رشد انسان در طول چرخه حیات
نظریه چرخه حیات
رشد به صورت مراحل پی در پی و کاملا مشخص
توالی ثابت است
اصل اپی ژنتیک
نمودار چرخه حیات شامل اجزایی نظیر بلوغ زیستی،ظرفیت روانی،فنون انطباقی،شناخت،ادراک،رشد مهارتهای زبانی و روابط بین فردی است
مراحل رشد
دوران پیش تولدی(از لقاح تا تولد)
شیرخوارگی(از تولد تا 15 ماهگی)
دوره نوپایی(15 ماهگی تا 5/2 سالگی)
دوره پیش دبستانی(5/2 سالگی تا 6 سالگی)
سالهای کودکی میانه(6 تا 12 سالگی)
نو جوانی(12 تا 19 سالگی)
بزر گسالی(20 تا 65 سالگی)
پیری(65 سالگی به بعد)
دوران پیش تولدی(از لقاح تا تولد)
تاثیر عوامل درونزاد و برونزاد در رحم
استرس مادر از طریق هورمونهای ادرنال بر ویژگیهای رفتاری نوزادان تاثیر می گذارد
هورمون ها باعث افزایش نبض،فشارخون وتنفس می شوند
اضطراب مادرمنجربه تولد بچه بیش فعال ،تحریک پذیر،دچار اختلال خواب،بد خوراک ووزن تولد پایین می شود
تاثیر آسیب در این مرحله معمولا کلی تر است
پسرها به صدمات رشدی آسیب پذیرترند
دوره شیرخوارگی
شاخص های رشد رفتاری طبیعی
رشد زبان وشناختی
رشد هیجانی و اجتماعی
تفاوتهای مزاجی
دلبستگی
مراقبت از شیرخوار
شاخص های رشد
رفلکس های نوزادی و سیستم بقا
گریه کردن در هنگام تولد
آوا سازی در 8 هفتگی(غان وغون خود به خودی یا در واکنش به مادر)
1-5/1 سالگی گفتار تک کلمه ای
در انتهای این مرحله رفلکسها به اعمال اختیاری تبدیل میگردد که واحدهای سازنده شناخت محسوب می گردد
رشد هیجانی اجتماعی
حساسیت به صورت،چشمها و صدای مادر درچند ساعت اول
3 هفتگی:تقلید حرکات صورت مراقبین
ماه 3و4 این رفتارها به اسانی برانگیخته می شود
لبخند درونزاد(در 2 ماه اول)
لبخند برونزاد (در حدود 4 ماهگی)
خلق متغیر در سال اول و وابسته به حالات درونی
ثلث دوم و سوم خلق وابسته به محرکهای بیرونی
لمس تصویر در آینه وتقلید صدا و حرکات مادر و بردن پا به دهان در 7 ماهگی
افسردگی نتیجه جدایی طولانی مدت از مادر در 6 ماهه دوم
تفاوت های مزاجی
کودکان آسان
کودکان مشکل
ترکیبی
وجود روابط پیچیده بین سرشت،نحوه مدیریت والدین و رفتار بعدی کودک
نشان دهنده اهمیت استعداد ژنتیکی (سرشت) و تجارب محیطی(تربیت) در شکل دهی رفتار
سطح فعالیت
حواسپرتی
انطباق پذیری
گستره توجه
شدت واکنش
آستانه پاسخدهی
کیفیت خلق
موزونی
نزدیک شدن یا کناره گیری
دلبستگی :تعریف
اصطلاحی است که برای توصیف رابطه هیجانی و روانشناختی قوی مادر نسبت به کودک اطلاق میشود.
به رابطه ای که کودک با مراقب خود برقرار می کند.
قرارداد عاطفی بین دو نفر است که نافذ,متمایزکننده و اختصاصی است.
دلبستگی دلالت ضمنی به عاطفه ,خصوصا عشق یا مهر و محبت دارد
پیوند(BONDING)
اشاره به دلبستگی انتخابی دارد
علیرغم قطع تماس با فرد مورد نظرباقی میماند
رفتار دلبستگی
رفتاری است که باعث پیشبرد نزدیکی یا تماس با شخص
خاص یا اشخاصی که فرد به آنها دلبسته شده است می شود
این رفتار در سال اول زندگی ایجاد میشود
میل به تماس جسمی بین مادرو کودک در هنگام ترس,گرسنگی وناراحتی
کارکرد دلبستگی
عملکرد بیولوژیک آن اثر محافظت کننده از خطراست
فراهم آمدن سرمایه ای از امنیت عاطفی برای کودک
پی ریزی شالوده رابطه بعدی کودک با والدینش وانتقال ارزشها
انواع رفتار دلبستگی
این رفتارها شامل:
سیگنالها(گریه,خنده ,صدا کردن)
لوکو موشن(نگاه کردن,دنبال کردن ونزدیک شدن)
تماسها(پیچیدن و بالا رفتن,در آغوش گرفتن و چسبیدن)
حداقل پانزده رفتار دلبستگی توصیف شده است
هاری هارلو
یادگیری اجتماعی و تاثیر انزوای اجتماعی را در میمون ها مطالعه کرد
دلبستگی صرفا نتیجه تغذیه نیست
این میمون ها در آینده مشکل در انطباق ,یادگیری در جفت گیری و مراقبت از کودک خود بودند
جان باولبی
مطالعه دلبستگی شیرخواران به مادران
توصیف رفتار دلبستگی
شرح 4 فاز تکاملی دلبستگی
جدایی زودرس نوزاذان از مادران باعث تاثیر منفی روی رشد هیجانی و هوش کودک میشود
ماری آینسورث
تعامل بین مادر و کودک روی رفتار فعلی و آینده کودک تاثیر گذار است:
روابط هیجانی دوران بزرگسالی
گریه کمتر در ماههای بعد
رشد خود اتکایی در سنین بالاتر بجای وابستگی
کاهش اضطراب
تاثیر پایه ایمنی
رنه اسپیتز
شرح سندرمهای محرومیت اجتماعی و مسامحه مادر
عقب مانذگی شدید رشد در کودکانی که مورد بی توجهی و طرد مادر قرار گرفته اند
اختلالات شدید رشد در کودکانی که مراقبین متعدد و فراوان داشته اند
پدران و دلبستگی
از سن 7 ماهگی شروع می شود
نوع دلبستگی متفاوت است
مادر طفل را برای مراقبت نگه میدارد اما پدر برای بازی
پدران تحریکات غیر قابل پیش بینی,با ریتمیسیتی کمتر و هیجان بیشتردر مقایسه با مادران فراهم می آورند
تعامل مادران بیشتر کلامی و اثر آرام بخش بیشتری دارد
بچه پس از جدایی ترجیحا به طرف مادر میرود تا پدر
تیپهای مختلف بالینی دلبستگی
دلبستگی ایمن(secure)
دلبستگی غیر ایمنinsecure))
avoidant
resistant
disorganized
حس انطباق
Goodness of fit
تعامل هماهنگ و مستمر بین مادر و کودک در انگیزه ها,تواناییها و سبک رفتار
ضعف انطباق منجر به اختلال رشد و عملکرد ناسازگارانه کودک می شود
شناسایی کودکان دشوار مهم است
مادری رضایت بخشgood-enough mothering
اضطراب
اضطراب بیگانه از 26هفتگی شروع ودر 32 هفتگی کامل می شود
اضطراب اجتماعی بین 10-18 ماهگی بروز می کند
رشد هیجانی اجتماعی
تفکیک لذت و عدم لذت
ارجاع اجتماعی
ابراز محبت به صورت نظام مند
اعتراض
ترس از بیگانه
رشد جنسی
هویت جنسی در 18 ماهگی
نقش جنسی
کنترل اسفنکتر و خواب
دوره نوپایی
شتاب گرفتن رشد هوشی و حرکتی
گفتار دو کلمه ای در 2 سالگی
جملات کوتاه در 3 سالگی
نقش منفی کاری در استقلال کودک
ابتکارو بازی تقلیدی
دوره پیش دبستانی
رشد بارز هیجانی و جسمانی
2-3 سالگی به نصف قد بزرگسالی
گسترش کاربرد زبان
تفکر خود محور
تفکر پیش منطقی و رابطه علت و معلول را نمی فهمد
رشد هیجانی اجتماعی
عواطف پیچیده
4 ساله ها با دیگران سهیم می شوند
اضطراب در مورد آسیب جسمی و از دست دادن شخص مورد علاقه
مرحله چسب زخم
احساس گناه
بازیهای دکتر-پرستار
شکل گیری وجدان در پایان دوره
عدالت ذاتی
بازی
5/2 سالگی بازی موازی
3 سالگی بازی ارتباطی
4 سالگی بازی مشترک
بازی های وانمودی در پیش دبستانی
بازی های نمایشی در پیش دبستانی
همنشین های خیالی
نقاشی آثاری از رشد و خلاقیت کودک رانشان می دهد
سالهای کودکی میانه
ورود به دبستان
غلبه منطق بر تخیل
تمایل کودک به قوانین و نظم و ترتیب
توانایی برای خود گردانی
توانایی تمرکزدر 9 یا 10 سلگی
تفکر انتزاعی
رشد هیجانی اجتماعی
توانایی اجتماعی شدن افزایش می یابد
همانند سازی
تعامل با همسالان
رابطه خاص با والد همجنس
همدلی و توجه به دیگران
تعامل با همجنس ،دوره دوست یابی(دوره نهفتگی)
امتناع از رفتن به مدرسه
نوجوانی
مشخصه نوجوانی بلوغ است و مهمترین فصل زندگی هر فرد است
نوجوانی با تغییرات عمیق رشد زیستی روانشناختی و اجتماعی است
بلوغ جسمانی دیدنی است
بلوغ روانی 4-6 سال بعد از آن و پنهانی است
بلوع اجتماعی 3-4 سال پس از بلوغ روانی است
نوجوانی حد فاصل کودکی و بزرگسالی است
انطباق با تغییرات جسمانی،شناختی ،هیجانی و اجتماعی
دوره نوجوانی
علایم روانشناختی بلوغ:سر درگمی ،سقوط تحصیلی احتمالی،اختلال خواب و اشتها ، فزونکاری ، کج خلقی ، پر حرفی ، همه توانی ، منفی کاری ، تضاد با والدین و حساسیت بیش از حد
اوایل نوجوانی :12-14 سالگی
اواسط نوجوانی :14-16 سالگی
اواخر نوجوانی :17-19 سالگی
اوایل نوجوانی
تغییرات جسمانی ،نگرشی ورفتاری
انتقاد از خانواده
گذران وقت با همسالان
افزایش شرم و خجالت ویا علاقه به جنس مخالف
تمایل به خود مختاری
دوران آشوب فراگیر
اواسط نوجوانی
تلاش برای استقلال
تشدید رفتارهای جنسی
دست کم گرفتن خطرات
حس همه توانی
اواخر نوجوانی
پی گیری علایق تحصیلی
سلایق هنری و موسیقی
فعالیتهای ورزشی
بزرگسالی
طولانی ترین بخش زندگی آدمی است
رشد نتیجه تعامل بدن ،روان و محیط است
کسب هویت مستقل
ازدواج و بزرگ کردن فرزندان
بدست آوردن و حفظ شغل
پذیرش ناتوانی و مرگ والدین
دوره بزرگسالی
اوایل بزرگسالی :20-40 سالگی
اواسط بزرگسالی :40-60 سالگی
اواخر بزرگسالی :بالاتر از 60 سالگی
اوایل بزرگسالی
برقراری دوستی های بزرگسال
دستیابی به قابلیت صمیمیت
برقراری هویت شغلی
قبول نقش های اجتماعی
پایه ریزی خود مجزا
سازگاری زناشویی و مشکلات زناشویی
اواسط بزرگسالی
ظهر زندگانی(یونگ)
انبار گردانی
بازنگری در روابط
وفاداری وتعهدات
رشد-مرگ
سندرم آشیانه خالی
یائسگی
بحران میانسالی
بحران میانسالی
تغییرات جسمی توام با نیازهای هیجانی و روانشناختی جدید
بازنگری عمیق تمامی جنبه های زندگی
مشخصه این گذار آشوب هیجانی
دست شستن از تخیلات مربوط به آینده
درک محدود بودن عمر به طور واقعی تر
کارکردی انطباقی یا تخریبی
سندرم آشیانه خالی
به نوعی افسردگی گفته می شود که پس از ترک آخرین فرزند از منزل ایجاد می شود
اکثر پدر و مادرها آن را نوعی رهایی میدانند
فعالیتهای جبرانی در این سن ضروری است
The end