استانداردهای امدادی در بلایا و حوادث غیر مرقبه
خلاصه :
حوادث و بلایای غیر مترقبه عملی است که وضعی فاجعه انگیز در زندگی عادی و روزمره مردم ایجاد می نماید . در این وضع شیرازه زندگی روزمره ناگهان گسیخته شده و مردم دچار رنج و درماندگی می شوند. و در نتیجه به غذا ، پوشاک ، سر پناه، مراقبت های بهداشتی ، پزشکی و پرستاری و سایر ضروریات زندگی به محافظت در مقابل عوامل و شرایط نامساعد محیط محتاج گردند.
بنابراین جهت جلوگیری ازعواقب بهداشتی ناشی از این تغییر و تحول ودرهم ریختگی اوضاع زندگی مردم نیاز به یک سری استانداردها جهت بهبود وضعیت زندگی از جمله استانداردهای لازم جهت سرپناه ، تامین آب بهداشتی ، تغذیه مناسب ، دفع بهداشتی زباله و مدفوع ، و …. نیاز می باشد در این مقاله سعی شده ضمن بررسی بعضی بلایا و حوادث طبیعی و ساخته دست بشربه استانداردهای مورد نیاز هنگام وقوع اینگونه بلایا پرداخته شود .
مقدمه :
در این قسمت جهت آشنایی با انواع بلایای طبیعی و ساخته دست بشربه شرح مختصری در خصوص آنها پرداخته می شود.
انواع بلایا :
بلایایی که در اثر عوامل جوی ایجاد می شوند مانند طوفان ها ، موج سرمای سخت ، موج گرمای سخت ، خشکسالی ، اینوژرن و …
بلایایی که ناشی از تغییرات سطح زمین هستند مانند سیل ، بهمن ، ریزش کوه ، ….
بلایایی که ناشی از تغییر مکان و یا جابجایی قسمت های مختلف قشر زمین هستند مانند زمینلرزه ، آتش فشانی و …
بلایایی که ناشی از سوانح و حوادث بیشتر ساخته دست بشر ایجاد می شوند مانند ریزش بناها انفجار ، آتش سوزی ، تصادفات وسایل نقلیه ، غرق شدن کشتی ، تصادفات قطار ، سقوط هواپیما ، ورود سموم به شبکه آب ، حوادث هسته ای و …
اهمیت بلایا
تلفات و صدمات جانی به انسان و حیوانات اهلی
قطع خدمات عمومی مانند آب ، برق ، گاز و تلفن و …
از بین رفتن و یا آسیب دیدن اموال عمومی و خصوصی
انتشار بیماریهای واگیر دار
اختلال در فعالیت های عادی
با اقدامات زیر می توان در بلایای مختلف از بروز بسیاری از خسارات جانی و مالی جلوگیری نمود این اقدامات در بلایای مختلف به شرح زیر است :
ایجاد بادشکن های طبیعی با کاشتن درخت های عمیق ریشه
دیوارهای ساختمانها هم به پایه بنا و هم به سقف محکم متصل شود.
خودداری از ایجاد بنا در محل های خیلی نزدیک به ساحل
تعمیر و نگهداری بناها منطبق با مقاومت طراحی شده
تخریب ساختمانهای کهنه ، فرسوده و غیر قابل تعمیر
پوشش پنجره ها با محافظ های مخصوص
گذاشتن کیسه های شن در سواحل آسیب پذیر
جمع آوری و انبار کردن مواد پراکنده ، ابزارها و وسایل کسب
قطع شاخه های اضافی درختان
قطع درختان خطر آفرین
تهیه منابع آب کافی و وسایل تلمبه زدن آب برای مبارزه با حریق
ب – سیل
ساختن سد جهت جلوگیری از سیلاب
محکم ساختن کناره های سیل بند به وسیله خاک ریزی و ساختن دیواره بابتن و مصالح دیگر
لای روبی مسیر رودخانه ها به نحوی که سرعت جریان آب را تسهیل کند.
ج – زمین لرزه
پیش بینی فضای بازکافی در اطراف بناها
محکم کردن قسمت های پی ساختمان به یکدیگر
قفل کردن دیوارها به پی ها و سقف با تعبیه قفل و بست های کافی
اجتناب از تزئینات و پیش آویزهای زائد
مصرف مصالح ساختمانی مرغوب و محکم کاری در ساختمان
بررسی ساختمانهایی که در زمین لرزه قبلی سالم مانده اند .
د : تصادفات و حریق
بکاربردن مواد نسوز ایمنی در معادن ، کارخانه ها و انباری های مواد قابل اشتعال و مواد منفجره
تهیه تجهیزات مبارزه با حریق و نیز تامین آب کافی
آموزش تمرین های ایمنی به کارکنان
پیش بینی های لازم به منظور کاهش خطر ( جاده ها ، قوانین و مقررات و … )
مدیریت و برنامه ریزی هنگام وقوع بلایا :
الف ) هماهنگی
هماهنگی کلیه گروههایی که در عملیات امداد مشارکت دارند شامل :
1 – کارکنان
2 – ارتباطات
3 – حمل و نقل
4 – تجهیزات
5 – تسهیلات عمومی
6 – برنامه ریزی
در حوادث در صورت عدم برنامه ریزی و عدم رهبری صحیح و بودن هماهنگی اشتباهات زیادی در عملیات امداد رسانی پیش خواهد آمد و لذا باید :
1 – هدف ها روشن باشد .
2 – سازماندهی و نظارت مشخص باشد .
3 – حدود اختیارات و مسئولیت ها روشن شود .
4 – راههای درخواست و تامین منابع اضافی معلوم شود .
5 – جزئیات عملیات اجرایی مشخص باشد .
6 – چگونگی ارتباط با سایر سازمانها روشن شود .
ج – ساماندهی
هدف ساماندهی تطبیق فعالیت های دولت و واحدهای رفاهی و منابع آنها برای مقابله با نیازها است و دارای دو جنبه مهم است .
1 – دامنه کنترل :
گروه بندی 5 تا 7 نفره کارکنان به همراه یک نفر سرپرست
2 – محل فعالیت
منابع مالی برای امداد در بلایا :
منابع عادی ( بودجه جاری , منابع اضطراری , منابع غیر دولتی , امکانات برای عملیات امداد , منابع دو جانبه یا چند جانبه , منابع بین المللی , کمک های اهدایی دولت ها ی دیگر ).
منابع انسانی برای امداد در بلایا :
نوع کارکنان , تعداد کارکنان , آموزش عملی کارکنان , استفاده از داوطلبان , تجهیزات و لوازم , حمل و نقل کارکنان , مسکن و غذای کارکنان , قواعد و مقررات کارکنان
اقدامات اجرایی در بلایا :
1 – جستجو و نجات :
پیدا کردن و نجات دادن مجروحین , نجات دادن اشخاص پیرو علیل , مهار کردن , آتش , تخلیه نخاله ها و … از مسیر عبور به منظور تسهیل در رفت و آمد , بیرون آوردن جنازه ها
2 – انتقال :
انتقال افراد به محلهای مختلف موقت
3 – سرپناه :
اردوگاههای چادری , ساختمانهای آلومینیومی , کانتینرها , ساختمانهای موجود
4 – تامین غذا :
تهیه غذاهای فاسد نشدنی در مراحل اول حوادث
5 – تامین نیازهای بهداشتی :
آب سالم , دفع صحیح فاضلاب , دفع صحیح رباله , تامین توالت , تامین حمام , ضد عفونی محل ها , مبارزه با جوندگان , و حشرات , آموزش بهداشت , تامین محلهای مناسب برای شستشوی ظروف و لباسها
6 – تامین نیازهای درمانی :
بیمارستانهای صحرایی , درمانگاههای سرپایی, آمبولانس تجهیزات , دارو امکانات , انتقال مصدومین و …
7 – تامین امنیت :
استفاده از نیرویهای نظامی , استفاده از داوطلبین , ایجاد پاسگاه, مراقبت ترددهاوحفاظت از اموال مردم .
در اینجا به استانداردهای مهم بهداشت محیط در بلایا و حوادث غیر مترقبه اشاره می شود ,
1 – حداقل فضای سرپناه 30 تا 40 متر مربع به ازای هر نفر ( 3 تا 4 هکتار برای 1000 نفر ) می باشد .
2 – حداقل فاصله عرض چادرها از یکدیگر 10 متر می باشد .
3 – حداقل فاصله بین کناره ها جاده ها و میخ های چادر حداقل 2 متر می باشد .
4 – حداقل 3 متر مربع به ازای هر نفر داخل چادر مورد نیاز می باشد .
5 – فاصله بین چادرها از یکدیگر بایستی حداقل 8 متر باشد .
– ظرفیت مخزن آب به ازاء هر نفر 200 لیتر باشد .
6 – ساکنین اردوگاه برای برداشت آب از مخزن بیشتر از صد متر پیاده روی نکنند .
8 – برای هر 4 تا 8 چادر ( 25 تا 50 نفر ) یک سطل زباله پیش بینی شود .
9 – ظرفیت سطح زباله بین 50 تا 100 لیتر باشد .
10 – به ازای هر 10 چادر ( 30 تا 60 نفر ) سکوی دو طرفه شیر داربه طول 3 متر جهت شستشو تهیه شود .
11 – اردوگاهها به جمعیت 1000 نفری تقسیم شود ( برای سهولت انجام مدیریت مطلوب )
12- درجه حرارت محل زندگی حتی الامکان 20 درجه سانتی گراد تنظیم گردد.
13- در مناطق معتدل به ازاء هر 50 نفر یک دوش حمام در نظر گرفته شود.
14- در مناطق گرمسیری به ازاء هر 30 نفر یک دوش حمام در نظر گرفته شود.
15- حداقل آب آشامیدنی مورد نیاز به ازاء هر نفر در روز 3 لیتر می باشد.