پاورپوینت تحلیل ساختمان مرکزی گروه صنعتی بهشهر

تحلیل ساختمان مرکزی گروه صنعتی بهشهر

گروه طراحی- مساحت- موقعیت
کاربری فعلی: ساختمان وزارت آموزش و پرورش
موقعیت: تهران،خیابان سپهبد قرنی، نبش خیابان محمدی
شرکت مشاوره: مهندسین مشاور عبدالعزیز فرمانفرمائیان و همکاران
معماران: نادر اردلان، هوشنگ جاهد
تاریخ: 1352-1349 نوع پروژه: اداری مساحت سایت: 4800 مترمربع مساحت ساخته شده: 20000 مترمربع
کارفرما: گروه صنعتی بهشهر عکاس: علی زارعی

معرفی پروژه
ساختمان مرکزی گروه صنعتی بهشهر (ستاد مرکزی وزارت آموزش و پرورش امروز) در بستری تقریبا مربع شکل به ابعاد ۶۶*۶۸ متر در مرکز شهر تهران بنا شده است.
فضاهای اداری این مرکز در پنج طبقه بر گرد حیاط میانی نشسته اند، و پارکینگ ها و فضاهای تاسیساتی در دو طبقه زیرزمین جای گرفته اند.
حیاط میانی

فضاهای اداری در دو لایه رو به حیاط میانی و خیابان طراحی شده اند. تنها در لایه رو به خیابان تراز همکف ساختمان تعدادی واحدهای تجاری در نظر گرفته شده است.
ورودی اصلی در سمت شرق، و ورودی پارکینگ ها در گوشه جنوب غربی ساختمان واقع شده است
ورودی اصلی
ورودی پارکینگ ها
واحدهای تجاری

پارکینگ ها و فضاهای تاسیساتی در دو طبقه زیر زمین جای گرفته اند .
بررسی نمای ساختمان
نمای بیرونی ساختمان طبق انتظامی کلاسیک طراحی شده است و در آن می توان یک طبقه پایه ؛ یک طبقه پایانی و سه طبقه میانی را به عنوان پاره های این انتظام تشخیص داد.

نمای ساختمان تماماً با قطعات پیش ساخته بتی اجرا شده است. این قطعات برای اولین بار توسط کارخانه ایرانی «آکام بتن» – که در جریان اجرای همین ساختمان شکل گرفت ، تولید شد.
کارخانه دیگری که در جریان ساخت ساختمان مرکزی گروه صنعتی بهشهر توسط صاحبان شرکت تاسیس شد «آکام فلز » بود که تولید تجهیزات اداری این مرکز را انجام داد.
قطعات پیش ساخته بتی

نمای بیرونی بنا نمایی متقارن است که منهای تفاوت اندکی در نمای شرقی (نمای ورودی) عیناً در هر چهار جانب تکرار شده است. ساختمان، حجم بزرگی به قاعده ای در حدود 63×63 متر دارد.
طراح برای کاهش سنگینی این حجم با تمهیدات مختلف نما را به واحدهای کوچکتری تقسیم می کند؛ مثلاً میانه های حجم را می شکافد و درمحل اتصال نماهای عمود بر هم کنج های فرو رفته ای به وجود می آورد که مانع تداوم نما از یک جانب به جانب دیگر می گردد.
از طرفی، وی طبقه همکف را با ایجاد رواقی عقب می نشاند و از سوی دیگر طبقه فوقانی ساختمان را بر نما طره می سازد، و با این تمهید نما را خرد می کند. با متمایز شدن بخش فوقانی- که خاتمه خوبی هم برای نما ساخته است.
ایجاد رواقی همسطح خیابان انتظام نمای ساختمان را می توان به صورت یک طبقه پایه، یک طبقه پایانی و سه طبقه میانی تحلیل کرد- انتظامی کلاسیک که طرح را دلپذیر می کند.

نمایی متقارن

ریتمی بودن نورگیرهای ساختمان

ویژگی های معماری
ساختمان گروه صنعتی بهشهر در قالب مکعب مستطیلی بزرگ تقریباً کل سطح زمین را پوشانده است. در میان این حجم، فضای بازی با قاعدهٔ مربع وجود دارد که حیاطی میانی برای بنا محسوب می شود.
جداره های فضاهای بسته با طرحی منظم و متقارن بر گرد این حیاط میانی حلقه می زنند و چشم خود را به سوی آن می گشایند: نشانه هایی از استفاده متهورانه و ظریف طراح از الگوی معماری سنتی ایران در ساختمانی که دارای عملکردی نو است.
مکعب مستطیلی بزرگ
حیاطی میانی
منظم و متقارن

وجود حیاط میانی و حلقه منظم و متقارن گرد آن ساختمان را «درونگرا» می کند. در عین حال، بنا  مانند همگی ساختمان های امروزی – پنجره هایی بسیار رو به همسایگان و خیابانهای اطراف می گشاید و به این ترتیب واجد «دو رو»،می شود. 
«دو رو» داشتن ساختمان – امری که در الگوهای سنتی نیز بی سابقه نیست تصمیمی است که ساختمان گروه صنعتی بهشهر را با همسایگانش هم آواز می کند . با بناهایی که همگی رو به خیابان دارند و بر طبق الگوهای شهرسازی امروز شکل گرفته اند.
حیاطی میانی- نشانه درونگرایی

در هر طبقه این ساختمان دارای 4 دستگاه آسانسور و یک دستگاه پله است .

حیاط ساختمان، در طبقه همکف نسبت به طبقات فوقانی جمع تر شده و سطح وسیع تراس مانندی بر روی کف طبقه اول بوجود آورده است. به این ترتیب، حیاط فرونشسته – یا اصطلاحاً «گودال باغچه ای» نسبت به کف طبقه اول پدید آمده است.
با این تمهید، طراح طبقه همکف را از طبقات فوقانی جدا می کند و بخش خصوصی تری را در مجموعه طبقات اداری به وجود می آورد. جداره های بنا در طبقات بالاتر از طبقه اول به تدریج نسبت به حیاط عقب می نشینند؛ و با بزرگتر شدن حیاط، فضاهای بسته از نور و منظر بهتری برخوردار می شوند.  
هر کدام از این خطوط میزان تو رفتگی یا همان جمع شدن ساختمان را نشان می دهد

سازماندهی فضاها
با انکه طرح طبقات ساختمان یکسان نیست، اما ایدهٔ طراحی در چهار طبقهٔ فوقانی مشابه است. تفاوت طرح طبقات ناشی از تفاوت عمق حلقه فضای بسته برگرد حیاط است، امری که باعث می شود ابعاد فضاها در طبقات مختلف با هم فرق کند.
سازماندهی فضایی طبقات به تبع فرم کلی ساختمان، به شکل حلقه ای منظم است، واجد دو محور تقارن طولی و عرضی متعامد. فضاهای داخلی کاملا متقارن اند و آرایش آنها از محورهای تقارن یاد شده پیروی می کند.

دسترسی طبقات
دسترسی به فضاها در هر طبقه، از طریق حلقه راهروهای ارتباطی که در دو نقطه به راه پله ها و آسانسورها متصل اند میسر می شود.
استقرار این راهروی ارتباطی در میان فضاهای بسته طبقات دو لایه بیرونی و درونی از فضاهای اداری به صورت نیم حلقه را به وجود می آورد که یکی رو به بیرون ساختمان و دیگری رو به حیاط میانی دارد.
 
پله ها و آسانسورها

در طول راهروها دوازده فضای مکث به وجود آمده است.که دارای پیامدهای زیر است که عبارتند از:
اولین پیامد این فضاهای مکث آن است که مسیر طولانی دسترسی به اتاق ها تقسیم می شود و کوتاه تر می نماید.
دوم آنکه به واسطه این فضاها پیوندی بین دو لایه درونی و بیرونی بوجود می آید و دسته بندی فضاها در هر طبقه نیز میسر می شود.  
اتاق های اداری

فضاهای مکث یاد شده بر محورهای تقارن بنا استقرار نیافته اند بلکه در دو طرف آنها و همچنین در محل تقاطع راهروهای جبهه های مختلف واقع اند.
با عقب نشینی تدریجی طبقات، فضاهای مکث کوچکی که در راهروهای ارتباطی دو طبقه سوم و چهارم وجود دارند با حیاط همجوار می شوند و به همین دلیل بر ارتباط فضای داخلی و حیاط و به تبع آن بر کیفیت طرح می افزایند.
فضاهای مکث

بررسی کیفی فضاها
سردر ورودی این بنا که در مجاورت خیابان شهید سپهبد قرنی با حجمی فرورفته و مرتفع خودنمایی می کند، یکی از شاخصه های این بنا می باشد. این ورودی دارای بیانی از ایده های معماری آجری دوره پهلوی اول است. مانند گوشه هایی از بنای ورودی باغ ملی تهران و وزارت امور خارجه، که آنها هم به نوبه خود، تا حدی به کارهای معماران مکتب آرت نوو، شباهت دارند، با این تفاوت که به جای حجم پر، در اینجا، فضایی شفاف که سطوح مختلف را نمایش می دهد، مشاهده می شود.
در طبقه همکف، در کنار ورودی، فضاهای نگهبانی، اطلاعات و بخش های انتظار، قرار دارد و در بخش مرکزی پلان، حیاط مرکزی جای گرفته است. دیوارهای فضای تقسیم در ورودی اصلی، از آجر سفال کوره ای پوشیده شده و دارای نقش های فرورفته ای می باشند که روی آنها حکاکی شده است.
ورودی،

اتاق های اداری در دو ردیف، یکی رو به خارج و دیگری رو به حیاط مرکزی، جای گرفته اند.
سالن اجتماعات، با نقش برجسته گچی بر زمینه ای از کاهگل، از آثار عربشاهی (نقاش معاصر) تزیین شده است که شامل تصویری از شهرهای سنتی ایران می باشند. طرح فواره حیاط داخلی از کارهای (کارل اشلامینگر) می باشد.
اتاق های اداری

به این ترتیب هر یک از این عناصر ارتباط عمودی، دسترسی به نیمی از حلقه فضاها در هر طبقه را میسر می سازند.
طبقه آخر به صورت بیرون طده در نما اجرا شده است
این ساختمان دارای سالن اجتماعات می باشد.

بررسی سازه
سازه بتنی، بنا براساس شبکه ای منظم و متقارن (به ابعاد پایه ۷*۷ و 7*5/3 متر) شکل گرفته است. طراح از هندسه موجود در سازه پیروی می کند و نظم آن را محترم می شمارد؛ اما در عین حال در درون این چارچوب کلی فضاهای متنوع بزرگ و کوچکی پدید می آورد.  

در جهت قائم نیز علی رغم قابهای مکرر متعامد و راست گوشه که تابع طرح سازه ساختمان اند، به دلیل عقب نشینی تدریجی طبقات تنوعی در فضا به وجود آمده است.

سبک و روحیه حاکم بر بنا
استفاده از احجام خالص، به کارگیری عناصر و مفاهیم معماری گذشته مانند حیاط، شفافیت، درونگرایی، برونگرایی، استفاده از هندسه مدولار و ساختار متقارن و ترکیب مصالح جدید با یکدیگر و مفاهیمی نظیر آن، بیانگر تاثیر نهضت پست مدرنیسم در معماری به ویژه گرایش هایی که به بوم و بستر و زمینه تمایل دارند در طراحی بنا می باشند.

سازماندهی فضایی طبقات به تبع فرم کلی ساختمان، به شکل حلقه ای منظم است، واجد دو محور تقارن طولی و عرضی متعامد. فضاهای داخلی کاملاً متقارن اند و آرایش آنها از محورهای تقارن یاد شده پیروی می کند.
با آنکه طرح طبقات ساختمان یکسان نیست، اما ایده طراحی در چهار طبقه فوقانی مشابه است. تفاوت طرح طبقات ناشی از تفاوت عمق حلقه فضای بسته بر گرد حیاط است- امری که باعث می شود ابعاد فضاها در طبقات مختلف باهم فرق کند. 
تقارن طولی و عرضی

استقرار سرویس های بهداشتی بر محور اصلی حیاط و ساختمان نکته قابل تاملی است: توجه به این نکته مهم است که استقرار سرویسهای بهداشتی روبه روی محل پلکان و آسانسورها، ارتباط هال ورودی طبقات با حیاط میانی را کاملا قطع می کند؛ به این ترتیب، حیاط میانی که در بدو ورود به ساختمان در طبقه همکف به زیبایی از مراجعین استقبال می کند و خاطره دلپذیری در ذهن به وجود می آورد، با توجه به آنچه آمد با حرکت در طبقات ساختمان در مهم ترین نقاط این طبقات از نظرها پنهان می شود.
سرویسهای بهداشتی

نمای بیرونی دارای تقسیمات متعددی براساس دو پاره بزرگ در طرفین و یک پاره کوچکتر در میانه است. این کیفیت را می توان بخصوص در نمای ورودی به خوبی ملاحظه کرد. هر یک از دو پاره بزرگ طرفین خود واجد تقسیمات کوچکتری براساس هندسه سازه بنا است.و در دل این قاب ها نیز تقسیمات دیگری توسط تیغه های بتنی بین پنجره ها به وجود آمده است.
طرح نمای ورودی اصلی قابل توجه است. گویی بر سر ورودی، طاق مقرنس ساده شده و درشتی با استفاده از اشکال متعامد و تخت قرار گرفته است. حجم ورودی کاملاً نسبت به پاره های طرفین عقب می نشیند، و به این تمهید جلوخانی در محل ورودی فراهم می آورد. اما به دلیل آنکه بخش زیرین این نما (یعنی در ورودی) کاملاً به عمق رفته و خود را از سطوح بالایی جدا کرده است، جایگاهی نظیر «ایوان» در آثار سنتی پیدا نمی کند.

طرح نمای بیرونی در مقایسه با نمای پیرامون حیاط بسیار «رسمی» است، تقسیم بندی های آن درشت تر و پیوستگی میان آنها کمتر است. نماهای بیرونی- مخصوصاً نمای ورودی- تا حدودی «یادواره ای» است. درمقابل، نمای داخلی «صمیمانه تر» و «خانگی تر» است. گویی نمای بیرونی بر مبنای مناسبات جدی تر شهر و دنیای مدرن، و نمای داخلی براساس مناسباتی عاطفی طراحی شده است.

منبع
http://caoi.ir/fa/%D9%BE%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%87/item/978-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C-%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87-%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D9%87%D8%B1.html
https://eventspace.persianblog.ir/aN3B0Blkp6sggvZvWr31-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87-%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D9%80-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86
http://etoood.com/NewsShow.aspx?nw=1899
https://hamino.ir/post/466/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%85%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C-%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87-%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D9%87%D8%B1
https://razheh.com/buildings/behshar