Construction Project Management and Maintenance
1
HSE
Health, Safety, Environment
Construction Project Management and Maintenance
2
HSE
Health, Safety, Environment
Health بهداشت(مدیریت بهداشت) برخورداری از آسایش
کامل جسمی روانی واجتماعی.
Safety ایمنی ( پیشگیری و کنترل حوادث) درجه رهایی
از خطر ودر امان بودن از ریسک آن.
Environment محیط زیست( کنترل آلودگی های زیست
محیطی)از قبیل آلودگی های هوا آب خاک وغیره.
اهمیت شناختHSE در ابعاد قانونی اقتصادی اجتماعی انسانی اخلاقی وزیست محیطی یک ضرورت است.
الف :بهداشت Health
بهداشت همان داشتن علم (وهنر) پیشگیری از بیماری ها وتامین حفظ وارتقاء
سلامتی است.
سلامتی فقط نداشتن بیماری (و نقص عضو) نیست بلکه ابعاد سلامتی عبارتست از برخورداری از آسایش کامل جسمی روانی اجتماعی ومعنوی
سلامت جسمی داشتن ظاهر خوب وطبیعی وزن مناسب اشتهای کافی خواب راحت ومنظم اجابت مزاج منظم جلب توجه نکردن اعضای بدن توسط خود فرد اندام مناسب حرکات بدنی هماهنگ
طبیعی بودن نبض وفشار خون افزایش مناسب وزن در سنین رشد وزن نسبتا ثابت در سنین بالا و….
وبطور خلاصه مدیریت ومهندسی سلامت وتغذیه است.
سلامت روانی داشتن سازگاری فرد با خودش ودیگران قضاوت نسبتا صحیح در برخورد بامسائل
داشتن روحیه انتقاد پذیری داشتن عملکرد مناسب در برخورد با مشکلات و………
سلامت اجتماعی شناخت: شاخص های محیطی آب هوا مسکن تراکم جمعیت و…….
وشاخص های اجتماعی واقتصادی درآمد سرانه تفریحات وسرگرمی های سالم امید زندگی
مشارکت مردم در برنامه های ارتقاء سلامت و…..
سلامت معنوی داشتن: ایمان هدفدار بودن زندگی پایبندی اخلاقی داشتن حس تعاون
نداشتن سوءظن و…..
موضوعات بهداشتی وشاخه های بهداشت مورد توجه HSEدر محیط کار:
بهداشت فردی
بهداشت محیط
بهداشت حرفه / شغل
ملاحظات عمومی بهداشت در محیط کار:
محل سکونت کارکنان آب آشامیدنی
سرویس بهداشتی مناسب آشپز خانه
رختکن وحمام غذا خوری
نماز خانه انبار مواد غذایی
سرپرست ضبط وربط وارتباط یخچال وسرد خانه
نظافت فردی وعمومی لباسشویی
بهداشت حرفه ای/شغلی
تامین بالاترین سطح سلامت نیروی کار وحفظ وارتقاء سلامتی آنان
حفظ سرمایه از طریق ایجاد محیط کار سالم
انتخاب کارگر مناسب برای هر کار
تطبیق کار با مقتضیات روانی وجسمی کارگران
پیشگیری از حوادث وبیماری های شغلی وغیر شغلی
آموزش بهداشت فردی ومسایل مربوط به کار
تشخیص زود رس ودرمان بیماری ها
توجه به مسایل ومشکلات کارگران همه مشاغل وافراد وابسته
به گونه ای که هر کارگر قادر باشد با برخورداری از حد اکثر سلامتی
و رفاه فردی موثر برای اجتماع باشد.
اقدامات بهداشت حرفه ای:
1- شناسایی اندازه گیری وارزیابی عوامل زیان آور محیط کار
2-کنترل عوامل زیان آور محیط کار
3-معاینات شغلی(در بدو استخدام ودوره ای)
4-آموزش واطلاع رسانی
راهکارهای کاهش یا حذف عوامل زیان آور محیط کار میتواند در مسیر های زیر باشد:
الف: در منبع تولید (طراحی ساخت نصب نگهداری وتعمیر )
ب:در مسیر انتقال (محصور سازی عایق وجدا سازی و تهویه )
ج:درمحل دریافت ( کاهش مدت مواجه و استفاده از تجهیزات حفاظت فردی)
عوامل زیان آور محیط کار عبارتند از:
1-عوامل فیزیکی( سرو صدا ارتعاش نور و روشنایی پرتو ها گرماوسرما رطوبت )
2- عوامل شیمیایی(مواد التهاب آورومحرک مواد خفگی آور مواد بیهوشی آور ومخدرو…..
همچنین مواد شیمیایی قابل اشتعال سمی خورنده اکسید کننده حساس به آب وغیره بایستی برگه های اطلاعات ایمنی مواد شامل خصوصیات فیزیکی وشیمیایی خطرات حریق وانفجار خطرات بهداشتی
وحدود مجاز شرایط ایمنی حمل ونقل وانبارش وکمکهای اولیه در شرایط اضطراری دردسترس قرارگیرد
3-عوامل ارگونو میکی(تطابق علمی کار ومحیط کار با مشخصات فیزیکی وروانی فرد نظیر خستگی نوبت کاری وضعیت بدنی نحوه جابجایی دستی بار طراحی علا ئم ونشانگر ها)
4-عوامل بیو لوژیکی(ویروس ها باکتری ها قارچ ها انگل ها )
5-عوامل روانی(نوع کار شرایط محیطی روابط سازمانی شرایط خارج از محیط کار خستگی
جسمانی وروانی مسئولیت واختیارات استرس حقوق ودستمزد و …..)
6-عوامل مکانیکی (ایمنی ومباحث مرتبط )
ب: ایمنیSafety
ایمنی یعنی میزان یا درجه رهایی ازخطر و در امان بودن از ریسک خطر
خطر Hazardعبارتست از موقعیت یا شرایط بالقوه بوجود آمدن آسیب های جانی مالی زیست محیطی اعتباری ویا ترکیبی از آنها
شامل : آسیب به محیط زیست صدمه به افراد خسارت به تجهیزات وداراییها ازبین بردن مواد
خدشه دار شدن وجهه واعتبار
ریسک Rickعبارتست از ترکیب (یا تابعی)از احتمال وقوع و شدت پیامدهای
ناشی از یک حادثه
حادثه Accident اتفاق یا رویداد نا خواسته ای که منجر به مرگ بیماری
صدمه جانی زیست محیطی اعتباری ویا ترکیبی از آنها گردد.
علل بروز حادثه عبارتست از:
شرایط ناایمن اعمال یا رفتار های نا ایمن علل سیستمی
شرایط نا ایمن یاUnsafe Condition
ماشینها وابزار معیوب یا بدون حفاظ وضعیت نامناسب انبارش مواد شیمیایی
سطوح خطرناک ناهموار ولغزنده ضبط وربط نامناسب اتصالات نامناسب برقی و….
اعمال ناایمن یا Unsafe Act
استفاده نادرست از تجهیزات راه اندازی تجهیزات بدون مجوز عدم رعایت قوانین ومقررات
قرار دادن وسایل ایمنی در وضعیت های غیر عملیاتی شوخی نا مناسب و……
علل سیستمی:
برنامه ریزی نامناسب کار وعملیات نبود یا ضعف سیستم های نظارتی فقدان یا ضعف دستورالعمل ها
رویه های نادرست جذب وبکار گیری افراد فقدان برنامه های نگهداری وتعمیرات ضعف در کنترل
ضعف در سازماندهی وارتباطات اولویت دادن به اهداف تجاری بجای توجه به مسایل ایمنی و…..
نتیجه تحقیقات در مورد بروز حادثه در دنیا نشان میدهد که 88 در صد حوادث بعلت
اعمال ناایمن 10 در صد بعلت شرایط ناایمن وعلل سیستمی و تنها 2 درصد بعلت خواست خدا وند بوده است.
شبه حادثه Near miss
شبه حادثه رویدادی است غیر منتظره برنامه ریزی نشده وناگهانی که منجر به ایجادخسارت و
آسیب نشود.
نتایج بررسی وتحلیل از 75000 رویداد نشان میدهد یک مورد با آسیب عمده 29 مورد با
آسیب جزئی و300 مورد بدون آسیب بوده است بررسی علل شبه حوادث جهت جلو گیری از
بروز حوادث بسیار با اهمیت بوده وبایستی حتما گزارش شود
علل گزارش نشدن شبه حوادث به دلایل زیر است:
ترس از جریمه وتنبیه فقدان درک اهمیت شبه حوادث
فقدان تعهد مدیریتی برای پیگیری عدم وجود انگیزه برای گزارش
خجالت ندانستن بهره گیری از سیستم تحقیق
ایمنی( پیشگیری از حوادث) ایمنی (کنترل حوادث)
آموزش اعلام واطفاء حریق
ضبط وربط مهار نشتی
دستورالعمل ها توقف اضطراری
پروانه های کار تخلیه اضطراری
ایمن سازی عملیات جستجو وامداد ونجات
حفاظ های باز دارنده کمک های اولیه
………………….. ……………….
ج:محیط زیست Environment
محیط زیست محیطی است که در آن زندگی میکنیم ومجموعه ای از موجودات
جاندار زمین و پوسته هوا و خاک و انرژی است که در ارتباط تنگاتنگ و
پیوسته میباشند
بطور کلی محیط زیست به سه دسته (نوع) تقسیم میشود:
محیط طبیعی
محیط انسان ساخت (مصنوعی)
محیط اجتماعی
1-محیط طبیعی:
محیط طبیعی به آن دسته از محیط زیست گفته میشود که در بر گیرنده بخشی از فضای کره زمین است که
انسان در بوجود آمدن آن دخالتی نداشته است مثل دشت ها جنگل ها حیات وحش دریاها و غیره
2-محیط مصنوعی یا انسان ساخت:
این محیط توسط انسان ساخته شده است وزائیده تفکر وفرهنگ ساخت است بنابراین شهرها با تمام اجزاء آن
محیط زیست مصنوعی را تشکیل میدهند که مدرسه ها کارخانه ها فرودگاه ها راه ها وغیره اجزای این بعد
از محیط زیست است.
3-محیط اجتماعی:
مقصود از محیط اجتماعی جامعه ای است که بشر در آن زندگی میکند وتشکیل شده است از انسان هایی که در اطراف ما وجود دارند وما با آنها سروکار ورابط متقابل داریم .
این محیط اجتمایی از خانواده آغاز می شود وهمسایگان ورهگذران وفروشندگان و مانند آنها را در جامعه شهری وروستایی در بر میگیرد وگستره آن تا ملت ودولت ادامه می یابد.
آلودگی زیست محیطی و انواع آن:
به هر گونه تغییری در اجزای متشکله محیط زیست به طوری که مستقیم یاغیر مستقیم منافع و حیات
زندگی انسان و موجودات زنده را به مخاطره اندازد آلودگی زیست محیطی گفته میشود.
به عوامل ایجاد کننده این آلودگی آلاینده اطلاق میشود که میتواند شرایط محیط را برای زندگی انسان
وموجودات زنده نامطلوب سازد.
آلاینده میتواند در نتیجه پخش یا آمیختن مواد خارجی به آب هوا یا زمین به میزانی که کیفیت فیزیکی یا
شیمیایی و بیولوژیکی آنرا به گونه ای تغییر دهد که به انسان گیاه وسایر موجودات وآثار وابنیه ضرر
برساند بوجود آید.
انواع آلودگی های زیست محیطی عبارتند از:
آلودگی هوا آلودگی آب آلودگی خاک
آلودگی صوتی آلودگی پرتوی آلودگی نوری
آلودگی هوا:
انواع آلاینده های هوا عبارتند از: آزبست / مواد مخرب لایه ازن(کلروفلوروکربن) / ذرات معلق
دی اکسید سولفور/ سرب/ منو اکسید کربن /اکسید های نیتروژن
نتایج آلودگی هوا :اثر گلخانه ای/ گرمایش جهانی/ تخریب لایه ازن/باران های اسیدی/وارونگی حرارتی
آلودگی آب:
انواع آلاینده های آب عبارتند از: عوامل بیماری زا/ مواد شیمیایی معدنی / رسوبات/مواد رادیو آکتیو/
نفت /آفت کش ها/ گرما/ ترکیبات آلی(مصنوعی) /زباله های متقاضی اکسیژن
آلودگی خاک:
انواع آلاینده های خاک عبارتند از:سموم شیمیایی/ کودهای شیمیایی/ فاضلاب های صنعتی / مواد نفتی
زباله وفاضلاب شهری/ فلزات سنگین/ دود کارخانجات و سوخت موتورها
آلودگی صوتی:
ایجاد ناراحتی های روانی وعصبی ناشی از آلودگی صوتی کارخانجات/ ترافیک/ قطار/ هواپیما و…..
اهمیت وضرورت HSE درپروژه های عمرانی:
بعد قانونی : (الزامات قانونی الزامات کارفرما و طرف های ذینفع)
بعد اقتصادی : (هزینه های عدم انطباق )
بعد اجتماعی : (انتظارات جامعه وتاثیر رسانه ها )
بعد انسانی-اخلاقی : (مسئولیت اجتماعی وابعاد بشر دوستانه )
بعد زیست محیطی : (اهمیت به حیاط انسان وسایر اجزاء محیط زیست در حال وآینده)
در خصوص ملاحظات زیست محیطی در پروژه های عمرانی موارد زیر باید مورد توجه قرار گیرد:
رعایت الزامات زیست محیطی
پیشگیری وکاهش آلودگی ها
صرفه جویی در مصرف منابع وانرژی
درپروژه های عمرانی جمع آوری ودفع نخاله ها وفاضلاب ها وپسماند ها از اهمیت ویژه برخورداراست
اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
در جمهوری اسلامی حفاظت محیط زیست که نسل امروز ونسل های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند وظیفه عمومی تلقی میگردد. از این رو فعالیت های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیر قابل جبران آن ملازمه پیدا کند ممنوع است.
نمونه هایی از مراجع قانونی ایمنی وبهداشت :
در سطح بین المللی : سازمان بین المللی کار / سازمان بهداشت جهانی/ سازمان ایمنی وبهداشت حرفه ای/سازمان جهانی استاندارد/انجمن ملی حفاظت در برابر آتش سوزی/ انستیتو ملی ایمنی وبهداشت حرفه ای و …………………………..
درسطح ملی : قانون حفاظت وبهسازی محیط زیست / قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا / قانون مدیریت پسماند ها
قانون حفاظت از جنگل ها ومراتع / قانون حفاظت در برابر اشعه / آیین نامه اجرایی قانون حفاظت وبهسازی محیط زیست/آیین نامه اجرایی نحوه جلوگیری از آلودگی هوا/ قانون حفاظت دریا ورودخانه های مرزی از آلودگی و…………
ضرورت بهره مندی از رویکرد نظام مند به HSE:
در پروژه های عمرانی ومحیط های پیمانکاری
-عدم آشنایی کافی پرسنل پیمانکار با مخاطرات محیط کار
-حساسیت های زمانی موجود در پروژه
-عدم وجود برنامه <از پیش تعریف شده > برای مقابله با مخاطرات
-عدم هزینه کردن پیمانکاران برای موضوعات HSE
-عدم توجیه مناسب پیمانکاران نسبت به تبعات منفی حوادث
-عدم وجود قوانین ومقررات شفاف والزام آور برای پیمانکاران
-مکانیزم های نظارتی ضعیف در موردHSE در ساختار نظارتی پروژه
-واگذاری کار به پیمانکاران دست دوم وگاه دست سوم
-عدم وجود کارکنان دائمی وبا تجربه در مجموعه پیمانکاران
-عدم آموزش وحتی عدم اعتقاد به آموزش در بخش خصوصی
مکانیزم مدیریت HSE پیمانکاران
الف:در آغاز پیمان ملاحظات HSE در ارزیابی وانتخاب پیمانکار
ارزیابی HSE –طرح ریزی مناقصه – ابلاغ الزامات قرار دادی –ابلاغ دستورالعمل وآئین نامه ها – دریافت وارزیابی
HSE-Plan وساختار سازمانی HSE
ب:در حین پیمان نظارت در عملکردHSE پیمانکار در حین اجرا
جلسات آغازین HSE – تجهیز کارگاه –جلسات کمیته HSE –گزارش گیری از پیمانکار –ممیزی وبازرسی –آموزش های
HSE – تائید صورت وضعیت مشاوران وپیمانکاران – برچیدن کارگاه
ج:در خاتمه پیمان بررسی وارزیابی نهایی وضعیت عملکردHSE پیمانکار در انجام پروژه
ارائه پایان نامه HSE – ارزیابی نهایی عملکرد HSE
ارزیابی وانتخاب پیمانکار(درآغاز پیمان):
گواهینامه استقرار سیستم های مدیریتی در زمینه ایمنی بداشت و محیط زیست
خط مشی روش های اجرایی ودستور العمل های HSE
چارت سازمانی شرکت پیمانکار وچارت پروژه فهرست کارکنان HSE
سوابق ومدارک تحصیلی مسئول ونماینده HSE
شرح وظایف HSE واحد های مختلف در گیر در پروژه
رویه آموزش نتایج نیاز سنجی آموزش ها وبرنامه آموزش ها وسوابق HSE
رویه مدیریت حوادث آمار وشاخص های حوادث در آخرین دوره تحلیل
برنامه معاینات دوره ای پرسنل نمونه ای ازفرم تکمیل شده معاینات ادواری پرسنل پروژه
رویه چک لیست ها ونمونه پرشده بازرسی ها ونمونه گزارشات HSE درپروژه های گذشته
رویه شناسایی وارزیابی ریسک های HSE ونمونه ارزیابی انجام شده در پروژه های پیشین
رضایت نامه وتقدیر نامه HSE از کار فرمایان پروژه های انجام شده در گذشته
گواهی میزان نفر ساعت کارکرد بدون حادثه از کارفرمایان پروژه های قبلی
گواهی حمایت ازهمایش ها گواهی حضوردرکنفرانس ها ارائه مقاله وحمایت ازچاپ کتاب درزمینهHSE
الزامات HSE درپروژه های عمرانی –درج در قراردادها(درآغازپیمان):
الزام به ارائه HSE-Plan ولزوم معرفی مسئول مربوطه
الزام به رعایت آیین نامه های وزارت کار سازمان حفاظت محیط زیست ومبحث 12 وسایرالزامات ایمنی
الزام به رعایت دستورالعمل های HSE ابلاغ شده از طرف کار فرما
الزام به آموزش کارکنان در زمینه ایمنی بهداشت ومحیط زیست
الزام به تهیه تجهیزات حفاظت فردی استاندارد وبا کیفیت متناسب با نوع خطرات وعوامل زیان آور موجود
الزام به ارائه لیست کارکنان به واحد HSE
الزام به پاکسازی وبهسازی محیط کار
الزام به ارائه گزارش سریع حوادث وشبه حوادث
الزام به ارائه کلیه گزارش های در خواست شده
الزام به تحت پوشش قرار دادن بیمه پرسنل
الزام به استفاده از کارکنان صلاحیت دار فنی وکیفی بویژه درماشین آلات عمرانی وجرثقیل ها
الزام به ارائه تائیدیه وگواهی سلامت ماشین آلات عمرانی وجر ثقیل ها وسایر تجهیزات
الزام به پاسخگویی پیمانکاران به مراجع قانونی و انتظامی در صورت بروز حادثه
نظارت بر عملکرد HSE پیمانکار (در حین پیمان):
واحد بازرسی HSE
واحد بازرسی HSE کارفرما ومقیم در محل به صورت روزانه وماهیانه بازدید هایی را انجام میدهد
بازدید های روزانه با قدم زدن در محیط کار و بازرسی های ماهیانه با استفاده از چک لیست های باز رسی انجام میگیرد.
کلیه پیمانکاران موظف به اجرای مصوبات جلسات بازرسی و ممیزی کارفرما به منظور رفع عدم
انطباق های گزارش شده میباشند.
مسئولیت پیگیری انجام مصوبات صورتجلسات بر عهده سرپرست دستگاه نظارت مقیم است.
تائید صورت وضعیت ها توسط واحد HSE کارفرما بعنوان یکی از ضمانت های اجرای مفاد
ایمنی-بهداشت-حفاظت محیط زیست میباشد
با این منظور کلیه صورت وضعیت پیمانکاران قبل از پرداخت برای تائید توسط کار فرما در
اختیار واحدHSE قرار میگیرد.
نظارت بر عملکرد HSE پیمانکار(در حین پیمان):
گزارش های دوره ای:
گزارش حوادث وشبه حوادث گزارش جلسات
گزارش عملکرد مالی HSE گزارش آموزش هایHSE
گزارش تمرین های شرایط اضطراری گزارش پایش سلامتی
گزارش بازدید های HSE (نواقص واصلاحات) گزارش برنامه های HSE
گزارش عملکرد HSE پیمانکاران فرعی
گزارش تهیه توزیع ونظارت بر استفاده از تجهیزات حفاظت فردی
گزارش تهیه جانمایی ونصب تابلوها وعلائم ایمنی گزارش وضعیت HSE ماشین آلات وتجهیزات
گزارش وضعیت کپسول های اطفاء حریق گزارش HSE تجهیز کارگاه
گزارش وضعیت تجهیزات امداد نجات وکمک های اولیه گزارش HSE برچیدن کارگاه
گزارش تشویق وتنبیه کارکنان و.پیمانکاران فرعی (برنامه های انگیزشی)
برنامه های HSE ماه آینده
ملاحظات HSE (در حین پیمان):
آموزش های HSE
-آموزش عمومیHSE
-الزامات HSE کارفرما
دستورالعمل های تخصصی HSE با توجه به نوع فعالیت ها
پیمانکاران می توانند با توجه به نوع قرار داد وتعداد کارکنان راسا به برگزاری آموزش ها
اقدام نمایند یا کارکنان خود را به مراکز آموزشی اعزام کنند ویا در کلاس های آموزشی که
توسط کارفرما برگزار میشود شرکت نمایند.
ملاحظات HSE( در خاتمه پیمان ):
ارائه پایان نامه HSE
کلیه پیمانکاران موظفند پس از تحویل موقت پروژه نسبت به تهیه پایان نامه HSE پروژه
وارائه ی آن به واحد HSE کارفرما اقدام نمایند.
پرداخت آخرین صورت وضعیت موقت منوط به اخذ تائیدیه واحد HSE کارفرما می باشد.
ملا حظات HSE(در خاتمه پیمان):
مندرجات پایان نامه HSE
-هدف ودامنه گزارش -مشخصات پروژه
-گزارش نحوه تخصیص منابع انسانی ومالی -ساختار سازمانی وشرح وظایف در پروژه
-گزارش آموزش های مرتبط با HSE -سوابق مدیریت ریسک در پروژه
-اقدامات انجام شده برای کنترل عملیات -گزارش عملکرد HSE پیمانکاران جزء
-گزارش جلسات وارتباطات HSE -سوابق حوادث پروژه واقدامات انجام شده
– سوابق برنامه های انگیزشی -سوابق بازرسی ها ورفع موارد عدم انطباق
-اقدامات انجام شده در برچیدن کارگاه – ………….
طرح وتدوین HSE-Plan
هدف از HSE-Plan تشریح و تبیین کلیه فعالیت های تاثیرگذار بر ایمنی بهداشت و محیط زیست جهت پیشگیری از بروز حوادث بیماری های شغلی وآلودگی زیست محیطی و کاهش پیامدهای جانی مالی زیست محیطی واعتباری ناشی ازآنها وبهبود عملکرد HSE درپروژه می باشد وپیمانکارباید متعهد به اجرای آن باشد.
ساختار کلی HSE-Plan
1-هدف 2- دامنه کاربرد
3-تعاریف 4-خط مشی واهداف HSE
5-مسئولیت ها 6-چارت HSE پروژه
7-برنامه ارزیابی ومدیریت ریسک هایHSE 8-برنامه شناسایی دستیابی ورعایت الزامات قانونی
9-برنامه تعیین صلاحیت جذب وبه کارگیری افراد 10-نیاز سنجی وارزیابی اثر سنجی دوره های آموزشی
11-برنامه های جلسات ارتباطات ومشارکت 12-بررسی گزارش وتحلیل حوادث وشبه حوادث
13-کنترل عملیات دستورالعمل هایHSE 14-برنامه های HSE درتجهیز وبرچیدن کارگاه
15-نظارت براستفاده از تجهیزات حفاظت فردی 16- تامین تجهیزات ایمنی وآتش نشاتی
17-بازدید های دوره ای وموردی 18-مکانیزم ایجاد انگیزه در فرهنگ سازی HSE
19-برنامه آموزش وواکنش در شرایط اضطراری 20-برنامه جمع آوری ودفع فاضلاب نخاله زباله وپسماند
21-برنامه مدیریت HSEپیمانکاران فرعی 22-برنامه پایش های بهداشتی پروژه
مروری مختصربر عناوین:
مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان
ایمنی وحفاظت کار در حین اجرا
ویرایش چهارم 1392
مبحث دوازدهم – ایمنی وحفاظت کار در حین اجرا
12-1کلیات
12-1-1 هدف
12-1-2 دامنه کاربرد
12-1-3 تعاریف کلی و واژه ها
12-1-4 مجوزهای خاص واقدامات قبل از اجرا
12-1-5 مسئولیت ایمنی بهداشت کار وحفاظت محیط زیست
12-2 ایمنی
12-2-1 کلیات
12-2-2 ایمنی عابرین ومجاوران کارگاه ساختمانی
12-2-3 جلوگیری از سقوط افراد
12-2-4 جلوگیری از حریق سوختگی وبرق گرفتگی
مبحث دوازدهم – ایمنی وحفاظت کار در حین اجرا
12-3 بهداشت کار محیط زیست تسهیلات بهداشتی ورفاهی
12-3-1 کلیات
12-3-2 آب آشامیدنی
12-3-3 سرویس های بهداشتی
12-3-4 محل تعویض لبا س (رختکن)
12-3-5 غذا خوری محل اقامت و استراحت کارگران
12-3-6 نور وروشنایی
12-3-7 تهویه
12-3-8 کمکهای اولیه
مبحث دوازدهم- ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا
12-4 وسایل وتجهیزات حفاظت فردی
12-4-1 کلیات
12-4-2 کلاه ایمنی
12-4-3 حمایل بند کامل بدن وطناب مهار
12-4-4 عینک ایمنی وسپر محافظت صورت
12-4-5 ماسک تنفسی حفاظتی
12-4-6 کفش وپوتین ایمنی
12-4-7 چکمه ونیم چکمه پلاستیکی
12-4-8 دستکش حفاظتی
12-4-9 لباس کار
12-4-10 گوشی حفاظتی
12-4-11 جلیقه نجات
12-4-12 گتر حفاظتی
مبحث دوازدهم-ایمنی وحفاظت کار در حین اجرا
12-5 وسائل و سازه های حفاظتی
12-5-1 کلیات
12-5-2 جان پناه و نرده حفاظتی موقت
12-5-3 پاخورهای حفاظتی
12-5-4 راهرو سر پوشیده موقت
12-5-5 سرپوش حفاظتی
12-5-6 پوشش موقت فضاهای باز
12-5-7 سقف موقت
12-5-8 تور های ایمنی
12-5-9 حصار حفاظتی موقت
مبحث دوازدهم – ایمنی وحفاظت کار در حین اجرا
12-6 وسائل تجهیزات و ماشین آلات
12-6-1 کلیات
12-6-2 دستگاه ها و وسائل موتوری بالابر
12-6-3 وسائل موتوری نقل وانتقال خاکبرداری و جابجایی مصالح ساختمانی
12-7 وسایل دسترسی
12-7-1 کلیات
12-7-2 داربست
12-7-3 نردبان
12-7-4 راه پله موقت
12-7-5 راه پله شیب دار و گذر گاه
مبحث دوازدهم- ایمنی وحفاظت کار درحین اجرا
12-8 تخریب
12-8-1 کلیات
12-8-2 تخریب کف وسقف
12-8-3 تخریب دیوارها
12-8-4 تخریب سازه های بتنی
12-8-5 تخریب سازه های فلزی
12-8-6 تخریب دودکش های بلند صنعتی وسازه های مشابه
12-9 عملیات خاکی
12-9-1 کلیات
12-9-2 گود برداری(حفر طبقات زیرزمینی وپی کنی ساختمان ها)
12-9-3 حفاری چاه ها ومجاری آب وفاضلاب
مبحث دوازدهم-ایمنی وحفاظت کار در حین اجرا
12-10 عملیات برپایی ونصب اسکلت ساختمان
12-10-1 کلیات
12-10 2 اجرای سازه های فولادی
12-10 3 اجرای سازه های بتنی
12-11 سایر مقررات مربوط
12-11-1 کلیات
12-11-2 تاسیسات گرمایی تعویض هوا و تهویه مطبوع
12-11-3 سیم کشی ونصب تاسیسات وتجهیزات برقی
12-11-4 سیم کشی برای استفاده های موقت
12-11-5 نصب قطعات پیش ساخته بتنی
12-11-6 کار بر روی بام ساختمان ها سقف های شیب دلر وشکننده
12-11-7 نقاشی وپوشش سطوح با مواد شیمیایی ویا دیگر مواد قابل اشتعال
12-11-8 حمل ونقل جابجایی وانبار کردن مصالح
مسئولیت به معنای عام پاسخ گویی انسان در زندگی شخصی و اجتماعی و در عرصه حرفه ای به معنای موظف بودن به انجام کار و جوابگو بودن است. فرهنگ معین مسئول را شخصی بیان می کند که "فریضه ای به ذمه دارد که اگر به آن عمل نکند، بازخواست می شود." در اصطلاح حقوقی مسئولیت، الزام به جبران خسارت به سبب زیان وارد بر دیگری با مترادف با تحمل کیفر است. بنابراین مسئولیت ممکن مدنی یا کیفری باشد. مسئولیت مدنی ممکن است ناشی از عدم رعایت قانون یا عدم اجرای تعهدات قراردادی باشد، اما مسئولیت کیفری ( یا جزایی) همواره ناشی از جرم- هر فعل یا ترک فعلی که قانون برای آن مجازات تعیین کرده است- می باشد.ممکن است بر اثر ارتکاب عمل مجرمانه مسئولیت مدنی (الزام به جبران خسارت) نیز به وجود آید و هر دو مسئولیت به طور توام حاصل شود. نوع خاصی از مسئولیت نیز در حرف مختلف از جمله مهندسی ساختمان، مطرح است که مسئولیت انتظامی نام دارد. مسئولیت انتظامی مترادف با مجازات های حرفه ای (مانند محرومیت حرفه ای) است که در خصوص مهندسان ساختمان در مواد 90 و 91 آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب 1375 آمده است. برای تحقق مسئولیت مدنی وجود سه عنصر ضروری است:زیان، فعل یا ترک فعل زیان بار و رابطه سببیت بین این دو عنصر. از موضوعات بسیار رایج مسئولیت در مهندسی ساختمان، تقصیر است. چه در جنبه مدنی (تعدی و تفریط) و چه در جنبه کیفری (بی احتیاطی، بی مبالاتی، عدم مهارت و عدم رعایت نظامات دولتی) به نحوی که به محض بروز حادثه، نقصان یا ادعایی، غالباً تعیین مقصر مدنظر قرار می گیرد، لذا این امر نیز شایسته توجه لازم و دقیق جداگانه است.
مسئولیت
جنبه های مختلف مسئولیت مهندسان
اهمیت شناخت جنبه های مختلف مسئولیت برای مهندسان، آشنایی آنان با عواقب پیش روی خود است تا از زمان مذاکره و عقد قرارداد برای ارائه خدمات مهندسی تا زمان اجرای خدمات و تحویل آن همواره مسئولیت خود رادر نظر داشته باشند و به روش صحیح عمل کنند. همچنین اقدامات خود را به نحو موثر مستند کنند، برای کارشناسان رسمی، بررسی دقیق موضوع و نقش اشخاص در تعیین صحیح عوامل موثر برای ارایه نظریه ای مستدل و قوی برای قضات تعیین دقیق مسئول و محکومیت وی به جبران خسارت یا تحمل مجازات و منع تعقیب شخص بی گناه، برای وکلا دفاع صحیح و منطقی از موکل، برای مالکان و کارفرمایان پروژه ها جهت طرح صحیح دعوی و خواسته و انتساب مناسب آن به شخص مسئول و برای نویسندگان و پژوهشگران، انتخاب مسیر و روش درست مطالعه و تحقیق و در نتیجه نیل به نتایج صحیح است.
از آنجا که ذینفع اصلی پروژه های ساختمانی جامعه است، روشن بودن مسئولیت های مهندسان ساختمان – و البته سایر اشخاص حقیقی یا حقوقی دخیل در امر- نقش مهمی در آرامش فضای کار و ارایه خدمات مهندسی، کاهش اختلافات و سرعت حل و فصل آنها، جلوگیری از ورود خسارت، از بین رفتن ابهامات و در نتیجه رشد و توسعه فنی، حقوقی و اقتصادی بخش ساختمان دارد.
عوامل دخیل در ساخت و ساز شهری و ارایه خدمات مهندسی
در حال حاضر در ساخت و ساز شهری، عوامل متعددی دخیل اند. مالک (یا صاحبکار یا کارفرمای پروژه)، مرجع صدور پروانه ساختمان، مهندسان (طراح، سازنده (مجری یا پیمانکار)، ناظر، ارایه کننده خدمات آزمایشگاهی و …)، سازمان نظام مهندسی ساختمان استان و … که هر یک به تناسب نقش خود مسئولیت هایی را دارا هستند.
در گذشته معماران یا بنایان عهده دار طراحی و ساخت بناها بودند. آنها هم با مسائل هنری آشنایی داشتند و هم با هندسه مناسب برای تحمل بار و انتقال نیروها. آنان همچنین اجرای طرح خود را به عهده می گرفتند و پس از تکمیل کار آن را به صاحبکار تحویل می دادند. مشابه روش های کلید در دست یا طرح و ساخت امروزی.
توسعه انواع ساختمان ها و روند صعودی ارتفاع آنها و در نتیجه نیاز به معماری های تخصصی و محاسبات پیچیده سازه، تاسیسات مکانیکی و تاسیسات برقی، رشته های مختلف ساختمان و طراحی و اجرا را تخصصی کرد. در نتیجه روش جدیدی وارد خدمات مهندسی شد. در حال حاضر در ایران مالک پس از اخذ دستور نقشه از مرجع صدور پروانه ساختمان (شهرداری) به مهندس معمار رجوع کرده و طرح و نقشه معماری را اخذ می کند. سپس به مهندس عمران مراجعه کرده و طرح و نقشه های محاسباتی سازه را اخذ می کند و به همین ترتیب مهندسان مکانیک و برق. پس از تکمیل شدن نقشه ها، شخص حقیقی یا حقوقی برای نظارت ساختمان تعیین می شود و عملیات ساختمانی آغاز می شود.
عوامل دخیل در ساخت و ساز شهری و ارایه خدمات مهندسی
در مبحث دوم مقررات ملی ساختمان (نظامات اداری) مقرر شده است که طراحی ساختمان توسط دفاتر مهندسی طراحی یا اشخاص حقوقی انجام شود، اجرای ساختمان حتما توسط سازنده (مجری یا پیمانکار دارای صلاحیت) صورت گیرد و ناظر نیز توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان معرفی شود. از سوی دیگر بر اساس توافق نامه های این سازمان با نهادهای دیگر، مهندسان دیگری بطور جداگانه خدمات بازرسی لوله کشی گاز، اتصال انشعاب سیستم فاضلاب خانگی به شبکه شهری، بازرسی انشعاب و نصب کنتور برق و تهیه نقشه های یک خطی تفکیکی را عهده دار شده اند و با اعمال کامل چنین روندی برای هر پروژه حضور حداقل بیست نفر مهندس ضروری خواهد بود. نتیجه این روند جداسازی یا تفکیک خدمات مهندسی به جای تجمیع آن است که خود موجب تفکیک های متعدد، تداخل و آشفتگی و نهایتاً لوث شدن مسئولیت می شود. این روند نادرست که به جهت حضور هفت رشته مختلف و فقدان تفکر سیستمی شکل گرفته، در کنار اشکالات موجود در کل نظام کنترل ساختمان، جای نقد فراوانی دارد. البته باید توجه داشت که این روند با ترتیبات مقرر در نظام فنی و اجرایی کشور (طرح های عمرانی و غیر عمرانی دولت و بعضاً نهادهای عمومی …) تفاوت های اساسی در شکل و محتوا دارد که باید مورد توجه دقیق قرار گیرد و فرآیندهای این دو نظام در جای خود مطالعه و به اشتباه در نظام دیگر لحاظ نشود.
از سوی دیگر باید توجه داشت که در حال حاضر ضوابط مبحث دوم مقررات ملی ساختمان (نظامات اداری) به طور کامل برای همه ساختمان ها و در کل کشور اجرا نمی شود. مثلا برغم این که اجرای ساختمان توسط شخص دارای صلاحیت الزامی است اما در بسیاری موارد مالک فاقد صلاحیت شخصا اقدام به اجرای عملیات ساختمانی می کند یا آن را به اشخاص فاقد صلاحیت دیگر می سپارد.
مسئولیت عمومی
بطور کلی همه مهندسان در بخش های مختلف طراحی، اجرا، نظارت، خدمات آزمایشگاهی و … در مواردی دارای مسئولیت های عمومی هستند. نخست همه مهندسان موظف به رعایت اخلاق مهندسی در خدمات خود و رفتار حرفه ای خویش هستند. مسئولیت اخلاقی که توسط خود شخص کنترل می شود، مهمترین مسئوایت است که با توجه به آن همه امور در جای خود قرار می گیرد و اصولا موجبی برای بروز سایر مسئولیت ها وجود نخواهد داشت. علاوه بر آن همه این مهندسان موظفند صلاحیت مندرج در پروانه اشتغال خود را از جنبه های رشته، پایه و موضوع صلاحیت، همچنین ظرفیت اشتغال خود را رعایت کنند. به تعهدات قراردادی خود مانند رعایت مدت مندرج در قرارداد برای ارائه خدمات خود وفادار باشند و ضوابط لازم الاجرا بویژه مباحث بیست گانه مقررات ملی ساختمان را به طور کامل رعایت کنند.
مسئولیت سازنده (مجری یا پیمانکار)
مبحث دوم مقررات ملی ساختمان (نظامات اداری)، اجرای ساختمان را توسط اشخاص صلاحیت دار- اشخاص حقوقی یا دفاتر مهندسی دارای پروانه اشتغال به کار- به نام مجری، الزامی و افراد فاقد صلاحیت را از دخالت در آن منع کرده است. عنوان مجری توسط توسط وزارت راه و شهرسازی بعدا به سازنده تغییر یافته است. لکن به عقیده نگارنده همهن طور که در مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان (ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا) ذکر شده است، مناسب ترین واژه برای این شخص همان "پیمانکار" است. سازنده در مبحث دوم مقررات ملی ساختمان (نظامات اداری) وظایف مهمی را در اجرای ساختمان عهده دار است که در قبال آنها مسئول شمرده می شود. این موارد عبارت است از:
– مسئولیت صحت انجام کلیه عملیات ساختمانی
– رعایت مقررات ملی ساختمان
– رعایت ضوابط و مقررات شهرسازی
– رعایت محتوای پروانه ساختمان
– رعایت نقشه های مصوب مرجع صدور پروانه ساختمان
– رعایت اصول ایمنی و حفاظت کارگاه و مسائل زیست محیطی
– تهیه برنامه زمان بندی کارهای اجرایی هماهنگی با ناظر
– بررسی نقشه ها قبل از اجرا
– استفاده از مهندسان رشته های دیگر و اشخاص دارای صلاحیت حرفه ای حسب مورد
– استفاده از مصالح مناسب بویژه مصالح دارای استاندارد اجباری
تهیه نقشه های چون ساخت
– تضمین کیفیت اجرای ساختمانی که به مسئولیت خود می سازد
– جبران خسارت ناشی از عملکرد خود با تایید مراجع ذیصلاح
همان گونه که ذکر شد، ملاحظه می شود که سازنده (مجری یا پیمانکار) وظایف و مسئولیت های بسیار مهمی را در روند احداث ساختمان بر عهده دارد. به این موارد باید مسئولیت قراردادی و موارد دیگر نظیر موارد منبعث از قانون کار مصوب 1364 بویژه مواد 85 تا 105 آن در باب حفاظت و ایمنی بخصوص در موارد مربوط به نقش سازنده در مقام کارفرمای کارگر را اضافه کرد. بی توجهی به هر یک از موارد فوق و اهمال در انجام وظایف اجرایی، آسیب های سنگین جانی یا مالی را در اجرای ساختمان به دنبال خواهد داشت که در این مرحله سازنده (مجری یا پیمانکار) در ردیف نخست مسئولیت قرار می گیرد. این آسیب ه نیز ممکن است به مالک، اشخاص شاغل در کارگاه یا اشخاص ثالث وارد شود و در نتیجه سازنده (مجری یا پیمانکار) مواجه با مسئولیت مدنی، کیفری یا انتظامی شود.
مسئولیت سازنده
(مجری یا پیمانکار)
فصل سوم: تعهدات و اختیارات مجری
ماده 15- تعهدات :
مجری باید قبل از انعقاد قرارداد از محل اجرای ساختمان بازدید کرده و تمام اسناد و مدارک و نقشه ها را ملاحظه نموده و از موقعیت، نوع کار، وضعیت آب و هوا، امکان اجرای کار در فصل های مختلف سال، انواع مصالح و تجهیزات و ماشین آلات و امکانات نیروی انسانی ماهر در بازار کار، آگاهی کامل داشته و با توجه به اطلاعات مذکور در زمینه موضوع قرارداد و سود مورد نظر خود، تعهدات زیر را تقبل نماید.
15-1 در صورت ملاحظه مغایرت بین نقشه های اجرایی یا عدم رعایت اصول فنی در آنها بلافاصله موضوع را به مهندس طراح و ناظر و صاحب کار اعلام نماید.
15-2 تمامی مقررات ملی ساختمان و شیوه نامه های عمومی اجرای ساختمان و ایمنی کارگاه و ساختمان های مجاور و مسائل زیست محیطی در کارگاه را رعایت کند.
15-3 تجهیز کارگاه ساختمان توسط وی یا زیر نظر او انجام پذیرد.
15-4 عملیات اجرایی را پس از صدور مجوزهای قانونی از سوی دستگاه های ذی ربط و دریافت آن مدارک از صاحب کار، مطابق برنامه زمان بندی شروع نماید.
15-5 تمامی عملیات اجرایی را بر اساس نقشه های مصوب اجرا کند.
15-6 در صورت نیاز بین پیمانکاران هماهنگی لازم را ایجاد نماید.
فصل سوم: تعهدات و اختیارات مجری
ماده 15- تعهدات :
15-7 تقدم و تاخر منطقی بین اقلام کار را تعیین کند.
15-8 تاییده های لازم را از مهندس ناظر در چارچوب ضوابط مربوط اخذ کند
15-9 در پذیرش کار و هنگام انعقاد قرارداد، حدود صلاحیت و ظرفیت اشتغال خود و سایر اشخاص دارای صلاحیت در رشته مربوط که توسط مراجع ذی صلاح تعیین و ابلاغ شده است را کاملا رعایت نماید و همچنین از پذیرش مسئولیت نظارت بر ساختمانی که اجرای آن بعهده وی می باشد، امتناع نماید.
15-10 عملیات مورد قرارداد را به وسیله افراد متخصص و با تجربه و دارای صلاحیت انجام دهد.
15-11 حسب نوع و مفاد قرارداد، ماشین آلات، ابزار، مصالح استاندارد و تجهیزات لازم را فراهم نماید.
15-12 نیروی انسانی ماهر مورد نیاز کارگاه را تهیه یا تایید کند و تا زمانیکه مقررات دولتی اجازه نمی دهد از به کارگیری کارگران خارجی خودداری یا جلوگیری کند و در صورت ضرورت به کارگیری آنان مجوز وزارت کار و امور اجتماعی را دریافت و یا مطالبه نماید.
15-13 مقررات بیمه و تامین اجتماعی و قانون کار و بخشنامه های منبعث از آن را رعایت و یا نسبت به رعایت آنها الزام نماید.
فصل سوم: تعهدات و اختیارات مجری
ماده 15- تعهدات :
15-14 قبل از شروع عملیات اجرایی کارگاه، کلیه تجهیزات و ماشین آلات و وسایل متعلق به خود را به بیمه آتش سوزی و حوادث قهری کند. (هزینه بیمه ساختمان و وسایل متعلق به صاحب کار به عهده صاحب کار است. لکن چنانچه صاحب کار آنها را بیمه ننموده باشد، در صورت بروز آتش سوزی یا حوادث قهری، مسئولیت و جبران خسارت وارده به عهده صاحب کار خواهد بود.) صرفنظر از حوادث قهری، مسئولیت حفاظت از کارگاه و تاسیسات زیربنایی و تمامی وسایل و لوازم و مصالح موجود در کارگاه به عهده مجری است و اگر به هر یک صدمه و خسارتی وارد شود موظف به رفع نقص و یا جبران خسارت می باشد.
15-15 نظرات ناظر را بر اساس نقشه های موجود و نظرات صاحب کار، در صورتی که به اصول فنی کار لطمه نزند و ناظر به طور کتبی تایید کند با رعایت مفاد قرارداد و شرایط عمومی قرارداد بپذیرد.
15-16 هر گونه ایراد و نقص در اجرای کار ناشی از عدم رعایت نقشه ها یا به کار بردن مصالح نامرغوب یا عدم ارایه کار مناسب از ناحیه نیروی انسانی کارگاه را بر اساس مفاد قرارداد رفع نماید.
15-17 کلیه مقررات مربوط به نحوه تخلیه مصالح، پیش بینی راه عبور مناسب در پیاده رو، استفاده از علائم راهنمایی و خطر و وسایل حفاظتی و تامین انتظامات کارگاه را حسب مورد رعایت و کنترل نماید.
فصل سوم: تعهدات و اختیارات مجری
ماده 15- تعهدات :
15-18 اجاره واگذاری قرارداد را به دیگران ندارد
15-19 در تهیه و یا تایید صورت وضعیت ها و یا صورت هزینه ها دقت و رعایت امانت را بنماید.
15-20 در مواردی که به موجب ماده 4 قانون اجرای کار ساختمان در یکی از رشته ها مستلزم داشتن پروانه صلاحیت مربوط به آن بخش از کار استفاده نماید.
ماده 16- اختیارات مجری:
16-1 مجری می تواند شروع کار را موکول به دریافت پیش پرداخت نماید.
16-2 در صورتی که پرداخت هر یک از اقساط مبلغ قرارداد با توجه به نوع قرارداد، از موعد تعیین شده در قرارداد بیش از یک ماه توسط صاحب کار به تاخیر افتد، مجری می تواند آن مبلغ و معادل درصدی از تاخیرات مربوط به پرداخت حق الزحمه خود را که در شرایط خصوصی تعیین می شود در طول مدت توقف از صاحب کار مطالبه نماید.
16-3 چنانچه مجری اجرای بخشی از کار را بر اساس نقشه ها به مصلحت نداند، حسب مورد مراتب را به طور کتبی به اطلاع ناظر هماهنگ کننده و طراح می رساند و تا وصول پاسخ که در هر حال نباید بیش از یک هفته از تاریخ ابلاغ به طول انجامد، اجرای کار در آن بخش را متوقف می نماید.
قرارداد اجرای ساختمان (با مصالح)
قرارداد حاضر به همراه شرایط عمومی، شرایط خصوصی و دیگر اسناد و مدارک منضم به آن که مجموعاً قرارداد واحد محسوب و غیر قابل تفکیک است در تاریخ …………. بین ………………………….. که در این قرارداد صاحب کار نامیده می شود از یک طرف، و …………………….. که در این قرارداد مجری خوانده می شود از طرف دیگر، به شرح زیر منعقد می شود.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
ماده 1- موضوع قرارداد:
موضوع قرارداد عبارت است از: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
اجرای کامل تمامی عملیات ساختمانی (ابنیه و تاسیسات مکانیکی و تاسیسات برقی) محوطه سازی، حصار کشی، راه اندازی و تحویل
اجرای بخش یا بخش های ………………………………………………………………………………………………….شامل:
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
به استثنای:
مطابق نقشه ها و مدارک و مشخصات که حداقل در سه نسخه به رویت و امضای مجری رسیده یک نسخه آن نزد مجری است و دو نسخه دیگر تحویل صاحب کار و ناظر شده است.
کاربرگ الف
قرارداد اجرای ساختمان (با مصالح)
ماده 2- محل اجرای کار:
محل اجرای کار واقع در …………………………………………است که به رویت مجری رسیده و از موقعیت و وضعیت آن آگاهی کامل یافته است.
ماده 3- مبلغ قرارداد:
مبلغ این قرارداد بر اساس پیشنهاد مجری که، با توجه به ماده (1) و سایر مواد این قرارداد و جمیع جهات برآورده شده است از قرار متر مربع زیربنا ( به حروف) ………………….. ریال (به عدد)………………… ریال و جمعا ………………………. ریال است. این مبلغ تابع تغییر مقادیر کار و کارهای جدید و شرایط تعدیل آن به شرح مندرج در شرایط عمومی وشرایط خصوصی این قرارداد می باشند.
پرداخت مالیات و کسورات قانونی که به مبلغ مذکور تعلق می گیرد به عهده مجری است.
ماده 4- نحوه پرداخت:
مبلغ……. ریال معادل……. درصد مبلغ قرارداد به عنوان پیش پرداخت در قبال ……………………… (تضمین مورد قبول صاحب کار) پس از امضا و مبادله این قرارداد و هنگام تحویل زمین کارگاه ساختمان به مجری پرداخت می شود. مواعد بقیه پرداخت ها در مراحل مختلف کار و پس از تایید ناظر به شرح مندرج در شرایط خصوصی قرارداد است.
ماده 5- مدت قرارداد، برنامه زمانبندی:
مدت قرارداد ………. ماه است و تاریخ شروع کار همان تاریخ صورت مجلس تحویل زمین کارگاه ساختمان به مجری است. این مدت با توجه به برنامه زمانبندی ارایه شده از طرف مجری تابع تغییر مقادیر کار و کارهای جدید به شرح مندرج در شرایط عمومی و شرایط خصوصی این قرارداد می باشد.
کاربرگ الف
قرارداد اجرای ساختمان (با مصالح)
ماده 6- نیروی انسانی- مصالح و تدارکات:
تامین نیروی انسانی، تهیه و تدارک کلیه مصالح، ابزار کار، ماشین آلات و بطور کلی تمام لوازم و وسایل ضروری برای اجرای ساختمان و هزینه های مستقیم و غیر مستقیم مربوط به عهده مجری می باشد، مجری متعهد است مصالح مصرفی را از حیث مرغوبیت و مشخصات فنی به شرح مندرج در شرایط خصوصی این قرارداد تهیه و به کار گیرد.
ماده 7- مهندسان ناظر:
نظارت بر اجرای ساختمان به عهده ……………………. به نشانی……………………………. می باشد که از طرف سازمان نظام مهندسی ساختمان استان به صاحب کار مجری معرفی شده اند. چنانچه بعدا به هر دلیل هر یک از مهندسان ناظر تغییر کنند، سازمان مذکور موظف است حداکثر ظرف 15 روز مهندس ناظر جدید را کتبا به مجری و صاحب کار معرفی نماید.
ماده 8- نحوه اندازه گیری سطح زیربنا:
سطوح زیربنای ساختمان، فضاهای ارتباطی، راه پله ها، خرپشته، انباری ها، اتاق نگهبان، اتاق سرایدار و موتورخانه به طور کامل و سطح پیلوت، زیرزمین ها و بالکن های مسقف که سه طرف آن دیوار باشد (دست انداز و جان پناه، دیوار محسوب نمی شود) دو سوم سطح آنها جزء زیربنا محسوب می شود. سطح ایوان ها و بالکن های مسقف که دارای دو طرف دیوار باشد، یک دوم سطح آنها در محاسبات منظور می گردد.
سطح حیاط خلوت، نورگیر، هواکش و پاسیو، حداکثر تا 6 متر مربع که حداقل سه طرف آن محصور به بنای در دست احداث باشد جزء زیربنای ساختمان محسوب می شود، چنانچه، سطح موارد مذکور بیش از 6 متر مربع باشد یک سوم سطح آنها جزء زیربنا محاسبه می شود، ضمنا پیش آمدگی ها، ایوان ها، بالکن های بدون سقف و قرنیزها جزء سطوح زیربنای ساختمان محسوب نمی شوند.
تبصره: این ماده شامل قراردادهایی که مبلغ آن به صورت مجموع و گلوبال تعیین شده نمی گردد.
کاربرگ الف
قرارداد اجرای ساختمان (با مصالح)
ماده 9- اسناد و مدارک قرارداد و منضمات آن:
اسناد و مدارک قرارداد عبارتند از: قرارداد حاضر، شرایط عمومی، شرایط خصوصی، برنامه زمان بندی کلی، نقشه ها و پروانه ساختمانی، همچنین مشخصات فنی، نقشه ها، صورت مجلس ها، توافق نامه هایی که در طول اجرای کار تنظیم و به امضای طرفین می سد نیز جزء منضمات این قرارداد محسوب می شود.
ماده 10- شرایط- مسئولیت ها- اختیارات:
مسئولیت تمامی عملیات اجرایی، فنی و حقوقی موضوع قرارداد به عهده مجری است و سایر شرایط، تعهدات، اختیارات و مسئولیت های طرفیت قرارداد به شرح مندرج در شرایط عمومی و شرایط خصوصی منضم به این قرارداد است که طرفین ذیل آن را امضا کرده اند و برای آنها لازم الاجرا است.
ماده 11- نشانی طرفین قرارداد:
نشانی صاحب کار:
نشانی مجری:
امضای صاحب کار امضای مجری/ مدیر
کاربرگ الف
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
ضرورت گسترش فرهنگ ایمنی در حوزه ساخت و ساز
ساختمان ها ساخته و پروژه های عمرانی برپا می شوند ولی در فرایند اجرای آن ها ، انسان هایی که قرار است این سازه ها در خدمت آن ها باشند ، بدلیل نادیده گرفتن اقدامات حفاظتی و فقدان ابزارها و امکانات ایمنی ، در سینه قبرستان ها آرام می گیرند . آنچه باید باعث رحمت و رفاه انسان شود ، تبدیل به زحمت و نقمت می شود. خانه هایی که باید محل آرامش انسان ها باشند ( از جمله کارگران و سازندگان آن ها ) تبدیل به ماتم سرا می شود . چرا که مرگ و معلولیت ، گریبان سرپرستان این خانواده ها را گرفته و در نبود نان آور خانه ، فقر و تنگ دستی مضاعف می شود و این چرخه بدبختی به نسل بعدی تسری می یابد …
نمونه دیگر؛
قرار است ساختمانی در محلی بر روی زمین یا ساختمان کلنگی موجود بنا شود و خانواده هایی از مواهب یک ساختمان نوساز برخوردار شوند ، ولی در کمتر از چند ثانیه ، بدلیل گودبرداری نادرست ، ساختمان (های) مجاور به تلی از خاک تبدیل می شوند و زندگی های بسیاری به نابودی کشیده می شود و پرچم سیاهِ ماتم، بر فراز بام های فرو ریخته بر افراشته می شود. در این وضعیت نیز این انسان ها هستند که به مسلخ و قربانگاه ساختمان ها برده و در پای اسکلت آن ها قربانی می شوند .
این تفکر غلط آنقدر در تار و پود جامعه ما ریشه دوانده و موضوع آنقدر فاجعه بار است که حتی خود کارگران نیز باور کرده اند که جان آن ها از دیواری که باید تخریب شود و یا بار آجری که باید به طبقات بالاتر انتقال یابد کم ارزش تر است. چرا که اگر غیر از این بود حاضر نمی شدند که جان شان را حتی برای لحظاتی کوتاه در معرض شرایط نا ایمن قرار دهند.
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
ضرورت گسترش فرهنگ ایمنی در حوزه ساخت و ساز
مالک یا پیمانکار و سرپرست کارگاهی که انسان را محور توسعه بداند و بر شان انسانی واقف باشد ، حاضر نیست بدترین و غیر بهداشتی ترین موقعیت کارگاه را برای زندگی کارگران اختصاص دهد و حاضر نیست کارگران تحت مسئولیت اش ( که زندگی شان در چرخ روزگار به امانت به دست او سپرده شده است ) در شرایط نا ایمن (حتی لحظه ای ) کار کنند.
متاسفانه واقعیت این است که در ذهنیت جمعی ما ، این انسان ها هستند که در خدمت توسعه هستند و تا این انگاره تغییر نکند و تفکرات ما اصلاح نشود وضعیت از این نیز وخیم تر خواهد شد و تا مناسبات انسانی در جایگاه صحیح خود قرار نگیرند و اخلاق حرفه ای رعایت نگردد ، بهبود وضعیت ایمنی در کارگاه های ساختمانی افسانه ای بیش نخواهد بود.
در چنین وضعیتی ، اصرار بر عدم ایجاد شرایط کار ایمن از جانب مالکان ، کارفرمایان و پیمانکاران ، نوعی مشارکت در قتل خاموش و معلولیت کارگران و شاغلان در کارگاه هی ساختمانی می بایست قلمداد شود و ضرورت نظارت نهادهای بازرسی و برخورد قضایی و جریمه مالی خاطیان را بیش از پیش ضروری می سازد .
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
علل و حالت های شاخص سقوط از ارتفاع
سقوط در اثر برخورد با مصالح و ابزارهای رها شده بر روی چوب بست داربستها و …
گیر کردن لباس به موانع و بهم خوردن ناگهانی تعادل و پرت شدن ناشی از آن
جابجایی نا ایمن بار و برخورد با کارگران مستقر بر روی سکوی کار و پرت شدن به پائین
محدودیت فضای کار بویژه بر روی سکوهای کار داربست ها ( عرض کم تخته های چوب بست ) و خالی شدن زیر پای کارگران
سر خوردن از روی چوب بست بدلیل کفش نامناسب / فرو رفتن جسم سخت یا نوک تیز در کف پا و بر هم خوردن ناگهانی تعادل
سر خوردن از روی چوب بست بدلیل لغزنده بودن ناشی از ریخته شدن روغن ، گریس یا برف و باران
سقوط بدلیل باز بودن سمت آزاد سکوی کار داربست و فقدان نرده های حفاظتی یا عدم استفاده از وسایل حفاظتی کار در ارتفاع ( هارنس ( حمایل بند ) و کمربند ایمنی و لنیارد (طناب مهار ))
سقوط از اسکلت بتنی در حین قالب بندی یا آرماتور گذاری یا بتن ریزی بدلیل فقدان یا مناسب نبودن داربست و سکوی کار حفاظت شده / عدم استفاده از تجهیزات حفاظتی کار در ارتفاع
سقوط از چاه اسانسور بدلیل عدم حفاظت دهانه باز آن بوسیله نرده ها یا درپوش حفاظتی
سقوط از پرتگاه ها / دیوارهای نیمه کاره / مکان های فاقد دیوار دارای دسترسی به فضای ازاد در ارتفاع / راه پله های فاقد نرده حفاظتی
سقوط از دهانه ها و بازشوها ، حفرات های موجود در کف و سقف طبقات ( مسیرهای عبور لوله ها و تجهیزات تاسیسات و … )
سقوط در اثر تداخل ناشی از بی نظمی و اشفتگی کار گروه های مختلف در یک منطقه بصورت همزمان
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
علل و حالت های شاخص سقوط از ارتفاع
سقوط در اثر برخورد با وسایل و تجهیزات کار ( عدم توجه کارگران و اپراتورها به اطراف – عدم رعایت شعاع موثر ایمنی )
سقوط از طبقات در اثر عدم مهار پایه های بالابر و واژگونی آن در حین فعالیت و پائین کشیده شدن اپراتور همراه آن
سقوط از اسکلت فلزی بهنگام برپایی ستون ها و نصب و جوشکاری تیرها بدلیل عدم استفاده از تجهیزات حفاظتی کار در ارتفاع ( حمایل بند و کمربند ایمنی و طناب مهار ) بهنگام کار در ارتفاع و برهم خوردن تعادل ، آویزان و سوار شدن بر روی قلاب جرثقیل ، لغزندگی سطوح و سر خوردن ناشی از آن ، برخورد تیرها یا ستون ها در حین نصب یا جابجایی با کارگران بدلیل حرکت های ازاد و مهار نشده ( فقدان طناب مهار و کنترل تعادل )
واژگونی داربست ها در اثر برهم خوردن تعادل در اثر اجرای نامناسب یا طوفان و وزش بادهای شدید و …
شکستن سکوهای کار در اثر بارگذاری بیش از حد مجاز
ریزش سقف و کف های طبقات بدلیل عدم بارگذاری و عبور از حد مجاز ناشی از دپوی مصالح و نخاله ها در حین تخریب یا عملیات ساخت
سقوط در چاه و گودال و کانال های حفر شده بدلیل عدم نصب نرده هی حفاظتی و درپوش های ایمن ساز
ریزش آوار ناگهانی در حین عملیات تخریب ساختمان قدیمی و تخلیه زیر پای کارگران و سقوط از بالای ساختمان به پائین
رها شدن و ریزش جک ها و قالب های بتنی در حین کار بدلیل اجرای نامناسب یا بارگذاری بیش از حد مجاز و پرت شدن کارگران
فرسودگی و غیر استاندارد بودن نردبان ها و سکوهای موقت کار و در رفتن پله ها یا خالی شدن تکیه گاه زیر پای کارگران و سقوط
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
علل و حالت های شاخص پرتاب اشیاء و برخورد با جسم سخت
پرتاب ابزار ، وسایل کار یا مصالح از ارتفاع در اثر رهاشدن ناگهانی در حین انتقال یا عملیات اجرایی از دست کارگران در طبقات / یا از روی چوب بست های داربست ها
پرتاب مصالح یا نخاله ها در حین انتقال از طریق بالابر
رها شدن تیرها و ستون ها هنگام نصب اسکلت فولادی یا تخریب ساختمان
رها شدن مصالح و قطعات فولادی و بتنی در حین جابجایی با جرثقیل
پرتاب نخاله ها در اثر هر گونه تخریب از طبقات مرتفع تر به طبقات پائین تر
تخلیه نامناسب نخاله ها از طبقات فوقانی بدون ایجاد محدودیت تردد در در محدوده و ناحیه خطر و حضور کارگران در زیر بار تخلیه شده
پرتاب وسایل و مصالح در اثر وزش شدید باد و طوفان و جابجایی وسایل مهار نشده در طبقات
ریزش مصالح دپو شده بدلیل عدم چیدن صحیح در ارتفاع و عدم مهار مناسب ( آجر ، سیمان ، بلوک و … ) در اثر نیروی وزن و برهم خوردن تعادل و ایستایی ، ایجاد ارتعاش غیر طبیعی ، باد و طوفان ، لرزش های ناشی از زلزله و ….
جدا شدن قطعات ماشین آلات در اثر نقص فنی و پرتاب ناگهانی آن ها
برخورد با وسایل ، مصالح و ماشین آلات در اثر بی نظمی و رها شدن بی ضابطه آن ها در سطح کارگاه
عدم جمع آوری وسایل و مصالح در پایان کار و باقی ماندن آن ها بصورت ناپایدار بر روی مکان های مرتفع و داربست ها
تخلیه و جابجایی نا ایمن بار ( مصالح ، تجهیزات و … )
تصادف و برخورد با ماشین آلات در محدوده کارگاه بدلیل بی احتیاطی یا فقدان میدان دید مناسب
پرتاب وسایل ، قطعات جدا شده یا نخاله های ساختمانی بر روی عابران و خودروهای عبوری
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
جدول شایع ترین حوادث ساختمانی
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
گزارش تصویری مصادیق نقض مقررات ایمنی در عملیات اجرایی کارگاه های ساختمانی
عبور کابل های برق از مقابل بالابر ( عدم رعایت حریم ایمنی )
مرگ کارگر مقنی در چاه بدلیل کمبود اکسیژن – نقص سیستم تهویه
سقوط سنگ نما در اثر اجرای نامناسب بهنگام طوفان
مرگ عابر پیاده در اثر سقوط سنگ نما
سقوط قطعه بتنی بر روی کارگر و مرگ او
ریزش دیواره گود و دفن کارگر در زیر آوار
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
گزارش تصویری مصادیق نقض مقررات ایمنی در عملیات اجرایی کارگاه های ساختمانی
سقوط کارگر آرماتوربند از ارتفاع و شکستگی پا –فقدان وسایل حفاظتی
مرگ کارگر مقنی در حین حفر چاه بخاطر برق گرفتگی
سقوط و مرگ جوشکار از بالای اسکلت فلزی – فقدان وسایل حفاظتی
سقوط کارگر از بالای اسکلت فلزی – فقدان وسایل حفاظتی
نصب بالابر در بالای چاه آسانسور
سقوط و مرگ کارگر به داخل چاه آسانسور ، فقدان نرده حفاظتی
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
گزارش تصویری مصادیق نقض مقررات ایمنی در عملیات اجرایی کارگاه های ساختمانی
سقوط بندیل میلگرد از جرثقیل و مرگ کارگر در زیر آن
در رفتن شمع زیر قالب و ریزش سقف بر روی کارگر و مرگ او
فقدان سکوی کار ایمن برای عملیات قالب بندی و آرماتور گذاری
سقوط کارگر در حین عملیات قالب بندی در شکاف بین دو دیوار
رفتار نا ایمن کارگران اسکلت کار در سوار شدن بر قلاب جرثقیل
ریزش آوار بر سر کارگر مقنی و تلاش برای خارج کردن او
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
گزارش تصویری مصادیق نقض مقررات ایمنی در عملیات اجرایی کارگاه های ساختمانی
ریژش دیواره تحکیم شده و اسیب دیدن داربست و سکوی کار مقابل
سقوط دکل مخابراتی بر روی ساختمان مجاور
ریزش ساختمان مجاور ناحیه گودبرداری
ساختمان در حال ریزش بدلیل گودبرداری غیر اصولی در مجاورت آن
فعالیت نا ایمن و بدون تجهیزات حفاظتی بر روی داربست
نقض ایمنی در برپایی داربست و عدم تعادل پایه آن
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
گزارش تصویری مصادیق نقض مقررات ایمنی در عملیات اجرایی کارگاه های ساختمانی
راهروی دسترسی نا ایمن و حفاظت نشده ، احتمال سقوط کارگران
حفره حفاظت نشده در کف و امکان بروز حادثه برای کارگران
دهانه بازشو حفاظت نشده و ریشه های بیرون زده آرماتور
دهانه با زشو حفاظت نشده و افتادن وسایل و تجهیزات در آن
ناپایداری و برهم خوردن تعادل داربست در اثر وزش باد
بارگذاری بیش از حد مجاز بر روی سکوی کار و شکم دادن چوب بست
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
گزارش تصویری مصادیق نقض مقررات ایمنی در عملیات اجرایی کارگاه های ساختمانی
حادثه برای تاور کرین و شکستن بوم در اثر عملکرد نادرست اپراتور
سقوط جرثقیل در اثر بر هم خوردن تعادل بر روی خانه مسکونی
بیرون زدگی ریشه های آرماتور، فقدان نرده حفاظتی و بی نظمی
بی نظمی در نگهداری ضایعات و عدم اراستگی کارگاه
بی نظمی و عدم رعایت ایمنی کابل های برق در محوطه کارگاه
اجرای نادرست نرده های حفاظتی ( غیر استاندارد )
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
نمونه هایی از وضعیت های انجام کار بصورت ایمن و استفاده صحیح از روش ها و تجهیزات حفاظتی در کارگاه های ساختمانی
نرده گذاری حفاظتی مناسب در راه پله ها- دوران ساخت
نرده های حفاظتی پیش ساخته و با قابلیت نصب چندباره
نرده های حفاظتی پیش ساخته ، با پایه های متحرک و قابل جابجایی
اجرای نرده حفاظتی برای ایمن سازی بازشوی نورگیر
نمونه ای دیگر از نرده های حفاظتی متحرک
نحوه ثابت کردن پایه های نرده های حفاظتی موقت در اسکلت بتنی
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
نمونه هایی از وضعیت های انجام کار بصورت ایمن و استفاده صحیح از روش ها و تجهیزات حفاظتی در کارگاه های ساختمانی
سرپوش حفاظتی در برابر پرتاب اشیاء از طبقات
پوشش حفاظتی بوسیله توری های پلاستیکی برای جلوگیری از پرتاب اشیاء
نمایی دیگر از پوشش توری حفاظتی برای جلوگیری از پرتاب اشیاء
توری ایمنی برای حفاظت کارگران در مقابل سقوط در مرحله قالب بندی
نمونه ای دیگر از سرپوش های حفاظتی برای حفاظت عابران
ایجاد مسیر ایمن برای تردد در ارتفاع از روی اسکلت فلزی
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
نمونه هایی از وضعیت های انجام کار بصورت ایمن و استفاده صحیح از روش ها و تجهیزات حفاظتی در کارگاه های ساختمانی
تجهیزات ایمنی حفاظتی کار در ارتفاع بر روی اسکلت فلزی
تجهیزات ایمنی حفاظتی کار در ارتفاع بر روی اسکلت فلزی
تجهیزات ایمنی حفاظتی کار در ارتفاع در مرحله قالب بندی
تاستفاده از هارنس برای ایمنی کار در ارتفاع بر روی اسکلت فلزی
تجهیزات ایمنی حفاظتی کار در ارتفاع – حمایل بند کامل (هارنس )
روش های جدید کار در ارتفاع ، دسترسی با طناب(Rope Access )
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
نمونه هایی از وضعیت های انجام کار بصورت ایمن و استفاده صحیح از روش ها و تجهیزات حفاظتی در کارگاه های ساختمانی
ایجاد مسیر تردد ایمن و محدود سازی تردد افراد غیر مسئول در کارگاه
نصب علائم و تابلوهای هشدار دهنده محدودیت سرعت تردد در کارگاه
قرنطینه سازی و نکهداری صحیح و ایمن مواد خطرناک و اشتعال زا
ایجاد نرده حفاظتی پاخور دار برای ایمن سازی بازشو
نصب علائم هشدار دهنده برای جلوگیری از سقوط افراد در منهول
نصب درپوش حفاظتی از شبکه فلزی برای حفاظت از سقوط در دهانه
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
نمونه هایی از وضعیت های انجام کار بصورت ایمن و استفاده صحیح از روش ها و تجهیزات حفاظتی در کارگاه های ساختمانی
نمونه هایی از سکوهای کار ایمن متحرک در ارتفاع
نمونه هایی از سکوهای کار ایمن متحرک در ارتفاع
نمونه هایی از سکوهای کار ایمن متحرک در ارتفاع
نمونه هایی از سکوهای کار ایمن متحرک در ارتفاع
نمونه هایی از سکوهای کار ایمن متحرک در ارتفاع
نمونه هایی از سکوهای کار ایمن متحرک در ارتفاع
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
نمونه هایی از وضعیت های انجام کار بصورت ایمن و استفاده صحیح از روش ها و تجهیزات حفاظتی در کارگاه های ساختمانی
نمونه هایی از موانع هشدار دهنده ( بشکه های پلاستیکی )
نمونه هایی از تابلوها و علائم هشدار دهنده دارای شبرنگ(دید در شب)
مانع مخروطی همراه با چراغ برای دید در شب
چراغ موشکی برای هدایت مسیر در شب
مجموعه ای از علائم و موانع هدایت و کنترل مسیر
نمونه هایی از کاور های دارای شبرنگ برای کار در شب
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
نمودارهای تصویری نکات کلیدی ، استراتژی ها و راهبردهای برنامه جامع ایمنی
زمینه های دخیل در تحقق ایمنی کارگاه های ساختمانی
عوامل و حلقه های موثر در زمینه ارتقاء ایمنی در نگرش سیستمی
تعاملات مورد نیاز با دستگاه های دولتی برای پیشبرد برنامه جامع ایمنی
تعاملات مورد نیاز با دستگاه های غیر دولتی برای پیشبرد برنامه جامع ایمنی
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
اقدامات مرتبط با ایمنی کار در ارتفاع
اقدامات مورد نیاز برای ارتقاء ایمنی در زمینه اصلاحات در مرحله طراحی
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
اقدامات مرتبط با افزایش ایمنی کار با تاور کرین
تولید محصولات و ابزارهای کمک آموزشی و ترویجی
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
اقدامات مرتبط با موضوعات ایمنی عمومی کارگاه
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
تدوین مقررات ملی ساختمان
مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان به مبحث «ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا » اختصاص یافته است . در سال 1372 ویرایش اول و در سال های 1380 و 1385 ویرایش های دوم و سوم مبحث دوازدهم تدوین و ابلاغ گردیده است . ویرایش چهارم آن در سال 1392 با مدنظر قرار دادن محورهایی همچون مدیریت و ارزیابی ریسک و مدیریت ایمنی کارگاه های ساختمانی ،ایمنی گودبرداری و تخریب ، رعایت حق مالکیت مجاورین کارگاه های ساختمانی ، توجه به خطراتی که ایمنی ، محیط زیست و زندگی روزمره ساکنین مجاور کارگاه های ساختمانی را تحت تاثیر قرار می دهد ، مورد بازنگری قرار گرفته است . مطابق با قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان ، اجرای مبحث دوازدهم ، در کلیه کارگاه های ساختمانی لازم الاجراست. مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان در یازده سرفصل تهیه و تدوین شده است که این فصول عبارتند از :کلیات (فصل اول ) ، ایمنی (فصل دوم) ، بهداشت کار، محیط زیست ، تسهیلات بهداشتی و رفاهی ( فصل سوم ) ، وسایل و تجهیزات حفاظت فردی ( فصل چهارم )، وسایل و سازه های حفاظتی ( فصل پنجم )، وسایل ، تجهیزات و ماشین آلات ساختمانی ( فصل ششم )، وسایل دسترسی (فصل هفتم) ،تخریب ( فصل هشتم ) ، عملیات خاکی (فصل نهم) ، عملیات ساخت ، برپایی و نصب اسکلت ساختمان ( فصل دهم ) و سایر مقررات مربوط ( فصل یازدهم )
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
زیان های ناشی از حادثه
به طور کلی زیان ناشی از حادثه به دو گروه زیان های مستقیم و زیان های غیر مستقیم تقسیم می شود. زیان های مستقیم ، آن گروه از زیان هایی هستند که میزان نسبتاً دقیق آن ها در قوانین و مقررات کشور تعیین شده است و به راحتی می توان آن ها را به عدد و رقم محاسبه و بیان کرد، مانند هزینه های معالجه فرد یا افراد حادثه دیده ، مستمری که به افرد یا خانواده آن ها پرداخت می شود و هزینه های مشابه دیگر که مبلغ آن ها مشخص است و مدیریت مالی اداره ، شرکت یا سازمان نیز ، این هزینه ها را مبنای محاسبه خسارت ناشی از حادثه قرار می دهد. سازمان ها و کشورهای گوناگون در تعیین زیان های مستقیم ، نظرهایی گوناگون دارند. اما آنچه از دید همه مراجع ، زیان مستقیم به شمار می آید ، هزینه های ناشی از پرداخت غرامت و هزینه های درمانی است ، که بیمه آن را پوشش می دهد . زیان های غیر مستقیم ، زیان هایی هستند که محاسبه آن ها به نسبت دشوار و گاه نشدنی است و کمتر در دفاتر مالی شرکت ها و سازمان های دولتی و غیر دولتی ثبت می شوند و محاسبه آن ها به طور غیر مستقیم و با توجه به متغیرهای تاثیرگذار در اقتصاد انجام می گیرد . هزینه های غیر مستقیم حادثه ، معمولا تحت پوشش بیمه قرار نمی گیرند. این هزینه ها ، نمایانگر افزایش ضایعات ، توقف یا کاهش تولید و حجم فعالیت ، زمان تلف شده ، کاهش روحیه کارکنان ، کاهش بهره وری ، آسیب های روانی خانوادگی و اجتماعی برای کارگر ، از میان رفتن نیروی ماهر کار، از
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
ابعاد زیان های ناشی از حادثه
از سه دیدگاه اصلی و مهم حائز اهمیت است :
خسارات انسانی : هرگونه از کارافتادگی جزئی وکلی ویا فوت کارگران در اثر حوادث و بیماری های شغلی ضمن کاهش نیروی انسانی ماهر و متخصص موجب بروز تالمات روحی ، روانی و اجتماعی خواهد شد.
خسارات اجتماعی : در اثر حوادث از یک طرف سرمایه های انسانی اجتماع از دست می رود و یا از کار افتاده می شود و از سوی دیگر تالمات روحی – روانی پیش آمده برای جامعه تاثیرات منفی خواهد داشت و از سوی دیگر کانون خانواده متزلزل و مسیر زندگی به یکباره تغییر اساسی می نماید.
خسارات اقتصادی : زیان ناشی از حوادث به دو دسته کلی تقسیم می شوند :
الف – خسارات قابل سنجش : پرداخت هزینه های درمانی مستقیم حادثه دیده ، پرداخت جریمه ماده 66 قانون تامین اجتماعی ، دیه ناشی از احکام مراجع قضایی ، تعمیر و یا تعویض ماشین آلات عامل حادثه و سایر هزینه هایی که کارفرما بطور مستقیم در اثر وقوع حادثه پرداخت می نماید.
ب – خسارات غیر قابل سنجش : از دست رفتن یا از کارافتادگی نیروی ماهر و متخصص کارگاه که سال ها به منظور آموزش وی سرمایه گذاری و هزینه شده ، تالمات روحی – روانی پیش آمده برای همکاران و پرسنل کارخانه در اثر وقوع حادثه که موجب کاهش بهره وری پرسنل می گردد ، از دست رفتن مشتریان و تاخیر در انجام تعهدات شرکت ، سوء سابقه کارگاه بدلیل وقوع حوادث ، اوقات تلف شده کارگران ، مدیریت و غیره در هنگام بررسی و تحلیل حادثه ، زمان وروزهای از دست رفته با توجه به شدت حادثه (حادثه منجر به فوت بین 6000 تا 7500 روز از دست رفته محاسبه می شود ) ، کاهش تولید و بهره وری برای مدت طولانی ، کاهش تعهدات بیمه های خصوصی در هنگام بروز حادثه ، زیان های کلی وارده به سرمایه های ملی کشور ، زمان و هزینه های لازم به منظور آموزش پرسنل جدید.
باید توجه داشت همواره هزینه های غیر مستقیم چندین برابر هزینه های مستقیم است. این نسبت در بین صاحب نظران متفاوت است . برخی این نسبت را چهار به یک می داند . و برخی دیگر هزینه های غیر مستقیم را تا ده و حتی بیست برابر هزینه های مستقیم ( و گاهی بیشتر) می دانند. هزینه های ناشی از حادثه را می توان به یک کوه یخ همانند کرد. ( شکل) بخش بیرونی کوه یخ ، نشان دهنده هزینه های مستقیم و بخش پنهان آن که چندین برابر بخش بیرونی است نشان دهنده هزینه های غیر مستقیم ناشی از حادثه است. جدول زیر نیز نمونه ای دیگر از دسته بندی را نشان می دهد.
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
علل بروز حوادث
دو علت عمده حوادث به ترتیب عبارتند از :
اعمال ناایمن (علل انسانی – علل رفتاری ) یا بعبارتی سهل انگاری افراد
شرایط ناایمن (علل فنی و مادی – علل محیطی)
وجود اعمال و شرایط ناایمن در محل کار نشانه ای دال بر ضعف سرپرستی و نامناسب بودن رویه های مدیریت در این ارتباط است .
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
برنامه جامع ارتقاء ایمنی کارگاه های ساختمانی شهری
اصول کلی کنترل حوادث
ایجاد یک سیستم و برنامه کنترل حوادث از فاز ایده تا فاز دفع سیستم به روشی دقیق ، مطمئن و بی نقص (مدیریت ایمنی و پیشگیری از وقوع حوادث ، برنامه ریزی ، سازمان دهی ، کنترل )
شناسایی اعمال ناایمن (رفع نقص سیستم )
شناسایی خطرات بالقوه خطرزا در سازمان و انجام اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه ، همچنین شناسایی شرایط ، کارها و عملیات خاص که منجر به وقوع حوادث و بیماری ها می گردد .
تطابق و رعایت استانداردهای ایمنی موجود در سیستم با الزامات قانونی .
طراحی و اولویت بندی بهبودهای مورد نیاز در ایمنی و مخاطرات شغلی به روش منطقی .
فرهنگ سازی و تعمیم برنامه کنترل حوادث و مخاطرات بالقوه در تمام سطوح سازمان .
نکات قابل توجه
بر اساس بند 12-4-8-1 مبحث دوازدهم، کارگرانی که با دستگاه مته و یا سایر وسایلی که قطعات گردنده آن ها احتمال درگیری با دستکش آنان را دارد کار می کنند، نباید از هیچ نوع دستکشی استفاده نمایند.
بر اساس بند 2-9-1 مبحث دوم، شناسنامه فنی و ملکی ساختمان توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان صادر می گردد. چگونگی رعایت مقررات ملی ساختمان و ضوابط شهرداری باید در شناسنامه فنی و ملکی ساختمان قید گردد.
بر اساس بند 12-4-3-2 مبحث دوازدهم، قبل از هر بار استفاده از وسایل و تجهیزات حفاظت فردی کار در ارتفاع، از قبیل طناب مهار، حمایل بند کامل بدن و سایر وسایل متوقف کننده، کلیه قسمت ها و اجزاء آن باید از نظر داشتن خوردگی، پارگی، بریدگی و یا هر گونه عیب و نقص دیگر مورد بازدید و کنترل قرار گیرد.
نکات قابل توجه
بر اساس بند 12-7-2-2 مبحث دوازدهم، داربست باید طوری طراحی، ساخته و آماده به کار شود که بر ایستایی و پایداری لازم، ظرفیت پذیرش 4 برابر بار مورد نظر را داشته باشد.
بر اساس بند 2-5-5 مبحث دوم، ناظر نمی تواند مجری تمام یا بخشی از ساختمان تحت نظارت خود باشد. اما انجام نظارت توسط طراح ساختمان بلامانع است. ناظر همچنین نمی تواند هیچگونه رابطه مالی با مالک ایجاد نماید یا به نحوی عمل نماید که دارای منافعی در پروژه گردد.
تذکر: ناظر به هنگام صدور پروانه ساختمان توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان، انتخاب می شود و به مالک و مراجع صدور پروانه ساختمان معرفی می گردد. وظیفه ناظر، نظارت بر عملیات اجرایی ساختمان از لحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه و نقشه ها و محاسبات فنی ضمیمه است. ناظر نمی تواند شاغل در دستگاه صادر کننده پروانه ساختمان در منطقه ای باشد که ساختمان در آن منطقه احداث می شود. (بند 2-5 مبحث دوم)
بر اساس بند 12-1-4-1 مبحث دوازدهم، سازنده بایستی قبل از شروع عملیات ساختمانی مجوز مسدود و یا محدود نمودن پیاده روها و معابر عمومی و فضاهای عمومی را برای انبار کردن مصالح یا اجرای عملیات ساختمانی، از مراجع ذیربط اخذ نماید.
بر اساس بند 12-4-3 مبحث دوازدهم، از جمله کسانی که باید حمایل بند کامل بدن و طناب مهار در اختیارشان قرار داده شود عبارتند از:
– کسانی که کارهای جوشکاری و سیم کشی و یا هر نوع کار دیگر در ارتفاع که امکان تعبیه سازه های حفاظتی برای جلوگیری از سقوط کارگران وجود نداشته باشد، انجام می دهند.
– کارگرانی که در عمق چاه کار می کنند.
نکات قابل توجه
در ماده 90 آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی، مجازات های انتظامی و در ماده 91 این آیین نامه تخلفات انضباطی و حرفه ای و انطباق آن ها با مجازات های انتظامی بیان شده است. بر اساس این دو ماده آیین نامه، تایید غیر واقعی عملیات انجام شده جهت تنظیم صورت وضعیت یا مدرک مشابه دیگر، بر اساس میزان تخلف دارای مجازات هایی به صورت زیر می باشد:
– محرمیت موقت از استفاده از پروانه اشتغال به مدت سه ماه تا یک سال و ضبط پروانه اشتغال به مدت محرومیت
– محرومیت موقت از استفاده از پروانه اشتغال به مدت یکسال تا سه سال و ضبط پروانه اشتغال به مدت محرمیت
– محرومیت موقت از استفاده از پروانه اشتغال به مدت سه سال تا پنج سال و ضبط پروانه اشتغال به مدت محرومیت
بنابراین مدت زمان محرومیت موقت سه ماه تا حداکثر 5 سال است.
بر اساس بند 12-7-2-12 مبحث دوازدهم، هنگامی که در مجاورت خطوط انتقال نیروی برق نیاز به نصب داربست باشد، این کار باید با رعایت مفاد بند 12-2-4-8 صورت پذیرد.
در بند 12-2-4-8 دمبحث دوازدهم، نکاتی در مورد عملیات ساختمانی در مجاورت خطوط انتقال برق آورده شده است. در مورد «ج» از این نکات ذکر شده است که قبل از شروع عملیات ساختمانی ( که شامل نصب داربست نیز می شود) در مجاورت خطوط هوایی برق فشار ضعیف، باید مراتب را به مسئولین و مراجع ذیربط اطلاع داد تا اقدامات احتیاطی لازم انجام شود.
بر اساس بند 12-2-2-3 مبحث دوازدهم، در موارد زیر در تمام طول و عرض مجاور بنا، احداث راهروی سرپوشیده و موقت در راه عبور عمومی الزامی است:
الف) در صورتیکه فاصله بنای در دست تخریب از معابر عمومی کمتر از 40 درصد ارتفاع آن باشد.
ب) در صورتی که فاصله بنای در دست احداث از معابر عمومی کمتر از 6 متر (25% ارتفاع ساختمان که m6= 24 25/0 ) باشد، نیاز به راهروی سرپوشیده موقت است.
بر اساس بند 12-5-4-2 مبحث دوازدهم، ارتفاع راهروی سرپوشیده نباید کمتر از 5/2 متر و عرض آن نیز نباید کمتر از 5/1 متر باشد مگر آنکه عرض پیاده روی موجود کمتر از آن باشد که در این صورت، هم عرض پیاده رو خواهد بود.
نکات قابل توجه
نکات قابل توجه
درصد مجموع حق الزحمه خدمات مهندسی در چهار رشته اصلی (معماری، عمران، تاسیسات مکانیکی و تاسیسات برقی) نسبت به هزینه های مقطوع هر متر مربع زیربنا محاسبه می گردد که در جدول شماره 11 مبحث دوم، این درصدها بیان شده است. بر اساس این جدول چه برای طراحی و چه برای نظارت و یا برای هر دو با هم، روند یکسانی برای تغییرات درصد مجموع حق الزحمه خدمات مهندسی وجود دارد، به این صورت که برای همه آن ها تا ساختمان 12 طبقه حق الزحمه با افزایش طبقه افزایش می یابد و برای ساختمان های بلندتر از 12 طبقه با افزایش طبقه، حق الزحمه کاهش می یابد.
بر اساس بند 14-4-5 مبحث دوم، در صورتی که اجرای پروژه بدون قصور ناظر حقیقی، به هر دلیل بیش از 15 درصد مدت مندرج در قرارداد به تاخیر افتد و زمان این تعلیق کار از شروع تا پایان مدت آن، مورد تایید سازمان استان قرار گیرد، ناظر حقیقی مجاز خواهد بود تا تعیین تکلیف کار، نسبت به ارایه خدمات مهندسی پروژه دیگری که در حدود ظرفیت تعیین شده از طریق سازمان استان است، اقدام نماید.
نکات قابل توجه
بر اساس بند 16-4-1 و 16-4-2 مبحث دوم، چنانچه در حین اجرای عملیات ساختمانی بین هر یک از ناظران و مجری اختلاف نظر بروز نماید، ابتدا ناظر هماهنگ کننده، در خصوص اشخاص حقوقی مدیر عامل یا مسئول واحد فنی در جلسه ای با حضور ناظر ذی ربط و مجری نسبت به رسیدگی و حل و فصل اختلاف از طریق داوری اقدام خواهد نمود. اگر نظر ناظر هماهنگ کننده برای مجری قابل قبول نباشد و نسبت به رفع اشکال های مورد اختلاف اقدام ننمایند و مجری اعتراضی به این اقدام داشته باشد، ضمن رعایت دستورات ابلاغی توسط ناظر هماهنگ کننده، می تواند با مراجعه به کمیته داوری مستقر در سازمان استان شکایت خود را مطرح و درخواست رسیدگی نماید.
کمیته داوری مستقر در سازمان استان، متشکل از رئیس سازمان استان یا نماینده وی، رئیس سازمان راه و شهرسازی استان یا نماینده وی و رئیس گروه تخصصی می باشد.
نکات قابل توجه
در ماده 91 آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان ها، تخلفات انضباطی و حرفه ای و انطباق آن ها با مجازات های انتظامی بیان شده است و در ماده 90 این آیین نامه، مجازات های انتظامی تشریح گردیده است. بر اساس بند (ث) از ماده 91، صدور گواهی های خلاف واقع، دارای مجازاتی از درجه یک تا پنج است و بر اساس ماده 90، مجازات های انتظامی درجه 5 عبارت است از محرومیت موقت از استفاده از پروانه اشتغال به مدت 3 تا 5 سال و ضبط پروانه اشتغال به مدت محرومیت. پس در صورت اثبات صدور گواهی های خلاف واقع، حداکثر مجازات انتظامی محرومیت از استفاده از پروانه اشتغال و ضبط پروانه اشتغال به مدت حداکثر پنج سال است. بر اساس ماده 101 آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان ها، مرجع رسیدگی به شکایات از اعضای هیات مدیره و شورای انتظامی استان اعم از اینکه به اعتبار وظایف آن ها در هیات مدیره یا شورای انتظامی و یا به اعتبار عضویت آن ها در نظام مهندسی استان باشد، « شورای انتظامی نظام مهندسی» خواهد بود.
بر اساس ماده 100 آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، در کلیه مواردی که آرای قطعی شده دایر بر محرومیت موقت استفاده از پروانه اشتغال باشد، نظام مهندسی استان مربوط، موظف است پروانه اشتغال عضو محکوم را اخذ و به سازمان راه و شهرسازی استان ارسال نماید و تصویر پروانه اشتغال ضبط شده را به دبیرخانه شورای انتظامی نظام مهندسی ارسال نماید. پروانه اشتغال تا پایان مدت محرومیت در سازمان راه و شهرسازی استان نگهداری می شود.
نکات قابل توجه
بر اساس ماده 101 آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، مرجع رسیدگی به شکایات از اعضای هیات مدیره و شورای انتظامی استان، اعم از اینکه به اعتبار وظایف آن ها در هیات مدیره یا شورای انتظامی استان و یا به اعتبار عضویت آن ها در نظام مهندسی استان باشد، شورای انتظامی نظام مهندسی است
بر اساس بند 12-2-2-3 مبحث دوازدهم، در موارد زیر در تمام طول و عرض مجاور بنا، احداث راهروی سرپوشیده موقت در راه عبور عمومی الزامی است.
الف) در صورتی که فاصله بنای در دست تخریب از معابر عمومی کمتر از 40 درصد ارتفاع آن باشد.
ب) در صورتی که فاصله بنای در دست احداث یا تعمیر و بازسازی از معابر عمومی کمتر از 25 درصد ارتفاع آن باشد.
بر اساس بند 13-7 مبحث دوم، ناظر هماهنگ کننده یکی از ناظران رشته های معماری یا عمران همان کار خواهد بود که توسط سازمان استان تعیین و به صاحب کار، شهرداری و مجری ساختمان معرفی می شود.
نکات قابل توجه
بر اساس بند 2-4-9 مبحث دوم، مجری مکلف است پس از پایان کار نسبت به تهیه نقشه ها به همان صورتی که اجرا شده یعنی «نقشه های چون ساخت» اعم از معماری، سازه ای و تاسیساتی و همانند آن اقدام نماید.
بر اساس تعاریف ارائه شده در بند 21-1-8 مبحث بیست و یکم، پناهگاه مکانی است که به خاطر طراحی تخصصی و کاربری خاص در مقابل انواع تهدیدات، نسبت به ساختمان های متعارف از درجه حفاظت به مراتب بالاتری برخوردار باشد و امنیت جانی و روانی را برای افراد فراهم نماید.
بر اساس ماده 62 آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، برای انجام انتخابات هیات مدیره، هیات اجرایی انتخابات مرکب از 3 تا 7 عضو نظام مهندسی استان با حداقل ده سال سابقه کار انتخاب خواهند شد.
نکات قابل توجه
مطابق با ماده 90 از قانون نظام مهندسی ساختمان، در صورت تکرار تخلف، اشخاصی که به سه مرتبه محرومیت موقت از استفاده از پروانه اشتغال محکوم شده باشند در صورتی که برای دفعات بعدی مرتکب تخلفی شوند که باز هم مستلزم اعمال مجازات محرومیت موقت از درجه 4 یا 5 باشند، به مجازات مربوط به اضافه یک برابر مجموع مدت محرومیت های قبلی استفاده از پروانه اشتغال و ضبط آن و یا مجازات از نوع درجه شش، محکوم خواهند شد.
مطابق با بند 8-1-5 از مبحث دوم مقررات ملی ساختمان سال 1384، دفتر مهندسی اجرای ساختمان باید دارای محل ثابت، مستقل از سایر دفاتر و دارای تابلو باشد. مسئول دفتر موظف است در صورت تغییر محل دفتر مراتب را به طور همزمان حداکثر ظرف مدت پانزده روز به سازمان استان و مرجع صدور پروانه ساختمان اطلاع دهد.
نکات قابل توجه
مطابق با بند 15-4-10 از مبحث دوم مقررات ملی ساختمان سال 1384، چنانچه به دلیل پایان یافتن مدت قرارداد یا فسخ یا ابطال آن و یا سلب صلاحیت یا به هر دلیل قانونی دیگر، ادامه کار ناظر حقوقی غیر ممکن شود، عملیات ساختمانی متوقف شده و شروع مجدد آن منوط به وجود ناظر جدید خواهد بود. در اینگونه موارد، مرجع صدور پروانه ساختمان موظف است از ادامه کار تا معرفی ناظر جدید جلوگیری به عمل آورد.
تصاویر ساختمان دچار ریزش شده
تصاویر ساختمان دچار ریزش شده
تصاویر ساختمان دچار ریزش شده
1- موارد نقص مشاهده شده:
1- عدم رعایت بند9-18-2—4و5 مبحث نهم مقررات ملی ساختمان
2- عدم رعایت بندهای 9-20-3-1-4 مبحث نهم مقررات ملی ساختمان
3- عدم رعایت بندهای 9-20-3-1-5 و 9-20-3-2-2-3 و 9-20-3-2-2-4 مبحث نهم مقررات ملی ساختمان.
4- استفاده از بتن دست ساز جهت اجرای ساختمان در محل کارگاه.
5- عدم رعایت بند 2-4-1 مبحث دوم مقررات ملی ساختمان(موضوع معرفی و حضور مجری ذیصلاح در کارگاه ساختمانی).
مشخصات ساختمان دچار ریزش شده:
– ساختمان دارای یک طبقه ارتفاع که کاربری آن مسجد بوده است.
نوع اسکلت: دیوار باربر
– سقف: طاق ضربی فاقد مهاربندی سقف
– ساختمان فاقد مهاربندی عمودی (بادبند) و افقی می باشد.
– قدمت بنا: حدود 40 سال
تصاویر ساختمان دچار ریزش شده
تصویر قسمتی از ساختمان مسجد که دچار ریزش شده است
تصویر دیگری از ساختمان مسجد دچار ریزش شده و دیوار باربر ضلع شرقی آن
خاکبرداری انجام شده بدون تخریب دیوار که احتمال ریزش ناگهانی دیوار وجود دارد
عمق خاکبرداری و نوع خاک
تصاویر ساختمان دچار ریزش شده
قسمتی از ساختمان مسجد و دیواردو طرف باربر
پی ساختمان در دست احداث (جمع آوری نشده)
تصاویر ساختمان دچار ریزش شده
حضور مدیران و مسئولین حاضر در محل ریزش
انجام خاکبرداری بدون تخریب دیوار قدیمی
تصاویر ساختمان دچار ریزش شده
انجام عملیات توسط عوامل شهرداری بدون رعایت ایمنی و مقررات مربوطه
نمای دیگری از ساختمان مسجد دچار ریزش
تصاویر ساختمان دچار ریزش شده
1- موارد نقص مشاهده شده:
1- صدور پروانه ساختمانی بدون رعایت مفاد مندرج درمبحث دوم مقررات ملی ساختمان (صدور پروانه ساختمانی بدون درج نام مجری پروژه در پروانه مزبور)
2- عدم توجه کافی به مسائل فنی و اجرایی مرتبط با تحکیم و پایدارسازی همجواری ها.
3- عدم حضور مجری ذیصلاح با توجه به مبحث دوم مقررات ملی ساختمان.
4- عدم وجود نقشه های مصوب شهرداری در محل کارگاه.
مشخصات ساختمان در حال احداث (مجاور ساختمان دچار ریزش شده):
پلاک ثبتی: 10/5820/88
مالک:
شماره پروانه: 80021186
تاریخ صدور : 10/08/1390
زیربنا: 1950 مترمربع
ابعاد زمین: 50/41 * 11 متر
ابعاد بنا: 27*11 متر
تعداد طبقات: 7 طبقه
مشخصات ساختمان دچار ریزش شده:
– ساختمان دارای شش طبقه ارتفاع که 5 طبقه آن مسکونی بوده و یک طبقه پارکینگ و تاسیسات که جمعاً 10 واحد مسکونی را دارا می باشد.
نوع اسکلت: فلزی (اتصال تیر به ستون از نوع خورجینی می باشد)
– سقف: طاق ضربی فاقد مهاربندی سقف
– ساختمان فاقد مهاربندی عمودی (بادبند)می باشد.
– قدمت بنا: حدود 25 سال
نمای شمالی ساختمان که نیمی از آن دچار ریزش شده است
نمای شرقی ساختمان دچار ریزش شده
تصاویر ساختمان دچار ریزش شده
نحوه سازه نگهبان اجراء شده در بدنه شرقی گود
نمای شرقی ساختمان دچار ریزش شده
تصاویر ساختمان دچار ریزش شده
نحوه سازه نگهبان اجراء شده در بدنه شرقی گود
نحوه سازه نگهبان اجراء شده در بدنه شرقی گود و آوار ساختمان غربی
تصاویر ساختمان دچار ریزش شده
آوار برداری نیمی از ساختمان دچار ریزش در غرب گودبرداری
آوار ساختمان
تصاویر ساختمان دچار ریزش شده
نمایی از عملیات در حال انجام آواربرداری در شب
حضور مسئولین در زمان انجام آواربرداری
تصاویر ساختمان دچار ریزش شده
حضور نیروهای امداد رسانی و اورژانس در محل حادثه
حضور نیروهای امداد رسانی و اورژانس در محل حادثه
تصاویر ساختمان دچار ریزش شده
تخریب تاسیسات شهری (لوله گاز)
آوار برداری پس از 6 ساعت از زمان وقوع حادثه به وسیله ابزار دستی (بیل و کلنگ)
تصاویر ساختمان دچار ریزش شده
1- موارد نقص مشاهده شده:
1- صدور پروانه ساختمانی بدون رعایت مفاد مندرج درمبحث دوم مقررات ملی ساختمان (صدور پروانه ساختمانی بدون درج نام مجری پروژه در پروانه مزبور)
2- عدم توجه کافی به مسائل فنی و اجرایی مرتبط با تحکیم و پایدارسازی همجواری ها.
3- عدم حضور مجری ذیصلاح با توجه به مبحث دوم مقررات ملی ساختمان.
4- عدم وجود نقشه های مصوب شهرداری در محل کارگاه.
5- علی رغم پرداخت هزینه انجام مطالعات مکانیک خاک توسط مالکین ، متاسفانه اغلب گزارشات مربوطه صوری بوده (بدون انجام مطالعات فنی لازم در محل) و چنین گزارشاتی معمولاً مورد استفاده طراحان سیستم سازه بنا قرار نمی گیرد و یا در صورت استفاده، به لحاظ صوری بودن آن نتایج فنی لازم حاصل نمی گردد.
6- دخالت فنی برخی ارگانهایی که مجاز به دخالت در امر ساخت و ساز نمی باشند (آتش نشانی). در این مورد بخصوص، سازمان آتش نشانی مدعی است که دستورالعمل گودبرداری را قبل از وقوع حادثه ریزش، به مالکین ساختمان ارائه نموده است !
سیستم مدیریتی
نظامی است هدفمند و سازماندهی شده با برنامه ریزی خاص که با تهیه دستورالعملها، روشهای اجرایی و استانداردها و مقررات جاری استقرار یافته و مورد بازنگری قرار
می گیرد و در مقاطع زمانی مختلف اصلاح
می گردد
مزایای اجرا
بررسی پروژه از نظر مسایل بهداشت، ایمنی و محیط زیست در تمامی مراحل
اطمینان به مدیریت در مشخص کردن ریسکها و روشهای کنترل و کاهش آنها
رعایت استانداردهای موجود در ارتباط با پروژه در تمامی مراحل HSE
کاهش هزینه ها و افزایش سودآوری و رقابت در بازارهای جهانی بسترسازی مناسب جهت اخذ و اجرای کلیه استانداردهای مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست
افزایش اطمینان پرسنل از کاهش و کنترل خطرات بالقوه و بالفعل موجود در پروژه و اثرات سوء آنها
در چه مرحله ای از پروژه، HSE قابل پیاده سازی است؟
1. ارزیابی
2. انتخاب
3. قبل از تصویب پروژه
4. قبل از ساخت
5. ساخت و نصب
6. قبل از راه اندازی
7. راه اندازی و عملیات
اعضای تیم اجرایی HSE
دبیر تیم
متخصص HSE
نماینده بهره برداری
از مهندس فرایند، متخصص ایمنی نصب، متخصص کنترل فرایند و سایر افراد نیز می توان کمک گرفت.
عناصر سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست
1. رهبری و تعهد
2. خط مشی و اهداف استراتژیک
3. سازمان، منابع و مستند سازی
4. ارزیابی و مدیریت ریسک
5. طرحریزی
6. استقرار و پایش
7. ممیزی و بررسی مجدد
عناصر سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست
1. رهبری و تعهد
در این بخش اعتقاد نیروی انسانی در سطوح مختلف سازمان از صدر تا ذیل (بالا تا پایین) و فرهنگ جاری در شرکت برای رسیدن به موفقیت نظام مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست مورد بررسی و ملاحظه قرار می گیرد.
رهبری و تعهد
شرکت بایستی نسبت به ایجاد و تداوم فرهنگی که حامی نظام مدیریت HSE براساس:
اعتقاد به علایق و خواسته های شرکت برای بهبود اجراء اصول بهداشت، ایمنی و محیط زیست.
ایجاد انگیزه برای بهبود اجراء اصول بهداشت، ایمنی و محیط زیست توسط کارکنان.
پذیرش مسئولیت فردی و پاسخگویی برای اجراء اصول بهداشت، ایمنی و محیط زیست.
اعتقاد به یک نظام مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست کار آمد.
باشد اقدام نموده و کارکنان شرکت و پیمانکاران آن بایستی درایجاد و حفظ یک چنین فرهنگ پویایی نقش داشته باشند
نشانه های تعهد مدیریت به نظام مدیریت HSE
تخصیص منابع مورد نیاز اعم از مالی، پشتیبانی و غیره (نظیر پول و زمان و …) به موضوعات ایمنی، بهداشت و محیط زیست
عنوان نمودن موضوعات مربوط به ایمنی، بهداشت و محیط زیست در ابتدای جلسات مختلف.
مشارکت فعال در فعالیت های مربوط به ایمنی، بهداشت و محیط زیست و بررسی های مربوط به آنها در سازمان و بخشهای تابعه آن.
اهمیت دادن و دخالت ملاحظات ایمنی، بهداشت و محیط زیست در تصمیم گیریههای مدیریت
قدردانی از مجریان و برسمیت شناختن موضوعات پس از دستیابی به اهداف ایمنی بهداشت و محیط زیست
تشویق کارکنان برای ارائه پیشنهادات سازنده در زمینه معیارهای بهبود اجرای ایمنی، بهداشت و محیط زیست .
مشارکت و ارزش نهادن به نوآوریهای که در داخل یا خارج سازمان در زمینه موضوعات ایمنی، بهداشت و محیط زیست حاصل گردیده است.
2. خط مشی و اهداف استراتژیک
دراین بخش دیدگاه ها ، مقاصد و خواسته های مدیریت و اصول عملکرد و اشتیاق ایشان نسبت به بهداشت، ایمنی و محیط زیست و هدف
از بهبود کارآئی عملکرد HSE
بیان می گردد.
2. خط مشی و اهداف استراتژیک
مدیریت ارشد شرکت بایستی خط مشی ها و اهداف استراتژیک را تعیین و مستند نموده و اطمینان حاصل کند که آنها:
با اهداف و خط مشی تعیین شده از سوی شرکت مادر سازگار باشد.
مرتبط با فعالیت ها، محصولات و خدمات قابل ارائه توسط شرکت بوده و همچنین تاثیرات آنها بر HSE نیز مد نظر قرار گیرد.
با سایر خط مشی های جاری در شرکت سازگار باشد.
به همان میزان که به سایر خط مشی ها و اهداف اهمیت داده می شود، مورد توجه قرار گیرد.
بدرستی استقرار یافته در تمامی سطوح سازمان مورد توجه قرار گرفته و در عمق سازمان جاری گردد.
2. خط مشی و اهداف استراتژیک
در دسترس عموم قرار گیرد.
تمامی الزامات قانون و قوانین مربوطه در آن ها رعایت گردد.
در جائی که قوانین و مقرراتی وجود ندارد، استانداردهایی که خودشان معیار قرار داده اند، مورد استفاده قرار گیرد.
شرکت را ملزم به کاهش ریسک ها و عوامل بالقوه آسیب رساندن بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی ناشی از فعالیت ها، تولیدات یا خدمات به پایین ترین حد ممکن نماید.
خط مشی
خط مشی ایمنی و بهداشت به عنوان مثال می تواند در برگیرنده تعهد نسبت به:
برقراری روشهای اجرائی و ایجاد عادات توجه به ایمنی وبهداشت وجد و جهد در مسیر ایجاد محیط کاری، عاری از حادثه باشد.
فراهم نمودن تسهیلات، تجهیزات و واحدهای تولیدی که براساس اصول مهندسی ساخته شده اند و حفظ نگهداری آنها در شرایط ایمن باشد.
صراحت در بیان مشکلات و مسائل و همچنین مشارکت در طرح موضوعات ایمنی، بهداشت را ترویج نمایند.
فراهم نمودن دوره های آموزشی به منظور توانا نمودن کارکنان برای انجام کار بطریق ایمن و حفظ سلامت آنها باشد.
انجام سلسله فعالیت های تبلیغی سازمان یافته و منسجم برای بالا بردن دانش و آگاهی ایمنی، بهداشت باشد.
خط مشی
خط مشی زیست محیطی به عنوان مثال می تواند، بیانگر تعهد نسبت به:
توجه صحیح نسبت موضوعات محیط زیست وجد و جهد نمودن به منظور کاهش ریسکهای زیست محیطی به حداقل میزان ممکن باشد.
کاهش پساب (ضایعات) و صرفه جوئی در مصرف مواد، سوخت و انرژی باشد.
کاهش و در صورت امکان اجتناب از برون ریز و خروجی های زیان آور برای محیط زیست باشد.
فراهم نمودن شرایط لازم برای برگزاری دوره های آموزشی و همچنین بالا بردن آگاهی کارکنان باشد.
مشارکت در فعالیت های پیشگامان زیست محیطی و تدوین مقررات مربوطه باشد.
کاهش عوامل بالقوه آسیب رسان و تاثیرات سوء زیست محیطی طرح های جدید و توسعه ای به حداقل میزان ممکن باشد.
تلاش در جهت آرمان توسعه پایدار اقتصادی بر پایه موضوعات زیست محیطی باشد.
خط مشی
از سوی بالاترین مقام، توسعه یافته و حمایت میشود
باید به صورت قابل فهم برای گروههای ذینفع تهیه شده و در دسترس قرار گیرد
(مثلا از طریق درج در گزارش سالیانه، تهیه کتابچه و نصب در تابلو اعلانات)
شرکت میتواند دارای خط مشی جداگانه برای هر یک از بخشهای بهداشت، ایمنی و محیط زیست باشد یا اینکه یک خط مشی جامع بهداشت، ایمنی و محیط زیست داشته باشد.
3. سازمان، منابع و مستند سازی
در این بخش سازمان دهی نیروی انسانی، منابع و مستند سازی برای کارآئی عملکرد HSE مورد بحث قرار می گیرد.
3. سازمان، منابع و مستند سازی
مسئولیتها و ساختار سازمانی 1-3
نماینده( نمایندگان) مدیریت 2-3
منابع 3-3
شایستگی و صلاحیت 4-3
1-4-3 عمومی
2-4-3 آموزش
پیمانکاران 5-3
ارتباطات 6-3
مستند سازی و کنترل 7-3
1-7-3 مستند سازی نظام بهداشت، ایمنی و محیط زیست
2-7-3 کنترل اسناد
3. سازمان، منابع و مستند سازی
1-3- مسئولیت ها و ساختار سازمانی:
اجراء موفقیت آمیز موضوعات HSE به عنوان یک مسئولیت در طول سازمان مطرح بوده و این موفقیت نیازمند مشارکت فعال تمامی سطوح سرپرستی و مدیریت می باشد، که بایستی هنگام طرح ساختار سازمانی و چگونگی تخصیص منابع مدنظر قرار داد. شرکت بایستی با طراحی نمودار سازمانی مناسب نسبت به تعریف، مستند سازی و ارتباط بین نقش ها، مسئولیت ها، اختیارات، وظایف و روابط بین بخشی مورد نیاز برای استقرار نظام مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست، اقدام نماید. برخی از عناوین مورد نظر دراین زمینه عبارتند از:
فراهم نمودن منابع و نیروی انسانی مناسب برای توسعه و استقرار نظام مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست.
اطمینان حاصل نمودن از انطباق هر اقدام با خط مشی HSE ، قبل از آغاز آن.
دریافت در دسترس قرار دادن اطلاعات موجود در زمینه موضوعات HSE و تفسیر آنها
تعیین و تثبیت اقدامات اصلاحی و همچنین موقعیت های بهبود کارآیی اجراء HSE.
پیشنهاد دادن یا فراهم نمودن ساز و کارهای بهبود و تائید نحوه استقرار آنها.
کنترل فعالیت ها در حالیکه اقدامات اصلاحی انجام می گیرد.
کنترل موقعیت های اضطراری
ساختار سازمانی باید بیان کننده روابط بین قسمتهای ذیل باشد:
بخش های عملیاتی مختلف
بخش های عملیاتی و سرویس های پشتیبانی (اگر چه این سرویس های پشتیبانی توسط واحدهای مربوط به شرکت و یا حتی یک سازمان بزرگتر انجام گیرد).
کارکنان پیمانکاران
همکاران در فعالیت های مشترک (نظیر قرار دادهای بیع متقابل)
تهیه شرح وظایف بهداشت، ایمنی و محیط زیست، بستگی به طبیعت کاری و ساختار سازمانی هر شرکت دارد. به عنوان مثال:
مدیریت ارشد- مسئولیت توسعه، تخصیص منابع، بررسی مجدد و پیروی کردن از خط مشی را بعهده دارد.
مالی- توسعه و برقراری یک روش اجرائی حسابداری که قادر باشد هزینه ها و منافع حاصل از پرداختن به بهداشت، ایمنی و محیط زیست را تعیین کند.
وظایف اختصاصی مدیران واحدهای عملیاتی /بازرگانی (نظیر عملیات، حفاری، تولید ، اکتشاف، مهندسی ، خدمات، بازاریابی، امور پیمان ها، تحقیق و توسعه، خرید مهندسی نفت، امور حقوقی، مالی و کارکنان) استقرار نظام مدیریت بهداشت، ایمنی ، محیط زیست در حوضه مسئولیت های خود (با مشارکت کارکنان) و ارتباط دوسویه موثر و همچنین اجراء برنامه های آموزشی برای بهداشت، ایمنی و محیط زیست می باشد.
2-3- نماینده (نمایندگان) مدیریت:
نماینده یا نمایندگان بایستی از سوی مدیریت تعیین گردیده و مسئولیت ها، اختیارات و وظایف ایشان نیز برای ایجاد هماهنگی لازم برای استقرار و حفظ و نگهداری نظام مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست مشخص گردد. و این نمایندگان بایستی در مقابل مدیریت ارشد سازمان پاسخگو باشند. ولی، این انتخاب هیچگاه منافی مسئولیت فردی مدیران صف برای استقرار نظام مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست در حیطه نظارتشان نمی باشد.
3. سازمان، منابع و مستند سازی
2-3- نماینده (نمایندگان) مدیریت:
از سوی مدیریت تعیین می شود.
مسئول هماهنگی استقرار و تداوم نظام HSE است.
باید در برابر مدیریت پاسخگو باشد.
باید اطلاعات کافی از فعالیتهای شرکت و مباحث HSE آن داشته باشد.
باید ارتباط تنگاتنگ با مدیران صف در تمامی مشاغل و فرایندها داشته باشد.
وظایف دیگر وی موجب تضعیف وظایف HSE وی نگردد.
3-3 منابع
مدیریت ارشد بایستی برای اطمینان از عملکرد موثر نظام مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست، منابع کافی به این امر اختصاص دهد تخصیص منابع بایستی به گونه ای انجام گیرد که تمامی بخش های نظام مدیریت HSE از آن منتفع گردند، برخی از موضوعات مشمول این بخش عبارتند از:
تاسیسات، واحدهای تولیدی و تجهیزات را منطبق با الزامات قانونی تامین یا نگهداری نمودن.
کارکنان، تجهیزات و زیر ساخت لازم برای مقابله و کاهش اثرات موقعیت های اضطراری را فراهم نمودن
همراهی نمودن مدیریت برای انجام ممیزی ها و بررسی مجدد HSE.
تخصیص منابع برای برنامه های توسعه ای جدید.
4-3 شایستگی و صلاحیت
تعیین روشهایی که وظایف باید بر اساس آنها انجام گیرد.
تعیین صلاحیتها(تواناییها، مهارتها،دانش مورد نیاز)
انتخاب کارکنان مناسب
فراهم نمودن آموزش در صورت نیاز
بررسی مجدد عملکرد
4-3 شایستگی و صلاحیت
رویه ها و سیستمهای اطمینان از صلاحیت نظام دار و مستند به ما کمک می کند تا فرایندهای زیر به سادگی انجام گیرد:
تعیین الزامات مربوط به شایستگی در فعالیت ها
تعریف و ثبت معیارهای شایستگی
چگونگی انتخاب افراد براساس معیارهای تعیین شده
مستند نمودن و گواهی نمودن شایستگی هنگامی که نیاز می باشد.
تعیین جنبه هائی که کارکنان هنوز به شایستگی دست نیافته اند.
آموزش افراد برای افزایش سطح صلاحیت در حوزه کاری ایشان
ارزیابی مجدد صلاحیت کارکنان در فواصل زمانی معین
ارزیابی صلاحیت پس از تغییر شغل یا، فعالیت جاری و یا انتقال تکنولوژی جدید
آموزش
شرکت بایستی یک روش اجرائی برای اطمینان و افزایش صلاحیت از طریق تعیین نیازهای آموزشی و فراهم نمودن آموزش های لازم برای تمامی پرسنل داشته باشد.
بررسی وظایف افراد
تعیین دامنه، پریود، نوع و زمان آموزش
انجام آموزش
ثبت سوابق
دریافت باز خور از آموزش گیرندگان
ارزیابی اثربخشی دوره آموزشی
5-3 پیمانکاران
باید یک روش اجرایی وجود داشته باشد تا اطمینان حاصل شود که HSE پیمانکاران در قالب یک نظام مدیریت با الزامات سازگار می باشد.
روشهای اجرایی باید تسهیل کننده روابط پیمانکاران با شرکت و نیز سایر پیمانکاران باشد.
5-3 پیمانکاران
در روش اجرایی بایستی توجه خاصی به موارد ذیل داشته باشیم:
انتخاب پیمانکاران، (علاوه بر سایر موارد) بایستی پس از ارزیابی دقیق خطمشی HSE، شیوه اجراء و کفایت نظام مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست ایشان و متناسب بودن آن با ریسک های موجود در خدماتی که به ایشان محول گردیده، انجام گرید.
ارتباط موثر عناصر کلیدی نظام مدیریت شرکت، و استانداردهای کاری و حفاظت از محیط زیست مورد انتظار از پیمانکارا، بیانگر اهداف و معیار کارآئی اجراء HSE است، که مورد توافق قرار می گیرد.
5-3 پیمانکاران
تبادل اطلاعات بین پیمانکاران و شرکت در زمینه هائی که می تواند بر موضوعات HSE هر یک از طرفین تاثیر داشته باشد.
هر پیمانکار بایستی یک برنامه موثر و مرتبط آموزشی داشته باشد که در برگیرنده ثبت سوابق و همچنین روش اجرائی برای ارزیابی دوره ای جدید مورد نیاز است
تعریف روشهائی برای پایش و ارزیابی عملکرد پیمانکاران در زمینه اهداف و معیار عملکرد HSE.
6-3 ارتباطات
شرکت بایستی نسبت به برقراری روشهای اجرائی برای اطمینان از این که کارکنان و آنهائی که به عنوان پیمانکار یا همراه ایشان به محدوده شرکت وارد می شوند، آگاه باشند که:
پیروی از خط مشی و اهداف HSE بسیار حائز اهمیت بوده و نقش و مسئولیت ایشان در دست یابی به آنها چیست؟
عوامل بالقوه آسیب رسان و ریسک های HSE فعالیت های کاری ایشان چیست و اقدامات مورد نیاز برای تشخیص و پیشگیری از اثرات آنها (بخش 4) و رویه مقابله با وضعیت اضطراری (بخش 505) چیست؟
سازو کار پیشنهاددهی به مدیریت برای بهبود رویه هایی که آنها و دیگران به آن عمل می کنند.
7-3 مستند سازی و کنترل مدارک
شرکت بایستی نسبت به ایجاد مستندات و روشهای کنترل موارد ذیل اقدام نماید:
ثبت خط مشی، اهداف و طرح های HSE
ثبت و اعلام نقش ها (وظایف) و مسئولیت ها
تشریح عناصر نظام مدیریت HSE و روابط بین آنها
تهیه سایر مستندات موجود که در ارتباط با نظام مورد نیاز بوده و همچنین تشریح ارتباط آن ها با دیگر جنبه های نظام
7-3 مستند سازی و کنترل مدارک
ثبت نتایج ارزیابی های HSE و مدیریت ریسک
ثبت قوانین و الزامات قانونی مرتبط HSE
ثبت، رویه های و دستورالعمل های کاری برای فعالیت ها و وظایف کلیدی در صورت نیاز
تشریح طرح مقابله با وضعیت اضطراری و مسئولیت ها، روشهای مقابله با وقایع و موقعیت های بالقوه وضعیت اضطراری.
1-7-3 مستندات نظام مدیریت HSE
7-3 مستند سازی و کنترل مدارک
مستندات صحیح، کارآئی نظام مدیریت HSE را از طریق ذیل گسترش خواهد داد.
کانالیزه نمودن اطلاعات برای جائی که آنها را مورد استفاده قرار می دهند و افرادی که به آن نیاز دارند.
کمک به آگاهی نسبت به مسئولیت ها و انجام صحیح وظایف.
اجتناب از ایجاد تک قطبی بودن و تراکم اطلاعات در دست افراد.
کاهش زمان یادگیری برای انجام وظیفه جدید.
به نمایش گذاردن وجود نظام و روشهای کاری.
2-7-3 کنترل اسناد:
شرکت بایستی نسبت به برقراری رویه هائی برای کنترل اسناد نظام مدیریت HSE، برای اطمینان از موارد زیر اقدام نماید:
توسط شرکت ها، بخش ها، و گروه های کاری آنان بخوبی تشخیص داده شوند.
در فواصل زمانی معین مورد بررسی قرار گرفته و در صورت نیاز مورد تجدید نظر قرار گیرند و قبل از اجراء توسط مسئولین ذیربط مورد تایید قرار گیرد.
جدیدترین مطالب در محل هائی که به آنها نیاز دارند، قرار گیرد.
هنگامی که منسوخ می شوند بایستی از محل هائی که از این اطلاعات استفاده می کنند، جمع آوری شوند.
7-3 مستند سازی و کنترل مدارک
4. ارزیابی و مدیریت ریسک
در این بخش چگونگی تعیین عوامل بالقوه آسیب رسان HSE و ارزیابی ریسک های مربوطه، برای تمام فعالیت ها/ محصولات/ خدمات توسعه آنها و همچنین کاهش این ریسک ها مورد بررسی قرار می گیرد.
4. ارزیابی و مدیریت ریسک
1-4- تعیین عوامل بالقوه آسیب رسان
2-4- ارزیابی اثرات عوامل آسیب رسان بر انسان، سرمایه و محیط زیست
3-4- ثبت عوامل بالقوه آسیب رسان
4-4- اهداف و معیار اجرا
5-4- اقدامات کاهش ریسک
گام های اساسی مدیریت عوامل بالقوه آسیب رسان
تعیین عوامل بالقوه آسیب رسان
ارزیابی عوامل بالقوه آسیب رسان برجسته و اثرات آنها
مستند سازی عوامل و به کارگیری الزامات قانونی
تعیین جزئیات اهداف و معیار کارایی عملکرد
تعیین و ارزیابی اقدامات کاهش ریسک
اعمال اقدامات انتخابی برای کاهش ریسک
1-4 تعیین عوامل بالقوه آسیب رسان و تاثیرات آن
شرکت بایستی نسبت به برقراری روشهای اجرائی برای تعیین
نظام دار عوامل بالقوه آسیب رسان و تاثیرات آن که ناشی از فعالیت هایش و مواد مصرفی اش می شود اقدام نماید.
دامنه شمول این بررسی از آغاز تا انتهای فرایند یعنی
تا مرحله دفع خروجی های آن می باشد.
1-4 تعیین عوامل بالقوه آسیب رسان و تاثیرات آن
تعیین عوامل بالقوه آسیب رسان و تاثیرات آنها بایستی در برگیرنده ملاحظات زیر باشد:
طراحی، ساخت و راه اندازی (یعنی فعالیت های مربوط به حصول سرمایه، توسعه و بهبود آن)
شرایط عملیاتی روزمره و غیره روزمره، شامل توقف اضطراری تولید، تعمیر و نگهداری و راه اندازی
موقعیت های بالقوه اضطراری و وقایع که شامل موارد زیر می باشد:
فقدان کنترل های لازم برای مواد مصرفی / محصولات.
فقدان / عیوب ساختاری.
رویدادهای طبیعی، ارتفاع جغرافیایی و وضعیت آب و هوا.
خرابکاری و ضعف سیستمهای حراستی.
فاکتورهای انسانی به عنوان نقاط عطف نظام مدیریت HSE.
برچیدن، ترک میحط کار، از سرویس خارج کردن و دفع کردن.
عوامل بالقوه آسیب رسان و تاثیرات آنها در ارتباط با فعالیت های قبلی.
2-4 ارزیابی
در برگیرنده تاثیرات فعالیت ها، محصولات وخدمات باشد.
بیان کننده تاثیرات و ریسک های ناشی از عوامل انسانی و سخت افزاری باشد.
براساس اخذ اطلاعات از کارکنان حاضر در محل ریسک، صورت گیرد.
توسط کارکنان واجد شرایط و با صلاحیت انجام می گیرد
براساس روشهای مستند انجام گیرد.
در فواصل زمانی معینی به روز گردد.
2-4 ارزیابی
ارزیابی ریسک ها و تاثیرات بهداشت و ایمنی در جائی که لازم است بایستی که در برگیرنده موضوعات ذیل باشد:
آتش و انفجار
ضربات وارده و تصادفات
غرق شدن، خفگی و برق گرفتگی
تماس حاد یا مزمن عوامل بیولوژیکی، شیمیایی و فیزیکی
عوامل ارگونومیکی
2-4 ارزیابی
ارزیابی اثرات زیست محیطی حاد و مزمن در جائی که لازم است. بایستی در برگیرنده ملاحظات ذیل باشد:
برون ریزی های مواد و انرژی کنترل شده یا کنترل نشده که به زمین، آب و اتمسفر وارد می گردد.
تولید و دفع پساب جامد و یا دیگر حالات ممکن
استفاده از زمین، آب، سوخت و انرژی و دیگر منابع طبیعی
سرو صدا، بوی مواد، گرد و غبار، ارتعاش
اثرات بر یک بخش معین از محیط زیست شامل اکوسیستم ها
اثرات بر آثار باستانی، محیط های فرهنگی و محیط های طبیعی، پارک ها و محیط های تفریحی
محیط زیست مجموعه ای بسیار عظیم و درهم پیچیده از عوامل گوناگونی است که بر اثر یک روند و تکامل تدریجی موجودات زنده و اجزای سازنده سطح زمین به وجود آمده است. بنابراین در فعالیتهای انسان تاثیر گذارده و از آن متاثر میگردد.
روزانه بیش از 50 هکتار از جنگل های زمین نابود می شوند
بیش از یک میلیارد و یکصد میلیون نفر در سراسر زمین از آب آشامیدنی سالم بی بهره اند.
2/5 میلیارد نفر در دنیا با روزی کمتر از 2 دلار زندگی می کنند و 80 درصد ثروت در دست 15 درصد از جمعیت جهان است
تولید جهانی کربن در فاصله سه دهه دو برابر شده است
از سال 1960 تا کنون 10 درصد یخ های قطب آب شده اند
جهانی که ما در آن زندگی می کنیم از دیدگاه آمار
جهانی که ما در آن زندگی می کنیم از دیدگاه آمار
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی هرسال بیش از 5میلیون کودک زیر 14 سال بر اثر بیماریهای مرتبط با محیط زیست مانند وبا و مالاریا از بین میروند
طبق خوشبینانهترین تخمینها تعداد گونههای زیستی در حال حاضر کمتر از 10 میلیون گونه است
سالانه حدود 30000 گونه موجود زنده برای همیشه ازبین میروند.
محیط زیست کشور ما از دیدگاه آمار
به گفته مقامات رسمی در کشور بدلیل تخریب جنگل های شمال نسبت به دودهه قبل وقوع سیل 9 برابر و خسارت ناشی از آن 20 برابر شده است.
روزانه سه میلیارد ریال از تولید ناخالص ملی صرف جبران خسارت ناشی از سیل و زلزله می شود.
آلودگی هوا و خسارت های ناشی از رانندگی سالانه 400 میلیارد تومان ضرر به اقتصاد کشور می زند.
دو سوم منابع طبیعی ایران طی نیم قرن اخیر تخریب شده است.
محیط زیست کشور ما از دیدگاه آمار
سالانه 10 هزار هکتار جنگل و باغ در اطراف شهر های بزرگ و 100 هزار هکتار از مراتع به بیابان و مخروبه تبدیل می شود.
کشور ژاپن با 67 درصد جنگل از مساحت خود 80 درصد چوب مورد نیاز خود را وارد می کند اما ایران با داشتن تنها 5/3 درصد جنگل تا چندی پیش پنجمین صادر کننده چوب دنیا بود.
روزانه بیش از 40 هزار تن زباله شهری در کشور تولید می شود که بدون هیچ برنامه ای دفن می شوند و آبهای زیر زمینی را آلوده میکنند.
92 درصد از بیماران تنفسی و 20 درصد از بیماران قلبی در شهرهای بزرگ بدلیل آلودگی هوا به این بیماری ها مبتلا شده اند.
انواع آلودگی های زیست محیطی
آلودگی هوا
آلودگی خاک
آلودگی آب
آلاینده های هوا
مونوکسید کربن
اکسیدهای نیتروژن
هیدروکربن ها و اکسیدان های فتوشیمیایی
اکسیدهای گوگرد
اثر گلخانه ای و وارونگی هوا
ذرات معلق
سایر آلودگی ها
آلاینده های خاک
عناصر سمی
ترکیبات معدنی مسموم کننده
آفت کش ها
فضولات آلی
عوامل بیماری زا
شوینده ها
مواد نفتی
مواد زاید و زباله ها
دسته بندی آلاینده های آب
پاک کننده ها و شوینده ها
آفت کش ها
نفت
فلزات سمی
ریسک؟
عبارات و تعاریف
حادثه
ممیزی
بهبود مستمر
خطر
شناسایی خطر
رویداد
عدم انطباق
ریسک
ارزیابی ریسک
ایمنی
ریسک قابل تحمل
روند ارزیابی ریسک
شناسایی خطرات
محاسبه ریسک
تصمیم در مورد حد قابل تحمل ریسک
آماده کردن طرح کنترل ریسک در صورت لزوم
بازنگری کفایت طرح
احتمال وقوع
شدت پیامد
طبقه بندی فعالیتهای کاری
برخی روشهای شناسایی و تجزیه و تحلیل خطرات
Safety Audit
HAZOP
FMEA
FTA
What-if
محاسبه ریسک
= میزان ریسک
احتمال وقوع
شدت پیامد
تواتر وقوع
*
*
شاخص احتمال
شاخص شدت
شاخص تواتر
اولویت عملیات
روش کیفی محاسبه ریسک
برنامه های پیشنهادی روش کیفی
روش سلسله مراتبی برای اقدامات کنترلی
اهم اقدامات کاهش ریسک
پیشگیری از وقایع
کاهش تماس(از طریق کاهش غلظت/ زمان تماس) کارکنان با عوامل زیان آور
کاهش ورود برون ریزهای خطرناک به محیطزیست
5. طرحریزی
کلیات 1-5
یکپارچگی سرمایه 2-5
رویه ها و دستورالعملهای کاری 3-5
1-3-5 توسعه رویه ها
2-3-5 صدور دستورالعملهای کاری
مدیریت تغییر 4-5
طرحریزی وضعیت اضطراری 5-5
5. طرحریزی- کلیات
باید در برنامهþهای کلان کاری، برنامه ریزیهای لازم برای
دستیابی به اهداف و اقدامات مربوط به اجرایHSE
مد نظر قرار گیرد.
2-5 یکپارچگی سرمایه
باید رویه هایی برقرار شود تا اطمینان حاصل گردد که
تاسیسات و تجهیزاتی که طراحی، ساخته، خریداری یا به کار گرفته شده یا مورد بازرسی قرار
گرفته اند از نقطه نظرHSE مناسب اند.
(با معیارهای از پیش تعیین شده مطابقت دارند)
3-5 رویه ها و دستورالعملهای کاری
ابتدا باید فعالیتهایی که فقدان رویه مکتوب برای آنها منجر به تخطی از خط مشی یا نقض الزامات قانونی یا معیارهای اجرایی میگردد، تعیین شوند، سپس رویه ها و استانداردهای مستند برای چنین فعالیتهایی تهیه شود، به نحوی که در آن چگونگی انجام کار تعیین شده باشد، صریح، ساده و قابل فهم باشد و مسئولیتهای افراد تعیین شده باشد.
دستورالعملهای کاری، روش انجام وظایف در محیط کار (چه توسط کارکنان شرکتی و چه توسط غیر) را تعریف میکند.
4-5 مدیریت تغییر
باید رویههایی برای طرحریزی و کنترل تغییرات (چه موقت و چه دائم) HSE وجود داشته باشد تا از تاثیرات نامطلوب تغییرات بر اجتناب شود.
4-5 مدیریت تغییر
رویه ها بایستی موضوعات HSE را به درستی و براساس ماهیت تغییر و نتایج ناشی از آنها مورد توجه قرار دهند. و بایستی در برگیرنده موترد ذیل باشند:
تعین و مستند نمودن « تغییر » پیشنهادی و نحوه اعمال آنها
تعیین مسئولیت بررسی مجدد و ثبت عوامل بالقوه آسیب رسان HSE ناشی از «تغییرات» انجام یافته یا اعمال آنها
مستند نمودن «تغییرات » مورد توافق قرار گرفته و رویه اعمال آنها برای تعیین نکات ذیل:
اقدامات مربوط به تعیین عوامل بالقوه آسیب رسان HSE و همچنین ارزیابی و کاهش ریسک ها و تاثیرات آنها
الزامات آموزشی و ارتباطی
محدوده زمانی، اگر وجود دارد.
چگونگی پایش و تائید الزامات
معیار پذیرش و اقدام لازم برای مواقعی که خلافی صورت گرفته
5-5 طرحریزی اضطراری- مراحل پیاده سازی
فاز1: طرح پیشگیری(قبل از وقوع)
فاز2: طرح مقابله(حین وقوع)
فاز3: طرح بازیابی یا بهبود(پس از وقوع)
5-5 طرحریزی اضطراری
وضعیت های اضطراری قابل پیش بینی که بایستی طرح ریزی لازم برای آنها انجام گیرد عبارتند از:
حریق و انفجار
عملکرد نادرست کنترل های اصلی (نظیر از دست رفتن کنترل چاه) و همچنین منابع تولید و تامین انرژی الکتریکی یا سایر خدمات
عملکرد نادرست سازه ها
حوادث ناشی از کار
رویداهای هوائی، دریائی، زیر دریائی
افرادی که به دریا افتاده یا مفقود می شوند.
نشت و رها شدن غیر برنامه ریزی شده محصول یا مواد مصرفی دیگر
نشت مواد رادیواکتیو
عملیات تروریستی
بروز یک بحران بهداشتی
شیوع بیماری
بی نظمی و اقدامات نظامی
رویدادهای طبیعی و ژئو فیزیکی
اقدامات مقابله با وضعیت اضطراری در برگیرنده موارد ذیل می باشد:
سیستمهای قطع تولید در مواقع اضطراری
وسائل اطفا ء حریق
رویه های تخلیه در مواقع اضطراری
وسائل نجات از قبیل، قایق، هلیکوپتر و غیره
وجود افراد آموزش دیده و امکانات مورد نیاز برای کمک های اولیه
متخصصین بهداشت و درمان
سیستمهای پاک سازی نشت نفت
طرح های مواقع اضطراری بایستی:
بطور واضح بیان گردند.
بخوبی تمرین شوند.
هماهنگی تیم های مقابله با وضعیت اضطراری داخلی و بیرونی در آن پیش بینی شده باشند.
توجه خاصی به ارتباط خارجی مبذول گردد.
گزارش و تحقیق وقایع در آن پیش بینی شده باشد
تاثیرات زیست محیطی، اقداماتی که هنگام بالا گرفتن دامنه آتش سوزی و غیره انجام می گیرد، مدیریت شود(نظرات اثرات جاری شدن آبی که برای اطفاء حریق مورد استفاده قرار می گیرد.)
6. اجرا و بازبینی
1-6 فعالیتها و وظایف
2-6 بازبینی
3-6 ثبت سوابق
4-6 عدم انطباق و اقدامات اصلاحی
5-6 گزارش وقایع
5-6 پیگیری وقایع
1-6 فعالیتها و وظایف
فعالیتها و وظایفی که طبق روش اجرایی و دستورالعملهای کاری درHSE مرحله طرحریزی یا قبل از آن و با توجه به خطمشی تهیه شده در سطوح مختلف بایستی انجام گیرند:
در سطح مدیریت ارشد در سطح مدیریت و سرپرستی در سطوح اجرایی
2-6 بازبینی
بازبینی منظم پیشرفت در زمینه اهداف بلند مدت و کوتاه مدت
بازرسی منظم تاسیسات، کارخانه و تجهیزات در مقایسه با معیارهای کارایی
مشاهدات نظامدار کار و رفتار برای ارزیابی چگونگی پیروی از روشها و دستورالعملها
تجزیه و تحلیل منظم برون ریزها و پسابها
تحت نظر قرار دادن کارکنان از لحاظ بهداشتی و مراقبتهای پزشکی
بازبینی می تواند شامل فعالیتهایی نظیر موارد ذیل باشد:
3-6 ثبت سوابق
سوابق بایستی شامل:
گزارشات ممیزی ها و برسی های مجدد
موقعیت های عدم انطباق با خط مشی HSE و اقدامات اصلاحی
هرگونه واقعه و اقدامات پیگیرانه آن
هرگونه گله و شکایت و اقدامات پیگیرانه آن
اطلاعات مناسب پیمانکار و تامینکنندگان کالا
گزارشات بازرسی و سرویس ونگهداری
داده های مربوط به ویژگیها وترکیبات محصول
داده های حاصل از بازبینی
سوابق آموزش
4-6 عدم انطباق و اقدامات اصلاحی
مدیریت بایستی نسبت به انجام موارد ذیل تلاش نماید:
آگاه نمودن طرف های ذیربط
تعیین سلسله علل و همچنین علت ریشه ای
برقراری یک طرح برای اقدامات اصلاحی یا بهبود وضعیت موجود
آغاز اقدامات پیشگیرانه متناسب و سازگار با طبیعت عدم انطباقی که رخ داده
اعمال کنترل های لازم برای اطمینان از اینکه، اقدامات پیشگرانه موثر واقع شده اند.
تجدید نظر در روش های اجرائی به منظور یکپارچه کردن اقدامات مربوط به پیشگیری بطور مستمر و انتقال کیفیت تغییرات به کارکنان مربوطه و اعمال آنها در قالب نظام مدیریت
5-6 گزارش وقایع
دادهایی کلیدی که از طریق گزارش گیری می توان به آنها دست یافت، عبارت از:
جزئیات آسیب ها، بیماری حرفه ای یا اثرات سوء بر محیط زیست می باشد.
جزئیات مربوط به فرد بیمار/ حادثه دیده
شرحی از محیط وقوع حادثه
جزئیات سلسله رویدادهای که بوقوع پیوسته
جزئیات نتایج
اثرات بالقوه عملکرد غیر صحیح نظام مدیریت HSE که منجر به وقوع حوادث گردیده.
6-6 پیگیری وقایع
مکانیزم (ساز و کار) و مسئولیت های هر کس برای پیگیری موضوع حادثه بایستی دقیقاً تعیین شود.
ساز و کار پیشنهادی بایستی تا حد ممکن شبیه روش اجرایی باشد که برای اعمال اقدامات اصلاحی برای برطرف کردن عدم انطباق با نظام مدیریت HSE مورد استفاده قرار می گیرد.
مسئولیت های تعیین شده برای پیگیری یک حادثه بایستی متناسب با شدت وقوع یا نتایج آن در صورت وقوع، باشد.
7. ممیزی و بررسی مجدد
در این بخش ارزیابی دوره ای کارآئی عملکرد، اثر بخشی و تناسب نظام مورد بررسی قرار می گیرد .
1-7 ممیزی
2-7 بررسی مجدد
1-7 ممیزی
برقراری روشهای اجرایی برای تعیین:
انطباق عناصر و فعالیتها با برنامه طرحریزی شده
فعالیتهای تاثیرگذار بر خط مشی، اهداف و معیارهای اجرایی
پیروی از الزامات قانونی مرتبط
شناسایی نواحی بهبود که می تواند منجر به پیشرفت نظام مدیریت HSE شود
2-7 بررسی مجدد
بررسی مجدد بایستی شامل موارد ذیل باشد ولی محدود به این موارد نیز نخواهد بود:
تغییرات احتمالی خط مشی و اهداث در سایه تغییر محیط و ایجاد تعهد برای تلاش در مسیر بهبود مستمر
تخصیص منابع برای استقرار نظام مدیریت HSE و حفظ و نگهداری آن
محل و یا موقعیت های مختلف بر پایه ارزیابی عوامل بالقوه آسیب رسان و ریسک های آن و طرح ریزی وضعیت اضطراری فرایند بررسی مجدد بایستی مستند شده و نتایج آن ثبت شود تا اعمال تغییرات به سادگی انجام گیرد. بررسی مجدد بایستی برای استحکام تلاش های پیوسته، برای بهبود کارآئی عملکرد HSE انجام گیرد.
منابع
با تشکر از توجه شما
Construction Project Management and Maintenance