به نام خدا
صورت سود و زیان در حسابداری میانه
3
تعریف حسابداری
حسابداری فرایند تشخیص، اندازه گیری و گزارش اطلاعات مالی است که برای استفاده کنندگان اطلاعات مزبور، امکان قضاوت و تصمیم گیریهای آگاهانه را فراهم می سازد.
4
تعریف حسابداری
حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است که اطلاعات مالی مربوط به واحدهای اقتصادی را اندازه گیری،پردازش و گزارشگری می کند.
صورت سود و زیان
صورت سود و زیان، یکی از صورت های مالی اساسی است که چگونگی و نتیجه عملکرد مالی یک شخصیت حسابداری (واحد گزارشگر) را طی دوره مالی نشان می دهد.
به بیانی ساده تر، صورت حسابی که عملکرد مالی شرکت را در یک بازه زمانی خاص اندازه گیری می کند، صورت حساب سود و زیان گفته می شود. این صورت حساب با ارائه خلاصه ای از اینکه کسب وکارها چگونه درآمدها و هزینه های خود را از طریق فعالیت های عملیاتی و غیرعملیاتی کسب می کنند، محاسبه می شود. همچنین سود یا زیان خالص ایجادشده شرکت را در یک دوره حسابداری خاص، معمولاً در یک فصل یا سال مالی نشان می دهد
سود و زیان
سود و زیان به راحتی از فرمول زیر محاسبه می شود:
اگر موسسه سود داشته باشد
هزینه های دوره مالی – درآمد دوره مالی = سود ویژه دوره مالی
اگر موسسه زیان داده باشد
درآمدهای دوره مالی – هزینه دوره مالی = زیان ویژه دوره مالی
روش های تهیه
صورت سود و زیان همان طور که از نامش پیدا است برای تعیین سود یا زیان ویژه واحد مالی تهیه می شود؛ و شامل خلاصه ای از درآمدها و هزینه ها برای یک دوره زمانی معین است.
این صورت معمولاً به دو روش تهیه می شود:
تک مرحله ای
دومرحله ای
تک مرحله ای
در این روش ابتدا کلیه درآمدها یکجا و در ادامه کلیه هزینه ها در زیر آنها آورده می شود و در نهایت از تفاضل آنها به سود یا زیان قبل از کسر مالیات می رسیم که با کسر مالیات (در صورتی که موسسه سود داشته باشد) به سود یا زیان بعد از کسر مالیات یا همان سود یا زیان ویژه خواهیم رسید.
دومرحله ای
در این روش ابتدا درآمدهای عملیاتی آورده شده در ادامه هزینه های عملیاتی ذکر می گردد که از تفاضل این دو به سود یا زیان عملیاتی می رسیم در مرحله بعد درآمدهای غیر عملیاتی و هزینه های غیر عملیاتی آورده می شود که از تفاضل این مرحله و مرحله قبل به سود و زیان قبل از کسر مالیات می رسیم که با کسر مالیات به سود و زیان بعد از کسر مالیات یا همان سود و زیان ویژه خواهیم رسید. به صورت حساب سود و زیان صورت حساب درآمد یا صورت حساب عملیات نیز گفته می شود. مهمترین بخش صورت حساب سود و زیان قسمت پایانی آن یعنی سود یا زیان ویژه است که نتیجه فعالیت یک واحد تجاری را نشان می دهد که آیا واحد تجاری در طول دوره مالی فعالیتش سود آور بوده است یا خیر.
به طور کلی صورت سود و زیان یک واحد خدماتی به روش تک مرحله ای به صورت زیر می باشد
موسسه خدماتی …
صورت حساب سود و زیان
برای سال مالی منتهی به ۲۹/۱۲/××
درآمدها:
درآمد خدمات ××
کسر می شود هزینه ها:
هزینه اجاره ××
هزینه بیمه ××
هزینه حقوق ××
هزینه آب و برق و تلفن ××
جمع هزینه ها (××)
سود (زیان) قبل از کسر مالیات ××
مالیات (×)
سود (زیان) ویژه ××
10
نظریه عملکرد جاری
بر اساس نظریه عملکرد دوره جاری فقط آن نوع از رویدادها و تغییرات ارزش که توسط مدیریت قابل کنترل بوده و معلول تصمیمات دوره جاری است باید در محاسبه سود خالص در نظر گرفته شود.
11
نظریه عملکرد جاری
تغییرات مربوط به دوره های قبل نباید در محاسبه سود خالص منظور شود.
12
نظریه شمول کلی (سود جامع)
بر اساس نظریه شمول کلی سود باید شامل کلیه تغییرات در حقوق صاحبان سهام که با ثبت عملیات یا تجدید ارزیابی واحد تجاری طی یک دوره مالی مشخص شناسایی می شود با استثنای توزیع سود سهام و نقل و انتقال سرمایه ای باشد.
13
صورتحساب سود و زیان، شکل و نحوه ارائه آن
صورتحساب سود و زیان را می توان به اشکال مختلف طبقه بندی نمود. در عمل صورتحساب سود و زیان به دو شکل متفاوت ارائه می شود که عبارتند از:
الف) شکل چند مرحله ای
ب ) شکل یک مرحله ای
14
صورتحساب سود و زیان چند مرحله ای
15
صورتحساب سود و زیان یک مرحله ای
16
طبقه بندی اقلام صورتحساب سود و زیان
به منظور سهولت مقایسه نتایج عملکرد هر دوره مالی با دوره های دیگر و برای اینکه اطلاعات ارائه شده در صور سود و زیان جهت تصمیم گیری های اقتصادی مفید واقع شود اقلام صورتحساب سود و زیان به دو طبقه کلی تقسیم می شود:
1) اقلام عادی
2) اقلام غیر عادی (غیرمترقبه)
17
اقلام عادی
اقلام عادی عبارت است از اقلام درآمد یا هزینه ای که از فعالیتهای معمول، مستمر و منظم واحد تجاری ناشی شده و یا وقوع آنها در طی یک دوره مالی متصور می باشد.این اقلام به دو دسته تقسیم می شوند:
الف) اقلام عادی عملیاتی
ب ) اقلام عادی غیرعملیاتی
18
اقلام عادی عملیاتی
اقلام عادی عملیاتی عبارت اند از درآمدها و هزینه هایی که در نتیجه انجام عملیات مرتبط به موضوع اصلی فعالیتهای واحد تجاری حاصل می شود.
19
اقلام عادی غیرعملیاتی
اقلام عادی غیرعملیاتی عبارت اند از درآمدها و هزینه هایی که مرتبط با فعالیتهای واحد تجاری نمی باشد.
20
اقلام غیرعادی (غیرمترقبه)
اقلام غیرعادی از رویدادهای خارج از فعالیتهای عادی واحد تجاری ناشی شده و انتظار نمی رود که به طور عادی و مستمر به وقوع پیوندد.
21
اقلام غیرمترقبه
نمونه هایی از اقلام غیرمترقبه :
سود یا زیانهای عمده ناشی از بلایای طبیعی ( مثل سیل، زلزله و ……)
مصادره داراییها و یا سلب مالکیت
ممنوعیت اشتغال به فعالیتی از طریق وضع قوانین جدید
22
اقلام استثنایی
به اقلامی گفته می شود که با وجود اینکه ناشی از فعالیتهای عادی می شوند ولیکن به منظور ارائه مطلوب صورت سود و زیان به صورت جداگانه افشا می گردند.
23
اقلام استثنایی
زیانهای ناشی از بلایای طبیعی در مناطقی که وقوع آنها به طور متناوب انتظار می رود.
زیانهای ناشی از انتقال صنایع مزاحم به خارج از محدوده شهرها.
سود یا زیان حاصل از فروش داراییهای ثابت و سرمایه گذاریهای بلندمدت
و….
24
توقف عملیات
نتایج عملیات یک قسمت متوقف شده شاملسود و زیان حاصل از واگذاری آن قسمت، برای دوره جاری باید به طور مجزا پس از سود و زیان عملیاتی در صورت سود و زیان منعکس گردد.
25
تغییرات حسابداری
تغییرات حسابداری
تغییر در شخصیت حسابداری واحد گزارشگر
تغییر در اصول و روشهای پذیرفته شده حسابداری
تغییر در برآورد حسابداری
26
تغییر در اصول و روشهای پذیرفته شده حسابداری
1. تغییر در روش ارزشیابی موجودیها مانند تغییر از روش FIFO به LIFO
2. تغییر در روش محاسبه استهلاک مثل تغییر از روش نزولی به روش خط مستقیم
3. تغییر در روش حسابداری قراردادهای بلند مدت پیمانکاری مثل تغییر از روش درصد پیشرفت کار به روش کار تکمیل شده
27
نحوه انعکاس اثر انباشته ناشی از تغییر روش در صورت سود و زیان
28
تغییر در برآورد حسابداری
تغییر در برآورد حسابداری عمدتا به دلیل وقوع رویدادهای جدید و یا دستیابی به اطلاعات اضافی انجام می گیرد.
29
تغییر در برآورد حسابداری
تغییر در برآورد میزان مطالبات مشکوک الوصول
تغییر در برآورد ارزش اسقاط
تغییر در برآورد عمر مفید دارایی
30
تغییر در شخصیت حسابداری واحد گزارشگر
اگر صورتهای مالی تهیه شده در دوره جاری از لحاظ شخصیت حسابداری با صورتهای مالی ارائه شده در دوره های قبل متفاوت باشد، تنظیم و ارائه مجدد صورتهای مالی سنوات قبل ضرورت دارد.
31
گردش حساب سود (زیان) انباشته
گردش حساب سود (زیان) انباشته به عنوان مکمل صورتحساب سود و زیان ارائه می شود.
32
اصلاح اشتباهات با اهمیت دوره های قبل
اشتباهات ریاضی و محاسباتی
اشتباه در اعمال رویه های حسابداری
تعبیر نادرست یا نادیده گرفتن واقعیتهای موجود در زمان تهیه صورتهای مالی
33
اصلاح اشتباهات با اهمیت دوره های قبل
تغییر از یک رویه غیر استاندارد حسابداری به یک رویه استاندارد
موارد تقلب
34
صورت سود و زیان جامع
سود جامع عبارت است از تغییر حقوق صاحبان سهام واحد تجاری در یک دوره در نتیجه وقوع معاملات و رویدادها به استثنای تغییرات ناشی از سرمایه گذاری صاحبان سهام و داراییهای توزیع شده.
35
نحوه ارائه صورت سود و زیان جامع
سود جامع عبارت است از تغییر حقوق صاحبان سهام واحد تجاری در یک دوره در نتیجه وقوع معاملات و رویدادها به استثنای تغییرات ناشی از سرمایه گذاری صاحبان سهام و داراییهای توزیع شده.
منابع
حسابداری میانه 1، مهدی مشکی – عبدالکریم مقدم
انتشارات دانشگاه پیام نور
نبوی، عزیز، اصول حسابداری جلد اول، تهران، کتابخانه فروردین
با تشکر از توجه شما