مدیریت کشاورزی ارگانیک
استاد : دکتر فرهاد نژاد کورکی
تهیه کننده : محمد حسین کفیری
بهار 91
KAFIRI-M@yahoo.com
مروری بر سرفصل ها :
1- مقدمه
2- تعریفی بر کشاورزی ارگانیک
3- معایب کشاورزی رایج
4- مزایای کشاورزی ارگانیک
5- نهادها
6-آیا مواد غذایی ارگانیک سالم هستند؟
7- جنبه های اقتصادی یک نظام کشاورزی
8- عملکرد اقتصادی مزارع ارگانیک
9- درآمد خالص مزارع ارگانیک
10- عملکردها در کشاورزی ارگانیک
11- مقایسه عملکرد کشاورزی ارگانیک و رایج در شرایط نامساعد
12- مزایای اقتصادی تولید محصولات ارگانیک
13- هزینه ها
14- دلایل تقاضا برای محصولات ارگانیک
15)گواهی ارگانیک
16) قوانین و استاندارهای بین المللی
17)عوامل موثر بر شرایط مزرعه
18) ویژگی مصرف کنندگان محصولات ارگانیک
19) بازار محصولات ارگانیک
20)اقدامات مورد نیاز کشاورزی ارگانیک
21)مدیریت آفات و بیماریها
22) مدیریت علفهای هرز
23) مقایسه انرژی های ورودی در کشاورزی رایج و ارگانیک
24)مقایسه کشاورزی ارگانیک ورایج از نظر حفاظت از خاک
25)ممنوعیت ها
26)نگاهی به پتانسیل های توسعه کشت ارگانیک در ایران
27- بررسی مشکلات توسعه کشت ارگانیک در ایران
28- جمع بندی
1- کوچک بودن اندازه مزارع
2- وجود نیروی کار مناسب
3- وجود توان بالقوه در زمینه تولید برخی محصولات ارگانیگ
4- وجود نظام بهره برداری دهقانی
5- افزایش تمایل مصرف کنندگان به مصرف محصولات سالم
IFOAM 2-فدراسیون بین المللی جنبش های کشاورزی ارگانیک
CAG 1-مجموعه قوانین راهنمای غذایی
1- عدم وجود مراکز صدور گواهی
2- عدم حمایت دولتی از کشاورزان
مقدمه :
امروزه مصرف زیاد سم و کودهای شیمیایی در محصولات کشاورزی در تمامی جهان و بخصوص در ایران یک معضل عمده بهداشتی می باشد. در حال حاضر در کشور ما سرانه مصرف سم در محصولات کشاورزی به ازای هر نفر 400 گرم و همچنین میزان مصرف کود شیمیایی از 2/5به 3/5 میلیون تن در 10 سال گذشته افزایش داشته است.
در کشاورزی متعارف از بیش از 300 نوع ترکیب شیمیایی خطرناک نظیر آفت کش ها ، علف کش ها و کودهای شیمیایی بمنظور کنترل آفات و حشرات و حاصلخیزی خاک استفاده می گردد که بقایای این مواد علاوه بر آلوده کردن آبهای زیر زمینی و هوا ، جذب گیاهان و درختان شده و بخشی از آن در محصولات کشاورزی بعنوان نمونه میوه ها و سبزی ها رسوب کرده و در طی مصرف به بدن انسان منتقل می شود .
برای تولید محصولات سالم و پاک و درنتیجه انسانهایی سالم و با نشاط ،
هیچ راهی جز کشاورزی ارگانیک نداریم .
:تعریف کشاورزی ارگانیک
کشاورزی ارگانیک به نوعی از کشاورزی اطلاق می شود که هدف آن ایجاد سیستم های تولید کشاورزی یکپارچه، نظام یافته و انسانی است که تضادی با منافع زیست محیطی و اقتصادی ندارد.
معایب کشاورزی رایج :
1- در کشاورزی تجاری و متعارف از بیش از 300 ترکیب شیمیایی خطرناک و مصنوعی نظیر آفت کشها، علف کشها و کودهای شیمایی بمنظور کنترل آفات و حشرات و حاصلخیزی خاک استفاده می گردد که بقایای این مواد پس از ورود به بدن می توانند موجب مشکلات عدیده ای گردد .
2- استفاده از کودهای شیمایی و آفت کشها سبب آلودگی آب، خاک و هوا می گردند. 3- استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی و آفت کشها موجب می شود تا آفتها نسبت به سموم مقاوم گردیده و آفتهای جدیدی نیز ظاهر گردند. 4- دستکاری های ژنتیکی محصولات در کشاورزی رایج باعث بروز بیماری های مختلف می گردد.
5- استفاده هورمونها در دام و طیور رشد آنها را تسریع کرده و فربه شدن آنها را سرعت می بخشد. اما از ارزش غذایی آنها می کاهد. آنتی بیوتیکها هم که برای جلوگیری از بیمار شدن دام و طیور مورد استفاده قرار می گیرند می تواند در انسان مقاومت آنتی بیوتیکی ایجاد کند.
تولید غذا با کیفیت بالا و مقدار کافی
همگامی با طبیعت و نه سلطه بر آن
تقویت چرخه های بیولوژیکی
حفظ و افزایش حاصلخیزی خاک در دراز مدت
بهره گیری از منابع تجدید شونده تا حد امکان
بسته عمل کردن در خصوص چرخه مواد آلی و عناصر غذایی
فراهم آوردن شرایطی برای دام ها که با رفتار غریزی منطبق باشد
حفظ تنوع ژنتیکی سیستم کشاورزی با محیط اطراف
امکان کسب درامد برای کشاورزان؛ جلب رضایت آنها و ایجاد محیطی سالم
در نظر گرفتن اثرات گسترده تر اجتماعی و اکولوژیکی سیستم های زراعی.
مزایای کشاورزی ارگانیک
میکروارگانیسم های سودمند ( EM )
کود دامی
کمپوست
کود سبز
مالچ های کاه و کلش
حشرات مفید مانند کفشدوزک
استفاده از سموم زیستی
تناوب زراعی
کشت مخلوط
کمربندهای حفاظتی
کشت گیاهان تله
مدیریت علفهای هرز
گیاهان مانع
حفظ موازنه عناصر غذایی
گزینش واریته مناست با شرایط منطقه
بذر پاک
نهاده ها
حذف گیاهان بیمار،
استفاده از مواد طبیعی برای کنترل پاتوژن ها
مدیریت علفهای هرز
محصولات علوفه ای چند ساله
آللوپاتی
انتخاب گیاه زراعی مناسب
مدیریت زراعی(تاریخ کاشت، عمق کاشت،تراکم و…)
کنترل مکانیکی و استفاده از شعله
آیا مواد غذایی ارگانیک سالم هستند؟
پاسخ مثبت است، مواد غذایی ارگانیک برای مصرف کننده کاملا سالم هستند. تصور اشتباهی که وجود دارد این است که مواد غذایی ارگانیک ممکن است به دلیل کاربرد کود های خام غیر پوسیده در معرض الودگی باشند .
اما این کشاورزان رایج هستند که تن ها کود خام غیرفراوری شده، تازه و پوسیده نشده را بدون هیچ ضابطه ای بکار می برند. استانداردهای ارگانیک، دستورالعملهای جدی در مورد کاربرد کود در کشاورزی ارگانیک وضع کرده است، کودهای خام یا بایستی بصورت کمپوست درآیند یا حداقل 90 روز قبل از برداشت محصول استفاد شوند. این تعداد روز، زمان کافی برای تجزیه میکروبی هرعامل بیماری زا در اختیار می گذارد.
جنبه های اقتصادی:
از نظر اقتصادی یک نظام کشاورزی پایدار، طبق تعریف باید جوابگوی نیازهای نسل حاضر، بدون مخاطره انداختن نیا زهای نسل آینده باشد، ضمن این که باید از نظر اقتصادی برای کشاورزان وجامعه به طور کلی پایدار و امکان پذیرباشد. کشاورزان ارگانیک با کشت چندین محصول در یک زمان که اغلب با دامداری همراه است. تنوع شغلی خود را افزایش می دهند. تنوع، مخاطرات اقتصادی را کاهش می دهد و باعث خودکفایی در زمینه عناصر غذایی، تغذیه دام، موادآلی خاک و انرژی می شود.
عملکرد اقتصادی مزارع ارگانیک :
برای تولید بیشتر محصولات ارگانیک توسط کشاورزان، تنها انگیزه کافی نیست بلکه باید جنبه های اقتصادی نیز در نظر گرفته شود. اگر درآمد های مزرعه، هزینه های کار و زندگی را تامین کند کشاورزان قادر خواهند بود با کشاورزی ارگانیک به زندگی خود ادامه دهند.
به نظر می رسد درآمد خالص مزارع ارگانیک کمی بیشتر از مزارع رایج باشد. به طورکلی مخارج کمتر بوده و درآمد بیشتر است (به دلیل وجود یارانه ما به التفاوت قیمت محصولات ارگانیک نسبت به محصولات رایج). این ما به التفاوت بسته به محصول و زمان متفاوت است. صنعت ارگانیک به سرعت در حال تغییر است که این امر منجر به عدم ثبات قیمت ها می گردد. به عنوان مثال ما به التفاوت بالا برای یک محصول می تواند برخی کشاورزان را به سمت تولید و پرورش آن محصول هدایت کند. دراین حالت بازار اشباع شده و قیمت کاهش پیدا می کند. برخی معتقدند که با گذشت زمان، ما به التفاوت ها به ثبات می رسد.
درامد خالص مزرعه
بسیاری از کشاورزان با تجربه ارگانیک، عملکرد محصولشان برابر یا بالاتر از متوسط عملکرد نظام های کشاورزی رایج است. تفاوت بین متوسّط عملکرد ها، نه تنها عملیات زراعی متفاوت بلکه تفاوت مهارت ها را نیز نشان می دهد. صنعت ارگانیک چنان بسرعت رو به گسترش است که بسیاری از کشاورزان ارگانیک مهارت های اندکی در ارتباط با روش های ارگانیک برخوردارند. عملکرد کشاورزان ارگانیک اغلب طی ۳ تا ۵ سال اول که مرحله گذار از کشاورزی رایج خوانده می شود، در کمترین مقدار است. اختلاف عملکرد به نوع محصول بستگی دارد.
عملکرد ها در کشاورزی ارگانیک
گیلفور وگالدن (۱۹۹۹)عملکرد محصولات در مزارع ارگانیک و رایج را در نواحی شرقی امریکا مقایسه نمودند. عملکرد گندم، جو و یولاف ارگانیک ۷۵ ٪ عملکرد محصولات در نظام های رایج بود. همچنین متوسّط عملکرد نخود فرنگی، کلزا و کتان ارگانیک حدود ۵۰% متوسّط عملکردهای رایج بود. برخی از حبوبات و دانه های روغنی به طور مخلوط کشت شدند که عملکرد آنها ثبت نشده است. در محصولات باغی، عملکردهای ارگانیک اغلب کمتر از عملکردهای رایج است. عامل کاهش عملکرد محصول بیشترین در دوره گذار از کشاورزی رایج به ارگانیک وجود دارد.
مقایسه عملکرد کشاورزی ارگانیک و رایج در شرایط نا مساعد
کشاورزی ارگانیک زمانی که در معرض تنش خشکی، گرما، بارندگی مفرط یا هوای سرد خارج از فصل قرار می گیرند، عملکرد بالاتری نسبت به محصولات رایج دارد. هم چنین محصولات ارگانیک مقاومت بالاتری به آفات و بیماری ها دارند.
مزایای اقتصادی تولید محصولات ارگانیک
با توجه به تقاضاى روز افزون براى مصرف محصولات کشاورزى ارگانیک، با رعایت استانداردها و به شرط این که سموم، مواد شیمیایى و افزودنى محصولات را کاهش دهیم، مى توانیم صادرات محصولات کشاورزى ارگانیک به سایر کشورها داشته باشیم. ارزش بازاری محصولات کشاورزی ارگانیک در دنیا، نسبت به محصولات معمولی 4 تا 7 برابر است، بنابراین اگر کشاورزان ایرانی بتوانند محصول ارگانیک تولید و صادر کنند، ارزش صادرات کشاورزی نیز 4 تا 7 برابر خواهد شد. با تولید و صادرات محصولات ارگانیک ارزش افزوده محصولات کشاورزى چهار برابر مى شود. در حال حاضر ایالات متحده امریکا، اروپا و خاور دور
بزرگترین مصرف کننده محصولات ارگانیک دنیا هستند. بازار تولید
محصولات ارگانیک در آمریکا 51 درصد، اروپا 46درصد و مابقی دنیا
سه درصدی می باشد
هزینه تولید در مزارع ارگانیک بدلیل استفاده کمتر از نهاده های خارجی، کمتر از مزارع رایج است. خرید کودهای مصنوعی وآفت کش ها در این نظام وجود ندارد هزینه علوفه خریداری شده، دامپزشکی و تعویض دام نیز کمتر است. علاوه بر این کشاورزان ارگانیک هزینه کمتری را برای استهلاک سرمایه گذاری های مربوط به نهاده هایی نظیر ابزار ماشین الات و تجهیزات پرداخت می کنند. روی همرفته هزینه نهاده ها در مزارع ارگانیک کمتر است
هزینه ها
دلایل تقاضا برای محصولات ارگانیک در سطح جهان:
1- خواص غذایی طبیعی و بهتر این محصولات نسبت به محصولات تولید شده در سیستم متعارف کشاورزی
2- تطابق زیست محیطی این محصولات از فرایند تولید تا انتقال به مصرف کننده و نیز سیستم جامع اکولوژیکی مدیریت این مزارع که حداقل آسیب زیست محیطی و حداکثر تطابق با سیستم های طبیعی دارد.
3- باورهای مذهبی و اخلاقی این باور ها محیط زیست را بعنوان محیطی برای پرورش نسل های گذشته حال و آینده و به جهت تولید غذا برای نسل های مختلف در نظر می گیرد وهر گونه صدمه زدن به آن را از لحاظ اخلاقی و یا مذهبی را محکوم می کند .
گواهی ارگانیک :
محصولات کشاورزی ارگانیک توسط دولت های مستقل یا سازمانهای خصوصی گواهی می شوند .
صدور گواهی شامل مراحلی از قبیل تسلیم سالانه طرح روش کشت، بازدید از مزرعه و
تسهیلات فرآوری می باشد . بازرسان تایید می کنند که آیا عملیات کشاورزی ارگانیک از قبیل
مدیریت درازمدت زمین کشاورزی، جداسازی مزراع ارگانیک از مزارع رایج و نگهداری اسناد توسط
کشاورز انجام می شود یا خیر . مراحل بازرسی شامل بررسی روشهای کنترل آفات، حمل و ذخیره
عناصر، نگهداری اسناد و حسابرسی می باشد . به منظور رعایت عدم استفاده از عناصر مصنوعی یا مواد
نگهدارنده مواد غذایی ، فراوری مختصری بر روی موادغذایی ارگانیک انجام می شود . لازمه دریافت
گواهی ارگانیک ، عدم کاربرد مواد شیمیایی مصنوعی ، عناصر یا مواد غذایی بدست آمده از مهندسی
ژنتیک می باشد.
قوانین و استانداردهای بین المللی
درحال حاضر در زمینه تولید محصولات کشاورزی ارگانیک دو استاندارد بین المللی مطرح هستند.
1 – مجموعه قوانین راهنمایی غذایی(CAG)
2 – فدراسیون بین المللی جنبش های کشاورزی ارگانیک( (IFOAM
برخی استانداردهای ملی نیز وجود دارند که دارای اهمیت اند ازقبیل قوانین جامعه اقتصادی اروپا و استاندارد پارلمان کشاورزی ایالت متحده امریکا
مجموعه قوانین راهنمای غذایی(CAG)
این قانون توسعه و ترویج کشاورزی ارگانیک را منوط به کلیه مراحل تولید، فرآوری، برچسب زنی و بازاریابی برای تولیدات به شیوه ارگانیک می کند کشاورزی ارگانیک با این نگرش کلی یک سیستم مدیریتی را تشکیل می دهد که به سلامتی اکوسیستم، چرخه سیستم و فعالیت های بیولوژیکی خاک کمک می کند اما یک راه حلی قطعی برای کاهش آلودگی زیست محیطی نمی باشد و در عین حال برپایه محدودیت استفاده از نهادهای خارجی همچون کودهای شیمیایی و آفت کش ها بنا نهاده شده است ، و بکارگیری این روش باعث کاهش آلودگی منابع آب وخاک می گردد.
فدراسیون بین المللی جنبش های کشاورزی ارگانیک( (IFOAM
طبق این قانون کشاورزی ارگانیک برپایه امنیت غذایی، تغذیه مناسب، رفاه حیوانات وعدالت اجتماعی پایه گذاری شده و کشاورزی ارگانیک تنها مختص محصولات زراعی و باغی نبوده بلکه چارپایان وآبزیان را نیز در بر می گیرد.
:عوامل موثر بر شرایط مزرعه
چندین فاکتور بر شرایط اقتصادی مزرعه تاثیرگذار است. این فاکتورها از مزرعه ای به مزرعه دیگر و از کشوری به کشور دیگر متفاوت است.به هر حال تجزیه و تحلیل پتانسیل اقتصادی مزرعه به منظور کاهش خطرات احتمالی و همچنین پیشگیری از یاس و ناامیدی کشاورزان لازم است.بطور کلی تغییرات عمده ای دریک مزرعه برای تبدیل شدن به مزرعه ارگانیک لازمست که قسمت عمده آن کاهش ریسک اقتصادی است.
مصرف کننده محصول ارگانیک دارای ویژگی های زیر است:
موقعیت و محل : مصرف کنندگان محصولات ارگانیک درنواحی شهری به خصوص شهرهای بزرگ زندگی می کنند. رفتارخریداران: مصرف کنندگان به هنگام خرید غذا به عواملی همانند کیفیت، منشاء و روش های تولید محصول اهمیت می دهند . جمعیت: مصرف کنندگان محصولات ارگانیک به طور عمده تحصیل کرده و به طبقات اجتماعی متوسط رو به بالا تعلق دارند. قدرت خرید: این مصرف کنندگان در طبقات و گروه های با درآمد متوسط و با قدرت خرید تقریبا" بالا جای دارند. با توجه به آن که بیشتر جمعیت کشورهای صنعتی را طبقات اجتماعی تحصیل کرده و متوسط تشکیل می دهند و سطح اطلاعات آنها در خصوص مسائل بهداشتی و غذایی بالاست، بنابراین سطح فروش محصولات ارگانیک دراین کشورها بالا خواهد بود.
تقاضا برای مواد غذایی زیستی، به سرعت رو به افزایش است. این رشد فزاینده باعث نوسان قیمت در بازار شده است. صنعت زیستی هنوز در حال گسترش است و زیر ساخت های نظام های حمل و نقل، عمده فروشی و توزیع در مراحل اولیّه شکل گیری است. برخی کشاورزان کنترل بازار را در اختیار دارند. کشاورزان اگر بخواهند از ما به التفاوت قیمت برای محصولاتشان استفاده کنند، باید محصولی با کیفیت بالا تولید نمایند که این امر مستلزم اقدامات زیادی است.
بازار
حفاظت خاک بعنوان یک موجود زنده بعنوان یکی از اصلی ترین هدف ها در کشت ارگانیک مد نظر قرار می گیرد. بطوریکه سایر عوامل و نهادها باید به گونه ای باشد که در دراز مدت سبب حاصل خیزی بیشتر خاک و احیای اکوسیستم زنده آن گردد. اقداماتی که در کشاورزی ارگانیک انجام می شود به قرار زیر است:
کشت مخلوط
کود سبز
مالچ های زیستی
تناوب زراعی
شخم کم عمق
استفاده از عناصر غذایی مکمل های مجاز
استفاده از بقایای گیاهی و دامی
تغذیه موجودات مفید خاکزی مانند کرم خاکی
گیاهان پوششی
پودر سنگهای سیلیکات برای قلیایی سازی خاک
اقدامات لازم
مدیریت آفات و بیماریها:
– کنترل بیولوژیکی – تناوب زراعی – کشت مخلوط – کمربندهای حفاظتی – کشت گیاهان تله – مدیریت علفهای هرز – گیاهان مانع – حفظ موازنه عناصر غذایی – گزینش واریته مناست با شرایط منطقه – بذر پاک – حذف گیاهان بیمار – استفاده از مواد طبیعی برای کنترل پاتوژن ها – تاریخ کاشت مناسب
مدیریت علفهای هرز
– تناوب زراعی و کشت مخلوط – محصولات علوفه ای چند ساله – آللوپاتی – انتخاب گیاه زراعی مناسب – مدیریت گیاه زراعی(تاریخ کاشت، عمق کاشت،تراکم و …) -کنترل مکانیکی و استفاده از شعله
مقایسه انرژی ورودی در کشاورزی رایج و ارگانیک:
مقایسه انرژی ورودی در کشاورزی رایج و ارگانیک برای بعضی محصولات زراعی نشان داد در تمامی محصولات بررسی شده انرژی وارد شده به کشاورزی رایج بسیار بیشتر از سیستم ارگانیگ است. که این امر خطرات زیست محیطی بسیاری که توسط سیستم رایج اکوسیستم را تهدید می کند را نمایان
می سازد
مقایسه کشاورزی ارگانیک و رایج از نظر حفاظت از خاک
محتوی کربن خاک در صورتی که تناوب مورد کشت برای سیستم زراعی بصورت غله و علوفه تکرار شود و با کود دامی تغذیه شده است بسیار بیشتر از سیستم های دارای کود دهی شیمیایی و بدون کود است. طبق تحقیقات اتون(2003) در کشاورزی ارگانیک مقدار کربن و مواد معدنی و حشرات سودمند مانند کرم خاکی و ریزاندامگان(میکروارگانیسم ها) در خاک بسیار بیشتر از کشاورزی رایج است
استفاده از علف کش ها، آفت کش ها و کودهای شیمیایی
استفاده از فرآورده های ژنتیکی در هر شکل (از قبیل بذر، مایه تلقیح بذری، غذای دام و غیره)
استفاده از فاضلاب شهری به منظور اصلاح خاک
دگرگونی های ژنتیکی
ممنوعیت ها
بررسی پتانسیل های توسعه کشت ارگانیک در ایران
ایران از لحاظ توسعه کشت ارگانیک دارای توان های بالقوه ای می باشد که در صورت توجه به این توانها و رفع موانع می توان در سالهای آتی شاهد رشد این نوع کشت در کشورمان باشیم .
پتانسیل های توسعه کشت ارگانیک در ایران به این شرح هستند :
1- کوچک بودن اندازه مزارع کشاورزی
یکی از مشخصه های کشاورزی ارگانیک این است که این نوع کشت در اراضی زراعی کوچک بهتر عمل
می کند به این دلیل آن که هر چه اندازه مزارع بزرگتر باشد تعاملات ا کوسیستم کشاورزی پیچیده تر شده
و مدیریت مزرعه دشوارتر می گردد. اما در مزارع کوچک امکان کنترل عوامل از سوی کشاورز بیشتر بوده
و او می تواند با رعایت اصول کشت ارگانیک در آمد خوبی از مزرعه کسب کند .
از آنجا که کوچک بودن اندازه مزارع برای انجام کشاورزی ارگانیک یک فرصت محسوب می شود، بخش
کشاورزی ایران می تواند از خرد بودن اراضی کشاورزی کشورمان به عنوان یک عامل مثبت در راستای
توسعه کشت ارگانیک استفاده نماید.کشاورزان خرده پا می توانند با تکیه بر کشاورزی ارگانیک نسبت
به کشاورزی مکانیزه و سنتی از قطعه زمین کوچک خود درآمد بیشتری کسب کنند.
2- وجود نیروی کار مناسب
در مقایسه با مزارع کشاورزی رایج، در مزارع ارگانیک به نسبت از نیروی کار، چه به صورت نیمه
وقت یا تمام وقت، بیشتر استفاده می شود در کشورهای توسعه یافته که از لحاظ نیروی کار کشاورزی دچار مشکل هستند،این موضوع به صورت یک معضل است اما درکشوری که بیکاری یک معضل بزرگ می باشد، نیاز به نیروی کار بیشتر در کشاورزی ارگانیک یک فرصت محسوب می شود. در صورت توسعه کشت ارگانیک در مناطق روستایی و به دلیل نیاز به نیروی کار بیشتر در آن، این نوع کشت ، می تواند نقش مهمی در جلوگیری از مهاجرت جوانان روستائی به شهرها و اشتغال آنان در بخش کشاورزی داشته باشد .
3- وجود توان بالقوه در زمینه تولید برخی محصولات ارگانیک
به لحاظ مصرف کم سم و کود بر روی برخی محصولات کشاورزی، ایران از لحاظ تولید ارگانیک
این محصولات دارای پتاسیل است . محصولاتی از قبیل خرما ، انجیر ، انگور و انار محصولاتی هستند استفاده از سموم بر روی انها در ایران بسار محدود است ..
4- وجود نظام بهره برداری دهقانی
حدود 80 درصد اراضی ایران اراضی خرده مالکی تشکیل می دهد .خردی و پراکندگی اراضی مانع از بکارگیری و استفاده صحیح و مناسب از روش های علمی و فنون نوین کشاورزی است . با توجه به موارد فوق در مورد نظام بهره برداری غالب درایران به این نکته پی می بریم که کشاورزان خرده مالکی ایران دارای مزیت نسبی در تغییر مسیر به سمت کشاورزی ارگانیک هستند . به دلیل اینکه فنون بکار رفته در کشاورزی ارگانیک بسیار شبیه به کشاورزی سنتی و معیشتی است که در حال حاضر کشاورزان ما مشغول به آن هستند . با این تفاوت که در کشاورزی ارگانیک ، کشاورزان سنتی ما بایستی رویکرد بازار داشته باشند و محصولات خود را از حالت معیشتی و خود مصرفی خارج کنند . از سوی دیگر آنها باید از تکنولوژیها و فنون جدید استفاده کنند تا بتوانند از قطعه زمین کوچک خود درآمد بیشتری کسب نمایند.
5- افزایش تمایل مصرف کنندگان به مصرف محصولات سالم و بهداشتی
قشر متوسط فرهنگی ایران دریافته است که افزایش مرگ و میر ناشی از سرطان و مسمومیت های
غذایی، ناشی از افزایش باقیمانده سموم در محصولات کشاورزی است . کشور ما بارها با مرجوع شدن
کالاهایی که دارای باقیمانده بیش از حد سموم هستند روبرو شده است .تولید محصولات ارگانیک
آگاهی عمومی را در مورد جایگزین هایی که برای تولیدات غذایی رایج وجود دارد ، افزایش داده است .
تمایل فزاینده مصرف کنندگان به مصرف مواد غذایی بهداشتی ، پتانسیل مثبتی برای تولید کنندگان و
کشاورزان خواهد بود تا در آینده با اطلاع از روندهای بازار نسبت به کشت ارگانیک اقدام نمایند.
تا زمانیکه مصرف کننده ایرانی تمایلی برای مصرف مواد غذایی ارگانیک نداشته باشد ،
بازار داخلی این محصولات رشدی نخواهد داشت.
بررسی مشکلات و تنگناهای توسعه کشت ارگانیک در ایران
-1 عدم وجود مراکز صدور گواهی
گواهی ارگانیک ، اشاره دارد به آن گروه از محصولات کشاورزی که مطابق با استانداردهای واحد ،
پرورش یافته و فراوری گردیده اند. امروزه در جهان ارگانهای دولتی و بخشهای خصوصی بسیاری برای استاندارد کردن و گواهی کردن محصولات ارگانیک به وجود آمده اند .
درایران چنین مراکزی وجود ندارد و در صورت توسعه کشت ارگانیک در آینده این مشکل به صورت یک چالش بروز خواهد کرد . زیرا در صورت گواهی شدن محصولات ارگانیک ایران توسط مراکز صدور گواهی غیرایرانی ، بیشتر درآمد حاصل از فروش محصولات ارگانیک عاید آنان خواهد شد و کشاورزان ارگانیک ایران درآمد زیادی کسب نخواهند کرد.
2- عدم حمایت دولتی از کشاورزان ارگانیک
به دنبال استقبال جهانی از کشاورزی ارگانیک، دولت های حاکم بر این کشورها نیزهمواره در صدد حمایت از این نوع کشاورزی بوده اند . از جمله این حمایت ها، پرداخت یارانه، تخصیص وام های بلند مدت، احداث مراکز تحقیقاتی به منظور پیشبرد کشاورزی ارگانیک و بازاریابی می باشد. امروزه با رشد شگفت انگیز کشاورزی ارگانیک درآمریکا، اروپا و ژاپن به منظور افزایش قابلیت رقابت یارانه هایی برای انتقال از کشاورزی رایج به کشاورزی ارگانیک پرداخت می شود .
این یارانه ها باعث رشد هر چه بیشتر این نوع کشاورزی شده یارانه ها در دوران سخت انتقال حدودا سه سال یعنی زمانی که میزان برداشت محصول به علت قطع وابستگی زمین به کودهای شیمیایی کاهش می یابد و زمانی که محصولات ارگانیک نمی تواند سودآور باشد یا هنوز منتظر دریافت گواهی هستند، به کشاورز بسیار کمک می کند.در ایران چنین حمایت هایی وجود ندارد.
جمع بندی
کشاورزی ارگانیک سیستمی است که در صورتیکه از طرف مردم و دولت و نهادهای غیر دولتی به آن توجه شود می تواند منجر به حفاظت و حاصلخیزی خاک در بلند مدت و همچنین سلامت و تولید بالای محصولات گیاهی و دامی، بالابردن کیفیت و اهمیت غذایی، اثرات مثبت اجتماعی، بازار مناسب و صرفه اقتصادی گردد.
با تشکر از توجه شما