آموزش کتاب مطالعات اجتماعی پایه پنجم ابتدایی
درس چهاردهم : زندگی در نواحی مختلف جهان
کره ی زمین بیش از 7 میلیارد نفر جمعیت دارد. این جمعیت روی خشکی های بزرگ زمین در کشورهای مختلف
زندگی می کنند.
ّ به نقشه توجه کنید. این خشکی های وسیع در میان آب ها قرار گرفته اند و به آن ها قارّه گفته می شود.
قارّه ها و اقیانوس ها
همان طور که می بینید، آب ها بیشتر کره ی زمین را فراگرفته اند. اقیانوس ها چاله های بزرگی در سطح زمین هستند که از آب پر شده اند.
دوباره به نقشه دقّت کنید. سه قارّه ی آسیا، اروپا و آفریقا به یکدیگر نزدیک ترند. این قارّه ها از گذشته های دور محل سکونت انسان بوده اند و جمعیّت زیادی را در خود جای داده اند.
قارّه های آمریکا و استرالیا دیرتر کشف و شناخته شدند. در گذشته های دور فقط تعداد کمی از بومیان به طور پراکنده در این قارّه ها زندگی می کردند. بعدها که اروپاییان در دریانوردی پیشرفت کردند با کشتی، خود را به سرزمین های جدید رساندند و این قارّه ها را به تصرّف درآوردند.
پهناورترین و پرجمعیّت ترین قارّه ی جهان قارّه ی «آسیا» ست.
نقشه ی کشورهای قارّه ی آسیا
چین و هند که پرجمعیّت ترین کشورهای جهان اند، در قارّه ی آسیا قرار دارند.
جمعیّت چین
جمعیّت هند
نواحی مختلف جهان از نظر ناهمواری، آب و هوا، پوشش گیاهی و منابع طبیعی مانند آب و خاک و معادن زیرزمینی باهم تفاوت دارند.
انسان و محیط
می دانید که انسان ها برای رفع نیازهای خود مانند غذا، پوشاک، مسکن و وسایل و ابزار زندگی از محیط طبیعی استفاده می کنند. در هر ناحیه از کره ی زمین، مردم برای رفع نیازهای خود به روش های خاصّی که متناسب با شرایط محیطی آن ناحیه است، با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. به همین دلیل، شیوه های مختلف زندگی بر روی سیّاره ی زمین به وجود آمده است.برای اینکه بهتر به این موضوع پی ببرید، چند نمونه از رابطه ی انسان و محیط را در نواحی مختلف آسیا مطالعه کنید.
در نزدیکی قطب شمال در سرزمین های مجاور سیبری، آب و هوا بسیار سرد است. در این ناحیه، اسکیموها زندگی می کنند.
زندگی در نواحی قطبی
خانه های تابستانی آنها، چادرهایی از پوست گوزن است و در زمستان، در خانه هایی زندگی می کنند که از قطعه های یخ و برف درست شده است.
اسکیموها غذایشان را از راه شکار به دست می آورند. لباس آنها از پوست خز است و آنها را از سرما حفظ می کند. اسکیموها برای حمل و نقل از سورتمه هایی استفاده می کنند که سگها یا گوزن های قطبی آنها را می کِشند.
پوشش گیاهی این ناحیه درختان سوزنی برگ است و حیواناتی مانند گوزن، خرس و روباه قطبی در این ناحیه زندگی می کنند.
زندگی در نواحی بیابانی
در بیابان های عربستان و کشورهای همسایه ی آن، تعداد کمی از مردم به صورت قبیله ای زندگی می کنند. در این نواحی، آب و هوا گرم وخشک است و مردم قبیله ها با خانواده ها و دامهایشان به دنبال پیداکردن چراگاه از جایی به جایی کوچ می کنند. این قبیله ها زندگی دامپروری دارند و برای تغذیه ی خود و تهیه ی پوشاک و چادرهایشان از دام ها استفاده می کنند.
پوشش گیاهی در این ناحیه فقیر است و حیواناتی مانند شتر ، موش صحرایی و انواع خزندگان در این ناحیه زندگی می کنند.
خط استوا از جنوب آسیا می گذرد. در این ناحیه، هوا در طول سال گرم است و هر روز باران می بارد. به همین علّت، در این ناحیه جنگل های انبوه استوایی به وجود آمده اند.
زندگی در جنگل های استوایی
عدّه ی کمی از مردم بومی کشورهای مالزی و اندونزی به صورت قبیله ای در این جنگل های استوایی زندگی می کنند. این مردم آداب و رسوم خاصی دارند و زندگی خود را از راه شکار و جمع آوری میوه ها و سبزیجات می گذرانند. بعضی از آنها نیز در مزرعه های بزرگ کشت موز و نارگیل و آناناس کار می کنند.
پوشش گیاهی این ناحیه درختان پهن برگ است و حیواناتی مانند میمون ، خرس و مار در این ناحیه زندگی می کنند.