Advanced Organizational Behavior Management
Dr.Varzeshkar Ahmad.2010
1
عنوان:
نظارت حمایتی در هزاره سوم
– نیاز به نظارت آموزشی در همه زمینه های مربوط به فعالیتهای تدریس و یادگیری اجتناب ناپذیر است
– طرح اندیشه ها ، نظریه ها و روش های جدید از طرف صاحبنظران و متخصصان تعلیم و تربیت با هدف ارتقای کیفیت عملکرد معلمان ، کاهش افت آموزشی ، جلوگیری از اتلاف وقت و از دست دادن فرصت های ارتقاء و حفظ نتایج مطلوب آموزشی ، ضرورت نظارت را بیش از پیش آشکار ساخته است .
– دست اندرکاران و مدیران مدارس و راهنمایان با چارچوب های فعلی و روش های کنونی ، توان پاسخگویی به مسائل و مشکلات را ندارند .
مقدمه
جهان در هزاره سوم شاهد تحولات و تغییراتی است که بسیاری از معادلات همیشگی را که دارای
پاسخ محکم بوده اند زیر سوال برده و نگاهی دوباره را به آنها ضروری کرده است .
– مفاهیم جهانی شدن و بین المللی شدن و آثار آن نیز ، انتظاراتی جدید را در عرصه تعلبم و تربیت بوجود آورده است که برای پاسخگویی به آنها نیازمند آموزش و پرورش نوین هستیم
ویژگی های پداگوژی جدید:
– استقلال در کسب اطلاعات از سوی دانش آموزان – دانش ، نگرش و مهارت های مورد نیاز دانش آموزان – آموزش خودهدایتی، خودکنترلی ،خودارزیابی ، خودپیمانی ، خودقضاوتی، خودآغازگری و خودمشاهده گری برای ایجاد انگیزه برای یادگیری – یادگیری همکارانه وتعاملی برای تحقق خلاقیت – نظارتی جدید ، جامع و انعطاف پذیر مطابق با نیازهای حرفه ای معلمان – – پاسخ به انفجار انتظارات و اطلاعات دانش آموزان و معلمان
نظارت حمایتی چیست؟
– نظارتی که سبب شود با وجود آن معلمان با اشتیاق و علاقه در خدمت دانش آموزان و مدرسه قرار دهند
– نظارتی که فضایی را ایجاد می کند که معلم در آن احساس راحتی و
فخر ومباهات کند و از همکار حرفه ای خود بیمی ندارد .
– نظارتی که ضمن آنکه نظام آموزشی را به هدف خود می رساند بتواند پاسخگوی همه مسائل و مشکلات جاری وآینده نظام آموزشی باشد .
ویژگیهای کلی نظارت حمایتی
1- نظارت و رهبری آموزشی حمایتی صرفاً نگرشی ساده نیست بلکه
دربرگیرنده همه فعالیت های برنامه درسی است .
2- در بهترین مدارس عناصر نظارت آموزشی همچون مشاهدات از کلاس های درس ، ارزشیابی ها و توسعه حرفه ای کارکنان جدای از هم نیستند بلکه یک کل منسجم اند و با هم در تعامل هستند .
3- نظارت آموزشی حمایتی مسوولیت مشترک گروهی و اقتضایی و مبتنی بر نیازهای مدرسه است .
4- نظارت جایی حمایتی است که موفقیت آموزشی در سطح بالایی است و جایی هدایتی است که موفقیت آموزشی در سطح پایینی است و میان نظارت آموزشی و تغییر رابطه مثبت وجود دارد .
5- نظارت حمایتی را هدف مشترک یعنی فلسفه کودک محوری تقویت می کند .
6- نظارت اثربخش آموزشی به طور جدی مشکلات را بررسی و بیشتر به جزئیات توجه می کند و همواره منافع مشتریان اصلی خود یعنی دانش آموزان را در نظر می گیرد .
مبانی نظری نظارت حمایتی
مبانی نظری نظارت حمایتی را انواع گوناگون مدل ها ، چارچوب ها ، پارادایم ها و محورهای نظارت تشکیل می دهد :
الف – مدل سینرژیک : با الهام از نظارت کلینیکی طراحی شده است ودر آن معلمان با استفاده از برآیند یا هم افزایی و جمع گرایی نیروها و و توانایی های خود و ناظران به رشد حرفه ای دست می یابند .
نظارت سینرژیک بر اساس مشاهده دقیق و سیستماتیک تدریس معلم انجام می شود و شامل مراحلی مانند نظارت کلینیکی است .
ب – مدل خودنظارتی : رویه ای است که در آن معلمان خود به سمت و سوی نگرش های حرفه ای ، خود انتخابی یا رفتار حرکت می کنند و به خود تعیین کنندگی نتایج می رسند .
این مدل دارای مولفه های خودمدیریتی ، خودکنترلی ، انگیزش ، تشخیص مشکل ، هدف گذاری ، مداخله ، خودپیمانی ،خودتوافقی ، خودمشورتی ، خودتنظیمی ،خود مشاهده گری، خودقضاوتی و خودپاسخگویی است .
ج – مدل نظارت اثربخش : در این مدل ناظران از سطح مهارتی فنی بسیار بالایی برخوردارند
مدل نظارت اثربخش:
این مهارتها شامل مهارت در مداخلات مستقیم، غیرمستقیم، سنجش، ارزشیابی و پژوهش در برنا مه هاست. نظارت اثربخش یک مدل التقاطی و انتخابی است که نیازهای وضعیتی و اقتضایی را در بر میگیرد و به موضوعات حرفه ای عملی و مدیریتی تاکید دارد.
مبانی نظری آن را زمینه های فلسفی آموزش و پرورش و علم روان شناسی تشکیل می دهند.
د-مدل تصعیدی نظارت آموزشی: در این مدل ناظران در سه سطح زیر قرار میگیرند :
1.سطح دانش آموزی و دربرگیرنده مدل های نظارت کلینیکی دانش آموز محور و ادراکی است.
ناظر فردی غیر حرفه ای و تازه کار است و نیازمند است که چگونگی هدایت جلسات معلمان و فرآیند نظارت را یاد بگیرد .
2. سطح تجربی است و در برگیرنده مدل های نظارت محتوایی و توسعه ای است.در این سطح ناظران از نظر بلوغ در سطح متوسطی قرار دارند و از سبک مستقیم ، همکارانه و غیرمستقیم برای برخورد با معلمان استفاده می کنند
3.سطح حرفه ای نظارت است که ناظران در این سطح از مدل نظارت تفکیکی استفاده می کنند.
سومین سطح مدل نظارت تصعیدی سطح حرفه ای نظارت است. در این سطح نظارت ناظران و معلمان قدرت بازاندیشی و دانش تخصصی ویژه ای دارند و می خواهند از طریق آمادگی کامل به سطح بسیار بالایی از کمال و بالندگی برسند.
سطح حرفه ای نظارت تفکیکی در برگیرنده ی چهار سبک زیر است:
توسعه زیاد (رویکرد ویژه به نظارت کلینیکی)
توسعه حرفه ای همکارانه
خودگردانی
کنترل اداری
توسعه زیاد
نخستین سبک مدل نظارت تفکیکی، توسعه وسیع است و آن فرآیندی است که نیاز به چندین مرحله از مشاهده از سوی ناظر دارد.
توسعه وسیع باید برای گروهی کوچک از معلمان باشد که مشکل دارند. در این سبک ناظران معمولا نقش مربیان را ایفا میکنند. توسعه وسیع دارای هشت مولفه : آمادگی برای کنفرانس، مشاهده، مشاهده تشخیصی، تحلیل مشاهده شخصی، بازپرسی تشخیصی، مشاهده متمرکز بر مهارت ها و استفاده از اطلاعات، کنفرانس بازپرسی و بازنگری و تحلیل نتایج مشاهده است.
توسعه ی حرفه ای همکارانه و خودگردانی
دومین سبک مدل نظارت تفکیکی، توسعه ی حرفه ای همکارانه است. در این سبک معلم عضوی از تیم کوچک معلمان است که فرآیند آموزشی همدیگر را نظارت می کنند. و بازخوردهای لازم را از نحوه آموزش همدیگر فراهم می سازند. این نوع نظارت کمترین وقت ناظر را میگیرد، زیرا معلمان فرآیند نظارت را خود هدایت می کنند و ناظر نقش میانجی دارد.
سومین سبک مدل تفکیکی، خودگردانی است که معلمان را قادر می سازد در زمینه رشد حرفه ای به طور مستقل عمل کنند و طرح های انفرادی را برای رشد حرفه ای خود به اجرا بگذارند. (بیچ و هاتز، 2000)
کنترل اداری
چهارمین سبک مدل نظارت تفکیکی، کنترل اداری است و آن فرآیندی است که طی آن ناظر کلاس، درس معلم و فعالیت های آموزشی او را مشاهده و مسایل آن را شناسایی می کند و مشکلات را با معلم در میان می گذارد تا نسبت به رفع آن اقدام شود.
مدل نظارت حمایتی
مدل نظارت حمایتی: نظارت حمایتی فرآیند راهنمایی، سالم سازی، توانمندسازی، متعهدسازی، کمک رسانی و تشویق معلمان به منظور عملکرد بهتر و اجرای شایسته تر است و هدف اصلی آن ایجاد روحیه و رضایت شغلی است. (کادوشین، 1999)
نظارت حمایتی دارای شش مولفه تعیین اهداف، طرح درس، مشاهده، توسعه حرفه ای، تعهد حرفه ای و ارزشیابی پایان سال است.
تعیین اهداف نخستین گام جدی در برنامه ی نظارت حمایتی است که در آغاز سال تحصیلی تعیین و در پایان سال ارزشیابی می شوند. (دراکر، 1993)
ناظران با همکاری رهبران پایه ها و گرو ه های آموزشی، مدیران مدرسه و روسای واحدها، متخصصان برنامه ریزی درسی و معلمان باید اهداف کلی و عینی و جزیی را برای هر یک از معلمان مشخص کنند و آنان را در طراحی اهداف کلی و عینی نظارت کنند.
پیتر دراکر پیشنهاد می کند برای هر هدف، حداقل سه استراتژی متفاوت
طراحی و تدوین شود.
آخرین گام در فرآیند هدف گذاری نظارت حمایتی، ارزشیابی است. بدون ابزارهای دقیق ارزشیابی، اهداف کلی، عینی و استراتژی ها فقط بیانیه های نظری خواهند بود. در صورتی که دستاوردها ارزیابی نشوند، هرگز نمی توان اهداف را با شرایط و تغییرات محیطی تنظیم و اصلاح کرد یا جهت نتیجه گیری بهتر تغییر داد. (آلبرت جی و همکاران، 2004)
2. طرح درس
طرح درس دومین گام و جزء لاینفک برنامه نظارت حمایتی و فرآیند مداومی است که در طول سال اتفاق می افتد. یک طرح درس خوب تکوینی و ساختاری، نقشه کلی کار است برای آنچه در کلاس اتفاق خواهد افتاد یا چارچوب ساختارهای حمایتی و نتایجی را فراهم می سازد که معلمان از آن ها پیروی می کنند و دروس را بر اساس آن توسعه و گسترش می دهند.
استانداردهای آموزش
3. مشاهده
مشاهده، سومین مولفه برنامه نظارت حمایتی است. فرآیند مشاهده در حکم مبانی برای بهبود برنامه های توسعه ای کارکنان عمل می کند. استفاده از مشاهده این امکان را فراهم می سازد که برنامه درسی را مشخص کنید و نقاط قوت و ضعف عملیات اثربخش آموزشی را شفاف کنید.
مشاهدات به صورت رویدادهای مجزا در خلا اتفاق نمی افتند و تصاویر لحظه ای و عکس های فوری با نوارهای نوشتاری 45 دقیقه ای از عملکرد معلمان در کلاسهای درس نیستند، بلکه آنها بخشی از فرآیندهای مستمر بهبود آموزش و اثربخشی معلمان هستند. (برنن، 2002)
4. توسعه حرفه ای
توسعه حرفه ای فرآیند کسب دانش ها، مهارت ها و نگرش هایی است که سبب افزایش شایستگی و اثربخشی حرفه ای کارکنان می شود. توسعه حرفه ای ابزارهای ارزشمندی را برای سنجش و تشخیص نیازهای عاطفی، اجتماعی، فنی و علمی کارکنان فراهم می آورد تا تجربیات غنی و نتیجه بخشی خلق کنند. (برکسون تری، 2003)
توسعه حرفه ای شامل : مشاهدات همکار یا همکاران ، دروس نمایشی ، کارگاهها ، گروه های کوچک طراحی درس ،جلسات مشورتی ، سمینارها ، جلسات سخنرانی ، مطالعات ادبیات حرفه ای ، طراحی های گروهی ، مشاهده دروس معلمان ارشد ، مربیگری و اعطای فرصتهای مطالعاتی ، مدارس ایستگاهی ،……… استفاده ازمجلات و روزنامه های آموزشی ، نوارهای دیداری و تله کنفرانس ها و بازخوردها
5. تعهد حرفه ای وسیع
تعهد حرفه ای وسیع، تعهد به ارزش ها، فرهنگ و فلسفه آموزش و پرورش است و شامل رفتارهای قابل مشاهده از سوی معلمانی هستند که به مدرسه تعهد دارند. تعهد حرفه ای وسیع فراتر از حرفه ای بودن در درون و بیرون از کلاس است. تعهد حرفه ای علاقه و اشتیاق به پیشرفت دانش آموزان و ماورای زمان و مکان عمل کردن و خدمت به دانش آموزان است.
تعهد حرفه ای زمانی است که معلمان باور دارند آموزش و رفاه دانش آموزان از مهم ترین اصول تعلیم و تربیت است و به این دلیل قبل از هر نوع ملاحظه ای دیگر، بهترین تصمیمات را بر اساس بهترین علایق دانش آموزان در نظر میگیرند.
متعهدین حرفه ای معلمانی هستند که نیازهای تحصیلی، اجتماعی و توسعه ای دانش آموزان را در اولویت قرار میدهند و دارای ارزش های مشترک اصلی و اساسی در مدرسه هستند و این ارزش ها به خلق فضای تعهد حرفه ای وسیع کمک می کنند.
عناصر تعهد حرفه ای وسیع
از طریق گروه بندی دقیق و الگوبرداری می توان ارزش های مشترکی را در معلمان ایجاد کرد و در آنان باورهای مشترکی را نسبت به دانش آموزان، موفقیت علمی و برتری حرفه ای در مدرسه ایجاد کرد و در آنان باورهای مشترکی را نسبت آموزش دانش آموزان، موفقیت علمی و برتری حرفه ای در مدرسه ایجاد کرد. در بهبود ارزش های مشترک رفتارهای حرفه ای، فلسفه دانش آموز محوری و توجه به نگرش های پیشرونده دانش آموزان ضروری است.
برای خلق تعهد حرفه ای وسیع در معلمان باید به پنج عنصر کلیدی آن یعنی مدل رفتارهای توسعه حرفه ای وسیع، تقاضای تعهد، توسعه و پرورش فلسفه دانش آموز محوری، تشویق رفتارهای حرفه ای و پوشش متناسب با شغل و کمک اضافی معلمان به دانش آموزان توجه کرد.
6. ارزشیابی پایان سال
ارزشیابی پایان سال جمع بندی نهایی است که همه ی مولفه های قبلی را مورد محاسبه و ارزشیابی قرار میدهد و راهی به سوی هدف های نو را برای سال آینده می گشاید.
در مرحله نظارت حمایتی ارزشیابی سه مرحله جداگانه دارد:
1.گردآوری داده ها: در این مرحله ناظران اطلاعات مهمی و واقعی را درباره برنامه کلاسی، مسولیت حرفه ای، عملکرد کلاسی و اهداف آموزشی کلی و عینی را درباره ی سال جاری گردآوری می کنند.
2.کنفرانس معلم: یکی از بهترین راهها برای درک متوازن و کامل معلم، بهره گیری از فرم داده ها و اطلاعات است.
3.نوشتن ارزشیابی پایان سال: آخرین مرحله در ارزشیابی پایان سال، نوشتن گزارش کتبی و واقعی ارزشیابی است.
نظارت آموزشی در کشور نیوزلند
ERO
مراحل اشتغال به تدریس
– ثبت نام علاقمندان
– گذراندن دوره تربیت معلم
– شروع تدریس
گذراندن دوره 2 ساله تربیت معلم
– صدور گواهینامه تدریس تمام وقت
– تجدید اعتبار گواهینامه هر سه سال یک بار
ERO وظایف
– تاکید بر نظارت داخلی و خارجی
نظارت هر سه سال یک بار مدارس و مراکز پیش دبستانی
– نظارت متناوب مراکز مشکل دار
ویژگی اعضا:
– سابقه موفق تحصیلی در تمام دوره ها
– مهارتهای تجزیه وتحلیل
– برگزیده های دوره قضاوت
– تبحر در علم برنامه ریزی
– مهارت ارتباطی گفتاری و نوشتاری و تعاملی
با تشکر از توجه شما