1-بولدوزر
بولدوزر عبارتست از تراکتوری که در قسمت جلوی
تیغه ای نصب شده است بر حسب نوع تیغه که افقی و
ثابت بوده و یا قابل دوران و گردش می باشد آن را
بولدوزر یا انگلدوز مینامند.و با توجه به مکانیزم حرکت
به دو نوع کابلی و هیدرولیکی قابل تقسیم هستند.
2-2موارد استفاده:
1-کندن زمین
2-هل دادن و انتقال خاک
3-پخش کردن خاک در خاکریزها
4-پر کردن گودالها
5-تسطیح زمین و پاکسازی آن از بوته ها و کنده درختها
6-ایجاد راههای اولیه در کوهستانها و زمینهای سنگلاخی
7-جابجا کردن توده خاک بصورت فشار دادن آن تا مسافتی حدود یک صد متر
8-کمک و فشار دادن اسکرپیرها و کشیدن ان
9-پشته کردن خاک در کنار نهرها
10-تسطیح و پاکسازی بقایای مصالح مانده از عملیات ساختمانی
11-نگهداری راههای موقت
12-پاکسازی محل گودال قرضه0معدن خاک و یا مصالح راهسازی) و کف گودالهای معادن
13-عملیات خاکبرداری و جابجا کردن حجمی از خاک و سنگ زمین به منظورمحوطه سازی
و جاده سازی و کوهبری و کانال کشی
*موارد استفاده در جبهه:
1-خاکبرداری محل سنگرهای تجمعی
2-ایجاد سنگرهای مختلف زرهی و توپخانه
3-ایجاد سکوهای مختلف زرهی
4-تپه بری
5-خاکریزهای مختلف
6-کانالهای استتار
مزایای بولدوزرهای چرخ زنجیری :
1-قابلیت ارائه نیروی کششی بیشتر مخصوصا در روی زمینهای نرم نظیر خاکهای گل آلود
و زمینهای شل
2-قابلیت حرکت روی زمینهای گلی
3-قابلیت انجام کار در زمینهای سنگلاخی در حالیکه در بولدوزرهای چرخ لاستیکی تایرهای لاستیکی
ممکن است بشدت آسیب ببیند.
4-قابلیت حرکت در زمینهای ناهموار که ممکن است هزینه نگداری راه موقت را تقلیل دهد
5-قابلیت شناوری بیشتر به خاطر فشار کمتر در زیر چرخها
6-استعداد کاربرد بیشتر در کارهای مختلف
7-قابلیت استفاده در شیب های قابلیت استفاده در شیب های زیاد 40الی 50 درجه به علت دنده هایی
که روی زنجیر آنها پیش بینی شده و زمین را شیار داده و استقرار و پایداری ماشین را جهت انجام
عملیات خاکی ممکن می سازد. قابلیت به علت سطح اتکای زیاد زنجیر با زمین میتواند در زمینهای
سست که ظرفیت بار گذاری در آنها از 0.4کیلوگرم بر سانتی متر مربع بالاتر است به راحتی کار کند.
مزایای بولدوزرهای چرخ لاستیکی :
1-در قدرتهای کم و شیب های ملایم و زمین های نسبتا هموار دارای تحرک
بیشتری می باشند.
2-سرعت حرکت بیشتر از یک کار به کار دیگر.(جز مسافتهای خیلی طولانی)
3-حذف تریلی جهت حمل این بولدوزر از جائی به جای دیگر
4-خستگی کمتر برای راننده
5-قابلیت حرکت روی راههای آسفالت شده بدون ایجاد خسارت و صدمه به راه
در صورتی که بولدوزرهای چرخ زنجیری در هنگام عبور از روی جاده آسفالت
آنرا خراب و به آن آسیب می رسانند
تیغه مستقیم
در نوع اول تیغه قابل بالا و پایین رفتن است و از این
نوع بولدوزرجهت و هل دادن و دپو نمودن خاک استفاده میشود
تیغه دارای قابلیت تغییر زاویه
در نوع دوم تیغه قابل تغییر تا 30-درجه نسبت به محور افقی 5- تا10- درجه
نسبت به محور عمودی و 15-درجه نسبت به سطح افق می باشد.
تیغه دارای قابلیت تغییر زاویه
زاویه حالت اول جهت کم یا زیاد نمودن مقدار فرو رفتن تیغه در زمین و همچنین سهولت غلت خاک در جلوی تیغه است.زاویه حالت دوم جهت هدایت خاک بطرفین بولدوزر می باشد که برای اینکار کافیست پینهایی(خارها)را که بازوهای تیغه را به زاویه و به کمان متصل میکند خارج کرده و بعد از زاویه دادن به تیغه مجددا آنها را جا انداخت(تیغه در ابتدا باید 40 تا 50 سانتی متر از سطح زمین فاصله داشته باشد).
زاویه حالت سوم بیشتر جهت بغل بری کوهها تپه ها و کندن کانال میباشد. که برای این کار بایستی به اندازه 40 سانتی متر به یکطرف شیب داد یعنی یک سمت تیغه روی زمین و سمت دیگر 40 سانتی متر از زمین فاصله داشته باشد این حالت را می توان با کوتاه کردن یکی از با زوها و بلند کردن بازوی سمت مخالف بوجود آورد.
عوامل موثر درکار بولدوزرها
الف-مسافت حمل خاک
از بولدوزرها جهت هل دادن خاک با توجه به شرایط زمین باید در مسافتهای کمتر از یکصد متر استفاده نمود. برای مسافتهای بیشتر باید از اسکریپر یا کامیون ولو در استفاده کرد.
ب-تنظیم تیغه بولدوزر:
بر حسب نوع عملیاتی که باید انجام گیرد تیغه بولدوزر را میبایست بر اساس آنکار تنظیم یا انتخاب نمود.
ج-سرعت بولدوزر:
سرعت حرکت بولدوزر هنگام هل دادن خاک به نحوی باشد که تا حد امکان از سرخوردن خاک از جلوی تیغه بطرفین و یا از زیر تیغه(در حالیکه خاک باید بطور مستقیم حمل شود جلوگیری بعمل آید)
د-نوع زمین:
نظر باینکه کندن زمینهای نسبتا سخت و یا یخ زده توسط تیغه کند بوده یا اصلا امکان پذیر نیست نظیر زمین های سنگی باید قبل از شروع خاکبرداری این زمین ها را با مواد منفجره خرد و یا از تیغه های خراشنده ای که در عقب بولدوزر می باشد جهت شخم زدن استفاده کرده و آماده جهت کار برای بولدوزر نمود.
عوامل موثر درکار بولدوزرها
ه-بازده بولدوزر:بازده بولدوزر تحت شرایطی که در آن کار میکند متفاوت است.در اولین عبور بولدوزردرروی یک باند راه اکثر مواد خاکی از دو طرف انتهایی تیغه بیرون می زند و بصورت دو بر جستگی خاکی نظیر باد رفتگی در طول جاده باقی می ماند.بعد از فرم گیری این برجستگیها بصورت یک کانال مقدار بیرون زدگی خاک از طرفین تیغه تقلیل یافته و یا از بین می رود و لذا بازده به میزان قابل توجهی بالا می رود .
و-استفاده همزمان از دو بولدوزر
در بعضی کارها دو بولدوزر در کنار هم در حالی که انتهای تیرهای مجاور هم در تماسند کار میک نند تا بازده کار را به اندازه 50 درصد نسبت به زمانیکه هر کدام به تنهایی کار می کنند بالا می برند.
عوامل موثر درکار بولدوزرها
ز-بازده بولدوزر در شیب:
در مورد ساخت جاده اگر بتوان خاک را در سرازیری تپه ای هول داد بخاطر مزیت سطح شیبدار و سر خوردن مقدار زیادی از خاکی که در جلوی بولدوزر است مقدار بازده ماشین بطور قابل توجهی بالا می رود.گاهی دو ر از شیب مساعد زمین استفاده کرده و در کنار هم خاک را به طرف پایین تپه هول می دهند که به این ترتیب خاک برداری شیاری انجام می گیرد.
ژ-شرایط مکانیکی:
قسمتهای مختلف موتور کنترل و بازدید (از نظر سرویس کاری و غیره) و تنظیم شود.
ریپر(کلنگ):
برای خرد کردن زمینهای سخت(دج)و یا یخ زده در اکثر بولدوزرها تیغه های خراشنده در قسمت اتهایی بولدوزر و یا پشت تیغه بولدوزر نصب می نمایند. که به ان ریپریا کلنگ می گویند.
این تیغه ها که در داخل زمین فرو می روند زمین را شخم زده و آماده جهت خاکبرداری می نمایند در نوع اول که ریپر پشت بولدوزر نصب است کنترل آن توسط سیست هیدرولیک انجام می گیرد.در صورتیکه در نوع دوم که در پشت تیغه اصلی نصب می شود ارتباط ریپرها با تیغه توسط لولا بوده که در هنگام حرکت بولدوزر به جلو قادر بکار نبوده ولی در هنگام برگشت (وقتیکه بولدوزر به عقب بر می گردد)در صورتیکه تیغه مناسب با سطح زمین باشد ریپر ها به داخل زمین فرو رفته و شیار لازم را ایجاد می نماید.
انواع ریپرها
الف-ریپر تک انگشتی:
از این نوع ریپر جهت خرد کردن سنگ و صرفه جویی در مصرف مواد منفجره استفاده می گردد این نوع ریپر با توجه به نوع بولدوزر تا حدود 1/80متر قادر به فرو رفتن در زمین بوده و زاویه فرو رفتن به داخل زمین توسط راننده قابل کنترل است.
ب-ریپر چند انگشتی:
این نوع ریپر قادر است به اندازه عرض بولدوزر زمین را شیار
بدهد و معمولا 3تا 5 عدد ریپر انگشتی تشکیل شده است.
زاویه فرو رفتن کلنگ بداخل زمین قابل کنترل است و
قادر ات در انواع بزرگ حداکثر تا 1 متر بداخل زمین فرو می رود.
ج-ریپیر چند انگشتی غیر قابل تنظیم:
مانند بند ب بوده و فقط زاویه فرو رفتن بداخل زمین قابل
کنترل نیست.
الف-خاکبرداری:
چنانچه تیغه بیش از حد در زمین فرو رود و انتهای بولدوزراز زمین بلند شود برای ادامه خاکبرداری باید تیغه بالا کشیده شود.در زمانیکه وسیله بار سنگینی را به جلو هل می دهد.سرعت آن افت کرده و باید از دنده پایین تر استفاده و یا تیغه اندکی بالا کشیده شود.
حفاری شیاری :این نحوه کار امکان حمل بار بیشتری را فراهم می نماید و در هنگام دپو کردن خاک و حجم زیاد کار مورد استفاده قرار می گیرد.
حفاری پهلو به پهلو:هنگامی که حجم بزرگی از خاک سست می باشد جابجا گردد می توان از دو بولدوزر در کنار یکدیگر استفاده نمود.در این حالت بولدوزر ها با یکدیگر موازی بوده و تیغه ها در مجاورت هم قرار می گیرند .
شیار کنی به کمک تیغه شیب دار:(تیلت دوزر) تیغه را به مقدار کافی شیب داده حفاری از مرکز شیار اغاز می گردد.
شیار کنی در حالت مستقیم:از تیغه شیب دار درر شیارهای وی شکل کوچک استفاده می شود.و در شیارهای بزرگتر حفاری در جهت عمود بر محور وسط شیار بصورت مایل صورت گرفته و در انتها کناره و کف مسطح می شوند.
شیوه بهره برداری ازدستگاه
بکار راندن خاک بکمک یکطرفه کردن بولدوزر(انگلدوزر):در این حالت وسیله موازی با جهت شیار حرکت می نماید.
بکار راندن خاک بکمک تیغه مستقیم(بلدوزر):در اینحالت وسیله عمود بر جهت شیار خاکها را بکنار میراند.
ب-تسطیح و پاک نمودن محیط
برش کنار تیغه ها: در صورت امکان برش از پایین ترین محل اغاز گردیده و بطرف مرکز خاک برداری شیب داده شود.عرض حفاری باید مقدار کافی وسیع بوده تا وسایل بعدی قادر بکار در ان باشند.
برای جابجا کردن سنگهای بزرگ با استفاده از بولدوزر
از کناره های تیغه استفاده می شود و برای جابجا کردن
سنگهای بزرگ با استفاده از انگلودوزر از مرکز تیغه
استفاده می شود.
شخم زنی
ج-شخم زنی:
برای غالب شخم زنی از کمترین سرعت استفاده شده و برای کارایی بیشتر به جای افزایش سرعت از کلنگهای بیشتر استفاده شود .
تنها در موارد ضروری از شخم زنی متقاطع استفاده شود
برای اماده کردن زمین جهت کار با یک اسکریپر شخم زنی باید در جهت حرکت اسکریپر صورت گیرد و در صورت امکان به طرف سرازیری انجام شود.
توجه:
هنگامیکه کلنگها در داخل زمین می باشند نباید به عقب برگشته یا دور زد زیرا فشارهای پبچشی وارده بر کلنگ باعث خسارت خواهد شد.
همواره ناخن کلنگها ازمایش شود.
شخم زنی در خاک کوبیده شده زمینهای سخت رسی و سنگهای رسی:
در این نوع مصالح سه عدد کلنگ به خوبی کار می نماید و می توان به کلنگها برای خرد کردن مصالح تا حد مطلوب افزود در صورتی که مانع حرکت بولدوزر نگردد.
شخم زنی
شخم زنی در زمینهای سنگی دارای گسل و ترک:
در زمینهایی که سنگ به قطعات کوچک خورد می شود. چنانچه از دو کلنگ استفاده شود وسیله می تواند به راحتی کار کند.در صورتی که وسیله از حرکت بازماند و یا در جای خود بچرخد تنها از کلنگ وسط استفاده شود.
شخم زنی در زمینهای سنگی محکم –گرانیت و یا مصالح سخت شخم :
در مصالحی که به صورت تکه های بزرگتر یا تخته سنگ خورد می شوند و یا با اصطلاح سخت برای شخم زدن می باشند. تنها از یک کلنگ استفاده شود.
سطح جاده های آسفالته:
کلنگها را بالا کشیده تا در عین حرکت مصالح را از جا کنده و خرد نماید.
سطح جاده های بتنی :
تنها از یک کلنگ استفاده شود و این حرکت بویژه برای از هم پاشیدن میلگرد و شبکه آرماتور میلگرد ها و شبکه آرماتور مناسب می باشد.
کلنگ های قابل تنظیم
د-کلنگهای قابل تنظیم:
زاویه این نوع کلنگها را طوری می توان تنظیم نمود که در هر بار عبور عمل شخم زنی از بیشترین بازده بدون توجه به درازای کلنگ عمق شخم زنی یا سرعت بولدوزر برخردار باشد.
برای نفوذ بهتر کلنگ بداخل زمین زاویه ان بیشتر 90 درجه تنظیم می نمایند.مقدار این زاویه بسته به انواع زمین متفاوت بوده.همراه با حرکت وسیله به سمت جلو کشانده تا زاویه صحیح برای کارایی بیشتر بدست اید.این حالت معمولا بین زاویه قائمک و حالت متمایل بجلو کلنگ می باشد.
چنانچه کلنگ متمایل به جلو شود .مصالح زیرین به بالا کشیده شده و خرد می شوند.
در صورتی که فاصله اضافی میان کلنگ و بولدوزر مورد نیاز باشد کلنگ باید به عقب متمایل گردد.
زمانیکه قرار است مصالح پس از شخم توسط لودر اسکریپر و بولدوزر جابجا شود توصیه می گردد شخم زنی به صورت کم عمق صورت گیرد وچنانچه قرار است توسط بیل برداشته شود بطور عمیق شخم زده شود.
در صورتیکه فاصله کافی میان تیرک شخم و زمین مورد نیاز است.بهتر می باشد از ر هایی بلند استفاده شود.این نوع کلنگها برای هر دو نوع شخم سطحی و عمیق مورد استفاده قرار می گیرند.
کار در پرتگاها
1-در زمانیکه خاک از بالای پرتگاهی به پایین ریخته می شود باید توجه کرد که سرعت وسیله بطور ناگهانی زیاد می شود.بنابراین بایستی جهت پایین ریختن خاک در وهله اول خاک را انبار نمود.و در وحله دوم به کمک خاک کنده شده بعدب خاک قبلی را هل داده و به پایین ریخت و از نزدیکی بیش از حد به لبه پرتگاه خودداری نمود.در هنگام انبار کردن خاک نیز باید بسیار اهسته حرکت کرد.
2-هنگام کار بر روی خاکریز باید توجه کرد که لرزش دستگاه خود ممکن است باعث فرو رفتن ان در خاک شود.
3-در صورت احساس ریزش زمین در زیر دستگاه به سرعت باید وسیله را به عقب راند و از نقطه خطر دور شد.
4-در کارهایی نظیر ایجاد معبر در کوهستان که دارای صخره های تند و تیز و برنده می باشد بولدوزرهای چرخ لاستیکی خطرناکند لذا از بولدوزرهای چرخ زنجیری استفاده شود.
کار درشیب ها
1-در هنگام عبور از روی شیبها باید مستقیم بالا یا پایین رفت و نباید بطور مورب یا افق حرکت کرد زیرا باعث لغزش جانبی وسیله یا چپ شدن ان خواهدشد.باید قبل از حرکت سرعت مناسب انتخاب شود و در شیب تغییر دنده صورت نگیرد.
2-در هنگام پایین رفتن از روی شیب باید از موتور بعنوان ترمز استفاده کرد و در صورتیکه موتور برای کنترل کافی نباشد از ترمز ها کمک گرفت.باید یاد اور شد که هرگز بر روی شیب نباید سر خورد(توسط اهرم دنده در حالت خلاص9
3-تا جاییکه ممکن است در روی شیبها از دور زدن اجتناب شود چون باعث چپ شدن وسیله خواهد شد همچنین در هنگام پارک بر روی شیب ترمزها قفل شوند.
4-در صورتیکه در شیب وسیله خاموش شد باید ابتدا ترمز را کشید سپس دنده را خلاص کرده و مجددا موتور را روشن نمود.
زمانیکه ماشین در گل گیر کرد افزایش سرعت موتور تنها باعث چرخیدن وسیله بدور خود و یا نوسان بسمت جلو و یا عقب میگردد و کاملا بیفایده خواهد بود.در چنین شرایطی باید تیغه را بلند کرد تا بار وارده به ماشین کم شود و سپس به اهستگی انرا بیرون کشید
1-در زمانی که بار کم میشود دستگاه بطور ناگهانی دور بر میدارد که بسیار خطرناک است
و در چنین شرایطی فورا باید با پدال گاز سرعت را کنترل نمود.
2-هنگامیکه دستگاه از شیبی تند بالا رفته و بانتهای شیب می رسد و یا وقتی که دستگاه بار سنگینی را در پرتگاه هل میدهد در این موارد نیز دستگاه سریعا دوربر میدارد و باید بلافاصله دنده را خلاص نمود .
3-در زمینهای ناهموار می بایست دستگاه را اهسته راند و از چرخش ناگهانی به طرف چپ یا راست خودداری نمود.
4-گردش سریع دستگاه در زمینهای سنگی یا خاک رس موجب ساییدگی کلیه قطعات متحرک زیرین گردیده و حتی امکان دارد زنجیر از مسیر خود خارج شود لذا توصیه می گردد در گردشهای تند از سرعت ماشین کاسته شود.
5-برای حفظ تعادل دستگاه باید تیغه بولدوزر را 30 سانتی متر بالاتر از زمین نگاه داشت.
6-در شرایط ناهموار باید زنجیرها را بوسیله رگلاژ کردن سفت و کشیده نگاه داشت تا از ساییدگی بیش از حد کفشکها جلوگیری شود.
نکات کلی در کار بادستگاه
تذکرات ایمنی ونگهداری
الف-قبل از شروع بکار وضعیت محوطه و نوع خاک بررسی شده و مقدار سوخت اب رادیاتور سطح روغن موتور سطح اب باطری روغن دنده سیستم هیدرولیک بدنه و لاستیک بازدید شود.
ب-برای اندازه گیری روغن از میله اندازه گیری روغن(دیپ)استفاده می شود.کنترل سطح روغن بایستی در زمانی استفاده می شود که دستگاه بر روی سطح صافی قرار گرفته و موتور ان گرم است.
ج-در هنگام روشن کردن دستگاه دسته دنده در حالت خلاص و کلیه تجهیزات(تیغه.ریپر و غیره)بر روی زمین قرار گیرند .هرگز در هر نوبت بیشتر از 20ثانیه استارت زده نشود.همچنین اهرم کلاچ وپدالها دروضع صحیح خود قرارداده شود .
د-بعدازروشن شدن موتوربایستی به مدت حداقل 5دقیقه درجاکارکندوپس ازگرم شدن عقربهای درجه فشارروغن درجه آب رنگ دود اگزوزوضعیت ترمزها کنترل شود .
ه-درهنگام کار بادستگاه همواره باسرعتی کنترل شده حرکت شودوازحرکت توقف وپیچیدگی ناگهانی حرکت مارپیچ لغزیدن واستفاده از ظرفیت بیش ازحددستگاه پرهیزشود.
تذکرات ایمنی ونگهداری
و-بعدازبارندگی به علت لغزنده شدن زمین بخصوص درشانه راهها وصخره ها با دقت عمل شود .
ز-حتی المقدورازروی کنده درختهای افتاده ویا هرمانع مشابه دیگر عبور نکرده بلکه انرا دور زده و در صورت لزوم با کمترین سرعت حرکت شوند.
ح-برای متوقف کردن دستگاه در زمینهای پوشیده از برف از قرار دادن تیغه بر روی زمین استفاده شود.
ط-در هنگام رانندگی در اب غلطک(رولر)های بالا و پروانه خارج از سطح اب نگاه داشته شود.پس از کار روزانه ضمن بازدید روغن کارتر.گیربکس.جعبه کلاچ و فرمان .چرخهای عقب نیز بررسی شده و گل و لای که در ضمن کار در قسمتهای مختلف دستگاه جمع شده پاک شوند.
ی-پارک دستگاه بر روی زمین همواره و مسطح صورت گرفته و پس از قرار دادن کلیه تجهیزات(تیغه.ریپر و ..)بر روی زمین ترمز دستی کشیده و جعبه دنده قفل شود.ضمننا باید توجه داشت که برای جلوگیری از صدمه دیدن پارک دستگاه در منطقه جنگی حتما دور از اتش دشمن و در موقع الزام باید حتما اطراف دستگاه را (سه طرف)به بلندی دستگاه خاکریز زد و دستگاه را طوری پارک کرد که قسمتهای موتور و رادیاتور طرف خاکریز باشد.و همچنین پارک دستگاهها با هم از فاصله مناسبی برخوردار باشد.
تذکرات ایمنی ونگهداری
ک-به هنگام پارک دستگاه برروی سطح شیب داربایستی ازقطعات گوه ای درزیر چرخها (دنده)استفاده شده و دستگاه بصورت مورب قرار گیرد همچنین در هوای سرد و یخ بندان جهت جلوگیری از یخ بستن و چسبیدن زنجیرها به زمین دستگاه باید در محل خشکی پارک گردد.
ل-برای خاموش کردن دستگاه هرگز از اهرم سوپاپ خلاص کن استفاده نشود.(مگر در حالت فوق العاده ضروری)
م-قبل از خاموش کردن دستگاه موتور به مدت 5 دقیقه درجا و خلاص کار کند.سپس گاز دستی به طرف خاموش برده شده و بعد از خاموش شدن موتور کلید استارت به طرف خاموش گردانده شود ضمننا از گاز دادن موتور خودداری گردد.
ن- در موقع شارژ باطری باید درب آنرا باز گذاشت.از نزدیک کردن شعله کبریت به ان خودداری نمود همچنین برای آزمایش باطری از نظر شارژ بودن از اچار یا قطعات فلزی استفاده نشود.
ژ-در ماشین الات چرخ زنجیری باید توجه داشت که در مسافتهای زیاد به مقدار مناسب از دنده عقب هم استفاده شود.
انتقال وبگسل کردن دستگاه
الف-در موقع عبور از اماکن پر جمعیت از لوازم احتیاطی معمول برابر با مقررات استفاده شود.چنانچه باید دستگاهی را یدک کشید باید از کابل مناسب استفاده کرد.در موقع کشیدن تراکتور معیوب از قدرت ترمزها نیز باید اطمینان حاصل کرد.
ب-در مورد استفاده از کابل برای کشیدن تراکتور دیگر و یا بار سنگین به اهستگی حرکت شود تا ابتدا پیچ و تاب کابل گرفته شود.هیچگاه این عمل به یکباره و با سرعت انجام نشود.که امکان دارد کشیدن ناگهانی کابل موجب پاره شدن ان گردد.
طریقه استفاده از ماشین درهوای سرد
تجربه نشان می دهد که اغلب موتورهایی که در تابستان به راحتی روشن می شود در زمستان و هوای سرد با مشکل روشن نشدن روبرو هستند و گاهی در شرایط نا مناسب یخ می بندند.بنابراین در هوای سرد توجه و مراقبت بیشتری برای نگهداری از موتور لازم است.
نکات مربوط به سوخت وباطری
1-چون در هوای سرد روغن غلیظ تر می شود بنابراین باید از روغن رقیق تر استفاده شود.
2-در صورت امکان بهتر است که سوخت مصرفی در هوای سرد غلظتی کمتر از سوختی باشد که در هوای معمولی از ان استفاده می شود.
توجه:وقتی که هوا از 10-درجه زیر صفر سرد تر است سوخت مصرفی منجممد شده و باید به مقدار20درصد نفت داخل گازوئیل ریخت.هر 100لیتر گازوئیل 20 لیتر نفت.
3-درهوای سرد از ظرفیت باطری برای نگهداری الکتریسته کم می شود.یعنی احتمال خالی شدن باطری در هوای سرد بیشتر است.تا در هوای معمولی یا گرم دراین شرایط باطری را دائما باید در حالت شارژ شده نگه داشت.
4-در هوای بسیار سرد(جائیکه انتظار می رود موتور یخ بزند)وقتی که کار روزانه دستگاه تمام شد و موتور خاموش گردیداب رادیاتور خالی شود.یا با استفاده از محلول ضد یخ مشکل تخلیه کردن روزانه از میان برداشته شود.
دقت در مصرف محلول ضدیخ
اگر چه انواع مختلف ضدیخ در بازار موجود است اما بهتر است از انواع مرغوب استفاده شود .مقدار مصرفی ضدیخ در درجات مختلف متفاوت است.
مصرف محلول ضدیخ بایستی به موارد زیر توجه نمود.:
1-قبل از انکه محلول ضد یخ در داخل رادیاتور ریخته شود.اب رادیاتور کاملا خالی گردیده و درون ان تمیز شود.
2-هنگامیکه 80درصد رادیاتور از محلول ضدیخ پر شده باشد باید موتور را روشن کرد بعد از گرم شدن موتور بقیه محلول را اضافه نمود.
3-برای تعیین مقدار غلظت و مقدار محلول ضدیخ ودرجه مقاومت ان کارت تهیه و به رادیاتور بسته می شود.
4- از قرار دادن محلول ضدیخ در کنار اتش اجتناب گردد.
طرز نگهداری بعد از کار روزانه در مناطق سرد سیر
الف-دستگاهی است که جهت کارزیرآب ساخته شده است و عمق عملیا کاری ان حدود 7 متر میباشد.
ب-موارد استفاده ان جهت لایروبی رودخانه ها-تعمییر سواحل-کارهای محافظتی ساحلی ساختمان وتعمییر پلها می باشد.
ج-دکل ان قادر است تا میزان 90 درجه خم شود تا به سهولت بتواند از زیر پلها عبور کند.
د-قدرت زیاد این دستگاه باعث می شود که کارهای سنگین مانند حفاری خاکبرداری(حتی خاکبرداری زمینهای سخت که بوسیله پمپ و ماشینهای لایروبی نمی توان انجام داد)را براحتی انجام دهد.
ه-تیغه این دستگاه دارای محفظه ای است که می توان توده خاک و موادی را که در مقابل ان قرار دارند در خود ذخیره و حمل نماید.
و-جعبه دنده و جعبه فرمان به نحوی ساخته شده است که در اثر کار کردن در اب اکسیده یا زنگ زده نمی شود .
2-لودر
لودر همانند بلدوزر عبارتست از تراکتوری که در قسمت جلوی ان جامی جهتبار کردن مصالح مختلف نصب شده است.لودر در عملیات خاکبرداری و تسطیح بکارگرفته میشود لودرها بهمراه بلدوزرها در مناطق جنگی برای زدن خاکریز بکار میروند در زمین های سختبلدوزرها زمین را شخم میزنند تا لودر بتوانند براحتی خاکبرداری نماید.
2-2موارد استفاده:
الف-بارگیری کامیون ها:
با لودر میتوان خاک شن ماسه و امثال آنرا داخل ماشین الات حمل مواد خاکی ریخت و پرکرد.
ب-خاکبرداری:
در کندن خاک و زدن خاکریز و نیز جابجا کردن خاک و سایر مصالح از لودر استفاده میشود.
ج-بلند کردن بار:
با نصب تجهیزات مخصوص بجای جام میتوان از لودر جهت بلند کردن اشیا مختلف استفاده کرد.
د-کندن قشر سطحی زمین:
با نصب تجهیزات مختلف بجای جام نیز میتوان قشر اسفالت و سطح بتونی کف را کنهد.
مزایای لودرهای چرخ لاستیکی:
در نوع اول تحرک لودر بسیار زیاد بوده و محور لودر متحرک میباشند امروزه اکثرا از این نوع لودر استفاده میشود.
مزایای لودر چرخ زنجیری :
از نوع دوم که تحرک ان کم است بیشتر در معادن و محل هائیکه زمین سست و ابدار یا سنگلاخ است و یا انکه فضای مانور لودر جهت بارگیری و باراندازی محدود میباشند استفاده میگردد.
از نظر نوع موتور
لودرها از نظر نوع موتور به سه دسته موتوردیزلی موتور بنزینی و موتور برقی تقسیم میشوند.
ازنظر نوع چرخش
لودر ها از نظر وضعیت گردش نیز به دو نوع کمرشکن و معمولی تقسیم میشوند.
در نوع کمرشکن لودر قادر است در حالتی که یک نیمه ان ثابت استنیمه دیگر ان از قسمت وسط چرخیده و لودر در فضای کمتری گردش نماید.
بعبارت دیگر در این نوع لودرها محور افقی چرخهای جلو میتواند نسبت به محور افقی چرخهای عقب گردش کند.حسن این نوع لودرها گردش سریع انها در یک محوطه کوچک میباشد بدون ان که احتیاج به عقب و جلورفتن زیاد داشته باشد.
طریقه بهره برداری و عملکرد دستگاه لودر
الف-تسطیح محیط کار:
در ابتدای هر کار عملیات باید با تسطیح زمین شروع شود و در صورت نیاز تا حدی این عمل ادامه یابد که فضای کافی برای عملکرد ماشین ایجاد شود و در نتیجه حفاری با سهولت بیشتری انجام گیرد و از عقب و جلو رفتنهای زیاد ماشین جلوگیری گردد.برای برداشت ناهمواری باید جام لودر را در حالت حفاری کم که تغذیه بطرف زمین شیب پیدا می کند قرار داد و سپس لودر را به طرف جلو حرکت داد تا ناهمواری ها توسط ناخن ها حفاری گردد.
نقاط گود را میتوان توسط خاک داخل جام پر و مسطح کرد.
تسطیح محل را میتوان در حالیکه جام در حالت تخلیه میباشد و لودر به عقب حرکت میکند صورت داد اما حالت تخلیه کامل جهت تسطیح توصیه نمی شود.
تسطیح محل را میتوان در حالتی که بازو در حالت شناور قرار دارد و جام کاملا افقی میباشد و لودر به سمت عقب حرکت مینماید انجام داد.
توجه:
هنگامیکه جام لودر در حالت تخلیه و برروی زمین قرار دارد نباید لودر به جلو حرکت نماید زیرا انجام این عمل باعث وارد اوردن خسارات جدی به دستگاه میشود
بارگیری
در موقع بارگیری توسط دستگاه بایستی به موارد زیر توجه نمود.
1-موتور لودر در هنگام بارگیری از توده خاک باید دارای حداکثر دور مجاز بوده و جام بصورت مسطح قرار گیرد تا توان نفوذ در مصالح را در سطح زمین داشته باشد.
در این موقع دو نیمه ماشین کاملا میبایست مستقیم باشد و جام در زاویه قائم قرار گیرد واز یکطرفه بارگیری کردن اجتناب شود.
توجه:
در حالتی که سرعت دستگاه زیاد است نبایستی در خاک نفوذ کرد زیرا این حالت می تواند خطرناک باشد.
2-زمانیکه جام بداخل توده خاک نفوذ نمود باید اهرم بازوی لودر را به عقب یعنی حالت بالابر کشیده سپس اهرم جام را چند بار بطرف عقب گرد کشیده تا جام کاملا پر شود برای پرشدن کامل جام احتیاج به اینکه جام کاملا بالا رود نیست.در موقع بارگیری از توده های خاک انبار شده بالا اوردن جام تا سطح چشم راننده معمولا کافی میباشد سپس باید لودر به عقب رانده شود.
3-نفوذ بیشتر در مصالح سخت تنها با عمل تکان دادن لبه جام بلافاصله پس از نفوذ اولیه امکان پذیر است در این حالت اهرم کنترل جام بطور متناوب بین عقب گرد و تخلیه قرار می گیرد این عمل باعث شل شدن مصالح و سهولت بارگیری می گردد
بارگیری
4-هنگام حفاری همواره باید ابتدا جام همسطح با زمین قرار گیرد و به کمک اهرم کنترل بازوها لبه برنده جام را در حالیکه ماشین بجلو حرکت مینماید بداخل زمین نفوذ داد.
درصورتیکه لبه های برنده در خاک نفوذ نکردند بلافاصله بایستی بکمک اهرم کنترل جام زاویه جام و لبه ان اندکی بیشتر شده تا عمل نفوذ بهتر انجام پذیرد.هنگامیکه لبه جام قادر به نفوذ گردید با استفاده از اهرم کنترل جام عمق حفاری باید کنترل شود تا بیش از حد نفوذ ننماید.در این حالت به اهستگی با هر دو اهرم کنترل کار شود تا زمانیکه جام پر گردد و یا لودر به انتهای محل حفاری خود برسد.در انتها باید جام به عقب برگردانده شده و بالا برده شود و سپس بار تا محل تخلیهمورد نظر حمل گردد.
ناخن های جام در صورت نصب نفوذ بهتری را امکان پذیر میسازد.
کار در زمینهای سنگلاخی
زمانیکه هدف تمیز کردن محوطه سنگلاخی باشد در ابتدا باید سنگهای کوچک و شل جابجا شوند در نتیجه سنگهای بزرگتر و محکمتر میتوانند با مشکلات کمتری سست و جابجا گردند.برای سست کردن سنگهای بزرگتر بایستی از مرکز جام استفاده نمود چون با فرو کردن لبهزیرین جام در زیر سنگ نیروی بیشتری را میتوان به ان اعمال کرد.بلند کردن سنگ توسط جام زمانیکه به جلو هل داده میشود باعث افزایش کشش موتور و کاهش چرخش چرخها می گردد.
لازم تذکر است که در ابتدای کار به مقدار کافی سنگهای کوچکتر و یا خاک بداخل کامیون ریخته شوند تابعنوان تشکی از مصالح برای سنگهای بزرگتر عمل کنند و همچنین سنگهای بزرگتر بایستی در مرکز کامیون و از کمترین ارتفاع ممکنه تخلیه شوند.
د-تخلیه بار در نقاط با ارتفاع بالا:
برای این منظور بایستی مطابق شکل بالا از سطح شیبدار استفاده کرد.
تخلیه بار در کامیونها
در هنگام تخلیه بار در کامیونها بایستی نکات زیر را رعایت نمود.
1-در زاویه عمود نسبت به کامیون نزدیک شده و بمدت رسیدن به ان جام را تا ارتفاعی که بدنه کامیون تشخیص داده میشود بلند نمود.
2-زمانیکه جام بر روی کامیون قرار گرفت باید از ترمزهای سمت چپ استفاده کرد و بار را به اهستگی تخلیه نمود زیرا تخلیه اهسته باعث کاهش ضربه ناگهانی وارد بر محور عقب ماشین در هنگام تخلیه بار میگردد.
3-پس از تخلیه بار بازوهای وسیله را بالا برده و جام تکان داده شود تا خاکهای چسبیده به بدنه از ان جدا گردند.
4-پس از خالی شدن جام اهرم کنترل جام را کاملا بعقب برگردانده تا به حالت عقب گرد در اید سپس لودر به عقب رانده شود بازو پایین امده به محل بارگیری بازگردد و کاملا دقت شود تا به کامیون توسط بازوها یا جام لودر ضربه ای وارد نگردد.
5-در هنگامی که لازم است دستگاه مدتی را در انتظار بماند بایستی جام خالی و یا پر ان روی زمین قرار گیرد.
روشهای مختلف بارگیری کامیونها
1-روش V شکل نوبتی-در بارگیری و تخلیه مواد انبار شده مانندمعادن شن وماسه روش V شکل نوبتی طریقه موثری می باشد.در این حالت کامیونها برای کوتاه کردن حرکتلودر نزدیک به محل کار قرار می گیرند(همواره محیط کار مسطح و تمیز نگاه داشته می شود9و در مواقع امکان کامیون بعدی در مقابل کامیون قبلی مطابق شکل زیر پارک گردیده و بارگیری میشود.
2-بارگیری عبوری یا مرحله ای-در این حالت کامیونها بتدریج در حین عبور در چند مرحله توسط 2یا 3 لودر پر میشوند.
3-بارگیری نوبتی-در این حالت مطابق شکل زیر کامیونها در کنار یکدیگر منظر نوبت بارگیری خود میشوند.
4-بارگیری I شکل در این روش کامیون و لودر با عقب و جلو رفتن متوالی عمل بارگیری را انجام میدهند
5-بارگیری و حمل-در این روش لودر عملیات بارگیری حمل و تخلیه مواد را از محل بارگیری به محل تخلیه بطور متوالی انجام میدهد.
عمل بارگیری وتخلیه تنها در مواردی کاربرد دارد که مسافت حمل کوتاه و از نقطه نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد.در این عمل سنگینی بار باید به حدی باشد که وسیله قادر به استفاده از دنده 3 ماشین گردد.
در زمان حمل مصالح در داخل جام همواره انرا در ارتفاع پایین باید حمل نمود و حرکت دادن وسیله بهمراه جام در ارتفاع بالا خطرناک میباشد.
تذکرات ایمنی و نگهداری
الف-قبل از روشن کردن موتور باید مخزن سوخت اب رادیاتور سطح روغن موتور روغن دنده سیستم هیدرولیک سیستم خنک کاری و بدنه ماشین و لاستیکها بازدید شوند.
ب-بازبینی روغن قبل از استارت موتور و 10 تا 15 دقیقه پس از توقف ماشین روی زمین مسطح باید انجام گیرد.سطح روغن هرگز از حد H نباید تجاوز کند.
ج-شرایط زمین محل کار از نظر وجود تخته سنگ شن و ماسه برف و یخبندان هموار بودن گرد وخاک دود ومه برسسی گردد و مورد توجه قرار گیرد.
د-پس از روشن کردن موتور تمام اندازه گیرها(درجه فشار روغن.ولتاژ باطری.فشار هوا و غیره)باید بررسی شوند تا اطمینان حاصل شود که همه قسمت ها بطور عادی کار میکنند.
ه-تا زمانی که فشار هوا به مقدار مجاز خود نرسیده .نباید وسیله را حرکت داد.
و-برای جلوگیری از حرکت ناگهانی دستگاه دقت شود که کلیه کنترلها در حالت خلاص باشند.
ز-قبل از شروع کار حرکت دستگاه در تمام دنده ها چراغها بوق تجهیزات بیل ترمز و ترمز دستی کنترل شوند.
در این روش لودر عملیات بارگیری حمل و تخلیه مواد را از محل بارگیری به محل تخلیه بطور متوالی انجام میدهد.
بارگیری وحمل
تذکرات ایمنی و نگهداری
ح-هنگام حرکت و دور زدن بر روی یک شیب باید جام تا حد ممکن پایین اورده شود.
ط-سرعت در شیبها خطرناک است توصیه می شود که هنگام پایین امدن از یک شیب همان دنده ای که هنگام بالا رفتن از شیب استفاده شده بکار رود.
ی-هرگز بیش از حد به برامدگی ها یا طاق نماها نزدیک نشده و مراتب ایمنی و حفاظت کاملا رعایت شود.
ک-در مناطق گل الود لودر حداکثر تا زیر اکسل باید در اب فرو رود.
ل-چون سیستم ترمزهای لودر بر اساس استفاده از هوای فشرده است در صورتی که فشار داخل مخزن کاهش یافته و عقربه به حالت قرمز رسید(یا بوقهای هشدار دهنده به صدا در امد)باید کار را متوقف کرد.
م-از لودر برای ضربه زدن و کندن درخت نباید استفاده شود.
ن-از بیل لودر و سایر تجهیزات به عنوان ترمز ناگهانی استفاده نشود مگر با احتیاط تمام و در هنگام خطر.
س-زمانیکه وسیله در حال حرکت است خاموش کردن ان به هیچ وجه مجاز نیست چون در این حالت راننده هیچگونه تسلطی بر لودر نخواهد داشت
تذکرات ایمنی و نگهداری
ع-هنگام وزش باد بایستس بیل لودر پایین گرفته شود و پشت به باد پر شود.تا گرد و خاک مانع دید راننده نگردد.
ف-لودر را باید در زمین صاف هموار و محکم پارک کردهو قفل نمود.
ص-اگر ناگزیر از پارک کردن لودر در سرازیری هستیم باید از گوهای که در زیر چرخهای لودر قرار می گیرد(دنده 5)و یا از ناخن های جام لودر جهت جلوگیری از حرکت ان استفاده کرد.
ق-هنگام خاموش کردن دستگاه باید کلیه تجهیزات روی زمین قرار گیرند ترمز دستی کشیده شود و جعبه دنده قفل گردد.
ر-هنگام کار با لودرهای نو باید به جند نکته توجه کرد:
-بعد از روشن کردن موتور برای گرم شدن باید به مدت 5دقیقه در جا کار کند.
-از راندن سریع بدون بار خودداری شود.
تذکرات ایمنی و نگهداری
-از عمل با بار سنگین و سرعت زیاد خودداری شود.
-از شتاب حرکت و ترمز غیر لازم و ناگهانی و چرخشهای سریع اجتناب شود.
-برای بازدید سوخت و اب باطری نباید از شعله کبریت استفاده شود.
– کنترل شارژ باطری نباید بوسیله قرار دادن میله روی دو قطب ان انجام شود زیرا این مسئله باعث ایجاد جرقه و انفجار خواهد شد(هنگام شارژ.درب خانه های باطری جهت گاز باید باز شود.)
-فشار تایر بایستی طبق ضوابط کارخانه سازنده باشد و باد کردن بیش از حد ان خطرناک است(فشار تایر هنگامی اندازه گیری می شود که دستگاه خالی باشد)
-رینگ و بچه رینگ مربوط به تایر نبایستی جوش شده یا مربوط به لودر دیگری باشد.
-وسیله را در حالیکه جام ان پر و در بالاترین ارتفاع خود است از ترمز کردن سریع و دور زدن سریع پرهیز کنید.
-هنگامیکه بر روی یک شیب دور زده میشود جام تا جای ممکن پایین اورده شود تا مرکز ثقل وسیله پایین تر قرار گیرد.
انتقال و بکسل کردن دستگاه
-انتقال و بکسل کردن دستگاه:
الف-لودرها میتوانند با سرعتی متعادل مسافت زیادی را طی نمایند.اما در مسافت های خیلی زیاد از تریلی(کفی)بایستی استفاده کرد.
ب-با کشیدن دستگاه نمی توان موتور را روشن نمود.زیرا با این عمل به گیربکس(جعبه دنده)صدمه وارد می شود.
ج-بکسل نمودن ماشین فقط در شرایط استثنایی و ان هم با استفاده از میله کششی و در سرعت حداکثر 10کیلومتر در ساعت امکان پذیر است.در غیر این صورت به علت کار نکردن پمپ گیربکس ممکن است به ان خسارت وارد شود.در صورتی که لازم باشد ماشین برای مسافت زیادتری بکسل و یا از سرعت بیشتری استفاده شود بایستی هر دو گاردان عقب و جلو را بیرون اورد.
د-در موقع کشیدن دستگاه دسته دنده باید در حالت خلاص باشد.
ه-برای یدک کشیدن دستگاه خراب از میله محکم استفاده نمود و توجه شود که دستگاه فاقد ترمز و فرمان است(به علت خاموش بودن موتور)
بازبین قبل از روشن کردن موتور
بل از شروع کار روزانه موارد زیر در وسسیله بازبینی گردد.
الف-سیستم خنک کننده:از نظر سطح مایع جمع شدن گرد و خاک و یا نشت مایع.
ب-موتور:از نظر سطح روغن نشت سوخت و روغن.
ج-دنده:از نظر سطح روغن سطح مایع نشت مایع.
د-بدنه:وجود ترک ویا لق بودن اتصالات.
ه-سسیستم هیدرولیک:نشست روغن و یا لوله اسیب دیده و سطح روغن.
و-لاستیک:بریدگی یا صدمه فشار زیاد شلی پیچها.
ز-جام لودر:صدمه یا ترک در بدنه و بازوها و سائیدگی لبه یا دندانه ها.
کار در هوای سرد
الف-باطری:
1-باطری را بایستی بصورت شارژکامل نگه داشت.
2-در هوای سرد ممکن است مایع درون باطری یخ بزند در این صورت زمانی باید اب مقطر به ان اضافه شود که بعد از ان امکان کار کردن دستگاه برای چند ساعت متوالی باشد تا به این وسیلهاب و مایع الکترولیت باطری کاملا با یکدیگر مخلوط شوند.
3-در هوای بسیار سرد(شبها)بایستی باطری گرم نگهداشته شود.
ب-مخزن هوا:
سرمای یخبندان شبها باعث انجماد رطوبت داخل سیستم هوا میشود و ممکن است باعث انسداد و یا ترک در مجاری هوا گردد لذا مخزن هوا پس از کار روزانه بایستی خشک شود.در چنین هوایی توصیه میشود که از خشکن های ویژه ای که در بازار یافت می شود استفاده نمود.
ج-ضد یخ:
در زمانیکه هوا سرد است و احتمال میرود که اب درون رادیاتور در هنگام روز نیز یخ بزند بایستی مایع ضد یخ نوع دائمی (اتیلن گیلکول)به ان اضافه شود.
کار در هوای سرد
میزان اختلاط اب و ضد یخ در درجه حرارتهای مختلف بقرار زیر است
اب مورد استفاده در رادیاتور میبایست از اب غیر سنگین شهر تامین شود و مخلوط کردن اب و ضد یخ باید در ظرف تمیزی صورت گرفته سپس بداخل رادیاتور ریخته شود.
در صورتیکه ضدیخ باید مستقیما بداخل رادیاتور ریخته شود ابتدا باید موتور را روشن کرد تا ترموستات باز شده و اب و ضد یخ بخوبی مخلوط گردند و زمانیکه دیگر درجه حرارت پایین تر از صفر نمیرود باید ضدیخ را خالی کرده رادیاتور را با اب تمیز پر نمود.بدلیل قابلیت اشتعال داده ضدیخ میبایست با ان با احتیاط رفتار شود.
د-روغن:
-روغن در زمستان و هوای سرد باید از روغن مخصوص استفاده شود.
ه-پس از روشن شدن:
پس از اینکه موتور لودر روشن شد با دور ارا م با ان کار شود تا روغن گیربکس و اکسلها گرم شده و برای روغنکاری مناسب گردند.در درجه حرارتهای خیلی کم نبایستی پس از روشن کردن ماشین کار سنگین انجام داد مگر اینکه لودر در یک گاراژ گرم نگهداری شده باشد.
کار در هوای سرد
و-مراقبتهای روزانه پس از پایان کار:
گرد و خاک میبایست از وسیله پاک گردد وسیله در سطح صاف و محکم و یا اسفالت شده ای پارک شود تا از انجماد و چسبیدن چرخها به زمین جلوگیری گردد.قطرات اب یا خاک مرطوبی که بویژه بر روی میله سیلندرهای هیدرولیک وجود دارند.باید پاک شوند تا مانع خسارت و ورود ان بداخل قطعه گردد.
بعد از کار روزانه باید مخزن سوخت پر شود تا اب موجود در سوخت ته نشین شده و در روز بعد توسط پیچ تخلیه اب و مواد اضافی خارج گردد.
گریدر
3-گریدر
گریدر ماشینی است که از ان در کارهای ساختمانی و راهسازی جهت پخش مواد خاکی تنظیم سطح راه شیب دادن سطح راه کندن کانال مخلوط کردن مواد خاکی بادانه بندی های مختلف در روسازی (اسفالت)و راههای فرعی و نگهداری رویه جاده های شنی کندن یخ روی سطح جاده ها.کانال سازی برشهای زاویه ای زمین(بغل بری) پهن کردن شن و ماسه و اسفالت و عملیات برف روبی و نظایر ان استفاده می شود.
از لحاظ وزن
از لحاظ کنترل تیغه و ریپر و فرمان
از لحاظ ساختمان بدنه
انواع گریدرها از نظر موتور
1-گریدر بدون موتور:این نوع گریدر توسط تراکتور یا بولدوزر کشیده می شود و برای زمین های سخت و یا ابدار مورد استفاده قرار می گیرد.
2- گریدر موتور دار:این نوع گریدر دارای موتور بوده و قابلیت انجام عملیات خاکی ان بمراتب از نوع اول بیشتر است مزایای این نوع گریدر عبارتست از:
-تنها احتیاج به یک راننده دارد.
-قابلیت مانور ان نسبت به گریدر بدون موتور فوق العاده بیشتر است(دور زدن در محوطه محدود)
-هزینه بهره برداری از ان بعلت اینکه احتیاج به تراکتور کششی ندارد کمتر است.
-برگشت با دنده عقب کاملا میسر است.
-حرکت تیغه و تغییر زاویه و هدایت چرخهای جلو از اطاق راننده ممکن است.
انواع گریدرها از نظر وزن
گریدرها از نظر وزن به چهار گروه زیر تقسیم می شوند.
گریدرهای تا 9تن(گریدرسبک)
گریدرهای 9تا12تن(گریدر نیمه سنگین)
گریدر های 12 تا 15 تن(گریدر سنگین)
گریدرهای 15 تا 23تن(گریدرفوق سنگین)
انواع گریدرها از نظر تعداد چرخ
1-چهار چرخ با یک محور محرک یا 2 محور محرک
2- شش چرخ با دو یا سه محور محرک.
*توجه:
علامت ضربدر در وسط چرخ علامت محرک بودن محور چرخ می باشد.
انواع گریدرها از نظرتیغه و ساختمان بدنه
1-کنترل هیدرولیکی 2-کنترل مکانیکی
ه-انواع گریدرها از لحاظ ساختمان بدنه:
1-نوع مستقیم 2-نوع کمرشکن
در نوع کمرشکن گریدر قادر است که از پشت اطاق راننده کمرشکن شود و بدین ترتیب قدرت مانور افزایش می یابد
3-بیل گریدر:
بیل گریدر از یک قطعه فولاد منحنی شکل که طول ان بستگگی به بزرگی و کوچکی گریدر دارد تشکیل شده است.
برای اینکه لبه بیل که دائما در هنگام کار با زمین تماس دارد سریع سائیده نشود و از بین نرود تیغه های مختلفی که هر یک بستگی به شکل انها جهت کارهای بخصوصی استفاده می شود نصب می نمایند که پس از ساییده شدن قابل تعویض می باشد.در ضمن بعلت جنس بخصوص این تیغه ها مقاومت انها در برابر سایش فوق العاده نسبت به خود بیل زیاد تر بوده و بازده کندن را بالا میبرد.
بیل گریدر
بیل گریدر از یک قطعه فولاد منحنی شکل که طول ان بستگگی به بزرگی و کوچکی گریدر دارد تشکیل شده است.
برای اینکه لبه بیل که دائما در هنگام کار با زمین تماس دارد سریع سائیده نشود و از بین نرود تیغه
های مختلفی که هر یک بستگی به شکل انها جهت کارهای بخصوصی استفاده می شود نصب می نمایند
که پس از ساییده شدن قابل تعویض می باشد.در ضمن بعلت جنس بخصوص این تیغه ها مقاومت انها
در برابر سایش فوق العاده نسبت به خود بیل زیاد تر بوده و بازده کندن را بالا میبرد.
انواع تیغه های قابل نصب روی بیل گریدر
الف-تیغه جهت پخش کردن مواد خاکی و تسطیح نهایی:
این تیغه دارای لبه تیزی بوده و ضخامت ان در حدود 1.27سانتی متر می باشدو دارای انحنای ملایمی است از این نوع تیغه جهت کندن زمینهای نرم استفاده می شود.
ب-تیغه جهت کارهای نسبتا سخت:
جنس این تیغه نیز بسیار مقاوم بوده و ضخامت ان بین 1.58تا 1.9سانتیمتر می باشد از این تیغه در محیطهایی که تیغه نوع اول میشکند استفاده می شود.
ج-تیغه برای کارهای سخت و فرساینده:
ضخامت این تیغه 2.54 سانتیمتر و عرض ان 25.4سانتیمتر میباشد و در سخت ترین زمینها از ان استفاده می گردد عمر این تیغه حدود چهار برابر تیغه نوع اول است.
د-تیغه جهت کندن خاک:این تیغه بشکل شانه و ضخامت 1.9 سانتیمتر بوده و عرض ان20.3سانتیمتر است و بعلت شکل ان که دارای سطح تماس کمتری با زمین میباشد بر اثر فشار اوردن راحتتر بداخل زمین فرو میرود.
کنترل حرکت گریدر
جهت کنترل حرکت گریدر از چرخهای جلو استفاده می شود ولی در بعضی از انواع گریدرها
چرخهای جلو و عقب همزمان با هم قابل گردش توسط فرمان گریدر میباشند.در شکلهای
1و2و3فقط چرخهای جلو می توانند گردش نماینداما در شکلهای4و5علاوه بر چرخهای عقبنیز
به موازات چرخهای جلو گردش می نمایند و گریدر قادر است در شعاع تند گردش کند و در
ضمن بسهولت و در فاصله بسیار کم از روی سطح صاف شده جاده خارج گردد . گریدر هایی که
تمام گریدرهای انها متحرک میباشند فوق العاده گران و کار کردن با انها مشکل تر می باشد لذا
از این نوع گریدرها فقط برای کارهایی که احتیاج به کشش قوی ماشین دارد استفاده می شود.
کلنگ یا چنگک
همانطور که در شکل زیر ملاحظه می شود در عقب بعضی از گریدرها کلنگ چند انگشتی نظیر کلنگ هایی که در پشت بولدوزر نصب میگردد متصل مینمایند که از ان جهت خرد کردن خاک قبل از بکاربردن بیل استفاده میشود.
زاویه برش تیغه و چنگک
عموما برای بازده بیشتر در زمینهای سخت.زاویه برش تیغه باید افزایش یابد و در خاک نرم ای
زاویه کاهش یابد برای زاویه دادن به تیغه یا چنگک از پیچ و مهره های پشت تیغه استفاده
میشود.مقدار حداقل زاویه برش تیغه 25درجه و حداکثر 49 درجه میباشد و زاویه 33درجه
استاندارد است.مقدار زاویه برش چنگک از 62 درجه تا 75 درجه و زاویه استاندارد 48 درجه میباشد
عمق فرو رفتن چنگک ها
مقدار عمق فرو رفتن چنگک ها در زمین نیز قابل تنظیم استکه اینکار با بلند شدن و بازوهای اصلی چنگک امکان پذیر است(با تعویض محل خارهای ان)و مقدار نفوذ در خاک از 20 تا 36 سانتیمتر تغییر میکند.
شیب دادن به چرخها
در اکثر گریدرها چرخهای جلویی نسبت به محور عمودی چرخ میتواند شیب پیدا کند این
زاویهشیب اجازه میدهد در هر شرایطی از پستی و بلندی سطح جاده بخصوص هنگام کندن بغل
جاده و یا کانال سازی چرخها عمود بر سطح زمین قرار گرفته و تماس کامل لاستیک با زمین
حاصل شود و از لغزش گریدر جلوگیری بعمل اید.در حالیکه گریدر توسط بیل خود خاک را
تحت زاویه معینی بیک سمت هدایت میکند نیروی وارده به بیل که عمود بر سطح بیل می باشد و
منجه ان نسبت به محور افقی گریدر دارای زاویه ای است(بسته به مقدار زاویه گردش
بیل)باعث می گردد گریدر دائما از مسیر مستقیم خود منحرف شود لذا با شیب چرخها نسبت به
محور عمودی میتوان با این نیرو مبارزه کرد و گریدر را براحتی در مسیر مستقیم هدایت نمود.
حرکت گردشی بیل
بیل گریدر قادر است نسبت به محور عرضی گریدر تا 80 درجه و نسبت به محور طولی تا 90 درجه گردش نماید.زاویه حالت اول بیل جهت منحرف کردن خاک از زیر گریدر به یک سمت و زاویه دوم جهت بغل بری و کندن کانال میباشد.ضمننا در بعضی از انواع گریدر بیل قادر به گردش حول محور قائم بوده و این زاویه بیل گریدر را قادر مینماید که خاک جلوی بیل را بهتر غلت داده و عمل مخلوط کردن مصالح به نحو مطلوبی انجام گیرد.
زاویه کنار راندن خاک:
زاویه ایجاد شده بین تیغه و محور اصلی ماشین را زاویه کنار راندن خاک مینامند.در تیغ زدنهای معمولی مقدار این زاویه 60 درجه میباشد و در زمانیکه مقاومت خاک زیاد و یا خاک سخت باشد و همچنین هنگامیکه خاک در جلوی تیغه خوبی جریان پیدا نکند مقدار این زاویه باید کمتر شود.
تیغه هل دهنده خاک
این تیغه مانند تیغه بولدوزر بوده و جهت هل دادن اسکریپر و خاک مورد استفاده قرار می گیرد.
تاثیر جنس خاک در کار گریدر
بازدهی گریدر بستگی زیاد به جنس خاک دارد هر اندازه زمین کارگاه سخت تر باشد بازده گریدر کمتر می شود.در زیر قابلیت کار و بازده گریدر در انواع زمین و مصالح توضیح داده شده است.
الف-گریدر در زمینهای که فاقد ریشه های عمیق درخت و سنگهای درشت باشد بدون احتیاج به ماشین الات دیگر میتواند براحتی خاک را جابجا نماید و بازده در این حالت زیاد است.
ب-مواد خاکی جابجا شده بویژه شن و ماسه براحتی توسط گریدر پخش و مخلوط می شود و بازده در این حالت حداکثر است.
ج-در زمینهای سفت ابتدا باید با تیغه ریپر زمین را خراشید و شخم زد سپس از گریدر استفاده نمود.راندمان در این حالت متوسط است.
د-در زمینهای لجنی و ابدار کار با گریدر بسیار محدود و در بعضی موارد غیر ممکناست زیرا باعث فرو رفتن چرخها در گل میرود.بازده گریدر در این زمینها پایین است و باید از گریدر بدون موتور استفاده شود.
طریقه بهره برداری و عملکرد دستگاه
-تسطیح زمین:
هنگامیکه محوطه خراشیده یا کنده شدهای را می خواهیم تراز کنیم میتوان از دنده های 1 و 2برای حرکت استفاده نمود ضمن اینکه باید تیغه در سطح مورد نظر و زاویه دفع و راندن خاک حدود 60درجه و زاویه برش تیغه در مقدار استاندارد 33درجه قرار بگیرد چرخها باید از محل جمع شدن خاک دورتر قرار گیرند در غیر اینصورت قدرت کشش وسیله کاهش خواهد یافت.حرکت ناگهانی وسیله باعث ناهمواری در سطح ایجاد شده خواهد گردید.
ب-ترمیم و نوسازی جاده ها:
گریدر اساسا باید در دنده های 1و2 حرکت کند و حتی المقدور مرمت جاده در زمانی که رفت و امد حداقل است صورت گیرد زیرا سرعت بیش از حد باعث بوجود اوردن سطوح ناهموار خواهد شد.
ج-جابجایی برف:
باید در کار با برف تازه تیغه در زاویه رانش مقتضی قرار گیرد و حرکت با سرعت کافی (دنده3-4)برای بکنار راندن برف انجام شود.اما میبایست توجه کافی نسبت به موانع پوشیده و مخفی شده داشت.باید در برف کوبیده شده حرکت در دنده های 1و2صورت گیرد در این مواقع می توان از چنگک نیز برای حفر برف استفاده نمود.
طریقه بهره برداری و عملکرد دستگاه
د-کندن یا شخم زدن بکمک چنگک:
زمانیکه سطح کار برای تیغه بیش از اندازه سخت باشد می توان از چنگک های اضافه شده به گریدر و حرکت با دنده های 1و2 استفاده کرد.ناخن چنگک ها میبایست عمیقا در داخل سطح نفوذ نماید و چنانچه عمق نفوذ خیلی کم باشد تعداد چنگک ها را میتوان کاهش داد(اما کمتر از 5عدد)
الف-در اغلب مواد از انگشتان سه تا پنج استفاده کنید و با سرعت 2.4 تا 4 کیلومتر در ساعت حرکت کنید.
ب-در شرایط سخت فقط از یک تا سه انگشت استفاده کنید.
ج-در مواد سبک از 5تا 7 انگشت استفاده کنید.
د-با کندن زیر سطح و سپس با بلند کردن کلنگ روبه ساخته شده جاده را بشکنید.
ه-وقتی در خط مستقیم بطرف جلو حرکت می کنید بتدریج انگشت ها داخل زمین شوند.
و-کلنگ را به اندازه کافی در عمق نگهدارید تا کاملا از قدرت موتور استفاده شود بدون انکه لاستیکها سر بخورند.
ز-در سراشیبی در جهت سرازیری شکاف دهید تا از وزن ماشین استفاده شود.
ح-به منظور جلوگیری از صدمه و خسارت قبل از دور زدن کلنگ را بلند کنید.
خ-شکاف متقاطع فقط موقعی که برای منظور خاصی لازم باشد.
طریقه بهره برداری و عملکرد دستگاه
ز-کندن نهر اب:
برای اینکار وسیله باید در دنده های 1یا2 حرکت نماید و تیغه بصورتی قرار گیرد که خاک حفرشده در بین چرخهای عقب قرارگیرد و خاک انباشته شده میبایست قبل از اینکه با زیر شاسی تماس پیدا کند برداشته شود.برای جبران کج شدن ماشین چرخهای جلو را باید بصورت مورب در اورد.
ح-بغل بری:
حرکت وسیله باید در دنده 1 و تیغه در حالت بغل بری قرار گیرد.برای حرکت مستقیم وسیله میبایست به چرخهای جلو شیب لازم داده شود.
ط-نگهداری و تنظیم رویه جاده ها و راهها موقت:
برای استفاده حداکثر از گریدر در تنظیم شیب و تسطیح رویه راه بخصوص در بوجود اوردن شیب های عرضی بمنظور دفع ابهای باران از روی جاده چند نکته زیر قابل توجه است.
1-مناسبترین زمان:مناسب ترین زمان برای استفاده از گریدر بعد از بارندگی کوتاه مدت و با شدت کم میباشند.در این حالت راه باسانی توسط گریدر قابل تسطیح است بنابراین بعد از هر بارندگی در زمانی که راه گلی نباشد باید فورا مشغول کار شد.
طریقه بهره برداری و عملکرد دستگاه
2-استفاده از چندین گریدر و همکاری با یکدیگر:در این حالت دو یا سه گریدر بستگی به شرایط جاده پشت سر هم عمل تسطیح و تنظیم را در نیمی از جاده انجام داده و در نیمه دیگر عبور و مرور صورت گیرد بدین ترتیب در انتهای عملیات احتیاجی به بازگشت گریدر و تنظیم راه نبوده و جاده اماده رفت و امد میباشد.
3-نگهداری راه موقت:در عملیات خاکبرداری و خاک ریزی توسط کامیون یا اسکریپر بمنظور بالا بردن سرعت حرکت ماشین الات فوق بصرفه است که رویه جاده توسط گریدر صاف نگاه داشته شود تا بدین طریق بازده ماشین الات بالا رود.
تذکرات ایمنی دستگاه
الف-در ابتدا محیط کار از لحاظ شرایط سطح زمین گودالها موانع گل و یخ عبور و مرور و نحوه ان مه سنگین دود و گرد و خاک و نقاط خطرناک بررسی شود و بهترین روش کار انتخاب گردد.
ب-قبل از سوار شدن قسمت های زیر بازدید شوند.پیچ و مهره های شل اب و روغن ریزی اسیب دیدگی لاستیکها قسمت کنترل موتور سیستم خنک کننده جعبه دنده بازوها ریپر گریدر تیغه و گوشه های تیغه سیستم هیدرولیک لوازم ایمنی مانند چراغ و بوق سطح سوخت روغن اب باطری اب رادیاتور و کلاهک رادیاتور.
ج-قبل از روشن کردن موتور اطمینان حاصل شود که کلیه اهرم ها در حالت خلاص میباشند.
د-مقدار روغن توسط میله اندازه گیری کنترل وروغن ترمزها همواره دربالاترین سطح نگاه داشته میشود .
ه-آب ورسوبات داخل شده به مخزن فیلتر سوخت ومخزن سوخت ازطریق شیرهای تعبیه شده برای این منظور خارج
میشود.
و-عملکرد ترمزها اعم از دستی وغیر دستی کنترل شده ورنگ دود متساعد از اگزوزبررسی شود .
ز-پس از روشن کردن موتورتمام اندازه گیریها باید بررسی شودتا اطمینان حاصل شودکه همه قسمتها به طور عادی کارمیکند.
تذکرات ایمنی دستگاه
ح-درهنگام روشن کردن دستگاه دنده درحالت خلاص وکلیه تجهیزات (تیغه وریپر وغیره)برروی زمین قرارگیرند.
ط-بعدازروشن کردن موتوردستگاه رابه آرامی به حرکت در آورده وبه دقت به صدای موتورودنده ها گوش فراداده تا
غیرعادی ازآنها شنیده نشود.
ی-در هنگام حرکت دنده های مختلف آزمایش شده وسرعت حرکت به جلو وعقب بررسی گردد ودرسرعتهای مختلف
ترمزکنترل شود.ضمنا درمحل مطمینی وسیله رابه چپ وراست چرخاندتاازصحت وسیله های گردشی اطمینان حاصل شود.
ک-تازمانی که درجه فشار روغن به حد مجاز برسد موتوربایدبصورت دور کم ودرجا کار کند سپس به مدت 5دقیقه
وسیله بادورمتوسط وبدونه بارحرکت نماید.همچنین تازمانیکه درجه حرارت آب به حدمجاز(معمولامحدوده سبزرنگ)
برسد وسیله باید بابار کم حرکت کند .
ل-دستگاه بایددرسرعتی حرکت کند که کاملا قابل کنترل بوده وازانجام اعمالی نظیر سرعت زیاد شتاب ترمزوچرخش ناگهانی حرکت مارپیچ لغزیدن یاسر خوردن دوری شود.
تذکرات ایمنی دستگاه
م-درهنگام کار در دامنه تپه نبایستی دستگاه به لبه پرتگاه نزدیک شود بلکه موقعیت تیغه بایدبیشتر به یک طرف تنظیم
گردد.درحین حرکت به مقدارکافی از شانه راه ویا موانع طبیعی ومرز جاده ویا قطعات سنگ فاصله گرفته شود.
ن-زمانیکه موتوردرشیب خاموش گردیدماشین رامتوقف نموده پس ازخلاص نمودن دنده مجددااستارت زده شود.
س-زمانیکه وسیله ازشیبی بادنده خلاص به سمت پایین حرکت مینمایدتعویض دنده صورت نگیرد زیرا در این حالت انتقال نیرو با قدرت زیادی انجام شده که ممکن است در اثر فشار بیش از اندازه به موتور و سیستم انتقال نیرو باعث خسارت به این دو قسمت گردد.
ع-در صورتیکه دستگاه از کار افتاد و احتیاج به یدک کشیدن داشت ابتدا بایستی صحت ترمزها بررسی شده و سپس اقدام به بکسل نمودن کرد برای اینکار باید از کابل فولادی و قطعات اضافی استفاده نمود.
ف- در هنگام کارکردن بعد از بارندگی باید محتاتانه تر عمل نمود بویژه زمانی که وسیله در کنار شانه جاده ها یا صخره ها عمل می کند و احتمال سست شدن زیر وسیله داده می شود.
ص-قبل از عبور از پلها تحمل پل سنجیده شود.
تذکرات ایمنی دستگاه
ق-در مواقع پارک وسیله بر روی شیبها ماشین به طرف پایین قرار گیرد و برای توقف بهتر در جلوی چرخها از گوه های چوبی یا فلزی(دنده)استفاده شود. و از چنگالها با فرو کردن انها در زمین کمک گرفته شود.و کلیه تجهیزات وسیله نظیر تیغه و ریپر را پایین اورده و کلیه اهرمهای کنترل در حالت خلاص قرار گیرند.
ر-از پارک کردن وسیله در مناطق خطرناک اجتناب شود و حتیالمقدور بر روی سطح سخت و مسطح پارک گردد.
ش-هنگام خاموش کردن موتور با دور کم به مدت 5 دقیقه در جا کار کند تا بتدریج خنک شود زیرا خاموش کردن موتور بصورت ناگهانی قبل از خنک شدن باعث کم شدن عمر قطعات موتور می گردد.
ت-هنگامیکه وسیله در هر دنده جز خلاص خاموش شود موتور روشن می گردد ولی وسیله حرکت نمی کند و باید ابتدا ماشین خلاص شده و سپس مجددا در دنده دلخواه گذاشته شود و حرکت کند.
تذکرات ایمنی دستگاه
خ-فشار تایر بایستی طبق ضوابط کارخانه سازنده باشد و باد کردن بیش از حد ان خطرناک است هنگام باد کردن تایرها باید در فاصله دور ایستاد و از لوله های مخصوص استفاده نمود.زیراایستادن درجلوی تایربسیار خطرناک است.
ذ-رینگ وبچه رینگ مربوط به تایر نبایستی جوش خورده یا مربوط به دستگاه دیگری باشد همچنین از به کاربردن پتک ویاچکش سنگین درجاانداختن قفل بچه رینگ خودداری کردزیرا باعث صدمه میشود
ث-مقدار اب باطری و قدرت ان کنترل گردد برای کنترل اب باطری بایستی مواظب گازهای متصاعدهبود.از نزدیک کردن سیگار یا شعله اتش به باطری خودداری نمود.جهت ازمایش قدرت باطری و شارژان از قطعات فلزی و یا اچار استفاده نشود چون باعث سوختگی شدید می گردد.
انتقال و بکسل کردن دستگاه
الف-در صورتیکه برای انتقال گریدر از تریلر کفی استفاده میشود نکات زیر باید رعایت گردند:
1-ترمزهای تریلر را محکم کشیده و در زیر چرخهای ان گوه گذاشته شود.الوار سطوح شیبدار در محل خود کاملا محکم شوند بطوریکه بعد از انتقال گریدر مرکز موتور ان بر محور تریلر منطبق شود.عرض طول و ضخامت الوار شیبدار برای تحمل گریدر کافی باشد.
2-گریدر باهستگی بصورت مستقیم بطرف شیب حرکت نماید و هرگز در روی سطح شیبدار گردشی صورت نگیرد.در صورت نیاز به اصلاح جهت عمل مجددا انجام شود.
3-گریدر دقیقا در محل مشخص خود بر روی تریلر قرار گیرد.برای جلوگیری از حرکت به جلو و عقب گریدر در حین عمل در جلو و عقب هر چرخ گوه قرار گیرد و خود گریدر نیز توسط زنجیر و کابل کاملا محکم شود. و همچنین باید کاملا مراقب بود که گریدر از طرفین نلغزد.
4-تیغه ویپر ها بر روی کف تریلر تکیه داده شوند و موارد زیر رعایت شوند:
– ترمزهای دستی کشیده شوند.
– اهرم کنترل دنده ها در حالت خلاص قرار گیرد.
– اهرم کنترل تجهیزات(تیغ0 و ریپیر)قفل ششود و سپس سوئیچ کشیده شود.
انتقال و بکسل کردن دستگاه
*توجه:
برای جابجایی وسیله از مسیر مناسب با توجه به عرض جاده و بار مجاز استفاده شود.در حین جابجایی چرخهای جلو توسط تیغه یا ریپیر بلند نشود زیرا در حرکت بتدریج بپایین میافتد.
ب-زمانیکه وسیله از کارافتاده ای یدک ککشیده میشود سرعت از 8 کیلومتر در ساعت تجاوز ننماید و یا فصله حمل از 600متر تجاوز نکند چنانچه وسیله در مسافتی بیش از این مقدار میبایست حمل گردد از تریلر جهت انتقال وسیله استفاده شود.
ج-در هنگامیکه وسیله برای مدت طولانی با موتور خاموش یدک کشیده شود دنده ها در طول مسافت طی شده بدون اینکه روغن زده شوند خواهند چرخید که ممکن است باعث وارد امدن خسارت به وسیله گردد.همچنین در سیستم کنترل ترمزها چون از هوا استفاده شده است در زمانیکه ترمز حدود 10 بار فشرده شود هوا تخلیه شده و ترمز بلا اثر خواهد شد در چنین موقعیتی باید از ترمزهای دستی استفاده شود.
د-در موقعیتیکه وسیله با موتور خاموش یدک کشیده میشود کنترل و عمل با فرمان ماشین مشکل میگردد.
ه-در هنگام عبور از میان جاده تیغه گریدر از عرض ماشین بیرون نزند.
و-زمانیکه در کنار وسیله دیگری حرکت می کنید کنترل هر نوع انحراف از مسیر دارای اهمیت ویژه ای میباشد.
کار در هوای سرد
پس از پایین امدن درجه حرارت و سرد شدن هوا موتور به سختی روشن شده و لازم است به موارد زیر توجه شود:
1-روغن موتور با توجه به سرما از نوع غلظت کم استفاده شود.
2-ضد یخ بر اساس جدول زیر به اب رادیاتور اضافه شود.
تصویر ص 54
3-ضد یخ با اب تمیز(اب شهر) مخلوط گردد و تنها زمانی بداخل رادیاتور ریخته شود که اب رادیاتور خالی گردیده و از رسوب پاک شده باشد.همچنین بدنه و پمپ اب و شیلنگ های انتقالی آب قبلا از نظر نفوذ اب به خارج کنترل گردند.
4-ضد یخ دارای قابلیت اشتعال است و باید در کار با آن دقت کافی مبذول شود.
5-گل و اب چسبیده به بدنه پاک شود.گل پس از چسبیدن تا مدتی براحتی قابل کندن میباشد در صورتیکه پس از منجمد شدن و خشک شدن نه تنها به دشواری از وسیله جدا میشود.بلکه حتی باعث خسارت نیز میشود.قطرات اب بویژه در سطح میله های پیستون سیلندرهای هیدرولیک باید پاک شود چنانچه این قطرات منجمد شوند ممکن است باعث صدمه دیدن اب بندی قطعه گردد.
6-اب جمع شده در سیستم سوخت بکمک شیرهای مخصوص ان در شب خالی شود.
4-بیل مکانیکی
بیل مکانیکی و ماشین الات مشابه مانند جرثقیل دراگلاین(بیل کششی) کلا مثل (بیل منقاری) هو(کج بیل9 و شمع کوب بطور کلی از یک اطاق کنترل نیرو یا اطاق راننده و یک تیر اصلی قابل چرخش درد و جهت افقی و عمودی(بوم)تشکیل شده اند .
تقسیم بندی بیل ها
به چهار طریق میتوان نیروی محرکه ماشین را تامیین نمود:
1-موتور بنزینی 2-دیزل ژنراتور نصب شده روی دستگاه
3-موتور دیزل 4-تغذیه توسط کابل برق سیار
نیروی ماشین های با قدرت و ظرفیت کم معمولا توسط موتور بنزینی تامیین می شود.در صورتیکه در انواع ساختمانی ان امروزه از موتورهای دیزلی استفاده می گردد.نوع برقی ان نیز در معادن و اصولا در دستگاههایی که ظرفیت جام انها بالا است استفاده می شود.
ب-نحوه انتقال نیرو:
انتقال نیرو به قسمتهایی مختلف دستگاه ازطریق موتور به دوطریق زیرانجام میشود .
1-هیدرولیکی –دراین سیستم موتوردستگاه پمپ هیدرولیک را به کارمیاندازد واین پمپ نیرورابه چرخها وجکهای دستگاه انتقال میدهد.
2-مکانیکی –دراین سیستم انتقال نیروازموتوربه چرخها توسط چرخ دنده صورت میگیرد وبه حرکت درآوردن قسمتهای متحرک توسط سیم بکسل انجام میگیرد.
تقسیم بندی بیل ها
ج-ظرفیت جام:
1-بیلها با ظرفیت جام 4تا15/0مترمکعب در کارهای ساختمانی خاکبرداری کانال کنی بارگیری وامثال آن مورد استفاده قرارمیگیرند .
2-ازبیلها باظرفیت جام4تا10متر مکعب جهت استخراج مواد خام در معادن بارگیری مواد سنگی ومعدنی بعدازانفجار در معادن وحفاری زمینها استفاده میشود .
3-ازبیلها باظرفیت جام5تا50مترمکعب جهت خاکبرداری ازخاک نرم ودرتاسیسات سد سازی وکانالهای انتقال آب درمقیاس بزرگ استفاده میشود.
د-نحوه حرکت دستگاه :
1-نوع چرخ زنجیری –این نوع ماشین آلات دارای خصوصیات زیر میباشد
-ازآنجا که سطح اتکای زنجیر بازمین دراین دستگاه زیادمیباشد .براحتی میتوانددر زمینهای سست
وآبدار استقراریافته و کار انجام دهد.این دستگاهها برای کار در زمینهای نرم که ظرفیت بارگذاری در انها از .43 تا .82 کیلوگرم بر سانتی متر مربع است ساخته می شوند.
تقسیم بندی بیل ها
-از انجاییکه روی زنجیر انها دنده هایی پیش بینی شده است میتواند سطح زمین را شیار داده و استقرار و ثبات ماشین را جهت انجام عملیات حفاری ممکن است.
-در راههای موقت با شیب زیاد تا 40 درجه قادر بکار است.
-سرعت حرکت انها تقریبا 2 کیلومتر در ساعت است.
-در مقایسه با انواع دیگر خاکبردارها با ثبات ترین انها است.
-برای انتقال از کارگاهی به کارگاه دیگر باید از تریلی استفاده نمود.
-در غالب عملیات خاکی با صرفه تر از انواع دیگر می باشد.
2-نوع چرخ لاستیکی از نوع کامیونی ارزانتر و از نوع زنجیری گرانتر می باشد.از نوع زنجیریبندتر حرکت میکند و قادر به حرکت با سرعت 40 تا 50 کیلومتر در ساعت می باشد.
-هنگام کار باید حتما جکهای مربوط به استقرار و ثبات دستگاه را بکار انداخت تا کلیه نیروی بیل از طریق این جکها به زمین منتقل شود و فشار روی لاستیکها وارد نشود.
تقسیم بندی بیل ها
-نوع کامیونی
اتاق راننده و متصدی بیل از یکدیگر جدا هستند.
کامیون ان دارای قدرت زیادی است بطوری که با سرعتی در حدود 60 کیلومتر بر ساعت حرکت می نماید.
مخارج بهره برداری ان به علت داشتن دو راننده نسبت به انواع دیگر بیشتر است.
جهت بالا بردن تعادل دستگاه معمولا وزنه سنگینی زیر دستگاه نصب شده است. -چگونه انجام عملیات.
بیل مکانیکی عملیات خاکبرداری را مطابق شکل در4 مرحله زیر انجام می دهد.
الف-قرار دادن جام بیل در محل مواد خاکی
ب-پر کردن جام بوسیله کشیدن یا فشار دادن ان در داخل خاک.
ج-خارج کردن و بالا کشیدن جام از داخل خاک
د-تخلیه مواد کنده شده در کامیون و اماده شدن برای تجدید عملیات
عوامل موثردر کاهش عمر مفید دستگاه
الف-بارگذاری بیش از اندازه
با افزودن بار بیش از حد مجاز عمر قطعات مختلف ماشین الات بطور فاحشی کاهش می یبابد.مثلا قطعاتی نظیر دنده محور و بلبرینگ که در شرایط عادی و مجاز فرضا تا 10میلیون دور چرخش را باید تحمل نمایند.در صورت اضافه نمودن بار به میزان 2 تا 3 برابر مجاز تعداد چرخش انها به 100000دور نزول می نماید.
ب-زنگ زدگی قطعات :
زنگ زدگی اصولا در اثر عدم توجه در روغن کاری قطعات واتصالات ویا رنگ نزدن قسمتهایی که در مجاورت هوا ورطوبت هستند ایجد میشود .
ج-عدم روغنکاری تمام قطعات به طور مداوم:
روغن کاری غیر منظم ونادرست سبب افزایش سایش محورها ویاتاقانها شده وموجب از بین رفتن قطعات میگردد
موارداستفاده بیل مکانیکی
از این دستگاه برای کندن خاک بخصوص در زمینهای خرده سنگی که کندن آن توسط ماشین آلات دیگر راه سازی جز بولدوزر عملی نیست به کار میرود.بیل مکانیکی قادراست علاوه برکندن مواد حاصله رادرداخل واحدهای حمل مثل کلمیون تخلیه نماید از بیل مکانیکی برای بار کردن همه نوع مواد اعم از سنگی شنی رسی وغیره استفاده میشود .بعضی از انواع بیل مکانیکی را میتوان برای کوه بری مورد استفاده قرار داد که در این صورت بایستی قبلا جبهه کوه بری با توجه به خصوصیات بیل آماده شده باشد .
نکاتی که رعایت آنها ازنظر اقتصادی وبالا رفتن بازده کار ضروری است
-در زمینهای خیلی سخت ویا معادن نظیر آهن وغیره ابتدا باید زمین را با دینامیت منفجر کرده سپس کندن وبارگیری را توسط بیل انجام داد .
2-برای حفظ ثبات وتعادل حداکثر بیل مکانیکی را باید همیشه در حالت عمود برجبهه عملیات خاکی مستقر ساخت .
3-عملیات خاکبرداری وتخلیه مواد خاکی در کامیونها باید حتی المکان در سطح هم تراز بامحل استقرار بیل انجام گیرد .
4-روغن کاری ونگهداری ماشین باید بطور دقیق بر اساس راهنمای سرویس ونگهداری ماشین انجام گیرد .
5-باید سعی نمود که در تمام موارد محل اتاق راننده که موتور درآن قرار گرفته است ازجبهه کار دور باشد تاازبروز تصادفات وخسارات احتمالی پیشگیری به عمل آید .
6-انجام دادن عملیات خاکبرداری محدود وکم حجم به هیچ وجه بابیل مکانیکی بصرفه نمیباشد .
7-محوطه وفضای کار برای مانور بیل مکانیکی باید کاملا باز وکافی باشد.
8-عمق وارتفاع وقطر جبهه عملیات باید کافی باشد تااز ظرفیت جام وقدرت ماشین بطور کامل استفاده شده.تعداد مانور برای پرکردن جام زیاد نگردد.
بازده بیل مکانیکی
مقدار بازده بیل مکانیکی تحت تاثیر عوامل متعددی است از جمله:
1-نوع مواد و مصالح خاکی
2-عمق برش خاک
3-زاویه نوسان جام بیل
4-شرایط کار
5-شرایط مدیریت
6-اندازه دستگاه حمل کننده
7-مهارت کسی که با دستگاه کار می کند.
8-شرایط فیزیکی بیل مکانیکی
مقدار بازده یک بیل مکانیکی باید بر حسب متر مکعب در ساعت و بر اساس حجم خاک طبیعی بیان شود و ظرفیت جام بیل بر اساس ظرفیت پر می باشد.
مشخصات و موارد استفاده کج بیلها
با اتصال جام و تیر اصلی مخصوص می توان یک بیل مکانیکی را بصورت یک کج بیل(مکانیکی)در اورد.معمولا در کج بیلها برای ازدیاد عمق حفاری .از تیغه های شبیه گردن غاز استفاده می نمایند.
این نوع ماشین الات عمدتا برای حفاری در زیر سطح استقرار ماشین.نظیر کانالها .نهرها.زیر زمین ساختمانها و کارهای کلی شیب بندی که با کنترل دقیق عمق همراه است.به کار می رود.
در عملیات محدود تخلیه خاک بدنبال کامیونها . کج بیلها بخاطر اهرمی بودنشان نسبت به بیلهای کششی همچنین بدلیل اعمال نیروی مستقیم و در نتیجه فشار بیشتری بر روی جام نسبت به بیلهای مکانیکی برتری دارند.در حفاری و گودبرداری برای کارهای لوله کشی و گازرسانی و یا کانالهایی که کناره های خاک مورد استفاده قرار نمی گیرد.و خاک برداشت شده با شیب طبیعی در کناره کانال ریخته می شود.کج بیلها بر کانال کنهای نردبانی و یا چرخدار برتری دارند.(کانال کنهای نردبانی و چرخ دار در فصل ماشین الات متفرقه امده است) کج بیلها در حال خاک برداری می توانند شیر طبیعی را بر دارند.در حالیکه ماشین های کانال کن این کار را به اسانی نمی توانند انجام دهند.
قسمت اساسی یا کج بیل مکانیکی در شکل بالا نشان داده شده است
بازده ای کج بیلها
هنگامیکه کج بیلها برای حفاری عمقها ی متوسط بکار می رود.مقدار بازده ممکن است به بازده یا بیل
مکانیکی به جام قابل مقایسه که در همان زمین عمل می کند نزدیک شود به هر حال با افزایش
عمق.بازده کج بیل به طور قابل ملاحظه ای کم می شود.
موثرترین عمل خاک برداری هنگامی حاصل می شود که زاویه تیرک کوتاه(عصایی)با تیر اصلی 90
درجه باشد. 0اگر حفاری در نزدیک ماشین باشد بزرگترین بازدهی بدست خواهد امد زیرا زمان
تناوب کم می شود و چون جام در نزدیکی ماشین به طرف بالا حرکت می کند مواد کنده شده بهتر
به داخل جام غلتیده و انرا پر می کند.در شکل زیر میدان عملیات گودبرداری یک کج بیل مکانیکی مشخص گردیده است.
5-غلتک
این نوع ماشین الات برای متراکم کردن زمین و کوبیدن خاک بستر مارپیچی راه.لایه های مختلف راه سازی رویه ها.اسفالت راه قشرهای مختلف خاکریزی باند فرودگاهها مجاری زهکشی شانه های راه.پشت پلها و ابروها بکار می رود.در اینجا لازم به توضیح است کهمتراکم کردن هر جسم یعنی کم کردن فضای خالی موجود در بین ذرات تشکیل دهنده ان جسم.
در اثر تراکم اجسام قسمتی ازهوا وآب موجود درآنها بخار شده وبا هوای
1-حجم جسم کم شود .
2-مقاومت برشی وزن جسمی افزایش یابد.
3-استحکام جسم .
عوامل مهم وموثردر میزان تراکم
الف-دانه بندی مواد:
منظور از دانه بندی توزیع اندازه های مختلف و متفاوت ذراتی که یک جسم را تشکیل می دهند می باشد.تاثیر دانه بندی در میزان تراکم را می توان در دو حالت زیر نشان داد:
1-طبقه بندی خوب-در صورتی که اندازه دانه ها متفاوت باشد جسم دارای طبقه بندی خوب بوده و اسانتر و بیشتر متراکم می گردد.
2-طبقه بندی ضعیف-در صورتی که دانه ها بطور قابل ملاحظه ای به یک اندازه باشند به ان خاک با طبقه بندی ضعیف می گویند.این نوع خاکها نسبت به نوع بالا از قابلیت تراکم کمتری برخوردار هستند.
ب-میزان رطوبت:
میزان درصد اب موجود در خاک را میزان رطوبت می گویند.این در صد اب نقش موثری در تراکم خاک می گویند. اب ذرات خاک را اصطلاحا روغن کاری کردن و به جابجا شدن و سرخوردن انها در حین تراکم کمک می کند.
عوامل مهم وموثردر میزان تراکم
درصورتیکه خاک خشک و بیش از حد مرطوب باشد متراکم نمودن ان مقدور نمی باشد.
ج-انواع ماشین الات متراکم کننده از نظر نحوه تراکم و ساختمان انها:
1-نحوه تراکم:
ضربه ای(جهشی)
ارتعاشی
فشاری
2-سیستم حرکت:
موتور سرخود-نیم تریلر
3-نوع نیروی مصرفی جهت تراکم:
موتور الکتریکی
موتور احتراق داخلی
ماشین انفجاری
هوای فشرده
مشخصات انواع غلتک ها
در زیر خلاصه ای از انواع غلتک ها و خواص انها و طرز کارشان تشریح گردیده است.
الف-متراکم کننده های ضربه ای یا جهشی
این دستگاه در اثر ضربه هایی که به خاک وارد مینماید.عمل تراکم را انجام می دهد.و ساده ترین نوع این متراکم کننده ها تخماق است که در کوبیدن کنار دیواره ها و ستونها استفاده می گردد.
ب-متراکم کننده های ارتعاشی
این دستگاهها برای کوبیدن مواد خاکی غیر چسبیده به کار می رود. این نوع دستگاهها ممکن است به تراکتوری چسبیده و کشیده شوند. یا اینکه دارای وسیله کشش سرخود باشند. عمل متراکم نمودن در این دستگاهها بر اثر ضرباتی از که در نتیجه حرکت ارتعاشی سریع تخماق انها بر مواد وارد می شود.وچون تعداد ضربات در این دستگاهها به چندین هزار مرتبه در دقیقه میرسد میتوان با وزن کمی تراکم لازم را بدست اورد.
1-غلتکهای نوسان دهنده فولادی
2- غلتکهای نوسان دهنده لاستیکی
.
مشخصات انواع غلتک ها
-غلتکهای ویبره پاچه بزی و مشبک
1-غلتکهای نوسانی چرخ فولادی یا غلتک ویبره:
این غلتکها از یک یا چند استوانه فولادی(چرخ فولادی)که عمل ویبره کردن را انجام میدهند تشکیل یافته است.با این غلتکها میتوان با تعداد عبور کمتر تراکم لازم را بدست اورد.در ضمن قطر قشر متراکم شده به مراتب بیشتر از غلتکهای معمولی میباشد.هر چه سرعت حرکت این غلتکها کمتر باشد به همان نسبت تاثیرشان بیشتر خواهد بود.از این غلتکها جهت کوبیدن مواد خاکی چسبنده هم میتوان استفاده نمود.
این غلتکها برای حرکت.خود بدو صورت زیر ساخته میشوند:
-غلتک خود کشش(خودرو)
-غلتک کششی(تریلر)
غلتکهای ویبره خود کشش خود به چهار صورت زیر تقسیم می شوند:
غلتکهای ویبره خود کشش تک-با وزن 400کیلوگرم و تعداد نوسانات 3300 نوسان در دقیقه.
غلتکهای ویبره خود کشش زوجی-با وزن 500 الی 1500 کیلوگرم و تعداد نوسانات 2500الی 4000نوسان در دقیقه.
مشخصات انواع غلتک ها
غلتکهای ویبره.خود کششی چرخ لاستیکی
غلتکهای ویبره خود کشش تاندم
غلتکهای ویبره خود کششی(تریلر)
این غلتکها دارای موتور جهت ایجاد ارتعاش هستند و به تنهایی نمیتوانند حرکت کنند و برای بحرکت در اوردن انها احتیاج به تراکتور یا بلدوزر میباشد.
وزن این غلتکها در حدود 1 الی 15 تن میباشد و میتوانند 100 تا 1500 متر مکعب خاک را در یکساعت با درصد تراکم 95% متراکم نمایند.این غلتک ها جهت متراکم نمودن خاک و سنگ بسیار مناسب میباشند و تعداد ارتعاشات اها از 1200 تا 2000 بار در یک دقیقه میباشند
مشخصات انواع غلتک ها
-غلتکهای نوسان دهنده لاستیکی:
در این غلتکها نوسان از طریق قاب ان به زمین منتقل می گردد.سرعت حرکت این دستگاهها در حدود 3/2 تا 9 کیلومتر در ساعت میباشند.وزن ان بعد از اینکه بارگذاری گردد در حدود 27.5تن میشود.میزان ارتعاش ان در حدود 1400 مرتبه در دقیقه میباشد به همین جهت در هر نوع کار اعم از اینکه زمین از مواد خاکی چسبنده باشند قدرت عمل کافی دارد.
3-غلتک ویبره پاچه بزی و مشبک:
این دو نوع غلتک بدوصورت خود کششی و تریلر وجود دارند و موارد اسفاده انها مشابه نوع فشاری بوده اما دارای کاربرد بیشتری نسبت به انها میباشند.
تشریح و موارد کاربرد انها در قسمت غلتکهای فشاری ارائه گردیده است.
ج-متراکم کننده های فشاری:
متراکم کننده های فشاری از قدیمی ترین دستگاههای متراکم سازی زمین و خاکریزها می باشند این غلتکها ممکن است توسط وسیله کششی جداگانه ای کشیده شوند و یا اینکه دارای وسیله محرکه سر خود باشند.
انواع غلتکهای فشاری
1-غلتکهای چرخ فولادی-این نوع غلتکها بیشتر جهت متراکم کردن مواد سنگی و دانه ای بکار
میرود.مشخصه انها وزن کل و وزن وارده بر واحد طول تماس چرخ انها با زمین است.بیشتر غلتکهای چرخ فولادی دارای موتور دیزلی بوده و وزن انها بین .6تن تا 20 تن میباشد.
-غلتک های بوزن .6تن که از یک چرخ تشکیل یافته است.جهت متراکم نمودن سطوح کوچک تعمیرات و کارهای ساختمانی بکار گرفته میشوند.
-غلتکهای بوزن 1.5-4 تن برای تعمیرات جاده های ماشین رو.خیابانها.پیاده رو ها راههای عبور دوچرخه و کف کارگاهها و کوچه ها استفاده میشوند.
-غلتکهای متوسط بوزن 12-4 تن جهت متراکم نمودن سنگهای شکسته در زیر سازی جاده ها و خیابانها.اسفالت.کوبیدن مخلوط شن و ماسه و خاک و نظایر ان بکار برده می شوند.
-غلتکهای سنگین 12 تا 20 تن جهت کوبیدن مواد سنگی سخت.بستر جاده ها فرودگاها یا همراه ردیف بالا مورد استفاده قرار میگیرند.
انواع غلتکهای فشاری
غلتکهای چرخ فولادی قادر بکار در زمین هایی هستند که شیب انها حداکثر 12 درجه باشد و سرعت
انها در حین کار بین 1.5 تا 5 کیلومتر در ساعت است.غلتکهای فولادی جهت متراکم کردن قشر خاک
بضخامت بیش از 15 سانتیمتر مناسب نمیباشند زیرا عمل تراکم در این غلتکها از بالا بطرف پایین بوده و
اگر قشر خاک زیاد باشد قسمتهای سطحی خاک متراکم شده مانع از پیشرفت تراکم در قشرهای زیرین می گردد.در خاکریزهای بزرگ پس از اتمام کار روزانه سطح خاکریز رابوسیله این نوع غلتکها میکوبند تا از نفوذآب و بارانهای احتمالی در جسم راه وازدست رفتن تراکم زمین جلوگیری بعمل آید
.در صورتی که مواد سنگی که باید متراکم گردد تیز گوشه وفوق العاده سخت باشد ممکن است باعث صدمه دیدن وناصاف شدن سطح چرخها ی آن گردد.
غلتکهای چرخ فولادی بر حسب قرار گرفتن چرخهایشان نیز به دو دسته تقسیم میشود :
سه چرخ – غلتکهای تاندم
انواع غلتکهای چرخ فولادی
غلتکهای سه چرخ:
غلتکهای سه چرخ دارای یک استوانه پهن در جلوودو استوانه باریکتردر عقب میباشد.در موقع حرکت دو استوانه عقبی اقلا10سانتیمتر از نوار متراکم شده توسط استوانه جلویی را میپوشاند .در کار بااین نوع غلتکها مواد بصورت یکنواخت پس از تعدادزیدی زفت وآمد حاصل میشود.
غلتکهای تاندم :
این غلتکها از دو استوانه بطول مساوی تشکیل شده است تراکم مصالح کوبیده شده با این غلتکها یکنواخت تراز کار باغلتکهای سه چرخ میباشد.معمولاغلتکهای با بیش از 12تن دارای وسیله شخم زدن نیز میباشد که ممکن است یک دندانه یا چند دندانه باشند.بکارگیری غلتکهای استوانه ای فولادی برای متراکم ساختن قشر اساس راهها و فرودگاهها می باشد .
غلتکهای پاچه بزی
این نوع غلتکها با توجه به خاصیت متراکم شدن گذرگاه چهارپایان در زیر سم انها ابداع شده است و از یک
استوانه بقطر حدود 1 تا 2 متر ساخته می شود که در بدنه ان خارهایی نظیر سم دامها تعبیه شده است.
بعلت وارد شدن وزن غلتک توسط تعداد محدودی خار.فشار وارد بر زمین زیاد میباشد.وزن این غلتکها را
می توان با پر کردن انها با اب .ماسه یا مواد دیگر افزایش داد.دستورات استفاده از اب در زمستان باید حتما
به اب ضد یخ اضافه کرد یا انکه هر شب اب غلتک را تخلیه کرد.تا از ترکیدن غلتک جلوگیری به عمل
اید.فشار وارده از این نوع غلتکها بر زمین 17 تا 24 کیلوگرم بر سانتی متر مربع است.این غلتکهاعموما
توسط تراکتور کشیده می شوند.در بسیاری از موارد برای تسریع در کار چند عدد از انها را به یک تراکتور
می بندند.برای کشیدن غلتکهای پاچه بزی بزرگ تراکتور به قدرت حدود 150 اسب لازم است.
غلتکهای پاچه بزی
بطور کلی از این غلتکها جهت کوبیدن مواد ریزدانه استفاده می شود.این غلتکها برای کوبیدن ماسه شن
.سنگ شکسته مناسب نمی باشند.معمولا ضخامت قشر خاک را قبل از کوبیدن حدود 20 سانتی متر انتخاب
می کنند.پس از اتمام کار معمولا قشری به ضخامت 2 تا 5سانتی متر که کوبیده شده نیست در سطح جاده
باقی می ماند که باید توسط غلتکهای چرخ لاستیکی کوبیده می شود.به این دلیل غلتکهای چرخ لاستیکی را
مکمل غلتکهای پاچه بزی می دانند.برای رفع عیب فوق اخیر غلتکهای پاچه بزی می سازنند.که خارهای ان
می توانند حول محور چرخیده و در سه وضع مختلف قرار گیرند که در هر حالت مناسب برای انجام یکی از مراحل تراکم خاک می باشد.
در ابتدای متراکم کردن خاک خارهای طویل که دارای سطح نسبتا کمی است در سطح استوانه قرار می
گیرد
غلتکهای مشبک
این نوع غلتکها برای متراکم کردن مواد دانه ای و شنی ابداع گردیده است رویه مشبک این غلتکها که قابل برداشته شدن و تعویض است از میله هایی به قطر 35 سانتی متر که در هم بافته شده اند تشکیل گردیده است.
سوراخهای شبکه بصورت مربعهایی به اضلاع 30در 30 تا 15 در 70 میلیمتر است.این غلتکها از استوانه های
متصل به هم با قاب و محور مشترک که قطرشان برابر 155 سانتیمتر است تشکیل شده اند.برای سنگین کردن
ان جایی برای گزراندن قطعات بتنی تعبیه شده است که وزن انها را بعد از بارگزاری به حدود 21تن
می رسانند.سرعت این نوع غلتکها در حدود 16 کیلومتر بر ساعت است.و بوسیله تراکتور حرکت داده می
شود.در ایران این نوع غلتکها بیشتر در مواردی مصرف می شوند که بخواهند دانه های درشت شن و ماسه
قشری را در قسمتهای پایین تر فرو برده و به این ترتیب قشری شبیه سنگ فرش ایجاد نمایند. نحوه عمل غلتکهای مشبک یا پاچه بزی می باشند در بعضی از موارد این غلتکها را برای خرد کردن و تخریب رویه اسفالتی جاده نیز استفاده می کنند.
غلتک های چرخ لاستیکی
اصول تراکم در این غلتکها نظیر غلتکهای پاچه بزی است.از این دستگاهها جهت متراکم نمودن قشر اساس
راهها و فرودگاهها که مواد مصرفی در انها از سنگهای شکسته نرم و اهکی می باشد استفاده می گردد.
غلتکهای چرخ لاستیکی در واقع موثرترین و مناسب ترین وسیله متراکم ساختن مواد مخلوط از شن و ماسه و
رس می باشند.این غلتکها برای کوبیدن قشرخاکی موثرتر از غلتکهای چرخ فولادی هستند و در کوبیدن
خاکریزها بعنوان مکمل