معماری بین النهرین
معماری بین النهرین
معماری بین النهرین ،بین النهرین یکی از مراکز تمدن قدیم در آسیاست، که در حد فاصل دو رودخانه دجله و فرات واقع شده و این دو رود از کوه های ارمنستان سرچشمه گرفته اند. و بین النهرین مرکز یکی از کهن ترین تمدن هاست.
با سرگذشتی پر از حوادث و آشوب٬پر از تهاجم اقوام و تداخل فرهنگ ها و زبان های گوناگون انباشته از مصنوعات باستانی و آثار هنری و نمودگارهای دینی و دامان پرورشگر پرستشگاه ها و پیکره ها و دیگر هنرهای اصلی و دستی.به دنبال پیروزی های مکرّر و قدرت یافتن برخی از دولت شهرهای این منطقه تدریجاً دو پادشاهی گسترده در جنوب، نخست سومر و سپس بابل؛ و نیز دو پادشاهی بزرگ در شمال میان رودان، نخست اکدّ و به دنبال آن آشور پایدار و تاریخ ساز شدند.
هنر سومر در معماری بین النهرین
نخستین قوم بزرگ و پایداری که در میان رودان جنوبی مستقر شدند سومریان بودند که مردمی غیر سامی شناخته شده اند؛ و به قراینی چنین برمی آید که از نواحی شرقی تر آسیا (هند یا ایران) وارد آن سرزمین شده بودند.سومریان در میانه هزاره چهارم خط میخی را اختراع کردند و به وسیلهٔ آن دین و فرهنگ و هنر خود را به نواحی مجاور (خصوصاً به آشوریان و هخامنشیان) گسترش دادند.
آن ها در انواع هنرهای اصلی چون معماری، پیکرتراشی، نقش برجسته کاری و نقاشی و هنرهای فرعی مشتمل بر سفالگری، مفرغ کاری، عاجکاری، شیشه گری چند رنگ٬منبت کاری روی چوب ، زرگری ، ترصیع سنگ های قیمتی٬ریخته گری و بافندگی مهارت و پیشرفت داشتند و هنر در معماری بین النهرین را بوجود آوردند.
هنر بابل در معماری بین النهرین
هنر بابلی یکی از درخشان ترین هنرهای تمدن کهن در معماری بین النهرین است. پس از سومر جدید، بابلی ها به قدرت رسیدند. حمورابی مهمترین پادشاه بابلی بود و وضع قوانین توسط او به اولین قوانین مدون و نگاشته شده بشری موسوم است. لوح حمورابی (۱۷۰۰ ق. م) و کتیبه و نقش برجستهٔ سنگی با پیکره شماش (قرن ۹ ق. م) از آثار هنری برجسته این دوره اند. در لوح حمورابی در قسمت بالا حمورابی از خدای خورشید فرمان می گیرد. البته هنر بابلی همانند تمدن بابل دو دوره دارد. در دوره دوم دروازه ایشتار ساخته شد که برجسته ترین اثر هنری بابل نوین است.
هنر اکدی در معماری بین النهرین
در زمان اکدیان هنرهای بصری عمدتا برای نشان دادن قدرت پادشاه به کار گرفته می شدند. تاثیرگذارترین اثری که از این دوره ، در این زمینه به جای مانده پیکره مسی یک سر است که بین سالهای ۲۲۵۰ تا ۲۲۰۰ پیش از میلاد در میان زباله ها در نینوا کشف شد و اغلب آن را خود نارامسین و یا سارگون می دانند. این پیکره از جهات مختلف دارای قدرت ویژه ای است.
جاه طلبی های سارگون هم برای حفظ سلطنت و هم برای گسترش قلمرو تحت حکومت بود. او به عنوان حاکم مطلق یک امپراتوری ، خدایان سومر و اکد را به امید از بین بردن ارتباط پیشین میان دولت – شهرها و خدایانشان، به خدایان واحد برای یک قوم تبدیل کردو بدین وسیله این دو منطقه را با هم متحد کرده ، تحت امر خود درآورداین پیکره چنان طراحی شده که از روبه رو دیده شود و این مستقیم بودن باعث می شود تغییرناپذیر و ابدی جلوه کند. حالت انتزاعی ریش و موها ، که مانند پادشاهان سومری آراسته شده ، با صافی پوست در تقابل است تا سادگی به یادماندنی و تقارنی بی نظیر به این پیکره ببخشد که خود دال بر، قدرت و فرماندهی است.
هنر آشوری در معماری بین النهرین
آشور، در معماری بین النهرین در پایان کار، از لحاظ هنر به پایه معلم خود، بابل، رسید، و در ساختن نقش برجسته بر آن پیشی گرفت. ثروت فراوانی که چون سیل به طرف آشور و کالح و نینوا سرازیر می شد، در ساختن اثاث خانه با چوبهای قیمتی، و نشاندن سیم و زر و مفرغ و سنگهای گرانبها در آنها، پیشرفت قابل ملاحظه ای پیدا کنند.
کوزه گری در میان آن قوم ترقی چندانی نداشت؛ اسبابهای موسیقی را، مثل بسیاری چیزهای دیگر، از بابل برای خود تهیه می کردند؛ ولی نقاشی با رنگ آمیخته با سفیده تخم مرغ، که روی آن را لعاب شفافی می دادند، در واقع یکی از مختصات هنر آشوری به شمار می رفت، و چون این صنعت از آشور به پارس انتقال یافت در آنجا به سرحد کمال رسید.
منابع
http://paydarag.com/mesopotamian-architecture/
با تشکر فراوان از توجه شما عزیزان