و کج روی ها: 5 – اگر امکان ترک محیط و تغییر شغل و نقش ممکن نباشد احساس بی عدالتی راه را بریا تردید نسبت به ارزش ها و هنجارهای مرتبط با تقسیم مزایا باز می کند. پرداختن به شغل های غیر مرتبط با تخصص ناهنجاری وکج روی ماننداخذ ؟؟؟، چاپلوسی، زد و بند اداری وکم کاری و برخورد نامناسب با ارباب رجوع از پیامدهای منفی و نتیجه این اقدامات است.
6- تغییر ارزش ها: در یک محیط اداری اگر کم کاری با این استدلال هرماه باشد که بین دستمزد و کار تناسبی وجود ندارد به تدریج تبدیل به هنجار می شود. بی عدالتی می تواند بی اعتمادی نسبت به ارزش ها و هنجارها و تغییر آنها را در پی داشته باشد.
7- گرایش به آرمانهای جدید: افراد معتقد به ارزشها و یا کسانی که امکان انحراف از ارزش ها و هنجارها را ندارند در صورتی که نتوانند در چارچوب هنجارها بهره مندی خود را از مزایا افزیش دهند در پی جایگزینی ارزش های جدید به جای ارزش های گذشته بر می آیند.
گرایش به آرمانهای جدید و تلاش برای دگرگونی ارزش ها و هنجارها در جهت دست یابی به بهره مندی عادلانه است که با شورش و انقلاب در جامعه انجام می گیرد.
نمونه سوال های درس پنجم: 1- احساس بی عدالتی در بهره مندی از مزایای اجتماعی چه پیامدهایی دراد؟ نام ببرید؟ 2- در صورتی که شرایط مساعد باشد افراد نارضایتی خود را از بهره مندی چگونه نشان می دهند؟ ص 70 و 71 کتاب 3- احساس خصومت و دشمنی را به عنوان یک پیامد احساس بی عدالتی با ذرک مثال توضیح دهید؟ ص 71 و 72
4- پدیده ی فرار مغزها در کشورهای جهان سوم ناشی از چیست؟ توضیح دهید؟ ص 72 5- چه زمانی افراد نسبت به ارزش های جامعه دچار تردید می شوند؟ ص 72 6- تغییر ارزش ها را به عنان پیامد احساس بی عدالتی نارضایتی از فرصت ها توضیح دهید؟ ص 73 7- گرایش به آرمانهای جدید، شورش و انقلاب به عنوان پیامد بی عدالتی چگونه شکل می گیرد؟ ص 73 و 74
نمودار برای درس پنجم :