1
مدیریت خلاق
2
3
مقدمه
گوته می گوید :
در مورد همه نوآوریها و خلاقیتها یک حقیقت ابتدائی وجود دارد
از لحظه ای که شخص به طور قطع مصمم به کاری می شود
امدادهای غیبی به کمک او می آید.
4
خلاقیت
آیا یک ویژگی ذاتی و ارثی ست؟!
آیا تنها برخی افراد خوشبخت با آن متولد می شوند!؟
آیا ؟!؟!
5
خلاقیت چیست؟
خلاقیت = توانایی تفکر + کشتن ویروس های ذهنی.
خلاقیت یعنی دیدن به نوعی دیگر .
خلاقیت یعنی رهایی از عادت های ذهنی.
خلاقیت یعنی فرآیند تغییر، توسعه و تکامل در سازمان بندی حیات ذهنی.
خلاقیت یعنی دیدن چیزی که وجود ندارد.
6
خلاقیت
خلاقیت یعنی دور شدن از چیزهای واضح و معمولی یا قطع رابطه با تفکر مبتنی بر عادت.
خلاقیت یعنی نگاهی متفاوت به پدیده هایی که سایر مردم نیز به آنها می نگرند.
خلاقیت یعنی آواز خواندن با نت های خویش.
خلاقیت یعنی توانایی صحبت کردن و گوش دادن به یک گربه.
خلاقیت یعنی وصل کردن دوشاخه به پریز خورشید.
7
خلاقیت
خلاقیت یعنی خارج شدن از پشت درهای بسته.
خلاقیت یعنی استعداد و میل دسته بندی و جدا کردن اشیا، مفاهیم و تصورات.
خلاقیت یعنی استعداد ابتکار و خلق کردن که به صورت بالقوه در هر فردی و در هر سنی وجود دارد و با محیط اجتماعی – فرهنگی در رابطه تنگاتنگی می باشد.
خلاقیت یعنی نگاه به چیزهای معمولی و پیش پا افتاده و دیدن چیزهای فوق العاده و غیر عادی در آنها.
8
تعریف خلاقیت از دیدگاه سازمانی :
خلاقیت یعنی ارائه فکر و طرح نوین برای بهبود و ارتقا کمیت یا کیفیت فعالیتهای سازمان مثلا افزایش بهره وری ، افزایش تولیدات یا خدمات ، کاهش هزینه ها، تولیدات یا خدمات از روش بهتر، تولیدات یا خدمات جدید و … .
خلاقیت ، همانند به وجودآوردن یک محصول جدید است اما نوآوری به چگونگی فرایند به عمل آوردن این ایده جدید گفته می شود.
9
خلاقیت چیست؟
توانایی حل مسایلی که فرد قبلا حل آنها را نیاموخته است(Weisberg)
فرآیندی که نتیجه آن کار تازه ای باشد که توسط گروهی در یک زمان مفید و ارزشمند تلقی شود.(Stein)
توانایی ایجاد ایده های جدید دارای ارزش برای مشتری.
10
دو ویژگی مشترک در تعاریف
تازگی ونو بودن
ارزشمندی و مناسب بودن
11
بزرگترین عاملی که جلوی تفکر خلاق را می گیرد.
فکر می کنیم خلاق نیستیم
12
نحوه تشکیل اندیشه های جدید :
مغز انسان از دو نیمکره چپ و راست تشکیل شده است که هرکدام مهارتها وفعالیتهای فکری خاصی را برعهده دارند.
اطلاعات در مغز انسان به دو شیوه متفاوت گردآوری و پـردازش می شود . نیـم کـره چپ
که به مغز کنترل کننده مشهور است ، تـجزیه و تـحلیل ، مقـایسه و سپس انتخاب می کنـد .
نیم کره راست یا مغز خلاق ، مطالب را تجسم ، پیش بینی و ایده ایجاد می کند .
بااین وصف ، منظـور ایـن نیست که نیمکره راست و چپ مغز در تضـاد با
یکدیگر و متعارضند ، بلکه این دو نیمکره مکمل و یک کل تجزیه نـاپذیرند.
هدف ، برقراری ارتباط بین این دو بخش ودرنتیجه ایجاد زمینه لازم برای
همبستگی سودمند و همکاری بهترآنهاست تاهردو بتوانند قابلیتها وتوانائیهای
خویش را درهم آمیزند .
لازم به ذکر است که صاحبان افکار و انـدیشه هـای بزرگ از هر دو سوی
مغزشان بهره گرفته اند و اگر مشاهده می شود بـیشتر افـراد فقط از کارایی
یک طرف مغز خود استفاده می کنند به دلیـل نـارسایی و نـاتوانی عضوی
طرف دیگر نیست بـلکه به ایـن علت است که طرف دیگر مغز بدون تمرین
و استفاده بـاقی مانده و به اندازه کـافی مجـال و فرصت تکامل و پیشرفت
همانند طرف دیگر به آن داده نشده است.
13
چگونه ذهنتان را برای داشتن فکر خلاق آماده کنید.
همیشه جویای علم باشید.
زیاد بخوانید، همه چیز بخوانید.
مطالبی را که می خوانید دسته بندی کنید.
زمانی را هم برای تبادل نظر با دیگران بگذارید.
مجامع و جلساتی بروید که به رشته ی کاری شما مربوطاند.
به کشورهای دیگر سفر کنید.
مهارت های شنیداری خود رابالا ببرید.
14
ضرورت خلاقیت:
دنیای امروز به قدری پیچیده ، پویا و نامطمئن است که ما مجبوریم (باید آماده باشیم) برای رشد ، پیشرفت و حتّی بقا هر لحظه مشکل جدیدی را حل کنیم.
ضرورت خلاقیت از دو بعد :
بعد مادی
بعد معنوی
15
بعد مادی یا مرگ یا خلاقیت
واژه های جدیدی مبتنی بر تصور وایده:
Engineering Imagineering
Technology
Organization Innovation
Manager Imager
University
16
فرمول جدید موفقیت چارلز هندی
I = A.V فرمول جدید موفقیت
ارزش افزوده = ایده * هوش * اطلاعات
I = Information
I = Intelligence
I = Idea
A.V= Add Value
بعد معنوی: خلاقیت به معنویت می انجامد و معنویت به خلاقیت.
17
فرآیند خلاقیت (مدل گراهام والاس 1962)
دوره آمادگی preparation
دوره خواب (پرورش) Incubation
دوره بصیرت (روشنی) Insight
دوره آزمایش و ارزش گذاری Validation
18
دوره آمادگی
جستجوی اطلاعات در خصوص موضوع، مساله یا مشکل
شکافتن موضوع و ریشه یابی
شناسایی پیش فرض های ذهنی درست، غلط یا پنهــان
درباره مشکل
19
دوره خواب (پرورش)
توقف عمدی کار در صورت به نتیجه نرسیدن بعد از
مدتی، بعد از دوره اول
سپردن موضوع از ضمیر خودآگاه به ضمیر ناخودآگاه
20
دوره بصیرت (روشنی)
تنظیم حواس یا آنتن های خود با امواج و فرکانس های
ارسالی از ضمیر ناخودآگاه و چشم به راه و گوش به
زنگ ماندن
در این مرحله در یک لحظه و بطور ناگهانی شخص
متوجه راه حل مساله می شود.
21
دوره آزمایش و ارزش گذاری
راه حل کلی به ذهن رسیده در مرحله بصیرت ابتدا
آزمایش و سپس مطابق وضعیت و شرایط مورد نیاز فرم
داده می شود و کاربردهای مختلف آن شناسایی میگردد.
خلاقیت : خلاقیت را می توان روشی برای حل مسایل
دانست.
22
فرآیند حل خلاق مساله
تجزیه و تحلیل محیطی
تشخیص مشکل
شناسایی مشکل
فرضیه سازی
شقوق مختلف
ارزیابی و انتخاب
اجرا
کنترل
تحلیل محیط
اگر پیوسته در جست و جوی مسائل نباشید پس چگونه خواهید دانست که آیا این مسائل وجود دارد یا نه؟
شرکت نفت Royal Dutch/shell میلیون ها دلار سالانه صرف پیگیری مسائل مربوط به رقابت و اقتصاد و کسب اطلاعات درباره مشتریان خود می کند و این هزینه صرفاً برای یک نوع سیستم اطلاعاتی، یعنی سیستم اطلاعات راهبردی صورت می گیرد.
تشخیص مسئله
پیش از آنکه بتوانید مسئله ای را حل کنید یا از فرصتی استفاده کنید باید از وجود آن مسئله یا فرصت با خبر شوید.
برای مثال هنگامی که میکیوکیتا نو در اوایل دهه 1990 اقدام به تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به هزینه تولید در شرکت نمود در نهایت، احساس کرد یک جای کار خراب است. مشکل این بود که پس انداز لازمی را که می بایست از بابت اتوماسیون و روباتی کردن کارخانه که به تازگی آن را تکمیل کرده است به دست آورد، به دست نمی آورد.
شناخت مسئله
تفکر استدلالی و شهودی هر دو در این مرحله صورت می گیرد.اما شناسایی یک فرآیند عقلایی و استدلالی است.
سئوالات اصلی مطرح شده در شناخت مسئله
1- چه اتفاقی افتاد، یا خواهد افتاد؟
2- روی چه کسی تاثیر گذاشت یا خواهد گذاشت؟
3- چه زمانی اتفاق افتاد یا خواهد افتاد؟
4- چگونه اتفاق افتاد با خواهد افتاد؟
5- چرا اتفاق افتاد یا خواهد افتاد؟
6- چه باید بکنیم تا موفق باشیم؟
فرضیه سازی
فرضیه سازی درباره وضعیت عوامل آینده در شرایط حل مسئله، امری ضروری است.
برای مثال: وضعیت اقتصاد به هنگامی که محصولات جدید راه اندازی شود چگونه خواهد بود؟ یا واکنش مدیرتان نسبت به پیشنهادتان چه خواهد بود؟
در شرکت FRITO-LAY حل خلاق مسئله،رمز موفقیت است.
شرکت FRIYO-LAY تولید کننده مواد غذایی سبک مستقر در دالاس که سالیانه 5/3 میلیارد دلار فروش دارد نخستین بار برنامه حل خلاق مسئله (CPS ) را در سال 1987 آغاز کرد. برنامه CPS در FRITO-LAY در هست مرحله انجام می شود: 1- یافتن مسئله 2- جمع آوری اطلاعات 3- تعریف مسئله 4- نظریه پردازی برای یافتن راه حل 5- ارزیابی و انتخاب بهترین نظریه ها 6- تدوین یک برنامه عملی 7- قبولاندن نظریه به مدیریت ارشد و 8- عملی کردن راه حل
خلق راه کارهای گوناگون
خلق راه کارهای مختلف مستلزم فهرست بندی راه کارهای شناخته شده و ایجاد راه کارهای اضافی می باشد.خلق راه کارهای مختلف تا حدودی یک امر عقلایی و استدلالی و تا حدودی شهودی و غیر استدلالی است. هنگامی که مهندسان شرکت اپل کامپیوتر«نیوتن» را که یک کامپیوتر دستیار دیجیتالی شخصی بود طراحی کردند صدها قابلیت جایگزین را برای این ماشین ایجاد کردند. در پایانه چندین قابلیت اصلی از بین بقیه انتخاب شد.
انتخاب از بین راه کارهای مختلف
هنگامی که مهندسان هوندا برای اولین بار موتوری را طراحی کردند که 55 مایل در هر گالن مصرف داشت، راه کارهای مختلفی برای انتخاب در اختیار داشتند. تاثیر فن آوری جدید بر هزینه تولید، سازگاری با سیستم های انتقال نیرو و غیره برای تصمیم گیری آنان در انتخاب فن آوری، اهمیت پسیاری داشت.هر یک از فن آوری های ممکن می بایست به لحاظ تاثیر آنها بر این عوامل، مورد ارزیابی قرار می گرفت.
اجرا
پس از آنکه دیدگاه روشنی نسبت به کاری که می خواهید انجام بدهید پیدا کرده و برنامه ای برای انجام آن داشتید آنگاه می توانید عملاً دست به کار شوید. اجرا مستلزم توچه دایم است. این امر یعنی دقیق شدن در جزئیات و پیش بینی موانع و غلبه بر آنها .
کنترل
ارزیابی نتایج آخرین مرحله فرآیند حل خلاق مسئله است که اغلب نادیده گرفته می شود. این مرحله مستقیماً به مرحله تجزیه و تحلیل محیط راه پیدا می کند و چرخه جدیدی از حل خلاق مسئله آغاز می شود.تشخیص نقایص در این مرحله حایز اهمیت است.
شرکت EATON از نوآوری برای رقابت استفاده می کند.
شرکت سهامی ایتون، سازنده دنده و سوپاپ موتور، اکسل کامیون، مدار شکن و دیگر قطعات متداول، عمدتاً برای خودروسازیها، دارای 38000 نفر کارگر در 110 کارخانه در سراسر چهان است.کاهش چشمگیر هزینه ها چهت افزایش بهره وری از عوامل موفقیت این شرکت است. ایتون دفاتر حساب های خود را باز گذاشت تا در تصمیم گیری آگاهانه به آنها کمک کنند از طریق برنامه های تسهیم سود، یادداشت ها تقدیری کارکنان خود را به تلاش جدی در امر نوآوری فرآیند، ترغیب نموده است.
ایجاد خلاقیت در فرآیند حل مسئله
تجزیه حل مسئله نتایج مایوس کننده به بار آورد.
1- برای بیشتر سازمان ها یا افراد، خلاقیت بخش عمده ای از فرآیند حل مسئله را تشکیل نمی دهد.
2- افراد چه به عنوان فرد و یا عضوی از سازمان معمولاً به خلاق بودن ترغیب نمی شوند.
3- تعداد اندکی از افراد با تکنیک های خلاقی که می توان در فرآیند حل خلاق مسئله به کار پست آشنایی دارند.
4- تعداد کمی از افراد مهارت های حل خلاق مسئله را در خود توسعه می دهند اما این وضعیت به تدریج تغییر می کند.
35
اطلاعات و خلاقیت
خلاقیت
اطلاعات
اطلاعات بیش از حد مانع خلاقیت می شود.
36
ویژگی های افراد خلاق
خود نظمی زیاد
پشتکار مواجه با مشکلات و شکست
استقلال
تحمل ابهام
تحمل شکست
تمایل به پذیرفتن خطر
اعتماد به نفس
توجه دقیق به محیط پیرامون
انعطاف پذیری
استقلال طلبی
37
محیط خلاق
فضای محرک، مستعد و به طور کلی خلاق
انعطاف پذیری بالای محیطی
اعتماد و اطمینان افراد نسبت به یکدیگر
نداشتن فشارهای روحی، روانی اجتماعی، مالی و کاری برای افراد
38
از این مفاهیم دوری کنید.
اینها تئوری است، اهل عمل باش.
اشتباه چیز بدی است( نباید اشتباه کرد).
بازی یک عمل لغو و بیهوده است.
این به من مربوط نیست.
ابله( احمق) نشو!
شوخی موقوف!
من خلاق نیستم.
39
متداول ترین جملات بازدارنده خلاقیت
نه
شدنی نیست (که با تکان دادن سر و حال و هوای قاطعانه گفته می شود)
آره، ولی اگر این کار را بکنی …. (پیش بینی یک وضعیت مصیبت وار)
ما سال ها قبل این ایده را امتحان کرده ایم
تا حالا که کارها خوب پیش رفته؛ چه نیازی به این کار هست؟
من اشکالی در روند کنونی کارها نمی بینیم
زیاد عملی به نظر نمی رسد
40
متداول ترین جملات بازدارنده خلاقیت
تا به حال هرگز چنین کاری نکرده ایم
بهتر است واقع بین باشیم
برای این کار درمهلت تعیین شده وقت پرداخت به ایده تو نیست
در بودجه پیش بینی نشده است
شوخی می کنی
بهتر است از موضوع پرت نیفتیم
این ایده های عجیب را از کجا آورده ای
41
موانع خلاقیت
آموزش ناهمسو با خلاقیت
استفاده از الگوهای قالبی
شتابزدگی در ارزیابی
تاکید بر مفروضات قبلی
فشارهای اجتماعی
چاره جویی های کوتاه مدت
42
موانع فردی
ترس از شکست
رویگردانی از ابهامات
عادت
عدم اعتماد به نفس
عدم انعطاف پذیری
43
عوامل درون فردی و میان فردی
محیط مناسب
والدین آگاه
مربیان شایسته
برنامه های آموزشی
تفاوت های فردی
سخت کوشی
44
درباره ی کارهای که انجام می دهید.
چرا من باید این کار را انجام دهم؟
اگر انجام ندهم چه می شود؟
چرا من باید همیشه این کار را به این شکل انجام دهم؟
چه گزینه با انتخاب های دیگری را می توان در این مورد تصور کرد.
چرا من فکر می کنم جوابش این است؟
چه کسی می تواند ایده خوبی در این مورد داشته باشد؟
45
در چه مکان و زمانهایی بیشتر خلاق هستید
46
موانع بیرونی
قوانین
شغل
آداب و رسوم
ترس از عدم استقبال عمومی
مطابقت
47
راه های غلبه بر موانع خلاقیت
باید که خلاق باشید.
خوش بین باشید و مثبت فکر کنید.
اطلاعات لازم را پیدا کنید.
برداشتتان را تغییر دهید، جور دیگری فکر کنید.
قدم به قدم فکر کنید.
ابهام، سر در گمی ها و شرایط نامشخص را تحمل کنید.
پشت کار به خرج دهید.
48
راه های غلبه بر موانع خلاقیت
نگذارید حواستان پرت شود.
فقط دنبال یک جواب نباشید.
فکرتان را در قالب کلمات بیان کنید.
یادداشت بردارید.
به خودتان استراحت بدهید.
تکرار کنید.
تمامش کنید!
.
49
راهبرد های موثر برای شکستن قالب های ذهنی در استفاده از روش ها و تکنیک های خلاقیت
جلوگیری از قضاوت فوری
درک اصل مطلب
شک و تردید
تجسم قوی
تخیل
نگرش جدید
50
مهم ترین عادت های ذهنی مانع خلاقیت
اشتباه کردن ممنوع
دلیل آوردن برای هر چیز
آن موقع چه گفتم؟ همان درست است!
تولید کن!
کنترل بیش از حد!
ارزشش را ندارد!
جست و جوی امنیت
51
مهم ترین عادت های ذهنی مانع خلاقیت
کلیشه ساختن
تکیه بر احتمالات
تنها یک پاسخ صحیح
تلاش برای منطقی بودن
پی روی کور کورانه از قوانین
قواعد سخت و موانعی که جلوی جمع آوری اطلاعات یا تماس با دیگران را می گیرند.
52
تکنیک های
خلاقیت
53
تکنیک های خلاقیت
تکنیک های خلاقیت به عنوان ابزاری برای رشد خلاقیت و افزایش توان حل خلاق مسئله کمک شایانی به توان فرد در تمام مراحل خلاقیت و فرایند خل خلاق مسئله می نماید.
54
تکنیک های تجزیه و تحلیل محیط :
تکنیک چرا : در دوران کودکی، کودکان برای گسترش فهم خود از دنیای اطراف شان بطور مکرر از والدین و اطرافیان می پرسند.
در بزرگسالی باید یاد گرفته هایمان را زیر سوال ببریم.
سوالات تا جایی ادامه پیدا می کند که به یک بصیرت
برسیم یا در یک باتلاق فرو رویم.
55
تکنیک یورش فکری Brain Stroming
دکترالکس، اس اسبورن درسال 1938این تکنیک را به کار برد و در سال 1953به صورت مشخص توسط وی تعریف شد.
تعریف در واژه نامه وبستر:
اجرای یک تکنیک گردهم آیی که از طریق آن، گروهی می کوشند با انباشتن تمام ایده هایی که همزمان در جلسه، بوسیله اعضاء ارائه می گردد راه حلی برای یک مساله بخصوص بیابند.
56
چهار رکن اصلی این تکنیک
در ایده جویی، کمیت به ایجاد کیفیت منجر می شود.
قضاوت دیگران مانع جولان، تراوش و سرعت تصور و خیال افراد می شود
ایده های جدید، تداعی کننده ی ایده های تازه ی دیگری است.
ایجاد هم افزایی می شود.
57
رئیس جلسه
هیچ کس حق قضاوت، ارزیابی یا انتقاد از ایده های پیشنهادی دیگران را ندارد.
هرچه ایده ها دورتر از ذهن، جسورانه تر، غیر منتظره و عجیب تر باشد بهتر است. به تعبیر دیگر هر چه ایده ها بیشتر باشد بهتر است.
هر چه تعداد ایده ها بیشتر باشد بهتر است.
هر چه ترکیب ایده ها به منظور ایجاد ایده های جدید بیشتر صورت بگیرد بهتر است
58
نکات مهم در استفاده از این تکنیک
ارزیابی، تجزیه وتحلیل و ترکیب ایده ها
از نظر مقام و موقعیت
عدم تشکیل گروه های کوچک در گروه
رسمی نشدن جلسه
ارائه ایده های ناقص
جلوگیری از کند شدن بحث ها
59
نکات مهم در استفاده از این تکنیک
ایده یابی نه قضاوت و داوری
باز کردن موضوع
تخصص و اطلاعات لازم در مورد موضوع جلسه
ایجاد جوی مناسب برای فکر کردن
عدم تاثیر پذیری ایده های اولیه در ایده های ثانویه
عدم شناسایی یک ایده به نام شخصی
یاد آوری چهار اصل تکنیک
60
تکنیک تشخیص مشکل
تکنیک ایفای نقش (Role Playing)
تکنیک درنگ خلاق (Creative Pause)
تکنیک پی.ام.آی (Plus, Minus , Interesting)
Plus = افزودن (نکات مثبت)
Minas = کاستن (نکات منفی)
Interesting = نکات جالب
61
تکنیک توهم خلاق (Creative Illusion)
اکثر مواقع خلاقیت نتیجه تشخیص خطاها از واقعیت هاست. خیلی اوقات
آنچه را که ما فکر می کنیم واقعیت است واقعیت نیست. مغز انسان باید
خودآگاه یا ناخودآگاه واقعیت را درک و نسبت به آن بصیرت پیدا کند.
برای چند لحظه به تصویر فوق خیره شوید، دایره درون مکعب در چه موقعیتی قرار دارد؟
62
63
تکنیک وارونه سازی
با معکوس سازی می توان قالب ذهنی مربوط به موضوع را شکست یا موضوع را در قالب دیگری به جریان انداخت.
چون اطلاعت به طور معکوس ( یا متفاوت با گذشته) وارد ذهن می شود، احتمال اینکه وارد قالب جدیدی گردد افزایش می یابد و در نتیجه خروجی قالب، که همان درک ما از موضوع یا مشکل است با گذشته تفاوت خواهد داشت.
64
عمل بطریق معکوس حتی به صورت کاملا تصنعی کمک شایانی به شناسایی قالب های ذهنی پنهان خود و دیگران می کند.
روش برای معکوس سازی دکتر چارلز تامپسون:
مشکل خود را به صورت بر عکس بنویسید.
سعی کنید چیزهای را که وجود ندارد کشف و تعریف کنید.
سعی کنید کارهایی را که دیگران انجام نمی دهند کشف کنید.
جهت دید با محل دید خود را نسبت به موضوع تغییر دهید.
نتایج مورد انتظار را معکوس کنید.
موفقیت ها را به شکست و شکست ها را به پیروزی تبدیل کنید.
65
تکنیک شش کلاه فکری (six thinking Hats)
یکی از تکنیک های مفید، معروف و معتبری است که
توسط دکتر اوارد دوبونو ابداع شده و کاربرد و آثار
بسیار متنوعی در اجتماع، سازمان، خانواده و فرد دارد.
این تکنیک برای هر کدام از شش سبک فکری یک کلاه
رنگی خاص به عنوان سمبل استفاده می کند.
66
کلاه سفید : سفید رنگ خنثی و منفعلی، بدون هیچگونه قضاوت، فقط واقعیتها مورد جستجو قرار می گیرد.
کلاه سرخ : رنگ سرخ نشانه خشم، شور، و هیجان. کلاه سرخ بیانگر بینشی هیجانی است و فقط به جنبه های احساسی و غیراستدلالی توجه می شود.
کلاه سیاه : رنگ سیاه نشا افسردگی و منفی است. کلاه سیاه بیانگرجنبه های منفی و بدبینانه است.
کلاه زرد : رنگ زرد آفتابی و مثبت است. کلاه زرد بیانگرجنبه های مثبت و خوش بینانه است.
کلاه سبز : رنگ سبز نشانه گیاهان، رویش درختان بارور، طراوت و تازگی است. کلاه سبز بیانگر خلاقیت و فکرهای تازه است.
کلاه آبی : رنگ آبی نشانه سردی و رنگ آسمان بالای سرماست. کلاه آبی بیانگر تنظیم و ساماندهی فرآیند برنامه ریزی برای تفکر و استفاده از کلاه های دیگر است، کلاه آبی کلاه نظارت.
67
تکنیک های فرضیه سازی
تکنیک چه می شود اگر … ؟ (what – if … ?)
تکنیک در هم شکستن مفروضات
(Assumption Smashing Technique)
تکنیک ارتباط اجباری (forced Association)
تکنیک کاربردهای دیگر (Put to other uses)
68
توصیه های برای رشد خلاقیت
شناسایی مکان ها و زمان های که معمولا ایده های جدیدی به ذهنتان می رسد.
یک جابجایی درصورت نرسیدن به نتیجه در مورد یک مسئله
فکر کردن در مورد این که اگر مشکل و مسئله ام حل شود چه خواهد شد.
به آهنگ های الهام بخش گوش کنید.
از مکان های رویایی مثل موزه ها و آثار باستانی و … بیشتر دیدن کنید.
69
توصیه های برای رشد خلاقیت
با افراد خلاق بیشتر معاشرت کنید.
به جاهایی که تا بحال نرفته اید بیشتر مسافرت کنید.
خلاقیت تحت شرایط فشار ایجاد نمی شود.
چیدن اشیای متنوع روی میز یا جلوی چشمتان
گاهی مخالف عادت های خود رفتار کنید.
دکوراسیون منزل و محل کار خود را مرتب تغییر دهید.
70
توصیه های برای رشد خلاقیت
دیدن از نمایشگاه اختراعات و اکتشافات
کمک از افراد غریبه یا بی خبر از موضوع، حتی بچه ها در حل مسئله
زمان ضرب العجل برای حل مشکل
تعیین حداقل برای خلق ایده
شعر گفتن و جملات بدون ربط با نزدیکان در اوقات فراغت
71
توصیه های برای رشد خلاقیت
خود را جای مشکل و مسئله قرار دادن
حل معما
محل و زمان مشخصی را برای کارهای خلاق خود انتخاب کنید.
به مشکلات به صورت فرصت نگاه کنید.
همیشه پاسخ های زیادی وجود دارد.
همیشه از طریق منطقی نمی توان به جواب رسید.
قواعد را کنار بگذارید.
72
توصیه های برای رشد خلاقیت
مطاله سرگذشت مخترعین و مکتشفین بزرگ جهان
باور اینکه خلاقیت رمز و کلید موفقیت، خوشبختی …
به محل هایی بروید که قبلا رفته اید بروید و چیزهای ببینید که قبلا به آنها توجه نکرده اید.
73
ارزش های فکری که مهارت های خلاقیت را تقویت می کند.
شکستن عادت، کنار گذاستن شیوه های فکری و عملی پیشین و استفاده از روش های جدید
به تعویق انداختن قضاوت و ارزیابی ایده ها برای جلوگیری از ضایع شدن ایده ای که در ابتدا ممکن است جالب و مفید به نظر بیاید.
درک مسائل پیچیده به هنگام مواجه شدن با آنها و تلاش در حل این مسائل.
متفاوت دیدن مسائل و مشاهده امور به شیوه تازه ای که قبلا به آن به توجه نشده است.
وسعت فکر و برقراری ارتباط میان ایده های متفاوت.
74
پرورش
ایده ها
فرایند خلاق
ارزیابی و
پیاده سازی
جمع آوری اطلاعات
فرایند اندیشه خلاق
75
گردآوری دانش و اطلاعات
خواندن زمینه های گوناگون
ملحق شدن به گروه ها و اتحادیه های حرفه ای
حضور در همایش ها و سمینارهای حرفه ای
سفر به اماکن جدید
صحبت با هر کس درباره ی موضوع مورد نظر
از نظر گذراندن مجلات، روزنامه ها و ژورنال ها برای مقالاتی مرتبط با موضوع
پی ریزی یک کتابخانه ی برای رجوع در آینده
حمل یک دفترچه کوچک و ثبت اطلاعات مفید
صرف وقت برای اقناع کنجکاوی های طبیعی
76
فرایند پرورش
اشتغال به کاری روتین و بی نیاز از فعالیت ذهنی(مثل چمن زدن یا نقاشی منزل)
تمرین منظم
بازی(ورزشی، فکری، معما)
اندیشیدن به پروژه یا مساله پیش از خواب
تمرکز اعصاب و خود هیپنوتیزم
لمیدن و آسودن در فواصل منظم
افزایش سطح انرژی با ورزش، رژیم غذایی و استراحت مناسب
77
ارزیابی و پیاده سازی
آموختن مباحث مربوط به فرایند طرح ریزی تجاری
آزمودن ایده ها با افراد مطلع
توجه به ایده ها احساسات هوشمندانه
آموختن مباحث مربوط به فروش محصولات
فراگیری مطالبی در خصوص سیاست گزاری های سازمانی
اندرز گرفتن از دیگران
نگاه کردن به مشکلات به مثابه نوعی مبارزه به هنگام پیاده سازی ایده ها
78
ابتکار و نوآوری:
ابتکار: ایده نو و تازه ای که قبلاً وجود نداشته است.
نوآوری: به مرحله عمل رساندن ایده خلاقانه و تولید انبوه آن.
79
اصول نوآوری
عمل گرا باشید.
محصول، سرویس یا فرایند را ساده و قابل درک کنید.
به محصول، یا فرایند، جهت گیری مشتری پسند بدهید.
با کم شروع کنید.
اهداف عالی داشته باشید.
80
اصول نوآوری
امتحان کنید/ آزمایش کنید/ بازبینی کنید.
از شکست ها درس بگیرید.
یک زمان بندی معین را دنبال کنید.
به فالیت های قهرمانانه پاداش بدهید.
کار کنید، کارکنید، کارکنید.
81
ویژگی های سازمان خلاق
1. رقابت کامل و فشرده
2. فرهنگ
3. دسترسی به مدیران
4. احترام به افراد
5. ارائه خدمات مردمی
6. در سازمان خلاق افراد دارای یک تخصص ویژه نیستند
7. کار گروهی
8. روابط دائمی و بلند مدت کارکنان
9. استقبال مدیران از عامل تغییر
82
شرایط ایجاد خلاقیت و نوآوری
1. فضای خلاق 3. برقراری سیستم پیشنهادات
2. دادن وقت برای خلاقیت 4. ایجاد واحد مخصوص خلاقیت
83
موانع خلاقیت و نوآوری در سازمان
موانع خلاقیت که سازمان عامل آن است عبارتند از: – بدبینی نسبت به همه ایده های جدیدی که از پایین سازمان می آیند. – پافشاری بر اینکه برای تصویب باید از سایر سطوح مدیریت تایید و امضا گرفته شود. – خواستن از قسمتهای مختلف برای رقابت و انتقاد از پیشنهادهای همدیگر ،تا شما را ازتصمیم گیری نجات داده و فقط برنده جنگ را انتخاب کنید". – اظهار انتقاد راحت و ستایش نکردن افراد. – تشویق نکردن افرادی که اشکالات کارشان را بازگو می کنند. – کنترل دقیق همه چیز. – تصمیم گیری مخفیانه نسبت به تغییر سازمان دهی "ساختار"، سیاستها و اعلام ناگهانی آن به افراد "به منظور اطاعت بیشتر افراد از دستورها". – داده ها و اطلاعات برای حفظ قدرت و برتری جمع آوری و توزیع می گردد نه پایین آوردن اشتباهات – اعتماد بیش ازحد به اینکه مقامات ارشد قبلا از همه امور مهم شرکت و کسب و کاراطلاع دارند
84
نیاز های سازمان خلاق
نیـاز بـه تـوجه ، اعتمــاد، احتـرام ، تـشویـق و حمـایت. نیـاز بـه آزادی درانتخــاب نـقش خـود در ســازمــان. نیـاز بـه آزادی درانتخــاب همـکـاران و پـرسنـل خود. نیـاز بـه آزادی در تـجسس و تـحقیق در کلیه واحدها نیاز به ارتباط نزدیک،سریع و راحت با خارج سازمان. نیاز به آزادی از زنجیره فرمان وسلسله مراتب سازمانی. نیاز به آزادی از کارهای تکراری ، روزمره و یکنواخت. نیـاز بـه آزادی عمل در نحــوه انــجــام کـــارهـــا. نیاز به دراختیارداشتن زمان آزاد برای پیگیری ایدهای نو. نیـاز بـه دراختیـار داشتـن منـابع آزاد و بـدون کنتــرل و پاسخگویی جهت استفـاده در طرحهـا و ایـده هـای نـو. نیـاز بـه اطلاعـات بـه مـوقـع ، مـوثـق ، مـرتبـط. نیـاز بـه اخـذ سریـع نتیجـه کـار و عمـل خــود. نیـاز بـه آمـوزش. نیـاز بـه سـرعت عمـل "عـدم بـوروکـراسـی ". نیـاز بـه کـار مفـرح "ضمـن شـوخـی "
85
فرآیند نو سازی درسازمان
1. نیاز 3. پذیرفتن 5. منابع
2. نظر یا ایده 4. اجرا
86
سازمان های یادگیرنده
87
تعریف سازمان یادگیرنده
سنجه(1990) بر آن است که سازمان های فراگیر, سازمان هایی هستند که در آن ها افراد به طور مداوم قابلیت خود را به منظور خلق نتایجی که دلخواه آنان است گسترش می دهند، جایی که الگو های مبسوط و نوین تفکر پرورش میابد، جایی که روحیه ی جمعی آزادانه شکل می گیرد و جایی که افراد بطور مستمر یاد می گیرند که چگونه با هم یاد بگیرند.
مارسیک و واتکینز(1999) سازمان یادگیرنده را سازمانی که بطور مستمر می آموزد و خود را متحول می سازد[می دانند]… سازمانی که یادگیری را فرایندی مداوم و به شکلی استراتژیک، کاربردی می سازد. فرایندی که با کار تلفیق شده و به موازات آن در تکاپوست( یانگ، واتکینز، مارسیک، 2004: 33).
88
ابعاد سازمان یادگیرنده
یادگیری مستمر: بیانگر تلاش سازمان جهت خلق و ایجاد فرصت های یادگیری مداوم برای همه ی اعضاء می باشد
پرسش و گفتگو : این بعد به تلاش سازمان برای ایجاد فرهنگ پرسش، باز خورد ، و آزمایش باز می گردد.
یادگیری تیمی : به روحیه همکاری و مهارت های همکاری باز می گردد که استفاده اثربخش از تیم را استحکام می بخشد
توانمند سازی : نمایانگر فرآیندی در سازمان جهت ایجاد و به اشتراک نهادن یک آرمان مشترک و بازخورد گرفتن از اعضاء در مورد شکاف بین وضعیت موجود و آرمان است.
سیستم جایگیری: نشان دهنده ی تلاش هایی است که به منظور استقرار سیستمی جهت تجسم بخشیدن و به اشتراک گذاردن یادگیری صورت می گیرد.
ارتباط و اتصال سیستم : این بعد منعکس کننده ی تفکر جهانی و اعمالیست که جهت اتصال و ارتباط سازمان به محیط داخلی و خارجی اش انجام می شود.
رهبری استراتژیک : گویای حدودی است که مدیران بصورتی استراتژیک می اندیشند که چه سان از یادگیری برای ایجاد تغییر و حرکت سازمان در جهات جدید و در بازارهای نو استفاده کنند .
89
مدل تحلیلی ابعاد سازمان یادگیرنده
90
سطوح مختلف یادگیری سازمان و ابعاد مرتبط با هر کدام
یادگیری مستمر، پرسش و گفتگو
یادگیری تیمی
توانمند سازی، اتصال و ارتباط سیستم
، سیستم جایگیری، رهبری استراتژیک
91
منابع
1-آقایی ،تیمور ،خلاقیت و نوآوری در سازمان ها و انسان ها ،انتشارات ترمه
2- الوانی ، سیدمهدی ، مدیریت عمومی ، چاپ پنجم ، نشر نی ، تهران ، 1371، 3-تاوسند جانو فیویر ژاک کلیدهای طلایی مدیریت خلاق ،ترجمه مهین خالصی
4- سیف ، احمد، "نگاهی به تحقیق و توسعه در ژاپن "، مجله تدبیر، شماره 76،
5- گلاف، اچ .بی، تصمیم گیری خلاق، ترجمه علیرضا آهاری، چاپ اول، انتشارات بصیر، تهران، 1376
6- اسبورن ، الکس اس ، پرورش استعدادهای همگانی خلاقیت،انتشارات نیلوفر
7 – پورآقاسی، حسین ، کلیدطلایی موفقیت ، چاپ هشتم ، انتشارات امید فرزانگان ، تهران ، خرداد 1376
8- صمدآقایی ، جلیل ، سازمانهای کارآفرین ، انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی ، چاپ اول ، تهران ، 1378
9- دفت،ریچاردال، تئوری سازمان وطراحی ساختار،جلد دوم ، ترجمه علی پارساییان وسید محمداعرابی،چاپ اول
10- سلطانی تیرانی ، فلورا، نهادی کردن نوآوری در سازمان ، انتشارات موسسه فرهنگی رسا، چاپ اول
11-هیگلینز،جیمز ام ،کار آفرینی،101 تکنیک حل خلاق مسئله اتشارات امیر کبیر
Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society: The development of higher psychological processes. Cambridge, MA: Harvard University Press