پاورپوینت بودجه بندی سرمایه ای همراه با حل تشریحی مثال ها

به نام خدا عنوان: بودجه بندی سرمایه ای

مفهوم بودجه بندی سرمایه ای
تعیین مقدار هزینه و درآمد دارائیهای سرمایه ای و انجام تجزیه و تحلیلهای لازم به منظور انتخاب نوع این دارائیها را بودجه بندی سرمایه ای می گویند.

فرایند بودجه بندی سرمایه ای
معمولا در تمامی شرکتها فهرستی از طرحها جهت انجام هزینه های سرمایه ای توسط مدیران میانی و عملیاتی به مدیران عالی پیشنهاد می شود. پس از انجام بررسی های لازم و بحثهای طولانی بین این مدیران و مدیران رده های بالاتر برخی از این طرحها انتخاب و سپس بودجه سرمایه ای تهیه و جهت تصویب به هیات مدیره ارائه می گردد. طی نمودن این فرایند، مستلزم پیش بینی وجوه مورد نیاز جهت اجرای طرحها و همچنین پیش بینی درآمدها و هزینه های اجرای طرح (جریانات نقدی حاصل از طرح) می باشد.

نحوه محاسبه جریانات نقدی حاصل از طرحهای سرمایه گذاری
بکارگیری هرکدام از روشهای مختلف ارزیابی طرح های سرمایه گذاری مستلزم محاسبه جریانات نقدی حاصل از طرحهای سرمایه گذاری می باشد. برای آشنائی با این موضوع به مثال زیر توجه نمائید.

مثال1: شرکت بوستان قصد خرید ماشین آلات 2 میلیون ریالی را دارد که دارای عمر مفید 5 ساله می باشند. بکارگیری این ماشین آلات موجب افزایش درآمدهای سالانه شرکت به میزان 900000 ریال و افزایش هزینه های آن (بجز استهلاک) به میزان 300000 ریال می شود. نرخ مالیات بر درآمد شرکت 25% و روش استهلاک خط مستقیم می باشد. در صورتیکه ارزش اسقاط پس از مالیات این ماشین آلات 150000 ریال باشد، مطلوبست محاسبه جریانات نقدی طرح.

جریان نقدی این طرح در ابتدای سال اول، یعنی در زمان شروع پروژه منفی 2 میلیون ریال است. این همان مبلغی است که شرکت باید برای خرید ماشین آلات پرداخت کند.

در طی سال اول اجرای پروژه شرکت 900000 ریال درآمد کسب می کند که 300000 ریال آن را باید صرف پرداخت هزینه های عملیاتی مربوطه نماید. اگر هزینه استهلاک ماشین آلات به مبلغ 400000 ریال (2 میلیون ریال تقسیم بر 5 سال) را نیز در نظر بگیریم، جمع هزینه ها 700000 ریال (300000 ریال بعلاوه 400000 ریال) و نتیجتا سود قبل از مالیات پروژه 200000 ریال (900000 ریال منهای 700000 ریال) می شود. 25% این سود یعنی مبلغ 50000 ریال آن باید به عنوان مالیات بر درآمد به دولت پرداخت شود. لذا سود پس از کسر مالیات این طرح 150000 ریال خواهد بود. اگر دقت کنید خواهید دید که مبلغ 400000 ریال از هزینه های پروژه را هزینه استهلاک تشکیل می دهد و بر خلاف هزینه های دیگر پروژه، نیازی به پرداخت وجه نقد برای آن نمی باشد لذا برای محاسبه خالص جریان نقدی ورودی حاصل از این پروژه باید این مبلغ را به سود خالص پس از مالیات اضافه نمود. لذا خالص جریان نقدی ورودی حاصل از این پروژه در سال اول 550000 ریال (150000 ریال بعلاوه 400000 ریال) می باشد.

محاسبات بالا را بصورت زیر می توان خلاصه نمود:

درآمد پروژه 900000 ریال
هزینه ها بجز استهلاک (300000)
هزینه استهلاک (400000)
سود قبل از مالیات 200000
مالیات (به نرخ 25%) (50000)
سود خالص پس از مالیات 150000
اضافه می شود هزینه استهلاک 400000
خالص جریان نقدی ورودی در سال اول 550000 ریال

جریان نقدی ورودی طرح در سالهای بعد نیز به همین میزان است با این تفاوت که فقط در سال پنجم علاوه بر جریانات نقدی فوق، مبلغ 150000 ریال نیز بابت ارزش اسقاط نصیب شرکت خواهد شد لذا خالص جریان نقدی ورودی طرح در سال پنجم 150000 ریال از سالهای قبل بیشتر است.

هزینه تامین منابع مالی مورد نیاز (برای مثال بهره وامها و سود سهام پرداختی برای تامین مالی طرح) نباید در محاسبه جریانات نقدی طرح مد نظر قرار گیرد زیرا این نوع هزینه ها در قالب نرخ هزینه سرمایه ملحوظ خواهد شد.

روشهای ارزیابی طرحهای سرمایه گذاری
برای ارزیابی طرحهای سرمایه گذاری 4 روش زیر وجود دارد:
الف) ارزش فعلی
ب) نرخ بازده داخلی (درونی)
ج) دوره برگشت سرمایه
د) نرخ بازده حسابداری

الف) روش خالص ارزش فعلی ( NPV )
در این روش برای ارزیابی پروژه های سرمایه گذاری «ارزش فعلی خالص جریانات نقدی» محاسبه و بر اساس آن تصمیم گیری انجام می شود. اگر خالص ارزش فعلی جریانات نقدی یک طرح مثبت باشد، طرح پذیرفته می شود ولی اگر خالص ارزش فعلی جریانات نقدی یک طرح عدد منفی باشد، طرح پذیرفته نخواهد شد. در مواردی که خالص ارزش فعلی جریانات نقدی یک طرح صفر شود، شرکت در پذیرش یا عدم پذیرش آن مختار است.

مثال 2: با توجه به اطلاعات مثال 1 در صورتیکه نرخ هزینه سرمایه شرکت 15% باشد، مطلوبست محاسبه خالص ارزش فعلی طرح و تعیین اینکه آیا باید این طرح پذیرفته شود یا خیر؟
جواب: با توجه به پاسخ مثال 1، جریانات نقدی طرح طی عمر مفید آن بصورت زیر تعیین گردید.

در اینجا خالص ارزش فعلی ( NPV ) طرح منفی شده است لذا پذیرش این طرح برای شرکت با صرفه نیست.

در مواردی که شرکت در نظر دارد از بین چند طرح پیشنهادی یکی از آنها را انتخاب کند، باید طرحی انتخاب شود که NPV آن مثبت و از NPV سایر طرحها بزرگتر باشد.
روش NPV یکی از بهترین روشهای ارزیابی پروژه های سرمایه گذاری می باشد.

ب) نرخ بازده داخلی یا درونی ( IRR )
نرخ بازده داخلی یا نرخ بازده درونی عبارت است از آن نرخی که اگر با آن NPV طرح محاسبه شود، NPV برابر صفر گردد.

در مثال فوق، با استفاده از نرخ هزینه سرمایه 15% ، NPV طرح برابر 81738 ـ گردید. اگر به جای 15% نرخ را عدد دیگری در نظر بگیرید بنحوی که NPV صفر شود آن عدد را نرخ بازده داخلی می گویند. فرض کنید اکنون به جای 15% ، NPV طرح با نرخ 13% محاسبه شود. خواهیم داشت:

ملاحظه می شود که اگر NPV طرح با نرخ 13% محاسبه شود، جواب 15981 بدست می آید. اکنون مشخص است که نرخ بازده داخلی عددی است که از 15% کوچکتر اما از 13% بزرگتر است. اکنون با استفاده از واسطه یابی خطی که در فصل 2 آموختید می توانید نرخ بازده داخلی را بصورت زیر تخمین بزنید:
81738 ـ 15%
0 X + 13%
15981 13%
پس نرخ بازده داخلی عبارت است از %13 بعلاوه %32/0 یعنی 32/13% . این بدان معنی است که اگر NPV طرح را با استفاده از نرخ هزینه سرمایه 32/13% محاسبه کنید، NPV برابر صفر می شود. می توانید این موضوع را امتحان کنید.

شرط پذیرش یک طرح با استفاده از روش نرخ بازده داخلی این است که نرخ بازده داخلی طرح از نرخ هزینه سرمایه شرکت بیشتر باشد. چنانچه نرخ بازده داخلی طرح از نرخ هزینه سرمایه شرکت کمتر باشد، طرح نباید پذیرفته شود و در صورتیکه نرخ بازده داخلی طرح با نرخ هزینه سرمایه شرکت برابر باشد، شرکت در پذیرش یا عدم پذیرش طرح مختار است.

در مواردی که شرکت در نظر دارد از بین چند طرح پیشنهادی یکی از آنها را انتخاب کند، باید طرحی انتخاب شود که اولاٌ نرخ بازده داخلی آن از نرخ هزینه سرمایه شرکت بیشتر باشد و ثانیاٌ نرخ بازده داخلی طرح از نرخ بازده داخلی سایر طرحها بزرگتر باشد.

ج) دوره برگشت سرمایه
دوره برگشت سرمایه دوره زمانی است که در آن سرمایه گذاری اولیه یک طرح به شرکت باز می گردد. برای مثال اگر سرمایه گذاری به میزان 1000 واحد پولی، دارای جریان نقدینه خالی ورودی به میزان 400 واحد پولی در سال باشد، دوره برگشت آن 5/2 سال (5/2 = 400 ÷ 1000 ) خواهد بود. براساس روش دوره برگشت سرمایه، یک طرح تنها هنگامی پذیرفته می شود که دوره برگشت سرمایه آن از مدت تعیین شده توسط مدیریت شرکت کمتر باشد. هنگام مقایسه دو طرح، طرحی که دوره برگشت سرمایه کوتاه تری دارد و این دوره کمتر از دوره تعیین شده توسط مدیریت شرکت می باشد، پذیرفته می شود.

دوره برگشت سرمایه دارای 2 اشکال اساسی است. اول این که در این روش بازده بعد از دوره برگشت در نظر گرفته نمی شود. بطور مثال اگر شرکتی دو طرح الف و ب با سرمایه گذاری هرکدام 5000 واحد پولی را در دست بررسی داشته باشد که جریان نقدی ورودی خالص طرح الف طی 6 سال عمر مفید آن سالانه 2500 واحد پولی و جریان نقدی ورودی خالص طرح ب طی 2 سال عمر مفید آن سالانه 3100 واحد پولی باشد، بر اساس دوره برگشت سرمایه، بدون توجه به جریانات نقدی سالهای سوم تا ششم طرح الف، طرح ب پذیرفته می شود.

مشکل دیگر روش دوره برگشت سرمایه این است که الگوی بازده ها در داخل دوره برگشت در نظر گرفته نمی شود یعنی ارزش زمانی پول مورد توجه قرار نمی گیرد. برای توضیح این مطلب به مثال بعد توجه کنید:

مثال3: شرکت گلستان قصد انتخاب و اجرای یکی از طرحهای زیر را دارد:
سرمایه گذاری لازم برای هر کدام از طرحها 6000 واحد پولی می باشد. مطلوبست محاسبه دوره برگشت سرمایه هر یک از دو طرح.

دوره برگشت سرمایه هر دو طرح 5/2 سال است. این بدان معنی است که در صورت استفاده از روش دوره برگشت سرمایه مطلوبیت دو طرح یکسان است. اما اگر دقت کنید متوجه خواهید شد که جریانات نقدی طرح 2 در اوایل اجرای طرح بیشتر است. لذا با در نظر گرفتن ارزش زمانی پول، ارزش فعلی جریانات نقدی طرح 2 در 2 سال اول اجرای طرح از ارزش فعلی جریانات نقدی طرح 1 در 2 سال اول اجرای آن بیشتر خواهد شد.

د) نرخ بازده حسابداری ( ARR )
نرخ بازده حسابداری عبارت است از متوسط سود سالانه حسابداری بعد از مالیات حاصل از طرح سرمایه گذاری تقسیم بر متوسط میزان سرمایه گذاری.

روش نرخ بازده حسابداری به دو دلیل معیاری گمراه کننده برای اندازه گیری مزایای ناشی از یک دارائی است: اول آنکه سود حسابداری معمولاٌ برابر جریان نقدینه نیست و ثانیاٌ در روش نرخ بازده داخلی ارزش زمانی پول در نظر گرفته نمی شود.

مثال4: شرکت بهار قصد خرید ماشین آلات یک میلیون ریالی را دارد که دارای عمر مفید 4 ساله می باشد. سود خالص حسابداری این ماشین آلات در سالهای اول تا چهارم به ترتیب، 200000 ریال، 160000 ریال، 170000 ریال و 190000 ریال می باشد. ارزش اسقاط این ماشین آلات در پایان سال چهارم 20000 ریال می باشد. مطلوبست محاسبه نرخ بازده حسابداری.
180000 = 4 ÷ (190000 + 170000 + 160000 + 200000)

مقایسه سرمایه گذاریهای با عمر مفید متفاوت
برای مقایسه طرحهای سرمایه گذاری با استفاده از روش NPV و نرخ بازده درونی، باید طرحهای مورد نظر عمر مفید مشابه داشته باشند. اما در موارد زیادی لازم می شود که سرمایه گذاریهای با عمر مفید متفاوت با همدیگر مقایسه گردند. در این موارد بدین گونه برخورد می شود که چنانچه سرمایه گذاری با عمر مفید کوتاهتر انتخاب شود، بعد از اتمام عمر مفید این سرمایه گذاری، شرکت با منبع مالی مورد نظر چه کار خواهد کرد؟

مثال1: فرض کنید که شرکت سحاب می تواند از ماشین آلات گران قیمت الف با سرمایه گذاری 4 میلیون ریال و عمر مفید 18 سال استفاده کند و یا اینکه از ماشین آلات ارزان قیمت نوع ب استفاده نماید که سرمایه گذاری مورد نیاز برای آن 5/2 میلیون ریال و عمر مفید آن 10 سال است. اگر شرکت از ماشین آلات نوع ب استفاده کند، پس از اتمام سال دهم باید برای مدت 8 سال از ماشین آلات نوع ج با سرمایه گذاری 2 میلیون ریال و عمر مفید 8 سال استفاده نماید. فرض کنید خالص جریان نقدی ورودی سالانه ماشین آلات نوع الف 800000 ریال، نوع ب 700000 ریال و نوع ج 750000 ریال می باشد. ضمناٌ نرخ هزینه سرمایه شرکت 12% است.

اکنون تحلیلگر مالی برای تجزیه و تحلیل این مسئله باید خالص ارزش فعلی ماشین آلات نوع الف را با مجموع خالص ارزش فعلی ماشین آلات نوع ب و ج مقایسه نماید.

4000000 ـ 800000 ×(12%= i و 18= n )A /P= NPV الف
1799736 = NPV الف
1455156 = 2500000 ـ 700000 ×(12%= i و 10= n )A /P= NPV ب
1725730 = 2000000 ـ 750000 ×(12%= i و 8= n )A /P= NPV ج در 10 سال دیگر

= NPV ب و ج

اکنون بایدNPV الف به مبلغ 1799736 ریال با مجموع NPV ب و ج، یعنی 2010795 ریال مقایسه شود که بدیهی است ماشین آلات نوع ب و ج با صرفه تر از ماشین آلات نوع الف است.

تورم و بودجه بندی سرمایه ای
در تحلیل بودجه بندی سرمایه ای، تحلیلگر باید جریان نقدینه را با در نظر گرفتن تورم پیش بینی کند. مثلاٌ اگر درآمد یک پروژه در سال جاری 1000 واحد پولی پیش بینی می شود، چنانچه نرخ تورم 5% باشد، با فرض ثابت بودن سایر شرایط، درآمد این پروژه در سال آینده 1050 واحد پولی خواهد بود.
از آنجا که نرخهای بهره بازار انتظارات تورمی را در نظر می گیرند، در شرایط تورمی نیز نرخ تنزیل مناسب همان نرخ جاری بازار است که برای پروژه های سرمایه گذاری مشابه مورد استفاده قرار می گیرد.

فرصتهای سرمایه گذاری مرتبط با هم
سرمایه گذاریهائی که ممکن است بر بازدهی (سود آوری) یکدیگر تاثیر بگذارند را سرمایه گذاری مرتبط با هم می گویند.

مثال2: شرکت سبحان دارای دو قطعه زمین است که در کنار هم واقع شده اند. شرکت می تواند بر روی یکی از آنها هتل و بر روی دیگری شهر بازی احداث نماید. میزان سرمایه گذاری و جریان نقدینه به همراه خالص ارزش فعلی هر وضعیت در جدول زیر آورده شده است. نرخ هزینه سرمایه 10% است.

20000 = 100000 ـ (10% ÷ 12000) = NPV شهربازی
200000 = 300000 ـ (10% ÷ 50000) = NPV هتل
(160000) = 400000 ـ (10% ÷ 24000) = NPV شهربازی و هتل

همانطور که ملاحظه می شود، NPV شهربازی به تنهائی 20000 واحد پولی و NPV هتل به تنهائی 200000 واحد پولی است. اگر این دو سرمایه گذاری غیروابسته باشند، مجموع NPV هتل و شهربازی باید 220000 واحد پولی بشود اما ملاحظه می شود که NPV هتل و شهر بازی منفی 160000 واحد پولی شده است لذا این سرمایه گذاریها که بر بازدهی یکدیگر تاثیر می گذارند را سرمایه گذاری مرتبط با هم می گویند. در مثال فوق اثر سرمایه گذاریها بر هم بصورت منفی بود یعنی انتخاب یکی موجب کاهش بازده دیگری می شد اما انتخاب سرمایه گذاریهای وابسته ممکن است موجب افزایش بازده همدیگر نیز بشوند.

جیره بندی سرمایه ای
در صورتی که منابع شرکت برای اجرای پروژه های سرمایه گذاری محدود باشد، شرکت ناگزیر است از بین سرمایه گذاریهای مختلف تعداد محدودی را انتخاب و اجرا نماید.

مثال3: طرحهای سرمایه گذاری که شرکت سپهر می تواند از بین آنها تعدادی را انتخاب و اجرا نماید در جدول زیر آورده شده است. منابع مالی در دسترس شرکت 100000 واحد پولی و سرمایه گذاریهای مزبور مستقل از همدیگر هستند یعنی انتخاب یکی موجب تغییر بازده دیگری نمی شود.

با توجه به محدودیت منابع مالی، شرکت باید یک یا چند طرح که سرمایه گذاری مورد نیاز آن بیشتر از 100000 واحد پولی نگردد را انتخاب نماید. لذا گزینه های پیش روی شرکت به صورت زیر است:
همانطور که ملاحظه می شود، انتخاب طرح الف به همراه طرح ج دارای 60000 واحد پولی خالص ارزش فعلی است که از بقیه گزینه ها بیشتر است لذا این گزینه انتخاب می شود.

در مواردی که تعداد حالتهای ممکن زیاد باشد، برای انتخاب بهترین حالت باید تمام حالتهای ممکن به ترتیب شاخص سود آوری طبقه بندی شوند و طرحهائی که از شاخص سودآوری بالاتری هستند انتخاب گردند. شاخص سودآوری ( PI ) به صورت زیر محاسبه می شود:

در این فرمول I مبلغ سرمایه گذاری اولیه می باشد.

برای مثال شاخص سود آوری طرحهای مندرج در جدول مثال قبل بصورت زیر است:

مثال 4: شرکت بهار طرحهای زیر را در پیش رو دارد:
در صورتیکه بودجه در اختیار شرکت 3500000 ریال باشد، کدام مجموعه از طرحها باید انتخاب شود؟

برای پاسخ به این مسئله باید طرحها را براساس شاخص سودآوری آنها طبقه بندی کنیم. شاخص سودآوری هرکدام از طرحها در جدول زیر آمده است:
با در نظر گرفتن محدودیت بودجه، در نگاه اول شاید گفته شود که طرحهای (هـ ـ و ـ ب) باید انتخاب شوند که در این صورت خالص ارزش فعلی 496000 واحد پولی خواهد شد. اما اگر ترکیب طرحهای (هـ ـ و ـ د) انتخاب شود، خالص ارزش فعلی این سه طرح 514000 واحد پولی می شود. بنا براین طرحهای (هـ ـ و ـ ب) انتخاب می شوند.

تمرین
1 – شرکتی 40000 واحد پولی برای خرید یک ماشین سرمایه گذاری کرده است. ارزش اسقاط این ماشین بعد از 4 سال عمر مفید آن صفر می باشد. خالص جریان نقدینه و سود حاصل از ماشین در جدول زیر آمده است:

سال جریان نقدینه ســـود
1 20000 10000
2 20000 10000
3 15000 5000
4 15000 5000

الف) نرخ بازده درونی این طرح را محاسبه کنید.

ب) خالص ارزش فعلی سرمایه گذاری را با فرض هزینه سرمایه 14% محاسبه کنید.

ج) دوره برگشت سرمایه این سرمایه گذاری را محاسبه کنید.
لذا دوره برگشت سرمایه 2 سال است.

د) نرخ بازده حسابداری این سرمایه گذاری را محاسبه کنید.
میانگین سود سالانه : (4 سال ÷ 30000) = 7500

= نرخ بازده حسابداری

2- شرکتی بکارگیری دو فرایند تولیدی را در دست بررسی دارد. عمر مفید مورد انتظار هر دو فرایند 10 سال می باشد. سرمایه گذاری اولیه و بازده نقدی سالیانه دو فرایند به شرح جدول زیر است:
فرایند A فرایند B
سرمایه گذاری اولیه 200000 300000
جریان نقدی از سال 1تا10 35000 60000

الف) با استفاده از روش خالص ارزش فعلی و با فرض هزینه سرمایه 12% و 15% مشخص کنید که کدام طرح باید انتخاب شود؟

طرحA : (2243) = 200000ـ (6502/5×35000) = 200000ـ (10،12%)P/A×35000
طرحB : 39012 = 300000ـ (6502/5×60000) = 300000ـ (10،12%)P/A×60000
لذا با نرخ هزینه سرمایه 12% طرح B باید انتخاب شود.

(24345) = 200000ـ (0187/5×35000) = 200000ـ (10،15%)P/A×35000
1122 = 300000ـ (0187/5×60000) = 300000ـ (10،15%)P/A×60000
با نرخ هزینه سرمایه 15% نیز طرح B باید انتخاب می شود.

ب) با استفاده از روش نرخ بازده داخلی فرایندهای مذکور را ارزیابی کنید. فرض کنید نرخ هزینه سرمایه12% باشد.
نرخ بازده داخلی طرحA : 7/11% = i → 0= 200000ـ (10، i)P/A×35000
نرخ بازده داخلی طرحB : 1/15% = i → 0 = 300000ـ (10،i)P/A×60000

بنا براین طرح B پذیرفته می شود زیرا نرخ بازده داخلی آن از نرخ هزینه سرمایه شرکت بیشتر است.

3- گروهی علاقه مند به خرید شرکتی هستند. فروشنده قیمت آن را 4 میلیون واحد پولی اعلم کرده است. اطلاعات مربوط به اقلام هزینه و درآمد شرکت در جدول زیر منعکس می باشد:
ده سال اول بعد از ده سال
درآمد نقدی سالانه 5000000 7000000
هزینه سالانه بجز استهلاک 3000000 4500000
هزینه سرمایه گذاری 700000 600000
استهلاک 500000 600000

نرخ مالیات شرکت 30% است. شرکت بدهی ندارد و انتظار می رود که در آینده نیز بدهی پیدا نکند. تمام خالص جریان نقدینه پس از کسر مالیات به عنوان سود سهام بین شرکاء تقسیم می شود. شرکاء خواهان حداقل 18% بازده سالانه برای 4 میلیون واحد پولی سرمایه گذاری خود می باشند. با استفاده از روش خالص ارزش فعلی تعیین کنید که آیا شرکت را باید خریداری کنند یا نه؟

ده سال اول بعد از ده سال
درآمد نقدی سالانه 5000000 7000000
هزینه سالانه بجز استهلاک (3000000) (4500000)
استهلاک (500000) (600000)
هزینه سرمایه گذاری (700000) (600000)
سود قبل از مالیات 800000 1300000
مالیات (به نرخ 30%) (240000) (390000)
سود پس از مالیات 560000 910000
استهلاک 500000 600000
خالص جریان نقدی ورودی سالانه 1060000 1510000

4763731 = (4941/4 × 1060000) = (10 ، 18%)P/A ×1060000= NPV 10سال اول
8388888 = (18%÷ 1510000) = (∞ ، 18%)P/A ×1510000= NPV پس از 10سال

4- سه طرح زیر ار در نظر بگیرید. هزینه سرمایه گذاری اولیه هر سه طرح 130 واحد پولی و عمر مفید آنها 3 سال است.
الف) بر اساس روش دوره برگشت سرمایه کدام طرح باید انتخاب شود؟

جواب قسمت الف:
دوره برگشت سرمایه طرح A یک سال و 8 ماه است. (90 واحد پولی از سرمایه طی سال اول و 40 واحد پولی پس از گذشت 8 ماه از سال دوم برگشت می شود.)
دوره برگشت سرمایه طرح B دو سال و 4 ماه و 10 روز است.
دوره برگشت سرمایه طرح C دو سال و 7 ماه و 6 روز است.
لذا بر اساس روش دوره برگشت سرمایه طرح A انتخاب می شود.

ب) خالص ارزش فعلی ه سه طرح را با فرض نرخ تنزیل 0 ، 5 ، 10 ، 15 ، 20 و 30 درصد محاسبه و نتایج را به شکل منحنی روی نمودای که NPV روی محور عمودی و نرخ تنزیل روی محور افقی است، رسم کنید. در مورد هر نرخ تنزیل کدام سرمایه گذاری ارجحیت دارد؟ (توجه کنید که در شکل مورد نظر، سه منحنی برای سه طرح مذکور باید رسم شود.)

پاسخ قسمت ب

ج) نرخ بازده درونی طرحها را محاسبه کنید.
جواب قسمت ج:
نرخ بازده داخلی طرح A 4/22%
نرخ بازده داخلی طرح B 6/19%
نرخ بازده داخلی طرح C 3/12%

چند نمونه سئوال امتحانی
شرکت بوستان قصد خرید ماشین آلاتی دارد که بهای تمام شده آن 700000 ریال و عمر مفید آن 5 سال است. خالص جریان نقدی ورودی حاصل از این ماشین آلات سالانه 200000 ریال است و در پایان سال پنجم ماشین آلات مذکور به مبلغ 150000 ریال (بصورت خالص) به فروش خواهد رسید. در صورتیکه نرخ هزینه سرمایه 15 درصد باشد، به سئولات 1 تا 5 پاسخ دهید:

1 – خالص ارزش فعلی طرح چقدر است؟
45008 = 700000 ـ (15% ، 5) P/F × 150000 + (15% ، 5) P/A × 200000

2- نرخ بازده داخلی طرح چقدر است؟
5/17 درصد

3- دوره برگشت سرمایه چقدر است؟
5/3 سال = (200000 ÷ 700000)

4- در صورتیکه سود حسابداری سالانه پروژه 119000 ریال باشد، نرخ بازده حسابداری چقدر است؟

5- شاخص سود آوری چقدر است؟
4/6% = 700000 ÷ 45008

6 ـ شرکتی در نظر دارد تجهیزاتی به بهای تمام شده (یک میلیون و دویست هزار) 1200000 ریال را خریداری کند. عمر مفید این تجهیزات 4 سال است و در هرسال موجب افزایش درآمدها به مبلغ 800000 ریال و افزایش هزینه ها به مبلغ 300000 ریال می شود. نرخ مالیات 20 درصد و نرخ هزینه سرمایه 16 درصد است. این تجهیزات به روش خط مستقیم مستهلک می شود و ارزش اسقاط آنها در پایان عمر مفیدشان صفر است. خالص ارزش فعلی این پروژه چقدر است؟

درآمد طرح 800000
هزینه ها بجز استهلاک (300000)
استهلاک (300000)
سود قبل از مالیات 200000
مالیات (40000)
سود پس از مالیات 160000
استهلاک 300000
جریان نقدی ورودی 460000

87163 = 1200000 ـ (16% ، 4) P/A × 460000

7- با توجه به اطلاعات سئوال قبل، نرخ بازده حسابداری پروژه چقدر است؟

8- با توجه به اطلاعات سئوال 6 شاخص سودآوری پروژه چقدر است؟

3/7% = 1200000 ÷ 87163