مخاطرات ناشی از کار با پسماندها
فهرست مخاطرات
. مواجهه شیمیایی
مخاطرات بیولوژیکی
عوامل فیزیکی ( استرس گرمایی، کاهش دما و صدا)
کاهش اکسیژن
مخاطرات الکتریکی
تشعشات یونیزان و غیر یونیزان
آتش و انفجار
مواجهه شیمیایی
مواجهه شیمیایی متنوع و بستگی به نوع پسماند دارد و به شکلهای جامد مایع و گازمی باشد.
در مواجهه شیمیایی آلاینده ها از طریق تنفسی خوراکی پوست و تزریق وارد بدن کارکنان می شوند
مواجهه شیمیایی به دو صورت حاد و مزمن می باشد.
مواجهه حاد: تماس با غلظت و آلودگی در حد بالا ولی کوتاه مدت
مواجهه مزمن: تماس طولانی مدت با غلظت پایین
تاثیر مواد شیمیایی متفاوت بوده و بستگی به نوع ماده، غلظت، نحوه ورود و همچنین فاکتورهای فردی چون سن، جنس، تغذیه، اعتیاد به سیگار، مصرف الکل و غیره دارد.
3
پسماندهای شیمیائی خطرناک
پسماندهای شیمیائی هستند که به دلیل مقدار، غلظت، ویژگیهای فیزیکی یا شیمیائی قادرند:
الف- باعث ایجاد یا سهیم )قابل توجه( در افزایش مرگ و میر یا بیماریهای شدید غیر قابل درمان یا
بیماریهای برگشت پذیر ناتوان کننده در انسانها شوند یا
ب- اگر بطور مناسب ذخیره، حمل، تصفیه، امحاء یا هر اقدام مدیریتی دیگر نشوند، مخاطره بالقوه یا
اساسی برای سلامت انسان یا محیط زیست ایجاد کنند.
4
انواع پسماندهای شیمیایی
پسماندهای شیمیائی خطرناک بطور کل در دو زیر گروه پسماندهای فهرست شده 1 و پسماندهای
دارای ویژگیهای خطرناک 0 طبقه بندی می شوند. در برخی از مراجع دو زیر گروه دیگر شامل
پسماندهای جهانی 3 و پسماندهای مخلوط 4 نیز به زیر گروه قبلی افزوده شده اند. پسماندهای جهانی،پسماندهائی هستند که توسط منابع مختلف )نه فقط صنعتی( و توسط بسیاری از کشورها تولید می شوند. پسماندهای مخلوط نیز پسماندهائی هستند که مرکب از مخلوطی از مواد رادیواکتیو و حداقل یکی از پسماندهای شیمیائی خطرناک می باشند.
5
پسماندهای شیمیایی فهرست شده
پسماندهای فهرست شده شامل طیف گسترده ای از پسماندهای شیمیائی خطرناک تولیدی از
فرآیندهای صنعتی، بخشهای معینی از صنایع یا پسماندهای با فرمولاسیونهای شیمیائی مشخص می باشند.
EPA پسماندهای فهرست شده را در 4 گروه طبقه بندی نموده است
6
F فهرست
الف- پسماندهای حلال های مصرف شده )
تا F ب- پسماندهای حاصل از عملیات آبکاری یا سایر عملیاتهای پرداختکاری )تکمیلی( فلزات ) 06
)F و 019 F012
ج- پسماندهای دارای دی اکسین ) 020
)F و 025 F د- پسماندهای حاصل از فرآوری هیدروکربنهای آلیفاتیک کلردار خاص ) 024
)F و 035 F034 ،Fه – پسماندهای حاصل از
فرآیندهای محافظتی چوب ) 032
)F و 038 F و- لجن های حاصل از تصفیه فاضلاب پالایشگاه نفت ) 037
)F ز- شیرآبه حاصل از منابع مختلف ) 039
7
فهرست k: پسماندهای خطرناک با منبع مشخص
الف- محافظت چوب
ب- تولید رنگدانه های غیرآلی
ج- تولید مواد شیمیائی آلی
د- تولید مواد شیمیائی غیرآلی
ه – تولید آفت کشها
و- تولید مواد منفجره
ز- پالایشگاه نفت
ح- تولید آهن و فولاد
ط- تولید آلومینیم اولیه )خام(
ی- تولید سرب ثانویه
ک- داروسازیهای دامپزشکی
ل- فرمولاسیون جوهر
م- کک سازی
8
پسماندهای شیمیائی بی خطر یا دارای خطر ناشناخته
چنانچه پسماندی جزء هیچ یک از گروههای پسماند خطرناک نبوده و فاقد هیچ یک از ویژگیهای
211 باشد، می توان mg/kg خوراکی بیشتر از LD تعریف شده پسماند خطرناک را باشد و دارای 50
آن را بی خطر در نظر گرفت. عمده پسماندهای شیمیائی بی خطر شامل غبار سیمان، گاز طبیعی و روغن های خام، مواد معدنی، سوخت های فسیلی و برخی از مواد شیمیائی می باشند.
9
مواجهه بیولوژیکی
مواجهه بیولوژیکی بطور معمول در بیمارستان ها و مراکز درمانی اتفاق می افتد که باعث بیماری ها و عفونت های فردی می شود عوامل بیولوژیک با جریان آب و باد در محیط پخش می گردند. منبع دیگر مواجهه بیولوژیکی حیوانات، حشرات و گیاهان سمی است.
10
Why Infectious Waste is Regulated
To minimize the potential for the spread of disease from a medical setting to the general public; and
To reduce the overall amount of infectious medical waste produced .
helps to protect the environment, and reduces medical facilities’ treatment expenditures
11
Diseases Caused by Bloodborne Pathogens
Malaria
Syphilis
Tularemia
Arboviral infections
Brucellosis
Creutzfeldt-Jakob Disease
Hepatitis C
Leptospirosis
HIV / AIDS
Hepatitis B
12
Prevention of Exposure
Guidelines to reduce the risk of exposure:
Frequent hand washing
Use of standard barrier precautions
Regular cleaning and decontamination of work surfaces with a cleaning agent labeled as effective against Mycobacterium/TB
Vaccination against Hepatitis-B
Proper infectious waste disposal
13
عوامل فیزیکی
عوامل فیزیکی شامل استرس گرمایی، کاهش دما، صدا و تشعشات است.
استرس گرمایی جهت کارگران در موقعیت های جغرافیایی گرم ودر شرایطی که کارگران وسایل حفاظت فردی پوشیده اند اتفاق می افتد محافظت بدن در مقابل عوامل شیمیایی و بیولوژیکی با وسایل حفاظت فردی باعث محدودیت بدن در دفع گرما و افزایش گرمای بدن می گردد….
14
صدا
عوامل مختلف موثر در مواجهه با صوت بستگی با نوع دستگاه، شرایط نگهداری و محل انتشار دارد.
کار در ماشین های حفاری، تراکتور، رانندگان گریدر، ماشین های بزرگ و ماشین آسیاب زباله
15
گرما وسرما
تغییرات در دمای بدن در نتیجه:
1- عوارض ناشی از گرما
2- عوارض خفیف سوختگی پوست
3- عوارض شدید کرامپ گرمایی، گرمازدگی وضعف گرمایی
– تغییرات دمایی در تابستان
16
روش های کنترل گرما
انجام کار در ساعات مناسب
برنامه کار – استراحت
آب آشامیدنی با 0.1 درصد نمک
استفاده از وسایل حفاظت فردی
17
شرایط سرمایی در کارگران پسماند
1- دمای پایین
2- باران، برف و شرایط دمایی سخت
3- شرایط با دمای سرد
4- کار در آب
تاثیرات سرما:
1- فشار سرمایی
2- سرخی پوست
3- سرمازدگی
18
تدابیر حفاظتی و پیشگیری در برابر سرما
آماده کردن قطعات و لوازم مورد نیاز در مکان مناسب و گرم
استفاده از اتاقک ویژه و گرم برای انجام امور ویژه
استفاده از چادر های ویژه برای کارهای ساختمانی در هوای سرد
اجرای برنامه کار- استراحت
استفاده از محیط گرم
19
پرتوها :یون ساز و پرتوهای غیر یون ساز
پرتوهای غیر یون ساز به دلیل نداشتن انرژی کافی قادر به خارج کردن الکترون ها از اتم و تبدیل آن ها به یون ها نیستند.
پرتوهای یون ساز پرتوهایی هستند که انرژی کافی برای یونیزه کردن اتم ها وشکستن پیوندهای شیمیایی دارند
20
کاهش اکسیژن
کاهش اکسیژن در فرایند دفع پسماندها در نتیجه عکس العمل شیمایی مواد با اکسیژن مجاور و یا جایگزینی اکسیژن با سایر گازها در فرایند دفع پسماندهای شیمیایی رخ می دهد. در شرایطی که اکسیژن به کمتر از 16% تقلیل یابد عوارض کاهش اکسیژن بروز نموده که در صورت تداوم باعث عوارض قلبی عروقی آسیب به مغز و غیره می گردد.
21
آتش و انفجار
عوامل مختلفی که در دفع پسماندها باعث آتش و انفجار می شوند بشرح ذیل هستند
واکنش های مواد شیمیایی که باعث گرما حرارت و انفجار می گردد.
ایجاد جرقه در مواد شیمیایی اشتعال پذیر
احتراق مواد در نتیجه افزایش اکسیژن
آزاد سازی مواد تحت فشار
تصادم و به همزدن مواد حساس به آتش زنی
22
The Relative Risk Of Solid Waste Work Can Be Significant
Solid Waste Workers in Denmark are 1.5 times more likely to have Occupational Disease and Injury than other workers (Denmark country-wide statistics, 1995)
Risks to Solid Waste Workers in low income countries are expected to be much higher because worker protection is not required
23
برنامه های سلامت شغلی در دفع پسماندها
طرح و برنامه ریزی
آموزش
سم شناسی پسماندها
اقدامات پزشکی جهت عوامل اجرایی پسماند
اقدامات بهداشتی در مدیریت کارگاهی و محل دفع
اندازه گیری نمونه برداری و تجزیه عوامل مخاطره آمیز
استفاده از وسایل حفاظت فردی
آلودگی زدایی
24
طرح و برنامه ریزی
تعیین سازمان مسئول، مسئولیت ها و ارتباطات
تعیین مدیریت ایمنی بهداشت
تعیین مشاوران فنی در ارتباط با شیمی پزشکی، فیزیولوژی تشعشات و فارماکولوژی
تعیین مدیریت بهداشتی در بیمارستان ها و صنایع
انجام بازرسی چند مرحله ای بهداشتی از زمان تولید تا دفع
25
آموزش
آموزش کارگران در خصوص مخاطرات بالقوه که ممکن است با مواد شیمیایی و پسماند در ارتباط باشند
آموزش مهارتها و دانش درخصوص اجرای کار و به حداقل رساندن ریسک کار
آموزش در خصوص استفاده از وسایل حفاظت فردی
انجام اقدامات در شرایط اضطراری
آموزش بایستی در مکان مناسب با زبان قابل تفهیم به شیوه سمعی و بصری و متناسب با فرهنگ شغلی باشد.
26
برنامه های آموزش
طرح ایمنی کار
تمرینات ایمنی در محیط کار
شناسایی مخاطرات کاری
وسایل اضطراری در کار و روش نجات فردی
قوانین و مقررات وسائل نقلیه در گیر
وسایل ایمنی مورد استفاده در فیلد
شیوه های حمل دستی و حمل ماشینی مواد
حقوق اجرایی افراد ومسئولیتها
روشهای استفاده و مراقبت از وسایل حفاظت فردی
تکنیک های نمونه برداری ایمن
استفاده از روش آلودگی زدایی از وسایل حفاظت فردی
آموزش اندازه گیری مواد رادیو اکتیو و انفجار زا در محیط کار
27
موضوعات آموزش
خواص بیولوژیکی فیزیکی و شیمیایی مواد مخاطره آمیز
سم شناسی مواد
مهندسی بهداشت کار
نمونه برداری
ارزیابی ریسک
ایمنی محل دفع
برنامه های پزشکی
آلودگی زدایی
قوانین ایمنی
28
برنامه های پزشکی در ارتباط با عوامل اجرایی دفع
برنامه غربالگری پزشکی قبل از استخدام
برنامه معاینات دوره ای
درمان اضطراری
درمان غیر اضطراری
مراقبتهای ویژه پزشکی و حفظ گزارشات
درخصوص پسماندهای ذیل مراقبتهای ویژه بایستی انجام گیرد
ترکیبات آروماتیک
29
ادامه…
آزبست
دیکسون
هیدروکربنهای آلیفاتیک
فلزات سنگین
علف کشها
حشره کشهای آلی کلردار
حشره کشهای کربومات و ارگانو فسفات
ترکیبات پلی کلرینیتد بای فنیل
30
اقدامات بهداشتی کار در محل کارگاهی دفع پسماند
تقسیم بندی موادشیمیایی پسماند بر اساس IDLH
(Immediately Dangerous of Life or Health) IDLH خطر آنی برای حیات و سلامتی
منظور غلظتی از ماده سمی، خورنده یا ماده خفه کننده در هواست که تهدید فوری برای حیات محسوب شده و یا توانایی های فرد را برای ترک محیط آلوده مختل می نماید.
تقسیم بندی موادشیمیایی پسماند بر اساس TLV
طراحی ایمنی کار در محل دفع پسماند
اندازه گیری تشعشات یونیزان
استفاده از وسایل حفاظت فردی
انداازه گیری تشعشات اکسیژن ترکیبات و بخارات آلی ترکیبات انفجار آور
31
نمونه برداری و تجزیه آلاینده ها در محل دفع پسماندها
اندازه گیری مواد مخاطره آمیز به منظور ایمنی
استفاده از وسایل قرائت مستقیم در اولویت اساسی است
اشکالات وسایل قرائت مستقیم
حد حساسیت پایین است
اختصاصی جهت گروهی از ترکیبات هستند
عوامل مداخله کننده دارند
32
انواع دستگاههای قرائت مستقیم
گاز کروماتوگرافی پرتابل
اسپکتروفتومتر پرتابل
اندازه گیری تشعشات گاما
آشکار ساز PHD
وسایل قرائت مستقیم بر اساس رنگ سنجی
اکسیژن متر
33
34
35
الویت گذاری در برنامه سلامت ، ایمنی وبهداشت عوامل اجرایی پسماندها
یکی از فاکتورهای مهم در مبحث الویت گذاری ، ارزیابی ریسک مخاطرات ناشی از کار باپسماندها ست .
روشهای متعددی برای ارزشیابی رسک خطر وجود دارد یکی از این روشها روش ارزیابی ریسک ( William fine) .
در این روش ریسک از حاصل ضرب میزان پیامد ( شدت خطر ) در میزان تماس در میزان احتمال وقوع به دست می آید.
ریسک ( Risk) – شدت پیامد (Consequence) – میزان تماس (Exposure) – احتمال وقوع (Probaility)
36
شدت پیامد(جدول شماره 1)
37
میزان تماس( جدول شماره 2)
38
احتمال وقوع( جدول شماره 3)
39
سطح بندی ریسک( جدول شماره 4)
40
امتیاز دهی و اولویت بندی ریسکها :
نتایج حاصل از سه جدول اشاره شده به منظور تعیین رتبه ریسک , طبق فرمول در هم ضرب می گردد .
با توجه به میزان اهمیت ریسکها ، ابتدا برای ریسکهای با سطح H اهداف و برنامه های کنترلی و اقدامات اصلاحی تهیه شده تا به سطح M یاL برسند . سپس برای ریسکهای با سطحM اهداف و برنامه کنترلی تهیه شده تا به سطح L برسند و پس از رسانیدن خطرات به سطح قابل قبول (سطحL ) آنها را تحت کنترل مداوم نگهداری می کنیم
در نهایت ارتباط بین ریسک های شناسایی شده و اقدامات کنترلی در فرم لیست ریسک های قابل قبول و غیر قابل قبول ثبت می گردد .
در کنترل خطرات به اولویت زیر توجه میشود : حذف ، جایگزینی ، کنترل های مهندسی ، علامت گذاری / هشدارها و یا کنترل های اداری ، تجهیزات حفاظت فردی
41
42