بلدوزر
بلدوزر
تهیه کننده: دکتر بهزاد زراعت
مقدمه
بولدوزر یک وسیله نقلیه (تراکتور) چرخ زنجیری یا لاستیکی است ، که به یک تیغه مجهز شده است . واژه (( بولدوزر)) از نظر تفکیکی فقط به یک تیغه بیلچه مانند اشاره داد ولی در طول سال ها مردم بولدوزر را به تمام ماشین و تیغه نسبت داده اند . این معنایی است که در اینجا به کار می رود.
توصیف
بولدوزر ها اکثرا وسایل نقلیه مهندسی چرخ زنجیری یا لاستیکی بزرگ و پر قدرت هستند . زنجیر آن ها باعث می شود که به گونه ای عالی به زمین گیر کنند و از زمین ناهموار به خوبی بگذرند . زنجیر های عریض باعث می شوند که وزن بولدوزر در سطح وسیعی پخش شود (و از فشار کاسته می شود ) و به این صورت از فرو رفتن در زمین شنی یا گلی جلو گیری شود .
زنجیر های پهن تر به زنجیر های باتلاقی مشهورند بولدوزر ها به خوبی به زمین گیر می کنند.
و تقسیم گشتاور به این منظور طراحی شده که قدرت موتور را به نیروی کششی تبدیل کند و باعث می شود که بولدوزر از وزن خودش برای هل دادن چیزهای خیلی سنگین و موانعی که به زمین فرو رفته اند استفاده کند . مثلا کاترپیلار می تواند به آسانی تانک هایی را که بیش از 70 تن وزن دارند بکشد از این رو از بولدزر برای صاف کردن مناطق از موانع، بوته زارها ، وسایل نقلیه سوخته و بقایای ساختمانی استفاده می شود.
طبق آن چه در کتاب بولدوزرها نوشته سام سارژنت و مایکل آلوز در سال 1880 آمده کاربرد معمولی بولدوزر در آمریکا در مورد اداره ی مقدار زیادی دارو و یا تنبیه شدید به کار می رفت. اگر کسی تحت شرایط حادی قرار می گرفت به شدت تازیانه می خورد و یا به هر حال مجبور به انجام کاری می شد مثلا مجبور می شد تفنگی را بالای سرش نگه دارد . در سال 1886 کلمه ی بولدوزر با اندکی تغیر املایی هم به معنای کلت کالیبر بزرگ و هم به معنی شخص که آن را اداره می کرد به کار می فت .تا اواخر دهه ی 1800 کلمه ی بولدوزر به معنی پر عضله نیرومند بود که برای راندن یا دفع هر گونه مانع به کار می رفت .
گاهی از بولدوزر برای هل دادن یک وسیله زمین دیگر که اسکریپر نام دارد استفاده می شود فرسنو اسکریپر که با جرثقیل کشیده می شود و در سال 1883 توسط جیمز پرتیوس ابداع شد و اولین بار بود که این عمل به گونه ای که مقرون به صرفه باشد انجام شد و خاک را از محل کنده شده به محل گود دیگری در سطح زمین حمل و انباشته می کرد (خاک ریزی) . تمام تیغه های بولدوزر دارای یک قسمت قویتر مرکزی به همین منظور هستند.
بولدوزر و گاو چه چیز مشترکی دارند ؟
احتمالا واژه ی بولدوزر از عادت گاوهای قوی تر که رقبای ضعیف تر شان را در فصل جفت گیری به عقب می رانند گرفته شده باشد این رقابت ها با مرور زمان صورت جدی تر ی به خود می گرفت.
مخترع بولدوزر که بود؟ هیچکسی نمی داند که اولین بولدوزر را چه کسی اختراع کرد بعضی از مورخین اولین اختراع بولدوزر را به یک آمریکایی به نام بنیامین هالت در سال 1904 نسبت می دهند که البته در ابتدا کاترپیلار یا تراکتور چرخ زنجیری نامیده می شد که البته واژه های مناسبی نبود ند . متخصصی به نام دیزپلنت از گلد کاست استرالیا معتقد است که بنیامین هالت یک چرخ زنجیری بسیار طولانی را برای ماشین بخار خود در اواخر سال 1904 ابداع کرد تقریبا در همان زمان شرکت هورنزبی انگلستان یکی از موتورهای گاز کش چرخ لاستیکی خود را با استفاده از انحصاری که در اختیار سر پرست مهندسین آن ها بود به صورت چرخ زنجیری تغیر شکل داد . هیچیک از این ها بولدوزر نبود بلکه آن ها هر دو فقط موتورهای گاز کش چرخ زنجیری بودند . به هر حال نمونه ای که هورنزبی ساخت به بولدوزر هایی که ما می شناسیم نزدیکتر بود . شرکت هونزبی در حدود سال های 14-1913 امتیاز خود را به بنیامین هالت فروخت.
تاریخچه :
اولین بلدوزر از تراکتورهای کشاورزی گرفته شد که برای شخم زدن مزارع بکار می رفت قابلیت تغییر استحکام آن ها در زمین های نرم برای قطع درختان و جاده سازی باعث شد که به عنوان تانک های زره پوش در .جنگ جهانی اول مورد استفاده قرار بگیرند
ابزار، برای تراکتورهای چرخ زنجیری و کامیون ها تا سال 1929 ساخته شد پذیرش عمومی ظاهراَ قبل از اواسط دهه 1930 بوقوع نپیوست. اضافه شدن نیرو به سمت پایین باعث مقبولیت آن ها در عملیات ماشین های حفاری توسط پیمانکاران کوچک و بزرگ تا دهه 1940 شد که تا آن زمان واژه بولدوزر به تمام ماشین اطلاق می شد و نه فقط به ملحقات آن.
در سال 1923 کشاورز جوانی به نام جیمز کامینگز و طراح به نام جی ارل مک لوید اولین طرح ها را برای بولدوزر انجام دادند.
تا دهه 1920 و سایل نقلیه چرخ زنجیری به ویژه کاترپیلار 60 متداول شد برای حفر کانال ساختن بند های خاکی و کار های دیگر روی زمین این وسایل در قسمت جلو مجهز به یک صفحه ضخیم فلزی بودند این صفحه که بعدا شکلس انحنا پیدا کرد تیغه نامیده می شود این تیغه همانطور که تراکتور جلو می رود لایه ای ازخاک را بر می دارد چندین تیغه ساخته شده اند برای لایه های حجیم مانند زغال سنگ شن کش بکار می رود برای اینکه فقط سنگ های درشت تر را بردارد یا تیغه هایی با لبه تیز برای قطع در ختان در انواع اولیه آن راننده در بالای بولدوزر بدون اتاقک قرار می گرفت اضافات آن بعد ها یا به صورت خانگی و یا توسط تولید کنند گان
در طول این سال ها هنگامی که مهندسین به ابزاری برای تکمیل کارهای زمینی در مقیاس وسیع نیاز داشتند شرکت هایی .. شروع کردند به تولید ماشین های بزرگ زمینی این ماشین ها بزرگ پرسر و صدا و قوی بودند و به همین دلیل بولدوزر نامیده شدند.
با گذشت زمان بولدوزرها بزرگتر، قویتر و پیچیده تر شدند تحولات مهم آن ها شامل موتور های قوی تر راندن مطمئن تر زنجیرهای بهتر کابین های بر جسته و بازوهای هیدرولیکی به جای نمونه های اولیه کابلی یعنی بازو هایی که کاربرد تیغه را دقیق تر می کنند و کنترل را اتو ماتیک می کنند در صورت نیاز می توان بولدوزرها را به پنجه پاره کنند عقب به منظور سست کردن خاک صخره ها و یا شکستن سطح پیاده روها و یا جاده ها مجهز کرد . شاید بتوان گفت مشهور ترین سازنده بولدوزر کمپانی کاتریلار است که محبوبیتش به خاطر ساختن ماشین های محکم و مقاوم است اگر چه این ماشین ها درابتدا به عنوان شکل تعدیل یافته تراکتور مزارع بودند ولی برای پروژه های بزرگ شهری مورد استفاده قرار گرفتند و در سراسر جهان برای ساخت واحد های نظامی نیز مورد استفاده واقع شدند معرف ترین مدل آن کاترپیلار نیز برای صاف کردن معادن و تخریب ساختار های دشمن مورد استفاده واقع شدند.
صورت مواج بر بالای غلطک های آن قرار گرفته بود مثل یک کاترپیلار به نظر می رسد بنیامین هالت از این مقایسه خوشش آمد و این نام را برای سیستم چرخ زنجیری اش انتخاب کرد و چند سال از آن استفاده کرد تا این که شرکت تراکتور کاترپیلار شکل گرفت شرکت تراکتور کاترپیلار توسط ادغام شرکت هالت و رقیب اصلی آن یعنی شرکت سی ال بست گس تراکتور در آگوست 1925 تشکیل شد.
شرکت تراکتور کاترپیلار
کلمه کاترپیلار توسط یک عکاس که برای بنامین هالت کار می کرد، هنگامی که از یکی از تراکتورهای چرخ زنجیری عکس می گرفت ابداع شد وی که از درون لنز ماشین را برعکس می دید به نظرش رسید که سطح بالای زنجیر که به صورت
در برخی از قسمت ها کیلدوزر یک فوت ضخامت داشت و در آن مخلوطی از لایه های فولاد و بتن به کار رفته بود که آن را دارای زرهی مرکب کند و برای این که دید مناسبی داشته باشد سه دوربین ویدیویی روی داشبورد آن نصب شده بود فن های آنبورد در هنگام کار ماشین را سرد نگه می دارند
کیلدوز (بولدوزر)
هیمر از یک بولدوزر زرهی کوماتسو برای ویران کردن 13 ساختمان در گرانبی کلرادو استفاده کرد
کلمه ماروین هیمر که برای تخریب مساحت زیادی از گرانبی کلرادو در ایالات متحده ی آمریکا در چهارم ژوئن 2004 به کار رفت .
مدرکی دال بر این که هیمر قصد نامگذاری ابداعش را داشته موجود نیست این کلمه از یک داستان کوتاه نوشته تئودور استار جن که بعدا فیلم آن هم ساخته شده گرفته شده است
کیلدوزر ساخت هیمر در واقع بولدوزر کوماتسو بود که کابین موتور و قسمت هایی از زنجیر آن زرهی شده بود همین موجب شد که این ماشین نسبت به آتش سلاح های سبک و مواد منفجر مقاوم باشد. در آزمایشی که صورت گرفت سه انفجار داخلی که حاوی 200 دور مهمات بود هیچ اثری بر کیلدورز نداشت.
تغییرات (اصلاحات) بولدوزرها در طول زمان تغییر یافته اند و به ماشین هایی تبدیل شده اند که می توانند کارهایی انجام دهند که بولدوزرهای اولیه قادر به انجام آنها نبودند
و لوله های هوای فشرده گرد و خاک را از دوربین های ویدویی دور می کنند در کابین آن که تقریبا ضد هوا است غذا آب و ابزار حمایتی حیاتی موجود بود هنگامی که هیمر وارد کابین می شود تا پایان کار آن را ترک نمی کرد و دریچه آن دائما بسته بود
کیلدوزر به علت نقضی در رادیاتور آن متوقف شد. به محض این که کلیدوزر کاملا متوقف شد هیمر با شلیک تفنگی که به همین منظور به داخل کابیین آورده بود خود کشی کرد بعد جسدش توسط پلیس و با استفاده از جرثقیل بیرون کشیده شداگر چه 13 ساختمان تخریب شده بود و خسارت فراوان به بار آمده بود که صدها هزار دلار برای بازسازی آن ها نیاز بود ولی هیچ کسی به جز هیمر آسیب ندید ناظران نوشته اند که هیمر به هدفش رسید بدون این که به آدم های اطراف صدمه بزند
در 19 آوریل 2005 اعلام شد که کیلدوزر به اسقاطی سپرده خواهد شد و تکه های مختلف آن به اسقاطی های متفاوت منتقل شد که تمام قطعات آن یک جا به عنوان یاد گاری برده نشود.
از جمله تغییرات در بولدوزر های اولیه کوچکتر شدن آن ها برای کار در میادین کوچکتر (از قبیل معدن ) که امکان تحرک کمتر است می باشد گاهی بولدوزرهای کوچک کالفدوزر (شکل روبرو ) نامیده می شوند
به هر حال بولدوزر های اولیه زمینی (خاک برداری) از این نظر که می توانند در امور جنگل زدایی خاک برداری صاف کردن زمین و جاده شکافی به کار گرفته شوند هنوز منحصر بفرد هستند از بولدوزرهای سنگین عمدتا برای صاف کردن زمین جهت ساختمان سازی روی آن استفاده می شد ولی در عملیات ساختمانی بولدوزرهای کوچک مورد استفاده قرار می گیرند. :موارد استفاده
بولدوزر ها را می توان در مکان های ساخت وسازهای بزرگ و کوچک معادن کناره جاده ها پایگاه های نظامی کار خانه های صنایع سنگین و پروژه های بزرگ دولتی مشاهده کرد.
بعضی از بولدوزرها به ویژه بولدوزرهای که کاربرد نظامی دارند به زره مجهز شده اند تا راننده از آتش دشمن محفوظ باشد و بتواند از آن در نواحی جنگی استفاده کند مشهور ترین بولدوزر زرهی احتمالا کاترپیلار( آی دی اف دی 9) است که توسط نیروهای اشغالگر اسرائیل برای انجار مواد منفجره و تخریب سازهای زیر آتش مورد استفاده واقع شد البته کاترپیلار نه زره را می سازد و نه نصب می کند بلکه هردو کار توسط آی دی اف انجام می شود به هر حال، کاربران گوناگون، از جمله ارتش ایالات متحده بسته های زرهی را از آی دی اف میخرند و آن ها را روی بولدوزر های خود نصب می کنند طراحی آن ها متفاوت است ولی بسته زرهی به طور متوسط ده تن به وزن بولدوزر اضافه می کند که وزن خود آن بدون زره حدود 49تن است.
بعضی از بولدوزرها توسط شهروندان غیر نظامی و برای جلوگیری از مزاحمت تماشاگران یا پلیس در فعالیت بولدوزرها، زرهی شده اند.
انواع بلدوزر
بلدوزر ها به دو دسته چرخ زنجیری و چرخ لاستیکی تقسیم می شودند
:بلدوزر چرخ زنجیری
این نوع بلدوزر در انواع مختلف زمین ها بخاطر فشار کم وارد بر زمین حدود 6 تا 9 پاوند بر اینچ مربع معادل 45/0 تا 65/0 کیلو گرم بر سانتی متر مربع و قدرت کشش مناسب قادر به فعالیت هستند مدل های مخصوصی موجودند که دارای فشار وارد بر زمین حدود 3 تا 4 پاوند بر اینچ مربع (معادل 22/0 تا 3 /0کیلو گرم بر سانتیمتر مربع بوده) و در زمین های سست بسیار موثرند این ماشین آلات در شیب های تا 100% (45 درجه) نیر قادر به کار هستند به علت سرعت نسبتا کم باید برای حمل آن ها به محل کارگاه از تریلر استفاده نمود.
زنجیر بلدوزر از کفشک های فولادی که در مقابل فرسایش بسیار مقاوم هستند، تشکیل شده است. این زنجیر ها بر روی قرقره هایی که بر روی بدنه سیستم چرخ ها سوار شده اند،قسمت عقب مربوط به دیفرانسیل بوده و محور جلویی به تبعیت از آن می گردد چرخ جلویی مجهز به یک سیستم ضربه گیر با کشش قابل تنظیم است که به منظور جذب نیروهای سنگین و تولید نیروی غلطشی مناسب تعبیه شده است چون غلتک های زنجیر ها روغن کاری شده و در مقابل نفوذ آب و مواد زنگ آور محفوظ هستند بلدوزر قادر است در آب به ارتفاع زنجیر های فوقانی چرخ ها عمل نماید در صورتی که پیش بینی لازم برای ضد آب بودن ماشین صورت گرفته باشد بلدوزر قادر خواهد بود به مدت کم در آب های عمیق تر هم فعالیت کند
بلدوزرهای دو تایی که یکی پشت دیگری بسته و توسط یک راننده هدایت می شوند در مواقعی که احتیاج به قدرت خیلی زیاد باشد نظیر هل دادن اسکریپر یا خراشاندن و دریدن مناطق سنگی به کار برده می شوند همچنین بلدوزر هایی که به پهلو ی هم قرار گرفته و یک تیغه واحد گاهی به طول تا 24 فوت (8 متر) دارند طرح گشته و به کار گرفته شده اند.
بلدوزر چرخ لاستیکی
بلدوزر چرخ لا ستیکی به این دلیل ساخته شد که سرعت بیشتری در کشیدن اسکریپرها و واگن ها و کار های نظیر آن داشته باشد این نوع ماشین ها در انواع 2 چرخ و 4 چرخ موجودند نوع 2 چرخ آن باید حتما همراه با یک ماشین دیگر نظیر اسکریپر کار کند تا بتواند تعادل خود را حفظ کند نوع چهار چرخ آن در دو نوع یک و دو دیفرانسیل موجود است.
معمولا در این نوع ماشین ها از جعبه دنده اتوماتیک و کنترل هیدرولیک استفاده می شود این نوع ماشین ها دارای فشار وارد بر سطح زمین به مقدار 25 تا 35 پوند بر اینچ مربع (معادل 8/1 تا 5/2 کیلو گرم بر سانتی متر مربع) بوده و نیروی غلطشی که ایجاد می کند به اندازه بولدوزرهای چرخ زنجیری نیست و بنا بر این استفاده از آن ها توسوط عوامل یاد شده محدود می گردد. علاوه بر داشتن سرعت سیر نسباَ زیاد این نوع بولدوزر در حرکت بر روی آسفالت سطح جاده را خراب نمی کند به دلیل فشار زیاد وارد بر زمین می توان از آن در عمل تراکم سطح زمین یا جاده استفاده کرد.
ملحقات بولدوزر
تصور بر این است که بولدوزر از آن جهت بولدوزر است که ملحقات آن اختیاری است البته این نظر کاملا درست نیست هر تولید کننده ای ملحقات متفاوتی را برای بولدوزر ارئه می دهد در قسمت عقب ماشین معمولا یک خراشنده یا وینچ مشاهده می شود در قسمت جلو نیز تیغه و یا شن کش به کار می رود.
خراشنده ( ریپر)
ریپر ابزار بلند چنگال مانند عقب بولدوزر است. ریپرها ممکن است تک (تک میله ای) یا به شکل گروه های دو یا چندتایی (چند میله ای) باشند. ریپر تک میله ای برای خراشاندن عمیق بهتر است. میله ریپر دارای یک سر قابل تعویض از آلیاژ فولاد تنگستن (فلزی از جنس کرم) می باشد.(شکل صفحه بعد)
خراشاندن صخره باعث می شود صخره ها شکسته و ریز شوند و جابجایی آن ها آسان شده و هموار سازی سطح آسان شود خراشاندن در کشاورزی موجب می شود که زمین سخت یا سنگی شکسته شده و به این ترتیب زمین غیر قابل شخم برای کشاورزی مساعد تاکستان کالیفرنیا شامل گدازه های آتشفشانی است که با بولدوزرهای سنگین از قبیل کاترپیلار دی9 و دی 11 ، گدازه ها را خرد می کنند و زمینه کشاورزی را برای صنعت مشروب سازی فراهم می شود .زمین سخت را می توان شکافت تا کاشتن نهال تاک در چنین زمین میسر می شود. شود مثلا قسمت عمده بهترین زمین های
تاکستان کالیفرنیا شامل گدازه های آتشفشانی است که با بولدوزرهای سنگین از قبیل کاترپیلار دی9 و دی 11 ، گدازه ها را خرد می کنند و زمینه کشاورزی را برای صنعت مشروب سازی فراهم می شود .زمین سخت را می توان شکافت تا کاشتن نهال تاک در چنین زمین میسر می شود. بولدوزر های بزرگ (200 اسب بخار و با لا تر ) معمولا دارای ریپر هستند زیرا این ماشین های بزرگ برای کار در معدن بسیار مناسبند ریپر برای خراشیدن زمین مفید است به طوری که تیغه بتواند سریع در زمین فرو رود و از خاک پر شود ریپر می تواند سریع در زمین فرو رود و از خاک پر شود ریپر می تواند در زمین نفوذ کند و تیغه فقط می تواند سطح زمین را بخراشاند بولدوزر های بزرگ ترسنگین می توانند صخره ها را بخراشند در حالی که ماشین های سبک تر از انجام آن ناتوانند این توانایی بیشتر به خاطر وزن سنگین تر بودن فشار بیشتر ایجاد می کنند که نتیجه ی آن نفوذ بیشتر است. خراشیدن صخره بیشتر یک کار هنری است شکل های بدون ترک سنگ های با زالت که اغلب در اطراف شمال غربی اقیانوس آرام یافت می شوند با هیچ بولدوزری خراشیده نمی شود البته چنین شکل هایی نادرند و نکته ی اصلی این است که باید شناخت کافی در مورد نوع صخره کسب کنیم و بدانیم که با چه نوع بولدوزری می توان آن را خراشید
مهندسین برای اندازه گیری تراکم صخره ها از لرزه نگار استفاده می کنند ولی روش سنتی این است که ریپر را به صخره نزدیک کنیم تا ببینیم چه اتفاقی می افتد و اگر نتیجه نداد از بولدوزر بزرگتر استفاده شود و یا عملیات از مکانی دیگر شروع می شود و یا از پودر میمون برای حفاری و انفجار آن استفاد ه می کند.
تیغه قبل از بولدوزر ابداع شد
معلوم نیست اولین بار چه کسی بولدوزر را اختراع کرد ولی به هر حال قبل از ابداع هر نوع تراکتور تیغه استناده می شد تیغه در قسنت جلوی ابزاری تعبیه شده بود که توسط دوقاطر کشیده می شد ند قاطر ها توده ای را که از یک گاری تخلیه شده و انباشته شده بود با استفاده از این تیغه پخش و یا برای پر کردن یک چاله یا مجرا راه آب از این تیغه استفاده می کردند مشکل خنده دار هنگامی بود که قاطر ها می خواستند همان مسیر را برگردند و همان عمل را مجداد انجام دهند.
تیغه
تیغه بولدوزر یک فلز سنگین است که به قسمت جلوی تراکتور نصب می سود و موانع سخت و سنگی و همچنین خاک و آوار را هل می دهد تیغهبولدوزر معمولا در انوا زیر عرضه می شود .
تیغه مستقیم
تیغه یونیورسال
تیغه نیمه یونیورسال
تیغه کوشن
تیغه زاویه ای
تیغه های کج شونده زاویه قدرت
تیغه اصلاحی
تیغه های کاربردهای سخت
تیغه های یونیورسال برای حمل مواد سبک
تیغه زغال سنگ
تیغه های تراشه چوب
تیغه های دفن زباله
و…
با تشکر از
همراهی صمیمانه شما