بولدوزر
فهرست
بولدوزر (Bulldozer)
تاریخچه بولدوزر
کاربرد بولدوزر
مزایای بولدوزرها
پاکسازی سطح زمین
تیغه بولدوزر
بولدوزر (Bulldozer)
عبارت بولدوزر در مفهوم کلی که شامل بولدوزرها و انگلدوزرها می شود به کار می رود.
بولدوزر یکی از ماشین آلات ساختمانی و عمرانی می باشد که نحوهٔ حرکت آن بصورت خزیدن به وسیلهٔ چرخهای زنجیری یا لاستیکی می باشد. این ماشین دارای تیغه ٔ فولادی در جلو می باشد که توانایی جابجایی حجم های گسترده ای از خاک، شن و ماسه و نخاله و … را در حین کار دارد
اولین بولدوزرها از روی تراکتورهای مزرعه الگوبرداری شدند که برای شخم زدن استفاده می شدند.در سال ۱۹۲۳ میلادی، یک کشاورز جوان به نام جیمزکامینگز و یک نقشه کش به نام جی مکلود اولین طرح را برای بولدوزر ساختند
بهترین تولید کنندهٔ شناخته شدهٔ بولدوزر در دنیا کارخانهٔ کاترپیلار می باشد که تمام محبوبیتش را با ساخت ماشین آلات مقاوم و قابل اطمینان کسب کرده است. شناخته شده ترین مدل ماشین آلات کاترپیلار مدل D9 می باشد
تاریخچه بولدوزر
بولدوزرها براساس سیستم ارابه حرکتی به دو دسته چرخ لاستیکی و چرخ زنجیری تقسیم می شوند.
همچنین براساس روش بالا بردن و پائین آوردن تیغه به دو صورت کنترل کابلی و کنترل هیدرولیکی تقسیم می شوند که هر کدام کاربردهای خاص خود را در صنعت ساختمان دارند. هر چند بولدوزرهای هیدرولیکی امروزه کاربرد فراوانتری یافته اند
1- تسطیح زمین و پاکسازی سطح آنها از بوته ها و کنده های درخت 2- ایجاد راههای اولیه در کوهستان ها و زمین های سنگلاخی 3- جابجا کردن توده خاک به صورت هل دادن آن تا مسافتی حدود 1000 متر 4- کمک و هل دادن اسکریپرها 5- پخش کردن خاک در خاکریزها 6- پشته کردن خاک در کنار نهرهای ایجاد شده 7- تسطیح و پاکسازی بقایای مانده از عملیات ساختمانی 8- نگهداری راههای موقت خاکی 9- پاکسازی محل گودال قرضه و گودالهای کف معادن
کاربرد بولدوزر
در رابطه با حمل خاک به صو رت هل دادن باید توجه نمود که حداکثر شعاع کار موثر در حدود 100 متر است؛ هر چند می توان با اعمال شرایطی در کارگاه نظیر استفاده از چند بولدوزر پهلوی هم، این مسافت را تا 300 متر نیز افزایش داد. تفاوت عمده بولدوزر و انگلدوزر در آن است که عموماً تیغه بولدوزر عمود بر مسیر حرکت آن نصب شده است در صورتی که در انگلدوزر تیغه نصب شده با زاویه ای حدود 30 الی 40 درجه با جهت حرکت آن ایجاد می کند. این حالت سبب می شود که علاوه بر هل دادن خاک به جلو آن را به کناری نیز می راند. اندازه یک بولدوزر بر حسب طول و ارتفاع تیغه آن تعیین می شود.
بولدوزرهای چرخ لاستیکی در مقایسه با بولدوزرهای چرخ زنجیری
در گذشته بولدوزرها فقط روی تراکتورهای چرخ زنجیری سوار می شدند. اما با توسعه تراکتورهای چرخ دار، بولدوزرها بر روی آنها نیز نصب شدند و امروزه از هر دوی آنها با توجه شرایط و خصوصیات کار استفاده می شود.
مزایای بولدوزرهای چرخ زنجیری
1- قابلیت ارائه نیروی کششی بیشتر مخصوصاً در روی خاک های گل آلود و زمین های سست.
2- قابلیت حرکت در روی زمینهای گلی.
4- قابلیت حرکت در زمین های ناهموار که ممکن است هزینه نگهداری راه موقت را تقلیل بدهد.
5- قابلیت شناوری بیشتر به خاطر فشار کمتر در زیر چرخ ها (در حدود 5/0 الی 6/0 کیلوگرم بر سانتی متر مربع)
6- قابلیت صعود از شیبهای زیاد تا 100% (45 درجه)
در بولدوزرهای چرخ زنجیری محور عقب مربوط به دیفرانسیل بوده و محور جلویی به تبعیت از آن می گردد. در اکثر موارد چرخ های جلو دارای ضربه گیرهایی محکمی می باشند تا در برابر ضربه های سنگین مقاومت کند و نیروی غلتشی را ایجاد نماید.
زنجیرهای بولدوزرها روغن کاری شده و ضد زنگ می باشند و قادرند در شرایط آبی نیز کار کنند. در صورتی که پیش بینی ارتفاع آب شده باشد، بولدوزر می تواند تا بالای ارتفاع زنجیرهای خود نیز به مدت کوتاه داخل آب کار کند
مزایای بولدوزرهای چرخ لاستیکی
1- سرعت بیشتر در انجام کارهای مختلف یا حرکت از یک کار به کار دیگر
2- حذف تریلی جهت حمل دستگاه از جایی به جای دیگر
3- بازده بیشتر آنها، مخصوصاً وقتی که مسافت قابل توجهی مورد نظر باشد.
4- خستگی کمتر برای راننده
5- قابلیت حرکت روی راههای آسفالت شده بدون ایجاد خسارت و صدمه به سطح راه
با توجه به اینکه فشار وارد بر زمین از طرف چرخ ها در بولدوزر چرخ لاستیکی بیشتر از نوع زنجیردار است (در حدود 2 تا 3 کیلوگرم بر سانتی متر مربع) از این رو می توان از آنها به عنوان غلتک نیز استفاده نمود.
نکته: نیروی غلتشی که توسط بولدوزرهای چرخ لاستیکی ایجاد می شود کمتر از حالت زنجیردار است که محدودیت هایی را برای برخی کارها ایجاد می کند.
بطور کلی مسافت حمل خاک نباید از 100 متر تجاوز کند. در این مورد می توان از بولدوزرهای چرخ لاستیکی استفاده نمود. به هر حال بو لدوزرهای چرخ زنجیری برای مسافت های کم و زمین های گلی و نرم برتری دارند. در حالیکه بولدوزرهای چرخ لاستیکی در زمین های محکمتر و مسافتهای طولانی تر رجحان دارند.
جابجا کردن خاک توسط بولدوزر
تحت شرایط معینی بولدوزرها ماشین های رضایت بخشی برای جابجا کردن خاک می باشند. نظیر کارهایی چون:
1- گودبرداری برای ایجاد گودال ذخیره آب نهرهای خاکی
2- خاکبرداری و برش خاک برای راهسازی
3- برداشت خاکهای سطحی زمین یا ته نشست های معدنی ساختمان
4- پخش مواد در خاکریزها و…
پاکسازی سطح زمین
پاکسازی سطح زمین را ممکن است بسته به شرایط کار
متفاوت به صورت های زیر تقسیم کرد:
1- برطرف نمودن کامل تمام درخت ها و کنده درخت ها، شامل ریشه های آنها
2- برطرف نمودن فقط علف ها و بوته های روی سطح زمین
3 – نابود کردن علف ها و بوته ها به وسیله توده کردن آنها
4- بیرون آوردن گیاهان و یا قطعه قطعه کردن و خرد کردن آنها در روی سطح زمین و یا سوزندان بعدی آنها
تیغه
تیغهٔ بولدوزر یک قطعهٔ فولادی سنگین می باشد که در قسمت جلوی ماشین نصب می شود. هدف از نصب آن هل دادن اجسام، جابجایی موانع و نخاله می باشد
انواع تیغه های نصب شده بر روی بولدوزر
از میان انواع مختلف تیغه های موجود برای بولدوزرها چهار نوع تیغه از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و موارد استفاده زیادتری دارند. این چهار نوع تیغه عبارتند از:
1- تیغه مستقیم
2- تیغه انگلدوزر
3- تیغه یونیورسال
4- تیغه کوشن
همه این تیغه ها به جز تیغه کوشن می توانند حول محور طولی ماشین دوران کنند و بدین ترتیب قدرت بولدوزر را در یک انتهای تیغه متمرکز کنند. این دوران حول محور طولی مخصوصاً در مواقع خندق کنی یا شکستن رویه زمین های سخت مورد استفاده می باشد در تیغه مستقیم و یونیورسال این امکان وجود دارد که قسمت فوقانی تیغه به جلو یا عقب متمایل شود این امر سبب افزایش یا کاهش میزان نفوذ تیغه در زمین می گردد (این عملکردها همانند عملکرد تیغه گریدر می باشد.)
تیغه مستقیم از باقی تیغه ها بیشتر مورد استفاده دارد. وقتی که فاصله حمل مواد کم یا متوسط است این نوع تیغه بسیار موثر می باشد. همچنین این نوع تیغه دارای قدرت حفاری و حمل مواد بیشتری به نوع یونیورسال است. با توجه به اینکه با تقویت جام بولدوزر با صفحات فشاری می توان از آن برای هل دادن اسکریپر استفاده کرد.
تیغه مستقیم
تیغه انگلدوزر می تواند تا حدود 25 درجه نسبت به حالت مستقیم دوران پیدا کند ولی انتهای فوقانی آن قادر به حرکت به جلو یا عقب نیست. انگلدوزر بیشتر در ایجاد برش در کنار تپه ها و بلندیها، پر کردن پشته ابنیه و کندن جوی ها مورد استفاده قرار می گیرد.
.
تیغه انگلدوزر
تیغه یونیورسال و تیغه کوشن
تیغه یونیورسال با دارا بودن دو دیواره در دو انتهای تیغه قادر به حمل مواد حفر شده در مسافت های نسبتاً زیاد می باشد
تیغه کوشن به منظور هل دادن اسکریپر طرح شده است بطوری که قادر است ضربات ناشی از اصطکاک را که توسط اسکریپر وارد می شود را جذب نماید. همچنین می توان از آن برای عملیات عادی بولدوزر نظیر تمیز کردن سطح کارگاه استفاده نمود
انواع دیگر تیغه هایی که بر روی بولدوزر نصب می شوندبرای کاربردها و عملیات خاصی می باشند که اصولاً به سبب قدرت زیاد ماشین های بولدوزر پیش بینی شده اند.
نظیر تیغه های خراش دهنده زمین (ریپرها)، تیغهUشکل مخصوص مواد سبک، تیغه Vشکل جهت از بین بردن بوته ها و درختان در سطح زمین یا قدری زیر سطح زمین و تیغه هایی جهت هموار ساختن و تمیز کردن زمین از درختان، سنگ ها و …. به کار می روند.
بولدوزر با بیل مکانیکی
پایان