بسم الله الرحمن الرحیم
فهرست
آمبولی ریه
علائم بالینی
پیشگیری
تشخیص
درمان
ابسه ریوی
علائم
علل
پیشگیری
تشخیص
درمان
بیماری آمبولی ریوی و آبسه ریوی
آمبولی ریوی:
آمبولی ناشی از ایجاد توده ای غیرقابل حل (لخته) در جریان خون است که در اثر حرکت می تواند به جایی دوردست نقل مکان کرده و نشانه های خود را نشان دهد. این لخته ها در پا بروز می کند و اگر لخته به قلب برسد، از طریق قلب به ریه فرستاده می شود. به دلیل باریکی رگ های خون رسان به ریه، لخته متحرک در اینجا گیر می افتد.
آمبولی ناشی از لخته خون معمولا از ورید های عمقی پا،بطن راست قلب و یا عروق لگنی منشا میگیرد.
آمبولی غیرخونی از آزاد شدن چربی بعد از شکستگی استخون ها،مایع آمینیوتیک،هوا و اجسام خارجی ایجاد میشود.
علت :
امبولی ریوی نتیجه نهایی ترومبوز ورید و یا لخته عمیق خون در نقاط دیگر بدن است.
کاهش جریان خون(احتقان وریدی)، مشکلات انعقادی خون وبرخی از آسیب های دیواره عروق و بی حرکتی طولانی مدت علتی هستند که منجر به ترومبوز وریدی و در نهایت آمبولی ریوی هستند
پس مهم ترین علت آمبولی بی حرکتی (مسافرت طولانی) است. علل دیگر شامل بدخیمی ها (سرطان ها)، بارداری، گچ گیری برای شکستگی، استراحت بیش از ۲ روز، جراحی یا بستری در بیمارستان، اختلال در ضربان قلب، چاقی، بارداری، مصرف قرص های ضد بارداری و فشارخون است. تعدادی از بیماران با توجه به سابقه خانوادگی، بدون نیاز به عوامل نامبرده، مستعد تولید لخته هستند.
علائم بالینی :
بیماری به طور ناگهانی آغاز شده ودرد شدیدی در یک طرف سینه منتشر میشودعلائم بالینی اغلب غیر اختصاصی هستندو گرفتن تاریخچه دقیق و معاینات بالینی معمولا به تشخیص کمک میکند.مدت و وسعت انسدادغالبابر علائم بالینی اثر میگذارد. سرفه های خشک،پوست کبود،مضطرب شدن بیمار و احساس سنکوب از علائمی هستند که اختصاصی نیستند
زمانی که این لخته از اندام های تحتانی به سمت قلب می رود در ریه گیر می افتد. به دنبال گیر افتادن در ریه، خون بخشی که لخته در آن مستقر شده کاهش می یابد. علائم ناشی از کاهش خون رسانی به ریه شامل تنگی نفس ناگهانی و درد قفسه سینه است. دیگر علائم آمبولی ریه شامل تپش قلب، غش و سرفه است که گاهی با خون همراه ،تاکی پنه ،تعریق شبانه است .
پیشگیری
پس از هر نوع جراحی، برای پیشگیری از تشکیل لخته، پزشک شما را تشویق می کند که در اولین فرصت ممکن از جا برخاسته و قدم بزنید تا خودتان و یا فرد دیگری، اندام های تحتانی شما را ورزش دهد.
زمانی که ناگزیر از نشستن طولانی مدت هستید مانند هنگام سفر با هواپیما یا خودرو، هر چند وقت یکبار قدم بزنید یا حداقل انگشتان پا را خم و راست کرده و پاهای خود را حرکت دهید.
اگر قادر به حرکت نیستید اندام های تحتانی خود را بالا قرار دهید و جوراب های واریسی بپوشید.
همه این اقدامات به پیشگیری از راکد ماندن خون و تشکیل لخته در سیاهرگ های اندام تحتانی که عامل شایع آمبولی است، کمک می کند.
تشخیص:
یک تاریخچه کامل باید از بیمار گرفت و معاینات فیزیکی انجام شودو ریسک فاکتور،تاریخچه طبی و جراحی باید مد نظر قرار گیردکم آوردن نفس و درد قفسه سینه بایداز لحاظ زمان شروع،مدت،مکان ووضیت بیمار مشخص گردد
ابزارهای تشخیص شامل:رادیو گرافی قفسه سینه و نوار قلب و آنالیز گازهای خونی شریانی
رادیو گرافی اگر چه آمبولی ریوی را مشخص نمیکند امامیتواند دیگر علل مشابه بروزعلائم بالینی را رد کند
بیماران مبتلا به آمبولی ریه ممکن است دچار اتساع شریان های ریوی گردند که بررسی گاز های خون شریانی کمک کننده میتواند باشد.
یافته های نوار قلبی غیر عادی این بیماران معمولا تغییرات موقتی و غیر اختصاصی قطعه اس تی و موج تی را نشان میدهد.
سی تی اسکن اسپیرال جدید ترین راه تشخیص آمبولی ریوی است که به سهولت وسرعت انجام میگردد وغیر تهاجمی میباشد. زمانی که ماده رنگی وریدی تزریق میشودعروق و آمبولیهای ناشی از لخنه مشخص میشوند. آنژیو گرافی ریوی دقیق ترین آزمون جهت تشخیص آمبولی ریوی است اما روشی گران و تهاجمی میباشد
درمان:
پس از اطمینان از بروز لخته باید درمان جهت پاک سازی لخته انجام داد. درمان با داروهای ضد انعقاد انجام می شود. داروهایی همچون هپارین و وارفارین در این شرایط کاربرد داردو اکسیژن هم برای این بیماران تجویز میشود این بیماری کشنده است و تشخیص آن به دلیل کمی علائم آسان نیست .واگر درمان نشود منجر به دیسترس تنفسی و مرگ میشود
آبسه ریوی:
آبسه ریوی در حقیقت بخشی از عفونت در ریه است که توسط بافت های ملتهب احاطه شده باشد سپس بافت عفونی شده ریه تخریب و چرک جایگزین آن میشود یکی از نکات مهم در خصوص آبسه ریه آن است که این بیماری مسری نیست.
آبسه به نکروز و مرگ بافت پارانشیم ریه و ایجاد شدن سوراخ در آن و پر شدن آن از چرک و عفونت میکروبی گفته می شود.
این بیماری بیشتر در افراد با نقص واکنش ایمنی دیده می شود که در آن یک روند چرکی درون پارانشیم شش ها تبدیل به یک آبسه بسته پر شده از چرک٬ می گردد. گاهی این آبسه باز شده و چرک بدرون برونش راه می یابد و دراین حالت بیمار دارای سرفه خلط دار بوده و احتمال عفونی شدن ریه سمت مخالف آن نیز وجود دارد. در پاره ای موارد اگر دلیل ابتلا به آبسه ریوی خود پارانشیم نبوده و حاصل از بیماری های دیگر مانند آمبولی و آبسه های برون ششی باشد آبسه ثانویه نام دارد.
علائم بیماری:
1- بعضا درد در قفسه سینه
2-تنفس بد بو
3- تعریق
4- تب و لرز
5-کاهش وزن
6-سرفه همراه خلط چرکی
علل ابتلا:
این بیماری معمولا به دنبال ابتلا به ذات الریه رخ میدهداز علل آبسه ریه استنشاق ترشحات آلوده از مجاری تنفسی فوقانی به داخل ریه میباشد مثلا در یک فرد بیهوش یا دچار افت هوشیاری ممکن است چنین پدیده ای رخ دهد.
همچنین طیف وسیعی از باکتریها و
ویروسها از جمله استافیلوکوک طلایی، استرپتوکوک
، استرپتوکوک آگالاکتیا، A بتاهمولیتیک گروه
آمیب و سرخک نیز جزو عوامل ایجاد کننده
ابسه ریه گزارش شده اند.
پیشگیری:
مراجعه سریع به پزشک جهت درمان در هنگام عفونت تنفسی به ویژه ذات الریه .
حفظ بهداشت دهان و دندان زیرا عفونت دهانی میتواند باعث آبسه ریوی شود
عوارض:پاره شدن آبسه منجر به خون ریزی شدید ریوی میشود
و گسترش عفونت به سایر نواحی به ویژه مغز
تشخیص:
بررسی های تشخیصی ممکن است شامل آزمایش خون، کشت چرک به دست آمده از آبسه جهت تعیین نوع آنتی بیوتیک تجویزی و عکس ساده ریه و اسکن ریه باشد.
برونکوسکوپی (استفاده از یک وسیله چشمی با چراغی در نوک آن که از نای عبور داده شده و وارد برونش ها می گردد) در موارد مشکوک به ورود جسم خارجی به ریه است.
درمان:
– معمولا با درمان آنتی بیوتیکی طولانی مدت (تا شش ماه) قابل علاج است.
– ترک استعمال دخانیات
– در حد امکان به تمرین های ورزشی با تنفس عمیق بپردازید.
– نحوه تخلیه ریه را بیاموزید تا به خروج ترشحات نایژه ای کمک کنید. به این ترتیب که از ناحیه شکم روی تخت قرار بگیرید و سر و سینه شما از لبه تخت آویزان باشد. خود را وادار به سرفه کنید. این کار را تا هنگامی که دیگر قادر به دفع خلط نباشید، ادامه دهید. این عمل را دو بار در روز، به مدت 5 تا 10 دقیقه انجام دهید.
– در صورت عدم بهبود آبسه، گاهی جراحی برای تخلیه چرک آبسه یا برداشت آبسه و قسمت درگیر ریه لازم میشود
منابع:
مجله پزشکی طب سان مقاله آبسه ریوی
مجله دانشکده پیراپزشکی ارتش مقاله
آمبولی ریوی علی اکبر یعقوب کاظمی
وب سایت تبیان مرکز زنجان دکتربهروز هاشمی متخصص طب اورژانس
مقاله دکتر قاسمی،دکترقیصری،دکتر اسحاقیان،علی چهرئی
خسته نباشید