عنوان:
استاندارد حسابداری شماره 27:
طرحهای مزایای بازنشستگی
فهرست مندرجات
1- دامنه کاربرد
2- تعاریف
3-استفاده کنندگان ونیازهای اطلاعاتی آنان
4-ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری
5-تناوب ارزیابی مبتنی بر اکچوئری
6-اندازه گیری دارائیهای طرح
7-صورتهای مالی طرحهای مزایای بازنشستگی
8- تاریخ اجرا
9-مطابقت با استانداردهای بین المللی
10-پیوست شماره 1: صورتهای مالی نمونه
11- پیوست شماره 2: مبانی نتیجه گیری
12-منابع
3
دامنه کاربرد
کلیه صندوقهای متولی اجرای طرحهای مزایای بازنشستگی ازجمله سازمان تامین اجتماعی و … مشمول این استاندارد هستند.
این استاندارد با حسابداری طرحهای مزایای بازنشستگی برای تمام اعضا به عنوان یک گروه سروکار دارد و به گزارش درباره مزایای بازنشستگی هر یک از اعضا نمی پردازد.
این استاندارد در مورد طرحهای دیگری از قبیل بیمه بیکاری و خدمات درمانی که توسط برخی سازمانها و صندوقها در کنار طرحهای مزایای بازنشستگی اداره می شود، کاربرد ندارد.
4/49
طرحهای مزایای بازنشستگی
برنامه هایی است که به موجب آن برای اعضا پس از خاتمه خدمت، مزایایی در قالب حقوق بازنشستگی یا مستمری فراهم می شود. به شرطی که بتوان این مزایا را قبل از خاتمه خدمت بر اساس شرایط مصوب یا رویه مورد عمل تعیین یا براورد کرد.
5/49
مزایای بازنشستگی
عبارت است از حقوق بازنشستگی و سایر مستمریهایی که به موجب مقررات طرح انتظار می رود با توجه به سنوات خدمت گذشته اعضا به آنان پرداخت شود.
6/49
اعضا
شامل کلیه افراد اعم از شاغلین، بازنشستگان و مستمری بگیرانی است که از مزایای طرح بازنشستگی بهره مند می شوند.
7/49
صندوق بازنشستگی
شخصیت حقوقی مستقلی است که تحت عناوینی مانند صندوق، سازمان، موسسه و غیره براساس قانون، اساسنامه یا دستورالعمل خاص، در حوزه تامین مزایای بازنشستگی اعضا، فعالیت می کند.
8/49
خالص داراییهای طرح (ارزش ویژه طرح)
عبارت است از داراییهای طرح منهای بدهیهای آن غیر از ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری.
9/49
استفاده کنندگان و نیازهای اطلاعاتی آنان
10/49
اهداف استفاده کنندگان از کسب اطلاعات
ارزیابی توان پرداخت تعهدات
ارزیابی عملکرد طرح
تعیین راهبردها و خط مشی های طرح
فراهم کردن امکان نظارت عمومی دولت
10/49
ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری
عبارت است از ارزش فعلی پرداختهای مورد انتظار به اعضای طرح بابت سنوات خدمت گذشته آنان که برمبنای مفروضات اکچوئری محاسبه می شود.
12/49
ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری
ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری باید براساس پرداختهای مورد انتظار طبق شرایط طرح، با توجه به سنوات خدمت اعضا تا تاریخ مورد نظر و سطح حقوق و مزایای جاری اعضا محاسبه شود تا ارزش زمانی پول ( از طریق تنزیل با نرخ بازده مناسب) بین تارخ تهیه اطلاعات و تاریخ پرداخت مورد انتظار را منعکس کند.
13/49
ایفای تعهدات طرح در طرحهای مزایای بازنشستگی بستگی به عوامل زیر دارد:
وضعیت مالی طرح
حق بیمه های آتی
کارایی عملیاتی طرح شامل سرمایه گذاری
14/49
تناوب ارزیابی مبتنی بر اکچوئری
بر اساس قوانین و مقررات موجود، معمولا طرحهای مزایای بازنشستگی ملزم به انجام ارزیابی مبتنی بر اکچوئری حداقل هر سه سال یکبار هستند.
چنانچه ارزیابی مبتنی بر اکچوئری به تاریخ صورتهای مالی انجام نشده باشد از آخرین ارزیابی انجام شده استفاده و تاریخ آن افشا می شود.
15/49
اندازه گیری داراییهای طرح
16/49
مبانی تعیین ارزش منصفانه سرمایه گذاریها
17/49
صورتهای مالی طرحهای مزایای بازنشستگی
ترازنامه
صورت تغییرات در خالص داراییها
صورت درآمد و هزینه
یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی
18/49
ترازنامه طرح مزایای بازنشستگی باید حداقل حاوی اقلام اصلی زیر باشد:
الف. سرمایه گذاریها به تفکیک:
سرمایه گذاری در شرکتهای فرعی،
سرمایه گذاری در مشارکتهای خاص،
سرمایه گذاری در سایر شرکتها،
املاک،
اوراق مشارکت،
تسهیلات اعطایی،
سپرده های بانکی،
ب. موجودی نقد،
19/49
ترازنامه طرح مزایای بازنشستگی باید حداقل حاوی اقلام اصلی زیر باشد:
ج. حق بیمه های دریافتنی،
د. سایر حسابها و اسناد دریافتنی،
ه. داراییهای ثابت مشهود،
و. حسابها و اسناد پرداختنی،
ز. تسهیلات دریافتی،
ح. ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان،
ط. خالص داراییهای طرح،و
ی. ارزش ویژه طرح.
ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری باید زیر ترازنامه افشا شود.
20/49
صورت تغییرات در خالص داراییها باید حداقل حاوی اقلام اصلی زیر باشد:
الف. حق بیمه های بازنشستگی،
ب. کمکهای بلاعوض،
ج. حق بیمه انتقالی از سایر طرحها،
د. حقوق و سایر مزایای بازنشستگی اعضا،
ه. حق بیمه انتقالی به سایر طرحها،
و. هزینه های اداره طرح،
ز. مازاد (کسری) درآمد نسبت به هزینه.
21/49
صورت درآمد و هزینه باید حداقل حاوی اقلام اصلی زیر باشد:
الف . درآمدهای عملیاتی ،
ب . هزینه های عملیاتی ،
ج . سود یا زیان عملیاتی ،
د . هزینه های مالی ،
ه . سایر درآمدها و هزینه های غیرعملیاتی ،
و . مالیات بردرآمد ،
ز . سود یا زیان فعالیتهای عادی ،
ح . اقلام غیرمترقبه ،
ط . سهم اقلیت ، و
ی . سود یا زیان خالص .
علاوه بر موارد بالا ، ممکن است به موجب سایر استانداردهای حسابداری ، ارائه اقلام اصلی و جمعهای فرعی دیگری نیز ضرورت داشته باشد .
22/49
یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی باید حداقل حاوی اقلام اصلی زیر باشد:
الف. رویه ها و مفروضات مورد استفاده برای تعیین ارزش منصفانه سرمایه گذاریها،
ب. رویه ها و مفروضاتی که در محاسبه ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری بکار رفته است و هرگونه تغییر در رویه ها و مفروضات در فاصله بین دو تاریخ از انجام اکچوئری،
ج. تاریخ انجام آخرین ارزیابی مبتنی بر اکچوئری،
د. اطلاعات مختصر در مورد گروههای کارکنان تحت پوشش و کارفرمایان،
ه. اطلاعات آماری در خصوص تعداد بازنشستگان، مستمری بگیران و 39اعضای شاغل،
23/49
یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی باید حداقل حاوی اقلام اصلی زیر باشد:
و. اطلاعات مختصر در مورد طرحهای بازنشستگی و ارائه اطلاعات کلی در خصوص شرایط هرکدام (نظیر شرایط استحقاق، مبالغ و درصدهای قابل پرداخت)،
ز. شرح تغییرات طی سال مالی در شرایط پرداخت مزایای بازنشستگی، حق بیمه ها، شرایط عضویت طرح و قوانین و مقررات مرتبط با طرح و اینکه تغییرات یاد شده در محاسبات اکچوئری منظور شده است یا خیر،
ح. خط مشی تامین منابع و هرگونه تغییر در آن طی سال مالی،
ط. وضعیت مالیاتی طرح،
ی. معاملات طرح با واحدهای تجاری تحت کنترل یا تحت نفوذ قابل ملاحظه تمام یا برخی از اعضا، کارفرمایان با نفوذ قابل ملاحظه در طرح، کانونهای بازنشستگی و سازمانها و تشکلهای مرتبط با اعضا و یا طرح،
24/49
یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی باید حداقل حاوی اقلام اصلی زیر باشد:
ک. سیاستهای سرمایه گذاری منابع طرح،
ل. سرمایه گذاری طرح در سهام کارفرمایانی که بر طرح نفوذ قابل ملاحظه دارند، و
م. جدول جزئیات ارزش منصفانه خالص داراییهای طرح، به استثنای داراییهای ثابت مشهود که به بهای تمام شده یا مبلغ تجدید ارزیابی به کسر استهلاک انباشته منعکس می شود و مقایسه آن با ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری و تشریح سیاستهای تامین مبالغ کسری.
در یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی باید ارتباط بین ارز ش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری وارزش منصفانه خالص داراییهای طرح (به اسثنای داراییهای ثابت مشهود) و خط مشی تامین مالی مزایای بازنشستگی تبیین شود.
25/49
تاریخ اجرا
الزامات این استاندارد در مورد کلیه صورتهای مالی طرحهای مزایای بازنشستگی که دوره مالی آنها از تاریخ اول فروردین 1384 یا بعد از آن شروع می شود لازم الاجراست .
25/49
مطابقت با استانداردهای بین المللی
با اجرای الزامات این استاندارد، مفاد استاندارد بین المللی حسابداری شماره 26 با عنوان حسابداری و گزارشگری طرحهای مزایای بازنشستگی نیز رعایت می شود.
27/49
پیوست شماره 1
این پیوست تنها جنبه تشریحی دارد و بخشی از استاندارد حسابداری را تشکیل نمی دهد. هدف این پیوست تشریح کاربرد استاندارد در رابطه با نحوه ارائه صورتهای مالی اساسی شامل صورتهای مالی جداگانه و تلفیقی یک طرح مزایای بازنشستگی است.
در صورت لزوم و برای دستیابی به ارائه مطلوب اطلاعات در شرایط خاص می توان ترتیب ارائه و شرح اقلام اصلی را تغییر داد.
28/49
پیوست شماره 1
این پیوست تنها جنبه تشریحی دارد و بخشی از استاندارد حسابداری را تشکیل نمی دهد. هدف این پیوست تشریح کاربرد استاندارد در رابطه با نحوه ارائه صورتهای مالی اساسی شامل صورتهای مالی جداگانه و تلفیقی یک طرح مزایای بازنشستگی است.
در صورت لزوم و برای دستیابی به ارائه مطلوب اطلاعات در شرایط خاص می توان ترتیب ارائه و شرح اقلام اصلی را تغییر داد.
29/49
30/49
ادامه
ادامه
29/49
32/49
33/49
34/49
35/49
36/49
37/49
38/49
ادامه
39/49
ادامه
38/49
پیوست شماره 2
41/49
دلایل تدوین استاندارد حسابداری برای طرحهای مزایای بازنشستگی
ویژگیهای فعالیتهای مرتبط با طرحهای مزایای بازنشستگی،
استفاده از روشهای متفاوت حسابداری توسط صندوقها برای معاملات و رویدادهای مشابه،
استفاده از عناوین و شکلهای متفاوت صورتهای مالی توسط صندوقها،
متفاوت بودن میزان افشای اطلاعات در متن صورتهای مالی و یادداشتهای توضیحی در صندوقها،
عدم افشای اطلاعات کافی در مورد ارزش فعلی تعهدات آتی مزایای بازنشستگی، ارزش منصفانه داراییها و در نتیجه توان ایفای تعهدات.
42/49
طبقه بندی طرحهای مزایای بازنشستگی
طرح مزایای بازنشستگی با مزایای معین:
طرحی است که مزایای بازنشستگی بر اساس ضوابطی تعیین می شود که معمولا مبنای آن حقوق و مزایا و سنوات خدمت اعضا است. در این طرحها ریسک اصلی متوجه طرح و یا حامی آن است.
طرح مزایای بازنشستگی با کمک معین:
در این طرح، مزایای بازنشستگی باتوجه به کمکهای اعطایی به طرح و سود حاصل از سرمایه گذاریها، تعیین می شود. در این نوع طرح معمولا برای کمکهای مرتبط با هر رد حساب جداگانه ای نگهداری می شود و ریسک مرتبط با نوسان بازدهی داراییهای طرح متوجه اعضا است.
با توجه به شرایط کنونی ایران که طرحهای مزایای بازنشستگی تماما از نوع مزایای معین است، این استاندارد برای گزارشگری مالی این نوع طرحها تدوین شده است.
43/49
تقسیم بندی وظیفه مباشرت مدیریت در ارتباط با عملکرد مالی
اداره طرح که از جنبه مالی به نحوه ارتباط هیات امناء با کارفرمایان، اعضای طرح و سایر کسانی که مستقیما درگیر می باشند، مربوط است.
سرمایه گذاریها که با خط مشی هیات امناء در مورد نحوه استفاده از داراییهای در دسترس برای پرداخت مزایا، مرتبط است.
44/49
دلایل عدم ارائه صورت جریان وجوه نقد برای طرحهای مزایای بازنشستگی
اهداف تبیین شده برای صورت جریان وجوه نقد در طرحها مصداق ندارد و گزارشهای اکچوئری میتواند به تسهیل پیش بینی ها کمک کند.
صورت جریان وجوه نقد معمولا منعکس کننده افزایشها و کاهشهای وجوه نقد بر حسب فعالیتهای مختلف می باشد که این امر به نحو جامع تری از طریق صورت تغییرات در خالص داراییها گزارش می شود و صورت جریان وجوه نقد عموما اطلاعات بیشتری به استفاده کنندگان صورتهای مالی طرحهای مزایای بازنشستگی ارائه نمی کند.
45/49
صورتهای مالی تلفیقی
با توجه به اینکه در شرایط حاضر صندوقهای بازنشستگی در ایران بنا به دلایل متفاوت در امر بنگاه داری وارد شده اند و عملا در موارد متعدد بر شرکتهای سرمایه پذیر کنترل اعمال می کنند لذا صورتهای مالی بای این وضعیت را به نحو مناسب نشان دهد. بنابراین با توجه به مفاهیم مطرح شده در استاندارد حسابداری شماره 18 با عنوان صورتهای مالی تلفیقی و حسابداری سرمایه گذاری در واحدهای تجاری فرعی، ضرورت تهیه صورتهای مالی تلفیقی برای طرحهای مزایای بازنشستگی مورد تایید قرار گرفت.
46/49
اندازه گیری داراییهای طرحهای مزایای بازنشستگی
چنانچه داراییهای طرح بر اساس ارقام تاریخی گزارش شود این مقایسه میتواند گمراه کننده باشد و توان طرح را کمتر از واقعیت منعکس کند. لذا داراییهای طرح که ماهیت سرمایه گذاری دارند باید بر اساس ارزشهای منصفانه اندازه گیری شوند. اما به دلیل دسترسی مشکل به ارزشهای منصفانه سرمایه گذاریها، کمیته تصمیم گرفت که ارزش منصفانه سرمایه گذاریها در متن ترازنامه منعکس نشود بلکه در یک یادداشت توضیحی به صورت مقایسه ای با ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری افشا شود.
47/49
محاسبه ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری
تعهدات مزایای بازنشستگی در رابطه با سنوات خدمت آتی اعضا در تاریخ ترازنامه نمی تواند بدهی تلقی شود و به همین دلیل تعهدات مزایای بازنشستگی متناسب با سنوات خدمت گذشته اعضا در ذیل ترازنامه و یادداشتهای توضیحی صورتهای مالی گزارش می شود.
48/49
رویکردهای محاسبه ارزش فعلی مزایای بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری
حقوق و مزایای جاری
حقوق و مزایای پیش بینی شده
49/49
رویکرد حقوق و مزایای جاری مبتنی بر دلایل زیر است:
استفاده از حقوق و مزایای جاری عینیت بیشتری دارد و نیاز به مفروضاتی در خصوص آینده نیست و بنابراین قابلیت اتکای بالاتری دارد.
افزایش مزایای بازنشستگی ناشی از افزایش حقوق و مزایا در صورتی تعهد طرح محسوب می شود که افزایش حقوق و مزایا تحقق یافته باشد.
ارزش فعلی مزایای انباشته بازنشستگی مبتنی بر اکچوئری با استفاده از حقوق و مزایای جاری عمدتا با مبلغ قابل پرداخت در زمان خاتمه با توقف فرضی فعالیت طرح ارتباط نزدیکی دارد.
50/49
رویکرد حقوق و مزایای پیش بینی شده مبتنی بر دلایل زیر است:
اطلاعات مالی باید با فرض تداوم فعالیت تهیه شود، حتی اگر بکارگیری مفروضات و برآوردها در تهیه آن ضرورت داشته باشد،
مزایای بازنشستگی معمولا با توجه به میزان حقوق و مزایای نزدیک به تاریخ پایان خدمت تعیین و پرداخت می شود، بنابراین، پیش بینی میزان حقوق و مزایا، حق بیمه ها و نرخهای بازده ضرورت دارد، و
در مواردی که تامین وجوه بر مبنای پیش بینی حقوق و مزایا صورت می گیرد عدم بکارگیری حقوق و مزایای پیش بینی شده،ممکن است منجر به گزارش منابع مالی اضافی در زمانی شود که طرح دارای وجوه مالی اضافی نیست یا منجر به گزارش وجوه مالی کافی در زمانی شود که طرح وجوه مالی کافی در اختیار ندارد.
51/49
با تشکر از توجه شما