1
هوالمحبوب
2
دانشگاه پیام نور واحد کنگاور
سال تاسیس1377
3
تهیه وتدوین وتنظیم
نام ونام خانوادگی: فرهاد عظیمی
آخرین مدرک تحصیلی: کارشناسی ارشد
محل اخذ مدرک تحصیلی: دانشگاه اصفهان
تجربه تدریس : 8 سال
4
معرفی واحد درسی
نام درس: اندازه گیری وسنجش در علوم تربیتی
نام مولف: دکتر علی اکبر سیف
نام رشته تحصیلی: علوم تربیتی،گرایش مدیریت و برنامه ریزی آموزشی
تعداد واحد درس :2واحد نظری ،1واحد عملی
ارائه در ترم : سوم
پیشنیاز: روشهای آماری در علوم تربیتی
5
هدف کلی درس
دانشجویان رشته علوم تربیتی پس از گذراندن روانشناسی عمومی وتربیتی وروشهای آمار با اخذ این واحد درسی ، با روشها و فنون گوناگون اندازه گیر ی و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و تفسیر نتایج آنها آشنا می شوند.
6
عنوان فصل : تعریف وانواع آزمونها در آموزش وپرورش وروانشناسی
فصل اول
7
آشنائی با تعریف آزمون ، اندازه گیری وارزشیابی در آموزش وپرورش وروانشناسی وانواع آزمونهای روانی وپرورشی وانواع ارزشیابی پیشرفت تحصیلی.
اهداف کلی
8
اهداف دقیق آموزشی فصل اول
از دانشجویان انتظار می رود پس از مطالعه این فصل اصطلاحات زیر را تعریف ،توضیح وبیان نمایند:
آزمون، انواع آزمونها، اندازه گیری وارزشیابی وتفاوت آنها،ویژگیهای ارزشیابی تشخیصی وتکوینی وتراکمی، حوزه های شناختی وعاطفی وروانی _ حرکتی ، مقایسه آزمونهای استعدادوپیشرفت تحصیلی ، ارزشیابی ملاکی وهنجاری
9
ارائه محتوای فصل اول
مطالبی که در این فصل معرفی می شوند از این قرار ند: تعریف آزمون،انواع آزمون،آزمونهای توانایی،آزمونهای عاطفی ، آزمونهای شخصیت ، آزمونهای علاقه ونگرش ، تعریف ارزشیابی پیشرفت تحصیلی،انواع ارزشیابی درآموزش وپرورش ، ارزشیابی ملاکی ، ارزشیابی هنجاری ،ارزشیابی تکوینی ، تشخیصی و تراکمی
10
وسایل اندازه گیری در آموزش وپرورش وروانشناسی
باتوجه به این که صفات و ویژگیها دراین علوم کیفی است به جهت اندازه گیری آنهاوتبدیل به داده های کمی به ابزار اندازه گیری نیاز دارد که مهمترین آنها عبارتند از :
آزمون ، مشاهده ، مصاحبه ، پرسشنامه
11
تعاریف آزمون از دیدگاه صاحب نظران
آزمون(test): شامل مجموعه ای از سوالات است که در اختیار فرد گذاشته می شود تا به آن جواب دهد.
گیج(gage):آزمون را یک روش نظام دار برای اندازه گیری نمونه ای از رفتار فرد است برای اینکه بتوان آن رفتار را با توجه به معیاریا هنجار ارزشیابی کرد، می داند.
12
انواع آزمونها
بطور کلی به دو دسته آزمونهای توانایی وآزمونهای عاطفی تقسیم می شوند.
هر یک از این آزمونها دارای تقسیماتی است که به صورت نمودار نشان داده می شود.
13
14
توضیح مختصر آزمونهای توانایی
آزمونهای توانایی(ability) :
آموخته ها ومهارتها و استعدادهای افراد را می سنجدکه دسته ای تواناییهای شناختی (cognitive) ودسته ای دیگر تواناییهای روانی ـ حرکتی(psschomotor) که به تعاریف مختصر هر دسته می پردازیم.
15
آزمونهای استعداد(aptitude)
این دسته از آزمونهای توانایی یا آمادگی فرد را برای انجام دادن کارهایی که در پیش دارد وهمچنین ظرفیت او را برای یادگیریهای مختلف می سنجد بطورکلی این آزمونها ناظر به آینده اند وبرای پیش بینی موفقیتهای آن فرد به کار می روند همانندآزمونهای هوش کلی واستعدادهای فرد.
16
آزمونهای پیشرفت تحصیلی
این آزمونها دانش ومهارتهایی را که فرد تا لحظه اجرای آزمون کسب کرده است اندازه می گیرد و بر خلاف آزمونهای استعداد ناظر به گذشته اند یعنی برای تعیین آموختهای قبلی است .
مثال:آزمونهای ریاضی ، فیزیک ، مهارتهای فنی
17
آزمونهای عاطفی
این آزمونها ویژگیهای عاطفی وشخصیتی افراد را می سنجند
آزمونهای عاطفی وضع موجود آزمون شونده را در موقعیتهای طبیعی می سنجد
18
تعریف شخصیت
شخصیت را به صورت مجموعهء رفتارهای فرد در موقعیتهای اجتماعی می توان تعریف کرد که عده ای از روانشناسان علاوه بر رفتارهای آشکار ویژگیهای غیر رفتاری از جمله هوش ،پیشرفت، کیفیت صدا ، وضع ظاهر را به این تعریف اضافه می کنند.
19
20
ابزارهای اندازه گیری شخصیت به سه دسته عمده تقسیم می شوند:
1- پرسشنامه های گزارش شخصیت
2- پرسشنامه های جامعه سنجی
3- فنون مشاهده ای
21
توضیح مختصر ابزارهای اندازه گیری شخصیت
پرسشنامه های گزارش شخصی: این ابزارها وسایلی هستند که در آن فرد نظر شخصی اش را نسبت به خود بیان می کند
پرسشنامه های جامعه سنجی: در این ابزا رها افراد دیگر نظرشان را نسبت به فرد مورد نظر سنجش ابراز می دارند.
فنون مشاهده ای: در این نوع رفتار فرد در یک موقعیت بخصوص زیر مشاهده قرار می گیرد.
22
23
علاقه ونگرش
این دوبخش از شخصیت که اهمیت زیادی درامور مشاوره شغلی وتربیتی دارد به دوست داشتنها ودوست نداشتن های افراد اشاره می کند.
24
تعریف خاص علاقه ونگرش
علاقه : به احساس فرد نسبت به یک فعالیت اشاره می کند
نگرش: حاکی از احساس فرد نسبت به یک شئی،یک نهاد اجتماعی یا یک گروه است.
(مهرونزولیمان 1984ص465)
25
مقایسه اندازه گیری وارزشیابی
ارزشیابی
قضاوت،علاقه وتفسیر انسان آن اعداد را به ارزشیابی بدل
می کند.
هم شامل توصیف کمی وهم شامل توصیف کیفی است.
اندازه گیری
اعداد را در اختیار ما قرار
می دهد.
تنها یک توصیف کمی از
رفتارها یا تواناییها است.
26
تفاوت اندازه گیری وارزشیابی
ارزشیابی از اندازه گیری جامعتر است ،ارزشیابی داوری درباره مطلوب بودن یا نبودن نتایج اندازه گیری ما است .ولی اندازه گیری پایه واساس ارزشیابی درست را تشکیل می دهد.
27
ارزشیابی ملاکی : معیار یا ملاک ارزشیابی از پیش تعیین شده ، عملکرد یاد گیرنده در آزمون با توجه به آن ملاک سنجش می شود.
ارزشیابی هنجاری: در این ارزشیابی عملکرد فرد با آزمون شوندگان دیگر سنجیده می شود.
28
مقایسه ویژگیهای ارزشیابی ملاکی وهنجاری
هنجاری
با عملکرد آزمون شوندگان دیگر که همان آزمون را گذرانده می سنجند.
در سنجش هوش واستعدادو شخصیت وسایر جنبه های عاطفی به کار می رود.
مثلاً:در آزمونهای ورود به دانشگاه ، توزیع فراوانی به صورت طبیعی پراکنده است.
ملاکی
عملکرد آزمون شونده را با یک ملاک مطلق می سنجند.
درسنجش پیشرفت تحصیلی که به منظور میزان موفقیت یاد گیرنده در رسیدن به هدفهای آموزشی به کار می رود ، مثلاً : آزمونهای دریافت گواهینامه رانندگی .
توزیع فراوانی یک منحنی دارای کجی منفی است
29
شکل1-1 توزیع فراوانی نمرات آزمونهای هنجاری(توزیع بهنجار)در این توزیع نمرات اکثر حول وحوش میانگین قرار دارد
شکل 1-1
30
شکل 1-2: توزیع فراوانی نمرات آزمونهای ملاکی(توزیع کجی منفی)
شکل1-2: توزیع کجی منفی
31
32
تعاریف
ارزشیابی تشخیصی (diagnostic): جهت تشخیص مشکلات یادگیری آزمون شوندگان وروشهای مناسب رفع مشکل به کار می رود.
تکوینی(formative): جهت آگاهی یافتن از نحوه یادگیری آزمون شوندگان برای تعیین نقاط قوت وضعف آنان به کار می رود
ارزشیابی تراکمی(summative): برای تمامی آموخته های آزمون شوندگان در طول یک دوره آموزشی بکار می رود.
33
34
35
36
کمک آزمون تشخیصی به معلمان
یک آزمون خوب تشخیصی نه تنها معلم را از ضعف یک دانش آموز آگاه می سازد بلکه زمینه های ضعف اورا هم نشان می دهد مانند نا توانی او در درک واژگان یا جمع یا عمل انتقال.
37
فصل دوم
عنوان فصل : تهیه طرح آزمون پیشرفت تحصیلی
38
هدف کلی
آشنایی با نحوهء تهیه آزمون پیشرفت تحصیلی از طریق یادگیری و طرز تهیه جدول مشخصات، تعیین هدفهای دقیق آموزشی، چگونگی تقسیم بندی هدفهای آموزشی
39
هدفهای دقیق آموزشی
از دانشجویان انتظار می رود پس از مطالعه این فصل اصطلاحات زیر را توضیح ،بیان وتعریف کنند:
هدفهای رفتاری وغیر رفتاری ،جدول دو بعدی محتوی و هدف را تهیه کنند ،حیطه های یادگیری.
40
مطالبی که در این فصل معرفی می شوند از این قرارند :
هدفهای آموزشی رفتاری،طرح آزمون پیشرفت تحصیلی ،انواع هدفهای آموزشی، طبقه بندی هدفهای آموزشی ، انواع آزمونهای پیشرفت تحصیلی
ارائه محتوای فصل دوم
41
هدفهای آموزشی رفتاری
بنابر تعریف، هدفهای آموزشی رفتاری هدفهای هستند که مقاصد آموزشی معلم رابر حسب رفتار قابل اندازه گیری یا اصطلاحاً عملکرد یاد گیرنده بیان می کند.
42
کمک اهداف رفتاری به
دانش آموزان
به روشنی معلوم نماید که در پایان درس چه انتظاری از آنها می رود.
معلمان
تا منظور و مقصد خود را از آموزش موضوعهای درسی بطور دقیق مشخص کند.
43
نمونه های از هدفهای رفتاری
دانش آموزپس از آموزش ومطالعه ء گفتار 1 ازبخش اول کتاب علوم سال سوم دورهء راهنمایی تحت عنوان (چرا از ماشین استفاده می کنیم) باید بتواند ؛
نمونه هدف: اصل انتقال نیرو را در را بطه با کار ماشینها توضیح دهد
44
تعیین ویژگیهای هدفهای رفتاری در نمونه سوال
دانش آموزان باید از میان فهرستی از ماشینها ووسائل دیگر
شرایط
که معلم در اختیاراو می گذارد حداقل پنج ماشین را انتخاب
ملاک عملکرد هدف یا رفتار
کند که همزمان در دو راه یا بیشتر به انسان کمک می کند.
45
موارد استفاده جدول مشخصات
برای تهیه طرح درس : به معلم کمک می کند درآموزش دادن جزء جزء محتوا وتک تک هدفها را در نظر بگیرد .
تهیه طرح آزمون : آزمون ساز را در نوشتن سوالهای گوناگون برای تمامی محتوا وتمامی هدفها کمک می کند.
46
مراحل تهیه وطرح یک آزمون پیشرفت تحصیلی
تعیین هدف کلی
تعیین هدفهای رفتاری
تهیه جدول دو بعدی هدف و محتوی
47
ویژگیهای هدفهای کلی ورفتاری
هدف کلی : افعال در این هدف ها مشخص نیستند و انتظار
از آزمون شوندگان دقیق مشخص نیست.
هدفهای رفتاری : افعال و عبارات مشخص کننده رفتار و شرایط و اوضاع و احوال که رفتار باید در آن صورت پذیرد کاملاً مشخص است.
48
مراحل تشکیل جدول مشخصات (محتوا،هدف)
تکمیل بُعد محتوا
بُعد هدف
توزیع سوالهای آزمون درمیان هدفهای درس
تعیین درصد سوالها به بخشهای مختلف محتوا و هدف
49
دو نکته حائز اهمیت در تعیین محتوا وهدف
در جدول مشخصات
اهمیت مطلب خاص درس وهدفهای آن مطالب
مقدار زمانی که صرف آموزشهای آن مطالب و هدفها شده است
یعنی هر چه مطالب با اهمیت ومقدار بیشتری وقت صرف آموزش آن شده باشد سوالات بیشتری به آن اختصاص داده شود
50
جدول دو بعدی محتوا وهدف
این جدول دو بعدی است با تعداد ردیف وستون متناسب با محتوای درس وهدفهای آموزشی
51
52
53
54
55
آزمونهای مورد نیاز برای سنجش هدفهای آموزشی
حوزه شناختی : آزمونهای تواناییهای شناختی که به صورت کتبی در غالب آزمونهای پیشرفت تحصیلی تهیه و اجرا می شود.
حوزه عاطفی وروانی حرکتی : بیشتر با پرسشنامه ها و آزمونهای عملی سنجش می شوند.
56
57
فصل سوم
آزمونهای تشریحی
58
هدف کلی
آشنایی با انواع آزمونهای تشریحی ، یادگیری نحوه تهیه سوالهای این آزمونها و طرز تصحیح پاسخ آنها
59
پس از مطالعه این فصل دانشجویان بتواند اصطلاحات ذیل را تعریف ، بیان وتوضیح دهد:
انواع آزمونهای تشریحی (محدود پاسخ،گسترده پاسخ ) محاسن ومعایب آنها، قواعد تهیه وتصحیح، پرسشنامه های شفاهی ومقایسهء آن با کتبی
هدف های دقیق آموزشی
60
ارائه محتوای فصل سوم
مطالبی که در این فصل معرفی می شوند از این قرارند :
انواع آزمونهای تشریحی،آزمون گسترده پاسخ، آزمون محدود پاسخ ، محاسن و معایب آزمونهای تشریحی ، قواعد تهیه سوالهای تشریحی، قواعد تصحیح سوالهای تشریحی، پرسش شفاهی.
61
62
63
نمونه سوال آزمون گسترده پاسخ
آنچه را که به نظرشما باید در یک برنامه امتحان یک آموزشگاه گنجانیده شود بنویسید؟
64
موارد استفاده آزمون گسترده پاسخ
دراین آزمون که آزمون شونده در پاسخ دادن آزاد است تا به نحوه منطقی ومنسجم اندیشه های خود را بر روی کاغذ آورد جهت سنجش هدفهای ترکیب وارزشیابی بکار می رود.
65
66
نمونه آزمون محدود پاسخ
پاولف در آزمایشهای خود مشاهده کرد سگی که شرطی شده است تا با شنید ن صدای زنگ ترشح بزاق کند بعضی وقتها از این کار سر باز می زندعلت این امر چیست؟
«پاسخ خود را در نصف صفحه بنویسید»
67
68
معایب سوالهای تشریحی
نمونه کوچکی ازمحتوای درس و هدفها را اندازه می گیرد.
تصحیح برگه های امتحانی عینی نیست.
تصحیح برگه ها بسیار وقت گیر است.
69
راهکارهای مناسب جهت بر طرف نمودن معایب آزمونها ی تشریحی
حتی المقدور از سوالهای محدود پاسخ استفاده شود تا مقدار بیشتری از هدفهای آموزشی را در یک جلسه امتحانی مورد استفاده قرار گیرد.
به جای یک نوبت چندین نوبت امتحان به عمل آید.
وقت لازم به هنگام نوشتن صورت سوالها ،تا همهآزمون شوندگان سوال را درک کنند.
در تصحیح از یک شیوه نمره گذاری یکنواخت از قبل تعیین شده استفاده شود.
70
قواعد تهیه سوالهای تشریحی در رابطه با هدف ها
رسم جدول مشخصات تا اینکه سوالها به طورمستقیم با هدفهای آموزشی مربوط شوند.
سوالهای تشریحی فقط محدود به اندازه گیری هدفهای سطح بالا باشد.
71
72
73
مشکلات دادن حقّ انتخاب چند سوال از میان تعدادی سوال
نا محتمل بودن در جه دشواری سوالها
عدم توانایی آزمون شوندگان در انتخاب سوالهایی که جواب آنها را بهترمی دانند
ضرر داشتن جهت آزمون شوندگان قوی تر
74
75
عواملی که در ارزشیابی مصحح موثر است؟
مشکلات خانوادگی
حالات جسمی
اتفاقات غیر منتظره در این کار دخالت دارد.
76
پر سش شفاهی
پرسش شفاهی را نمی توان نوعی آزمون که از نتایج آن برای نمره گذاری میزان یادگیری استفاده کرد ، امّا برای بهبود روشهای یادگیری وشیوه های آموزش معلم می توان بهره جست وهمچنین دانش آموزان ومعلم نکات مبهم سوال را برطرف نمایند ومفید بودن برای معلولان جسمی از مزایای پرسش شفاهی است .
77
فصل چهارم
عنوان فصل : آزمونهای کوته پاسخ
78
آشنایی با آزمونهای کوته پاسخ ،انواع مختلف آنها،یادگیری قواعد طرز تهیه و تشخیص معایب ومحاسن آنها
هدف کلی
79
از دانشجویان انتظار می رود پس ا ز مطالعه فصل اصطلاحات زیر را تعریف وتوضیح وبیان نمایند:
آزمون کوته پاسخ، انواع این آزمونها ، موارد استفاده ، معایب ومحاسن ، قواعد تهیه
هدف دقیق آموزشی
80
ارائه محتوای فصل چهارم
مطالبی که در این فصل معرفی می شوند از این قرارند :
تعریف آزمونهای کوته پاسخ ،انواع آزمونهای کوته پاسخ و کاربردآن،محاسن و معایب آزمونهای کوته پاسخ ، قواعد تهیه سوالات آزمونهای کوته پاسخ، آزمونهایی که از مسائل ساده ریاضی تشکیل شده اند، قواعد تهیه سوالهای مسائل عددی
81
تعریف آزمون کوته پاسخ
آزمونی است که از مجموعه سوالات مختصر که غالباً برای سنجش هدفهای آموزشی سطح پایین طرح می شود، تشکیل
می یابد.
82
83
مشخصات انواع آزمونهای کوته پاسخ
کوته پاسخ نوع پرسشی : سوال به صورت جمله استفهامی طرح می شود که پاسخ کوتاهی دارد.
کامل کردنی : سوال به صورت یک جمله ناقص نوشته می شود که در آن یک جای خالی وجود دارد باید آن پر شود.
تشخیصی : سوال به صورت یک موضوع یا مطلب ارائه
می شود که آزمون شونده باید جواب آنرا تداعی کند .
84
85
86
87
88
89
آزمونهای که از مسائل ساده ریاضی تشکیل می شوند
این گونه سوالها در ریاضیات ،علوم ، حسابداری و زمینه های دیگر که با کاربرد اعداد سر و کار دارند قابل استفاده اند.
*امتیاز مهم آزمونهای مسائل عددی این است که می توان آنها رادر موقیتهای تازه به کار برد تا توانایی درک و فهم و کار بستن آزمون شوندگان مورد سنجش قرار گیرد.
90
91
فصل پنجم
عنوان فصل :آزمونهای صحیح ـ غلط و جور کردنی
92
آشنای با آزمونهای صحیح ـ غلط و جور کردنی ، انواع آنها ، محاسن و معایب و قواعد تهیه و استفاده از آنها
هدف کلی
93
انتظار می رود دانشجویان پس ازمطالعه این فصل اصطلاحات زیر را تعریف ، توضیح و بیان کند :
آزمون عینی ، صحیح وغلط ، انواع آنها با ذکر نمونه ، محاسن ومعایب ، قواعد تهیه سوالها ، آزمون جور کردنی ، تفاوت آزمونها
هدفهای دقیق آموزش
94
ارائه محتوی فصل پنجم
مطالبی که در این فصل معرفی می شوند از این قرارند :
تعریف آزمون عینی ،آزمونهای صحیح ـ غلط ، انواع سوالهای صحیح ـ غلط ، محاسن و معایب سوالهای صحیح ـ غلط ، آزموندن اطلاعات واقعی ، آزمون درک و فهم ، آزمون کار بستن ، آزمون توانایی حل مساله ، تقسیم بندی سوالهای صحیح ـ غلط برای مقاصد مختلف ارزشیابی ، قواعد تهیه سوالهای صحیح ـ غلط،آ زمونهای جور کردنی ، محاسن و معایب آزمونهای جور کردنی ، قواعد تهیه سوالهای جور کردنی .
95
آزمون عینی (objective)
آزمونهای هستند که در آنها هم سوال ها وهم جوابها
در اختیار آزمون شوندگان قرار می گیرد که درباره جوابهای داده شده تصمیماتی می گیرند.
96
97
توضیح مختصر آزمونهای عینی
صحیح و غلط: در این نوع سوالها آزمون شونده جواب درست را از غلط تشخیص می دهد.
جور کردنی : تعدادی پاسخ را با تعدادی پرسش جور می کند
چند گزینه ای : جواب درست را از میان جوابهای پیشنهادی بر
می گزیند
98
ویژگیهای مهم آزمونهای عینی
تصحیح جواب آنها کاملاً دقیق و عینی انجام می گیرد
نظر شخصی مصحح دخالتی ندارد
99
کاربرد آزمونهای عینی
اگر معلم بخواهد توانایی باز شناسی یا تشخیص دانشجویان را سنجش کند از این نوع آزمون استفاده می نماید.
100
101
نمونه سوال صحیح و غلط
مجموعه زاویه های داخلی هر چهار ضلعی 360 درجه است ؟
صحیح غلط
102
نمونه سوال اصلاحی
در این سوال آزمون شونده باید غلط را تشخیص دهد یا آنرا خط بزند و درست آن را بنویسد.
نمونه: جذر عدد 64، عدد 9 است ؟
که:دانش آموز باید 9را خط بزند وبه جای آن عدد 8 را قرار بدهد.
103
سوال خوشه ای
در این نوع سوال به صورت یک جمله نا تمام نوشته
می شود وبه د نبال آن تعدادی جواب قرار می گیرد .
104
نمونه سوال خوشه ای
میانگین حسابی
یکی از اندازه های گرایش مرکزی است صحیح ـ غلط
کمتر از میانه تحت تاثیر نمرات خیلی بزرگ یا خیلی کوچک قرار میگیرد. صحیح ـ غلط
رابطه همبستگی بین دو متغیر را نشان میدهد
صحیح ـ غلط
105
معایب و محاسن آزمونهای صحیح وغلط
محاسن
زیادی تعداد سوالات در هر جلسه امتحان
عینی بودن تصحیح جوابها
بیان موضوع در قالب عبارات ساده
سادگی تهیه
معایب
سنجش اطلاعات جزئی
حدس زدن
حفظ طوطی وار
هدفهای سطوح پایین
106
سوال ها اطلاعات واقعی
نمونه : ویژگی مهم آزمونهای تشریحی آزادی عمل دانش آموزان در پاسخ دادن به سوال ها است .
صحیح ـ غلط
زیرا فقط به اطلاعات موجود در کتاب درسی نیاز می باشد
107
سوال درک وفهم
نمونه : انرژی جنبشی در یک فنر خم شده یافت می شود .
صحیح ـ غلط
زیرا در این سوال به اطلاعات بیش از کتاب درسی نیاز است از این رو در حیطه درک و فهم است .
108
آزمون کار بستن
نمونه: اگر در یک اتاق در بسته، در یک یخچال را باز بگذاریم ، درجه حرارت اتاق کاهش خواهد یافت.
صحیح ـ غلط
زیرا تنها دانش اطلاعات کفایت نمی کند وبایدکاربردیک اصل عملی را دانست .
109
آزمون توانایی حل مسئله
سوال نمونه : با در دست داشتن قانون کلیpv/T=K اگرK=2
،P=5 ،T=50Cباشد آنگاه V=20 خواهد شد
صحیح – غلط
دراین نمونه دانش آموز باید مسئله را حل کند تا به جواب برسد .
110
111
112
آزمونهای جور کردنی (matching)
هر سوال از دو ستون تشکیل شده است یک ستون معرف پرسشها وستون دیگر نشان دهنده پاسخها است.
113
کاربرد سوالهای جور کردنی
مهر نزو لیمان(1984):این سوالها بیشتر برای سنجش توانایی ،انتقال ، توضیح و درک مطالب مناسبند.
114
الگوهای سوالهای جور کردنی
مربوط به اختراعات و اکتشافات ، در اختیار گذاشتن نقشه شهری ، یک دستگاه برقی ، رده بندی است .
115
معایب ومحاسن آزمونهای جور کردنی
محاسن
هدفهای آموزشی زیادی را در بر می گیرند
سادگی تصحیح
معایب
ابهام در راهنمایی
مبهم بودن پرسشها
دشواری تهیه
یادگیری سطحی
116
117
118
نکاتی در رابطه با طول و فهرست پرسش و پاسخ سوال جور کردنی
متخصصان ارزشیابی پیشرفت تحصیلی رقم 4تا 7 ماده را در فهرست پرسش وپاسخ سوالها ی جور کردنی پیشنهاد داده اند.
قراردادن ماده های کوتاه در ستون سمت چپ یا در ستون پاسخها که به کار آمدی سوالها کمک می کند.
119
فصل ششم
عنوان فصل : آزمونهای چند گزینه ای
120
هدف کلی
آشنایی با آزمونهای چند گزینه ای ، انواع این آزمونها، محاسن ومعایب آنها ویادگیری طرز تهیه آنها
121
هدفهای دقیق آموزشی
از دانشجویان انتظار می رود پس از مطالعه این فصل اصطلاحات ذیل را تعریف ، توضیح و بیان کنند:
ویژگیهای سوالات چند گزینه ای، نقش گزینه های انحرافی،انواع ومعایب ومحاسن سوالهای چند گزینه ای ، قواعد تهیه و موارد استفاده از آن.
122
ارائه محتوای فصل ششم
مطالبی که در این فصل معرفی می شوند از این قرارند :
تعریف آزمون چند گزینه ای ، ویژگیهای سوالات چند گزینه ای ،انواع سوالات چند گزینه ای ، محاسن ومعایب استفاده از آزمونهای چند گزینه ای ، قواعد تهیه سوالهای چند گزینه ای
123
آزمون چند گزینه ای(multiple choice)
شامل تعدادی سوال است که هر یک از آنها از یک قسمت اصلی و تعدادی گزینه (پاسخ) تشکیل می شوند که آزمون شوده از میان گزینه های، یک گزینه را انتخاب می کند.
124
125
تعدادگزینه های سوالهای چند گزینه ای
تعدادگزینه ها(درست و انحرافی)از 2 تا 5 متغیر است اما از لحاظ نظری هر چه گزینه ها بیشتر باشد امکان حدس زدن کمتر است . اما آزمونهای چهار گزینه ای رایج ترین است.
126
شکل سوالات چند گزینه ای
در قالب جمله های استفهامی طرح شود
در قالب جمله ناتمام
127
انواع سوالهای چند گزینه ای
نوع تنها گزینه درست
نوع بهترین گزینه
نوع منفی
128
توضیح انواع سوالات چند گزینه ای
تنها گزینه درست : تنها یکی از گزینه ها درست و بقیه گزینه ها کاملا غلط هستند.
نوع بهترین گزینه : در این نوع همه گزینه ها درست هستند اما یکی از آْنها از همه درست تر است.
نوع منفی: تنه سوال به صورت منفی است لذا همه گزینه ها به جزء یکی غلط هستند.
129
محاسن سوالات چند گزینه ای
انعطاف پذیری
سنجش زیاد هدفهای آموزشی
امکان حدس کمتر نسبت به آزمون صحیح وغلط
تشخیص مشکلات دانش آموزی
سادگی وعینیت در تصحیح
130
131
132
133
134
درچه صورت ساختمان پیچیده دستوری و لغات و عبارات دشوار مجاز است؟
تنها در مواردی که سوال برای اندازه گیری توانایی خواندن وفهمیدن یا توانایی کلامی آزمون شوندگان نوشته می شود.
135
مهمترین فایده جلوگیری از تکرارمطلب
صرفه جویی در وقت خواندن برای آزمون شوندگان
صرفه جویی در وقت نوشتن
صرفه جویی در تایپ کردن
136
کنترل سطح دشواری سوالهای چند گزینه ای
تجانس گزینه ها یکی از این راهها است چون قاعده کلی این است که هر چه گزینه نا متجانس باشند سوال دشوارتراست
البته تجانس یک امر نسبی است .
137
برای جلب آزمون شوندگان به گزینه انحرافی چه باید کرد؟
معلمان می توانند از اشتباهات معمول دانش آموزان در کلاس برای نوشتن گزینه های انحرافی سوالهای خود استفاده کنند.
138
ساده ترین راه برای انتخاب محل گزینه های درست
بهترین شیوه این است که کتاب را به دلخواه باز کنید و به صفحه ای که شماره آن فرد است نگاه کنید اگر صفحهای را باز کرده اید شماره اش 1 است محل پاسخ درست را (الف )انتخاب کنید واگر شماره اش 3 است گزینه (ب)و……..
139
راههای دیگر انتخاب محل گزینه های درست
استفاده از نوعی نظم در ترتیب که این خود سبب می شود گزینه انحرافی جای تصادفی داشته باشد
به ترتیب بزرگی و کوچکی اعداد(اگر از اعداد تشکیل شده باشند)
ترتیب بلندی یا کوتاهی طول پاسخها
140
پیشنهاد تعدادگزینه ها در مقاطع تحصیلی
کلاس دوم: سوالهای سه گزینه ای
کلاس سوم و چهارم : سوالهای سه تا چهار گزینه ای
کلاس ششم و بالاتر :سوالهای چهار تا پنج گزینه ای
141
در چه مواردی کاربرد گزینه «هیچ یک از موارد بالا» بلامانع است؟
در مواردی مانند دیکته کلمات یا علامت گذاری جمله ها یا حساب که در آنها یک جواب کاملاً درست یافت می شود.
142
درچه مواردی گزینه« نمی دانم » بلامانع است ؟
در آزمونهایی که به منظور تشخیص مشکلات یادگیری به کار می روند نه برای تعیین نمره ، گنجاندن گزینه « نمی دانم » هم به نفع دانش آموز و هم به نفع معلم است.
البته گفته شود هروقت جواب سوال را نمی دانند به جای حدس این گزینه را انتخاب کنند.
143
موارد کاربرد آزمونهااز دیدگاه «مهر نزولیمان»
برای مسائل محاسباتی ریاضی و علوم آزمونهای کوته پاسخ
برای سنجش واقعیتها و(یا) عقاید از آزمون های صحیح – غلط
وقتی تعداد مطالب متجانس یافت شودازآزمونهای چند گزینه ای
استفاده شود
144
فصل هفتم
عنوان فصل: سنجش هدفهای آموزشی مختلف با انواع آزمونها
145
هدف کلی
آشنایی با سوالهای مختلف انواع طبقات طبقه بندی هدفهای آموزشی
146
هدفهای دقیق آموزشی
از دانشجویان انتظار می رود پس از مطالعه این فصل بتوانند:
نوشتن سوالهای امتحانی مناسب در رابطه با اندازه گیری هدفهای آموزشی مربوط به طبقات مختلف
تهیه طرح آزمون جهت یکی از درسهای مقاطع تحصیلی
147
ارائه محتوای فصل
مطالبی که در این فصل معرفی می شوند از این قرارند :
دانش ، فهمیدن ، کار بستن ،تحلیل ، ترکیب ، ارزشیابی
148
149
طبقه بندی هدفهای آموزشی «دانش»
150
نمونه سوال دانش اصطلاحات
با کشید ن خط از ستون( ب) به ستون(الف) موارد این دو ستون را به یکدیگر ارتباط دهید؟
(الف) (ب)
تنبیه ارائه تقویت کننده مثبت
تقویت مثبت حذف تقویت کننده مثبت
تقویت منفی ارائه تقویت کننده منفی
حذف تقویت کننده منفی
151
نمونه سوال دانش واقعیتهای مشخص
جنگ جهانی اول از………..تا…………به طول انجامید
152
153
نمونه سوال دانش امور قراردادی
قطبهای آهنربا به چه صورتی معرفی می شوند؟
(الف) منفی ومثبت ب) قرمز و آبی
ج) غربی وشرقی د) شمالی و جنوبی
ه) آند و کاتد
154
نمونه سوال دانش روالها وتولیها
مراحل زندگی مگس خانگی به ترتیب عبارتند از:
(الف) کرم- تخم- شفیره- مگس بالغ
(ب) شفیره- کرم- تخم- مگس بالغ
(ج) شفیره-تخم-کرم- مگس بالغ
(د) تخم-کرم – مگس بالغ – شفیره
(ه) تخم- کرم- شفیره- مگس بالغ
155
نمونه سوال طبقه بندیها وطبقات
کدامیک از موارد زیر نشان دهنده یک واکنش شیمیایی است؟
(الف) تبخیر الکل ب) یخ زدن آب
ج) سوختن نفت د) ذوب شدن موم
ه) مخلوط شدن ماسه و شکر
156
نمونه سوال دانش ملاکها
به نظر جان روسکین بهترین نقاش آن است که:
الف- واقعیت را به دقت تقلید کند
ب- بیشترین آموزش را به ما بدهد
ج- بزرگترین قدرت را نشان دهد
د-تعداد بیشتری از اندیشه های بزرگ را انتقال دهد
157
نمونه سوال دانش روشها یا روش شناسی
دانشمند واقعیتهای تازه را به چه طریقی کشف می کند؟
الف- بررسی نوشته های ارسطو
ب- اندیشیدن در باره احتمالات
ج- انجام مشاهدات دقیق و اجرای آزمایش
د- مذاکره با دوستان در باره سوالها
ه- مراجعه به آثار داروین
158
159
نمونه سوال دانش اصلها و تعمیم ها
اگر حجم مقداری از گاز ثابت نگه داشته شود،فشار آنراچگونه می توان کاهش داد؟
الف-کاهش حرارت ب- افزایش حرارت
ج- دادن گرما د- کاهش چگالی
ه – افزایش چگالی
160
نمونه سوال دانش نظریه ها و ساختها
قلب انسان در مراحل بسیار ابتدایی دارای دو حفره است
161
162
163
نمونه سوال ترجمه از یک سطح انتزاعی به سطح دیگر
گروهی از ممتحنان مشغول یک طبقه بندی از هدفهای پرورشی هستند. به زبان معمولی این گروه از افراد به چه کاری مشغولند؟
الف- ارزشیابی از پیشرفت آموزش و پرورش
ب- دسته بندی هدفهای غائی آموزش
ج- تهیه یک برنامه درسی
د- تهیه تمرینهای یادگیری
164
نمونه سوال ترجمه از یک شکل نمادی به شکل دیگر یا بر عکس
قانون جاذبه الکتریسیته ساکن کولومب چنین می گوید«نیروی جاذبه یا دافعه بین دو جسم دارای بار الکتریکی با حاصل ضرب دو بار نسبت مستقیم و با مربع فاصله آنها نسبت معکوس دارد»اگر F، نیرو Q،Qبارها،Dالقا ثابت، وdفاصله باشد ، فرمول ریاضی این قانون به صورت زیر خواهد بود
الف- ب-
ج- د-
ه-
165
نمونه سوال ترجمه از یک شکل کلامی به شکل کلامی دیگر
حسن تو دائم بدین قرار نماند مست تو جاوید در خمار نماند
ای گل خندان نوشکفته نگه دار خاطر بلبل که نو بهار نماند
حسن دلاویزپنجه ای است نگارین تا به قیامت بر او نگار نماند
در شعر بالا سعدی:
الف- معشوق خود را از همه زیبایان بهتر میداند
ب- می گوید زیبایی زود گذر است ونباید به آن مغرور بود
ج- حسن وزیبایی را پدیدهای جاودانی فرض کرده است
د- بلبل را ستایشگر زیبایی گل بهاری می داند
166
نمونه سوال هدفهای آموزش فهمیدن -تفسیر
167
در جدول قبل:
قبل از شروع مدرسه کودکان سیاه پوست جامعه مذکور کم هوش تر از کودکان سفید پوست هستند.
الف- این نتیجه معتبر است
ب- این نتیجه به شرطی معتبراست که کودکانی که به کلاس اول وارد می شوند نماینده کودکان هر دو نژاد باشند.
ج- ین نتیجه به شرطی معتبر است که کودکانی که به کلاس اول وارد می شوند نماینده کودکان هر دو نژاد باشند ودر میزان کردن آزمون از بعضی از سیاه پوستانی که در این تحقیق شرکت داشته اند استفاده شده باشد
168
نمونه سوال هدفهای آموزش فهمیدن ـ برون یابی
در نمودار زیر مقدار پولی را که برای فعالیت های هر ایالات صرف شده است از خط پایه حساب کنید مثلاً در سال 1938 بدهکاری ایالات در رابطه با بهره و باز نشستگی هزینه ای معادل 40 میلیون دلار را شامل شده است نه 40 میلیون منهای 21 میلیون . در مقابل شماره مربوط به عبارت هر سوال در پاسخ نامه بر حسب موارد زیر جای یکی از حروف (الف ـ ب ـ ج ـ د ـ ه )را علامت بزنید .
169
الف ـ اگر اطلاعات داده شده در نمودار برای قضاوت در مورد این که عبارت کاملاً درست است کافی است .
ب ـ اگر اطلاعات داده شده در نمودارتنها برای تعیین این که عبارت احتمالاً درست است کافی است .
ج ـ اگر اطلاعات داده شده در نمودار برای تعیین این که عبارت احتمالاً غلط است کافی است
د ـ اگر اطلاعات داده شده در نمودار برای قضاوت در مورد این که عبارت احتمالاً غلط است کافی است .
ه ـ اگر اطلاعات داده شده در نمودار برای قضاوت در مورد این که عبارت کاملاً غلط است کافی است .
170
هزینه سرانه در شهرهای ایا لات ایلنیویز برای آموزش و پرورش و رفاه متناسب با هزینه های ایالتی برای این دو منظور بوده است .
171
نمونه سوال طبقه بندی هدفهای آموزشی کار بستن
یک اتوی برقی(110ولت،100وات)مدتی مورد استفاده قرار گرفته است و دو شاخه اتصال آن قدری سوخته است و منجر به تولید مقاومت اضافی شده است این مقاومت اضافی بر مقدار حرارتی که اتو تولید می کند چه اثری دارد؟
الف- اتو اکنون بیش از زمان نو بودن گرما تولید می کند
ب- اتو اکنون به همان اندازه نو بودن گرما تولید می کند
ج- اتو اکنون کمتراز زمان نو بودن گرما تولید می کند
172
173
نمونه سوال تحلیل عناصر
گالیله مسئله شتاب سرعت اجسام در حال سقوط را به وسیله غلتانیدن گلوله ها بر روی سطوح بسیار صاف با زاویه شیب فزاینده مورد بررسی قرار دادزیرا او برای اندازه گیری فواصل زمانی کوتاه هیچ ابزاری در اختیار نداشت.او از اطلاعات به دست آمده به استخراج نتایجی در باره سقوط آزاد اجسام پرداخت. کدام یک از موارد زیر یک فرض ضمنی مربوط به استخراج او را نشان می دهد.
174
الف- مقاومت هوا در سقوط آزاد قابل چشم پوشی است.
ب- اجسام با شتاب ثابت سقوط می کنند
ج- شتاب مشاهده شده در سطوح شیب دار برابر با شتاب در سقوط آزاد است
د- سطوح مستوی بدون اصطکاک است
ه- سطح قائم و سطحی که تقریباً قائم است بر روی گلوله قلتان اثر تقریباً مساوی دارند
175
نمونه سوال تحلیل روابط
سوال را با توجه به پارا گراف زیر جواب دهید:
«(1)هاملت از روح پدر مقتول خود دستور می گیرد که از قاتل ،کلادیوس ،انتقام بگیرد(2)او به فوریت قادر به انجام این کار نیست ،زیرا دلایل کافی که نشان دهد کلادیوس قاتل پدر اوست در دست ندارد (3) هاملت در جریان کشف دلیل نا خواسته به پادشاه اجازه میدهد تا به شک او پی ببرد (4)در جریان ادامه نمایش هاملت قادر به انتقام گرفتن نیست زیا موقعیت مناسبی برای انجام این کار نمی یابد (5)در خاتمه نمایش هاملت در یک مبارزه ی تن به تن که توسط کلادیوس تدارک دیده شده شرکت می کندو نتیجه آن مرگ قهرمان و دشمن او و دیگر شخصیت های نسبتاً مهم داستان است»
بحث و ارزشیابی از متن فوق حول نکته ای که در جمله (جملات )زیر امده است دور می زند .آن جمله (جملات ) کدام است ؟
الف – جمله 1 ب-جملات 2و3 ج –جملات 2و4 د-جمله 5
176
نمونه سوال اصول سازمانی
ساخت یک قطعه موسیقی عبارت است از :
الف- مایه و واریاسیون ها
ب- مایه، بسط، تجدید بیان
ج- مایه اول ، بسط مایه دوم، بسط
د- مقدمه ، مایه، بسط
177
178
179
عنوان فصل : اجرای نمره گذاری و تحلیل آزمون
فصل هشتم
180
هدف کلی
آشنایی با روشهای مختلف اجرا و نمره گذاری آزمونها و تحلیل و تفسیر نتایج آنها
181
هدفهای دقیق آموزشی
از دانشجویا ن انتظار می رود پس از مطالعه این فصل بتوانند:
پس از اجرای یک آزمون اقدامات زیر را انجام دهد:
تصحیح و نمره گذاری برگه های آزمون
ضریب دشواری و ضریب تمیز کلیه سوالها را حساب کند.
روش درست مرتب کردن و اجرای آزمونهای مختلف را توضیح دهند
گزینه های انحرافی را بررسی و گزینه های ضعیف را مشخص کند.
با استفاده از اطلاعات بالا آزمون خود را مورد تجدید نظر قرار دهد.
182
ارائه مطالب فصل هشتم
مطالبی که در این فصل معرفی می شوند از این قرارند :
شرایط اجرای آزمون ، نوشتن دستور العمل یا راهنمای آزمون ،اجرای آزمون ، نمره گذاری ، تحلیل سوالهای آزمون ، محاسبه ضریب دشواری ، محاسبه ضریب تمیزو رابطه آن با ضریب دشواری ، تحلیل گزینه های انحرافی ، تجدید نظر و اصلاح آزمون .
183
اولین گام در اجرای آزمون
اولین گام در اجرای آزمونهای پیشرفته تحصیلی آماده سازی آزمونها و شرایط اجرای آن است وتهیه پرسشنامه ها و پاسخنامه ها ، ترتیب پشت سر هم قرار گرفتن سوالهای مختلف، زمان و مکان آزمون نیاز به وقت فراوان دارد.
184
185
ترتیب قرار دادن سوالهای مختلف یک آزمون بر حسب نوع
سوالهای صحیح ـ غلط
سوالهای جور کردنی
سوالهای چند گزینه ای
سوالهای کوته پاسخ
سوالهای تشریحی
186
ترتیب سوالهای هر نوع بر اساس دیگر ملاکها
سوالها مربوط به هر طبقه از هدفهای آموزشی دنبال هم قرار می گیرند .
سوالها از ساده به دشوار مرتب گردد.
ترتیب سوالها به ترتیب مطالب درسی هماهنگ باشد.
187
اثرات دسته بندی سوالات
براساس طبقه بندی هدفهای آموزشی موجب
بر اساس از ساده به د شوار
موجب
سازمان اصل مطالب را حفظ کردن موجب
پاسخ دهی از سوی آزمون شوندگان را آسان می سازد
کمک به معلمان ، کدام مطلب آموخته شده کدام مطلب آموخته نشده است
ایجاد اعتماد بنفس در آزمون شوندگان
به هم خوردن نظم فکری آزمون شوندگان
188
189
نکات قابل توجه در نوشتن راهنما (الف)
برای کودکان سالهای پایین علاوه بر توضیحات کتبی ، راهنمایی شفاهی هم ضروری است.
علاوه بر راهنمایی کلی برای تمام آزمون برای هر بخش آزمون نیز یک راهنمایی جداگانه نوشته شود .
برای مسائل عددی میزان دقتی را که انتظار دارید مشخص کنید .
190
واحدهای محاسبه چون ولت ، اهم ، سانتی متر و….. را مشخص کنید
موارد خاص چون خوش خطی ،املاء کلمات، جمله بندی تذکر داده شود
نحوه نمره گذاری پاسخ ها را به اطلاع برسانیم
بارم بندی را اطلاع دهیم
(ب)
191
192
توجه: روش اول متداول تر و ساده تر است
193
محاسبه نمره جهت جبران حدس زدن (نمره اصلاح شده)
= نمره اصلاح شده
r=تعداد پاسخهای درست
Wتعداد پاسخهای غلط=
n=تعداد گزینه های هر سوال
194
نمونه سوال جهت نمره اصلاح شده
اگر در یک آزمون چهار گزینه ای (n=4)که دارای 50 سوال است دانش آموزی به 45 سوال پاسخ داده و از این تعداد 6 سوال غلط (w=6)و 39 درست (r=39)باشد
= نمره اصلاح شده
= نمره اصلاح شده
195
هدف از تحلیل سوال
وارسی یک به یک سوالها و تعیین میزان دقت و نارساییهای آنهاست .
در تحلیل سوالها نقاط قوت و ضعف یک آزمون و کیفیت تک تک سوالهای آن تعیین می شود
196
عنوان آزمون ………. تاریخ اجرای آزمون………
موضوع سوال ………
سوال
…………………………………………؟
گزینه ها الف ب ج د
اطلاعات مورد نیاز جهت تحلیل سوال کارت تحلیل سوال
ضریب دشواری
ضریب تمیز
197
اطلاعات لازم جهت کارت تحلیل
تعداد آزمون شوندگان را به دو گروه بالا و گروه پایین تقسیم می کنیم
تعداد افراد گروه بالا را که هر یک از گزینه ها را انتخاب کرده اند.
تعداد افراد گروه پایین را که هر یک از گزینه ها را انتخاب کرده اند.
198
محاسبه ضریب دشواری
بنا به تعریف : درصد کل افراد یک گروه که به یک سوال جواب مثبت
می دهند ضریب دشواری آن سوال است
توجه : هر اندازه ضریب دشواری به صد نزدیک باشد سوال آسان تر
است و بالعکس.
199
محاسبه ضریب دشواری بر حسب اعداد اعشاری
نسبت افراد گروه پایینی که به سوال جواب درست داده اند+ نسبت افراد گروه بالا که به سوال جواب درست داده اند
2
= ضریب دشواری
200
محاسبه ضریب تمیز
ضریب تمیز قدرت سوال را در تمایز گذاری بین گروه قوی و ضعیف مشخص می کند
انتخابهای درست گروه پایینی- انتخابهای درست گروه بالا
تعداد افراد یک گروه
توجه : هر قدر این ضریب بیشتر باشد قوه تمیز آن سوال بیشتر است و بالعکس
= ضریب تمیز سوال
201
تذکر (1)
کاربرد ضریب های دشواری و تمیز به شرح فوق صرفاً برای آزمونهای هنجاری یا وابسته به ملاک نسبی مناسب است اما در آزمونهای ملاکی یا وابسته به ملاک مطلق این ضریبها مورد استفاده ندارند. اما برخی متخصصان روان سنجی معتقدند که محاسبه این ضرایب مفید هستند.
202
رابطه بین ضریب دشواری و تمیز
توجه : سوالهای خوب یک آزمون آنهایی هستند که
دارای ضریب دشواری متوسط وضریب تمیز بالایی باشند
203
قاعده کلی تحلیل گزینه های انحرافی
هر گزینه انحرافی دست کم باید یک نفر از افراد گروه ضعیف را به خود جلب کند.
در صورت جلب هردو گروه تعداد افراد گروه ضعیف باید بیشتر از گروه قوی باشد.
204
کارت تحلیل سوالات تشریحی
205
محاسبه ضریب دشواری و تمیز در سوال تشریحی
= ضریب دشواری
=مجموع نمره های گروه بالا
=مجموع نمره های گروه پایین
N=25%گروه مورد نظر
scoremex=بالاترین نمره ممکن در آزمون
scoremin=پایین ترین نمره ممکن در آزمون
206
محاسبه ضریب تمیز سوالات تشریحی
= ضریب تمیز
علائم همانند ضریب دشواری می باشد
207
تجدید نظر و اصلاح آزمون
سوالهایی که ضریب دشواری آنها بسیار بالا یا بسیار پایین است یا ضریب تمیز آنها خیلی کم است باید مورد تجدید نظر قرار گیرند .
گزینه های معیوب نیز باید اصلاح یا عوض شوند.
208
تذکر (2)
بعضی از متخصصان ارزشیابی پیشرفت تحصیلی پیشنهاد می کنند که آزمونهای ملاکی مورد استفاده در سنجش یادگیری در حد تسلط (یادگیری حداکثر مطالب آموزش داده شده) تنها باید شامل سوالهای باشد که پس از آموزش مطالب درسی آسانتر از پیش از آموزش آن مطالب باشد.
209
مراحل سه گانه برای تحقق موضوع تذکر(2)
اجرای آزمون پیش از آموزش و پس از آن
محاسبه ضریب دشواری هر سوال برای پیش آزمون و پس آزمون
محاسبه تفاوت ضریب دشواری سوالهای پیش آزمون و پس آزمون
210
فصل نهم
عنوان فصل : هنجارها و نیمرخ ها
211
هدف کلی
آشنایی با انواع هنجارها و طرز استفاده از آن وآگاهی از روشهای مختلف ارائه نمرات به صورت نیمرخ
212
هدف های دقیق آموزشی
از دانشجویان انتظار می رود پس از مطالعه این فصل بتوانند اصطلاحات زیر را تعریف ، توضیح و بیان کنند :
هنجارها و انواع آن ، نمره معیار و روش محاسبه انواع نمره های معیار ، مقایسه هنجارها ، منحنی بهنجار ، نیمرخ ، رسم نیمرخ عملکرد .
213
ارائه مطالب فصل نهم
مطالبی که در این فصل معرفی می شوند از این قرارند :
تعریف هنجار ، هنجارهای سنی ، هنجارهای کلاسی ، هنجارهای سنی نمایی ، هنجارهای سن ذهنی ، هوشبهر، هنجارهای درصدی ، هنجارهای مربوط به نمرات معیار ، نمره z ، نمره T، نمره 9 بخشی ، هوشبهر انحرافی ، مقایسه هنجارهای مختلف ، توزیع بهنجار ، نیمرخ.
214
اطلاعات ورودی
نیمرخ ها (profiles) و هنجارها (norms): روشهای هستند که به ما کمک می کنند تا سطح موفقیت دانش آموزان را در درسهای مختلف با هم مقایسه کنیم ومیزان توفیق آنان را نسبت به یکدیگر بسنجیم .
215
تعریف هنجار
اگر برای تفسیر نمره یک دانش آموز نمره اورا با نمره یک گروه مرجع مقایسه کنیم به آن گروه مرجع ، گروه هنجار گویند .
216
مهمترین ویژگی گروه مرجع
گروه مرجع از کسانی تشکیل می یابد که به گونه ای شبیه به دانش آموزان مورد نظر هستند .
217
تعیین هنجار
برای تعیین هنجار پس از انتخاب گروه هنجار ، نمرات گروه را در آزمون مورد نظر تعیین می کند و یکی از شاخص های گرایش مرکزی (معمولاً میانه ) را برای نمرات آن آزمون حساب می کنیم . این شاخص هنجار مورد نظر ما است.
218
219
هنجارهای سنی
بر میانگین یا میانه نمرات مبتنی هستندکه دانش آموزان در سنین مختلف کسب می کنند که به صورت معادلهای سنی نشان داده می شود.
220
مثال هنجارهای سنی
اگر دانش آموزانی که 10 سال و 2 ماه سن دارند در یک آزمون نمره 18 بگیرند، به این نمره معادل سنی 2-10 تعلق می گیرد.
221
محدودیت هنجارهای سنی
عملکردآزمون درقالب واحدهای نامساوی معرفی می شود
در سنین مختلف، تغییرات الگوهای رشد از یک توانایی به توانایی دیگر سبب می شوند که واحدهای سنی معنی یکسانی نداشته باشند.
222
بهترین کاربرد هنجار سنی
سطح دبستان بهترین مرحله کاربرد این نوع هنجار است . زیرا دراین سالها رشد ذهنی و تحصیلی بیش از سالهای دیگر یکنواخت و منظم است .
223
هنجارهای کلاسی :
همانند هنجار سنی است اما از گروه های کلاسی به عنوان گروههای مرجع استفاده می کنند.
224
مثال هنجارهای کلاسی
اگر دانش آموزان گروه نمونه ای که کلاس پنجم را شروع کرده اند ، در یک آزمون نمره خام 19 بگیرند به این نمره خام معادل کلاسی% 5 داده میشود . معادلهای کلاسی را به صورت دو رقمی نشان می دهند ، رقم اول نشان دهنده سال و رقم دوم نشان دهنده ماه است .
225
محدودیت در هنجار (کلاسی و سنی)
نمی توان اطمینان کرد که مقدار پیشرفت یک سال در تمام دوران تحصیل مقداری ثابت است .
226
معادلهای کلاسی امکان مقایسه در چه درسهایی را فراهم می آورد؟
در سطح دبستان و در درسهایی که تاکید آموزش یکسان بر آنها می شود مانند حساب، مهارتهای زبان ، خواندن ، و ….
227
هنجارهای سنی نمایی(moldal age norm)
در این هنجار نمرات دانش آموزان خیلی بزرگ یا خیلی کوچک را کنار می گذارد و نمره هنجار را تنها برای دانش آموزان سن مورد نظر برای آن کلاس محاسبه می کنیم .
228
هنجار سن ذهنی(mental age)
اولین بار توسط آلفرد بینه معرفی شد ، نوعی هنجار سنی است که در آزمونهای هوش به کار می رود.
229
هوشبهر(intelligence quotient)
هوشبهر(IQ) یا بهره هوشی، یک خارج قسمت است که از فرمول زیر به دست می آید:
230
هنجار های درصدی
در این نوع هنجار فرد با گروه سنی یا کلاسی خودش یعنی گروهی که منطقاً می توان او را عضو آن دانست مقایسه می شود و از رتبه درصدی یا صدکها استفاده می شود، لذا در هنجارهای درصدی نیز هر نمره خام یک معادل هنجاری دارد که رتبه درصدی آن نمره است .
231
معایب هنجارهای درصدی
همانند هنجارهای کلاسی و سنی ، این است که واحدهای مربوط به صدکها در طول مقیاس مساوی نیستند یعنی تفاوت صدکهای اواسط مقیاس خیلی کمتر از تفاوت صدکهای دو انتهای مقیاس است .
232
مواردی که هنگام استفاده از رتبه های درصدی لازم است رعایت شود:
تفاوت دو سه رتبه را در دو سر مقیاس بیش از حوالی وسط مقیاس با اهمیت بدانیم
برای رتبه های درصدی نمی توان میانگین محاسبه کرد مناسب ترین میانگین شاخص برای رتبه های درصدی ، رتبه درصدی 50که همان نقطه میانه است
233
هنجارهای مربوط به نمرات معیار
موقعیت نسبی یک دانش آموز در یک گروه را با فاصله او از میانگین نمرات می سنجند .یعنی اختلاف عملکرد او از میانگین گروه بر حسب واحد انحراف معیار نشان می دهد.
234
انواع مختلف نمرات معیار (نمره Z،نمره T،هوشبهر انحرافی ،نمرات 9 بخشی )
نمره Z: آن دسته از نمرات معیار که دارای میانگین صفر و انحراف معیار واحد ) 1 ( هستند
نمره خام=X
میانگین نمراتX=
انحراف معیار =SD
فرمول تبدیل نمرات خام به نمرات Z
235
مثال تبدیل نمره خام به نمره Z
اگر نمره خام دانش آموزی 58 باشد در یک آزمون که دارای میانگین 56(X) و انحراف معیار (SD)4 باشد نمره Z او برابر است با :
236
علامت نمره Z
همه نمره های بالا تر از میانگین دارای نمره Z مثبت و تمام نمرات پایین تر از میانگین دارای نمره Zمنفی هستند .
237
نمره T
نمرات Tبرای رفع مشکلات نمرات Z ابداع شده اند
مقیاس نمرات Tبا ضرب نمرات Z در10 و جمع کردن نمرات حاصل با 50 به دست می آید
فرمول محاسبه نمرات
T=10(z)50+
238
مثال نمره T
اگر نمرات دو دانش آموز در مقیاس Z برابر 5/0 و 5/1 – باشند نمرات آنها در مقیاس T به شرح زیر است
T=5/0)10 (+50=5+50=55
T= (5/1) 10 +50=-15+50=35
توضیح 55 T=حاکی از آن است که آن نمره به اندازه نصف انحراف معیار بالای میانگین است.
239
نمرات 9 بخشی
این هنجار به صورت نمرات معیار یک رقمی نشان داده می شود و علت نامگذاری آن این است که توزیع این نمرات به 9 بخش محدود می شود .این مقیاس دارای
5 X= و 2 sD= است
240
هوشبهر انحرافی
این هنجار مربوط به نمرات معیار است که دارای میانگین 100 و انحراف معیار 15 یا 16 است
هوشبهر انحرافی
هوشبهر انحرافی را همانند نمرات Z و Tتفسیر می کنند .
DIQ=100+157
241
توزیع بهنجار
نوعی توزیع است که بر منحنی بهنجار (NORMAL CURVE)
منطبق است : منحنی به هنجار یک منحنی زنگوله ای شکل است.
242
243
نیمرخ
وسیله ای است که به کمک آن می توان نمرات یک دانش آموز (یا گروهی) را در یک یا چند درس با هم مقایسه کرد
هدف از ترسیم آن این است که نتایج را به صورت تصویر یا نمودار نشان دهیم.
244
245
فصل دهم
عنوان فصل : روایی آزمون
246
هدف کلی
آشنایی با یکی از ویژگیهای مهم آزمونهای روانی و پرورشی ، یعنی روایی و شناسایی انواع روایی و روشهای تعیین روایی و کاربردهای مختلف آن.
247
هدفهای دقیق آموزشی
از دانشجویان انتظار می رود پس از مطالعه این فصل بتوانند اصطلاحات زیر را تعریف ، توضیح ، بیان و مقایسه و همچنین تفاوتهای آنها را شرح دهد:
روایی آزمون، انواع روایی، روشهای تعیین روایی، روشهای پیش بینی و همزمانی و تفاوتها و شباهت های آنها و موارد استفاده روایی.
248
ارائه مطالب فصل دهم
مطالبی که در این فصل معرفی می شوند از این قرارند :
تعریف روایی ، روایی محتوا ، روایی صوری ، روایی پیش بینی ، روایی همزمانی ، روایی سازه .
249
مقاصدآزمون ها و وسایل اندازه گیری روانی وپرورشی
بعضی برای اندازه گیری مقداریادگیری دانش آموزان دردروس مختلف
گروهی برای تعیین پیشرفت یادگیرندگان درضمن یادگیری واصلاح مشکلات یادگیری آنان
گروهی برای سنجش آمادگیها و تواناییهای داوطلبان یک دوره تحصیلی وانتخاب شایسته ترین آنها
گروهی برای سنجش هوش وشخصیت وغیره.
250
251
روایی(validity)
اصطلاحی است که به هدفی که آزمون برای تحقق بخشیدن به آن درست شده ، اشاره می کند یعنی آزمونی دارای روایی است که برای اندازه گیری
آنچه مورد نظر است مناسب باشد
252
مثال روایی آزمون
یک آزمون هوش روا ،آزمونی است که تنها هوش افراد را اندازه گیری کند نه چیز دیگر را ، بنابراین یک آزمون ممکن است از جهتی روا باشد اما از جهات دیگر روا نباشد.
253
آزمون های مورد استفاده در آموزش و پرورش دارای سه نوع روایی باید باشند :
روایی محتوا
روایی پیش بینی
روایی سازه
254
روایی محتوا (valid )
روایی محتوا به این مطلب اشاره می کند که نمونه سوال های مورد استفاده در یک آزمون تا چه حد معرف کل جامعه ی سوال های ممکن است که می توان از محتوا یا موضوع مورد نظر تهیه کرد .
توجه :«جدول مشخصات بهترین روش برای ایجاد روایی محتوا است »
255
مثال روایی محتوا
اگر معلم درس فیزیک بخواهد برای درس خود یک آزمون پیشرفت تحصیلی روا بسازد آزمون او باید در بر گیرنده نمونه ای درست ودقیق از مطالبی باشد که به دانش آموزان آموزش داده است یعنی چیزی خارج از محتوا و هدف های درس فیزیک نباشد .
256
بهترین روش برای رعایت روایی محتوا
جدول مشخصات (دو بعدی ؛ محتوا و هدف ) بهترین روش برای انجام دادن چنین کاری است .
257
روایی صوری (face validity )
روایی صوری به این مطلب اشاره می کند که سوال های آزمون تا چه حد در ظاهر شبیه به موضوعی هستند که برای اندازه گیری آن تهیه شده اند .
258
براوان (brown) در رابطه با روایی صوری اظهار می دارد
«روایی صوری هر چند که ضامن اندازه گیری دقیق نیست ، ممکن است بر انگیزش آزمون شونده ودر نتیجه بر روایی نمرات حاصل از آزمون تاُثیر داشته باشد »
259
روایی پیش بینی (prediction)
این روایی ویژه آزمون هایی است که برای پیش بینی موفقیت افراد در امور تحصیلی یا شغلی به کار می رود.
260
مثال موارد استفاده آزمون ها جهت پیش بینی
برای پیش بینی پیشرفت تحصیلی داوطلبان ورود به دانشگاه در دوره تحصیلی در دانشگاه
برای پیش بینی پیشرفت تحصیلی در دبیرستان
برای پیش بینی موفقیت های بعدی تحصیلی و غیر تحصیلی
پیش بینی موفقیت آنها در امور شغلی و مدیریت
آزمون های ورودی دانشگاهی
آزمون پیشرفت تحصیلی دوره راهنمایی
نمرات آزمون های هوش و استعداد
آزمون های روانی و آزمون های ویژه
261
تعیین روایی پیش بینی
برای تعیین روایی پیش بینی یک آزمون ، دو آزمون ضروری است . ضریب همبستگی بین نمرات حاصل از این دوآزمون شاخص روایی پیش بینی آزمون مورد نظراست و هر چه این ضریب بزرگتر باشدآزمون دارای روایی بیشتری خواهد بود.
262
مثال تعیین روایی پیش بینی
برای تعیین روایی پیش بینی آزمون ورودی دانشگاه باید رابطه نسبی نمرات داوطلبان ورودی رابانمرات آنان دردرسهای که بعداً دردانشگاه می گیرند ، مقایسه کنیم وضریب همبستگی بین آنها را به دست آوریم.
263
چگونه قدرت پیش بینی آزمونها را افزایش دهیم؟
استفاده از چندین آزمون پیش بینی ، مثلاً افزودن چند عامل پیش بینی دیگربه نمرات آزمون ورودی دانشگاه ها مانند نمرات دبیرستان و نمرات آزمون استعداد تحصیلی است.
264
روایی همزمان(concurrent validity)
رابطه دو آزمون به طور همزمان تعیین می شودو هدف آن است که معلوم سازیم آیا می توان یک آزمون را به جای آزمون دیگر مورد استفاده قرار داد یا نه؟
265
مثال تعیین روایی همزمان
فرض کنید برای تشخیص نوعی بیماری روانی پرسشنامه ای تهیه کرده ایم . اگر نتایج حاصل از اجرای آن درمورد تعدادی از مراجعان به درمانگاه را با نظر متخصصین این بیماری که بلا فاصله بعد از اجرای پرسشنامه تا اندک زمانی پس از آن در مورد همان افراد به دست آمده مقایسه کنیم اقدام به تعیین روایی همزمان کرده ایم.
266
چهار ویژگی مطلوب برای داده های ملاکی
ربط داشتن
بی طرفی
پایایی
در دسترس بودن
267
ربط داشتن
ربط داشتن داده های یک آزمون ملاکی ، با توجه به قابلیت انطباق آنها با موقعیت واقعی شخص مورد قضاوت قرار می گیرد ، با این کار هیچگونه شواهد تجربی وجود ندارد و باید بر اساس ملاک منطقی تصمیم گرفت .
268
مثال ربط داشتن
بعضی مربیان معتقدند که موفقیت در دانشکده یعنی میزان دانش کسب شده در حد آن چهار سال تحصیل در دانشگاه که به وسیله نمرات دانشگاهی نشان داده می شود کسان دیگر می گویند که میزان دانش کسب شده ملاک درستی از موفقیت دانشگاهی است ، اما نمرات دانشگاهی را شاخص خوبی برای آن نمی دانند.
269
بی طرفی
منظور از بی طرفی این است که آزمون باید به گونه ای باشد که همه افراد درکسب نمره خوب فرصت مساوی داشته باشند.
270
مثال بی طرفی
تفاوت بین تجهیزات و شرایط کار برای کارگران یک کارخانه یا تفاوت بین کیفیت آموزش داده شده به دانش آموزان مختلف است .
271
نغض بی طرفی و جلوگیری از آن
وقتی نمره ملاک تحت تاثیر دانش مربوط به نمره پیش بینی قرار می گیرد بهترین راه جلوگیری این است که تهیه کننده نمرات ملاک از نمرات پیش بینی هیچگونه اطلاعی نداشته باشد .
272
پایایی
آزمون یا یک اندازه پایایی مربوط به موفقیت شغلی باید با ثبات و قابل تکرار باشد .
273
روایی سازه (costruct validity)
کران باخ(cronbach)1970 : یک آزمون در صورتی دارای روایی سازه است که نمرات حاصل از اجرای آن به مفاهیم یا سازه های نظریه مورد نظر مربوط باشد .
274
مثال روایی سازه
یک آزمون خواندن و فهمیدن (درک مطلب ) در صورتی دارای روایی سازه است که نمرات آن مستقیماً به میزان درک و فهم دانش آموزان از مطالب خواندنی مربوط باشد .
275
تعریف سازه
کرلینجر (kerlinger) : «سازه یک مفهوم است ، اما سازه یک معنی اضافی بر مفهوم دارد و آن این است که سازه برای مقاصد ویژه علمی بطور عمده و از روی آگاهی ابداع می شود » همانند :هوش ، انگیزش ،اضطراب ،….
276
مراحل تعیین روایی سازه
تعریف سازه یا متغییر مورد نظر
تهیه آزمون برای اندازه گیری سازه
نمرات حاصل از این آزمون باید با متغییرهای دیگر مورد بحث در نظریه روابط پیش بینی شده را نشان دهد.
توجه : اگر روابط نشان داده شد ، آزمون دارای روایی سازه است.
277
روشهایی برای تعیین روایی سازه
روش تعیین همبستگی آزمون با سایر آزمون های روا
روش تمایز سنی
روش تحلیل عوامل
روش همسانی درونی
278
روایی همگرا (convergent)
اگر آزمون جدید با آزمون موجود همبستگی زیادی داشته باشد فرض می شود که این دو آزمون سازه واحدی را اندازه می گیرند و در نتیجه آزمون جدید نیز برای سازه مورد نظر یک آزمون روا است به این نوع روایی ، روایی همگرا گویند
279
روایی واگرا (divergent)
آزمون جدید مورد نظر باید با آزمون های دیگری که سازه های متفاوتی را اندازه گیری می کنند همبستگی نداشته باشد. این گونه روایی را روایی واگرا یا روایی تمیزی می نامند .
280
مثال روش تمایز سنی
اگر یکی از ویژگی های انسان با بالا رفتن سن پیشرفت نشان دهد ، نمرات آزمونی که برای اندازه گیری این ویژگی درست شده باید منعکس کننده این مطلب باشد . مثل عملکرد کودکان خردسال درآزمون های هوش مخصوص کودکان که اگر ضعیف باشد با بالا رفتن سن سوال های بیشتری جواب می دهد.
281
روش تحلیل عوامل
تحلیل عوامل یک روش پیشرفته آماری است که از طریق آن تعداد و ماهیت متغییرهایی را که یک آزمون اندازه می گیرد مشخص می کنند.
282
روش همسانی درونی
در این روش ساخت درونی آزمون بررسی می شود ملاک مورد استفاده برای بررسی همسانی درونی نمره کل آزمون است .
283
فصل یازدهم
عنوان فصل : پایایی آزمون
284
هدف کلی
آشنایی با مفهوم پایایی آزمون ، درک رابطه آن با مفهوم روایی ، تعیین ضریب پایایی ونحوه استفاده از آن در تفسیر نمرات دانش آموزان.
285
هدفهای دقیق آموزشی
از دانشجویان انتظار می رود پس از مطالعه این فصل بتواند اصطلاحات ذیل را توضیح ، تعریف ، بیان نماید .
پایایی آزمون ، انواع پایایی ، خطای معیار اندازه گیری ، پایایی ورابطه آن با روایی ، محاسبه پایایی ، مقایسه روش آزمون مجدد و دو نیمه کردن .
286
ارائه محتوای فصل یازدهم
مطالبی که در این فصل معرفی می شوند از این قرارند :
تعریف پایایی، روش پایایی مصحح ، روش بازآزمایی، روش فرمهای هم ارز ، روش دو نیمه کردن آزمون ، روش کودر – ریچاردسون ،عوامل موثر در پایایی ، خطای معیار اندازه گیری .
287
تعریف
یک آزمون در صورتی پایایی دارد که اگر در یک فاصله زمانی کوتاه چند بار به گروه واحدی بدهیم نمرات حاصل نزدیک به هم باشد .
ویژگی ها : به دقت آزمون اشاره دارد و رابطه آن با روایی این است که یک آزمون باید پایا باشد تا بتواند روا باشد یعنی شرط آن است .
288
289
روش پایایی مصحح
این روش که در رابطه با آزمون های تشریحی یا انشایی که نمرات آنها تحت تاًثیر مصححان بر گه های آزمون قرار می گیرد باید از دو یا چند مصحح که مستقلاً برگه های آزمون را تصحیح می کنند استفاده کرد .
همبستگی بین نمرات این مصححان شاخص پایایی مصححان به حساب می آید .
290
روش باز آزمایی
در این روش که ساده ترین روش تعیین پایایی است آزمون را در دو نوبت به گروه واحد از آزمون شوندگان می دهند و نمرات حاصل را با هم مقایسه می کنند .ضریب همبستگی بین نمرات حاصل از دو بار اجرا ضریب پایایی آزمون است.
291
292
تجربه
تجربه نوبت اول آزمون موجب می شود که آزمون شوندگان با سوال های آزمون آشنا شوند و این سبب می گردد در نوبت دوم بهتر عمل کنند.
293
نمونه سوال واحد
چون نمونه سوالات در هر دواجرا واحد است ، لذا نمرات حاصل از باز آزمایی هیچگونه اطلاعی مبنی براینکه اگر نمونه ی دیگری از سوالهای مربوط به همان مطلب یا موضوع مورد اندازه گیری به کار روند چه تغییراتی حاصل خواهد شد ، بدست نمی دهد .
294
فاصله زمانی
اگر فاصله زمانی دوبار اجرای آزمون زیاد شود ، امکان درهم آمیز شدن خطای اندازه گیری با تغییرات واقعی ایجاد می شود.
295
علاقه
فقدان علاقه که سبب می شود در نوبت دوم نمرات کمتری بیاورند زیرا آن را کاری بیهوده می دانند.
296
روش فرم های موازی
در این روش دو آزمون معادل یا هم ارز برای یک مطلب یا موضوع تهیه می گردد وآنها را در فاصله زمانی کوتاهی به یک گروه واحد از آزمون شوندگان می دهند . ضریب همبستگی بین نمرات این دو فرم آزمون ضریب پایایی آن آزمون به حساب می آید.
297
298
ایراد میسر نبودن فرمهای هم ارز
آزمون هایی که معلمان برای ارزشیابی از یاد گیری دانش آموزان خود می سازند غالباً در یک فرم واحد تهیه می شوند و تهیه فرمهای هم ارز برای آنها به سادگی میسر نیست.
299
ایراد عملکرد آزمون شوندگان در فرم های هم ارز
در بعضی موارد آزمون شوندگان در جواب دادن به سوال های فرم اول آزمون با اصولی آشنا می شوند که عملکرد آنان را در فرم دوم تحت تاثیر قرار می دهد .
300
روش دو نیمه کردن آزمون در تعیین پایایی
در این روش یک آزمون واحد یک بار به یک گروه از آزمون شوندگان داده می شود و پس از اجرا آن را به دو نیمه مساوی تقسیم می کنند .
301
محاسبه تعیین پایایی از راه دو نیمه کردن
در این روش همه سوالات فرد را یک آزمون به حساب می آوریم و همه سوالات زوج را نیز آزمون دیگر می دانیم .
ضریب همبستگی حاصل از نمرات دو نیمه آزمون ضریب پا یایی هر یک از دو نیمه خواهد بود.
302
فرمول اسپیرمن-براون: جهت محاسبه ضریب پایان کل آزمون
ضریب پایایی آزمون= rtt
ضریب همبستگی دو نیمه آزمون=
303
مثال محاسبه ضریب پایایی
اگر ضریب همبستگی بین دو نیمه های یک آزمون برابر 50/0 باشد ضریب پایایی کل آزمون برابر است با :
304
روش کودر – ریچارد سون
در این روش نیز آزمون تنها یک بار اجرا می شود . در این روش همسانی درونی کل آزمون بررسی می شود و برای این منظور همه ماده های آزمون تحلیل می شوند .این دو ، جهت بررسی همسانی درونی آزمون و تعیین پایایی آن در فرمول معروف به KR20 و KR21 بکار برده اند.
305
Kr20 کودر و ریچارد سون
306
معرفی علائمkr20
واریانس یا مربع انحراف معیار آزمون=
تعداد سوالهای آزمون= k
ضریب پایایی= rtt
نسبت دانش آموزانی که به سوال i پاسخ درست داده اند = pi
نسبت دانش آموزانی که به سوال i پاسخ غلط داده اندqi=1-p=
مجموع سوالهای pxqها برای تمام سوالها=zpiqi
307
فرمول KR 21 کودروریچادرسون
308
معرفی علائم KR21
در این فرمل علائم همان علائم KR20 هستند با این تفاوت که در فرمول KR21 به جای ،kpq به کار رفته است که باید به جای آن در فرمول میانگین pq ها را برای تمام سوالها حساب کنیم و آن را در k ضرب نماییم .
309
تذکر:
در صورتی که تمامی سوالات آزمون دارای ضریب دشواری متوسط باشد از فرمول kr21 کودر و ریچاردسون استفاده می شود .
310
311
توضیح مختصر عوامل موثر در پایائی(الف)
هر چه تعداد سوالات بیشتر باشد چون هدفهای بیشتری را در بر می گیرد لذا ضریب پایائی را افزایش می دهد.
متجانس تر و همگون تر کردن سوالات یک آزمون نیز ضریب پایائی را افزایش می دهد.
با افزودن تعداد سوال که ضریب تمیز و ضریب دشواری متوسط دارد موجب افزایش ضریب پایائی است.
312
توضیح مختصر عوامل موثر در پایائی(ب)
اجرای آزمون در مورد گروهی که از نظر توانایی مورد نظر تجانس کمتری دارد آزمون پایائی بیشتر نشان می دهد.
آزمونهای سرعت که در یک زمان محدود اجرا می شود معمولاً از آزمونهایی که سرعت عملکرد درآنها عامل مهمی نیست ضریب پایائی بیشتری نشان می دهند.
313
فواید ضریب پایایی
یکی از فواید ضریب پایایی آزمون این است که با استفاده از آن می توان خطای معیار اندازه گیری آزمون را تعیین کرد.
314
خطای معیار اندازه گیری )standard error of measusnent(
خطای معیار اندازه گیری عبارت است از انحراف معیار توزیع نمرات خطا. لذا فقدان دقتی که از ناپایائی آزمون ناشی می شود در خطای معیار اندازه گیری منعکس می شود.
315
فرمول محاسبه خطای معیاراندازه گیری
خطای معیار اندازه گیری بر حسب نمرات خام=sm
انحراف معیار آزمون= sDt
ضریب پایائی آزمون= rtt
316
مثال محاسبه خطای معیار اندازه گیری
اگر ضریب پایائی یک آزمون که با روش دو نیمه کردن آزمون محاسبه شده 91/0 و انحراف معیار آن برابر با 10 باشد ، خطای معیار اندازه گیری برابر است با
یعنی نمره واقعی فرد 3 واحد کمتر یا 3 واحد بیشتر است
317
ومن ا…. التوفیق و علیه التکلان
پایان
318