مقایسه علائم اعتیاد رفتاری و اعتیاد به مواد مطابق با دیدگاه روانپزشکی و روانشناسی
کلیات
اکثر ما فکر مى کنیم اعتیاد تنها مربوط به مصرف ترکیبات شیمیایى و موادى چون الکل، نیکوتین، کوکایین ،هروئین و … است.
اغلب متخصصان معتقدند هر آنچه که باعث تحریک و سپس نیرو گرفتن شخص شود مى تواند اعتیادآور باشد.
هر گاه یک عادت(habit) به یک اجبار (compulsion or obsession) تبدیل شود، مانند قمار، مصرف مواد مخدر، الکل یا حتى بازى کامپیوترى، چت کردن، پرسه زدن در شبکه و … مى تواند اعتیاد به حساب آید.
Text Revision – 1-Diagnostic and Statistical Manual for Mental Disorder
[2] -Impulse Cotrol Disorder(ICD)
[3] – Pathological Gambling
IAD ملاکهای تشخیصی مطرح شده برای
در DSM – IV-TR و تحقیقات گذشته بیان شده ملاک تشخیص این اختلال با ملاک تشخیصی برای«اختلال کنترل تکانه»(قماربازی بیمارگونه ) یا وابستگی به مواد همپوشانی زیادی دارد.
این اختلال همانند تمامی انواع دیگر اعتیاد مخصوصاً اعتیاد به مواد مخدر یا الکل با علائمی مانند اضطراب، افسردگی، کج خلقی، بی قراری، علائم ترک ،تفکرهای وسواسی، کناره گیری، اختلالات عاطفی، و ازهم گسیختگی روابط اجتماعی همراه است.
Text Revision – 1-Diagnostic and Statistical Manual for Mental Disorder
[2] -Impulse Cotrol Disorder(ICD)
[3] – Pathological Gambling
ملاکهای تشخیصی DSMبرای تشخیص اعتیاد به مواد
یک الگوی غیر انطباقی مصرف مواد که منجر به تخریب چشمگیر بالینی است و با سه موارد زیر طی یک دوره 12 ماهه بروز پیدا می کند:
1)تحمل به یکی از دو صورت زیر
الف)نیاز به افزایش مقدار ماده برای رسیدن به مسمومیت یا تاثیر دلخواه
ب)کاهش قابل ملاحظه اثرات ماده با مصرف مداوم مواد
2)حالت ترک
الف)سندرم ترک برای آن ماده
ب)همان ماده برای رفع یا جلوگیری از علائم ترک مصرف می شود
3)ماده غالباً به مقادیر بیشتر و برای دوره طولانی تر مصرف می شود
4)میل دائمی برای کاهش یا کنترل مصرف مواد یا تلاشهایی ناموفق در این زمینه صورت می گیرد.
5)فعالیتهای مهم اجتماعی ؛شغلی و تفریحی بخاطر مصرف مواد کنارگذاشته می شود.
6)ادامه مصرف مواد علی رغم آگاهی از مشکلات روان شناختی یا جسمانی مستمر یا عودکننده که احتمالاً از مصرف مواد ناشی می شود
ملاکهای تشخیصی برای تشخیص اعتیاد به اینترنت
3 مورد از این معیارها حداقل به مدت 12 ماه باید وجود داشته باشد:
اول تحمل:افزایش قابل ملاحظه مقدار زمان صرف در اینترنت برای رسیدن به رضامندی.
دوم ترک: که با هر یک از موارد زیر مشخص می شود:
الف) نشانگان ترک اینترنت.
ب)استفاده از اینترنت برای اجتناب یا تسکین نشانه های ترک .
سوم : معمولاًاستفاده بیشتر یا طولانی تر از آنچه در نظرگرفته شده است انجام می گیرد.
چهارم : میل مداوم یا تلاش ناموفق برای قطع یا کاهش استفاده از آن.
پنجم : وقت زیادی صرف فعالیتهای مربوط به اینترنت می شود.
ششم : به علت استفاده از اینترنت فعالیتهای اجتماعی ،شغلی،تحصیلی یا تفریحی حذف یا کاهش می یابد.
هفتم : احساس بی قراری در هنگامی که استفاده از اینترنت متوقف می شود.
هشتم : استفاده از اینترنت شیوه ای برای فرار یا تسکین احساس درماندگی ،گناه ،اضطراب و افسردگی است.
نهم : فرد به اعضای خانواده و دیگران برای زمان صرف شده در اینترنت دروغ می گوید.
دهم : فرد علی رغم بالابودن صورت حساب مخارج گوناگون دوباره به استفاده از اینترنت ادامه می دهد.
روش مطالعه(Method)
روش مطالعه پژوهش حاضر توصیفی و به روش تحلیل محتوی انجام شده است .در این روش ابتدا تفاوتها و شباهتهای دیدگاههای مختلف در زمینه علائم اعتیاد رفتاری و اعتیاد به مواد که از متون علمی مختلف طی سالهای 2000-2009 بدست آمده بود کدگذاری و طبقه بندی شد سپس مطالب مورد بحث و نکاتی که بیشتر مورد تاکیدقرارگرفته بودند از آنها استخراج شد .
علائم اعتیادهای رفتاری مانند اعتیاد به قمار ،پرخوری، تماشای اجباری تلویزیون ،اعتیاد به اینترنت و مانند آن همانند اعتیاد به مواد درنظرگرفته می شود و با این تفاوت که در اینجا فرد نه به یک ماده بلکه به رفتاری که انجام می دهد یا به احساسی که در هنگام انجام آن به او دست می دهد معتاد می شود. بر اساس دیدگاه گریفتز(1988) اعتیادهای رفتاری همانند اعتیاد به مواد دارای اجزاء زیر است :
1-برجستگی(Salience) 2- تغییر خلق (Mood modification)3- تحمل: (Tolerance)4- نشانه های کناره گیری یا ترک (Withdrawal Symptoms)5- تعارض (Conflict) 6- بازگشت یا عود (Relapse). بعضی از محققان بیان کرده اند که هیچگونه علائم جسمانی برای اعتیادهای رفتاری همانگونه که در اعتیاد به مواد وجود دارد، دیده نمی شود. در این زمینه دیویس مدلی را ارائه داد که بر طبق آن عامل اعتیادهای رفتاری ، آسیبهای روانی فرد نظیر افسردگی، وابستگی به مواد، اضطراب یا انزوای اجتماعی و فقدان حمایت اجتماعی است.اورزاک طی مطالعه ای دریافت که افرادی که اعتیاد رفتاری دارند، کسانی هستند که به سادگی خسته و ملول می شوند، تنها، کمرو، خجالتی، افسرده و دچار سایر انواع اعتیادها هستند.یانگ(1998) بیان نمود مبتلایان به اعتیاد رفتاری دچار علائم خاصی بوده و با پیامدهایی مواجهند که دقیقاً مشابه پیامدهای افرادی است که به الکل، اعتیاد به مواد و سایر رفتارهای وسواسی دچار هستند.
.
نتایج(Results)
اعتیاد رفتاری شامل مجموعه ای از اختلالات است که همانند تمامی انواع دیگر اعتیادها و بخصوص اعتیاد به مواد ، با علائمی همچون، اضطراب، افسردگی، تفکرهای وسواسی، کناره گیری و انزواطلبی ، اختلالات عاطفی، ازهم گسیختگی روابط اجتماعی، مشکلات درسی همانند افت تحصیلی و عدم علاقه به انجام تکالیف درسی ،مشکلات شغلی یا بین فردی ،کناره گیری و غفلت از دوستان و خانواده یا مسئولیتهای شخصی ،بی قراری روانی _ حرکتی در زمان تلاش برای کاهش یا متوقف کردن رفتاری خاص ،خستگی بیش از اندازه، تغییر در سبک زندگی ،کاهش عمومی قابل ملاحظه فعالیتهای جسمانی ،محرومیت و تغییر در الگوی خواب ، بی حوصلگی، انحرافات جنسی ، خشونت ، اختلال تغذیه ای و نشانه های ترک همراه است.
عامل ابتلا به اعتیاد های رفتاری همانند اعتیاد به مواد ریشه بیولوژیکی داشته و برخی از آنان به در مان با SSRI ها پاسخ مثبت داده اند . همچنین رفتار درمانی شناختی شیوه ای درمانی است که در درمان اعتیاد به مواد،اختلالات هیجانی و اختلالات خوردن موثر واقع شده است.لازم است در درمان اعتیادهای رفتاری همان اعتیاد به مواد چهار جنبه اساسی فرد درنظرگرفته شود :1- آسیب شناسی روانی پیشین فرد2-تقویت افتراقی رفتار مرضی 3-شناخت های غیر سازشی 4-شبکه اجتماعی . در این زمینه بایستی متخصصین روانپزشکی و روانشناسی که در امر بهداشت روان فعالیت می کنند نسبت به اطلاعاتی در مورد مشکلات روانی ناشی از اعتیاد های رفتاری نظیر اضطراب ،افسردگی،پرخاشگری ،نارضایتی شغلی و تحصیلی در میان آنها همانگونه که در اعتیاد به مواد مطرح می شود آگاهی کامل داشته باشند.
بحث و نتیجه گیری(Conclusion)
References
1)کاپلان ه،سادوک ب،خلاصه روانپزشکی،جلد دوم ،ترجمه دکتر نصرت الله پورافکاری،1387،انتشارات شهرآشوب
2)امیدوار ا. صارمی ع.اعتیاد به اینترنت:توصیف، سبب شناسی ،پیشگیری،درمان و مقیاسهای سنجش اختلال اعتیاد به اینترنت .اول .مشهد مقدس: تمرین، 1381
3)Chang,MK,MznLaw,SP.Factor Structure forYoung Internet Addiction Test : A Confirmatory Study.Computer In Human Behavior 2008 ;doi:10.1016/j.chb:1-23
4) Morham j. Martin.Schumacher P. Incidence and Correlates Of Pathological Internet Use Among College Student.Computer In Human Behavior 2000 ;16 : 13-29
5)Young K.Internet Addiction : The Emergence Of A New Clinical Disorder. CyberPsychology and Behavior 1996;1(3) : 237-244
6) Shapira N,Goldsmith T .Keckr P.Khosla U.McElroy S.Psychiatric features of individuals with problematic internet use. Affective Disorder 2000; 57: 267-272
7) Vaugeois P. Cyberaddiction : Fundamentals and Perspectives ,centre quebecois de lutte aux dependances .2006.Quebec,Canada
8)Johans A,Gotestan KG.Internet Addiction : characteristics of a questionnaire and prevalence in Norwegian youth(12-18 years).Scand J Psychol.2004;45 : 223-9
9) Cao F.Su L . Liu T. Gao X. The relationship between impulsivity and Internet addiction in a sample of Chinese dolesdents.European Psychiatry 2007 August ; 22: 466-471
31-51
10)دلاور،علی،روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی،انتشارات رشد،1387