اخلاقیات در ادیان الهی و مکاتب انسانی
رسول اکرم ( ص )
انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق
بدرستیکه من برای اتمام و تکمیل مکارم اخلاق برگزیده شده ام
اخلاقیات درادیان الهی
میوه هایش را به اذن خداوندش هر زمان میدهد.خدا برای مردم مثل میزند شاید آنها متوجه شوند.
اَلَمْ تَرَ کَیْفَ ضَرَبَ اللّهُ مَثَلاً کَلِمَهً طَیِّبَهً کَشَجَرهٍ طَیِّبَه
اَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِی السَّمَاء
آیه 24 ابراهیم
آیا ندیدی خدا چه مثلی زد؟ کلام پاک مثل درخت پاک است که ریشه آن ثابت و شاخه آن در آسمان است.
تُوْتِی اُکُلَهَا کُلَّ حِینٍ بِاِذْنِ رَبِّهَا وَیَضْرِبُ اللّهُ الاَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ
آیه 25 ابراهیم
کلمه طیبه :
شهادت به وحدانیت خدا، ایمان ، مومن ، قرآن ، تسبیح و تنزیه، ثنای برخدا ، همه طاعت ها و هر سخن خیری
شجره طیبه :
درخت خرما، درخت جوز هندی ، هر درختی که میوه پاکیزه دهد از قبیل انجیر ، انگور و انار – درختی که دارای اوصافی است که خدای تعالی بیان کرده – هر چند آن موجود نباشد.
نبوت
توحید
معاد
باورها و اعتقادات
اصول دین
Beliefs
نمای کلمه طیبه
وَاِلَـهُکُمْ اِلَهٌ وَاحِدٌ لاَّ اِلَهَ اِلاَّ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ
آیه 163 بقره
لَقَدْ اَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَاَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ
آیه 25 حدید
کُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَهُ الْمَوْتِ ثُمَّ اِلَیْنَا تُرْجَعُونَ آیه 57 عنکبوت
اَفحَسِِبُتم اَنَمّا خَلقناکُم عَبثاً واَنّکُم ِالینا لاتُُرجَعون آیه 115 مومنون
نبوت
توحید
معاد
نماز
روزه
زکات
خمس
احکام و مناسک
رفتارها و فروع دین
Behavior
جهاد
حج
امربه معروف
نهی از منکر
نمای کلمه طیبه
اتْلُ مَا اُوحِیَ اِلَیْکَ مِنَ الْکِتَابِ وَاَقِمِ الصَّلَاهَ اِنَّ الصَّلَاهَ تَنْهَی عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنکَرِ وَلَذِکْرُ اللَّهِ اَکْبَرُ وَاللَّهُ یَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ
آیه 45 عنکبوت
یَا اَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِن قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ
آیه 183 بقره
وَجَعَلْنَاهُمْ اَئِمَّهً یَهْدُونَ بِاَمْرِنَا وَاَوْحَیْنَا اِلَیْهِمْ فِعْلَ الْخَیْرَاتِ وَاِقَامَ الصَّلَاهِ وَاِیتَاء الزَّکَاهِ وَکَانُوا لَنَا عَابِدِینَ
آیه 73 انبیا
وَاعْلَمُواْ اَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَیْءٍ فَاَنَّ لِلّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِی الْقُرْبَی وَالْیَتَامَی وَالْمَسَاکِینِ وَابْنِ السَّبِیلِ اِن کُنتُمْ آمَنتُمْ بِاللّهِ وَمَا اَنزَلْنَا عَلَی عَبْدِنَا یَوْمَ الْفُرْقَانِ یَوْمَ الْتَقَی الْجَمْعَانِ وَاللّهُ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ
آیه 41 انفال
وَمَن جَاهَدَ فَاِنَّمَا یُجَاهِدُ لِنَفْسِهِ اِنَّ اللَّهَ لَغَنِیٌّ عَنِ الْعَالَمِینَ
آیه 6 عنکبوت
وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَاِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ
آیه 69 عنکبوت
اِنَّ اَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّهَ مُبَارَکًا وَهُدًی لِّلْعَالَمِینَ
فِیهِ آیَاتٌ بَیِّـنَاتٌ مَّقَامُ اِبْرَاهِیمَ وَمَن دَخَلَهُ کَانَ آمِنًا وَلِلّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ اِلَیْهِ سَبِیلاً وَمَن کَفَرَ فَاِنَّ الله غَنِیٌّ عَنِ الْعَالَمِینَ
آیه 96-97 آل عمران
وَلْتَکُن مِّنکُمْ اُمَّهٌ یَدْعُونَ اِلَی الْخَیْرِ وَیَاْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَاُوْلَـئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ
آیه 104 آل عمران
نماز
روزه
زکات
خمس
جهاد
حج
امربه معروف
امانت داری
امانت داری
وفای به عهد
کظم غیض
کظم غیض
صبر و حلم
صبر و حلم
ایثار
ایثار
احسان
احسان
وفای به عهد
نبوت
معاد
توحید
احترام و حرمت شخص
احترام و حرمت شخص
عزت و کرامت نفس
عزت و کرامت نفس
صدق
صدق
ذکر
ذکر
اخلاص
اخلاص
انفاق
تقوی
انفاق
تقوی
اصلاح ذات البین
اصلاح ذات البین
قسط
قسط
اخلاقیات و ارزشهای دینی
Ethics
نمای کلمه طیبه
باورها و اعتقادات
اصول دین
Beliefs
احکام و مناسک
رفتارها و فروع دین
Behavior
اخلاقیات و ارزشهای دینی
Ethics
فَاتَّقُواْ اللّهَ وَاَصْلِحُواْ ذَاتَ بِیْنِکُمْ
آیه 1 انفال
لَّیْسَ الْبِرَّ اَن تُوَلُّواْ وُجُوهَکُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَـکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَالْمَلآئِکَهِ وَالْکِتَابِ وَالنَّبِیِّینَ وَآتَی الْمَالَ عَلَی حُبِّهِ ذَوِی الْقُرْبَی وَالْیَتَامَی وَالْمَسَاکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَالسَّآئِلِینَ وَفِی الرِّقَابِ وَاَقَامَ الصَّلاهَ وَآتَی الزَّکَاهَ وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ اِذَا عَاهَدُواْ وَالصَّابِرِینَ فِی الْبَاْسَاء والضَّرَّاء وَحِینَ الْبَاْسِ اُولَـئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا وَاُولَـئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ
آیه 177 سوره بقره
نیکی آن نیست که صورتتان را بطرف مشرق یا مغرب بر گردانید،
بلکه نیکوکار کسی است که به خدا و روز آخرت و فرشتگان و کتاب و پیغمبران ایمان بیاورد و مال را با وجود علاقه به آن به خویشان و یتیمان و تهیدستان و در راه ماندگان و درخواست کنندگان و آزاد کردن بردگان بدهد و نماز را بپا دارد و زکات بدهد و وقتی عهدی بست به آن وفا کند و در سختی ها و ضررها و موقع جنگ صبور باشد. چنین افرادی راست گفته اند و پرهیزکار هستند.
اخلاقیات در ادیان الهی
اخلاقیات در مکاتب انسانی
الف- انجمن های خیریه(NGOs)
ب – مکاتب حقوقی:
1- نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر
جنگ سولفرینو بین فرانسه واتریش در سال 1859میلادی
تاسیس کمیته بین المللی صلیب سرخ(ICRC) در 17 فوریه 1863میلادی در ژنو
تصویب اولین کنوانسیون ژنو برای بهبود شرایط مجروحین نظامی در جنگ در اوت 1864
اخلاقیات در مکاتب انسانی
2- تدوین حقوق جنگ (حقوق لاهه):کنوانسیون های منعقده در لاهه در سال های 1899و1907
3- تدوین حقوق بشردوستانه(حقوق ژنو) کنوانسیون های چهارگانه ژنو مصّوب 12 اوت 1949شامل:
کنوانسیون اول-بهبود سرنوشت مجروحین وبیماران نیروهای مسّلح هنگام اردو کشی(جنگ های زمینی)
کنوانسیون دوم-بهبود سرنوشت مجروحین وبیماران وغریقان نیروهای مسّلح(جنگ های دریائی)
اخلاقیات در مکاتب انسانی
کنوانسیون سوم-قرارداد راجع به معامله با اسیران جنکی
کنوانسیون چهارم-قرارداد راجع به حمایت از افراد غیر نظامی درزمان جنگ
دولت سوئیس:امین ونگهدارنده قرارداد های ژنو
کمیته بین المللی صلیب سرخ:ناظر بر حسن اجراء
جمعیت های ملّی صلیب سرخ وهلال احمر(181):مروّج ومشاور وگاهی ناظر
اخلاقیات در مکاتب انسانی
4-تلفیق واتحاد میان قوانین بشردوستانه وقوانین جنگ:
پروتکل های الحاقی به قراردادهای چهار گانه ژنومصّوب 8 ژوئن 1977شامل:
پروتکل اول-حمایت از قربانیان درگیریهای مسلحّانه بین المللی
پروتکل دوم-حمایت از قربانیان درگیریهای مسلحّانه غیربین المللی(داخلی)
قراردادهای چهار گانه ژنو به همراه پروتکل های الحاقی حدوداً حاوی 600ماده درزمینه حقوق بشردوستانه میباشد.
اخلاقیات در مکاتب انسانی
اصول اساسی حقوق بشردوستانه بین المللی:
1-اصل رفتار انسانی وعدم تبعیض
2-اصل ضرورت نظامی
3-اصل محدودیت(ممنوعیت بکارگیری سلاح های کشتار جمعی)
4-اصل تفکیک(ممنوعیت حمله به افراد واموال غیر نظامی)
5-اصل تناسب
6-اصل حسن نیت(در مذاکره)
اخلاقیات در مکاتب انسانی
5-اصول میثاق جامعه ملل(28 ژوئن 1919شامل 26 ماده)
الف- پذیرش تعهداتی در جهت دوری جستن از جنگ
ب-علنی کردن روابط بین الملل واستوار نمودن آن بر عدالت و شرف
ج-رعایت کامل مقررات حقوق بین الملل که از این پس روابط بین الملل بر اساس آن سازمان خواهد گرفت.
د-گستردن مبانی عدالت وبه انجام رساندن د قیق تکالیفی که ازمعاهدات ناشی میشود وباید درروابط متقابل اقوام متمدن به اجرادرآید.
اخلاقیات در مکاتب انسانی
6-منشور ملل متحد(کنفرانس سانفرانسیسکو1945)
اهداف واصول:(111مواد)
حفظ صلح وامنیت بین ا لمللی
توسعه روابط دوستانه در میان ملل بر مبنای احترام به اصل تساوی حقوق وخود مختاری ملل وانجام سایر اقدامات برای تحکیم صلح
حصول همکاری بین المللی در حل مسائل بین المللی که دارای جنبه های اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی یا بشردوستانه است ودر پیش بردو تشویق احترام به حقوق بشر وآزادی های اساسی برای همه بدون تمایز از حیث نژاد،جنس،زبان ویا مذهب موثرّاست.
اخلاقیات در مکاتب انسانی
7-اعلامیه جهانی حقوق بشر(10 دسامبر 1948)
مشتمل بریک مقدمه و 30ماده در شناسائی حیثیت ذاتی کلیه اعضای خانواده بشری و حقوق یکسان وانتقال نا پذیر آنان بر اساس رعایت اصول آزادی ودموکراسی برای رسیدن به عدالت وصلح جهانی
به حدود 50 حق اساسی انسان اشاره دارد.
دولت ها مسئول اجراء وکمیسیون حقوق بشر سازمان ملل ناظر بر حسن اجراء هستند.
اخلاقیات در مکاتب انسانی
8–میثاق بین المللی حقوق مد نی،سیاسی ومیثاق بین المللی اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی(1966)
9-اعلامیه حق توسعه(1993)
……
اخلاقیات درمکاتب انسانی
ارائه الگوی انسانی و حکومتی در مکاتب حقوقی
فرد الگوی تربیت شده صرف، از مکاتب حقوقی سراغ نداریم.
الگوی حکومتی رعایت نموده تمام مقررات بین المللی نیز سراغ نداریم.
مواردی از تخلفات آشکار مقررات بین المللی:
1-نقض مکرّر حقوق بشر در اکثر کشورهای عضو.
2-نقض مکررّ حقوق بشروحقوق بشردوستانه در سرزمین فلسطین
ارائه الگوی انسانی و حکومتی در مکاتب حقوقی
3-نقض مکررّ حقوق بشر وحقوق بشردوستانه در ویتنام
4-نقض مکرّر حقوق بشر وحقوق بشردوستانه در یوگسلاوی سابق (بوسنی وهرزگوین)
5-نقض مکرّر حقوق بشر وحقوق بشردوستانه در کشورهای آفریقائی(نسل کشی روآندا)
6-نقض مکرّر حقوق بشر وحقوق بشردوستانه درجریان جنگ ایران وعراق
7-نقض مکرّر حقوق بشر وحقوق بشردوستانه درافغانستان
ارائه الگوی انسانی و حکومتی در مکاتب حقوقی
8-نقض مکرّر حقوق بشر وحقوق بشردوستانه درعراق
9-استفادهء غیر عادلانه از حق وتوودرخواست گسترش آن براساس قدرت کشورها
10-رسوائی های زندان گوآنتانومو وزندان ابوغریب
11-استفاده ابزاری از کمیسیون حقوق بشر وسایرمقررات
12-طرح جنگ پیشگیرانه
ارائه الگوی انسانی وحکومتی در ادیان الهی
1-ارائه الگوی انسانی:
الف-حضرت محمّد(ص):
معرفی قرآن کریم:
اِنَّکَ لَعلی خُلَقٍ عَظیم(68)سوره قلم
لَقدجائکم َرسولٌ مِن انفُسِکم عزیزٌ عَلیِِهِ ما عَنِتّم حریصٌ علیکم بالمومنینَ رئوفٌ رحیمٌ(128) فَاِن تَوّلوا فقل حسبی اللهُ لا اِلهَ الاّهوَ علیهِ تَوکّلتُ و هوَ َرُّب العرشِ العظیمِ(129)سوره توبه
ارائه الگوی انسانی وحکومتی در ادیان الهی
رئوف و رحیم بودن رسول خدا (ص):
لقد جاءَکُم رسولٌ مِن انفُسِکم عَزیزٌ عَلیهِ ما عَنِتُّم حَریصٌ عَلیکم باالمومنینَ رَئوفٌ رَحیمٌ (128) فاِن توَلوا فقلْ حَسبیَ اللهُ لا اِلهَ اِلا هوَ عَلیهِ توکَّلتُ و هوَ ربُّ العرش العَظیمِ (129) سوره توبه
– نرم خویی رسول خدا (ص) و دستور به مشورت کردن:
فبما رحمهٍ مِنَ اللهِ لِنْتَ لهم و لو کنتَ فَظّاً غَلیظَ القلبِ لانْفَضّوا مِن حولِکَ فاعفُ عنهم و اسْتغفِرلهُم وَ شاوِرْهُم فی الامرِ فاِذا عَزَمْتَ فتوکَّلْ علی اللهِ انَّ اللهَ یُحِبُّ المُتِوَکِّلینَ (159) سوره آل عمران
ارائه الگوی انسانی وحکومتی در ادیان الهی
ارائه الگوی انسانی:
ب-حضرت علی(ع):
1/1- در وصییت به فرزندان(نامه 23):
من دیروز یارتان بودم وامروز موجب عبرت شمایم وفردا از شما جدایم.اگر ماندم در خون خود مرا اختیاراست واگر مردم مرگ مرا وعده گاه دیداراست.اگر ببخشم، بخشش موجب نزدیکی من است به خدای باری، واگر شما ببخشید برای شما نیکوکاری، پس ببخشید.آیادوست نمیدارید که خدا شما را بیامرزد.
ارائه الگوی انسانی وحکومتی در ادیان الهی
2/1- وصییت حضرت علی(ع) به فرزندان(نامه47):
پسران عبدالمطلب، نبینم در خون مسلمانان فرورفته اید ودست هارابدان آلوده وگوئید امیر مومنان راکشته اند، بدانید جز کشندهء من نباید کسی به خون من کشته شود. بنگرید اگر من ازاین ضربت اومردم، اورا تنها یک ضربت بزنیدودست وپا ودیگراندام اورامبرید که من از رسول خدا(ص)شنیدم می فرمود: بپرهیزیدازبریدن اندام مرده، هر چنداز سگ دیوانه باشد .
ارائه الگوی انسانی وحکومتی در ادیان الهی
2- ارائه الگوی حکومتی:
1/1- حضرت محمّد(ص) پس از فتح مکّه:
امروز روز رحمت است نه روز انتقام وکشتار
هر کس به خانه رود ودررابه روی خود ببند د در امان است.
هر کس به مسجد الحرام رود در امان است.
هر کس در خانه ابوسفیان پناهنده شود در امان است.
2/1- حضرت محمّد(ص) پس از فتح خیبر(سال هفتم هجرت):
با یهودیان پیمان بست که بر سر زراعت خود باشند ودر سال نصف محصول را به مدینه بفرستند.
ارائه الگوی انسانی وحکومتی در ادیان الهی
2- ارائه الگوی حکومتی:
حضرت علی(ع) خطاب به فرماندهان وسربازان در جنگ با معاویه(نامه14):
چنانچه آنها رابه خواست خدا شکشت دادید، هیچ فرد درحال فرار رانکشید، جان هیچ مجروحی را نستانید، هیچ اسیری راگردن نزنید، شرمگاه هیچکس را عریان نسازید، مردگان را مثله نکنید، به داخل هیچ خانه یا سراپرده ای بدون اذن صاحب آن وارد نشوید، اموال آنان به جز اموالی که درلشکرگاه به دست شما می افتد به غارت مبرید، این اموال متعلق به ورّاث آنان است که طبق مقررات ارث اسلامی باید میان آنها تقسیم شود، زنان را سخن زشت مگوئید وآزار نرسانید حتیّ اگر بزرگان شما راسبّ کنند یا نوامیس شما رامورددشنام قراردهند.
مقایسه اخلاقیات در ادیان الهی و مکاتب انسانی
پایان