بنام خداوند جان و خرد
پیاده سازی رویکرد شش سیگما(مراحل اندازه گیری)
بنام خداوند جان و خرد
DMAIC Process
موضوع کسب و کار و تعریف پروژه
Business Case & Project Define
فاز تعریف
فاز اندازه گیری
طوفان فکری
طوفان فکری ((Brain Storming:
طوفان ذهنی یک تکنیک ساده و موثر برای بروز عقاید مختلف یک گروه در یک بازه زمانی کوتاه برای حل یک مشکل است.
گروه ها و واحدها می توانند در مورد زیر از این روش کمک بگیرند :
تعیین علل و یا راه حل های احتمالی مسئله
برنامه ریزی گام های یک طرح
تصمیم گیری در مورد انتخاب مسئله ای که باید روی آن کار شود
اصول پایه طوفان ذهنی
ارزیابی محترمانه
ابراز عقیده آزادانه
ایجاد نمودن عقاید زیاد
بهبود عقاید یکدیگر
محیطی برای بیرون ریختن استعدادها فراهم کنیدبدون عیبجوئی از یکدیگر .عقاید دیگران را بپذیرید. درمقابل هیچ عقیده ای موضع گیری ننمائید.
ارزیابی محترمانه
ابراز عقیده آزادانه
مانند یک ترمز عمل نکنید تا شرکت کنندگان تشویق شوند که عقاید خود را براحتی ابراز نمایند . مهم نیست که این عقاید چقدر دور از دسترس و غیر واقعی هستند .
عقاید زیادی را ایجاد کنید
تا حد ممکن عقاید زیادی ایجاد کنید . یک غواص مروارید در یافتن مروارید موفقتر است اگر 200 صدف را پرورش دهد نسبت به اینکه 15 الی 20 صدف را پرورش دهد .
عقاید یکدیگر را بهبود دهید
عقیده هر عضو موثرتر خواهد بود اگر عقیده عضو دیگری را بهبود دهد.
اصول طوفان ذهنی
زود قضاوت نکردن در رابطه با عقاید دیگران ، محیطی ایمن برای ابراز عقیده اعضاء ایجاد می نماید .
یکسان نبودن دانش افراد باعث توسعه دیدگاهها می شود.
شرکت آزاد افراد باعث موثرتر بودن عقایدشان می شود .
محدودیت زمانی در محیطی که ترس و رعبی بهنگام اظهار نظر وجود ندارد موجب بهره ورتر شدن عقاید می شود .
قدمهای طوفان ذهنی
انتخاب موضوع مورد بحث.
بصورت چرخشی از هر عضو نظرخواهی شود .
در هر نوبت از هر عضو فقط یک نظر گرفته شود ، بدون توجه به اینکه چند نظر دارد .
این نظرخواهی ادامه پیدا کند تا زمانیکه همه اعضاء بطور کامل نظرات خود را ارائه نمایند .
عقاید در حضور اعضاء ثبت گردد .
اصول پایه :
آنچه را که گفته می شود ، ویرایش نکنید و به خاطر داشته باشید که نباید از نظرات انتقاد کنید.
در این مدت ، تمام پیشنهادات ارائه شده را بپذیرید . در مرحله بعد، فهرست پیشنهادات را کوتاه کنید.
از نظرات عجیب یا اغراق آمیز استقبال کنید
در راستای پیشنهادات دیگران ، پیشنهادبدهید
منافع استفاده از طوفان ذهنی
هر شخصی بطور جداگانه ایده می دهد و بنابراین یک گروه ایدههای زیادی را ایجاد می کند .
عقاید افراد بهبود داده می شود .
حضور دیگران خلاقیت را افزایش می دهد .
یک ائتلاف بین عقاید و منبع با مشارکت افراد ایجاد می شود.
زمانی جلسه طوفان فکری به پایان می رسد که :
به همه افراد فرصت مساوی برای مشارکت داده شده باشد.
بیش از این پیشنهاد دیگری ارائه نشود.
برای آخرین بار از گروه درخواست شده باشد تا نظرات خود را ابراز نمایند.
از مشارکت کنندگان تشکر کرده باشید.
تمرین
در یک جلسه طوفان فکری علتهای بالقوه یک مساله خاص را شناسایی کنید؟
رسم فلوچارت فرایند
فلوچارتها ابزارهائی هستند که یک فرآیند را قابل رویت می کنند .
فلوچارتها
برای شناخت بهتر یک فرآیند نیاز به ترسیم فلوچارت فرآیند داریم.
مزایای استفاده از فلوچارت
استفاده از فلوچارت :
درک مشترکی ایجاد می نماید .
قدمهای فرآیند را مشخص می نماید .
مشخص می کند چگونه یک فرآیند باید عمل کند و بطور واقعی چگونه عمل می کند .
باعث فهم علل عام مشکلاتی می شود که تمام واحدهایی که در فرآیند تولید می شود را تحت تاثیر قرار می دهند.
فرصتهای بهبود فرآیند را مشخص می کند (پیچیدگی، اتلاف، تاخیر، کم بازدهی و گلوگاه )
شروع از بالا
فعالیتهای کلیدی می تواند در سطوح مختلف سازمانی تعریف شود.
سطح 1= بالاترین سطح کاری در یک سازمان
سطح 2= کاری که در بین چند دپارتمان یا کل منطقه کاری یا یک دپارتمان جریان می یابد.
سطح 3= نمایش جزئیات یک فرآیند خاص.
پرکردن
چسباندن
بسته بندی کردن
توسعه محصول
جدید
ایجاد تقاضا
برآورده نمودن
تقاضا
خدمات مشتری
سفارش مواد
تولید
بسته بندی
حمل
مخلوط نمودن
سطح 1
سطح 2
سطح 3
انواع فلوچارتها برای فهم بهتر جریان فرآیند
فلوچارتهای فعالیت
(Activity flowcharts)
فلوچارتهای چند وظیفه ای
(Deployment flowcharts)
فلوچارتهای پایه(basic) در مقایسه با فلوچارتهای فعالیت(activity)
در تجزیه و تحلیل SIPOC یک نمودار سطح بالا ایجاد کرده اید که قدمهای اصلی فرآیند را نشان می دهد .
بمنظور فهم وضعیت جاری با جزئیات بیشتر، به یک فلوچارت با جزئیات بیشتر نیاز داریم .
– سطح جزئیات بستگی به نیاز و شرایط موجود دارد.
اطلاعات بیشتر می تواند در زیر هر قدم نوشته شود.
یک فلوچارت با جزئیات بیشتر فلوچارت فعالیت (Activity Flowchart )نامیده می شود.
فلوچارتهای فعالیت
Activity flowcharts مشخص میکنندکهچهاتفاقی در فرایند می افتد .آنهااغلب نقاط تصمیمگیری ،سیکلهای دوباره کاری و پیچیدگیهای فرآیند را مشخص می کند .
فلوچارتهای چند وظیفه ای
Deployment flowchart جزییات قدمهای فرآیند و همچنین گروهها و افرادی را که آن قدمها را انجام می دهند را نشان می دهد.
این فلوچارتها، مخصوصا برای فرآیندهایی که جریان اطلاعات آن بین چند واحد وجود دارد مفید است. همچنین با کمک این نمودارها می توان مراحلی که در آنها اطلاعاتی از یک بخش به بخش دیگری منتقل می شود را نشان داد.
زمان روبه پایین جریان دارد
از کدام تکنیک برای رسم فلوچارت استفاده کنیم ؟
قصد دارید از کدامیک از این فلوچارتها در پروژه خود استفاده کنید ؟
فرآیندها و پیچیدگی آنها
فلوچارت ذیل را با فلوچارت صفحه بعد مقایسه نمائید .
کدامیک از فلوچارتها واقعیت را منعکس می کند ؟
ترجیح می دهید از کدامیک از این فلوچارتها استفاده کنید ؟ چرا ؟
Take
Original to
Copier
Place
Original
on Copier
Select
Size
Select
Number
of Copies
Start
Copier
Copier
Runs
Another
Page?
Yes
No
Select
Orientation
فرآیند کپی گرفتن
چگونه فلوچارت ایجاد کنیم ؟
اگر ترسیم فلوچارت را بصورت گروهی انجام دهید نکات زیادی را می توانید بدست آورید :
با استفاده از طوفان ذهنی قدمهای فرآیند را مشخص کنید :
این قدمها را روی کاغذ های کوچک برچسب دار یا فیلیپ چارتها بنویسید .
مطمئن شوید که قدمهایی را که در هنگام نادرست بودن کارها اتفاق می افتد، در نظر گرفته اید.
قدمها را بطور متوالی مرتب کنید.
در هنگام رسم فلوچارت جهت جریان را حفظ کنید
– جهت حرکت در فلوچارت از بالا به پایین یا از چپ به راست است.
از علائم مربوط به فلوچارت استفاده نمائید.
بررسی کنید که تمام قدمهای فرآیند و نقاط تصمیم گیری را در نظر گرفته باشید.
قدمها را شماره گذاری کنید.
چهار دیدگاه
فلوچارتها می توانند از چهار دیدگاه مختلف به فرآیند رسم شوند.
آنچه که در مورد فرآیند فکر می کنید.
آنگونه که فرآیند بطور واقعی عمل می کند.
آنگونه که فرآیند می تواند عمل کند.
آنگونه که فرآیند بایستی عمل کند.
در این مرحله از پروژه DMAIC وضعیت جاری را آنگونه که هست تعریف کنید. بعبارتی فلوچارتها باید آنچه را که در فرآیند بطور واقعی اتفاق می افتد، نشان دهند.
تمرین
فلوچارت مربوط به فرایند خود را رسم کنید.
زمان چرخه( C/T)
تواتر تولید محصول بر حسب زمان . همچنین زمانیکه کارگر برای انجام تمام عناصرکاری یک فرآیند می گذارد.
زمان انجام سفارش((L/T
زمانی که یک قطعه تمام مسیر فرایند یا جریان ارزش را طی می کند.
زمان انجام سفارش((L/T
نمودار علت و معلول
نمودار علت و معلول
این روش برای یافتن بیشترین علل ممکن در ایجاد یک مشکل با یک نمایش ساختاریافته و با استفاده از روش طوفان ذهنی استفاده می شود .
چگونه یک نمودار علت و معلول را رسم کنیم :
گام 1 : آمادگی برای برگزاری جلسه علت و معلول
گام 2 : شناسایی معلول
گام 3 : شناسایی دسته جات علل اصلی
گام 4 : بارش افکار علل احتمالی مسئله
گام 5 : بررسی مجدد هر دسته از علل اصلی
گام 6 : اتفاق نظر در مورد مهمترین علل
مشکل / اثر
انسان
ماشین
مواد
روش
ساختار نمودار علت و معلول
هر کدام از شاخه های اصلی شاخه های فرعی بالقوه زیادی دارد که علل بالقوه را تقسیم بندی می کند .
موارد استفاده از نمودار علت و معلول
بررسی و فهرست کردن ارتباط علت و معلولی مساله تحت بررسی.
تجزیه و تحلیل مساله بمنظور ردیابی علل ریشه ای واقعی مساله
کمک به طبقه بندی نمودن علل و جمع آوری داده های بیشتری جهت یافتن ارتباط.
برای استنتاج از شاخص ها.
مصرف سوخت بالا
روش انجام کار
راننده
خودرو
مواد
نگهداری
جاده
Restrictions
No turn
One way
Circuitous
Road
Frequent
stops
Crossings
Traffic
Speed Breakers
Steep
Poor
condition
Potholes
Irregular
servicing
False
economy
Negligence
Clogged
filters
Low pressure
Ignorance
Faulty
pressure
Tyres
Petrol
Oil
Not changed
Low level
Incorrect viscosity
Impurities
Incorrect
Octane no.
Additives
Spares
Spurious
Inferior
Impatience
Craze
Always
late
Riding on
clutch
Lack of
awareness
Poor
anticipation
Wrong
gears
Poor
skill
Wrong
culture
Bad
attitude
Inexperience
Body
Heavy
Shape
Technical
details
Carburetor
Spark plugs
Life
Contacts
Fuel mix
Engine
High H.P
Cylinders
نمودار علت و معلول برای مشکل “ میزان سوخت زیاد “
تمرین
نمودار علت و معلول را برای هر یک از CTQ ها انجام دهید.
آنالیز حالات بالقوه خرابی و آثار آن
FMEA
معرفی FMEA و اهداف آن
متدلوژی یا روشی است سیستماتیک که به دلایل زیر بکار میرود:
الف- شناسایی و اولویت بندی حالات بالقوه خرابی در یک سیستم,محصول,فرایند یا سرویس.
تعریف و اجرای اقداماتی به منظور حذف ویا کاهش میزان وقوع حالات بالقوه خرابی.
ثبت نتایج تحلیلهای انجام شده به منظور فراهم کردن مرجعی کامل برای حل مشکلات در اینده
ما در فاز اندازه گیری شش سیگما از FMEA
برای اولویت بندی علتها و حذف علتهای کم اهمیت استفاده می کنیم
FMEA تاریخچه
در دهه 1950 اهمیت مسائل ایمنی و پیشگیری از حوادث قابل پیشبینی در صنایع هوا فضا علت اصلی پیدایش FMEA میباشد.
به عنوان ابزاری کلیدی برای افزایش ایمنی در صنایع شیمیایی مطرح شد.
در فوریه 1992 استاندردSAE-J-1739 به عنوان استاندارد مرجع FMEAدر صنایع خودرو معرفی شد.
هدف از اجرای FMEA پیدا کردن مواردی است که باعث شکست در فرایند یا محصول می شوند.
FMEA یک اقدام کنشی است نه واکنشی.
FMEA تکنیکی تحلیلی و متکی بر قانون پیشگیری قبل از وقوع است.
معرفی FMEA و اهداف آن
انواع FMEA
طراحی سیستمها و زیر سیستمها از ابتدایی ترین مرحله(System FMEA)
طراحی قطعات جدید و یا اعمال تغییرات در طرحهای جاری. (DFMEA)
طراحی و یا توسعه فرایندهای تولید یا مونتاژ (PFMEA)
طراحی و یا توسعه فعالیتها و یا ارائه خدمات (Service FMEA)
طراحی ماشین آلات (Machinery FMEA)
کاربرد آنالیز حالات بالقوه خرابی
استفاده می کنیم ؟ FMEAچرا از
از روش هایی است که به کمک آن می توان FMEA
مسائل و مشکلات بالقوه ای را که باعث ایجاد تغییرات نامطلوب در
فرایند می شوند شناسایی کرد .
شروع کار
اعضای تیم FMEA در ابتدا باید با فرایند آشنا شوند.هر چه میزان شناخت بیشتر باشد ، شناسایی حالت های خرابی سریع تر
بوده و اعضا بهتر به تفاهم خواهند رسید.
تعریف حالت خرابی در فرایند
حالتی است که محصول در یک عملیات مشخصبراساسخصوصیات تعریف شده مورد پذیرش قرار نگیرد .
مثال:
خارج از مرکز بودن عدم همراستایی
سوراخ نخوردن پوشش نامناسب
حالت های خرابی ، حاصل نقص ها و کمبود هایی در فرایند هستند .
FMEAمراحل تهیه
1.معرفی فرایند :
در این ستون ، عملیات را با عبارتی مختصر و ساده به شکلی که شامل نیازمندی ها ومشخصات فرایند باشد تشریح کنید .
2.حالات بالقوه خرابی :
الف – حالات خرابی بالقوه خرابی که در عملیات تعریف شده حادث می شوند شناسایی کنید
ب- سپس از طریق طوفان ذهنی و با طرح برخی سوالات و به کمک نمودار فرایند عملیات ، سایر حالت های خرابی بالقوه را پیدا کنید .
پ- اثر حالات خرابی در عملیات های قبلی را مورد توجه قرار دهید ، چرا که اثر یک حالت خرابی در عملیات های آغازین می تواند بازگو کننده حالات خرابی در مراحل بعدی باشد
3.آثار بالقوه خرابی :
آثار بالقوه ، نتیجه و پیامد حالات خرابی است که روی عملیات بعدی و یا مشتری نهایی بر آورد می کند .
FMEAمراحل تهیه
حالات بالقوه خرابی
خم شده به زمین افتاده
تاول زده سوراخ دار
محدود ذوب شده
زود شکن ناهم تراز
شکسته دمونتاژ شده
برآمدگی حذف شده
خوردگی مدار باز
ترک خورده خارج از محدوه تلرانس/ عدم برآوردن
آسیب دیده نیازمندیها
ناقص پر منفذ
دفرمگی زبر
دارای تاخیر لبه های تیز
تغییر رنگ داده کوتاه
از شکل افتاده چسبیده
دور از مرکز پنهان شده
در تهیه FMEA آثار خرابی را از سه منظر مورد بررسی قرار دهید :
الف – اثر حالات خرابی بر محصول
ب- اثر خرابی بر فرایند های بعدی و احتمال به مخاطره افتادن ایمنی اپراتور های تولید .
پ- اثر خرابی بر مشتری نهایی و نیز تطابق نداشتن با استانداردهای ملی .
آثار خرابی از تجارب مشتری منتج می شود ، لذا در تعیین آثار خرابی ، بررسی نظر نمایندگان مشتری – و یا حضور آنها در جلسات تیم – بسیار موثر است
اثرات بالقوه خطا
نشتی آب / هوا
شکستگی
کثیف بودن سیستم سوپاپ
نارضایتی مشتری
تاخیر در تحویل/ پرداخت پول
بهره زیاد
کارآیی ضعیف ترمز
عملکرد ضعیف درپوش
جاری شدن روغن
خدمات سرویس نامناسب
عدم توانایی در مونتاژ
مواد خراب
تحویل اشتباه/ زود/دیر هنگام
شدت
شدت عبارت است از میزان جدی بودن اثرحالت خرابی برمشتری.
حتما” مطمئن باشید که اعضای تیم در مورد رتبه شدت توافق کامل دارند و آن را به کار می بندند .
احتمال دارد که جدول موجود منطبق با آثاربالقوه خرابی مساله شما نباشد و لازم باشد تا آنرا کمی اصلاح کنید.
«راهنمای پیشنهادی انتخاب رتبه شدت »
علل بالقوه خرابی
علل بالقوه خرابی ، کمبود ، اشکالات و نقص های موجود در فرآیند هستند .
دما بسیار پایین است .
فشار هوا بسیار پایین است .
پیشروی ابزار مناسب تنظیم نشده است .
علل بروز شکست و خرابی
خطای مونتاژ خم کاری نامناسب
قطعه آسیب دیده سرعت نامناسب / خوراک دادن نامناسب به خط
خرابی سیستم حمل و نقل ابزار نامناسب
چروک خوردگی بدلیل گرما مواد اولیه خراب
سطح نامناسب ناهمترازی
ابزارهای را ه اندازی نامناسب عملیات انجام نشده
گشتاور نامناسب خارج از محدوده تلرانس بودن
اندازه گیری نا دقیق گرمای زیاد
سیستم کنترلی نامناسب خارج از محدوده ظرفیت بودن
مدخل های نامناسب بسته بندی آسیب دیده
نگهداری نامناسب ابزار خراب
عدم روغنکاری و یا روغنکاری نامناسب ابزارها / وسایل اندازه گیری فرسوده
رتبه وقوع
وقوع تخمینی است از احتمال وقوع علت خرابی در طی زمان طول عمر طراحی شده قطعه / محصول .
به عبارت دیگر عبارت است از اینکه با چه احتمالی ، حالت خرابی ناشی از علت شناسایی شده رخ می دهد.
مطمئن شوید که اعضای تیم در مورد اعداد وقوع اتفاق نظر دارند
راهنمای پیشنهادی انتخاب رتبه وقوع
کنترل
1. ممکن است برای یک حالت خرابی در یک فرایند تولید ، چندین کنترل تعریف شده باشد .
2. پس از ثبت کنترل های جاری فرایند ، آنها را مورد بررسی قرار دهید
3. فقط کنترل هایی که در گذشته انجام می شده اند – ویا در فرایند های مشابه استفاده می شوند – را ثبت کنید .
روشهای شناسایی و کنترل خرابی را ثبت و بررسی کنید
رتبه تشخیص
عبارت است از شناسایی و کشف خرابی یا علت خرابی توسط کنترل های جاری
هرگز نباید تصور شود که به خاطر پایین بودن رتبه وقوع ، رتبه تشخیص نیز پایین است ، بلکه فرض کنید که خرابی اتفاق افتاده و سپس توانایی کنترل های جاری را در کشف آن ارزیابی کنید .
3. اگر بازرسی 100 در صد چشمی ، از کنتر ل های موجود است ، تیم FMEA می باید کارایی این کنترل را بر اساس موارد زیر در نظر بگیرد :
الف – بازرسی 100 درصد چشمی ، بین 79 تا 100 درصد کارایی دارد که البته به بازرسی و مهارت بازرس بستگی دارد .
ب- چگونه نتایج بازرسی توسط بازرس مونیتور میشود ؟
ج- طبیعت و ماهیت خرابی چگونه است ؟
رتبه تشخیص
«راهنمای پیشنهادی انتخاب رتبه تشخیص »
) RPN نمره ریسک پذیری خرابی (
میزان حالت خرابی را نشان می دهد .
از حاصلضرب اعداد (( شدت * وقوع * تشخیص )) به دست آید .
این عدد بین مقادیر1(1*1*1) تا 1000(10*10*10) است .
علتهایی که از شدت و وقوع بالایی برخوردارند نیز می بایست مورد توجه قرار گیرند.
RPN به تنهایی معنایی ندارد . یک شاخص برای اولویت بندی حالات خرابی بر اساس میزان خطر پذیری بالقوه آنهاست و لذا در مقایسه با خرابی های دیگر معنا پیدا می کند .
نمودار پارتو را بروی RPN ها رسم کنید
اقدامات اصلاحی
تهیه فرم FMEA بدون اجرای اقدامات اصلاحی ، بی معناست
هدف : به ترتیب کاهش اولویت رتبه های شدت ، وقوع و تشخیص است .
کاهش شدت فقط با تغییر طراحی محصول یا فرایند انجام می شود .
برای کاهش وقوع دو حالت ممکن است :
1. علل خرابی را از بین ببرید یا تحت کنترل در آورید .
2. تغییر در طراحی محصول یا فرایند تولید
برای کاهش تشخیص نیز دو حالت ممکن است :
افزایش یا بهبود روش کنترل جاری به عنوان یک فعالیت موقتی ، چون افزایش کنترل هزینه زاست .
اعمال کنترل روی علت خرابی ، مثلا” استفاده از روش های خطا ناپذیز سازی در حالت ، وقوع نیز کاهش پیدا می کند .
مسئول و زمان اقدام اصلاحی
شخصی یا گروهی را برای انجام اقدامات اصلاحی مشخص کنید
زمانی را که اقدامات اصلاحی تکمیل خواهد شد ثبت کنید .
اقدامات اصلاحی
FMEA Common Misconceptions & Mistakes
It takes too long
Mistaking cause for failure mode, or effect for failure mode, and then
running around in circles
Working with too large a scope
Team under or oversized for the given FMEA
Supervisors / Managers do not have understanding of the methodology
Team fails to identify scope at the commencement – whether their
responsibility is to just do the analysis, or identify potential solutions
or drive solutions, etc.
Database not setup to capture information, leading to incomplete capture of
learning from the previous FMEA
Inadequate documentation at startup, leading to mix ups in product / process
revision level numbers
Rating scales not standardized, or not involving customer in the same
تمرین :
FMEA را برای هر یک از CTQ ها انجام دهید
فرم خلاصه سازی X انتخاب شده
داده چیست ؟
داده عبارت است از تعبیر عددی یک فعالیت.
نتیجه گیری بر اساس واقعیتها و داده ها برای هر بهبودی لازم است.
-ایشی کاوا می گوید
اگر شما قادر نیستید یک پدیده را بصورت عددی بیان کنید، شما درباره آن پدیده اطلاعات کافی ندارید.
جمع آوری داده ها
داده ها چگونه به شما کمک می کنند؟
داده ها از طریق نشان دادن واقعیت به ما کمک می کنند
داده ها به ما کمک می کنند که …
آنچه را که فکر می کنیم اتفاق می افتد از آنچه که واقعا اتفاق می افتد جدا کنیم.
تئوریها و نظرات پیشین را رد یا تایید کنیم
مبنایی برای عملکرد پایه گذاری کنیم
تاریخچه مشکل در طول زمان را ببینیم
تاثیر تغییرات در یک فرایند را اندازه گیری کنیم
ارتباطاتی که ممکن است به ما برای توضیح تغییرات کمک کنند شناسایی و درک کنیم
کنترل فرایند(نظارت بر عملکرد فرایند)
از راه حلهایی که به حل مشکل واقعی کمک نمی کنند، اجتناب کنند.
مشخصات داده های مناسب
داده هایی که جمع آوری می کنید لازم است که :
کافی باشند
مرتبط باشند
گویا باشند
واقعی باشند
اختلاف بین قطر سوراخ و تعداد سوراخهای رد شده چیست؟
قطر یک سوراخ
تعداد سوراخهایی که بدلیل بیشتر از
حد بودن قطر سوراخ رد شده اند
قطر یک سوراخ می تواند هر مقداری را بگیرد حتی مقادیر اعشاری مثل :19.055 ، 19.0516 و غیره
داده های مربوط به این نوع پارامترها داده های پیوسته نامیده می شوند.
تعداد سوراخهای رد شده لزوما باید یک مقدار صحیح بگیرد. بطور مثال : 0, 2, 7, 10 و غیره
داده های مربوط به این نوع پارامترها
داده های گسسته نامیده می شوند
کدامیک از داده ها ذیل پیوسته و کدامیک گسسته اند؟
عرض صفحه
تعداد خطوط نازک
لوله های رد شده توسط گیجهای برو- نرو
قطر پیستون
قد یک مرد
ضخامت ورق
تعداد ورقهایی که در بین 100 ورق تلرانس 4+0.09
را برآورده می نماید.
زمان صرف شده برای فرآیند سفارش خرید
تعداد خطاهای یک برنامه
اهداف مورد نظر برای جمع آوری داده ها
کمی ساختن و شناخت وضعیت
نمایش فرآیند
تصمیم گیری برای پذیرش یا رد
تجزیه و تحلیل و تصمیم گیری برای انتخاب روش کار
چگونه داده جمع آوری کنیم؟
تعریف هدف
تصمیم گیری در خصوص نوع تجزیه و تحلیل داده ها
تعریف دوره جمع آوری داده ها
آیا داده های مورد نیاز قبلا وجود داشته اند؟
منبع ایجاد داده های غلط
ترس : از به دست آوردن نتایج نامطلوب
ناامیدی : از داده های بلااستفاده
” داده ها باید جمع آوری شود نه اینکه ایجاد شود.“
علل داده های اشتباه
انتخاب نادرست ابزار
فقدان کالیبراسیون
نمونه گیری نامناسب
فقدان استانداردها
تجهیزات تست نامناسب
فقدان آموزش
بمنظور جمع آوری درست داده ها، موارد ذیل را در نظر بگیرید:
روش نمونه گیری مناسب
انتخاب دستگاه مناسب
کالیبره نمودن دستگاههای مورد استفاده
قابل دسترس بودن استانداردها برای یکسری از مشخصات ویژه
تجهیزات تست/بازرسی مناسب
ثبت همه اطلاعات مربوطه
منظور از اطلاعات ”درست“ چیست؟
اطلاعات درست:
مشکلی که درحال مطالعه آن هستید را برای شما توصیف می کنند.
شرایط مرتبط که ممکن است سرنخهایی در مورد علل در اختیار شما قرار دهند، را توصیف می کنند.
این اطلاعات را می توان تحلیل کرد به گونه ای که پاسخگوی سوالات شما باشند.
برگه کنترل
برگه کنترل، یک فرمت مناسب و فشرده برای جمع آوری داده است
هدف از برگه کنترل
ساده سازی جمع آوری داده ها
تهیه یک خلاصه اولیه
تهیه مبنایی برای تجزیه و تحلیل های آماری
موارد استفاده از برگه کنترل
نظارت بر مشکل
راهنمایی برای رفع مشکل(trouble shooting)
ناحیه بکارگیری- برگه کنترل
مواد خام
تعداد عیوب، محل بروز عیب، اندازه گیری هایی که برای بررسی ویژگیهای کیفی انجام می شود.
تولید
اندازه گیری هایی که برای بررسی پارامترهای فرآیند انجام می شوند، تعداد عیوب محصول، محل بروز عیب
مشخص نمودن هدف
تعیین نوع برگه کنترل مورد استفاده
تصمیم گیری در مورد موارد بازرسی
ایجاد برگه کنترل
ثبت داده ها
حساب کردن داده ها با چوب خط
آزمایش کردن برگه کنترل
نحوه ایجاد برگه کنترل
X = لکه
D = خم
S = خراش
B = حباب
عیوب رنگ HOOD
نام ____ :
تاریخ ____ :
مدل ____ :
DD D
S
XXX
B X
شماره بازرسی _____ :
برگه کنترل محل بروز عیب
طبقه بندی داده ها
روش دسته بندی داده ها بر اساس ویژگیها یا نکات مشترک آنها بمنظور درک بهتر شباهتها و خصوصیات آنها، طبقه بندی داده ها نامیده می شود .
این دسته بندی با مجزا ساختن و مقایسه نمودن داده ها اطلاعات دقیقی در اختیار ما می گذارد.
دسته بندی داده ها همچنین دسته های کلیدی و مهم داده که لازم است بیشتر بر روی آنها تمرکز کنیم را مشخص می سازد.
این دسته بندی می تواند بر اساس ماشین آلات، اپراتورها، شیفتهای کاری و یا هر منبع تغییر دیگری باشد.
طبقه بندی داده ها
هدف از دسته بندی داده ها، آشکار ساختن تفاوت بین دسته های مختلف داده و تجزیه و تحلیل علل ایجاد توزیع غیرنرمال برای داده ها است.
دسته بندی داده ها روشی موثر برای مجزا نمودن علل مشکل می باشد.
همچنین می توانید داده های جمع آوری شده را با استفاده از ابزارهای QC مانند نمودارها، دیاگرامهای پارتو، برگه های کنترل، هیستوگرامها، دیاگرامهای پراکنش و کنترل چارتها دسته بندی نمایید.
طبقه بندی داده ها – ناحیه بکارگیری
مواد خام
مقدار تهیه شده، زمان تحویل، درصد ضایعات، روش تهیه و روش بسته بندی.
تولید
درصد رد شده با توجه به ماشین آلات، شیفت کاری، اپراتور، مواد خام، ابزار، جیگ و غیره.
مهندسی و طراحی
خطاهای طراحی مربوط به طراح، روش طراحی.
یک مجموعه کامل از اقلام، جامعه نامیده می شود.
تعدادی از اقلام یک جامعه که بمنظور قضاوت در مورد آن جامعه برداشته می شود، نمونه نامیده می شود.
تعداد نمونه برداشته شده برای قضاوت کردن اندازه نمونه نامیده می شود.
نمونه ای به اندازه سه
جامعه
جامعه و نمونه
نمونه گیری چیست و چرا نمونه گیری می کنیم؟
نمونه گیری عبارت است از :
جمع آوری بخشی از داده ها
و استفاده از آن بخش برای نتیجه گیری و استنتاج
چرا نمونه ؟ زیرا مشاهده کل داده ها ممکن است :
خیلی هزینه بر باشد.
خیلی زمان بر باشد.
مخرب باشد ( مانند تست طعم )
اغلب از بخش نسبتا کوچکی از داده ها می توان جهت حصول نتیجه گیری های درست استفاده کرد.
روش محاسبه اندازه نمونه به هدف شما بستگی دارد
هدف از نمونه گیری
فرمول/ روشهای Minitab
تخمین میانگین
بطور مثال : تخمین زمان سیکل
اولیه
(Where d = precision: ± __ units)
تخمین جامعه
بطور مثال : تعیین درصد معیوب
(Where d = precision: ± __ units)
دقت (d)
دقت عبارت است از اینکه چقدر می خواهید دامنه برآورد یک ویژگی را تنگ کنید.
درصد معیوب را با دقت 3% برآورد کنید.
سیکل زمانی را با دقت دو روز برآورد کنید.
از علامت d برای نشان دادن دقت مورد نظر استفاده کنید.
در آمار قدیم از آن تحت عنوان ” دلتا“ نام برده شده است.
دقت برابر است با نصف طول فاصله اطمینان مورد نظر.
95% CI = (48, 52)برای سیکل زمانی (برحسب روز ) بدین معنی است که با اطمینان 95% متوسط سیکل زمان بین 48 روز و 52 روز می باشد .
فاصله اطمینان CI = 4 روز است
دقت = 2 روز ( با تخمین + 2 روز ) .
دقت (d)
در مورد میزان دقت مورد نظر خود تصمیم گیری کنید.
دقت متناسب است با عکس جذر اندازه نمونه.
دقت و اندازه نمونه
برای بالا بردن میزان دقت لازم است که اندازه نمونه را افزایش دهید (افزایش اندازه نمونه منجر به افزایش هزینه می شود).
هیچ پاسخ واضح و مشخصی در مورد دقت مورد نیاز وجود ندارد. پاسخ به این موضوع بستگی به تاثیر تجاری استفاده از برآورد دارد.
هر موقعیتی منحصر بفرد است. از تصمیم دیگران برای یک موضوع دیگر، برای موضوع خودتان استفاده نکنید.
اندازه نمونه برای برآورد میانگین
ضریب 2 بمعنای اطمینان 95% است
انحراف معیار تخمین زده شده
دقت مورد نظر
چگونه انحراف معیار را برآورد کنیم؟
جهت تعیین اندازه نمونه لازم است، انحراف معیار را بدانید.
شما باید چند ایده در مورد تغییرات (variation ) داده ها داشته باشید. زیرا هر چه تغییرپذیری بیشتر می شود، اندازه نمونه بیشتری مورد نیاز است.
اما اگر تاکنون هیچ نمونه ای گرفته نشده، چگونه می توان انحراف معیار را دانست؟؟؟
اندازه نمونه برای برآورد نسبت
هدف : تمرینی برای استفاده از فرمول تعیین اندازه نمونه برای نسبت ها
زمان : 3 دقیقه
راهنمایی : با استفاده از فرمول محاسبه اندازه نمونه برای نسبت ها به سوالات ذیل پاسخ دهید:
1-فرض کنید می خواهید نسبت مشتریانی که یک سرویس جدید را استفاده خواهند کرد برآورد کنید (در 2%) شما حدس می زنید که 50% مشتریان این سرویس را خریداری و استفاده می کنند. برای این برآورد به چه اندازه نمونه ای نیاز دارید؟
2-چه تعداد مشتری به عنوان نمونه احتیاج دارید تا برآورد را با دقت 4% انجام دهید.
تمرین : اندازه نمونه برای برآورد نسبتها
پاسخ تمرینها
سوال 1 :
سوال 2 :
استفاده از دقت (PRECISION ) برای توجیه اندازه نمونه
همانطور که مشخص است هر چه اندازه نمونه بزرگتر باشد، هزینه نمونه گیری بالاتر رفته ولی دقت برآوردها بیشتر می شود. برای بدست آوردن یک ارتباط متقابل بین این موارد می توان از فرمولهای تعیین اندازه نمونه استفاده نمود. به این منظور جهت تصدیق تناسب بین اندازه نمونه، بودجه و دقت مورد نیاز خود موارد ذیل را انجام دهید:
1- تعیین کنید که با توجه به بودجه خود توانایی انجام چند نمونه را دارید. (n)
2-حال تعیین کنید که با این نمونه به چه دقتی خواهید رسید.
برآوردها معمولا یک میانگین است با دقت ± d واحد
یا یک نسبت با دقت ± d%
نمونه گیری و پروژه های بهبود
تعیین کارآیی اولیه سیکل زمانی فرایند و نرخ عیوب (مثال: ترسیم داده های نمونه در نمودار کنترل)
برآورد قابلیت فرایند (مثلا شمارش عیوب در یک نمونه)
تعیین فاکتورهایی (xها) که باعث کارآیی کم یا تغییرات در داده ها می شوند. (استفاده از نمودارها, فرضهای آماری یا رگرسیون در مورد داده نمونه ها)
تصدیق موثر بودن بهبودهای انجام شده (مقایسه داده های نمونه جدید از فرایند با نمونه های قبلی )
نظارت بر کارآیی (performance) فرایند. انجام فعالیت های اصلاحی مورد نیاز و پیش بینی کارآیی آینده (نمودار کنترل نمونه های گرفته شده از فرایند جدید)
در پروژه های بهبود، نمونه گیری از فرایند انجام می پذیرد
علل استفاده از نمونه گیری:
خلاصه بحث نمونه گیری
در این بحث موارد ذیل مورد بررسی قرار گرفت :
نمونه گیری جایگزینی موثر و کارآمد برای نگریستن به کل داده هاست.
نمونه گیری از جامعه و نمونه گیری از فرایند اهداف و رویکردهای متفاوتی دارند.
اینکه نمونه ها یک نماینده واقعی باشند مهمترین جنبه نمونه گیری است.
نمونه گیری مناسب ما را در مورد نتایج به دست آمده مطمئن می کند.
فرمولهای اندازه نمونه در نمونه گیری جامعه را می توان در فرایندهای پایدار استفاده نمود.
در طبیعت هیچ دو چیزی شبیه هم نیستند.
این موضوع در مورد محصولات تولیدی نیز صدق می کند.
عدم تشابه دو محصول در یک ویژگی یکسان را تغییر گویند.
تغییرات بین دو محصول ممکن است آنقدر ناچیز باشد که آن دو شبیه یکدیگر به نظر برسند.
وقتی گفته می شود که دو شی شبیه هم هستند به این معنی است که تغییرات بین آنها با دقت های وسایل اندازه گیری موجود قابل اندازه گیری نیست.
تغییرات بین دو محصول از مقایسه بین ویژگیها یا خواص مشابه آنها صورت می گیرد.
تغییرات (VARIATION ) چیست ؟
نمایش داده ها
”اگر بخواهم چند کلمه به مدیریت بگویم، می گویم فقط باید برای کاهش تغییرات کاری انجام دهی“
دکتر ادوارد دمینگ
تغییرات : صدای فرایند
درباره این عکس چگونه فکر می کنید ؟
سقف
مجسمه
آسمان
لامپ
گلها
سیمها
پنجره ها
چمن
تیر چراغ برق
درخت
کاشی ها
در این عکس هزاران کلمه نهفته است.
چرا تصاویر مهم هستند؟
تصویر/ نمایش داده ها، زمینه ای را برای ارائه فرضیات و ایده ها در زمینه فرایند ایجاد می کنند که این مورد یک قدم اصلی برای بهبود فرآیند است.
شاید هیچ مفهومی
2.87, 2.85, 2.88, 2.85, 2.86, 2.85, 2.81, 2.82, 2.83, 2.85, 2.84, 2.84, 2.85, 2.86, 2.85, 2.84, 2.85, 2.85, 2.87, 2.81, 2.85, 2.82, 2.83, 2.85, 2.85, 2.86, 2.85, 2.86, 2.89, 2.85, 2.84, 2.84, 2.85, 2.85, 2.83, 2.82, 2.86, 2.83, 2.85, 2.86, 2.85, 2.84, 2.84, 2.87, 2.85, 2.86, 2.85, 2.84, 2.90, 2.88
این اعداد برای شما چه مفهومی دارند؟
یک هیستوگرام توزیع فراوانی داده ها را با استفاده از شکل نشان می دهد .
وقتیکه در ترسیم نمودار فراوانی داده ها مهارت کافی بدست آوردید، نیاز به ترسیم نمودار X-Y ندارید.
محدوده های مشخص شده در هیستوگرام ها می تواند علامت گذاری شود تا رفتار تغییرات در مقابل مقادیر مورد نیاز واقعی نشان داده شود.
هیستوگرام رایج تر از توزیع فراوانی می باشد .
هیستوگرام
Dj
Dk
Dl
Dm
Dn
ترسیم هیستوگرام با استفاده از minitab
هیستوگرام با استفاده از minitab
معیارهای گرایش به مرکز و پراکندگی
میانگین
میانگین به صورت نرمال بصورت ذیل تعریف می شود :
تعریف ریاضی میانگین به شرح ذیل است :
حال میانگین داده های ذیل را حساب می کنیم.
تعداد آنها
مجموع اعداد
میانگین
=
انحراف استاندارد
انحراف استاندارد نمونه :
انحراف استاندارد جمعیت :
n
)
–
(X
n
)
X
(
…..
)
X
(
)
X
(
اگر x1و…..xn یک نمونه باشد و m میانگین جامعه باشد .
n
1
i
2
i
2
n
2
2
2
1
å
m
=
m
–
+
+
m
–
+
m
–
=
s
=
درجه آزادی
1)
–
(n
)
–
(X
)
1
(
)
(
…..
)
(
)
(
s
اگر X1و 0000Xn یک نمونه باشد و X میانگین نمونه باشد
n
1
i
2
i
2
2
2
2
1
å
=
=
–
–
+
+
–
+
–
=
X
n
X
X
X
X
X
X
n
انحراف استاندارد
این پارامتر همچنین تحت عنوان ریشه دوم انحراف از میانگین نامیده می شود.
Root Mean Square Deviation (R.M.S.)
Dj
Dk
Dl
Dm
Dn
آماره های توصیفی در MINITAB
Histogram
تمرین
میانگین و واریانس قد افراد در کلاس را بدست آورید.
هیستوگرام مربوط به قد افراد در کلاس را بدست آورید.
نمودار پارتو
اصل پارتو معمولا برای اولویت بندی پروژه های بهبود کیفیت بمنظور رسیدن به بیشترین بازگشت سرمایه گذاریها روی منابع صرف شده، استفاده می شود.
یکی از قویترین ابزارها است برای حمله کردن به حجم زیادی از مشکلات با استفاده بهینه از منابع موجود.
اصل پارتو می گوید: ”حدود 80% اثرات ایجاد شده از 20% علل ناشی می شود و برعکس“
برای مشخص کردن مشکلات عمده به کار می رود یعنی برای مشخص کردن مشکلات در بخشهای:
کیفیت عیوب، خرابیها، تعمیرات، شکایات ، قطعات برگشتی و غیره
هزینه مخارج
تحویل کمبودها، تاخیر در تحویل، موجودی، مشکلات پرداخت
ایمنی حوادث، خرابیها، اشتباهات
نمودار پارتو اثرات
برای شناسایی مهمترین علل یعنی :
کارگر شیفت، گروه، تجربه، مهارت
ماشین ماشین آلات، تجهیزات، ابزار
مواد خام انباشته، سازنده
روش عملیات روش، ترتیب، شرایط
نمودار پارتو علل
نحوه آماده سازی یک نمودار پارتو
تصمیم بگیرید که چه موردی را مورد مطالعه قرار می دهید
مشکلات را بر طبق منبع ایجاد آن دسته بندی کنید (براساس عیوب، تامین کننده و غیره ) و داده های مرتبط با آن را جدول بندی کنید.
ترجیحا داده ها بر اساس مقادیر پولی باشند تا کیفی و یا درصدی.
مقادیر دسته بندی شده را بطور نزولی مرتب کنید و سپس یک نمودار میله ای رسم نمایید.
منحنی تجمعی داده ها را در بالای نمودار میله ای رسم کنید به گونه ای که نقطه شروع آن از بزرگترین مقدار باشد.
تحلیل پارتو در مورد شکایات مسافران یک فرودگاه
Dj
Dk
تحلیل پارتو شکایات در یک خشک شویی
محاسبه سطح سیگما
راه (2)
محاسبه DPO
محاسبه سطح سیگما
آیا داده ها
پیوسته هستند
محاسبه ZLT
از جدول (1)
محاسبه سطح سیگما ( ZST )
ZST= ZLT+1.5
محاسبه DPMO
محاسبه سطح سیگما
در جدول (2)
آیا داده ها
نرمال هستند
بررسی قابلیت فرایند
خیر
بله
استخراج Exp Overall Performance
Total PPM(DPMO)
خیر
بله
راه (1)
نکته1
نکته 3
نکته 1 : مقدار نمونه ها می بایست بقدری باشد که حداقل 5 وضعیت نامنطق و 5 وضعیت منطبق در نمونه وجود داشته باشد .
نکته 3 :برای محاسبه تعداد نقص می بایست تعداد مشاهدات خارج از حدود استاندارد را شمارش کنید .
حداقل 25 نمونه
نکته 3
راه (1)
جدول (1) : جدول در انتهای اسلایدها
جدول (2) : جدول در انتهای کتاب (( شش سیگما چیست؟))
راه (2)
Defect (عیب) : هر عدم تطابق در محصول یا خدمت
مثلا : عدم تحویل به موقع یا تعداد لوله های رد شده
Unit (واحد) : تعداد موارد چک یا بازرسی شده
100 مورد از تحویل ها از نظر دیرکرد مورد بررسی قرار گرفت. پس تعداد واحد ها 100 است.
1000 لوله از نظر قطر مورد بررسی قرار گرفت، بنابراین تعداد واحدها 1000 است.
فرصت(opportunity) : هر موردی که چک می کنید یا اندازه می گیرید.
در EOLA یخچالهای تولید شده برای 25 عیب چک شدند، در این حالت تعداد فرصتها 25 است.
بعضی از تعاریف و مفاهیم
عیب (DEFECT) چیست؟
هر تغییری که در مشخصه مورد نیاز محصول (یا قطعات آن) یا فرایند وجود دارد و آنقدر از مقدار هدف دور است که نیازمندیهای فیزیکی و عملکردی مورد نیاز مشتری را برآورده نسازد, از نظر مشتری یک عیب نامیده می شود.
هر چیزی که باعث شود مشتری یا تکمیل کننده (processor) فرایند یک تنظیم مجدد (adjustments) ایجاد کند.
هر چیزی که موجب نارضایتی مشتری می شود.
هر یک از موارد ذیل می تواند تحت عنوان واحد مطرح شود:
قسمتی از تجهیزات (equipment)
خطی از یک برنامه نرم افزاری
سفارش
دستورالعمل فنی
نسخه پزشکی
پیام مخابره شده
ساعت کاری کارگران
دلارهای قابل پرداخت
تماس با مشتری
تعریف ”واحد“ (Unit)
اگر در سازمان EOLA 100 یخچال چک شود و در هر یک از یخچالها 25 فرصت عیب وجود داشته اگر در تمام یخچالها 25 عیب وجود داشته باشدم قادیر DPU DPO , و DPMO را محاسبه کنید
در یک فرایند بازرسی 100% , 10000 واحد تولید شده است. هر واحد را می توان به 8 دلیل مختلف رد کرد. 100 واحد مردود شده اند. مقادیرDPU,, DPMO DPO را محاسبه کنید.
در مساله بالا در روز بعد 20 واحد مردود شده اند که 2 واحد 3 عیب داشته است و 1 واحد 2 عیب و بقیه هر کدام یک عیب داشته اند. مقادیرDPU,, DPMO DPO را محاسبه کنید.
یک فروشنده 20000 واحد را تامین کرده است. 5% آنها در یک نمونه گیری از نظر 5 مشخصه بازرسی شده اند. 100 آیتم رد شده اند. سطح سیگمای فرایند فروشنده چه میزان است؟
تمرین 3
سوالات مربوط به مرحله اندازه گیری
برنامه جمع آوری داده ها
برای درک عملکرد فرایند کدام شاخصهای فرایندی و ورودی مهم و حیاتی هستند؟
آیا برنامه نمونه گیری منعکس کننده دقیق جامعه یا/و فرایند می باشد. آیا تیم طوری برنامه ریزی کرده است که نمونه گیری به صورت تصادفی انجام شود؟
جهت تضمین قابلیت اطمینان و صحت فرایند اندازه گیری چه کاری باید توسط تیم انجام شود؟ (مثلا استفاده از Gage R&R)
قوانین شصت برای اندازه نمونه
گامهای بعدی
آیا قبل از شروع فاز تحلیل لازم است داده های بیشتری جمع آوری شود؟
تیم در مورد علل ریشه ای عیوب چه فرضیاتی را مورد بررسی قرار خواهد داد؟
چه زمان تحلیل علل ریشه ای تکمیل می شود؟
چه بهبودهای سریعی (quick hit) توسط تیم یافته شده است؟
قبل از پایان فاز تحلیل مدیریت اغلب تصمیم می گیرد که بهبودهای سریع و واضح را اجرا نماید. بنابراین در مورد پروژه خود با روش طوفان ذهنی چنین بهبودهایی را جستجو کنید.
سوالات مربوط به مرحله اندازه گیری
DPMO=0.004396
0.004396
2.6
0.02
ZLT=2.6+0.02=2.62
DPMO=0.004305
0.004396
2.6
0.02
ZLT=2.6+0.02=2.62
نمایش گرافیکی تغییرات
تغییرات ذاتی
تغییرات قابل تخصیص
کـــــــــــــــل تغییرات
موردI
مورد II
مورد III
(پارازیت سیاه)
تغییرات قابل تخصیص
تغییرات قابل تخصیص
مقدار هدف
تغییرات قابل تخصیص
مشکلات معمول در اندازه گیریها
1- اریبی (Bias) یا عدم صحت (inaccuracy): متوسط مقدار اندازه گیری ها با مقدار به دست آمده از روش ”استاندارد“ تفاوت دارد.
2- بی دقتی (Imprecision): تغییرات موجود در داده های به دست آمده از اندازه گیری متوالی یک ماده در مقایسه با تغییرات موجود فرایند زیاد است.
3- عدم تکثیرپذیری (reproducible): فرایند اندازه گیری برای اپراتورهای مختلف، ابزارهای اندازه گیری مختلف یا آزمایشگاههای مختلف نتایج متفاوتی به دست می دهد. این پدیده ممکن است ناشی از اریبی یا عدم دقت (precision) باشد.
4- سیستم اندازه گیری ناپایدار (Unstable) در طول زمان: ممکن است اریبی یا دقت (precision) در طول زمان تفاوت پیدا کند.
5- فقدان وضوح (resolution) : به منظور برآورد تغییرات فعلی محصول لازم است تا تعداد کافی از واحدهای محصول بصورت دقیق اندازه گیری شوند. در این حالت سیستم اندازه گیری قادر نیست که این تعداد واحد را اندازه گیری کند.
ویژگیهای اندازه گیری مطلوب برای متغیرهای پیوسته
1- صحت (Accuracy)
مقدار اندازه گیری شده تفاوت اندکی با مقدار واقعی دارد.
صحت معمولا از مقایسه میانگین مقادیر اندازه گیری شده برای یک واحد با یک مقداراستاندارد از پیش معلوم تعیین می شود.
)Repeatability2- تکرارپذیری (
یک فرد یک واحد محصول را چندین بار اندازه گیری می کند و نتایج یکسانی به دست می آورد.
اگر نوسان کم باشد تکرار پذیری خوب است.
مقدار مشاهده شده
مقدار استاندارد
اگر تفاوت کم باشد دقت خوب است.
داده هایی که از تکرار اندازه گیری یک آیتم حاصل شده است.
3- تکثیرپذیری (Reproducibility)
افراد مختلف (یا وسایل یا آزمایشگاهها) وقتیکه یک واحد محصول یا خصوصیت را اندازه می گیرند نتایجی شبیه نتیجه شما به دست می آورند.
.
* کم بودن یک چیز نسبی است که به
الف) تغییرات محصول
و
ب) تلورانس محصول (بازه مشخصات محصول)
بستگی دارد
ویژگیهای اندازه گیری مطلوب برای متغیرهای پیوسته
4- پایداری (Stability)
اندازه گیری های انجام شده بوسیله یک فرد با یک روش یکسان در طول زمان تغییر بسیار کمی دارد.
ویژگیهای اندازه گیری مطلوب برای متغیرهای پیوسته
* کم بودن یک چیز نسبی است که به
الف) نوسان محصول
و
ب) تلورانس محصول (بازه مشخصات محصول)
بستگی دارد
اگر برای یک واحد محصول 5 مقدار یا بیشتر، وجود داشته باشد وضوح اندازه گیری خوب است.
ویژگیهای اندازه گیری مطلوب برای متغیرهای پیوسته
5- وضوح کافی(Resolution)
وقتیکه ابزار اندازه گیری وضوح کافی داشته باشد، مقادیر متفاوتی برای یک واحد محصول به دست می آید.
بهبود یک سیستم اندازه گیری
یک سیستم اندازه گیری از اجزای زیر تشکیل شده است:
ابزارهای اندازه گیری
روشهای اندازه گیری
تعاریف
انسانها
جهت بهبود سیستم اندازه گیری لازم است که :
نحوه عملکرد فعلی آن ارزیابی شود ( با پرسش اینکه چه میزان از تغییراتی که در داده های ما دیده می شود ناشی ازسیستم اندازه گیری می باشد؟)
ارزیابی نتایج و ایجاد استراتژی های بهبود
نکته هایی در کالیبراسیون تجهیزات اندازه گیری
کالیبراسیون مجدد ابزارهای اندازه گیری فقط در صورتی انجام می گیرد که انحرافات ناشی از علل خاص مشاهده شده باشد. در غیر این صورت, در صورت تنظیم ابزارهای اندازه گیری میزان تغییرات حتی تا 40% افزایش خواهد یافت. زیرا تنظیم نمودن برای تغییرات واقعی ناشی از علل عام باعث افزایش تغییرات می گردد. (طبق قانون دوم قیف دمینگ)
GAGE R&R
ارزیابی دقت, تکرارپذیری و تکثیرپذیری در یک سیستم اندازه گیری داده های پیوسته
مطالعه گیج R&R جهت ارزیابی سیستم اندازه گیری داده های پیوسته بکار می رود.
کاربرد آن در ساخت و تولید یا مواردی است که برای اندازه گیری ویژگیهای فیزیکی مهم و پیوسته از گیج ها وابزارها استفاده می گردد.
مثال : ضخامت, چسبندگی, استحکام, غلظت
مطالعه Gage R&R عبارت است از مجموعه ای از آزمایشها که به منظور ارزیابی تکرارپذیری (repeatability) و تکثیرپذیری(reproducibility ) سیستم اندازه گیری انجام می شود.
چند اپراتور چند واحد را چند بار اندازه گیری می نمایند.
مثلا : 3 اپراتور، هر یک 7 واحد را دوبار اندازه گیری می کنند.
نکته مهم خاصیت عدم آگاهی (Blindness) است. بهتر است اپراتورها ندانند کاری که انجام می دهند بخشی از یک آزمایش است. و حداقل اینکه اپراتورها نباید در هنگام آزمایش بدانند که در حال حاضرکدام قطعه را اندازه گیری می کنند.
شما تغییرات به دست آمده حاصل از مطالعه را تحلیل کرده و در نتیجه تعیین می کنید چه مقدار از آن مربوط به تفاوت بین اپراتورها، تکنیک ها یا خود قطعات است.
گیج R&R
چگونگی عملکرد گیج R&R ؟
آیتم ها یا واحد هایی را برای اندازه گیری انتخاب کنید. این آیتم ها باید نماینده ای از کل دامنه تغییرات دیده شده در فرایند باشند.
سیستم های اندازه گیری در بعضی از بخشهای دامنه تغییرات نسبت به بخشهای دیگر صحیح تر عمل می کنند. بنابراین آزمون و ارزیابی آنها باید در کل بازه صورت گیرد.
تعداد اپراتور کافی به صورت مکرر آیتم ها را اندازه گیری می کنند.
به منظور استفاده از Minitab جهت تحلیل نتایج, هر اپراتور باید هر واحد را به تعداد تکرار یکسان اندازه گیری نماید.
لازم است که ترتیب اندازه گیری واحد ها بصورت تصادفی باشد و اپراتورها ندانند که کدام واحد را اندازه گیری کرده اند.
Minitab کل تغییرات در بین آیتم ها یا واحد ها را اندازه گیری می نماید.
سپس Minitab نسبتی از کل تغییرات ناشی از علل زیر را محاسبه می کند :
1- تغییرات قطعه به قطعه (Part-to-part variation) : تفاوت فیزیکی و واقعی بین واحدهایی که اندازه گیری شده اند.
2- تکرارپذیری (Repeatability) : عدم ثبات (Inconsistency) در نحوه اندازه گیری یک فرد (زیاد بودن عدم ثبات = تغییرات بالا = تکرار پذیری کم )
3- تکثیرپذیری (Reproducibility) :عدم ثبات در نحوه اندازه گیری افراد مختلف (زیاد بودن عدم ثبات = تغییرات زیاد = قابلیت تکثیرکم )
4- اثر متقابل اپراتور-قطعه (Operator–part interaction) : اثر متقابلی که باعث می شود افراد آیتم های مختلف را به روش های مختلف اندازه گیری کنند. (مثلا : به علت روشنایی, بینایی و … افرادی با قد خاص با اندازه گیری قطعات خاصی مشکل دارند.)
اگر میزان تغییرات در تکرار پذیری یا تکثیرپذیری زیاد باشد (نسبت به تغییرات قطعه به قطعه), باید برای رفع مشکل و بهبود فرایند اندازه گیری اقدام نمود.
هدف ایجاد سیستم اندازه گیری است که مطابق با نیازهای شما باشد.
چگونگی عملکرد GAGE R&R ؟
سیستمهای اندازه گیری مناسب و نامناسب
مناسب
نامناسب
تغییرات در نحوه اندازه گیری ها زیاد است.
نمی توان تعیین کرد که تفاوت بین قطعات واقعی است یا ناشی از اندازه گیری
نمی توان به داده ها اعتماد کرد. بنابراین نباید در برابر الگو های مشاهده شده , علل خاص و … اقدامی انجام داد. ممکن است علائم نادرست باشند.
کمتر از 4 دسته اندازه گیری برای داده ها قابل تشخیص است.
اغلب تغییرات به علت تفاوتهای فیزیکی و واقعی بین قطعات می باشد.
آنچه که Minitab تغییرات قطعه به قطعه می نامد نسبتا زیاد است.
سایر منابع تغییرات کم هستند.
در اقداماتی که بر اساس داده ها انجام می دهیم می توان اطمینان زیادتری داشته باشیم که بر اساس واقعیت عمل کرده ایم.
سیستم اندازه گیری دقت کافی برای تشخیص حداقل 4 گروه یا دسته از اندازه ها را دارد.
داده ها درمطالعه گیج R&R
هر اپراتور هر واحد را بصورت مکرر اندازه گیری می کند.
داده ها در Minitab باید بالانس باشند. – هر اپراتور باید واحدها را به دفعات یکسان اندازه گیری کند.
داده ها باید نماینده کل دامنه تغییرات فرایند باشند.
اپراتورها باید بصورت تصادفی و بدون اطلاع (blindly) آزمون را انجام دهند. همچنین آنها هنگام ثبت نتایج نباید بدانند که کدام قطعه را اندازه می گیرند.
GAGE R & R در MINITAB
یک کاربرگ (Worksheet) خالی ایجاد کنید.
عبارتهای شماره قطعات, اپراتورها, داده ها را در ستونهای جداگانه وارد کنید.
منوی STAT > QUALITY TOOLS > GAGE R&R STUDY (Crossed) را انتخاب کنید.
در قسمت شماره قطعات (Part numbers)ستون شماره های قطعات را وارد کنید.
در قسمت اپراتور (Operators) ستون نام اپراتورها را وارد کنید.
در قسمت داده های اندازه گیری شده (Measurement data)ستون مقادیر اندازه گیری شده را وارد کنید.
با استفاده از روش ANOVA )بصورت پیش فرض) تحلیل انجام دهید.
کلید OK را فشار دهید.
استفاده از روش GAGE R&R ANOVA
بر موارد زیر تمرکز کنید :
الف – عبارتp value for the operator :
مقدار p < 0.05 نشان دهنده این است که اپراتورها بصورت معنی داری میانگین های متفاوتی را بدست آورده اند.
ب- عبارت p value for the operator × unit number
مقدار p < 0.05 نشان دهنده این است که تفاوت بین اپراتورها در بین قطعات یکسان نیست.
پ – تعداد دسته های متمایز (Number of distinct categories )
اگر کمتر از 4 باشد نشان دهنده این مطلب است که تغییرات سیستم اندازه گیری آنقدر زیاد است که تغییرات بین قطعات را تشخیص نمی دهد.
ت- نمودارR chart by operator
اگر پایدار باشد, نشانگر این است که در فرایند اندازه گیری علت خاصی وجود ندارد که محاسبات را از واقعیت خارج نماید.
100 میکرون
اگر تلورانس 100 میکرون باشد، میزان GR&R20 % به این معنی است که :
A
A
B
B
10 mic
10 mic
10 mic
10 mic
با توجه به میزان GR&R قسمتهای A وB می توانند نواحی قبول یا رد باشند.
قسمت C ناحیه اطمینان است.
هر چه GR&R کوچکتر باشد, بلوک C بزرگتر بوده و اطمینان به مقادیر اندازه گیری شده بیشتر خواهد بود.
c
مفهوم GR&R
قابل قبول / غیرقابل قبول مقدار Gage R&R
کمتر از 10%
10%-30%
بیشتر از 30%
قابل قبول
ناحیه خاکستری – بستگی به حیاتی بودن مقدار اندازه گیری دارد.
غیر قابل قبول
هنگامیکه بر اساس داده های اندازه گیری شده, یک قطعه خاص را رد یا قبول می کنیم, Gage R&R میزان عدم اطمینان مقادیر اندازه گیری را به ما نشان می دهد. اگر ما بر اساس مقدار Gage R&R تصمیم به تایید سیستم اندازه گیری داشته باشیم باید بدانیم اگر این تصمیم غلط باشد اثر آن چقدر خواهد بود.
مقادیر مورد قبول Gage R&R
تمرین 2: GAGE R&R
زمان : 30 دقیقه
هر تیم 5 تسمه لاستیکی برای نشان دادن تغییرات قطعات در اختیار دارد. تیمها بایستی با استفاده از روش اندازه گیری در نظر گرفته شده مطالعه Gage R&R را بر روی این تسمه ها طراحی, اجرا و تحلیل نمایند. هر تیم باید در موارد ذیل تصمیم گیری نماید:
1- تعداد اپراتورها
2-تعداد دفعات اندازه گیری هر قطعه
3- چگونگی تصادفی نمودن ترتیب اندازه گیریها
4- چگونگی بی اطلاع نگاه داشتن اپراتورها از اندازه قطعاتی که قبلا اندازه گرفته اند.
5- چگونگی ثبت داده ها
6- چگونگی وارد نمودن داده ها به Minitab
7- چگونگی اجرای تحلیل Gage R&R
8- چگونگی تفسیر نتایج