بسته بندی زعفران
تولید
معرفی
نام تربت حیدریه به اعتبار نام قطب الدین حیدر بر واژه اصیل و ایرانی زاوه در قرن نهم و بعد از آن غلبه یافت.
منطقهٔ تربت حیدریه بزرگترین تولیدکنندهٔ زعفران در جهان محسوب می شود. بایگ، یکی از شهرهای تربت حیدریه مرکز ابریشم ایران نام گرفته و بالغ بر ۸۰٪ ابریشم کشور در این محل تولید می شود. خربزه، پسته و بادام نیز از دیگر محصولات کشاورزی این منطقه است.همچنین معادن طلای زرمهر تربت حیدریه که در روستای زرمهر واقع شده است، تولیدکننده اولین شمش های طلا در کشور است که در بازار بورس اوراق بهادار تهران معامله میشوند.
زعفران چیست؟
زعفران، سلطان ادویه ها، با نام عمومی Saffron از خانواده زنبقیان، گرانبهاترین گیاه زراعی موجود در کره زمین می باشد. که رویشگاه اولیه آن در دامنه کوههای زاگرس ( ناحیه الوند ) بوده است. بیش از 96% تولید جهانی زعفران در اختیار ایران است.
زعفران در مناطق بسیار کم باران ایران که دارای زمستانهای سرد و تابستانهای گرم هستند گسترش دارد. زعفران در ایران در شهرهای استان خراسان (فردوس، قائن، گناباد، تربت حیدریه،و . . . ) کشت می شود. زعفران در کشورهای دیگر مانند ترکیه، ایتالیا، اسپانیا، هندوستان، یونان، پاکستان و… و اخیراٌ در چین و افغانستان به میزان محدودی کشت می شود.
تاریخچه زعفران
زعفران از گیاهان بومی ایران است. ایرانیان نخستین کسانی بودند که این گیاه ارزشمند و منحصر بفرد را شناخته و به کشت آن مبادرت ورزیدند.کشت زعفران در جنوب خراسان سابقه 700 ساله دارد.
قدیمی ترین سوابق استفاده از زعفران در ایران به زمان هخامنشیان بر می گردد. هخامنشیان به کشاورزی بسیار اهمیت می دادند و همچنین در آن زمان داروسازی و استفاده از گیاهان دارویی بسیار پیشرفت کرد. در بسیاری از داروهایی که در آن زمان ساخته می شد زعفران وهل به عنوان مفرح بخش ، شادی اور و تقویت کننده مورداستفاده قرار می گرفت.
در زمان ساسانیان زعفران علاوه بر مصارف غذایی و درمانی ، در رنگ کردن پارچه و الیاف تزئینی و کاغذهای رنگی استفاده می شد.
در حمله مغول به ایران زعفران به چینی ها معرفی گشت و کشت آن در چین رایج شد. زعفران ایران توسط اعراب به اسپانیا و سپس به اروپا راه یافت. در زمان پارت ها و در گسترش روابط اقتصادی زعفران توسط ایران به سوریه و فلسطین صادر شد.
گفته می شود زنان پارتی معجونی از شیر و شیره خرما و زعفران در جهت آرایش استفاده می نمودند.
اهمیت زعفران
کمی نیاز به آب باتوجه به خشکسالی
ایجاد اشتغال و جلو گیری از مهاجرت
استفاده دارویی و تغذیه ای
افزایش صادرات غیر نفتی
ایجاد درآمد مناسب برای کشاورز
یافته های دارو شناسی
گزارشات مدون علمی در مورد اثرات زعفران شامل موارد زیرمی باشد:
1- اثرات ضد سرطان
2- اثر بر روی سیستم عصبی (تقویت حافظه ویادگیری؛ضد تشنج و ضد افسردگی)
3- اثر بر روی قلب و عروق( کاهش فشار خون؛ ضد انعقاد؛ کاهش چربی؛ حل کننده لخته و افزایش اکسیژن رسانی به بافته ها)
4- اثرات متفرقه مانند اثر( ضد پیری و ضد اکسیدانت؛ ضد درد و ضد التهاب)
از اثراتی که بر روی انسان مطالعه بیشتری صورت گرفته است اثر ضد افسردگی زعفران می باشد. این گیاه در طب سنتی به عنوان شادی افزا؛ مفرح و آرامش بخش قلب مطرح بوده
مصارف زعفران
مصرف دارویی:
در کتب و مقالات علمی مقدار مصرف زعفران در انسان 50 میلی گرم دوبار در روز و ماهیانه 3 گرم برای هر نفر توصیه شده است.
مصارف خوراگی:
زعفران به علت خاصیت رنگ دهی و عطر و طعم کم نظیر بعنوان ادویه و تهیه انواع سوپ ها؛ برنج؛ مرغ؛ گوشت؛ غذاهای دریایی و همچنین در تهیه انواع دسرها و نوشیدنی ها استفاده می شود.
نحوه نگهداری زعفران:
زعفران را بایستی دور از رطوبت و نور و در ظرف دربسته نگهداری کرد زیرا با توجه به اینکه اسانس (مواد معطر) زعفران قابل تبخیر شدن است در صورت نگهداری نامناسب به مرور زمان اسانس آن تبخیر شده و از اثرات دارویی و طعم و عطر آن کاسته می شود. در ضمن چون مواد معطر گیاه در حالت پودر شده بسیار سریع تر از پودر نشده آن تبخیر می شود بهتر است زعفران را تا موقع مصرف پودر نکنیم.
میزان تولید زعفران درایران وجهان
میزان تولید زعفران در جهان :
سالیانه نزدیک به 250 تن زعفران در کل جهان تولید می شود که از این مقدار بیشترین تولید آن متعلق به ایران می باشد. این در حالی است که ایران با تولید 96 درصد زعفران جهان ، مقام اول را از نظر کمیت و کیفیت به خود اختصاص داده است.
همانطور که در نمودار مشاهده می شود کشور یونان با تولید سالیانه 5/7 تن ، مراکش 3/2 تن ، کشمیر3/2 تن ، اسپانیا حدود 1 تن و ایتالیا یک دهم تن پس از ایران به ترتیب مقامهای دوم تا ششم تولید زعفران جهان را دارند .
میزان تولید زعفران در ایران :
گل زعفران در بسیاری از استانهای ایران کشت می شود ، لیکن بیشترین مقدار زعفران کشور در استان خراسان تولید می گردد .
همچنین میزان تولید در شهرستانهای مختلف استان خراسان بسته به نوع شرایط محیطی متفاوت می باشد.
تولید زعفران از کاشت تا مصرف به زنجیره ای می ماند که نقص در یکی از قسمت ها، کل چرخه را با مشکل مواجه می کند. کیفیت پیاز زعفران، شرایط نگه داری، برداشت گل، خشک کردن، بسته بندی و بازاریابی، از جمله حلقه های زنجیره زعفران است که هر یک نیاز به یک برنامه ریزی و مدیریت جامع و کامل دارد.
متاسفانه
در حال حاضر پس از جداسازی کلاله و خامه که پس از خشک شدن به عنوان زعفران تجاری به بازار عرضه می شود سایر اجزاء گل به عنوان ضایعات دفع می گردد.
اسپانیا صادرکننده انحصاری زعفران
در حال حاضر ایران در تولید زعفران تنها قدرت انحصاری دنیاست
امابااین وجودانحصارصادرات این کالای استراتژیک در دست کشور اسپانیاست. برای ایجاد ارزش افزوده به وسیله صادرات زعفران در کشور باید هنر بازاریابی و بازارسازی داشته باشیم و نمی توان یک شبه به جایگاه 150ساله شرکت های صادراتی زعفران اسپانیایی دست یابیم.
افغانستان
تنها شاخصه زعفران افغانستان، مدیریت مدرنی است که پشتیبان تولید زعفران در این کشور است. به طوری که پشتیبان های اروپایی تولید، خشک کردن و بسته بندی زعفران را به افغان ها آموزش می دهند.
این که زعفران افغانستان را تهدید تلقی کنیم، یک نگاه غیرمسوولانه و فریبنده است، این مساله تاثیر روانی بر تولید زعفران ایران می گذارد زیرا زعفران کار با فکر این که چین، افغانستان و… رقیب زعفران او خواهند شد، زمین خود را می فروشد.
با تشکر
پایان