بنام خدا
XBRL
زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر
مقدمه
بر اساس یکی از تعاریف حسابداری، هدف حسابداری عبارت از تهیه و ارائه اطلاعات اساسا مالی، درباره یک واحد اقتصادی و اجزای آن به استفاده کنندگان برون سازمانی و درون سازمانی برای تسهیل تصمیم گیری های اقتصادی و پاسخگویی است. تامین نیازهای اطلاعاتی خاص استفاده کنندگان بخصوص استفاده کنندگان برون سازمانی از طریق صورتهای مالی ناممکن بوده و بنابراین تاکید بر نیازهای مشترک است
مقدمه
زیرا هر گروه از استفاده کنندگان از جنبه های گوناگون به وضعیت مالی، عملکرد مالی، و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری علاقه مند هستند. از سوی دیگر، نحوه و ویژگیهای لازم برای انتقال کارآمد اطلاعات به استفاده کنندگان و میزان توانای و امکانات ایشان در دستیابی به اطلاعات و استفاده از آن همواره از جمله موارد بحث انگیز بوده است.
مقدمه
سرعت سرسام آور عرضه اطلاعات انبوه منتشره از طریق شبکه جهانی اینترنت، شکاف اطاعاتی بزرگی را برای شرکتها، مدیران و سایر استفاده کنندگان از اطلاعات مالی که از دانش کافی جهت بهره برداری از اطلاعات مذکور را ندارند، ایجاد کرده است.
مقدمه
برای حل این مشکل و پر کردن این شکاف، آشنایی با علم روز جهانی و همگام شدن با فناوری اطلاعات جهانی ضروری به نظر می رسد. یکی از فناوری های جدید در عرصه اطلاعات و گزارشات مالی شرکتها جهت ارائه به استفاده کنندگان در سرتا سر جهان، استفاده از زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر، مصطلح به XBRL می باشد.
مقدمه
تا قبل از پیدایش زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر (XBRL)، شرکتها برای ارائه اطلاعات مالی خود از فناوری زبان نشانه گذاری فرامتن (HTML) و یا ارائه اطلاعات به صورت فایل های اطلاعاتی قابل حمل (PDF) استفاده می کردند.
مقدمه
این امر اغلب به کپی کردن و چسباندن یا کپی برداری صرف اطلاعات محدود شده و به دلیل فقدان قالب های پذیرفته شده عمومی و مشترک برای اطلاعات مالی، پر هزینه و همراه با خطا می باشد.
مقدمه
زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر (XBRL)، ریشه در منطق زبان نشانه گذاری توسعه پذیر(XML) دارد. در واقع، نسخه مالی شده زبان نشانه گذاری توسعه پذیر(XML) می باشد. زبان نشانه گذاری توسعه پذیر(XML) و زبان نشانه گذاری فرامتن (HTML)، هر دو بر مفهوم نشانه گذاری الکترونیک و برچسب دار کردن اطلاعات استوار است.
مقدمه
برای اینکه بتوان اطلاعاتی را به این قالب زبانی تبدیل کرد، باید آن را طبق قواعد و اصول خاص این نوع زبان، نشانه گذاری کرد تا هر شخصی بتواند بوسیله نرم افزارهای مرورگر آن را بازیابی کند.
مقدمه
واژه توسعه پذیر به این معناست که هر نوع اطلاعات مالی و غیر مالی که شرکت قصد ارائه آن را دارد را می توان برچسب دار نموده و گزارش کرد. باید خاطر نشان کرد که عمل برچسب گذاری توسط نرم افزار های مخصوص این کار انجام می شود که یکی از آنها دراگون تگ (Dragoon Tag) نام دارد.
مقدمه
همانند استانداردهای حسابداری که مدیران مالی را هدایت می کنند که چگونه معاملات تجاری و اطلاعات مالی را گزارش کنند، استاندارد های XBRL نیز مدیران مالی را هدایت می کنند که چگونه اطلاعات مالی را را به صورت الکترونیکی گزارش کنند.
مقدمه
این زبان، استفاده کنندگان اطلاعات را قادر می سازد که اطلاعات مالی را که بدست می آورند به راحتی تجزیه و تحلیل کنند. XBRL جانشین استانداردهای حسابداری نبوده و بر آنها تاثیر نمی گذارد بلکه به آن کمک می کند که ترجمه کامپیوتری اطلاعات مالی به وسیله هر استفاده کننده توانای XBRL قابل تفسیر باشد.
مقدمه
می توان پیش بینی کرد که رده بندی های گزارشگری مالی XBRL، به احتمال زیاد به جزء لازم و ضروری حسابداری مالی و فرایند گزارشگری تبدیل خواهد شد و این ضرورت زمانی پر رنگ تر می شود که کاربران به گزارشهای مالی بر اساس XBRL تکیه کرده و به آن عادت کنند.
مقدمه
تسلط بر تکنولوژی و آشنایی با مهارتهای ضروری ایجاد اسناد XBRL و آموزش و یادگیری نحوه گزارشدهی بوسیله این زبان برای سازمان از اهمیت والایی برخوردار است.
تاریخچه XBRL
تاریخچه XBRL به سال 1998 بر می گردد. در آوریل 1998 یکی از اعضای CPA به نام چارلی هافمن با همکاری چند شرکت، به بررسی XML ( زبان نشانه گذاری توسعه پذیر) جهت گزارشگری الکترونیکی اطلاعات مالی پرداخت. چارلی هافمن شروع به ایجاد مدلی برای ارائه صورتهای مالی و برنامه حسابرسی با استفاده از XML نمود.
تاریخچه XBRL
در 31 دسامبر 1998 مدل تعمیم یافته توسط چارلی هافمن کامل شد، CPA و چند شرکت مورد اشاره، 50 درصد از هزینه های توسعه ای مدل ابتدایی این طرح را تعهد نمودند و در 15 ژانویه 1999 این مدل به AICPA ارائه شد.AICPA درخواست تهیه طرح تجاری اولیه آن را ارائه داد تا به موارد تجاری برای XML و بخصوص صورتهای مالی تهیه شده بر مبنای XML نظری افکند. طرح تجاری مورد نظر در 15 ژوئن 1999 تکمیل گردید.
تاریخچه XBRL
این طرح بطور آزمایشی، صورتهای مالی 10 شرکت را جهت آزمون بیشتر درباره مفهوم صورتهای مالی تهیه شده بر مبنای XML تهیه نمود. اولین جلسه کمیته اجرایی پروژه در اداره AICPA، شهر نیویورک در 14 اکتبر 1999 برگزار شد، و در 6 آوریل سال 2000، نام XBRL برای این کمیته انتخاب شد. اعضاء کمیته اجرایی به بیش از 50 شرکت رسیده که شامل چندین شرکت حرفه ای بین المللی نیز می باشد.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
XBRL یک سیستم گزارشگری است که برای تهیه و مبادله الکترونیکی گزارشات تجاری سرتاسر جهان ایجاد شده است. زبان توسعه پذیر به این معنی است که بعد از طراحی، در تاریخ های بعدی نیز به آسانی امکان افزودن ترکیب های جدید نیز وجود دارد. این زبان گزارشگری، در پی وضع استانداردهای جدید حسابداری نیست بلکه در پی راحتی و قابل مقایسه بودن گزارشهای تجاری تهیه شده بوسیله سازمانها به منظور نظارت با سایر اهداف، می باشد.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
• XBRL مخفف واژه های (eXtensible Business Reporting Language) به معنی زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر، و بخشی از خانواده XML می باشد که استانداردی جهت دریافت و ارائه اطلاعات مالی میان واحدهای تجاری در اینترنت را تهیه می کند.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
• یک نوع زبان گزارشگری تجاری که قابلیت گسترش دارد. چارچوب XBRL مبتنی بر XML است گه در زنجیره عرضه اطلاعات تجاری جهت ایجاد، تبدیل، و تحلیل اطلاعات تجاری استفاده می شود. XBRL یک نوع فناوری است که می تواند دقت، درستکاری، کارایی و شفافیت گزارشگری مالی را افزایش دهد.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
• XBRL یک مدل و چارچوب انعطاف پذیر برای استاندارد سازی و اتوماسیون جریان اطلاعات در زنجیره عرضه اطلاعات مالی است. این مدل بخشی از زنجیره عرضه اطلاعات را تشکیل می دهد که به روشی دقیق تر و شفاف تر اطلاعات را بصورت استاندارد شده و با محتوای معتبر ارائه می نماید.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
بطور کلی، XBRL یک زبان گزارشگری اینترنتی و تحت شبکه جهانی بوده که در این زبان صورتهای مالی واحدهای تجاری بر اساس اشکال و فرمت های خاصی تهیه و در اینترنت در اختیار استفاده کنندگان قرار می گیرد. این زبان گزارشگری مالی در سر تاسر جهان مشترک بوده و امکان تغییر و پردازش اطلاعات با انتقال اطلاعات به نرم افزارهای کاربردی مانند EXCEL میسر است. بوسیله این نرم افزارها، تجزیه و تحلیل اطلاعات ارائه شده توسط XBRL، به راحتی امکان پذیر است.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
XBRL دو مشکل اساسی استفاده کنندگان و تهیه کنندگان گزارشهای مالی را حل کرده است. اول اینکه امکان تهیه کارآمد و استخراج معتبر داده ها را از طریق به کارگیری فناوریهای موجود فراهم نموده است. با استفاده از XBRL داده های مالی فقط یک بار وارد می شوند لذا ریسک اشتباه در ورود مکرر داده ها کاهش می یابد و نیازی به تهیه تکراری داده ها برای اشکال مختلف گزارشگری نیست، در نتیجه هزینه های تهیه و توزیع صورتهای مالی کاهش می یابد.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
دوم اینکه XBRL دسترسی سرمایه گذاران و تحلیل گران به اطلاعات مالی را تسهیل می کند. برخلاف نظر عموم، در این زبان نیازی به افشای اطلاعات بیش از آنچه که در حال حاضر در گزارشگری مالی انجام می شود، نیست. این زبان توانایی مبادله اطلاعات تهیه شده در فناوریهای مختلف را افزایش داده است. بالاخره این زبان به شرکتها، تحلیل گران و سایر اشخاص کمک می کند تا تصمیم های مدیریتی و مالی بهتری بگیرند.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
•رده بندی ((Taxonomy: فرآیند دسته بندی مجموعه ای از داده هاست. به عبارت دیگر، اطلاعات باید تحت رده بندی معین و تعریف شده ای، برچسب دار و منظم شود. البته برچسب های استاندارد شده به منزله نقض توسعه پذیر بودن این زبان نیست، زیرا اگر سرفصل جدیدی به حرفه حسابداری وارد شود و یا
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
صنعت خاصی قصد اضافه کردن عنوان جدیدی را به گزارشهای خود داشته باشد، نیاز به برچسب های جدیدXBRL پیدا می شود. این عمل ( تعریف برچسب جدید در فرهنگ لغات XBRL )، به واسطه توافق عمومی بین مجامع حسابداری در قلمرو زبان XBRL ممکن است.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
• برچسب الکترونیکی ((Tag : در واقع همان نشان یا عنوان الکترونیکی است که برای تشریح یک قلم اطلاعاتی خاص بکار می رود و آن قلم خود توضیح می شود.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
• سند مصداق ((Instance Document: مجموعه اطلاعات وارد شده در یک نظام رده بندی، به صورت یک سند الکترونیک که حاوی تمام برچسب ها و سایر اقلام مورد نیاز بوده تا استفاده کنندگان برای اخذ اطلاعات خود از آن استفاده کنند.
مفهوم و تعاریف مرتبط با XBRL
• الگوی گزارشگری( Style Sheet) : تهیه کننده اطلاعات تنها یک سند مصداق را بصورت اینترنتی در اختیار افراد قرار می دهد که ممکن است شامل اطلاعات همراه با جزئیات فراوان باشد. اما هر شخص استفاده کننده برای استفاده از این سند نیاز به یک الگوی گزارشگری دارد.
فرایند گزارشدهی در محیط XBRL
فرایند گزارشدهی در محیط XBRL را می توان در 4 بخش زیر خلاصه نمود :
1- ورود اطلاعات : اطلاعات مالی و غیر مالی که واحد تجاری قصد انتشار آن را دارد را از سیستم حسابداری و سایر منابع اخذ و در فرآیند برچسب دار شدن قرار می گیرند.
فرایند گزارشدهی در محیط XBRL
2- ایجاد سند مصداق : اطلاعات مرحله قبل بر اساس رده بندی منتخب و توسط نرم افزار های مخصوص برچسب دار می شوند.
3- انتقال سند مصداق : سند مصداق تهیه شده در مرحله قبل، توسط اینترنت در اختیار استفاده کنندگان قرار می گیرد.
فرایند گزارشدهی در محیط XBRL
4- بازیابی اطلاعات : استفاده کننده، سند مصداق را از اینترنت دریافت نموده و بر اساس الگوی گزارشگری خود و رده بندیی که سند مصداق طبق آن تهیه شده، اطلاعات مورد نیاز خود را استخراج می کند.
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر، روند و شیوه ای جدیدی در گزارشگری مالی را ارائه می کند. هدف از بکارگیری این زبان جدید در بازار سرمایه، گزارشدهی یکسان صورتهای مالی و کمک بیشتر به استفاده کنندگان از اطلاعات و صورتهای مالی شرکتهاست.
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
همچنین XBRL امکان دسترسی بیشتر به اطلاعات، مقایسه اطلاعات با یکدیگر، امکان دسترسی به اطلاعات سالهای گذشته بصورت یکجا و امکان تحلیل های متفاوت را برای سرمایه گذاران فراهم می کند. دسترسی سریع و شفافیت اطلاعات ارائه شده از طریق این زبان گزارشگری را می توان مهمترین ویژگی های این زبان بر شمرد.
دیگر ویژگیها عبارتند از :
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
1- XBRL یک استاندارد گزارشگری مالی در اینترنت و شبکه جهانی می باشد و هیچ گونه مغایرتی با استانداردهای حسابداری ندارد. به عبارت دیگر، XBRL بسط اصول پذیرفته شده و استانداردهای حسابداری نیست ولی گزارشات مالی شرکتها را بطور الکترونیکی مطابق با جنبه های مشخصی از این اصول و استانداردها ارائه کرده تا در قالب ساختاری همه فهم استفاده شوند.
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
2- XBRL این امکان را فراهم می سازد که کاربران این سیستم بتوانند از قدرت مقایسه ای و تحلیلی بالایی برخوردار گردند به طوری که در این سیستم می توانند گزارشات یک شرکت را با گزارشات قبلی آن شرکت و همچنین با گزارشات سایر شرکتهای صنعت بصورت به هنگام مقایسه نمود.
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
3- XBRL این امکان را فراهم می سازد که اطلاعات و صورتهای مالی شرکتها با سرعت بسیار زیادی در اختیار استفاده کنندگان در هر نقطه از جهان قرار می گیرد و یا به عبارتی XBRL امکان دسترسی بیشتر، سریع، آسان و شفاف به اطلاعات مالی را برای استفاده کنندگان فراهم می سازد.
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
4- XBRL قدرت جستجوی بالایی دارد و امکان دسترسی به اطلاعات مالی سالهای گذشته شرکتها به صورت یکجا را برای سرمایه گذاران فراهم می سازد.
5- استفاده از این سیستم کاهش چشمگیرخطاهای حسابداری و مالی در ارائه گزارشات و اطلاعات مالی را به دنبال می آورد.
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
6- هزینه تهیه اطلاعات مالی را کاهش داده و سرعت تهیه اطلاعات را افزایش می دهد.
7- گزارشدهی یکسان صورتهای مالی و کمک بیشتر به استفاده کنندگان صورتهای مالی که در واقع یکی از اهداف بکارگیری سیستم XBRL می باشد.
8- XBRL این امکان را فراهم می سازد که گزارشات مالی به زبانهای مختلف در اختیار استفاده کنندگان قرار می گیرد.
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
9- یک از ویژگیهای منحصر به فرد XBRL این است که با بردن نشانگر بر روی اقلام صورتهای مالی، تعاریف حسابداری این اقلام مطابق با استاندارد های حسابداری، نمایش داده می شود، به عبارت دیگر، داده ها بطور خود تشریحی هستند. لذا کسانی که با صورتهای مالی و اقلام موجود را در این صورتها آشنایی ندارند از طریق این قابلیت با تعاریف آنها آشنا می شوند. بطور مثال با بردن نشانگر بر روی Net Income(Loss)، تعریف حسابداری سود و زیان خالص برای کاربر نمایش داده می شود.
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
10- در سیستم XBRL یک منطق برنامه نویسی وجود دارد که قابلیت تبدیل اطلاعات به سایر نرم افزار ها مانند Excel را فراهم می سازد و کاربر می تواند با این امکان گزارشات مالی را در قالب های دیگر کامپیوتری نیز در اختیار داشته باشد.
11- XBRL فرصتی را برای جهانی نمودن و بین المللی شدن بازارهای سرمایه ایجاد نموده و زمینه را برای ورود شرکتها به بازار های بین المللی فراهم می سازد.
ویژگیهای کلی XBRL و برخی مزایای آن
همچنین استفاده از XBRL فرصت بیشتری را برای تجزیه و تحلیل اطلاعات می دهد. بجای اینکه استفاده کنندگان از اطلاعات وقت خود را برای تهیه اطلاعات و گردآوری اطلاعات صرف کنند روی آنالیز و تجزیه و تحلیل اطلاعات تمرکز می کنند. برای مثال در صنعت بانکداری، XBRL بسیار مفید واقع شده و بانک بسرعت می تواند اطلاعات مورد نیاز واحد تجاری خود را از طریق XBRL بدست آورده و اطلاعات شفاف و سریعی را بدست می آورد.
ضرورت وجود XBRL و تاثیر آن در افزایش سرعت و شفافیت گزارشات
با آشنایی روز افزون استفاده کنندگان با تحلیل اطلاعات الکترونیکی، به تعداد کسانی که اینترنت را به عنوان منبع اطلاعات تجاری خود برگزیده اند و همچنین نیازهای اطلاعاتی آنان، بطور مرتب افزوده می شود. الگوی گزارشگری با ظهور XBRL به عنوان یک استاندارد جدید، متحول شده و این فرصت فراهم آمده تا اطلاعات مالی
ضرورت وجود XBRL و تاثیر آن در افزایش سرعت و شفافیت گزارشات
و تجاری با داشتن نوعی برچسب دیجیتال، به صورت یکپارچه در نرم افزارهای کاربردی گوناگون مورد استفاده قرارگیرد و به شکلی سریع تر و ایمن تر، در اینترنت جریان یابد. برخی نیز معتقدند که استفاده از زبان XBRL، موجب یکنواخت شدن محتوای گزارشات مالی خواهد شد.
ضرورت وجود XBRL و تاثیر آن در افزایش سرعت و شفافیت گزارشات
استفاده کنندگان اطلاعات تجاری، با استفاده از XBRL نیازی به تبدیل اطلاعات تجاری از شکلی به شکل دیگر ندارند و این امر باعث افزایش سرعت گزارشگری نیز می شود. XBRLبطور بالقوه این توانایی را دارد تا مدلهای تجاری و بازارهای جدید را با اطلاعات تجاری و گزارشگری تجاری مرتبط سازد.
ضرورت وجود XBRL و تاثیر آن در افزایش سرعت و شفافیت گزارشات
زیرا XBRL با تهیه یک سازوکار استاندارد برای نامگذاری، رده بندی، تولید، مصرف، انتشار، و تبدیل اطلاعات مالی، موانع و مشکلات مربوط به ناتوانی های ساختاری تولید برنامه های غیر متصل به سطوح داده ها را از بین می برد. در نتیجه زمانی که از XBRL استفاده می شود، اطلاعات تجاری می توانند بسته بندی و قیمت گذاری شوند و برای استفاده کنندگان مختلف توزیع شوند که باعث کاهش زمان و هزینه تولید اطلاعات و نیز کاهش زمان دسترسی به اطلاعات مندرج در گزارشهای واحد تجاری می شود.
ضرورت وجود XBRL و تاثیر آن در افزایش سرعت و شفافیت گزارشات
از طرف دیگر XBRL، شفافیت اطلاعات تجاری را افزایش می دهد که باعث اجتناب از برخی شایعات حسابداری می شود که در سالهای اخیر وارد شده اند. شفافیت اطلاعات تجاری به معنی تغییر دادن یا از بین بردن اصول حسابداری یا تغییر دادن اجرای حقایق تجاری که تصمیمات مالی را می سازد، نیست.
ضرورت وجود XBRL و تاثیر آن در افزایش سرعت و شفافیت گزارشات
بلکه به این معنی است که با اجازه دادن به استفاده کنندگان اطلاعات تجاری، آنان را قادر می سازد تا از اطلاعات تجاری که در گزارشها می آیند به راحتی استفاده کنند. از طرفی XBRL تمام حقایق تجاری مرتبط با یک شرکت را تسهیل می کند و تعداد حقایق تجاری را که می تواند توسط تحلیل گران پردازش شوند، افزایش می دهد.
استفاده کنندگان و ذینفعان XBRL
بطور کلی با استفاده از این زبان گزارشگری، اطلاعات و گزارشات ارائه شده، قابل اتکا، کاراتر، و قابل دسترس خواهند شد. XBRL، روشی را برای منسجم کردن اطلاعات و جمع آوری اطلاعات و تسهیل تجزیه و تحلیل گزارشات با استفاده از نرم افزار های مربوط را ارائه می کند. دولتها، قانون گذاران، بازارهای بورس اوراق بهادار و شرکتهای خدمات مالی و ارائه کننده اطلاعات مالی از اطلاعات منتشر شده بوسیله XBRL استفاده می کنند.
استفاده کنندگان و ذینفعان XBRL
همچنین حسابداران مالی و مدیریت، مدیران شرکتها، تجزیه و تحلیل کنندگان مالی، سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان نیز از این اطلاعات استفاده خواهند کرد. به علاوه شرکتهای کامپیوتری و فناوری اطلاعات با خلق نرم افزارهای مرتبط با این زبان می توانند به نوعی با آن در ارتباط باشند.
مقایسه XBRL با ابزاری مشابه به نام CODAL
چند ویژگی XBRL، آن را از ابزار مشابه به نام CODAL متمایز می کند که عبارتند از:
• XBRL جهت ارائه صورتهای مالی در سطح بین الملل می باشد در حالی که CODAL برای ارائه اطلاعات مالی در داخل یک کشور مورد استفاده قرار می گیرد.
مقایسه XBRL با ابزاری مشابه به نام CODAL
•اشکال صورتهای مالی در CODAL ثابت و بدون انعطاف می باشد ولی در XBRL، تقریبا بیش از 150 مورد رده بندی صورتهای مالی وجود دارد که در هنگام گزارشدهی صورتهای مالی می توان با توجه به نوع رده بندی اطلاعات در صورتهای مالی از آنها استفاده نمود.
مقایسه XBRL با ابزاری مشابه به نام CODAL
• CODAL بر روی اطلاعات میان دوره ای تمرکز دارد ولی این فرآیند در XBRL پیشرفته تر است.
• XBRL نسبت CODAL دارای قدرت جستجو و مقایسه بالاتری می باشد.
با توجه به مقایسه این دو زبان ارائه اطلاعات مالی، مزایا و منافع XBRL بیش از پیش به چشم می آید و نشان از شفافیت بیشتر، انعطاف پذیری، و جهان شمول بودن این ابزار ارائه اطلاعات دارد.
XBRL و حسابرسی
بخش 409 قانون ساربنز- اکسلی به گزارشگری " سریع و جاری یا بدون درنگ " اشاره می کند. گزارشگری مالی بدون درنگ قطعا حسابرسی مستمر را نیز ناگزیر و الزامی می سازد. یکی از ضرورت ها نیاز به فراهم کردن اطمینان بخشی مستمر درباره کیفیت و قابلیت اتکای اطلاعات ارائه شده است.
XBRL و حسابرسی
زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر (XBRL)، می تواند گزارشگری مالی مستمر یکپارچه را فراهم کرده و منجر به دقت در گزارشگری بدون درنگ گزارش های مالی شود. به علاوه زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر (XBRL)، دارای ظرفیتی است که می تواند به پایگاه اطلاعاتی حسابرس به منظور ارزیابی فوری اطلاعات توسط حسابرسان مرتبط شود. بطور مثال، حسابرسی معاملات خرید و فروش همانطور که بصورت بدون درنگ انجام می شوند، بصورت بدون درنگ نیز انجام می پذیرد.
XBRL و حسابرسی
صرف نظر از مطلب فوق، رشد استفاده از XBRL، به این معنی است که حسابرسان مستقل و داخلی نیاز دارند که با منافع و مخاطرت مرتبط با این زبان گزارشگری تجاری آشنا شوند. XBRL ابزاری انتقادی برای حسابرسی داخلی و کنترل های داخلی به پیروی از قانون ساربنز- اکسلی خواهد شد، همچنین ابزاری برای کمک به حسابرسی خواهد بود با توجه به اینکه این زبان اطلاعات به موقع، قابل اتکا و اصلاح کاراتر فرایندها و تجزیه و تحلیل بهتر را موجب می شود.
ضرورت وجود XBRL و مشکلات گزارشگری تحت WEB
یک از مشکلات و چالش های گزارشگری مالی تحت WEB، خطرات ذاتی اینترنت است. اینترنت یک شبکه عمومی غیر قابل اتکا و بدون امنیت می باشد. از تهدیدات عمده امنیت در خدمات گزارشگری مالی تحت وب می توان مواردی مانند دستکاری در پیام، افشای پیام های محرمانه، جایگزینی پیام و امنتاع از ارائه خدمات نام برد.
ضرورت وجود XBRL و مشکلات گزارشگری تحت WEB
با توجه به عدم اعتماد برخی از استفاده کنندگان به صورتهای مالی منتشر شده توسط XBRL، زبان دیگری نیز برای اطمینان بخشی در مورد صحت اطلاعات مورد مبادله از طریق XBRL ایجاد شده که اصطلاحا زبان گزارشگری اطمینان بخشی توسعه پذیر یا XARL نامیده می شود.
ضرورت وجود XBRL و مشکلات گزارشگری تحت WEB
XARL صورت توسعه یافته ای از XBRLاست که ارائه کنندگان خدمات اطمینان بخشی و تضمین کیفیت را قادر می سازد تا صحت اطلاعات منتشر شده توسط XBRL در اینترنت را تایید و گزارش کند و از این طریق به کاربران و شرکتها جهت اعتماد به صورتهای مالی منتشر شده، کمک نماید.
ضرورت وجود XBRL و مشکلات گزارشگری تحت WEB
از مشکلات عمده پیش روی گزارشگری الکترونیکی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• در برخی مواقع فناوری لازم، مثل اینترنت، برنامه نویسی و حتی کامپیوتر مناسب در اختیار عرضه کننده و استفاده کننده اطلاعات قرار ندارد.
• در گزارشگری الکترونیکی مسلما برخی اطلاعات و گزارشات نادرست و حتی غیر قانونی وجود خواهد داشت.
ضرورت وجود XBRL و مشکلات گزارشگری تحت WEB
• ویروسهای کامپیوتری و پاک شدن اطلاعات و وجود هکرها، همواره مشکلی برای این نوع گزارشگری خواهد بود.
چالش های پیش روی XBRL در ایران
استقرار این سیستم با همه منافع و مزایای خود، چالش هایی به همراه خواهد داشت زیرا کشور ما تقریبا با این زبان بیگانه بوده و راه زیادی در پیش است تا به استانداردهای جهانی این زبان برسیم. مقاومت شرکتها و موسسات در پذیرش و استقرار سیستم، عدم همکاری و همراهی سازمان های تاثیر گذار در این زمینه، آموزش XBRL، یکسان سازی استانداردهای حسابداری ایران با استانداردهای بین المللی، پذیرش شرکتها در بورس های بین المللی و ….. را می توان از مهم ترین چالش های استقرار این زبان در ایران نام برد.
خلاصه و نتیجه گیری
زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر باعث افزایش سرعت پردازش اطلاعات، کاهش زمان تهیه اطلاعات، افزایش سرعت جستجو در اطلاعات، کاهش هزینه تهیه و ارائه گزارشات، افزایش شفافیت گزارشات و اطلاعات مالی شرکتها می شود. اما در حال حاضر بکارگیری آن مشکلات بیشتری نسبت به مزایای آن دارد. عدم وجود نهادی مستقل جهت ایجاد ساختارهای اجرایی آن در کشور و ناآشنا بودن مدیران و اکثرکارشناسان مالی با این سیستم باعث عدم ارائه گزارشات در این زبان شده است.