پاورپوینت نظریه های شناختی جورج کلی و جولیان راتر


رویکرد شناختی :
در رویکرد شناختی تمرکز روانشناسان روی فرآیندهای عالی ذهن است .
به برررسی شیوه ارزیابی – درک کردن – تفکر و تصمیم گیری درباره خودمان ومحیط اطرافمان می پردازد.
منظور ازشناخت :
عمل یا فرآیند دانستن

نظریه سازه شخصی(جورج کلی )
سازه : ( constructs )

روش منحصربفرد شخص برای درنظرگرفتن زندگی(شیوه ای که هرکدام ازما باان دید به جهان اطرافمان نگاه میکنیم وشیوه ای که باآن اتفاقات اطرافمان را تعبیروتفسیرمیکنیم)

کلی درشکل گیری شخصیت به طور کلی فرآیندهای ذهنی مان و به عبارتی سازه هایی که هر کدام از مابرای خودمان داریم موثر می داند

اصول نظریه کلی
اصل تعبیر
اصل تعدیل
اصل اساسی
اصل فردیت
اصل انتخاب
اصل چند پارگی
اصل دامنه
اصل اشتراک
اصل سازمان دهی
اصل اجتماعی بودن
اصل تجربه
اصل دوگانگی

اصل اساسی
نظریه کلی می گوید که :
فرآیندهای روانشناختی ما بوسیله سازه های شناختی شکل می گیرد.

1- اصل تبعی ساختمانی یاتعبیر:
بیشتررویدادهای زندگی ما تکراری هستند.کلی طبق این اصل میگوید که هیچ اتفاقی درزندگی به همان صورتی که باراول اتفاق افتاده رخ نخواهدداد. مثال (تماشای فیلم )

اصل 2-
اصل تبعی فردیت
طبق این اصل که به تفاوتهای فردی اشاره دارد ،هرکسی رویدادها رابه شیوه خاص خودش تعبیروتفسیرمیکند..(هرکدام ازما باتوجه به سازه های شخصی خودمان رویدادها راتعبیروتفسیرمیکنیم )

3-اصل تبعی سازماندهی(روابط بین سازه ها )
کلی معتقداست مادرطول زندگی سازه های فراوانی می سازیم که تمام اینها راطبق تفاوتها وشباهتهایی که دارند سازمان بندی می کنیم.(سازه انسان خوب.مثلامایک تعریفی ازانسان خوب داریم که واژهای شزافتمندو باهوش بخاطرشباهتی که باهم دارند دریک طبقه جای میگیرند.

4-اصل تبعی دوگانگی(2گزینه متناقض )
کلی معتقداست که تمام سازه های شناختی ما 2قطبی هستند.
درواقع تازمانیکه قطب متضادوجود نداشته باشد سازه ها بی معنی هستند.(هرسازه ای قطب متضاددارد.) درستی –نادرستی

5-اصل تبعی انتخاب
ما درزندگی انتخابهای زیادی درموقعیتهای مختلف داریم ودرانتخاب بین گزینه ها مقداری آزادی عمل داریم

کلی معتقداست ماان گزینه ای را انتخاب میکنیم که امنیت بیشتر وریسک کمتری داشته باشد

6-اصل تبعی دامنه یا گستره (دامنه مناسبت
طبق این اصل سازه هایی که درذهن ماتشکیل می شود هرکدام درجایگاه خاص خودش استفاده می شود.(یعنی اینگونه نیست که سازه ها درهمه موقعیت ها قابل استفاده باشند.

مثلا سازه بلند دربرابرکوتاه: فقط برای بازیکن بسکتبال- درختان – ساختمانها وامثال این استفاده می شوند.وبرای پیتزا یا هوا قابل استفاده نیست

پس : هرسازه ای یک دامنه استفاده ای دارد.

7-اصل تبعی تجربه
اگر سازه ای پیش بینی معتبری برای پیامد موقعیت نباشد، در این صورت باید جایگزین یا اصلاح شود. بنابر این وقتی محیط ما تغییر می کند، سازه های خود را ارزیابی و از نو تعبیر می کنیم.

8-اصل تبعی تعدیل(نوسان)
سازه ها از نظر نفوذ پذیری تفاوت دارند. سازه نفوذ پذیر سازه ای است که اجازه می دهد عناصر جدید به دامنه مناسب نفوذ کنند یا در آن پذیرفته شوند. چنین سازه ای پذیرای رویدادها و تجربیات جدید است و می تواند به وسیله آنها اصلاح شده یا گسترش یابد. سازه نفود نا پذیر مانعی در برابر یادگیری و عقاید تازه است

این که سیستم سازه ای یک شخص تا چه اندازه می تواند بر اثر تجربه های تازه یا یادگیری های جدید تغییر یابد، سازگار شود یا نوسان پیدا کند، به این بستگی دارد که سازه ها تا چه اندازه نفوذپذیر باشند. نفوذ کردن یعنی رسوخ کردن و وارد شدن به چیزی

9-اصل تبعی تجزیه یا چندپارگی (خرد کردن)
درون نظام سازه ما برخی سازه ها با اینکه درون یک الگوی کلی، همزیست هستند، ممکن است نا سازگار باشند. وقتی تجربیات تازه را ارزیابی می کنیم، نظام سازه ما ممکن است تغییر کند. با این حال سازه های جدید لزوما از سازه های قدیمی به دست نمی آیند. سازه جدید ممکن است در موقعیت خاصی با سازه قدیمی سازگار یا هماهنگ باشد، ولی اگر موقعیت تغییر کند، این سازه ها می توانند نا هماهنگ شوند.
افراد ممکن است یکدیگر را در یک موقعیت مانند بازی شطرنج به عنوان دوست بپذیرند، اما در موقعیت دیگر، مانند مناظره سیاسی، به صورت دشمن عمل کنند
سازه هایی که مادرذهن تشکیل می دهیم ممکن است گاهی باهم ناسازگاروناهماهنگ باشند.

10-اصل تبعی اشتراک (شباهت بین مردم درتعبیررویدادها)
چون افراد از نظر شیوه ای که رویدادها را تعبیر می کنند تفاوت دارند، هر کسی سازه های منحصر به فردی را تشکیل می دهد. با این حال، افراد از نظر شیوه ای که رویدادها را تعبیر می کنند شباهت هایی دارند.

افراد یک فرهنگ با اینکه با وقایع زندگی متفاوتی رو به رو می شوند، رفتارها و خصوصیات مشابهی دارند.

11-اصل تبعی اجتماعی بودن(روابط متقابل اجتماعی
گر بخواهیم پیش بینی کنیم که چگونه یک نفر رویداد ها را پیش بینی خواهد کرد، باید بدانیم که او چگونه فکر می کند. هرکسی نقشی را در ارتباط با دیگران می پذیرد. ما خودمان را با سازه های دیگران وفق می دهیم

این اصل اشاره به روابط متقابل بین فردی و درک تعبیر و تفسیرهای دیگران دارد

1- مصاحبه مستقیم
2- بیان ویژگیهای شخصیتی فرد ازنگاه سوم شخص
3- آزمون فهرست سازه نقش
ارزیابی در نظریه کلی

آزمون فهرست سازه نقش(rep)
کلی تاکید می کند برای این که کسی را خوب بشناسیم، ما باید هر دو قطب سازه های او و همچنین محدوده استفاده آن را بشناسیم. به همین منظور، کلی ابزار فیزیولوژیکی را به نام آزمون (REP) که به وسیله آن شخص می تواند نقش یک فرد یا افراد مهم را در زندگی خود مشخص و تفسیر کند، توسعه داد. به فردی که آزمون REP را انجام می دهد گفته می شود تا اشخاصی را که در زندگی او نقش مهمی داشته اند، شناسایی کند. فرمی که برای این منظور به کار می رود، شامل تعدادی از افراد است، یعنی، علاوه بر خود فرد، افراد دیگری را هم شامل می شود که باید در مجموع تعدادشان بیست و یک نفر باشد. این افراد شامل والدین، خواهر و برادر، دوست قدیمی، دوست فعلی، فرد مورد علاقه آزمودنی، فرد افسرده، فرد تهدید کننده، فرد موفق و غیره… می شود. سپس از آزمودنی خواسته می شود که از تمامی ترکیبات ممکن، سه نفر را به هر ترتیبی که مایل است طوری مشخص کند که دو نفر به هم شبیه و نفر سومی با دو نفر دیگر متفاوت باشد. شباهتها وتفاوتها در بین این گروه سه تایی، معمولاً با صفاتی چون خشک، انعطاف پذیر، مذکر، مونث، مستقل و وابسته نشان داده می شوند. هنگامی که نتایج آزمون، تجزیه و تحلیل می شود، این صفات نه تنها سازه های آزمودنی را نشان می دهد، بلکه همچنین دو قطب این سازه ها و محدوده استفاده آنها را نیز مشخص می کند. عواطف (38)

نظریه یادگیری اجتماعی راتر
Rotter’s Social Learning Theory

نظریه یادگیری اجتماعی جولیان راتر از نظریات کوچک شخصیت(نظریات جدید) می باشد.

نظریات کوچک شخصیت : نظریاتی هستند که گستره محدودتری دارند نسبت به سایر نظریه ها و فقط جنبه محدودی از شخصیت انسان را مورد بررسی قرار می دهند.

زندگینامه :
جولین راتر دریک خانواده یهودی در نیویورک به دنیا آمد
از3برادرکوچکترین بود.
با نظرآدلر درباره خصوصیات فرزند اول وسط وآخر موافق بود.
دردانشگاه درحالیکه به رشته شیمی مشغول بود با آدلر ملاقات کرد وتصمیم گرفت روانشناس شود
به این ترتیب نظریه یادگیری اجتماعی خودش را به شخصیت بنیان گذاری کرد.

راتر درشکل گیری شخصیت هم عوامل بیرونی ( محیط ) وهم عوامل درونی ( فرآیندهای ذهنی وطرز تفکررا موثر دانست.
منبع کنترل :
اینکه تقویت کننده ها را به عوامل بیرونی یا درونی نسبت دهیم را مفهوم کنبع کنترل می گویند.

منبع کنترل درونی :
افرادی که دارای شخصیت منبع کنترل درونی هستند معتقدنداتفاقاتی که در زندگی برای آنها رخ می دهد تحت تاثیر رفتار ونگرش آنهاست.
منبع کنترل بیرونی :
افرادی که این شخصیت را دارند معتقدند تقویت کننده هایی که دریافت می کنند را به عوامل بیرونی مانند شانس سرنوشت ویا دخالت دیگران نسبت می دهند.

مشکلات هیجانی کمتری دارند
کمتردچارافسردگی واضطراب می شوند
درمدرسه ودانشگاه عملکرد خوبی دارند.
به اینترنت معتاد نمی شوند.
رضایت شغلی دارند.
بااسترس بهترمقابله می کنند
ازلحاظ جسمانی سالم هستند

افراد با منبع کنترل درونی :

افرادی که منبع کنترل بیرونی دارند :
درخانواده هایی که زن سرپرست بوده
تعداد بچه ها زیاد بوده
مادرتحصیلات کمی داشته
مادرمبتلا به افسردگی بوده و….
رشد منبع کنترل درکودکی

انتظار
توان رفتاری
ارزش تقویت
موقعیت روانشناختی
مفاهیم نظریه یادگیری اجتماعی راتر
ازادی جنبش
سطح هدف کمینه

توان رفتاری
احتمال وقوع یک رفتار درموقعیت معین را توان رفتاری میگویند. اینکه درموقعیتی خاص چه رفتاری ازماسربزند بستگی به عوامل بیرونی ودرونی دارد.

انتظار
انتظار باور یک فرد درباره اینکه درموقعیت خاصی که با آن روبرو شده رفتاری که ازفرد سرمیزند یک تقویت قابل پیش بینی به دنبال خواهدداشت.

ارزش تقویت:
زمانیکه فرد درموقعیت خاصی قرار می گیرد احتمال اینکه کدام رفتار ازفرد سربزند بسته به پیامد رفتاراست واینکه چه تقویتی به دنبال داشته باشد.

موقعیت روانشناختی :
منظورازموقعیت روانشناختی این است که درشکل گیری ورخ دادن یک رفتار درموقعیت خاص هم عوامل بیرونی هم عوامل درونی موثر هستند.(برخلاف رفتارگرایان )

آزادی حرکت :
میزان انتظارفرد برای دریافت تقویت در نتیجه انجام یک رفتار
سطح هدف کمینه :
پایین ترین سطح تقویت بالقوه که دریک رفتار معین که رضایت بخش تلقی می شود.

نیازهای آدمی از دید راتر
حمایت – وابستگی
استقلال
راحتی جسمی
تسلط
عشق ومحبت
شناختی- پایگاه