بسم الله الرحمن الرحیم
قطب های علمی کشور ارائه به نشست معاونین پژوهشی دانشگاه ها
فیروز بختیاری ن‍ژاد
دبیر شورای قطبهای علمی کشور
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
معاونت پژوهشی
28 تیر ماه 86
اصول، مبنا ها ومعیار های
ارزش گذاری برای احراز شرایط و ارزیابی عملکرد
قطب های علمی کشور
قطب های علمی در جهان به عنوان:
یکی از مهمترین عوامل محرک توسعه کشورها در قرن بیست و یکم، شناخته شده است که همچون موتورهای محرک توسعه ،در تعامل نزدیک با نهادهای مولد فکر و اندیشه (Think Tanks) بوده و در واقع این دو در کنار هم و مکمل یکدیگرند.
جایگاه قطب های علمی در جهان
قطب های علمی در قیاس با اسلاف خود، یعنی نهادهای پژوهشی، علاوه بر دارا بودن نقاط قوت آنان، از مشخصه هایی برخوردار هستند که موجب امتیاز آنها می شود، از آن جمله
معماری انعطاف پذیر و ساختار معطوف به روابط دموکراتیک (همکاری وبکار گیری عقل جمعی)
برخورداری از ویژگی «Critical Mass» که در حوزه تحقیقات علمی از آن با عنوان «انبوهی ضروری و موثر برای بقاء و رشد» یاد می شود.
فعالیت بین رشته ایی و چند رشته ایی
استقلال عمل واحدها
امکان اعمال موثرکنترل کیفیت
ارتباط با صنعت، اقتصاد و حیطه عمومی
تربیت نیروهای انسانی ویِژه
برخورداری ازسرمایه اجتماعی
نگاه آینده اندیشانه به مسایل اساسی
برخورداری از ارتباطات قوی و موثر بین المللی
برخورداری از حمایت بخش دولتی و خصوصی
ویژگی های قطب های علمی
عناصر مفهومی قطب های علمی کشور
قطب علمی مرکز ایجاد مزیت یا برتری در یک زمینه علمی است که با نوآوری و تولید دانش و فناوری در جهت دستیابی به کیفیت بالاتر تلاش میکند.
تعریف قطب علمی در دوره اول
تعریف قطب علمی در دوره دوم
قطب علمی نهادی متشکل از گروهی از اعضای هیات علمی در یک موسسه با توان علمی بالاست که با برتری نسبی در یک زمینه علمی ـ تخصصی در علوم بنیادی یا کاربردی شناخته می شود و از طریق تمرکز بخشیدن به فعالیتهای خود در آن زمینه، برای دستیابی به کیفیت برتر علمی در سطح ملی، منطقه ای یابین المللی و پاسخگویی به نیازهای اساسی کشور تلاش می کند.
نمودار تشکیلاتی قطب های علمی
ترکیب شورای قطب های علمی در آیین نامه جدید
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری (رئیس شورا)؛
معاون پژوهشی وزارت؛ (نایب رئیس)؛
معاون آموزشی وزارت
معاون فناوری وزارت؛
معاون طرح و توسعه وزارت؛
معاون پژوهشی فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران؛
شش نفر از اعضای هیات علمی برجسته کشور؛
دبیر شورا.
اختیارات شورای قطبهای علمی
سیاستگذاری در زمینه ایجاد، توسعه و یا انحلال قطبهای علمی در کشور؛
تائید و تصویب ضوابط، شناسایی ،ارزیابی و حمایت قطبهای علمی؛
تایید نهائی صلاحیت قطبهای علمی.
فرایند صدور مجوز قطب علمی
درخواست از سوی موسسه متقاضی؛
بررسی سابقه و توان علمی موسسه در دبیرخانه؛
بررسی وارزیابی امتیازات علمی اولیه اعضائ هسته مرکزی؛
ارزیابی برنامه توسط کمیسیونهای تخصصی؛
طرح در شورای قطبهای علمی؛
صدور مجوز موافقت اصولی؛
ارزیابی عملکرد در طول سه سال؛
صدور مجوز قطعی.
دارا بودن حداقل 7 نفر عضو هیات علمی فعال در یک زمینه علمی ـ تخصصی (تک رشته ای، میان رشته ای و چندرشته ای)، برای معرفی به عنوان هسته اولیه قطب علمی؛
دارا بودن برنامه تخصصی منسجم ، مدون وهدفمند در زمینه پیشنهادی منطبق بر نیازهای اساسی و اولویت دار کشور بر اساس تائید کمیسون های تخصصی
برخورداری ازتجهیزات تحقیقاتی و آزمایشگاهی، کتابخانه و امکانات نرم افزاری و اطلاع رسانی لازم برای اجرای برنامه پیشنهادی.
شرایط ایجاد قطب علمی در دوره دوم
حداقل امتیازات هر یک از اعضاء هسته قطب علمی جهت احراز شرایط لازم در شاخه های تخصصی
امتیازات فعالیهای علمی اعضای هسته قطب ها در پنج سال منتهی به شروع هر دوره قطب
امتیازات فعالیهای علمی اعضای هسته قطب ها در پنج سال منتهی به شروع هر دوره قطب
امتیازات مرتبه علمی اعضاءهسته قطب
ردیف مرتبه علمی امتیازات
1 استاد 20
2 دانشیار 16
3 استاد یار 12
4 مربی 5
امتیازات مقالات درمجلات علمی پژوهشی بین المللی (ISI)
امتیازات مقالات در مجلات داخلی علمی پژوهشی (ISC)
امتیازات مقالات کنفرانس های خارجی و همچنین مجلات علمی ترویجی داخلی
امتیازات مقالات در کنفرانس های داخلی ( ملی )
برنامه پیشنهادی قطبهای علمی باید در برگیرنده پاسخهای واضح به پرسش های زیر باشد:
1 – اهداف کلی و جزیی برنامه با توجه به مفاد مواد 2 و 4 آیین نامه قطبهای علمی؛
2 – توجیه برنامه و ضرورت اجرای آن؛
3 – روشهای اجرای برنامه برای تحقق اهداف آن؛
4 – اعلام تجهیزات و نرم افزارهای مورد نیار برای اجرای برنامه به تفکیک موجود و قابل خریداری؛
5 – همکاران اصلی برنامه و مسوولیت هر یک در اجرای آن؛
6- جدول زمان بندی اجرای برنامه؛
7 – برآورد هزینه های اجرای برنامه شامل تجهیزات، نیروی انسانی، خدمات و ….
8 – نحوهء تامین منابع مالی مورد نیاز برای اجرای برنامه
(بخش کوچکی توسط دبیر خانه تامین میشود)؛
9 – نحوهء استفاده از مزیتهای نسبی موجود در استان و منطقه؛
10 – معرفی سازمانها و شرکتهای استفاده کننده از نتایج فعالیت قطب؛
11 – دستاوردهای برنامه با توجه به اهداف آیین نامه قطبهای علمی
چارچوب برنامه پیشنهادی متقاضیان قطب های علمی
معیار اصلی ارزیابی:
درصد پیشرفت کار در برنامه پیشنهادی قطب
مقالات بین المللی
مقالات علمی پژوهشی
ارائه مقالات در همایش های ملی و بین المللی
نگارش و تدوین کتب در حد ملی و بین المللی
قرار داد های پژوهشی پایان یافته با مراکزاجتمایی و صنعتی از طریق مبلغ و میزان موفقیت آن
جوائز بر ترین های علمی و پژوهشی ملی و بین المللی
طراحی دروس جدید در حد تحصیلات تکمیلی و کارشناسی
تعداد دانشجویان هدایت شده کارشناسی ارشد و دکتری
معیار های ارزیابی عملکرد سالانه قطبهای علمی
معیارهای ارزیابی برنامه قطب های علمی
نقایص برنامه پیشنهادی دانشگاه /موسسه ———دانشکده ———- رشته———-زمینه علمی – تخصصی ————-با توجه به
چارچوب برنامه به شرح زیر است:
خواهشمند است در صورتی که فرد دیگری از اساتید دانشگاه را برای ارزیابی این برنامه مناسب می دانید ،معرفی نمایید.
نام و نام خانوادگی
امضا
تاریخ
ایجاد فضای رقابتی سالم برای کسب عنوان قطب علمی
بازسازی و نوسازی آزمایشگاههای تحقیقاتی
توسعه همکاریهای علمی بین المللی برای تحقق اهداف قطب
ایجاد بسترهای سخت افزاری و نرم افزاری برای «نوآوری»
تلاش برای ارتباط موثرتر با بخشهای اقتصادی برای حل معضلات و رفع نیازها
فراهم شدن الگوهایی برای اصلاح کارکردی دانشگاهها
زمینه سازی برای جذب و حفظ نیروهای نخبه و استعدادهای درخشان در دانشگاهها
ارائه دستاوردهای تخصصی در هریک از قطبهای علمی
ایجاد بستر همکاری موثر و مفید بین رشته ای و بین دانشگاهی
کامیابی ها و دستاوردهای ممکن توسط قطب های علمی
اصلاحیه در آیینامه قطب ها مصوب آذر 1385
جهت گسترش قطب های علمی وپوشش قطب ها در خارج از وزارت علوم ،در مقدمه آئین نامه تعریف موسساتی که میتوانند مجوز دریافت نمایند از :
دانشگاهها و موسسات آموزشی و پژوهشی مورد تصویب وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری
به
دانشگاهها و موسسات آموزشی و پژوهشی مورد تایید وزارت علوم تحقیقات و فناوری و یا سایر ارگان های رسمی کشور
تغییر یافت
مقدمه اصلاح شده آیینامه قطب ها (مصوب آذر 1385 )
به استناد بند ج ماده 49 برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور مبنی برسرمایه گذاری در علوم منتخب و تکیه بر ایجاد قطبهای علمی بر اساس مزیتهای نسبی و نیازهای آتی کشور، این آیین نامه تدوین می شود. در این آیین نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به اختصار "وزارت"، دانشگاهها و موسسات آموزشی و پژوهشی مورد تایید وزارت و یا سایر ارگان های رسمی کشور "موسسه" و شورای قطبهای علمی "شورا" نامیده می شود.
منابع مالی قطبهای علمی
ماده 10 ـ آئینامه
برای حمایت مالی از قطب های علمی کشور، اعتبارات اختصاص یافته به وزارت بر اساس ارزیابی عملکرد سالانه قطبهای علمی به موسسه های وابسته به وزارت ابلاغ می شود و این موسسه ها موظف اند مبالغ اختصاص یافته به هریک از قطبهای علمی را به طور کامل در اختیار آن قطب قرار دهند تا در اجرای برنامه مصوب خود هزینه نمایند. علاوه بر این، کمکهای مالی موسسه و درآمدهای حاصل از فعالیتها و خدمات علمی قطب جزو منابع مالی قطبهای علمی محسوب می شوند.
تعداد و وضعیت قطب های علمی کشور
با تشکر
دبیر شورای قطبهای علمی کشور
تیر 86