5/8/2025
1
به نام خدا
مدیریت دانش و نقش آن در سازمان
5/8/2025
2
5/8/2025
3
فرایندی است که طی آن سازمان به تولید ثروت از دانش یا سرمایه فکری خودمی پردازد مدیریت دانش یعنی استفاده خلاق، موثر و کارآمد از کلیه دانش ها و اطلاعات در دسترس سازمان به نفع مشتری و در نتیجه به سود سازمان مدیریت دانش استفاده از تجربه و دانش فردی و جمعی از طریق فرایند تولید دانش، تسهیم دانش و بکارگیری آن به کمک فناوری به منظور دستیابی به اهداف سازمان (بقایی نیا، 1386) مدیریت دانش بکارگیری سرمایه فکری برای تفوق سازمان در رقایت با سازمان های همتا، همچنین پاسخ های نوآورانه ای برای چالش های جدید و اهرمی برای عمل و یک میانجی است (علاقه بند،1382) مدیریت دانش بعنوان جمع آوری، توز یع و استفاده کارا از منابع دانش تعر یف شده است
5/8/2025
4
مدیریت دانش
مدیریت دانش به عنوان مجموعه ای از رویه ها، ز زیرساخت ها و ابزارها ی فنی و مدیریتی است که در جهت خلق، تسهیم و بکارگیری اطلاعات و دانش در درون و بیرون سازمان ها طراح ی شده اند (بون فور، 2003). مرکز بهره وری و کیفیت آمریکا، مدیریت دانش را فرایند گسترده کسب، سازماندهی، انتقال و استفاده از اطلا عات در سازمان می داند. تعاریفی که سایر نظریه پردازان از مدیریت دانش ارائه می نمایند ما را در شناخت هر چه بیشتر آن یاری می رساند.
5/8/2025
5
کارلس آرمسترانگ: مدیریت دانش فعالیتی سازمانی است که هدف از آن بوجود آوردن محیطی اجتماعی و فنی است که بتوان در آن محیط دانش تولید کرده و آن را با دیگران تقسیم نمود.
لاری پروساک: مدیریت دانش تلاشی برای آشکار نمودن دارایی پنهان در ذهن اعضا و تبدیل این دارایی پنهان به یک دارایی سازمانی تا همه کارکنان سازمان به این دارایی دسترسی داشته باشند.
5/8/2025
6
هربرت سنت آنگو: مدیریت دانش یعنی ایجاد نوعی ارزش از دارایی های پنهان سازمان; ما زمانی به این هدف دست می یابیم که برای افراد ارزش قائل شویم و توانائی های آنها را برای تولید و جمع آوری و مبادله دانش افزایش دهیم.
توماس دوپورت: مدیریت دانش عملیات کشف، سازماندهی، خلاصه کردن و ارائه اطلاعات است به شکلی که معلومات کارکنان را بهبود بخشد.
5/8/2025
7
مدیریت دانش، مدیریت دانایی یا مدیریت اندوخته های علمی : Knowledge management به معنای در دسترس قرار دادن نظام مند اطلاعات و اندوخته های علمی است، به گونه ای که به هنگام نیاز در اختیار افرادی که نیازمند آنها هستند، قرار گیرند تا آنها بتوانند کار روزمره خود را با بازدهی بیشتر و موثرتر انجام دهند. مدیریت دانش شامل یک سری استراتژی و راهکار برای شناسایی، ایجاد، نمایندگی، پخش و تطبیق بینش ها و تجارب در سازمان می باشد. برنامه اجرایی مدیریت اندوخته های علمی بر این دو جزء اصلی بنا می شود. ازآنجا که تحقیقات کاربردی در حوزه مدیریت دانایی نسبتاً جدید است، در این خصوص تعریف خاص و دقیقی که مورد قبول محققین قرار گیرد وجود ندارد. آنچه مسلم است آن که می توان با آشنایی با تعاریف گوناگون، ابعاد و مصادیق این امر را بیشتر شناخت و آن را بهتر به کار گرفت.
5/8/2025
8
مقدمه
یکی از شاخه های فرعی اقتصاد دانش است؛ مدیریت دانش، کاملاً یک روش جدید مدیریت را معرفی می کند. این مفهوم بر تبدیل موهبتهای عقلانی کارکنان و سازماندهی نیروهای سودمند درونی اعضاء کارکنان – نیروی رقابت و ارزش جدید- عمل می کند. مدیریت دانش بر پیوند اطلاعات با اطلاعات، اطلاعات با فعالیت ها و اطلاعات با فرد- برای تحقق اشتراک دانش (از قبیل دانش ضمنی و دانش صریح) توجه دارد؛ و با مدیریت اطلاعات کاملاً متفاوت است. کارکردهای سنتی کتابخانه؛ گردآوری، پردازش، اشاعه، ذخیره سازی، بهره برداری از اطلاعات مدرک به منظور فراهم آوردن خدمت برای جامعه است. در دوره اقتصاد دانش، کتابخانه به عنوان گنجینه دانش بشری، سهیم شدن در پیشرفت دانش و حلقه ارتباطی مهم در زنجیره پیشرفت دانش خواهد بود.
5/8/2025
9
تحقیق در ادبیات مدیریت، نشان می دهد که هیچ تعریف مورد توافقی از مدیریت دانایی وجود ندارد. تعاریف عمدتاً بر قابلیت های سازمانی در خصوص تولید ثروت از دارایی های دانایی مدار متمرکز هستند؛ و نقش مدیریت دانایی، اکتساب، جمع آوری و استفاده از دانایی فنی سازمانی و درس های آموخته شده است.
5/8/2025
10
تعریف مدیریت دانایی
مدیریت دانش، یعنی مدیریت فعالیت های دانشی؛ مدیریت دانش یعنی مدیریت اذهان و مستندات. مدیریت دانش فراتر از انجام فعالیت های دانشی است. مدیریت دانش لایه ای فراتر از فعالیت های دانشی بوده و متمرکز بر اهداف و راهبردهایی است که فعالیت های دانشی را بهبود دهد. فعالیت های خلق، اشتراک، بهره برداری و … فعالیت های دانشی هستند که باید مدیریت شوند. به عنوان مثال اشتراک دانش، جز مدیریت دانش نیست، بلک موضوع مدیریت دانش است. نقش مدیریت دانش، بهبود اشتراک دانش است، نه انجام آن.
5/8/2025
11
مفهوم مدیریت دانش
مدیریت دانش، مدیریت طیف وسیعی از فعالیتهای است که برای مبادله، خلق یا ارتقای سرمایه های فکری در سطح کلان به کار می رود. مدیریت دانش طراحی هوشمندانه فرایندها، ابزار، ساختار و غیره با قصد افزایش، نوسازی، اشتراک یا بهبود استفاده از دانش است که در هر کدام از سه عنصر سرمایه فکری یعنی ساختاری، انسانی و اجتماعی نمایان می شود. مدیریت دانش فرایندی است که به سازمانها کمک می کند تا اطلاعات و مهارتهای مهم را که بعنوان حافظه سازمانی محسوب می شود و به طور معمول به صورت سازماندهی نشده وجود دارند، شناسایی، انتخاب، سازماندهی و منتشر نمایند.
5/8/2025
12
مدیریت دانش بزرگ (Big KM): مدیریت دانش بزرگ دربارهٔ برنامه های مدیریت دانش در مقیاس بنگاه اقتصادی است که با یک استراتژی بالا به پایین شروع می شود و به دنبال دستیابی به دورترین نقاط یک سازمان می باشد مدیریت دانش کوچک (Little KM): این نوع مدیریت دانش درباره کاربرد سریع روش های مدیریت دانش برای مسائل کسب و کار به طریقی است که موجب ایجاد درک و حس شود مدیریت دانش شخصی (Personal KM): این مدیریت دانش دربارهٔ توسعه آگاهانه منش ها و عادت ها برای شناسایی، مکان یابی و پردازش دانش و اتصالات شخصی است.
5/8/2025
13
سه نوع مدیریت دانش وجود دارد
اگر میدانستیم که چه چیزهایی را نمی دانیم ، موفقیتی صد چندان داشتیم .
دانش می داندکه چه چیزهایی را نمی داند .
کسی خردمند و بابصیرت است که مطالب مفیدی را بداند نه مطالب زیادی را .
فناوری با تغییری که در منطق رقابت بوجود می آورد یگر نمی تواند بعنوان منبعی پایدار برای رسیدن به میت رقابتی مطرح باشد .
دانش برخلاف اطلاعات به باورها و اعتقادات و عهدات مربوط است .
عوامل نامعلومی که باعث رشد و افزایش ارزش کالا و خدمات می شوند متنی بردانش اند .
5/8/2025
14
مدیریت دانش – معرفی
دانش برخلاف داده ها و اطلاعات شامل قضاوت نیز می شود .
دانش دارای قابلیت حرکت در مسیر عکس خود است و به داده تبدیل می شود .( دانش زدایی بدلیل حجیم شدن دانش )
دلیل ارزشمند بودن دانش ، عملی تر بودنش در مقایسه با داده و عملیات است .
دانش از اطلاعات و اطلاعات از داده ریشه می گیرد .
تبدیل اطلاعات به دانش بعهده خود بشر است .
دانش برخلاف محصولات جدید و کارایی ، می تواند موجب مزیت پایدار باشد .
5/8/2025
15
مدیریت دانش – معرفی
فقط منابع دانش ، تفکرات دارای استعداد نامحدودی برای رشد هستند .
بر خلاف سرمایه های مادی ، ارزش سرمایه ای دانش با استفاده ای که از آن می شود افزایش می یابد .
دسترسی به دانش ارزشمند بوده و ارزش آن با افزایش دسترسی بالا می رود .
عدم انتشار دانش موجب دوباره کاریها و استفاده از راه حلهای تکراری برای مشکلات تکراری است.
فناوری اطلاعات تنها وسیله ای برای تبادل دانش است و سازنده دانش نیست .
5/8/2025
16
مدیریت دانش – معرفی
بزودی دیگر شرکتها نمی توانند انتظار داشته باشند که تولیدات و خدمات که قبلا باعث موفقیت آنها شده بود در آینده نیز زمینه ساز ادامه حیات آنها گردد .
باید از هوش انسانها استفاده کرد .
شرکتها بطور روزافزون برپایه دانسته های خود از یکدیگر فاصله می گیرند .
سازمان براثر تعامل با محیط خود اطلاعاتی را جذب و آن را به دانش تبدیل می کند .
پذیرش مبادلات دانش منجر به ظهور راهبردهایی شده که قدرت این بازار را افزایش می دهد .
تحریفات مانع از جریان دانش می شوند .
5/8/2025
17
مدیریت دانش – معرفی
جستجوگری دانش بخش مهم فعالیت مدیران را تشکیل میدهد و حدود 20 درصد کار مدیران صرف جستجو برای کسب دانش و پاسخ به درخواست آن می شود .
مدیران 3/2 دانش خود را از طریق تلفن و گفتگوی رودررو بدست آورده و تنها 3/1 را با مراجعه به اسناد و مدارک بدست می آورند .
مهمترین عامل ناکارآیی مدیریت دانش ، روشن نبودن شیوه پرداخت به افرادی بوده که عرضه کننده دانش خود هستند .
خط تولید انسانی در مقایسه با خط تولید روباتها بازدهی بیشتر داشته است .
مدیریت دانش ، پیش از پرداختن به “صلاحیت های محوری“ ، “سازمان یادگیر“ ، “سامانه های هوشمند” ، و “تمرکز راهبردی “ مطرح می باشد .
5/8/2025
18
مدیریت دانش – معرفی
برای کسب موفقیت در اقتصاد دنیای کنونی و آتی ، به چیز ی بیش از دستیابی اتفاقی و ناآگاهانه به دانشی یکپارچه نیاز دارند .
قدرت کنونی دانش برای سازماندهی ، گزینش ، مطالعه و داوریها ، عمدتا از باورها و اعتقادات سرچشمه می گیرند نه از اطلاعات و منطق .
هنوز با مدیریت ارزش افزوده اطلاعات و دانش شرکتهای خود آشنا نیستیم .
مدیران به بصیرت بیش از اطلاعات نیاز دارند .
5/8/2025
19
مدیریت دانش – معرفی
دلایل طرح مدیریت دانش :
– رقابت جهانی
– نهضت کیفیت خواهی – ناکارآیی مفاهیم مدیریتی عرضه شده برای جلب مشتری
– نهضت کوچک سازی سازمانها
– ناتوانی اطلاعات در ایجاد رفتار،عقاید ، هم افزایی های خلاق و فرآیندهای نوین
– نیاز به مدیریت ارزش افزوده اطلاعات و دانش در شرکتها
– تاثیر دانش آفرینی در توان پایایی سازمانها
– تاثیر مستقیم در تصمیم گیریهای سازمانی
5/8/2025
20
مدیریت دانش – معرفی
مفهوم داده ، اطلاعات ، و دانش
– داده : رشته واقعیتهای عینی و مجرد در مورد رویدادها ، فاقد معنا ، ولی واقعی ، و انباشته شده بعنوان عناصر موردنیاز برای تصمیم گیری
– اطلاعات : داده های مربوط و هدف دار ، توزیع از طریق شبکه نرم افزاری و سخت افزاری ، معنی دار ، دارای ارتباط و هدف ، قابل تقسیم بندی و محاسبه و اصلاح و خلاصه شدن
– دانش : مخلوط سیالی از تجربیات ، ارزشها ، اطلاعات موجود و نگرشهای کارشناسی نظام یافته و ارایه دهنده چارچوب برای ارزشیابی و بهره گیری از تجربیات و اطلاعات ، بوجود آمده در ذهن
ارتباط داده ، اطلاعات و دانش :
– دانش از اطلاعات و اطلاعات از داده ریشه می گیرد
5/8/2025
21
مدیریت دانش – مفهوم دانش
نحوه گسترش دانش :
با گذشت زمان و از راه تجربیات کسب شده از دوره های آموزشی و مطالعه
خواص دانش :
– ایجاد قابلیت قضاوت
– عملی تر بودن در مقایسه با اطلاعات و داده
– ایجاد سرعت عمل بدلیل ایجاد دسترسی سریع به تخصص موردنیاز
سازماندهی شده براساس باورها و ارزشها
– ایجاد مزیت رقابتی پایدار
– ایجاد همگرایی در تولید ، خدمات و افکار
– بعنوان دارایی سازمان ، با روند افزایشی بدلیل استفاده شدن از آن
تاثیر در اقتصاد متغیر سازمانی
نهفته در اذهان وغیرقابل بیان بطور جزیی یا کلی
– شامل مفاهیم قالبمند و آشکار
5/8/2025
22
مدیریت دانش – مفهوم دانش
عوامل محدود کننده و تاثیر گزار در دانش سازمانی :
– پراکندگی جغرافیایی
– ساختار سازمانی ، بوروکراسی ، تمرکز گرایی و تاکید بر سلسله مراتب
– فرهنگ سازمانی ، باورها و اعتقادات
– عدم استفاده مطلوب از فناوری اطلاعات
– عدم حمایت کافی مدیران ارشد سازمان
– عدم تخصیص منابع کافی
– عدم ایجاد انگیزه در سازمان برای تسهیم دانش
– عدم وجود معیارهای کمی و کیفی برای ارزشیابی برنامه های دانش
– عدم توجه به شبکه های غیررسمی تبادل کننده دانش در سازمان
– انجام مهندسی مجدد در فرایندهای سازمان و تخریب شبکه های رسمی و غیررسمی
– ابهام در قیمت گزاری دانش در سازمان
5/8/2025
23
مدیریت دانش – مفهوم دانش
عوامل محدود کننده و تاثیر گزار در دانش سازمانی ( ادامه ) :
– تعدیل نیروی انسانی و کوچک سازی سازمان
– عدم کمبود فرصت کافی برای امر تبادل اطلاعات و تجربیات
– عدم آشنایی افراد با وسایل و تسهیلات تبادل اطلاعات و تجربیات
5/8/2025
24
مدیریت دانش – مفهوم دانش
عوامل نابسامانی بازار دانش :
– عدم وجود اطلاعات قابل اعتماد و بااهمیت
– ناکافی بودن اطلاعات ، بی اطلاعی سازمان از موقیت خود
– عدم تقارن دانش در سازمان ، عدم وجود دانش کافی در قسمتهای سازمان همزمان با حجم انبوه همان اطلاعات مورد نیاز در قسمتهای دیگر
– محلی بودن دانش ، دریافت دانش از نزدیک ترین محل ممکنه
– عدم شفافیت در شیوه های پرداخت به عرضه کنندگان دانش در سازمان
– بی اعتمادی افراد به یکدیگر ونیز تردید در ارزش دانش
– وجود انحصارها در سازمان
– تحریفات در دانش
5/8/2025
25
مدیریت دانش – مفهوم دانش
راههای مقابله با عوامل نابسامانی و محدودکننده برنامه دانش در سازمان :
– استفاده موثر از فناوری اطلاعات ( محل های تبادل نظر الکترونیکی )
– پذیرش مبادلات دانش بعنوان یک بازار
– ایجاد محل های مناسب برای تبادل اطلاعات مانند فوروم ، تالار گفتگو، و نمایشگاههای مشارکت
– ایجاد انگیزه کافی برای تشویق افراد در شرکت در امر تبادل دانش
– بسترسازی مناسب فرهنگی
– حمایت مدیریت ارشد سازمان
5/8/2025
26
مدیریت دانش – مفهوم دانش
کسب دانش :
– یافتن منبع مناسب دانش مورد نیاز
– ارزش گزاری مناسب برای دانش مورد نیاز
– خرید دانش از افراد یا سازمانها ، بعنوان مستقیم ترین وسیله کسب آن
– خلق دانش از دانش کسب شده
– اجاره بجای خرید ، مانند ارتباط صنعت با دانشگاهها و یا مشاوره
منابع متعهد :
– ایجاد واحدها و گروههای مخصوص دانش آفرینی مثل واحد تحقیق و توسعه(دارای منافع دردرازمدت)
همجوشی :
– گردهمایی افراد با دانش و تجربیات متفاوت ، لازم برای خلق دانش
– منجر به بروز پیچیدگی ها و تضادها بدلیل همکاری افراد مختلف در پروژه مشترک
– لزوم تخقق همکاری افراد بوسیله ایجاد دانشی مشترک
– ایجاد تعهد کافی در افراد
5/8/2025
27
مدیریت دانش – دانش آفرینی در سازمان
همجوشی ( ادامه ) :
– شناخت دانشها و دانشکاران کلیدی
– شناخت استعدادهای نهان
– مثبت تلقی کردن تفاوتها
– ایجاد انگیزه در افراد و نیز معیارهای ارزشیابی مناسب
سازگاری :
– آرامش و موفقیت بعنوان دشمن نوآوری و تشویق کننده برای مقاومت در برابر تغییر
– مشاهده پیرامون و ارزیابی بطور مداوم
– القا قریب الوقوع بودن بحران برای زنده نگهداشتن روحیه نوآوری مستمر
توجه به ظرفیت سازمان برای تطابق با تغییرات و ایجاد چالاکی مناسب
ایجاد انعطاف پذیری و استفاده از توانایی ها و منابع
شبکه ارتباطی دانش :
– توجه به وجود شبکه های غیررسمی در سازمان علاوه بر شبکه های رسمی
5/8/2025
28
مدیریت دانش – دانش آفرینی در سازمان
هدف :
– گنجاندن دانش سازمان در قالبهایی برای تسهیل دسترسی افراد
– مشهود ، و قابل انتقال و درک ساختن دانش
– عملی کردن بهره گیری از دانش
– جهت برآوردن نیاز دانش به ساختمندی
شناسایی ضعفها و کمبودهای دانش و منطق موجود که منتهی به تصمیم گیریهای ضعیف می شوند
اصول :
توجه به هدفهای تجاری موردنظر، که قالب بندی برای آنها انجام می شود
– شناسایی دانشهای موردنیاز
– شناسایی فایده و ارتباط دانش با هدفها ، و قالب بندی دانش براین مبنا
یافتن وسیله مناسب برای قالب بندی و توزیع دانش
– شناسایی موارد استفاده از دانش – حتی ثبت وضبط طرحهای شکست خورده قبل برای موفقیتهای آینده
شناسایی منشا و منابع دانش
– طراحی نقشه دانش بعنوان بخش مهم قالب بندی دانش
– شامل : دسته بندی ، تشریح ، مدل سازی ، الگو برداری ، شبیه سازی و گنجاندن در قوانین و دستورالعملها
5/8/2025
29
مدیریت دانش – قالب بندی و هماهنگی دانش
انواع دانش :
– صریح ، کلی ، مبتنی بر قوانین
– مکتوم ، غنی ، پرورش یافته : کسب شده به مرور زمان ، گنجانده شده در ذهن ، غیر قابل گنجایش دراسناد و مدارک ، غیرقابل تمیز بودن قوانین آن از الگوهای رفتار فردی ،در اثر تمرین و تجربه و غیرقابل عرضه : برقراری ارتباط با افراد دارای این دانش کارسازتراز قالب بندی ومکتوب نمودن این دانش است .
نقشه دانش :
منبع دانش نیست
نشانی محل مراجعه برای کسب دانش درسازمان و راههای دسترسی
عدم قابلیت نمودارسازمانی برای تعیین راههای دسترسی در مقایسه با نقشه دانش
عبور از مرزهای قراردادی سازمان برای طرح نقشه دانش
عدم انعکاس واقعی مهارتها و تخصصها در عناوین شغلی و شرح وظایف
وجود اطلاعات پراکنده و غیرمستند
پیچیدگی در اثر پیچیدگی ساختار دانش
وضوح و روشنی هدف ، دقت ، قابلیت دسترسی و سهولت استفاده ، بعنوان خصوصیات نقشه خوب
بعد سیاسی داشته و مدارک سیاسی سازمان تلقی می شود
5/8/2025
30
مدیریت دانش – قالب بندی و هماهنگی دانش
عوامل اصلی پروژه دانش :
– طراحی چارچوب برای سطوح و انواع توانمندیهای دانش
– تعریف دانش موردنیاز برای انجام کارها
طبقه بندی عملکردی کارکنان کارهای خاص برحسب توانمندیهای دانش
تحقق توانمندیهای دانش در سامانه ای قابل دسترس
– پیوند چارچوب دانش به برنامه های آموزشی
ساختار دانش :
متشکل از چهار سطح برای ارزیابی توانایی های کارکنان شامل :
1) دانش شالوده برای ورود به بازار
2) دانش محلی منحصر بفرد : مهارتهای پیشرفته مربوط به یکنوع کارخاص
3) دانش کلی سازمان : مربوط به کلیه کارکنان شاغل در فعالیت های مشابه یا سازمان خاص
4) توانایی های همگانی کارکنان در سراسر سازمان : مربوط به کلیه فعالیت های سازمان
هر سطح شامل یک بخش آشکار و یک بخش نهفته
5/8/2025
31
مدیریت دانش – قالب بندی و هماهنگی دانش
ساختار دانش ( ادامه ) :
مهارتها در این چهار سطح توانمندی شامل :
1) مقدماتی
2) کاربردی
3) رهبری
4) تخصصی
تقسیم بندی هرکار برحسب توانمندی دانشی مورد نیاز
ارزشیابی کارکنان بر اساس دانش ارایه داده در حین کار
حاصل فرایند این ارزشیابی : نقشه دانش قابل دسترس کل شرکت
نقش فناوری اطلاعات در نقشه دانش و دسترسی به دانش مورد نیاز شامل :
– شبکه ها و برنامه های تحت اینترنت و اینترانت (وب و لوتوس نوتز)
5/8/2025
32
مدیریت دانش – قالب بندی و هماهنگی دانش
5/8/2025
33
ساختار دانش ( ادامه ) :
– HR کمپانی های Peoplesoft و SAP برای ثبت مهارتها و دانش و تخصص موردنیاز و موجود
HR برنامه های شرح حال محور Peoplesoft که با جستجو در شرح حالها ، نامزد مناسب برای هر کار را با تخصص موجود و مورد نیاز پیدا کند
سامانه عامل موفقیت : شامل عوامل موفقیت سازمان یعنی دانش ، تخصص ، توانایی ، رفتار ، و تطابق آنان با متاضیان کار و نیز ارزشیابی
مهارت یاب در بخش IT : برای ارزشیابی کارکنان بر اساس تخصص و برپایه فناوری اطلاعات و ایجاد سیمای تخصصی کارکنان
بانک اطلاعاتی کارکنان : براساس آنچه که انجام میدهند(تمام برنامه نویسان زبان C )
پویا بدلیل تغییر قواعد ، عوامل موثر و رویه ها که تغییر مداوم مدلها را نتیجه میدهد
5/8/2025
34
مدیریت دانش – قالب بندی و هماهنگی دانش
ساختمند سازی دانش :
سنجش متغیرهای کلیدی
سنجش اصطکاکهای کند کننده جریان حرت و استفاده از دانش
شناسایی متغیرهای تحت تاثیر اقدامات مدیریت
نتیجه : موجودی و انباری از دانش اساسی و اصلی پدید آورده که تضمین کننده در دسترس بودن پیوسته دانش نیست
تلاش برای جذب دانش نامشهود از طریق : انتقال از فردی به فرد دیگر ( شاگرد – استادی ) و استفاده از روش حکایات و روایات بعنوان تسهیل کننده انتقالهای پیچیده اند ( فیلم و سخنرانی )
قانونمندی دانش موجب تسهیل ساختمند سازی
سامانه های کاردان و سامانه های هوشمند ، مورد استفاده برای قالب بندی دانش
پایگاه اطلاعاتی برای دانش ساختمند ، و وب و لوتوس نوتز برای دانش نامنظم
– کاری همچنان در حد توانایی بشر
5/8/2025
35
مدیریت دانش – قالب بندی و هماهنگی دانش
عوامل انتقال دانش :
استخدام افراد باهوش و تخصص
ایجاد فرصت کافی برای گفتگو و انتقال دانش
موانع و عوامل محدود کننده :
پراکندگی جغرافیایی
اندازه سازمان و ساختار سازمانی
ساختار منابع انسانی
– فرهنگ و ارزشها
5/8/2025
36
مدیریت دانش – انتقال دانش در سازمان
راهبردهای انتقال دانش :
انتقال خلق الساعه دانش : عامل کسب موفقیت برای سازمان ، علاوه بر انتقال ساختمند شامل راهبردهای انتقال خلق الساعه نیز می باشد
تاکید برروی نقش مسیولان و ماموران ویژه در تحقیقات و آموزش ، و ایجاد انگیزه در آنان
استفاده از IT
انتقال افراد صاحب دانش از مرکزی به مرکز دیگر
ایجاد امکان جذب دانش به این افراد و شرکت در خلق دانشی نو
ایجاد فرصت کافی به این افراد برای انتقال دانش از راههای ممکن
ایجاد اعتماد چند جانبه ، وجوه و زبان و فرهنگ مشترک
شناسایی ارزشهای ارتباطات الکترونیکی و رودررو
سازگاری روش انتقال با فرهنگ سازمان
نمایشگاههای دانش و عرصه های آزاد مبادلات
– تسهیل دسترسی های تصادفی
دانش مشهود با مکتوب نمودن و پایگاههای اطلاعاتی ، و دانش نامشهود با روابط انسانی ( از ارشد )
– نیاز به تحلیل گری
5/8/2025
37
مدیریت دانش – انتقال دانش در سازمان
راهبردهای انتقال دانش ( ادامه ) :
ایجاد مجموعه ای از وظایف و مهارتها در زمینه دریافت ، توزیع و استفاده از دانش
ایجاد شان و احترام برای افراد صاحب دانش
شناسایی افراد تیزهوش و کنجکاو و دانش طلب بدلیل دارا بودن توانایی خلق ، تسهیم و استفاده از دانش
ساختار مسطح سازمانی
5/8/2025
38
مدیریت دانش – انتقال دانش در سازمان
سرعت یا قوام :
سرعت :
– عوامل گفته شده تا کنون موجب سرعت حرکت و انتقال دانش بوده است
قوام :
– بستگی به غنای دانش منتقل شده ، چه مقدار واقعا جذب و مورداستفاده قرار گرفته
– همراه با گذشت زمان طولانی و رابطه نزدیک
– دارای عمق و چسبندگی زیاد
سرعت و قوام بعنوان دو معیار اصلی انتقال دانش
وجود تضاد بین ایندو معیار
ایجاد تعامل و توازن بین ایندو معیار
5/8/2025
39
مدیریت دانش – انتقال دانش در سازمان
نقش مدیریت دانش :
دریافت دانش از دانشگران ، سازماندهی ، و محافظت و پالایش آن در طول زمان
5/8/2025
40
مدیریت دانش – نقشها و مهارتهای مدیریت دانش
شرایط مدیران دانش :
دارا بودن ترکیبی از مهارتهای فنی ، انسانی و مالی
– تسلط بر مدیریت پروژه ، مدیریت تغییر و مدیریت فناوری
سابقه تحقیقات واجرای طرحهای مهندسی مجدد یا فناوری اطلاعاتی تغییر رفتار
سابقه در خلق و تولید دانش و استفاده از آن
مهارتهای تجاری ، روانی و فنی
احاطه بر جنبه های سخت افزاری و نرم افزاری دانش
تجربه در برخی زمینه های مدیریت دانش شامل : خلق ، انتشار یا کاربری دانش
آشنایی با سازمانهای دانش محور و فناوری های مربوطه
تسلط بر دانشی که بطور مستقیم به ساختار حرفه ای مربوط است
تسلط بر فرایندهای عملیات اولیه کسب و تجارت
5/8/2025
41
مدیریت دانش – نقشها و مهارتهای مدیریت دانش
فعالیت های مدیر دانش :
– بسیار پیچیده و چندوجهی
– تعریف اهداف
یارگیری و مدیریت گروهها
تعیین و مدیریت توقعات مشتری
نظارت بر زمان بندیها و بودجه های پروژه
تعیین وحل مشکلات پیشرفت پروژه
تسلط بر کار با پایگاههای اطلاعاتی تحت وب ، گروههای خودانتظام نظامهای دانشی و جبران خدمات
تعیین فناوری مناسب برای ذخیره سازی دانش ، ترغیب کارکنان به بهبود وبسط آن و ایجاد سامانه برای نگهداری دانش
طراحی و کنترل راههای ماشینی و انسانی تسهیم دانش
5/8/2025
42
مدیریت دانش – نقشها و مهارتهای مدیریت دانش
فعالیت های مدیر دانش ( ادامه ) :
محاسبه ارزشهای دانش
مذاکره با صاحبان داخلی و خارجی سرمایه های مطلوب فکری و سازماندهی سرمایه دانش
طرحهای توسعه زیربنایی ، تحلیلهای مالی ، کاربا فروشندگان بیرونی فناوری ها و خدمات رویکردهای مربوط به توسعه مدیریت منابع انسانی
– بسیار پیچیده و چندوجهی
پیشبرد سامانه های دانش محور
تکمیل فعالیتهای طرح دانش محور در زمان معین و با بودجه مقرر
ترویج یادگیری سازمانی
مدیریت سرمایه های فکری
تغییر نظام مدیریت دانش در صورت لزوم
5/8/2025
43
مدیریت دانش – نقشها و مهارتهای مدیریت دانش
فعالیت های مدیر دانش ( ادامه ) :
ایجاد زیرساخت دانشی مناسب نظیر کتابخانه ها و شبکه های تعاملی رایانه – انسان
ایجاد روابط با عرضه کنندگان اطلاعات و دانش
– ایجاد فرهنگ متناسب
ایجاد ارتباط مدیریت دانش با سوددهی اقتصادی
خلق و اداره امور منابع انسانی – دایر کردن ساختاری برای ایجاد و نگهداری پایگاهها یی در عملیات و واحدهای مختلف سازمان
– هدایت اشخاصی جهت کارهای تاکتیکی مدیریت دانش
– تشویق مدیران واحدهای تابعه به ابتکار طرحهای نوبرای اجرا توسط کارکنانشان
5/8/2025
44
مدیریت دانش – نقشها و مهارتهای مدیریت دانش
سطوح مسیولیتهای مدیریت دانش :
کارکنان صف : اداره دانش در وظایف روزانه
کارکنان مدیریت دانش
مدیران طرحهای دانش
مدیران ارشد دانش
5/8/2025
45
مدیریت دانش – نقشها و مهارتهای مدیریت دانش
کاربردهای فناوری اطلاعاتی :
– افزایش قابلیت دسترسی به دانش و تسریع در انتقال
– تسهیل درایجاد امکان استخراج دانش از ذهن افراد
– تسهیل درامکان مبادله اطلاعات و تجارب در داخل و خارج سازمان
تسهیل کاربردهای دانش مبتنی بر شبکه های جهانی
ارتباط دادن کاربردهای مبتنی بر مباحثه به لوتوس نوتز( اینترانت )
ارتباط دادن کاربردهای مبتنی بر متن به وب و اینترنت ( ارتباط با بیرون سازمان و دست یابی به مطالب و اطلاعات گوناگون )
تسهیل در ارتباط سامانه های مدیریت پایگاههای اطلاعاتی ، ابزار سندیاب و شبکه های ارتباطی بطور یکپارچه
5/8/2025
46
مدیریت دانش – فناوریهایی برای مدیریت دانش
هدف استفاده ازفناوری دانش در مدیریت دانش :
رشد واقعی کاربردها کمتر به داده ها و بیشتر به مدیریت دانش ، تخصص ، مدارک و اسناد حاوی آنها بستگی دارد
ارتباط کاربردهای مبتنی بر مباحثه به لوتوس نوتز( اینترانت )
ارتباط کاربردهای مبتنی بر متن به وب و اینترنت ( ارتباط با بیرون سازمان و دست یابی به مطالب و اطلاعات گوناگون )
کاربردهای دانش مبتنی بر شبکه های جهانی
ارتباط سامانه های مدیریت پایگاههای اطلاعاتی ، ابزارسندیاب و شبکه های ارتباطی بطور یکپارچه
5/8/2025
47
مدیریت دانش – فناوریهایی برای مدیریت دانش
هدف استفاده ازفناوری دانش در مدیریت دانش ( ادامه ) :
استخراج دانش از ذهن افراد
قالب بندی کردن دانش ، رمزگذاری و خلق آن
جذب و انتشار دانش سازمان
دریافت دانش از اذهان واسناد مکتوب ، و سپس توزیع گسترده آن
خواص فناوری دانش :
سروکار داشتن با متون بجای اعداد
استفاده از فناوری دانش بصورت تعاملی و تکراری ( برخلاف عدم دخالت انسان در پردازشهای رایانه ای )
اهمیت انکار ناپذیر نقش انسان
تفکیک گونه های مختلف فناوری های دانش در نتیجه نقشهای متفاوت انسانها
5/8/2025
48
مدیریت دانش – فناوریهایی برای مدیریت دانش
ابزار فناوری اطلاعات در مدیریت دانش :
– شبکه ، نرم افزار و سخت افزار ، سرویسهای تحت وب مانند ویدیو کنفرانس
ابزار فناوری دانش در مدیریت دانش :
– انباره و مخازن ، مانند اینترنت ، لوتوس نوتز و وب
Grape Vine ابزاری برای عرضه دانش هدفمند برطبق سفارش کاربر
سامانه های Sandpoint مانند هوور
پایگاههای اطلاعاتی ویژه
هوش مصنوعی ( برای مدیریت حوزه های محدود دانش ، مسایل خاص ، مسایل تجاری ) شامل :
سامانه های هوشمند ، استدلال مبتنی بر مواردCBR ، شبکه های عصبی
سامانه های کاردان ، سازمان یافته براساس مجموعه ای از قوانین و نیازمند به استدلالهای پیچیده
محیطهای دانش متمرکز
شرایط استفاده از فناوری دانش در مدیریت دانش :
– رعایت معیارها برای طراحی کاربردها ، نامگذاری طرحهای قراردادی پایگاه داده یا دانش و محتوای آنها و نیز علایم یا نشانه های مدیریتی قابل استفاده مجدد
5/8/2025
49
مدیریت دانش – فناوریهایی برای مدیریت دانش
فناوری های دانش – هوش مصنوعی :
CBR :
– برای استخراج دانش از لابلای حکایات مربوط به قلمرو مشکلات
– برپایه تفکر روان گذرنده از ذهن انسان
– روشی برای ساخت سامانه های هوشمند
– دارای ریشه در عقل و ادراکات بشر
– برای استدلال در زمینه های مختلف
– موفق در زمینه خدمات رسانی به مشتریان
5/8/2025
50
مدیریت دانش – فناوریهایی برای مدیریت دانش
فناوری های دانش :
انباره ها ، مخازن دانش گسترده :
– معروفترین رویکرد در فناوری دانش
– مشهود و سازمان یافته در شکل اسناد مکتوب
– ذخیره کننده های عمومی اطلاعات
– تاحدی غلبه بر نامتقارن بودن دانش
– گذشته : بیرون سازمان و برای دست یابی به اطلاعات رقابتی ، دانش بازاریا دانش فنی ،حقوقی و
تجاری بیرونی
حال : برای دانش محصولات داخلی ، دانش بازاریابی ، دانش مشتریان
– شبکه لوتوس نوتز و شبکه وب ، و لوتوس دامینو
5/8/2025
51
مدیریت دانش – فناوریهایی برای مدیریت دانش
فناوری های دانش :
انباره ها ، مخازن دانش گسترده ( ادامه ) :
– لوتوس نوتز : موفق در مدیریت پایگاههای اطلاعاتی ، ایجاد و مدیریت گروههای مباحثه و تکرارپایگاه برای فواصل دور ، ایمنی و وسایل ایجاد کاربردها ، دارای روش جستجوگری و بازخوانی متون
– لوتوس دامینو : خلق دانش در نوتز و انتشار از وب
– وب : انتشار اطلاعات از طریق رایانه ها برای پایگاههای اطلاعاتی چند رسانه ای و نمایش دانشی فرامتن ، بسرعت در حال تقویت ، ارایه دانش بشکل دیداری ، شنیداری و گفتاری ، آسانی حرکت
دارای روش جستجوگری و بازخوانی متون ( مثال : انباره دانش شرکت سی کونت بشکل بسته نرم افزاری )
– موارد استفاده رایج : مکان یاب متخصص ، مفید برای یافتن متخصصین موردنیاز با توجه به شرایطی خاص
– ناتوان در پشتیبانی همه فعالیتهای مدیریت دانش در همه شرایط
– همراه با نتیجه خوب برای حوره های وسیع دانش که در قلمرو آنها جوابی مشخص و درست برای یک مساله وجود نداشته و یا وقتی جوابها و راههای متفاوتی برای مساله موردنظر در سطح سازمان پراکنده است
5/8/2025
52
مدیریت دانش – فناوریهایی برای مدیریت دانش
فناوری های دانش :
هوور :
– ترکیب هوور و نوتز برای انتقال رایانه ای دانش بازار بیرون به داخل
پایگاههای اطلاعاتی :
– فهرست بندی شده برحسب واژه های کلیدی و نزدیکی به متن
– ترکیب پایگاههای اطلاعاتی با شبکه های وب بعنوان رایج ترین فناوری
– Grape vine :
– دارای فناوری ساخت یافته تر برای انتقال دانش خارجی به درون سازمان
– دارای امکان اصلاح دانش دریافتی از بیرون
– بسیار مفید برای مدیریت دانش خارجی سازمان
5/8/2025
53
مدیریت دانش – فناوریهایی برای مدیریت دانش
فناوری های دانش :
محیطهای دانش متمرکز :
– حوزه های دانش متمرکز بعنوان بهترین وضعیت برای سامانه های
کاردان
– فراهم آوری امکان برای استفاده گروه زیاد از کاربران نیازمند به حوزه
ای خاص از دانش یک یا چند متخصص
– ورود اطلاعات مربوط به مشکل یا شرایط موجود به سامانه توسط
کاربر
– لزوم گنجانده شدن قوانین حاکم بر سامانه کاردان درساختار دقیق
– مثال : سامانه کاردان یاریگر تصمیم گیری در مورد دادن یا ندادن
اعتبار
5/8/2025
54
مدیریت دانش – فناوریهایی برای مدیریت دانش
فناوری های دانش :
محیطهای دانش متمرکز( ادامه ) :
– سامانه های مبتنی بر محدودیت :
– متناسب برای مواجهه با سیل داده ها ( البته نه در حد شبکه های عصبی )
– قادر به حل مسایل محدود مثل تعیین ویژگی های محصول و یا قیمت گذاری
– موانع موثر در تصمیم گیی های پیچیده را دریافت کرده و چاره اندیشی می نماید
– آسانی تغییر در این سامانه ها در مقایسه با سامانه های کاردان
– عدم لزوم انجام تعاملهای پیچیده
– مثال : ترکیب اجزای یک بویینگ در میلیونها شکل
5/8/2025
55
مدیریت دانش – فناوریهایی برای مدیریت دانش
فناوری های دانش :
سامانه های دانشی زمان واقعی – هوش مصنوعی :
– برای موارد زمان محدود و کاربرانی هوشمند
– بهترین کار : استفاده از استدلالهای مبتنی بر مثالها – روشCBR
که به گردآورنده حکایتهای مربوط به دانش حوزه ای
خاص بشکل مجموعه و راه حلها بیان شده ، نیاز دارد
– مقایسه ویژگی های مساله با مجموعه حکایات ذخیره شده درسامانه ،
و تشخیص نزدیکترین موارد با موضوع ارجاعی
– استفاده در فرایندهای پشتیبانی و خدمات
– لزوم حضور متخصص مربوط به هر زمینه خاص برای طراحی و
نگهداری حکایات
5/8/2025
56
مدیریت دانش – فناوریهایی برای مدیریت دانش
فناوری های دانش :
سامانه های دانشی زمان واقعی – هوش مصنوعی :
– محصول Solution Builder
– برای شرکتهای با فناوری بالا
– برای حل مشکلات مراجعان در زمینه مدیریت دانش وپشتیبانی
– برنامه ای برای مدیریت دانش پاسخگویی با هدف تجزیه شرایط و مشکلات بنام تجزیه گر اجزای
دانش
– تحلیل گر سامانه پاسخگوی مشتری : دریافت دانش مربوط به مشکلات از مراجعان و طبقه بندی آن
، ویا قالب بندی دانش جدید برای افزودن به مجموعه دانش
– چاره ساز : انجام جستجو در پایگاههای اطلاعاتی هدفمند حاوی راه حلها برای یافتن راه حل مناسب
– نیازمند توانایی زیاد برای طبقه بندی
5/8/2025
57
مدیریت دانش – فناوریهایی برای مدیریت دانش
فناوری های دانش :
سامانه های تحلیل دراز مدت – هوش مصنوعی :
– برای شرایط زمان زیاد و کاربر متخصص
– دارای مبنای آماری
– مثال : آیا یک متقاضی وام قسطهای قود را ادا ویا درپرداخت آن قصور خواهدکرد
– دارای ویژگی یادگیری
– دارای قابلیت دقیق تر شدن با افزوده شدن حکایات جدید
– نیازمند داده های زیاد و رایانه های قدرتمند
– نیازمند کاربران برخوردار از دانشی بالا بدلیل ظریف بودن تحلیل و تفسیرحکایات
– قابل تحلیل بودن داده های جدید با همان مدل قبلی ، و در نتیجه سرعت در تبدیل داده ها به دانش
– رایج تر برای استفاده جهت استخراج داده ها
– نیازمند انسان برای ساختمند سازی داده ها
و نهایتا سامانه های جدید برای شناسایی خلاقیت ها
5/8/2025
58
مدیریت دانش – فناوریهایی برای مدیریت دانش
اهداف طرحها برای مدیریت دانش :
1- تلاش برای ایجاد منابع ، مخازن و انباره های دانش
2- تلاش برای دسترسی به دانش
3- کوشش برای ارتقای فرهنگها و جو دانش
انواع مخازن دانش :
1- دانش بیرونی ( هوش رقابتی )
2- دانش ساختمند درونی ( گزارشهای پژوهشی ، نوشته ها و روشهای مربوط به بازاریابی محصول محور )
3- دانش بی ساختار درونی ( پایگاههای مباحثه ای مملو از دانشی که گاها درسهای آموخته شده نامیده شده اند )
5/8/2025
59
مدیریت دانش – طرحهای عملی مدیریت دانش
انواع مخازن دانش :
1- دانش بیرونی ( هوش رقابتی )
شامل گزارشهای تحلیلگران ، مقاله های اقتصادی و تحقیق
بازار بیرونی و مطالب مربوط به رقبا دریک انباره
– باامکان ردیابی اولیه دانش و اطلاعات موضوعی خاص با استفاده از Grape vine و ارتباط با متخصین مورد نظر
– انباره های عمومی و مباحثه الکترونیکی جهت مبادله دانش مکتوم و نامشهود
5/8/2025
60
مدیریت دانش – طرحهای عملی مدیریت دانش
انواع مخازن دانش :
2 – دانش درونی :
– شامل گزارشهای تحلیلگران ، مقاله های اقتصادی و تحقیق بازار بیرونی و مطالب مربوط به رقبا دریک انباره
– انباره های عمومی و مباحثه الکترونیکی جهت مبادله دانش مکتوم و نامشهود
– پایگاههای اطلاعاتی ، لوتوس نوتز تحت اینترانت برای دانش مشهود
5/8/2025
61
مدیریت دانش – طرحهای عملی مدیریت دانش
جهت پیاده سازی برنامه دانش :
– گسترش روابط انسانی
– ارزشیابی و ارتقای ارزش سرمایه دانش
– آگاهی و فرهنگ پذیرش دانش
– بهبود نگرش و کوشش جهت تغییر رفتار در این جهت
– ایجاد سیستم ارزشیابی سرمایه فکری داخل سازمان
– رفتار دانشگری کارکنان
5/8/2025
62
مدیریت دانش – طرحهای عملی مدیریت دانش
عوامل موثر در توفیق طرح دانش :
– فرهنگ دانش محور
– زیربنای سازمانی و فی
– حمایت مدیریت ارشد
– پیوند ارزشمند صنعت و اقتصاد
– فرایندگرایی
– وضوح نگرش و بیان
– ابزارهای انگیزشی مهم
– سطوحی از ساختار دانش
– راههای چندگانه انتقال دانش
– ترکیب فوق العاده مهارتهای فنی ، اقتصادی و انسانی
5/8/2025
63
مدیریت دانش – طرحهای عملی مدیریت دانش
راهنمای پیاده سازی برنامه دانش :
– شروع کار با دانش دارای ارزش بالا
– شروع با یک طرح آزمایشی متمرکزمثل مسایل تجاری ، وسپس دریافت تقاضا برای طرحهای بعدی
– فعالیت در چند جبهه ( فناوری ، سازمان ، فرهنگ )
– چاره جویی سریع برای مشکلات احتمالی
– پی گیری چند مقوله در چند جبهه فنی ، سازمانی و فرهنگی
بجای تمرکز بر یک مقوله
5/8/2025
64
مدیریت دانش – جنبه های عملی مدیریت دانش
محورهای برنامه دانش :
– فناوری
– کیفیت ، مهندسی مجدد ، بهترین روشها
– یادگیری سازمانی
– تصمیم گیری
– حسابداری
5/8/2025
65
مدیریت دانش – جنبه های عملی مدیریت دانش
راهبردهای مدیریت دانش
مدیریت کلان جهت کارآمدی زیرسیستم های خود می بایست ماهیت، اصول و ابعاد مدیریت دانش را بشناسد. راهبردهایی که ماهیت و توانایی متفاوت مدیران را منعکس می نماید عبارتنداز
۱- راهبرد دانش بعنوان راهبرد کسب وکار که روشی جامع و با وسعت سازمانی برای مدیریت دانش است، که بیشتر بعنوان یک محصول در نظر گرفته می شود.
۲- راهبرد مدیریت سرمایه های فکری که بر بکارگیری و ارتقای سرمایه هایی که از قبل در سازمان وجود دارند، تاکید دارد.
۳- راهبرد مسئولیت برای سرمایه دانش فردی که از کارکنان حمایت و آنها را ترغیب می کند تا مهارت ها و دانش خود را توسعه دهند و دانش خود را با یکدیگر درمیان گذارند.
۴- راهبرد خلق دانش که بر نوآوری و آفرینش دانش جدید از طریق واحدهای تحقیق و توسعه تاکید می کند.
۵- راهبرد انتقال دانش که بعنوان بهنرین فعالیت در بهبود کیفیت امور و کارایی سازمان مورد توجه قرار گرفته است.
۶- راهبرد دانش مشتری- محور که با هدف درک ارباب رجوع و نیازهای آنها بکار گرفته می شود تا خواسته آنها به دقت فراهم شود.
ضرورت
" دانش دنیا در هر هفتاد روز دو برابر می شود ”.
تحقیقات و یافته های تجربی نیز نشان داده که هر کارشناس زبده به طور میانگین هر دو هفته یکبار یک آموخته ارزشمند خلق می کند.
فراموشی سازمانی
تغییرات در سازمان ها نیازمند تغییر در
knowledge, skills, and abilities (KSAs)
Zaboli.R
Management Tools 2011
Balanced Score Card
Benchmarking
Business process reengineering
change management programs
Core Competencies
Customer Relationship management
Customer segmentation
Decision rights tools
Downsizing
Enterprise risk management
11. Knowledge Management
12. Mergers and Acquisitions
13. Mission and vision statement
14. open innovations
15. outsourcing
Price Optimization Models
Rapid Prototyping
Satisfaction and loyalty management
Scenario and Contingency planning
Shared service Centers
Social Media programs
Strategic Alliances
Strategic planning
Supply chain management
Total Quality management
Zaboli.R
Knowledge Management
نگرش جدید در مدیریت کسب و کار
در این نگرش جدید دانش منبع ارزشمند محسوب می شود.
مدیریت دانش :ضرورت
اغلب سازمانهای ایرانی غرق در اطلاعات هستند ولی همچنان تشنه دانش.
فناوری های مبتنی بر دانش سهم اندکی در دسترسی و انتقال دانش در سازمانهای ایرانی داشته و بیشتر تعاملات دانشی کارکنان به صورت چهره به چهره با یکدیگر و با مدیران می باشد.
سیستم های نرم افزاری متعددی توسط شرکتهای بین المللی فعال در زمینه مدیریت دانش ارائه شده است که از جمله ی این نرم افزارها می توان به InQuira ،Stuffix، Interspire، PCpack، و… اشاره کرد.
شرایط و مقتضیات هر شرکت ایرانی و بومی سازی استفاده از سیستم مدیریت دانش است که اغلب مورد غفلت سازمانها قرار می گیرد و یک نرم افزار مدیریت دانش آماده را خریداری می کنند.
Zaboli.R
روند تاریخی حرکت سازمان ها به سوی سازمان های دانش محور
Blue-Collar Worker and a White-Collar Worker?
کار
Labor
منابع اولیه
Intermediate
Resource
منابع اصلی
Main
Resources
محل تولید
Production Site
محصولات
Product
عصر
AGe
عمده ترین تحولات مدیریت در 30 سال گذشته
سلسله مراتب مدیریت دانش
Wisdom
Knowledge
Information
Data
داده
داده ها از ترکیب یک سری علائم ساخته می شوند، رشته واقعیتهای عینی و مجرد در مورد رویداد ها که به تنهایی مربوط و هدفدار نیستند.
اطلاعات
داده های مربوط و هدفدار و دارای مفهومی مشخص(پیتر دراکر)
دانش (دانایی)
متشکل از استراتژی، عمل و رویه یا روش که از ذهن های پویا سرچشمه می گیرد.
خرد
وقتی که دانش برای تصمیم گیری و بهبود تصمیمات، فرآیندها و بهره وری یا سودآوری به کار گرفته می شود تبدیل به خرد می شود.
سلسله مراتب دانش
دانش
دانش همان صورت ذهنی ایده ها، واقعیتها، مفاهیم ، داده ها و تکنیک های ثبت شده در حافظه انسان است که از مغز انسان سرچشمه می گیرد و مبتنی بر اطلاعاتی است که با تجربه ، باورها و ارزشهای شخصی ، همراه با تصمیم و عمل وی ، دگرگون و بارور می شود. دانش هر شخص با دانش فرد دیگری که همان اطلاعات را دریافت می کندیکسان نیست .
تبدیل اطلاعات به دانش:
اطلاعات زمانی به دانش تبدیل می گردد که توسط اشخاص تفسیر گردیده، با عقاید و تعهدات آنها آمیخته شده و به آن مفهوم داده شود .
تعریف دانش :
دانش اطلاعات آمیخته شده با تجربه، زمینه و تفسیر می باشد.
79
کلیهی آموزه های تولید شده حین فرآیندهای کاری که دانستن آن به وسیلهی دیگران برای سازمان ایجاد ارزش افزوده نماید.
دانش هم نظریهها و هم قواعد و دستورات عملی را شامل میشود.
دانش بر داده و اطلاعات پایهگذاری میشود امّا بر خلاف آنها همیشه محدود به انسان ها است.
دانش به وسیله افراد ساخته میشود و باورهای افراد در باره روابط علّی را نشان می دهد.
From Facts to Wisdom
(Haeckel & Nolan, 1993)
داده ها
اطلاعات
دانش
خرد و آگاهی
Codifiable, explicit
Easily transferable
Human, judgemental
Contextual, tacit
Transfer needs learning
Knowledge Map
KM
مدیریت دانش
Key Concepts
A Bit of Theory
The Knowledge
Agenda
Cases
Action Plan
Getting Started
Fad or Fundamental?
Why Knowledge, Why Now?
Critical
Success
Factors
Questions/
Discussion
تاریخچه
Michael Polanyi
Tacit knowledge (or embodied knowledge)
Zaboli.R
84
تعریف آلن رادینگ :
شیوه شناسایی، در اختیار گرفتن، سازماندهی و پردازش اطلاعات جهت خلق دانش می باشد، که پس از آن توزیع می شود و به عبارت دیگر در دسترس دیگران قرار می گیرد تا برای خلق دانش بیشتر، کار گرفته شود.
ارنسون و توربن در سال 2001 بیان می کنند که توافقی روی تعریف مدیریت دانش وجود ندارد و علت آن جزء دوم آن یعنی دانش است.
مدیریت دانش چیست؟
مفاهیم مدیریت دانش
زلنی (1987): سلسله مراتب جریان دانش «DIKW»
هیچ ندانستن (داده)
دانستن چیستی (اطلاعات)
دانستن چگونگی (دانش)
دانستن چرایی (حکمت)
1- Data.Information.Knowledge. Wisdom
مفاهیم مدیریت دانش
مدیریت دانش، مجموعه ای از فرایندها برای فهم و به کارگیری منبع استراتژیک دانش در سازمان است. مدیریت دانش، رویکردی ساخت یافته است که رویه هایی را برای شناسایی، ارزیابی و سازماندهی، ذخیره و به کارگیری دانش به منظور تامین نیازها و اهداف سازمان برقرار می سازد.
مدیریت دانش، علاوه بر مدیریت اطلاعات ،تسهیل در ایجاد دانش جدید و مدیریت روشهای تسهیم و کاربری دانش را نیز بر عهده دارد.
انواع دانش
دانش شخصی و دانش سازمانی
انواع دانش بر مبنای کارکرد:
Declarative : توصیف و بیان یک پدیده
Procedural : فرایند و چگونگی انجام واقعه
دانش ساختاریافته و دانش ساختار نیافته
دانشی که بیان شده ( از ذهن در آمده و با کلمات دنیای بیرون طرح شده است، مستند سازی شده و با قالب های نمادین و/یا زبان طبیعی منتقل گردیده است)
استاندارهای طراحی، گزارش های پروژه، گزارش های تحقیقات، مقاله ها، پایگاه اطلاعاتی
سیاستگذاریها و تجربیات مستندسازی شده.
Explicit Knowledge
Tacit Knowledge
دانشی که در ذهن افراد قرار دارد و مستندسازی نشده است. فرد هنگامی از دانش خود مطلع می گردد که با مشکلی مواجه می گردد یا وضعیتی خاص قرار می گیرد.
ناملموس
موجود در ذهن افراد
انتقال نیازمند تعامل با افراد
مجموعه مهارتها، بینشها، تخصص، فهم و مجموعه یادگیری های افراد
با گذشت زمان و با کسب تجربه بیشتر می شود
Dr.Zaboli
Knowledge in Organizations
explicit knowledge
specific know-how to design, build, sell and support products and services
tacit knowledge
individual and collective skills enabling the organization to act, adapt, and evolve
tangible knowledge components
data, procedures, plans, models, algorithms, documents of analysis and synthesis
intangible knowledge components
abilities, professional skills, private knowledge, organizational culture, history of the organization, contexts of decisions, etc.
شاخص های سازمانی
“Knowing is not enough;
we must apply…
Willing is not enough;
we must act.”
مکاتب مدیریت دانش
Economic school
Organizational school
Strategic school
هفت اهرم دانش
Customer Knowledge – the most vital knowledge
Knowledge in Products – ‘smarts’ add value
Knowledge in People – but people ‘walk’
Knowledge in Processes – know-how when needed
Organizational Memory – do we know what we know?
Knowledge in Relationships – richness and depth
Knowledge Assets – intellectual capital
تبدیل دانش
دانش انسان به واسطه کارکرد متحرک بین دانش ضمنی و دانش صریح خلق می شود و توسعه می یابد.
از دیدگاه نوناکا چهار شیوه تبدیل دانش
Effective Knowledge Management
80% – Organizational processes and human factors
20% – Technology
تاثیر مدیریت دانش بر حوزه های کلیدی سازمان
مدیریت دانش و مدیریت داده ها
مدل های مدیریت دانش
Documentalist
Technologist
Learner & Communicator
Classification of Knowledge Management Systems
Knowledge Discovery Systems
Knowledge Capture Systems
Knowledge Sharing Systems
Knowledge Application Systems
KM as a Technological Solution
تجارت بزرگ
مزیت رقابتی
گسترش اینترنت و اینترانت
ارزیابی دارایی ها
زیر ساخت های تکنولوژیکی
Peoplenets & Processnets
For group learning applications
To connect individuals with each other for mentoring and knowledge sharing
For decision support & decision making
To sense, share, and respond to the “signals” coming from the environment
To capture ideas and turn them into action
The Learning and Communication Process Model
Innovation is a way of life
Flexibility and the ability to act quickly is necessary in a changing environment
New projects can benefit from alliances and learning from in-house experts and creative thinkers.
KM: Learning and Communication Process
In simple language KM is an effort to capture not only explicit factual information but also the tacit information and knowledge that exists in an organization, usually based on the experience and learning of individual employees, in order to advance the organization's mission. The eventual goal is to share knowledge among members of the organization.
Knowledge Work Activities
نتیجه گیری
Value to Organization
Organizational
Learning
Active Knowledge Transfer
Expert Knowledge Base
Contact Links
Expert Assistance as Needed
Communities of Practice Index
Decision Making Tools
Profiles for Customization
Pushed Reports & News
Collaboration Tools
Repositories
Best Practices
Reports
Documents
Presentation Slides
Tips
Collection
Navigation
Codification
Communication
استراتژی های دانش
ارزیابی سرمایه های دانش
راهکار های تولید دانش
شناسایی و جذب دانش برون سازمانی
نقشه ها و مخازن دانش
زنجیر های ارزشی دانش
حافظه سازمانی
مستند سازی دانش
نظریات و مدل های دانش
سیستم ها و ابزار مدیریت دانش
طراحی و پیاده سازی مدیریت دانش
ساختارها و سازو کارهای سازمانی
مدیریت دانش و فرهنگ سازمانی
مدل های بلوغ مدیریت دانش
مدیریت دانشگران سازمانی
مبانی و اقتصاد دانش محور
مزیت رقابتی سازمان
تبدیل دانش به محصول
مدیریت شرکت دانش بنیان
کسب و کار دانش بنیان
انواع یادگیری سازمانی
آرگریس و شون سه نوع یادگیری سازمانی و یا به تعبیر دیگر، سه سطح یادگیری را به شرح زیر توصیف کرده اند:
1- یادگیری تک حلقه ای
2- یادگیری دو حلقه ای
3- یادگیری سه حلقه ای
112
تک حلقه ایی
113
دو حلقه ایی
114
سه حلقه ایی
115
First loop: What to do. (rules)
Second loop: Learning what to do. (insights)
Third loop: Learning how to learn. (principles)
مدل های مدیریت دانش
فرآیند مدیریت دانش
شناسایی دانش
به اشتراک گذاری دانش
به کارگیری دانش
خلق دانش
سازوکارهای مدیریت دانش
معرفی برخی از ابزارهای مدیریت دانش
121
تکنیک های مدیریت دانش
Peer Assist
تکنیک مساعدت )همکاران/ همتایان) ترتیب دادن یک نشست و دعوت از افرادی که در حوزه دانشی مرتبط با پروژه فعالیت میکنند و یا اینکه دارای تجربه مرتبط هستند.
در تیمها و بخشهای مختلف شرکت این افراد جستجو و برای نشست دعوت میشوند تا تجربیات و دانشهای ضمنی خود را با تیم اصلی پروژه در جهت حل مسائل و چالشهای موجود در اجرای پروژه به اشتراک گذارند.
کمک گرفتن یا امدادخواستن از همتایان، راه را برای تیم پروژه در حل مسائل تخصصی هموار میکند زیرا راهحلهای بیشتری برای حل چالشها و مسائل با توجه به همکاری همتایان ارائه خواهد شد.
مراحل اصلی اجرای تکنیک مساعدت همتایان در سازمانهای پروژه محور شامل گامهای زیر است:
تبیین و تعریف واضح از مسئله
جستجو و دعوت از افراد بیرون از تیم پروژه
تعیین دقیق زمان نشست میان تیم کمکی و تیم اصلی پروژه
آغاز نشست و ارائه خلاصهای از جزئیات و مسائل پروژه توسط مدیر پروژه
ثبت و جمع آوری توصیهها و دانشها از جانب همتایان در جهت حل مسائل پروژه
ایجاد و توسعه شبکهای از همکاران برای استفاده در مواقع حساس پروژه
Enterprise portal
مخاطبان گوناگون
Social network analysis
نظر سنجی کیفی از کارکنان
مسایل ارتباط کیفیت و تکرار ارتباطات با کارشناسان
مسایل بازتر ارتباطی
E-learning
نیازهای آموزشی کارکنان
سازمان چابک
ادغام آموزش کارکنان با افراد با تجربه
دانشگاه سازمانی و کافه دانش
Storytelling & narratives
تشکیل اجتماعات در محیط کار
کارگاه های تسهیم دانش و انتقال تجربیات پروژه
ابزارهای مدیریت دانش
Team ware
Online communities of practice
Enterprise portal
درزمینه مدیریت دانش کار را با کدام طرح آغاز کنیم؟
مدیریت دانش و مدیریت استراتژیک
Best practiceاقدامات عملیاتی
چه گروهی در سازمان مدیریت دانش را بر عهده دارند؟
Top- down
Down- top
Middle – up- down
ساختار
فرهنگ
سیستم مدیریت دانش
MTA-Share
طرح جامع مدیریت دانش KMMP
Knowledge Managemen Master Plan
134
شاخص
موانع و چالش های مدیریت دانش
عوامل سازمانی
عوامل مدیریتی
عوامل فرهنگی
عوامل فنی و تکنولوژیکی
مدیریت دانش در بخش دولتی
NPM
یک نرم افزار مناسب پیدا کنید.
زیر ساخت تکنولوژیک متناسب با نیازهای کارکنان بسازید.
یک شبکه داخلی (اینترانت) به منظور تبادل دانش صریح ایجاد کنید.
یک پورتال دانش با قابلیت تالار گفتگو،پست الکترونیک،کنفرانس صوتی و تصویری
مدیریت دانش در ارتباط با مشتری
مدیریت مشتری مداری
حفظ و تقویت مشتریان شتریان
تقویت موقت به دایمی
SharePoint
Sharepoint محصول شرکت مایکروسافت برای پیادهسازی ابزارهای مدیریت دانش مورد استفاده قرار گرفته است.
نکتهای که اغلب سازمانها در برنامههای مدیریت دانش خود به آن توجه ندارند انتخاب فناوری مناسب برای مدیریت دانش است. بسیاری از سازمانها متدولوژی خاصی برای بخش فناوری مدیریت دانش سازمان خود ندارند و اغلب بدون مشخص نمودن الزامات سیستم مدیریت دانش و تعریف اهداف سازمان از استقرار سیستم مدیریت دانش دچار آزمون و خطای فراوانی میشوند.
سازمان میبایست پس از شناسایی زیرسیستم ها و خصوصیات دانشی موردنیاز خود، به انتخاب فناوری مناسب بپردازد. در این مرحله معیارها و شاخص های جهانی برای ارزیابی و انتخاب فناوریها و سیستمهای مدیریت دانش مورد استفاده قرار میگیرد. برخی از این معیارها شامل هزینه، کاربری راحت، برآورده کردن نیازمندی های دانشی سازمان و… است. نرم افزار Sharepoint با قابلیتهایی که دارد نه تنها اغلب نیازهای مدیریت دانشی سازمانهای ایرانی را پاسخگوست بلکه در طراحی آن به مسائل فرهنگی و ساختاری سازمانها توجه شده و میتواند مبتنی بر اقتضائات سازمان دچار دگرگونی شود.
قابلیتهای دانشی Sharepoint عبارتند از:
تسهیم و به جریان انداختن دانش
برقراری ارتباطات دانشی میان خبرگان و کارشناسان
مدیریت درس آموخته های پروژه های کاری و ایجاد پایگاه دانش سازمانی
ایجاد نقشهها و درختهای دانش از منابع دانشی سازمان
دستیابی به دانش های پیشین به صورتی کارآمد
همراه بودن با فرهنگ مدیریت دانش در سازمان
مدیریت پیشرفته مستندات و مدیریت محتواهای سازمانی
مدیریت دانش مبتنی بر فرایندهای کسب و کار
استفاده از ابزارهای هوش تجاری
راه اندازی انجمن های دانشی برای اخذ و اشتراک دانش
گزارشگیریهای آماری و تفصیلی از وضعیت دانشی افراد و سازمان
قابلیت تعریف سطوح دسترسی به دانشها
قابلیت امتیازدهی به کیفیت دانش ها
افزودن محتواهای تصویری و ویدئوهای دانشی و….
For more information
ASIS KM Website
http://www.asis.org/SIG/sigkm/index.html
Brint.com Knowledge Portal
http://www.brint.com/ym.html
Knowledge Management Research Center
http://www.cio.com/research/knowledge/
Karl-Erik Sveiby and Knowledge Associates
http://www.sveiby.com.au/
University of Arizona
http://www.cmi.arizona.edu/research/kno_mgmt/
منابع
بابایی، ایازالله (۸۳) "تلفیق مدیریت دانایی و یادگیری سازمانی " تدبیر ،۱۴۶.
باران دوست، ر؛ و ش. رحمانی (۸۲). «بررسی رابطه تطبیقی مدیریت کیفیت جامع و سازمان یادگیرنده.» تدبیر ۱۳۴.
باقری نژاد، ج. (۸۲). فرایند کیفیت فراگیر در رویارویی با عصر دانایی. دومین کنفرانس ملی مهندسی صنایع. دانشگاه یزد.
پاک سرشت، ح. (۸۲). مدیریت دانش، انتشارات دانشکار.
پیروزفر، ش. (۸۵). مدیریت دانایی چیست،
خواسته، ن. (۸۴). سمینار کارشناسی ارشد با عنوان ارتباط دو حوزه مدیریت دانایی و مدیریت کیفیت. مهندسی صنایع. تهران، تربیت مدرس.
داونپورت and پروساک (۸۱). مدیریت دانش، انتشارات دانشکار.
با تشکر
5/8/2025
144