سیستم تولید به موقع
مقدمه:
سیستم تولید به موقع (just in time)یکی از پیشرفته ترین سیستم های برنامه ریزی است.
سیستم تولید به موقع که نخستین بار توسط تانیچی اونو در شرکت تویوتا به کار گرفته شد.
فواید just in time
از فواید این سیستم می توان به کاهش قابل توجه کار در جریان ساخت٬زمان تحویل محصول به مشتری٬فضای مورد نیاز٬ضایعات٬ضایعات دورریز و دوباره کاری٬
افزایش در بهره وری٬بهبود روابط با عرضه کنندگانی که بهتر و موفق تر هستند و نیروی کار دارای انگیزه٬راضی و با نشاط تر اشاره کرد.
تاریخچه ی تولید به موقع:
تولید به موقع یک فلسفه ی مدیریت ژاپنی است که از اوایل دهه ی 1970در بسیاری از موسسات تولیدی ژاپن مورد استفاده قرار گرفت.این فلسفه نخستین بار توسط تائیچی اونو در به عنوان براورده ساختن خواسته ی مشتری با حداقل تاخیر معرفی و به کار گرفته شد.به همین دلیل٬ تائیچی اونو اغلب پدر سیستم تولید بهنگام نامیده می شود.
سیستم تولید به موقع تنها زمانی موفق خواهد شد که هر فرد در سازمان در اجرای آن مشارکت داشته باشد و کارخانه و فرایندها برای حداکثر ستانده و بهره وری سازماندهی شوند و برنامه های کیفیت تولید برای براورده ساختن تقاضای واقعی زمان بندی گردند.
عناصر تولید به موقع:
تولید به موقع شامل اجزایی است که باید با هم ادغام شوند تا به صورت هماهنگ جهت دستیابی به اهداف JIT عمل نمایند.
1-مشارکت کارکنان 2-کارخانجات 3-سیستمها
اهداف اصلی تولید به موقع:
1.افزایش میزان بهره وری در فرایند تولید
2.افزایش توانایی سازمان برای رقابت با شرکتهای رقیب
در بلند مدت
3.کاهش سطح مواد٬زمان و کار در فرایند تولید
اهدافی که دارای طیف زمانی بلند و کوتاه مدت هستند و شامل موارد زیر می باشند:
1.شناسایی و پاسخگویی به نیازهای مشتری
2.تطبیق منطق کاری ژاپنی با هدف گذاری بهبود مستمر
3.طراحی کارخانه برای حداکثر بهره وری و سهولت تولید
4.هدف گذاری برای ارتباط هزینه کیفیت بهینه
5.کاهش اتلاف های غیر ضروری
6.هدف گذاری برای ایجاد اعتماد در بین عرضه کنندگان
محدودیتهای سیستم تولید به موقع: 1-حذف ذخیره های احتیاطی که در روش سنتی نقش یک موجودی ایمنی را برای شرکتها ایفا میکردند. 2-سطح مشارکت تعیین شده در سازمانهای ژاپنی که نظام تولید به موقع را اجرا کرده اند با میزان مشارکت مورد نیاز برای ارضای کارگران در غرب سازگار نیست و این ایجاد مشکل میکند. 3-کاهش استقلال افراد یکی دیگر از محدودیتهای این سیستم است. 4-مقاومت در برابر تغییر ممکن است در دو سطح مقاومت منطقی و مقاومت احساسی صورت گیرد.
نقیصه های سیستم تولید به موقع:
1.حذف ذخیره های احتیاطی که در روش سنتی نقش یک موجودی ایمنی را برای شرکتها ایفا می کردند.
2.سطح مشارکت تعیین شده در سازمانهای ژاپنی که نظام تولید به موقع را اجرا کرده اند با میزان مشارکت مورد نیاز برای ارضای کارگران در غرب سازگار نیست و این ایجاد مشکل می کند.
3.کاهش استقلال افراد یکی دیگر از محدودیتهای این سیستم است که بیشتر به محدود شدن زمان چرخه ی تولید یا زمان بین فعالیتهای تکراری نسبت داده شده است.
مقاومت در برابر تغییر ممکن است در دو سطح مقاومت منطقی و مقاومت احساسی صورت گیرد.
پیش نیازهای یک برنامه JIT
برنامه ریزی سیستم تولید به موقع:
الف)آگاهی و مطالعه پیرامون سیستم تولید به موقع
ب)تشکیل کمیته رهبری راهبری
ج)تشکیل گروه ارزیابی
د)برنامه ی مشارکت کارکنان
رویکردها و اصول سیستم تولیدی به موقع:
هنگامی که اصطلاح Just In Time برای اولین بار در فرهنگ مدیریت استفاده شد٬می توانست معانی مختلفی برای افراد مختلف داشته باشد.
هدف اصلی سیستم تولیدی JIT
رویکرد مدیریت تولیدیJIT
رویکرد مدیریت تولید سیستم تولیدیJIT دارای اصول متعددی است:
1.تهیه فهرست و جدول تولید روزانه;
2.تهیه یک جدول تولیدی که از قابلیت انعطاف برخوردار باشد;
3.به کار انداختن سیستم کشش تولید“تقاضا“و حذف ضایعات;
.
.
.
رویکرد مدیریت موجودی هایJIT:
فلسفه مدیریت موجودی ها:
1.تمرکز برروی موجودی صفر;
2.یافتن عرضه کنندگان قابل اطمینان;
3.کاهش در حجم سفارشات مواد و افزایش تکرار سفارشات مواد;
4.بهبود راههای به کارگیری موجودی ها;
5.کاهش زمان تحویل سفارش مواد;
6.قابلیت انعطاف سفارشات مواد;
رویکرد مدیریت کیفیت سیستمJIT
تاکید اصلی این رویکرد بر روی حذف زیان های تولید ناشی از ضایعت و نقایص است.
با توجه به اهداف این رویکرد لذا لازم است که در خصوص رسیدن به این هدف اصول زیر رعایت شود:
1.تعهدات بلند مدت به داشتن سعی و تلاش در جهت کنترل کیفیت و داشتن مسئولیت هر شخص در برابر کیفیت;
2.داشتن فرایند کنترل پی در پی طی فرایند تولید محصول;
3.استفاده از روشهای کنترل کیفیت آماری برای به تصویر کشیدن کیفیت محصول;
4.الزام در خود اصلاح کردن نقایص به وسیله خود کارگران;
عامل زمان و سرعت درJIT
سرعت تولید یک عامل بسیار مهم در سیستم تولیدJITاست.
کاهش زمان مورد نیاز به براورد و پاسخگویی به سفارشات تولید“رویکرد مدیریت تولید;“
کاهش میزان کار و جریان ساخت تا حد ممکن“رویکرد موجودی ها;“
اندازه گیری کارایی در JIT
همان طور که قبلا گفته شد زمان٬عامل بسیار مهم در سیستم JIT است.
این سیکل زمانی شامل چهار عنصر جداگانه است:
1.زمان پردازش و تولید محصول;
2.زمان انبارداری و نگه داشته شدن محصولات پشت ماشین آلات;
3.زمان حرکت و نقل و انتقالات تولیدات بین واحدهای تولیدی;
4.زمان بازرسی و کنترل کیفیت;
نسبت کارایی=زمان پردازش و تولید/سیکل زمانی*100
هدف از نسبت کارایی یک زنگ خطر است برای مواقعی که زمانهای غیر افزاینده ارزش زیاد هستند.بهبود این نسبت مطمئنا روی هزینه ها اثر میگذارد.
نتیجه گیری:
با توجه به مطالب ارائه شده به نظر می رسد اصول و مبانی ارائه شده در هر سه رویکرد سیستم تولید به موقع٬ آن قدر برای هر رویکرد اساسی هستند که در صورتی که یک اصل از این اصول چشم پوشی شود٬اهداف آن رویکرد حاصل نخواهد شد.