عنوان: تورم و بیمه
2
فهرست
تعریف و انواع تورم
اثر تورم در حق بیمه
اثر تورم در خسارت
اثر تورم درعملیات اتکائی
تورم در بیمه اموال
تورم در بیمه مسئولیت
تورم در بیمه عمر
تورم در وضعیت مالی موسسه بیمه
جمع بندی ومنابع
تعریف تورم تورم عبارت است از افزایش دائم و بی رویه سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات که در نهایت به کاهش قدرت خرید و نا بسامانی اقتصادی منجر می شود
در نظریه هاى اقتصادى، تورم را به سه نوع تقسیم مى کنند 1- تورم خزنده (آرام- خفیف): به افزایش ملایم قیمت ها گفته می شود 2- تورم شدید (تورم شتابان یا تازنده): در این نوع تورم آهنگ افزایش قیمت ها تند و سریع است 3- تورم بسیار شدید (تورم افسار گسیخته- فوق تورم و ابر تورم): این نوع تورم شدیدترین حالت تورم به شمار مى رود
در تقسیم بندی های تورم براى تورم خفیف، افزایش بین 1 تا 6 درصد، حداکثر 4 درصد و بین 4 تا 8 درصد در سال را ذکر کرده اند.
براى تورم شدید، 15 تا 25 درصد در سال را نوشته اند.
معیار تورم بسیار شدید را 50 درصد در ماه یا دو برابر شدن قیمت ها در مدت شش ماه و … بیان داشته اند. البته نمی توان نرخ ثابتی ارائه کرد زیرا این مقادیر با توجه به شرایط زمانی و… عوض می شوند
اثر تورم در حق بیمه اثر تورم در خسارت اثر تورم در عملیات اتکائی
اثر تورم در حق بیمه در ظاهرتورّم نباید در حق بیمه مشکلى ایجاد کند. زیرا بر اثر تورّم ارزش موضوع بیمه افزایش مى یابد و به دنبال ان حق بیمه که بر اساس سرمایه بیمه شده تعیین میگردد نیزافزایش می یابد و تکافوی خسارت را هرقدر هم که متآثر از تورم باشد خواهد کرد اما اینطور نیست چراکه: اولاً، در بعضى از بیمه ها رابطه بین سرمایه بیمه و حق بیمه وجود ندارد. مثل بیمه اتومبیل که در آن ممکن است حق بیمه بر مبنای قدرت موتور یا تعداد صندلی های آن تعیین شود. یا بیمه محصولات کشاورزی که حق بیمه بر مبناء سطح زیر کشت تعیین می گردد ثانیا بین زمان وصول حق بیمه و وقوع خسارت همیشه فاصله ای وجود داردکه تورم در این فاصله ممکن است به حدی باشد که زیان هنگفتی برای بیمه گر بوجود آورد
اثر تورم در خسارت مسائل ذیل را بوجود می آورد:
قاعده نسبی حداکثر خسارت فرانشیز
قاعده نسبی:)ماده 10 قانون بیمه )
به موجب شرایط بیمه نامه، بیمه گذار در صورتى پوشش بیمه اى کامل به دست مى آورد که قیمت موضوع بیمه را به میزان واقعى اعلام کرده باشد.
اگر ساختمان صد میلیون ریال ارزش دارد و به مبلغ هفتاد میلیون ریال بیمه شده باشد، هر خسارتى که پیش آید (اعم از کلى و جزئی) فقط ۷۰ درصد آن جبران پذیر است، یعنى نسبت مبلغ بیمه شده به ارزش واقعى مال
معمولاً بیمه گذار توجه دارد که قیمت موضوع بیمه را صحیح و دقیق اعلام کند تا بیمهٔ کامل به دست آورد اما تورّم موجب مى شود که در طى مدت بیمه ارزش موضوع بیمه افزایش یابد در حالى که مبلغ بیمه شده ثابت است. بنابراین ممکن است مالى که در ابتداء به قیمت واقعى بیمه شده در زمان وقوع خسارت، بیمه کامل نداشته باشد.
براى مثال، ساختمانى که صد میلیون ریال ارزش دارد و به همین مبلغ هم بیمه شده، پس از مدتى ارزش آن به ۱۵۰ میلیون برسد. در این صورت فقط به نسبت ۱۵۰/۱۰۰ بیمه دارد و هر خسارتى که پیش آید به همین نسبت جبران مى شود. به این روش اصطلاحاً قاعدهٔ نسبى سرمایه مى گویند. این امر موجب نارضایتى بیمه گذار و اختلاف هاى شدید بین بیمه گذار و بیمه گر مى شود. به همین سبب، راه هائى براى مقابله با آن اندیشیده اند که یکى از این راه ها، متغیر ساختن مبلغ بیمه بر اساس تغییرات شاخص قیمت ها، نرخ تورّم بر اساس برآوردهاى بانک مرکزی، شاخص افزایش دستمزدها و جز آن است. در بعضى از بیمه ها، از روش موضوع بیمه به عنوان عامل تعیین حق بیمه استفاده نمى شود. مثلاً در بیمهٔ اتومبیل، حق بیمه بر اساس ظرفیت موتور یا تعداد صندلى معین مى شود نه ارزش اتومبیل لذا در صورت افزایش قیمت اتومبیل، قاعدهٔ نسبى سرمایه مطرح نخواهد بود.
حداکثر خسارت
در بعضى از بیمه نامه ها تعهد بیمه گر به مبلغ معینى محدود مى شود. براى مثال، اگر مجموع ارزش دارائى ها در یک واحد صنعتى یک میلیارد ریال باشد، بیمه گر و بیمه گذار توافق مى کنند که حداکثر خسارت قابل پرداخت در یک حادثه ششصد میلیون ریال باشد. چون فواصل موجود بین قسمت هاى مخلتف واحد صنعتى امکان سوختن تمام مجموعه ها را در آتش سوزى منتفى کرده است و حد اعلاءِ خسارت ممکن همان ششصد میلیون ریال است. البته بدین ترتیب، میزان حق بیمه کاهش مى یابد. اما دریک دورهٔ تورمى شدید ممکن است خسارت ناشى از حریق به علت افزایش سریع قیمت ماشین آلات از حداکثر رقم پیش بینى شده تجاوز کند و قسمتى از خسارت وارد به بیمه گذار جبران نشود.
فرانشیز
در بسیارى از انواع بیمه از جمله بیمهٔ اتومبیل، رقمى به عنوان فرانشیز معین مى شود؛ با این توضیح که خسارت تا رقم فرانشیز را خود بیمه گذار تحمل و مازاد آن را بیمه گر پرداخت مى کند. با افزایش قیمت، از اهمیت رقم فرانشیز کاسته مى شود.
اثر تورم در عملیات اتکایی ۱. از آنجا که بیمه گر اتکائى سهمى از معاملهٔ بیمه را قبول مى کند، هرگونه اثرى که تورّم بر رابطهٔ بین بیمه گذار و بیمه گر واگذارنده بگذارد، خود به خود به نسبت سهم بیمه گر اتکائى براى او هم تاثیر خواهد گذاشت. براى مثال، اگر به علت تورّم، خسارت بیشترى پرداخت شود، بیمه گر اتکائى نیز تعهد بیشترى خواهد داشت یا اگر اعمال قاعدهٔ نسبى موجب تخفیف خسارت پرداختى شود، بیمه گر اتکائى هم از آن منتفع خواهد شد.
۲. حساب بین بیمه گر واگذارنده و بیمه گر اتکائى با فاصله زمانى زیادى تنظیم و تسویه مى شود و حتى تسویه حساب بین آنها گه گاه پس از چندسال انجام مى شود و طبیعى است که تورّم حاصل در این مدت مثل هر معاملهٔ دیگرى به زیان بستانکار که معمولاً بیمه گر اتکائى است تمام خواهد شد. البته در شرایط استثنائى که به علت ورود خسارت هاى زیاد بیمه گر اتکائى بدهکار شده باشد، تاخیر در تسویه حساب به نفع بیمه گر اتکائى خواهد بود. در رابطهٔ بین دو بیمه گر، عامل دیگرى نیز وجود دارد که با تورّم ارتباط دارد و آن عامل تغییر نرخ برابرى ارزها است که این، اثر بیشترى بر سود یا زیان یکى از طرفین دارد
اثر تورم در انواع روابط بیمه اتکایی
تورم در قراردادهای اتکایی نسبی
تورم در قراردادهای اتکایی غیر نسبی تورم در صندوق های مشترک
تورم در قراردادهای اتکایی نسبی در این نوع قراردادها حسابهای فیمابین هر سه ماه یا هر شش ماه تنظیم می شود و تسویه حسابها هم چندماه طول میکشد.در نتیجه بیمه گر اتکایی عملا سهم خود را در حق بیمه پس از حداقل 6ماه و معمولا یک سال دریافت می کند. در اثر تورم شدید و تنزل پول داخلی که مبنای صدور بیمه نامه اصلی است بیمه گر اتکایی پولی را دریافت میکند که در مقایسه با پول های محکم ارزش کمتری دارد. در مقابل اگر خسارتی پیش آید که بیمه گر اتکایی در آن متعهد باشد آن هم با فاصله زمانی زیادی رسیدگی و پرداخت و به حساب او منظور می شود.
تورم در قراردادهای اتکایی غیر نسبی در این قراردادها رقم قطعی حق بیمه سهم بیمه گر اتکایی پس از پایان دوره قرارداد معین می شود ولی او سهم خود را براساس پیش بینی حق بیمه که بر اساس ارقام سال های قبل توافق می گردد دریافت می کند. وی علاوه بر اینکه از سرمایه گذاری حق بیمه سود می برد از آثار نامطلوب تورم نیز مصون است به این لحاظ در دوره های تورمی بیمه گران اتکایی علاقه شدید به این نوع قراردادها دارند.
تورم در صندوق های مشترک تورم مانع جدی برای رشد و توسعه این صندوق هاست زیرا صندوق صورت حسابهای بیمه اتکایی را که معمولا با تاخیر هم مواجه است با نزدیک به 40 پول مختلف دریافت می کند و باید آنها را به یک پول واسطه تبدیل کند و پس از دریافت آخرین صورتحسابها و تلفیق آنها صورتحساب های واگذاری مجدد را برای کلیه اعضا تنظیم و ارسال کند. در جریان یک سال مالی نیز ارزش بعضی پولها تغییر میکند و در نهایت برای صندوق مشترک وضعیتی پیش می آید که از قبل پیش بینی آن ممکن نبود.
تورم در بیمه های اموال در بیمه های اموال زمان ایفای تعهد بیمه گر در مورد خسارت احتمالی حدود یک سال با زمان دریافت حق بیمه فاصله دارد. این فاصله زمانی اشکال بزرگی در روابط طرفین ایجاد می کند. زیرا در موقع بروز خسارت یکی از اقدامات اولیه بیمه گر تعیین ارزش مالی موضوع بیمه است. افزایش ارزش اموال بیمه شده در اثر تورم عامل اختلافات بسیار بین بیمه گر و بیمه گذار است. از یک طرف بیمه گذار را از پوشش کامل محروم می کند و از طرف دیگر به اصالت و اعتبار بیمه نامه لطمه وارد می سازد.
راه های مقابله با اثر تورم بر بیمه های اموا ل استفاده از شاخص قیمت ها حذف ارتباط بین حق بیمه و مبلغ بیمه صدور بیمه نامه به یک پول خارجی شرط انصراف از اعمال قاعده نسبی
تورم در بیمه های مسئولیت افزایش تعهدات بیمه گر در اثر تورم رقم هریک از خسارتهای زیر سقف افزایش می یابد و مبالغی که بیمه گر باید برای خسارتهای کوچک و متوسط بپردازد بیش از حد خواهد شد_زیان بیمه گر (بیمه های مسئولیت دیه ) نابسندگی پوشش اگر تورم شدید باشد سقف تعیین شده برای تعهد بیمه گر کافی نخواهد بود و بیمه گذار میباید خود در مقابل اشخاص ثالث جوابگو باشد_زیان بیمه گذار (بیمه های مسئولیت ثالث مالی )
تورم در بیمه های عمر بیمه های عمر به لحاظ ماهیت خود دراز مدت هستند، بدیهی است در مدت طولانی مثلا 20 سال قدرت خرید پول، حتی اگر تورم شدید هم نباشد به شکل محسوسی کاهش خواهد یافت. بیمه عمر به شرط حیات در یک دوره تورم نه تنها پس انداز مفیدی نیست بلکه موجب ضرر و نارضایتی بیمه گذار و انصراف او می شود. خرید بیمه عمر تنها به صرف بیمه گر است که وجوه دریافتی را سرمایه گذاری و از درآمد آن استفاده می کند.
راه های مقابله با اثر تورم در بیمه عمر صدور بیمه نامه به طلا صدور بیمه نامه به پول خارجی با ثبات صدور بیمه نامه بر حسب واحدهای سهام شرکتهای سرمایه گذاری مشارکت بیمه گذار در منافع بیمه گر
اثر تورم در وضعیت مالی موسسات بیمه تجدید ارزیابی دوره ای
(میزان درآمد حق بیمه با خسارات پرداختی به فواصل 3 ماهه _6 ماهه _9 ماهه و سالیانه ) ارزش دارایی ها
(ارزش دفتری به ارزش بازار ) سرمایه گذاری ذخایر درآمد حق بیمه
آیا تورم همیشه مضر است؟
خیر تورم در حد کم (2 تا 3 درصد) نه تنها مضر نیست بلکه نشانه توسعه اقتصادی آن کشور نیز هست
علاوه بر آن تورم فواید دیگری نیز دارد از جمله :
1- ابتدا قدرت خرید پول پایین آمده و بعد از آن میزان تولید بالا رفته،
2- رسیدن به ثبات و برگشت به حالت طبیعی حتمی است
3- در اوج مرحله تورم، کارخانجات و موسسات و برنامه های اساسی اقتصادی شکل می گیرد
4- فرهنگ تولید به وسیله ی فشار تورم توسعه می یابد
منابـــع کلیات بیمه-آیت کریمی-1374 مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.مقاله با عنوان تاثیر تورم بر بیمه-ترجمه محمدرضا حمیدی زاده مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.مقاله با عنوان پژوهشی در زمینه آثار تورم بر بازار بیمه-علی جعفرزاده مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.مقاله با عنوان اثر تورم بر بیمه گذار و بیمه گر-دکتر غلامحسین جباری
با تشکر از توجه شما