مدیریت بیماری های گلخانه
به نام خدا
علائم عمومی بیماری
Wilting ← پژمردگی
Hydrosis ← آبسوختگی
Soft rot ← پوسیدگی نرم
Mumi soft rot ← مومی شدن
Damping off ← مرگ گیاهچه
Spot ← لکه
Blight ← مرگ سریع قسمت های رویشی
Blast ← مرگ سریع قسمت های زایشی
Scald ← رنگ پریدگی
Canker ← خشکیدگی قسمتی از اندام گیاهی که دارای مرز مشخصی با قسمت سالم است.
ناهنجاری های رشد
Dwarfing ← کوتولگی به یک نسبت در همه قسمت ها
Rosseting ← کاهش شدید فاصله میانگره ها
Musaic ← وجود لکه های رنگ پریده در زمینه سبز برگ
Etiolation ← عدم گلدهی
Gall ← سرطانی شدن
Scab ← برآمدگی سخت چوب پنبه ای همراه با ترک هایی در سطح
Phylody ← توسعه گل در برگ و یا بالعکس
مثلث بیماریزایی
پاتوژن
شرایط جوی
میزبان
انواع عوامل بیماریزا
قارچ ها
باکتری ها
ویروس ها
نماتودها
فایتوپلاسما
و …
قارچ ها
سفیدک های پودری
کپک خاکستری
پوسیدگی ریشه و ساقه
مرگ گیاهچه
و…
سفیدک های پودری
تولید پودری به رنگ سفید مایل به خاکستری در روی سطح برگ و ساقه و گاهی گل که همان ریسه های قارچ است.
عامل آن جهت جوانه زنی نیاز به رطوبت کمتری دارد اما جهت ادامه رشد نیاز به رطوبت بیشتری دارد.
کنترل سفیدک پودری
کنترل آن به کمک کاهش رطوبت، نپاشیدن آب روی برگ ها، تهویه مناسب و … امکان پذیر است.
جهت کنترل شیمیایی آن می توان از گوگرد بصورت بخار استفاده نمود.
همچنین می توان از بنومیل، تریادیموفن، دینوکاپ جهت سمپاشی استفاده نمود.
باید توجه نمود گیاه میزبان نسبت به سم مورد استفاده حساسیت نداشته باشد.
سفیدک پودری
سفیدک پودری
سفیدک پودری
سفیدک پودری
سفیدک پودری
سفیدک داخلی
سفیدک داخلی
کپک خاکستری
باعث پوسیدگی قهوه ای و بادزدگی در بافت های آلوده می شود.
علائم آن بصورت پوسیدگی در نهال های کوچک لکه های قهوه ای روی ساقه و … است.
بیشتر به بافت های حساس، ضعیف شده یا مسن حمله می کند.
تهویه مناسب و کاهش گرما در گلخانه جهت کم کردن رطوبت و نم سطح گیاه می تواند به کنترل این بیماری کمک نماید.
می توان از بنومیل، کلروتانونیل، اپرودین، زینب، بوتاران،کاپتان دیرن جهت سمپاشی استفاده نمود.
پوسیدگی ریشه و ساقه
عوامل متعددی می توانند باعث ایجاد پوسیدگی شوند که برخی از آن ها علاوه بر این باعث مرگ گیاهچه نیز می شوند.
Pythium
ایجاد پوسیدگی قهوه ای، نرم شدگی و فساد در ریشه و همچنین مرگ گیاهچه می گردد.
ابتدا به اندام های زیرزمینی از جمله ریشه های فرعی حمله نموده و دامنه فعالیت خود را تا طوقه نیز ادامه می دهد.
جهت ایجاد آلودگی نیاز به سطحی هر چند نازک از آب دارد.
جهت کنترل باید از مصرف آمونیوم یا نمک های محلول بیش از حد استاندارد اجتناب ورزید.
Rhizoctonia
ایجاد پوسیدگی در ریشه و ساقه به طوری که بخش های فاسد در سطح خاک قرار می گیرد.
رشد بیشتر در دماهای بالا و رطوبت متوسط انجام می گیرد.
استفاده از پیت در خاک باعث کاهش خسارت می شود.
Thielaviopsis
حمله به ساقه های خشک.
محل آلودگی سیاه می شود.
با کاهش PH خاک می توان با آن مبارزه نمود.
کنترل پوسیدگی های ریشه و ساقه
نوردهی مناسب، استفاده از خاک قابل نفوذ و جلوگیری از ایستابی در پای بوته، ضدعفونی خاک و وسائل، استفاده از گیاه مادر سالم.
استفاده از اتری دیازول، متالاکسیل، آلییت، توربان و تری دازول علیه Pythium و Phytophthora.
استفاده از بنومیل، پرودیون، اتریدیازول، تیوفنات متیل و ایپرودین علیه Rhizoctonia.
عواملی مانند Rhizoctonia، Pythium، Sclerotinia، Alternaria و Botrytis می توانند باعث مرگ گیاهچه شوند.
آلودگی بذر نیز توسط Pythium و Phytophthora می تواند اتفاق بیافتد.
Verticillium
علائم گوناگونی دارد از جمله:
پژمردگی ناگهانی تمام شاخ و برگ در گل میمون
سفید شدن برگ ها همراه با پژمردگی و ایجاد کلروز و پس از آن نکروز در گل داوودی
آبی شدن جوانه ها، ابلق شدن برگ و ساقه و فعال شدن جوانه انتهایی در گل رز
نیمه غده ای شدن ریشه، زردی کناره های برگ و براق شدن سطح زیری برگ در بگونیا
اما علائم بازر ورتیسیلویوم عبارتند از: رشد یکطرفه گیاه، زردی حاشیه برگ، کاهش تعداد برگ ها و انتشار بیماری از برگ های بالایی به پایینی.
تجمع این قارچ در خاک است و آلودگی اولیه از ریشه های فرعی شروع می شود و توسط آوندهای چوبی به سایر اندام ها منتقل می شود.
کنترل این بیماری با ضدعفونی خاک میسر است.
نماتودها
موجوداتی بسیار ریز و کرمی شکل که در تمام خاک ها وجود دارند اما فقط تعداد معدودی از این جمعیت میلیونی خسارت زا می باشند.
خسارت آن ها بصورت تخریب بافت گیاهی و انتقال عوامل بیماریزای گیاهی است.
نمونه این عامل عبارتند از:
نماتود ریشه که باعث کوتولگی، پژمردگی گیاه در روزهای گرم و ایجاد زگیل هایی روی ریشه می گردند.
نماتود شاخ و برگ که باعث تغییر شکل برگ های جوان، لکه ای شدن و ریزش برگ می شود.
ویروس های بیماریزای گیاهان
انتقال ویروس ها توسط عوامل مختلفی از جمله حشراتی مثل شته و زنجرک و … و پیوندک انجام می گیرد.
انتقال ویروس به سه صورت میسر است:
ناپایا: تغذیه حشره از شیره گیاه آلوده، رفتن به میزبان سالم، آلودگی میزبان سالم در اثر تغذیه شته آلوده.
پایا: تغذیه از شیره، رفتن ویروس به سیستم گوارش، خون، بزاق و آمادگی برای انتقال به میزبان بعدی.
نیمه پایا: حدود دو ساعت طول می کشد.
شته ها به هر سه حالت ویروس ها را منتقل می کنند.
زنجرک بصورت پایا و نیمه پایا ویروس ها را منتقل می کنند.
علائم عمومی بیماری های ویروسی
تغییر رنگ: زردی، موزائیک و …
نکروز: مرگ موضعی بافت
کم رشدی: Rosseting
بدشکلی بافت گیاه
موزائیک
پیچیدگی برگ
اصول مبارزه با بیمار ی های ویروسی
استفاده از ارقام مقاوم
کنترل ناقلین
تهیه بذر و اندام های رویشی عاری از ویروس
برخی از علائم بیماری های باکتریایی
گیاهان انگل
انگل: فاقد کلروفیل است و مواد آلی، معدنی و آب خود را از میزبان می گیرد. اتصال آن به میزبان از طریق آوند آبکش است. مانند سس و گل جالیز
نیمه انگل: نسبت به گیاه پارازیت استقلال بیشتری دارد، زیرا دارای کلروفیل است و فقط مواد معدنی و آب را از میزبان می گیرد. اتصال این گیاهان به میزبان از طریق آوندهای چوب است. مانند داروش
گل جالیز
گیاهی گلدار و انگل و فاقد کلروفیل است و بصورت انگل مطلق روی ریشه گیاهان زندگی می کند.
دامنه میزبانی وسیعی دارد و خسارت آن بصورت لکه ای است.
قوه نامیه بذر آن تا 13 سال می باشدو تا با ریشه تماس نیابد و تحریک نشود رشد نمی کند.
خسارت عمومی
اگر آلودگی در ابتدای فصل باشد کاهش رشد میزبان و کوچک ماندن آن.
اگر آلودگی در انتهای فصل باشد فقط باعث کاهش کیفیت برگ ها می شود.
مورفولوژی
بوته سفید مایل به زرد
15 تا 45 سانتیمتر
برگ ها فلس مانند و بذور درون کپسول
مبارزه
بوجاری بذر
استفاده از خاک، کود، آب، بذر و … غیرآلوده
حذف گیاه از ریشه و سوزاندن آن قبل از گلدهی
استفاده از علف کش آلیل الکل (تست شده در مزارع توتون).
کاشت گیاه تله: کاشت خردل که باعث تحریک بذر انگل می شود اما خود میزبان مناسبی برای آن نیست.
ضدعفونی خاک با متیل برماید
سس
گیاهی انگل و گلدار که فقط مواد غذایی را از میزبان می گیرد.
ناقل برخی از ویروس های گیاهی است.
گیاهی یکساله و بدون برگ و ریشه و کلروفیل است.
زمستان بصورت بذر است و در شرایط مساعد جوانه می زند و برای این کار حضور میزبان الزامی نیست.
انتشار آن از طریق بذر و قطعات خرد شده گیاه انگل است.
دارای گل های سفید است و تولید بذر آن 1 یا 2 هفته پس از گلدهی است.
مبارزه
جلوگیری از ورود انگل با استفاده از بذر تمیز و جلوگیری از ورود حیوانات آلوده
استفاده از علف کش تماسی به همراه روغن دیزل (24D,PCP,DNBP).
حذف قسمت های آلوده با شخم مکرر و سوزاندن آن
عوامل جوی و …
تغییر در میزان نرمال هر یک از عوامل جوی می تواند سلامت گیاه را به خطر اندازد.
این تغییرات در دما، آب آبیاری، اکسیژن و عناصر موجود در خاک بوجود می آید
علائم کمبود برخی از عناصر در گوجه فرنگی
بور
کلسیم
مس
آهن
پتاسیم
منیزیوم
منگنز
مولیبدن
ازت
فسفر
گوگرد
روی
پایان