پاورپوینت وظایف شهرداری در شهر و مدیریت شهری

بنام خدا وظایف شهرداری در شهر و مدیریت شهری

مقدمه :  شهر به مثابه بخشی از سلسله مراتب سیستم قضایی و تقسیمات سیاسی – جغرافیایی هر کشور براساس شاخصه های مختلفی مانند: نوع حکومت، مدیریت، سطح آگاهی، علاقه مندی اجتماعی و مشارکت مردم در نظام تصمیم گیری و… شکل می گیرد. نظام مدیریت شهری با هدف اداره مطلوب امور شهر، سعی دارد روابط میان عناصر شهری را هماهنگ سازد.

تعاریف متعددی از مدیریت شهری ارائه شده است و هرکدام از این تعاریف بیان کننده نگرشی نظام مند به مقوله مدیریت شهری است:
<مدیریت شهری عبارت است از اداره امور شهر به منظور ارتقاء مدیریت پایدار مناطق شهری در سطح محلی با در نظر داشتن، و تبعیت از اهداف سیاستهای ملی، اقتصادی و اجتماعی کشور است>. و یا <مدیریت شهری عبارت است از یک سازمان گسترده، متشکل از عناصر و اجزاء رسمی و غیررسمی موثر و ذیربط در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و کالبدی حیات شهری با هدف اداره، کنترل و هدایت توسعه همه جانبه و پایدار شهر مربوطه است.>
تعریف سیستم مدیریت شهری :

علاوه بر دو تعریف عمومی فوق، تعریف تخصصی دیگری عبارت است از <مدیریت شهری به عنوان چارچوب سازمانی توسعه شهر به سیاستها، برنامه ها و طرحها و عملیاتی اطلاق می شود که در پی اطمینان از تطابق رشد جمعیت با دسترسی به زیرساختهای اساسی مسکن و اشتغال هستند. براین اساس، کارآیی مدیریت شهری وابستگی مشخصی به عوامل زمینه ای از قبیل ثبات سیاسی، یکپارچگی اجتماعی و رونق اقتصادی و نیز عوامل دیگری از قبیل مهارت و انگیزه های سیاستمداران و اشخاص استفاده کننده از این سیاستها دارد. تحت این شرایط چارچوب و ویژگیهای سازمانی حکومت و مدیریت شهری به ویژه نقش اجرایی بخش دولتی و عمومی در آن، تاثیر بسیار تعیین کننده ای در موفقیت آن ایفا می کند.>

اهداف مدیریت شهری: هدف تئوریک سیستم مدیریت شهری، تقویت فرایند توسعه شهری است به نحوی که در سطح متعارف جامعه زمینه و محیط مناسبی برای زندگی راحت و کارآمد شهروندان، به تناسب ویژگیهای اجتماعی و اقتصادی فراهم شود. در قالب این هدف کلان می توان سه هدف خرد فراگیر برای تمام سیستم های مدیریت شهری به شرح زیر تعیین کرد:
 تشویق توسعه اقتصادی و اجتماعی پایدار;
 حفاظت از محیط فیزیکی شهر
ارتقاء شرایط کار و زندگی کلیه شهروندان باتوجه ویژه به افراد و گروههای کم درآمد.

راهبردها در مدیریت شهری: برای تحقق اهداف و انجام وظایف مذکور، راهبردهای اساسی ذیل ارائه و تدوین می شود:
انتقال مسئولیت و وظایف برنامه ریزی، مدیریت و گردآوری و تخصیص منابع از سوی دولت و سازمانهای مرکزی به مدیریت شهری;
 جلب مشارکت عموم مردم برای مدیریت شهرها;
 بهبود و توسعه ساختار سازمانی و تشکیلاتی سیستم و امور پرسنلی و قانونی;
 بهبود شیوه های مدیریت مالی و اقتصادی;
 تاکید بر مدیریت و برنامه ریزی استراتژیک و جامع سیستم;

 بسیج کلیه منابع توسعه شهری با مشارکت فعالانه بخش خصوصی و سازمانهای مربوط به جامعه محلی;
 تاکید بر راهبردهای (توان بخشی) در ارتباط با مسکن و امکانات زیربنایی با کمکهای ویژه برای اقشار کم درآمد;
 سازماندهی و بهبود کیفیت محیطی فیزیکی زندگی شهری به ویژه برای اکثریت عظیم فقرای شهری.

ویژگی ها و شرایط محیطی :
موفقیت و کارایی مدیریت شهری منوط به توجه جدی به شناسایی و تحلیل عوامل محیطی و برون سیستمی و تاثیرات آنها دارد. برهمین اساس موارد زیر ضروری و قطعی است:
 لزوم هماهنگی با سطح توسعه یافتگی و ارتباط متقابل توسعه انسانی: سیستم مدیریت شهری باید به عنوان ابزاری برای توسعه انسانی پایدار و مشارکتی شهر و کشور طراحی و تدوین شود;

لزوم حضور عناصر منتخب شهروندان در سیستم: ارتباط مستقیم مدیریت شهری با شهروندان و خواسته های آنان و نیز مشارکت آنان در مدیریت شهری ایجاب می کند که عناصر تصمیم گیری و سیاستگذاری آن به وسیله شهروندان انتخاب و تعیین شوند، و از این طریق همسویی و هماهنگی مدیریت شهری با خواسته های شهروندان به عنوان موکلین مستقیم تضمین شود. دکتر هلن مارتز این نوع مشارکت را <شهروندی> بالغ می نامد و خاطر نشان می سازد که چنین مشارکتی می تواند موثرترین نقش را در مدیریت شهری داشته باشد.
  لزوم تعیین دقیق جایگاه مدیریت شهری در نظام اداری و سیاسی کلان جامعه برای طراحی سیستم مدیریت شهری و افزایش امکان موفقیت آن.

منظور از بوجود آوردن سازمان شهرداری انجام خدمات مورد نیاز مردم و تحت قاعده درآوردن بعضی از فعالیتهای اهالی شهر به نفع جامعه است تصمیماتی که بوسیله شهرداری درباره نوع و میزان خدمات شهری و تنظیم فعالیتهای ساکنین شهر اتخاذ می گردند در بین اقدامات شهرداری در درجه اول اهمیت قرار دارند. 
شهردار موظف است که نحوه انجام و نوع خدمات را که از طرف شهرداری انجام می گیرد در دوره های معین و تحت نظم و ترتیب خاصی به اطلاع مردم و نمایندگان آنها رسانیده و تغییراتی را که ممکن است برای بهبود وضع شهر از طریق افزایش یا کاهش یا حذ ف فعالیتهای فعلی یا شروع فعالیتهای جدید ایجاد نمود به مردم پیشنهاد نماید.
خدمات شهرداری : 

شهردار و کارمندان شهرداری مسئولیت دارند که نتایج فعالیتها و هزینه هائی را که به طرق مختلف به مصرف می رسد با آمار و ارقام دقیق و قابل اعتماد پیش بینی نموده و مردم و نمایندگان آنها را از عواقب هرگونه افزایش یا کاهش در میزان هزینه هر یک از فعالیتهای شهرداری آگاه سازند.

وظایف اصلی، مهم و کم اهمیت از دیدگاه شهرداری ها در ایران: متوسط انجام کل وظایف شهرداری ها تقسیم 4/48 درصد بوده است که برهمین اساس وظایف شهرداری ها را می توان به 3 گروه تقسیم نمود:
الف- وظایفی که اکثریت مطلق شهرداری ها (بیش از 80 درصد) آنها را انجام می دهند و می توان آنها را وظایف اصلی و مورد تاکید عملی شهرداری ها تلقی نمود.
ب- وظایفی که توسط 50 تا 80 درصد شهرداری ها به انجام می رسند و وظایف مهم آنها را تشکیل می دهند.
پ- وظایفی که کمتر از 50 درصد شهرداری ها آنها را انجام می دهند و می توان آنها را با ملاحظاتی، جزء وظایف کم اهمیت شهرداری ها (در عمل و از دیدگاه خودشان) قلمداد نمود.

هشت وظیفه ای که بیش از 80 درصد شهرداری ها آنها را انجام می دهند و می توان آنها را با ملاحظاتی، جزء وظایف کم اهمیت شهرداری ها (در عمل و از دیدگاه خودشان) قلمداد نمود.
هشت وظیفه ای که بیش از 80 درصد شهرداری ها آنها را به انجام می رسانند عبارتند از:
وظایف اصلی:
1- زیر سازی ، جدول گذاری و آسفالت معابر؛ 2- پیاده روسازی 3- احداث و نگهداری پارک و فضای عمومی؛
4- تشکیل کمیسیون ماده صد و برخورد قانونی با تخلفات ساختمانی 5- نظافت معابر و اماکن شهری 6- صدور پروانه ساختمان 7- جمع آوری و دفع بهداشتی زباله

احداث و اداره تاسیسات خدمات شهری شامل کشتارگاه، گورستان، بازار روز و همچنین راه اندازی کارخانه آسفالت، احداث کتابخانه ، اداره امور تاکسیرانی ، ارائه خدمات ایمنی و آتش نشانی ، ایجاد تاسیسات حفاظتی ( سیل گیر و.. ) ایجاد شبکه جمع آوری آب های سطحی، لایروبی مسیل ها و قنوات، رفع خطر از بناها ، کنترل صنایع مزاحم، نامگذاری معابر و نصب پلاک و انواع تابلوها، وظایفی می باشند که بین 50 تا 80 درصد شهرداری ها آنها را به انجام می رسانند.
وظایف مهم:

خلاصه وظایف شهرداری ها در برخی شهرهای جهان:
وظایف شهرداری ها در جهان در چند دهه اخیر روندی فزاینده داشته و شهرداری ها بعنوان نهادهای مدنی، عمومی و محلی دائما وظایف بیشتری را بر عهده می گیرند. نکته جالب توجه این است که این روند در اکثر کشورها، فارغ از شیوه حکومتی آنها قابل مشاهده است. بعنوان نمونه وظایف شهرداری های چند شهر منتخب جهان ذکر میگردد.
فرانسه و پاریس:
وظایف شهرداری : اداره خدمات شهری و زیربنایی- برنامه ریزی شهری- مدیریت ترافیک شهری- حفاظت محیط زیست- رسیدگی به امور فرهنگی، جوانان و ورزش- رسیدگی به امور رفاهی و خدمات اجتماعی- امور اقتصادی (بازارهای محلی- بورسهای کاریابی- تاسیس دفاتر کاریابی و جهانگردی)- انجام کلیه امور عمران شهری.

ترکیه – استانبول:
وظایف شهرداری : برنامه ریزی کلان شهر (طرحهای تفصیلی، نقشه برداری) تاسیسات زیربنایی (دفع فاضلاب، تسهیلات گاز عمومی، تهیه آب) مسکن (ساخت مسکن) حمل و نقل شهری، خدمات پاکیزگی شهر. خدمات انتظامی و امنیت شهری (پلیس شهرداری، مدیریت بحران) نظارت بر قیمتها، خدمات رفاه اجتماعی و بهداشت عمومی، ارائه خدمات فرهنگی، آموزشی، تربیتی، ورزشی و محیط زیست.

هلند- آمستردام:
وظایف شهرداری : تامین تاسیسات و تسهیلات زیربنایی آب و برق- ارائه خدمات شهری- حفاظت از محیط زیست- امور حمل و نقل (اتوبوس و مترو) امور ثبتی (صدور شناسنامه) تهیه آمار جمعیتی- امور بهداشت (بیمارستانها و بیمه) – خدمات اجتماعی و رفاهی – امور فرهنگی و تفریحات (نمایشگاهها و موزه ها) صدور گواهینامه رانندگی، امور انتظامی و نظام وظیفه، امور اقتصادی و کار و اشتغال، امور مهاجرین و خارجی ها، آموزش و پرورش، خانه سازی و مسکن .

بریتانیا – لندن:
وظایف شهرداری : برنامه ریزی توسعه اقتصادی، برنامه ریزی استراتژیک شهری، خدمات شهری، خدمات حمل و نقل، برگزاری برنامه های فرهنگی، ایجاد گالری ها و اماکن تفریحی، خانه سازی عمومی، حفاظت آثار تاریخی، ایجاد اشتغال، حفاظت از محیط زیست، کنترل آلودگی هوا و اداره اورژانس .
اتریش- وین:
وظایف شهرداری : ارائه خدمات شهری، نگهداری آثار باستانی، برنامه ریزی ترافیک، حفاظت از محیط زیست، ایجاد مدرسه های ابتدایی، اداره امور مربوطه به مسائل راهنمایی و رانندگی و انتظامی .

باتوجه به موارد فوق، می توان نتیجه گرفت که نظام تصمیم گیری شهری به عنوان یک سیستم باز برای خود اهداف، محیط، منابع و شیوه های خاص اجرایی را داراست و چنانچه هریک از این عوامل به عللی به رکود کشیده شود سیستم دچار اختلال گردیده و نمی تواند به عملکرد بهینه خود بپردازد و لذا ضروری است که همواره:
 دیدگاه سیستمی به نظام مدیریت شهری تسری داده شود;
 شرایط و محیط مورد نیاز برای فعالیت سیستم مدیریت شهری مهیا گردد;
 به نقش مردم و مشارکت آنها در مدیریت شهری اهمیت داده شود;
 ارتباطات درون سیستمی و برون سیستمی به گونه ای برقرار گردد که حداکثر بازدهی را برای اهداف سیستم ارائه دهد.
سخن آخر:

منابع و ماخذ :
1 – زاهدی فر، محمدحسین <تحلیل نظام تصمیم گیری در شهر تهران، بررسی امکان پذیری تمرکزگرایی در تصمیم گیری> پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشگاه شهید بهشتی، 1373، ص 10.
2 – INNOVATIVE URBAN MANAGEMENT PRACTICES, THE URBAN AGE "VOL.3 N4" JANUARY 1996.
3 – زاهدی فر پیشین صص 15-14.
4 – نقش نوین شهرها و مساله مدیریت، ویژه نامه مرکز مطالعات برنامه ریزی شهری، شهرداری تهران ص 7.
5 – نوید رضوانی سعید <بهبود مدیریت شهری> دفتر مطالعات برنامه ریزی وزارت کشور ص4.
6 – کاظمیان شیروان غلامرضا <الگوی مناسب سیستم مدیریت شهری در ایران> پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشگاه شهید بهشتی 1373.
7- مقاله مدیریت شهری; اهداف و راهبردها ، مولف/مترجم: هاشم داداش پور ، سال انتشار(میلادی): 2002
منبع: ماهنامه تدبیر-سال سیزدهم-شماره 120