پاورپوینت سنجش دانشجو ویژگی ها و تجزیه و تحلیل آزمون های چند گزینه ای

بسم الله الرحمن الرحیم

سنجش دانشجو (ویژگیهاوتجزیه و تحلیل آزمونهای چند گزینه ای)

آزمون های عینی Objective Tests
آزمونهایی که در آنها ،هم سئوال وهم پاسخ در اختیار دانشجو قرار داده شودو تصحیح پاسخ آنها دقیق است.

آزمون MCQ)) Multiple Choice Question
را ……….می نامند.

Multiple Choice Question
متداولترین آزمون عینی است که هم در سنجش توانایی های مختلف و هم در سنجش یادگیری در زمینه های گوناگون تحصیلی مورد استفاده قرار می گیرد.
– این آزمون ها از لحاظ یکنواختی سئوالها، حساسیت کم در مقابل حدس کورکورانه و سهولت تصحیح پاسخنامه ها بهترین نوع آزمونهای عینی می باشند.

هر سئوال چند گزینه ای شامل قسمت های زیر است:
1-قسمت اصلی یا تنه سئوال (Stem)، دربرگیرنده مساله یا موضوعی است که سئوال باید آن را اندازه گیری کند.
2-گزینه صحیح یا پاسخ سئوال (Key) یکی از گزینه های پیشنهادی است که دانشجو باید آن را انتخاب کند.

3-گزینه های انحرافی(Distracters) تعدادی گزینه بجز گزینه صحیح است که نقش آنها منحرف نمودن دانشجویانی است که پاسخ درست را نمی دانند.

– تعداد گزینه های سئوالهای چند گزینه از 2 تا 5 متغیر است. – هرچه تعداد گزینه ها بیشتر باشد امکان حدس کمتر است.
اما چون معمولا پیدا نمودن بیش از سه پاسخ انحرافی، کار دشواری است، آزمونهای چهار گزینه ای شهرت بیشتری یافته اند.

انواع آزمونهای چند گزینه ای.
نوع تنها گزینه درست
یکی از گزینه ها صحیح و بقیه کاملا غلط است.
نوع بهترین گزینه درست
همه گزینه ها صحیح هستند اما یکی از همه صحیح تر است.
نوع منفی: تنه سئوال منفی است و همه گزینه ها بجز یکی صحیح هستند.

محاسن آزمونهای چند گزینه ای:
1. از سایر آزمونهای عینی انعطاف پذیرترند و علاوه بر دانش ، توانایی استدلال، قضاوت و بسیاری بازده های مهم دیگر یادگیری را می سنجد.
2. با استفاده از آنها می توان در یک زمان محدود تعداد زیادی از اهداف آموزش و بخش مهمی از محتوای درس را اندازه گیری نمود.
3. امکان حدس زدن کورکورانه در آنها نسبت به سایر سوالات عینی کمتر است.
4. به سادگی و با عینیت کامل قابل تصحیح هستند

5. دانشجویان و اساتید آن را به سایر آزمونها ترجیح می دهند

– اگر گزینه های انحرافی با توجه به اشتباهات و کج فهمی های متداول فراگیران تهیه شود، منبع بسیار مناسبی برای تشخیص مشکلات فراگیران است.

معایب آزمونهای چند گزینه ای:
ساختن آنها دشوار است. زیرا معلمان غالبا نمی توانند تعدادی گزینه انحرافی خوب برای سئوالها انتخاب کنند.
معلمان اغلب سئوالها چند گزینه ای را در حد سنجش اطلاعات جزئی و کم اهمیت طرح می کنند.
در مقایسه با دیگر آزمونهای عینی (مثل ص و غ) پیدا کردن گزینه درست مستلزم وقت زیادتری است بویژه اگر گزینه های خیلی شبیه بهم ساخته شوند.
زمانی که به پاسخ های غلط نمره منفی تعلق می گیرد دانشجویان که اهل ریسک می باشند از سایرین نمره بهتری کسب می کنند و افرادی که در پاسخ دادن به این سئوالها خبره ترند نسبت به آن کارها نمره بهتری می گیرند.
فراگیران قوی بیش از فراگیران معمولی قادر به پیداکردن اشکالات، پیچیدگیها ونظرگاههای واگرا (غیر معمولی) در سئوالها هستند. اما از انجا که تنها یک جواب صحیح در سئوال است، بعلت این تیزبینی، خود دچار اشتباه نمی شوند.

قواعد تهیه سئوالها چند گزینه ای:
هر سئوال باید یک موضوع مهم و یک هدف آموزشی را اندازه گیری کند.

بیشتر از یک مسئله و یا یک مطلب را در یک سئوال نگنجانید.

سئوالها را کاملا روشن و واضح بنویسید و از عبارت و کلمات قابل فهم آزمون شوندگان استفاده کنید.

از تکرار مطالب در گزینه ها خودداری کنید.

مطالب اصلی سئوال را به طور کامل در تنه سئوال بنویسید.

همه گزینه ها باید متجانس و به موضوع واحدی مربوط باشند
کدامیک از میکروارگانیزمهای زیر پیلونفریت و میوکاردیت ایجاد میکند؟
الف – استافیلوکک
ب – پنوموکک
ج – کلی باسیل
د – مننگوکک
هنگام سرماخوردگی شدید،افراد در چکاندن مکرر و نامنظم مواد مترشحه، چربیها و مواد پلشت بر گوناگون در بینی، عوارض زیان آوری دارد، زیرا امکان دارد ….. را در معرض آسیب قرار دهد؟
الف – سینوسها
ب – گلبولهای سفید
ج – گلبولهای قرمز
د – عصب بویایی
هنگام سرماخوردگی شدید،براثر چکانیدن بیش از حد قطره ها ، روغنها و سایر مواد ضد عفونی کننده در بینی، کدام عارضه ممکن است بوجود آید.
الف – عفونت سینوسها
ب – انهدام گلبولهای سفید
ج – تورم مخاط بینی
د – ضایع شدن عصب بویایی
ترتیب قرار دادن سمان ها پس از پالپوتومی پارسیل در صورتی که در همان جلسه ترمیم کامپوزیت انجام شود کدام است؟
الف- کلسیم هیدروکساید- ZOE – گلاس یونومر- کامپوزیت
ب- کلسیم هیدروکساید- زینک فسفات-کامپوزیت
ج- کلسیم هیدروکساید – ZOE –زینک فسفات- کامپوزیت
د- کلسیم هیدروکساید – گلاس یونومر – کامپوزیت
هنگام سرماخوردگی شدید،براثر چکانیدن بیش از حد قطره ها ، روغنها و سایر مواد ضد عفونی کننده در بینی، عارضه………. ممکن است بوجود آید؟
الف – عفونت سینوسها
ب – انهدام گلبولهای سفید
ج – تورم مخاط بینی
د – ضایع شدن عصب بویایی
در درمان سینوزیت کدام دارو مورد استفاده قرار میگیرد ؟
الف – پنی سیلین
ب – کوتریموکسازول
ج – کلر دیازوپوکساید
د – داکسی سایکلین

– همه گزینه های یک سوال باید متجانس و به موضوع واحدی مربوط باشند. مثال:
سوال ضعیف
دیگوکسین دردرمان کدام بیماری به کار می رود؟
الف- کاردیومیوپاتی دیلاته
ب-هنوخ شوئن لاین
ج-لوسمی حاد
د-پنومونی

سوال بهتر
دیگوکسین دردرمان کدام نوع از کاردیومیوپاتی زیر به کار می رود؟
الف- دیلاته
ب- هیپرتروفیک
ج- رستریکتیو
د- نوزادمادر دیابتی

سئوال را طوری بنویسید که پاسخ درست تنها پاسخ یا قطعا درست ترین پاسخ باشد.
گزینه ها ی هر سئوال را طوری بنویسید که از نظر دستوری و جمله بندی به نحو درست مکمل متن باشد.
از بکاربردن اشاره های دستوری نامربوط و نامناسب خودداری کنید.
در سئوالها منفی کلمات منفی را برجسته جای دهید.
از نوشتن سئوالهای که در آنها متن سئوال منفی و گزینه ها هم منفی است احتراز نمائید.
تا حد امکان از عبارات همه موارد فوق یا هیچکدام و… خودداری کنید.
سئوالها را مستقل از هم بنویسید (پاسخ یک سئوال نباید به پاسخ سئوال دیگر کمک کند).
کدامیک ازمواد زیر برای انسان ضروری است ؟
الف – پروتئین
ب – آب
ج – ویتامنها
د – مواد معدنی
نزدیک به 80% افراد مبتلا به انفارکتوس قلب وزن آنها بین :
الف – 50-40 کیلوگرم است
ب – ا60-50 کیلوگرم است
ج – 90-65 کیلوگرم است
د – هیچکدام درست نیست
کمبود کدامیک از ویتامین های زیر باعث بیماری کوررنگی می شود ؟
الف – ویتامین A
ب – مواد معدنی
ج – چربیها
د – پروتئینها
درکودکان مبتلا به صرع همه دارو های زیر قابل تجویز می باشند بجز:
الف- هیدروکسی زین
ب- دیفن هیدرامین
ج- پرومتازین
د – هیچکدام از موارد

در کدام یک از بیماری های زیر طحال بزرگ و قابل لمس است؟
الف. مالاریا ب. کم خونی داسی شکل
ج. پرکاری تیروئید د. کم خونی فقر آهن
بیماری با تب، لرز و بزرگی طحال مراجعه نموده است در اسمیر نامبرده مالاریا فالسیفاروم دیده شده است بهترین درمان چیست؟
الف. نامبرده به درمان نیاز ندارد.
ب. نامبرده به ضد تب احتیاج دارد.
ج. Fancidar داروئی خوبی است.
د. همه موارد فوق صحیح می باشد.

از طرح سئوالهای گمراه کننده بپرهیزید.
دو گزینه متضاد راکه یکی از آنها درست است بکار نبرید.
طول گزینه درست را در سئوالهای مختلف تغییر دهید.
محل گزینه درست را در میان گزینه های انحرافی بطور تصادفی انتخاب کنید (جدول اعداد تصادفی).
سئوالها را به زبانی بنویسید که درحد درک و فهم آزمون شوندگان باشد.
برای هر سئوال بین 3-5 گزینه بکار برید.
در آزمونهای تکوینی می توان از گزینه “نمی دانم” استفاده کرد.
در سئوالهایی که تنه آنها جمله ناتمام است جای خالی را قسمت آخر جمله قرار دهید.

……عامل اصلی بیماری قلبی است.
الف – کلسترول
ب –چاقی
ج – سیگارکشیدن
د – استرس
عامل اصلی بیماری قلبی …….است .
الف – کلسترول
ب –چاقی
ج – سیگارکشیدن
د – استرس
کدامیک از موارد زیر از عوارض درمانی بیماران مبتلا به نارسایی احتقانی قلب میباشد .
الف – هیپوکالمی
ب –هیپر کالمی
ج – فلوتر بطنی
د – افزایش فشار خون

7- سوال را طوری بنویسید که پاسخ درست تنها پاسخ درست یا قطعا درست ترین پاسخ باشد.
8- برای اندازه گیری فرآیند های پیچیده ذهنی از موقعیت های تازه استفاده نمایید،زیرا تکرار مطالبی که برای آموزش فعالیت های ذهنی چون به کار بستن ،ترکیب و.. که پیش از این در کلاس ارائه شده ،تنها دانش را می سنجند.مثال:

سوال سطح دانش:
مصرف یک گرم از کدام یک ازمواد زیر در بدن ،بیشترین کالری را تولید می نماید:
الف- چربی
ب- شکر
ج- نشاسته
د- پروتئین

سوال سطح کاربرد
حذف کدام یک از مواد زیر از غذاهای روزانه ،بیشترین مقدار کاهش کالری را سبب می شود:
الف- یک قاشق کره
ب-یک قاشق شکر
ج-یک قرص معمولی نان
د-یک تخم مرغ آب پز

تنها در صورت لزوم از آزمونهای چند گزینه ای استفاده کنید.

توجه داشته باشیم هرچند آزمونهای چند گزینه ای فواید زیادی دارند اما در همه جا اثر بخشی یکسانی نداشته و مواردی یافت می شود که بهتر است از آزمونهای دیگر به جای آنها استفاده نمود.
بنابراین بیائید آن نوع سئوالهایی را بکار ببریم که بهتر از بقیه هدف آموزشی ما را بطور مستقیم و موثر، مورد سنجش قرار می دهند.

سئوال؟

چک لیست یک سئوال چند گزینه ای
تاکسونومی سئوال:
1  2  3 
ضرورت سئوال :  Nice to Learn  Better to Learn  Must Learn

سطح سوالها
سئوالهای سطح1( تاکسونومی1)
یادآوری و بازشناسی (Recognition Recall)
سئوالهای سطح 2(تاکسونومی 2)
تفسیر اطلاعات (Interpretation)
سئوالهای سطح 3 (تاکسونومی 3)
حل مسئله (Problem Solving)

دانش
فهمیدن
به کار بستن
تجزیه وتحلیل
ترکیب
ارزشیابی
Bloom’s Taxonomy
for Cognitive Domain

سئوال زیر در کدام سطح قرار دارد؟
مهمترین فایده استفاده از آمالگام های کپسولی کدام است؟

الف- نسبت دقیق جیوه/آلیا‍‍‍‍‍‍‍‍ژ
ب- کمک به کنترل عفونت در کلینیک
ج- راحتی کار دندانپزشک
د- حد اقل رسیدن بخار جیوه در محیط کار

مثال:
سوال زیر دارای تاکسونومی … است:

– معالجه مناسب برای مننژیت مربوط به کریپتوکوکال چیست؟

الف – آمفوتریسین B
ب- . . . . . . .
ج – . . . . . . .
د – . . . . . . .

راهنمائی هایی جهت طرح سوالهای چند گزینه ای با سطح بالا تر
1. جمع آوری اطلاعات
2.اطلاعات جمع آوری شده به اندازه کافی باشد.
3 . طرح موضوع سوال هر چه ممکن است به شرایط طبیعی و حقیقی نزدیکتر باشد.(باعث انگیزه و تلاش بیشتر دانشجو)…….مسعود درحالیکه رانندگی میکرد…..
4.  از اطلاعات خام و تفسیر نشده استفاده شود.
5.عدم استفاده از برچسب(راهنمائی)..rash, migratory polyarthritis,
6.  سوال با مشکل شروع شود نه با تشخیص
7.  از موارد بیماری ناآشنا استفاده شود

حد نصاب قبولی Minimum Pass Level
نحوه تعیین حد نصاب قبولی یک سئوال:
1.    ابتدا گزینه های هر سئوال جداگانه مورد بررسی قرار میگیرد.
2.   به گزینه های غلطی که دانشجوی لب مرز (ضعیف)قادر باشد براحتی آنها را کنار بگذارد، ارزش صفر داده می شود.
3.    به گزینه های غلطی که دانشجوی لب مرز قادر به تشخیص غلط بودن آنها نشود، نسبت به میزان نزدیک بودن آنها به جواب صحیح اعدادی نظیر 0.75 ، 0.5 ،0.25 داده می شود.
4.   به پاسخ صحیح بارم سئوال مثلا عدد 1 داده می شود.
5.   اعداد بدست آمده و بارم سئوال جمع می شود.
6. بارم در نظر گرفته شده به جمع بدست آمده تقسیم می شود.

مثال:
کدامیک از بیماریهای زیر باعث بزرگی غده اشکی میشود؟
الف – هوجکین 75/0
ب – لوپوس 5/0
ج- سارکوئیدوز 1
د- پری آرتیریتیس نودوزا 0

1
حد نصاب قبولی سئوال = —— = 44/0
25/2
 

حد نصاب قبولی آزمون
برای بدست آوردن حد نصاب قبولی کل آزمون، حد نصاب های قبولی سئوالها را جمع کرده بر تعداد سئوالهای آزمون تقسیم می نمائیم.

مجموعه حد نصاب قبولی سئوالها
————————– = حدنصاب تعداد کل سئوالها
100×
قبولی آزمون

اگر آزمونی دارای 10 سئوال با حد نصاب های قبولی زیر باشد، حد نصاب کل ,به طریق زیر بدست می آید

2 – 5/. 7 – 3/.
3 –.3/. 8 – 5/.
4 – 5/0 9 – 5/.
5 – 5/0 10 – 5/. 4
40% = 100 * —— = حد نصاب قبولی امتحان 10
1 – 30/0 6 – 1/.

تحلیل سئوالهای آزمون
هدف از تحلیل سئوالها :
1- بررسی تک تک سئوالها و تعیین میزان دقت و نارسائی های آنها.
2- تعیین نقاط قوت و ضعف آزمون و کیفیت همه سئوالها.

تفسیر ضریب دشواری و تمیز
سئوالهائی که ضریب دشواری آنها از 1 کمتر و از 0 بیشتر باشد و به 5/0 نزدیک باشند سئوال های بهتری هستند.
ضرایب دشواری بین 3/0 تا 7/0 حد اکثر اطلاع را در باره تفاوت بین دانشجویان را به دست می دهد.
هر قدر ضریب تمیز بزرگتر باشد قدرت تمیز آن سئوال بیشتر و هرچه این ضریب کوچکتر باشد قدرت تمیز آن کمتر است.
ضریب تمیز صفر بیان کننده این است که آن سئوال بهیچ وجه نتوانسته بین گروه قوی و ضیف تمایز قائل شود.
اگر ضریب سئوالی منفی باشد چه تفسیری دارد؟
1- سئوال دارای عیب اساسی است وباید کنار گذاشته شود.
2- افراد گروه بالا آن سئوال را درست یاد نگرفته ، یا آن را به غلط آموخته است.
تمام ضرایب تمیز سئوالهای آزمون باید مثبت باشند.

ارتباط بین ضریب دشواری و ضریب تمیز

ضریب دشواری

نمره گذاری آزمون های عینی
1- بدون کسر نمره حدس زدن
2- کسر مقداری ازنمره برای جبران حدس زدن
– در صورت انتخاب حالت کسر نمره ، دانشجویان قبل از آزمون باید از نمره منفی آگاه شوند.
– می توان از فرمول زیر محاسبه نمود:
R= تعداد پاسخهای درست
W=تعداد پاسخهای غلط
N=تعداد گزینه های هر سوال

چک لیست یک سئوال چند گزینه ای
تاکسونومی سئوال:
1  2  3 
ضرورت سئوال :  Nice to Learn  Better to Learn  Must Learn

1-آیا بخش اعظم اطلاعات در تنه سئوال گنجانده شده است؟ 
2-آیا سوال یک هدف اختصاصی یادگیری را مورد ارزیابی قرار می دهد؟ 
3-آیا لغات استفاده شده در تنه یاگزینه ها ، شفاف ومستقیم بیان شده اند؟ 
4-آیا از کاربرد گزینه منفی برای تنه منفی خود داری شده است ؟ 

5-آیا از کاربرد گزینه هایی نظیر " همه موارد " ، "هیچکدام " وگزینه های ترکیبی خودداری شده است ؟ 
6-آیا از کاربرد گزینه های متضاد یکدیگر، خود داری شده است؟ 
7 -آیااز لغات مثبت در تنه سئوال استفاده شده است یادرصورت منفی بودن، لغات منفی مشخص شده اند؟ 

8-آیا این سوال مستقل از سئوال های دیگر می باشد ؟ 

9-آیا گزینه ها از نظرطول ، ساختار لغوی و سبک نگارش همسنگ هستند؟ 
10-آیا تا حد امکان از کاربرد عبارتهای تکراری درگزینه ها خود داری شده است؟ 
11-آیا کلمات بکار رفته در تنه ویا گزینه ها از نظر املایی صحیح است ؟ 
12-آیا بطور مشخص یک گزینه صحیح می باشد (خودداری از طرح سئوالها بحث انگیز)؟ 
13 -آیاگزینه ها به طور عمودی لیست شده است ؟ 

14-آیا گزینه های انحرافی ، تنها دانشجویان غیر مطلع را گمراه می کند؟ 
15 -آیا تنه سوال و گزینه ها مثبت اند ؟ 

تحلیل سوال های آزمون ارتقای دستیاری تخصصی ************** (سال 1387)
تعداد شرکت کنندگان 29 نفر
ارتقائ 1 به 2،7نفر، 2 به 3،11 نفر، 3 به 4،10نفر، 4 به 5،1 نفر
نتایج: همگی قبول
ملاک نسبی نمرات میانگین 20% نفرات اول 50/91
میانگین ضریب دشواری سئوالها 50/58
تعداد سئوال های ساده و متوسط 73 مورد
تعداد سئوال های دشوار 22 مورد
خیلی دشوار و فوق العاده دشوار 55 مورد
تعداد سئوال های با درجه افتراق خوب 36 مورد
درجه افتراق متوسط 34 مورد
درجه افتراق ضعیف 42 و منفی 38 مورد.

مقایسه خلاصه تحلیل پرسشی رشته تخصصی *********** (سالهای87و 86)

اصلاحات آزمون بعد از دریافت اعتراضات
اصلاح کلید سئوالها 3 مورد
سئوالهای 2جوابی 2 مورد (سئوالهای 21 و 58 )
از این نظر نسبت به سایر گروه ها وضعیت ******داشته.