معیارهای ارزیابی دانش پژوهی آموزشی
در صورتی که بخواهیم مفهوم بسط یافته دانش پژوهی را در حیات آکادمیک موسسات آموزشی وارد کنیم لازم است بتوانیم با معیارهای مشخص و ثابتی اشکال مختلف آن را مورد ارزیابی قرار دهیم.
ضرورت ارزیابی دانش پژوهی
Simpson DE, Fincher RM. Making a case for the teaching scholar. Acad Med 1999;74: 1296–9.
دانش پژوهی (scholarship)
دانشمند با استفاده از توان مندی های ذهنی خود عرصه های دانش را به صورت خلاقانه (creative)، آگاهانه (informed)، و منظم (disciplined) به پیش می برد و یا آن را دچار دگرگونی و تغییر می نماید.
Roberts & Hansen
نماد فعالیت های دانش پژوهی به طور ویژه تولید محصولی است که به صورت گسترده در اختیار سایرین قرار داده می شود و مورد نقد و ارزیابی قرار می گیرد.
ویژگی بارز فعالیت های دانش پژوهی، ارائه آن به سایرین است.
برای آن که فعالیتی به عنوان دانش پژوهی در نظر گرفته شود لازم است که با دیگران در میان گذاشته شود و توسط آن ها مورد نقد قرار گیرد.
دانش پژوهی (scholarship)
معیار های ارزیابی دانش پژوهی
شش معیار زیر در ارزیابی تمام اشکال دانش پژوهی مورد استفاده قرار می گیرند:
دارا بودن اهداف مشخص
کسب آمادگی کافی
استفاده از روش مندی مناسب
نتایج قابل توجه
ارائه موثر
بازبینی نقادانه
Glassick et al. Scholarship Assessed: Evaluation of the Professoriate. San Francisco, CA: Jossey–Bass; 1997
دارا بودن اهداف مشخص
فرد دانش پژوه باید اهداف خود را از فعالیت های صورت گرفته به وضوح بیان کند.
آیا هدف اصلی به وضوح بیان شده است؟
آیا اهداف بیان شده واقع بینانه و قابل دسترسی هستند؟
آیا موضوع مورد پرسش در زمینه مربوطه مهم است؟
کسب آمادگی کافی
آگاهی از فعالیت های قبلی صورت گرفته در زمینه مورد نظر
داشتن مهارت های لازم برای انجام فعالیت
از پیش فراهم کردن منابع مورد نیاز آن فعالیت
استفاده از روش مندی مناسب
دانش پژوه باید
از روش مناسب برای انجام فعالیت بهره بگیرد
آنها را به صورت موثری به کار بندد
در موارد لزوم بر حسب نیاز آنها را تغییر دهد.
در عین حال
انعطاف پذیری و حتی در صورت نیاز طراحی مجدد فعالیت
نتایج قابل توجه
نتایج باید به دانش در آن حوزه بیافزایند، باعث تحریک یادگیری شوند، و یا مشکلی را در خارج از حوزه دانشگاه حل کنند:
آیا دانش پژوه به اهداف خود دست یافته است؟
آیا فعالیت صورت گرفته در نهایت منجر به افزودن مطلبی به دانش موجود در آن زمینه شده است؟
آیا فعالیت صورت گرفته افق های جدیدی برای بررسی و مطالعه بیشتر ایجاد نموده است؟
ارائه موثر
یک فعالیت دانش پژوهی هر قدر هم که برجسته و درخشان باشد در صورتی که به دیگران ارائه نشود به اتمام نرسیده است.
آیا دانش پژوه از شیوه مناسب و موثری برای ارائه نتایج کار خود بهره جسته است؟
آیا برای در میان گذاشتن فعالیت خود با گروه هدف خود از ابزارها و محیط های مناسب استفاده کرده است؟
آیا دانش پژوه پیام خود را به روشنی و یکپارچگی لازم ارائه کرده است؟
بازبینی نقادانه
تعمق و تفکر دانش پژوه در مورد فعالیت صورت گرفته
استفاده از دیدگاه ها و نظرات دیگران در زمینه آن فعالیت
درس گرفتن از این اقدامات در جهت بهبود بخشیدن به فعالیت خود
استفاده از نتایج آن ارزیابی ها برای بهبود فعالیت های آتی است.
دانش پژوهی آموزشی
آموزش و کلیه فعالیت هایی که منجر به یادگیری می شوند می توانند در حوزه دانش پژوهی قرار گیرند.
دانش پژوهی آموزشی قابل تعریف کردن است.
برای آن که آموزش به عنوان یک فعالیت دانش پژوهی پذیرفته شود باید قابل ارزیابی باشد.
AAMC/GEA
حوزه های مختلف فعالیت های آموزشی
تدریس (Teaching)
برنامه ریزی آموزشی (Curriculum development)
راهنمایی و مشاوره (Advising and mentoring)
مدیریت آموزشی(Education leadership and administration)
ارزیابی فراگیران (Learner assessment)
معیارهای گلاسیک و دانش پژوهی آموزشی
آموزش مبتنی بر دانش و دانش پژوهی آموزشی
آموزش برجسته (excellence in teaching):
ارائه آموزش با کیفیت و کمیت برجسته
آموزش با رویکرد عالمانه (scholarly teaching):
یک رویکرد نظام مند و آگاهانه با استفاده از دستاوردهای موجود در جامعه آموزش
دانش پژوهی آموزشی (scholarship of teaching):
مجری منابع تازه ای را در اختیار جامعه آموزشی قرار می دهد و با این کار منجر به پیش برد دانش در عرصه آموزش می گردد
مستندسازی فعالیت های دانش پژوهی
مستندسازی فعالیت های دانش پژوهی
Evidence of excellence:
Quantity: types and frequencies of education activities and roles
Quality: effectiveness and excellence in the activity, using comparative measures
Evidence of engagement with the education community
Scholarly approach
Educational scholarship
مستندسازی فعالیت های دانش پژوهی باید به صورت موثر و در عین حال خلاصه ای صورت گیرد، به گونه ای که:
از ترمینولوژی معمول و متداول این حوزه استفاده شده باشد
به راحتی قابل مطالعه و درک توسط دیگران باشد
در صورت امکان از جداول و نمودارها و … استفاده شده باشد
مستندسازی فعالیت های دانش پژوهی
مستندسازی فعالیت های دانش پژوهی
ارزیابی فعالیت های دانش پژوهی
آیا فعالیت مورد بررسی در حوزه فعالیت های اموزشی است؟
آیا فعالیت مورد بررسی واجد معیارهای گلاسیک می باشد؟
آیا فعالیت مورد بررسی به نحو مقتضی و مناسبی مستندسازی شده است؟
کمیت و کیفیت فعالیت مورد بررسی چگونه است؟
فعالیت مورد بررسی در چه سطحی با جامعه آموزشی تعامل می کند؟