نظام آموزشی غنا و مصر
آموزش پیش دبستانی
غنا
از جمله مهمترین طرح های مقطع آموزش پیش دبستانی می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
1- طرح نگاهی به کودکان
از جمله مهم ترین اهداف طرح مذکور می توان به ارتقاء سطح کیفی وکمی آموزش کودکان روستایی به ویژه دختران روستایی از طریق شرکت وحضور در کلاسهای منسجم ، منظم وچند بخشی اشاره نمود
2- طرح مراقبتهای بهداشتی وپزشکی کودکان
طرح مذکور به ارتقاء سطح کیفی وکمی مراقبتهای پزشکی و…. از کودکان پیش دبستانی غنایی و ارائه اطلاعات و آگاهی های لازم در خصوص سلامت کودکان به والدین غنایی مبادرت می نماید. این درحالیست که در سطح سیاست ملی طرح مذکور به توسعه سیاسی وتقویت و افزایش ظرفیت موسسات آموزش پیش دبستانی درکشور تاکید دارد.گفتنی است که طرح مذکور توسط دپارتمان نظام آموزش پیش دبستانی در حوزه انجمن آموزش پایه به اجرا در می آید .
مصر
از اوائل دهه 1990 مرحله آموزش پیش دبستانی در کانون توجهات مسئولان مصر قرار گرفت.آموزش پیش دبستانی مربوط به کودکان رده های سنی 4 تا 6 سال است که قبل از ورود به دوره پایه آن را تجربه می کنند. دوره آموزشی فوق در جهت رشد و توسعه همه جانبه و کامل کودکان مصری، ضمن توجه به تفاوتهای فردی آنان در نظر گرفته شده است. هدف اصلی این دوره آموزشی آماده سازی کودکان برای پذیرش آشنائی با فعالیت منظم تحصیلی در دوره آموزش پایه است.به عبارت دیگر می توان گفت که دوره پیش دبستانی در کشور مصر، مقدمه و لازمه ورود به مقطع آموزش پایه است.از جمله مهمترین اهداف آموزش پیش دبستانی در کشور مصر می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
1- رشد و توسعه همه جانبه و کامل کودکان در کلیه زمینه های روانی، جسمی، حرکتی، عاطفی، اجتماعی و مذهبی.
2- رشد و نمو صحیح اجتماعی و روانی و جسمی در قالب ارزشها، اهداف و اصول حاکم بر اجتماع
3- رفع نیازها و ضرورتهای رشد در این سنین
4- فراهم سازی زمینه مناسب برای ورود کودکان به مدارس رسمی در مقطع آموزش پایه
آموزش پیش دانشگاهی
غنا
سیستم آموزشی پیش دانشگاهی کشور غنا بر6 سال مدرسه ابتدایی (اجباری)، 3 سال مقدماتی متوسطه و 3 سال تکمیلی متوسطه مشتمل می گردد. در پایان دوره3 ساله ی تکمیلی متوسطه دانش آموزان در امتحان تایید دوره ی متوسطه * شرکت می کنند . لازم به ذکر است که6 سال آموزش مقدماتی و 3 سال آموزش مقدماتی متوسطه (راهنمایی) 9 سال آموزش پایه را تشکیل می دهند.در3 سال اول مدارس ابتدایی هفت شاخه ی درسی – انگلیسی، ریاضی، زبان و فرهنگ غنایی، مطالعات زیست محیطی آموزش اخلاق/ مذهب، آموزش فیزیکی، و موسیقی و رقص مطالعه می گردد. از سال چهارم علوم تلفیقی نیز تدریس می شود.کلاسهای ابتدایی پائین تر(p1-3) به زبان های محلی غنایی و کلاسهای p4 و بالاتر از آن به زبان انگلیسی تدریس می شوند.پس از تکمیل دانش آموزان بطور خودکار برای ثبت نام در مقطع مقدماتی متوسطهآماده می شوند.
مصر
وزارت آموزش و پرورش مصر با اتخاذ سیاستی جدید درصدد توسعه همه جانبه آموزش در مقاطع ابتدائی، مقدماتی و متوسطه می باشد تا بتواند در پرتو آن زمینه لازم جهت دستیابی به آینده ای بهتر و تحقق اهداف بنیادین کنفرانس ملی را فراهم نماید. از جمله انواع مدارس پیش دانشگاهی میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
1- مدارس تک کلاسه
2- مدارس عمومی
3- مدارس سیار
4- مدارس مرجع
آموزش ابتدایی
غنا
از جمله مهم ترین اهداف بخش آموزش ابتدایی می توان به تلاش در جهت دسترسی هر چه بیشتر دانش آموزان کلیه مقاطع تحصیلی به مواد آموزشی با راندمان وسطح کیفی بالا اشاره نمود . از جمله اقدامات بسیار اساسی بخش آموزش ابتدایی می توان به جلب حمایتهای همه جانبه سازمان جهانی غذا وصندوق اعانات کاتولیکهای جهان در خصوص اجرای طرح تغذیه رایگان در مدارس ابتدایی به ویژه مدارس ویژه دختران در مناطق شمالی ، شرقی وغربی کشور اشاره نمود .
علاوه بر این بخش مذکور در جهت نوسازی مدارس وتاسیس ساختمانهای جدید آموزشی به عنوان عامل هماهنگ کننده از نقش به سزایی برخودار بوده است . از جمله فعالیتهای دیگر بخش آموزش ابتدایی می توان به تشکیل انجمن های منطقه ای آموزشی در جهت توسعه زیر ساختی حوزه آموزشی مناطق سراسر کشور ونظارت برعملکرد گروه های طرح کننده سیاستهای آموزش منطقه ای (DEPT) وبرقراری ارتباط میان گروه های مذکور وکمیته های نظارتی آموزش منطقه ای(DEOC) در جهت طرح برنامه های جامع توسعه نظام آموزشی کشور وافزایش سطح کیفی آموزش کودکان غنایی اشاره نمود .
مصر
طی سال1990، دولت مصر در چهارچوپ بیانه مربوط به اصول و مبانی آموزش همگانی، بر فراهم سازی فرصت ها و امکانات لازم آموزش همگانی و توسعه کیفی آموزش در مدارس و مقاطع مختلف به منظور توانمندسازی دانش آموزان در مواجهه باآینده، تاکید فراوانی نمود. چراکه کشور مصر در زمره9 کشور پرجمعیت دنیاست که آموزش در آنها از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.در راستای آماده سازی و حمایت شهروندان مصری به منظور شکوفائی استعدادها و توانائیهایشان در مواجهه با چالشهای آتی زندگی، همسر رییس جمهور مصر(سوزان مبارک) با تاسیس و ریاست(سازمان توسعه ملی کودکان مصری) درصدد برآمده است تا با برگزاری و سازماندهی کنفرانسهای ملی راه توسعه آموزش در مصر را هموار سازد. با همکاری وزارت آموزش مصر، کنفرانس ملی در راستای توسعه آموزش ابتدائی بعنوان سرآغاز مجموعه ای از کنفرانسها و تلاشهای مربوط به اعمال اصلاحات آموزشی در مصر، برگزار شد.کنفرانس ملی توسعه کیفی برنامه های آموزش ابتدائی نیز در فوریه 1993 برگزار گردید. این کنفرانس خود حکایت از حصول موفقیت های چشمگیر در حوزه توسعه کیفی مقطع آموزش ابتدایی دارد. توسعه کمی و گسترش فضاهای آموزشی و تلاشهای فراوان در جهت اعمال اصلاحات آموزشی از جمله دیگر دستاوردهای قابل توجهی است که در این کنفرانس به آن اشاره شد.بعدها طی سال 1994 کنفرانس ملی توسعه آموزش ابتدایی و کنفرانس ملی آموزش و تجهیز معلمان (در سال 1996) برگزار گردید. ازجمله مهمترین اصلاحات به عمل آمده در ساختار آموزش ابتدایی می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
1- سازماندهی مدارس
2- طراحی دروندادهای نوین برنامه های آموزشی
ارزشیابی دانش آموزان مقطع آموزش ابتدائی در کشور مصر، بر مبنا و معیار جامع و پیشرفته ای صورت می پذیرد. به نحویکه ارزشیابی صرفاً به امتحانات کتبی محدود و منحصر نگردیده، بلکه از چنان وسعت و پیشرفتی برخوردار است که بر آزمون های عملی و برآورد عملکرد کلاسی دانش آموزان مشتمل می گردد.علاوه بر این، تلاشهای عمده ای در جهت کاهش حجم تکالیف خانگی و عدم تخریب بعد روانی دانش آموزان صورت گرفته است.
آموزش متوسطه
غنا
از جمله اولویت های نظام آموزش متوسطه کشور غنا می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
1.عدم تاکید صرف بر برگزاری دوره های آکادمیک محض در برنامه های آموزشی وتشویق وترغیب دانش آموزان در گرایش به کسب مهارتهای فنی و حرفه ای
2. تشویق وترغیب شهروندان غنایی به تاسیس مدارس خیریه متوسطه به ویژه در مناطق دوره افتاده و روستایی
گفتنی است که هدف از اجرای این طرح تاسیس تعداد هر چه بیشتری ازمدارس روزانه درعوض مدارس شبانه می باشد .
3. تاکید بر اهمیت علوم وفنون با تاسیس مراکز تحقیقاتی علمی در هر یک از مناطق تحت پوشش سیاست مذکور
گفتنی است که اخیراً تمامی مناطق کشور در زمره ( تحت پوشش ) سیاست مذکور قرار گرفته اند
1. بازنگری درمتن وموضوع مطالب وبرنامه های تحصیلی وبرقراری ارتباط با دوره ها وموضوعات آموزش دانشگاهی و موسسات آموزش عالی
ازجمله مهمترین اهداف آموزشی مقطع آموزش متوسطه می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
1- عدم تاکید بر گنجاندن دوره های آکادمیک محض در برنامه های آموزشی و تشویق افراد به کسب توانایی های فنی و حرفه ای
2- تشویق همگانی به احداث مدارس متوسطه در اجتماعات روستایی
هدف از اعمال چنین سیاستی در جهت انتقال دانش آموزان از مدارس شبانه روزی به مدارس روزانه است که در نهایت رهسپاری کودکان مناطق دور افتاده به مدارس شبانه روزی را غیر ضروری می نماید.
3- تاکید بر تاسیس مراکز تحقیقاتی منطقه ای در تمامی مناطق کشور
در طول مقطع متوسطه ، دانش آموزان خود را برای احرازگواهینامه ی مدرسه ی بین المللی / سطح عادی GCE / گواهینامه ی دبیرستان افریقای غربی(WASSCE) آماده می کنند.
در پایان این دوره دانش آموزان در امتحان گواهینامه ی دبیرستان ملی(SSSCE) و /یا مدرک آموزش عمومی بین المللی GCE در سطح پیشرفته شرکت می کنند که آنها را برای ورود به تحصیلات عالیه واجد شرایط می نماید.
مصر
آموزش مقدماتی متوسطه مبین مقطع میانی مراحل آموزشی است. این مقطع از تحصیل باعث پیوند خوردن بخش های گوناگون آموزشی می گردد.مدارس مقدماتی متوسطه از یک خصیصه بارز و برجسته و یک کارکرد ویژه برخوردار اند و آن اینکه در این مقطع دانش آموزان به توانائی های لازم در جهت بازشناسی استعدادها و کشف توانمندی های وجودی خویش دست یافته و به هدایت و جهت دهی این قبیل تواناییها در راستای نوع مناسبی از آموزش در مقطع آموزش می پردازند. در پرتو سیاست ها و اصول آموزشی جدید، آموزش مقدماتی متوسطه بهتر از همیشه تامین اهداف ذیل را سرلوحه برنامه های خود قرار داده است:
1- ریشه کن سازی فاکتورهای بی سوادی و توانمند سازی فراگیران در کسب مهارت های ارتباطی
2- تاکید بر عناصر ارزش های بدست آمده توسط فراگیران بر اساس معیارهای عقلی
3- کمک به فراگیران درجهت درک اهمیت مشارکت اجتماعی و تشویق به مشارکت درامور آموزشی
4- تجهیز و آشناسازی فراگیران با اصول، ارزش ها و مهارت هایی که به توانایی آنان در کار و سازگاری و تعامل با جامعه تکنولوژیک منتهی گردد
5- همکاری با فراگیران در جهت تقویت و توسعه مهارت های خود آموزی
6- تجهیز فراگیران به مبانی بنیادین علم و دانش
7- ترمیم و تحقیق اهداف تعیین شده برای آموزش مقدماتی متوسطه همچون رشد و پرورش توانایی های جسمی، روانی، عاطفی و اجتماعی فراگیران
8- رشد و توسعه منش ها و عملکردهای دمکراتیک و طرح ریزی شالوده های لازم به منظور مشارکت افراد در امور سیاسی و فعالیت های جمعی از طریق انجام فعالیت های متعدد مدرسه ای به گونه ای که باعث تعامل مثبت فراگیران با موسسات و افراد جامعه و آشنایی آنان با وظائف و حقوق شهروندی گردد.
9- تقویت مبانی هویت ملی و تعالی جنبه های شخصیتی افراد با اتکا بر عظمت ملی
آموزش عالی
غنا
سیاست درازمدت دولت در حوزه نظام آموزش دانشگاهی در جهت اجرای سیاست سرمایه گذاری امانی وجذب سرمایه های متفرقه ومشارکتی در حوزه نظام آموزش دانشگاهی وتشکیل صندوق مشارکتی مالی است.لایحه تشکیل چنین صندوقی درمراحل پایانی به تصویب وزارت آموزش وپرورش کشور می رسد.از مدتها قبل پیش نویس لایحه تقدیم هیات دولت گردیده وسرانجام در آغاز سال2000 میلادی به تصویب هیات دولت وپارلمان رسید.طبق مفاد لایحه مذکور کلیه دانشجویان،والدین،معلمین، موسسات غیر دولتی ومذهبی، انجمن های شهری، شوراهای شهر ودیگر عوامل موظف به حمایت از صندوق امانی حوزه آموزش کشور درجهت اجرای طرح های آموزشی وتدارک امکانات آموزشی دانشگاههای کشور می باشند.
از جمله دیگرسیاستهای آموزشی دانشگاه های کشور غنا می توان به اطلاع رسانی عمومی مبنی بر ارائه آمار و نتایجی از عملکرد حوزه آموزش کشور توسط دانشگاههای سراسر کشور اشاره نمود.در تاریخ 15 می سال1999 وزیرآموزش و پرورش غنا کلیه دانشگاههای کشور را به اطلاع رسانی همگانی درخصوص دستاورده های حوزه آموزشی کشور طی چندین سال اخیر در جهت جذب سرمایه گذاران بالقوه بخش خصوصی توصیه نمود چرا که مشارکت بخش خصوصی در حوزه سرمایه گذاری آموزشی اگر چنانچه اطلاع رسانی مناسب وصحیحی از عملکرد دانشگاهها ومراکز آموزش عالی کشور درجهت افزایش پتانسیل مالی وتوان بالای سرمایه گذاری سرمایه گذاران بخش خصوصی ارائه شود نتایج مثبت و پرباری را به همراه خواهد داشت. سیستم آموزش عالی در غنا در بر گیرنده ی دانشگاهها و کالج های دانشگاهی ،پلی تکنیک ها و موسسات تربیتی پیش از خدمت می باشد. کلیه موسسات آموزش عالی تحت انجمن ملی آموزش جمع می شوند که در سطح ملّی گروه مشاوره و هماهنگ کننده ای را شکل می دهد. موسسات پلی تکنیک هم اکنون در حال ترقی برای ارائه ی دوره هایی در سطح دانشگاه می باشند. دانشگاه غنا واقع در لگان (نزدیک آکرا) اولین دانشگاه غنا بود که در سال 1948 تاسیس شد.
سال دانشگاهی از ماه سپتامبر آغاز شده و تا ماه ژوئن به طول می انجامد.از جمله مهمترین تعطیلات تحصیلی دانشگاه های کشور می توان به تعطیلات 22 می تا 21 آگوست اشاره نمود.زبان آموزشی مراکز آموزش عالی غنا، انگلیسی است. ازجمله مهمترین اهداف آموزشی مراکز آموزش عالی کشور غنا می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
1- سپارش مسئولیت برطرف سازی نیازهای نیروی کار ملّی به موسسات آموزش عالی
2- تاکید بر تامین هزینه های دولتی غیر آکادمیک به عنوان مثال فراهم سازیمحل سکونت
3- مستقل سازی دانشگاه های کشور از منابع دولتی از نقطه نظر تامین هزینه
4- تامین منابع مالی جایگزین در تامین سرمایه های آموزشی
مصر
در حال حاضر،دانشگاه قاهره از بیش از100 مرکزتحقیقاتی و 23دانشکده و انستیتو برخوردار می باشد.بالغ بر155هزار دانشجو،3158عضو هیئت علمی،2361 دستیار و مسوول آزمایشگاه و12233 کادر تمام وقت به فعالیت در دانشگاه مبادرت دارند که از این لحاظ، دانشگاه قاهره به عنوان یکی از بزرگترین دانشگاه های قاره آفریقا و حتی جهان مطرح می باشد.دانشگاه قاهره از 1کمپ مرکزی و 3 شعبه برخوردار می باشد.علاوه بر این،دانشگاه خود بر دانشکده های کشاورزی،باستان شناسی،ادبیات و علوم انسانی،بازرگانی،کامپیوتر و علوم انفورماتیک، دندانپزشکی، اقتصاد و علوم سیاسی،علوم مهندسی،حقوق،پزشکی،داروسازی،فیزیوتراپی،شهر سازی،دامپزشکی،دارلعلم و انستیتوهایی نظیرمطالعات و تحقیقات آفریقا،پرستاری،مطالعات آموزشی، مطالعات آماری،سرطان و لیزر مشتمل می گردد. شعبه خارطوم، نخستین شعبه از انشعابات سه گانه دانشگاه نیز منحصرا ٌاز 4 داشکده ادبیات و علوم انسانی ، حقوق، بازرگانی و علوم است. شعبه دوم بزرگ تر از شعبه قبلی بوده و بر دانشکده های آموزش، کشاورزی، مهندسی، خدمات احتماعی، پژوهش های عربی و اسلامی، باستان شناسی، توریسم، پژشکی و علوم مشتمل می گردد. شعبه بنی یوسف سومین شعبه دانشگاه است که در آن دانشکده های حقوق، بازرگانی، دامپزشکی ، علوم، ادبیات ، آموزش، پزشکی و دارو سازی فعالیت دارند.
. یک از اهداف برنامه توسعه آموزش مصر افزایش در صد دانشجویان فنی و مهندسی و علوم پایه و کاهش سهم دانشجویان علوم انسانی بود تا تربیت نیروی انسانی متخصص با هدف گذاری در سایر بخش های اقتصادی – اجتماعی – فرهنگی کشور هم جهت باشد. اما این هدف تحقق نیافت. علاوه برآن سرانه امکانات آموزشی بسیار پایین تراز استانداردهای جهانی است . کاهش این فاصله نیز در برنامه لحاظ شده بود اما بدون این که این فاصله کاهش یابد ، آموزش عالی مصر هم چنان به افزایش پذیرش دانشجو مبادرت می نماید. به عبارت دیگر آموزش عالی به بهای از دست رفتن کیفیت آموزشی، اهداف کمی را دنبال می نماید. اگرچه منابع عمومی اختصاص یافته به آموزش عالی با اهداف برنامه در این بخش تناسب ندارد. در چارچوب منابع موجود نیز می توان با تغییر ترکیب دانشجویان در رشته های و مقاطع تحصیلی بخش عمده ای از اهداف برنامه را تامین نمود انجام اصلاحات ساختاری و کاهش هزینه ها در آموزش عالی ، راه حل های دیگر افزایش بهره وری منابع موجود است.مدل برنامه ریزی آرمانی ابزاری قوی و کار آمد جهت برنامه ریزی و تخصیص منابع در آموزش عالی است. که نظام آموزش عالی مصر در صدد اجرای کامل آن است. این مدل را می توان به طور سلسله مراتبی درسطح بخش ، دانشگاه، دانشکده و گروه آموزشی به کاربرد. بهره گیری از این مدل علاوه بر کمک به جهت دهی منابع به سوی آرمان ها بخشی ، به یک پارچه سازی مدیریت منابع آموزش عالی و کنترل منابع نیزکمک می کند. به کارگیری این مدل در بخش آموزش عالی زمینه ای جهت گسترش کاربرد مدل های برنامه ریزی ریاضی در بخش های اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی کشور مصر فراهم آورده است.
آموزش معلمان
غنا
تربیت معلمین مدارس ابتدایی مسئولیت کالج های تربیت معلم می باشد. دوره های آموزشی فوق پس از SSSCEبه مدت سه سال طول می کشد و در پایان آن به داوطلبین مدرک دبیری A اعطا می شود. برنامه های آموزش کالج ها ی تربیت معلّم برای نشان دادن تغییرات در مفاد و روش آموزش مورد باز بینی واقع می گردند.
آموزش معلمین مقدماتی و تکمیلی متوسطه
کالجهای آموزش دانشگاهی به ارائه دوره های 1ساله آموزشی که منجر به اعطا مدرک تدریس به معلمین مقاطع مقدماتی و تکمیلی متوسطه می شود مبادرت می نمایند. علاوه بر این، دوره های3 ساله ای نیز برای دارندگان گواهینامهA ، گواهینامه تخصصی B و گواهینامه یا دیپلم دو مرحله ای در دروس آموزشی برگزار می گردد.
آموزش اساتید دانشگاهی
اساتید آموزش عالی به مدت دو تا سه سال در دانشگاههایی که مدرک کارشناسی ارشد یا دکترای خود را دریافت کرده اند، جهت تدرس دروس دانشگاهی تحت تعلیم قرار می گیرند.
از جمله مهم ترین اولویت های نظام آموزش معلمان نیز می توان به ارتقاء سطح کمی وکیفی مراکز آموزش معلمان همسطح با وضعیت موسسات ومراکز آموزش عالی وفراهم آوری زیر ساختها ، امکانات وکادر کار آزموده ولایق جهت اداره چنین مراکز وموسساتی اشاره نمود .
مصر
از جمله مهمترین سیاستهای آموزشی که در جهت ارتقاء سطوح آموزشی معلمان و انسجام منابع تربیتی و آموزشی آنان اتخاذ گردیده است،می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
– اجراء پروژه های زمانبندی شده درجهت ارتقاء سطح توانائی های معلمین ابتدائی بواسطه ارتقاء استانداردهای موجود دانشگاهی.
گفتنی است که در این راستا، سالیانه از بالغ بر11هزار معلم در15کالج آموزشی ثبت نام به عمل می آید.
– تاسیس دپارتمان های جدید آموزش معلمان جهت ارتقاء سطح توانائی معلمین حاضر در کالج های آموزشی
– تاسیس کالج های تخصصی آموزشی جهت آموزش معلمین هنرو موسیقی
– افزایش شمار برنامه های آموزش معلمان، سازمان یافته از سوی وزارت آموزش و پرورش
– تدارک آموزش های ویژه در خصوص ارزشیابی عملکرد معلمان توسط مرکز ملی امتحانات
– تدارک آموزش مستمر از راه دور از طریق کلاس های ویدئو-کنفرانس برای معلمین سراسر کشور
– بذل توجه خاص نسبت به ارتقاء سطح فرهنگی معلمین از طریق ارائه پیشرفت های نوین آموزشی.
در این خصوص، مراکز ملی تحقیقات و توسعه آموزشی اقدام به انتشار مجموعه ای از مکتوبات و منابع ای زده است که در قالب آن جنبه های جدید و رویکردهای نوین آموزشی مورد بحث و بررسی گرفته و در دسترس معلمین در سراسر کشور قرار می گیرد.
آموزش معلمان در کشور مصر بر آموزش دروس تئوری، کسب مهارتهاو برگزاری سمینارها و کارگاههای آموزشی مشتمل می گردد.7مرکز اصلی آموزش معلمان در هفت شهر قاهره، اسکندریه، اسیوط، اسوان، غربیا، شرقیا و پورت سعید مشغول به فعالیت بوده و به ارائه برنامه های آموزشی به معلمین مبادرت دارند.
اصول و اهداف آموزشی
غنا
از جمله مهم ترین اهداف دولت غنا در خصوص نظام آموزشی کشور می توان به نوسامانی نظام آموزشی کشور در سال 1987وتلاش در جهت افزایش نرخ دانش آموزان ثبت نامی درمقطع ابتدایی و تاکید عمده بر ارتقاء سطح کیفی وکمی آموزش متوسطه ونظام آموزشی دانشگاهی اشاره نمود .اعمال اصلاحات درساختار نظام آموزشی متوسطه وعالی کشور درجهت شکل گیری نظام آموزشی حرفه ای وافزایش انواع مختلفی از مراکز آموزش متوسطه وعالی در مناطق10 گانه کشور نیز از جمله دیگر اهداف آموزشی دولت غنا می باشد. علاوه بر این اخیرا طرح تاسیس 4 دانشگاه رسمی دولتی در مناطق شمال کشور مورد بررسی قرار گرفته و در شرف اجراست. به طور کلی تر می توان گفت که اهداف استراتژیک ذیل درجهت تحقق اهداف غائی وزارت آموزش وپرورش درعرصه نظام آموزشی کشور تبیین و تدوین شده است :
1. ارتقاء سطح کیفی آموزش وپرورش شهروندان غنایی در کلیه سطوح آموزشی
2. افزایش امکان دستیابی به مشارکت آموزشی وبرقراری عدالت در حوزه آموزشی کشور
3. ارتقاء بهره وری مدیریتی در حوزه آموزش کشور
4. افزایش اجرای طرح های سواد آموزی وبرنامه های موفق وکار آمد آموزشی
5. سوق دادن طرح های آموزشی کشور به سمت جذب افراد لایق وکار آمد ونیروی انسانی پویا جهت برآورده کردن نیازهای اجتماعی ، آموزشی و اقتصاد ملی
6. افزایش امکان دستیابی به آموزش فنی و حرفه ای همراه با آموزش های تئوریک علوم مختلف
7. اتخاذ سیاست تمرکز زدایی آموزشی وتقویت وحمایت از ساختار مدیریت آموزشی
مصر
از جمله مهمترین اصول و اهداف آموزشی کشور مصر می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
1- رویارویی با نیازهای واقعی مردم و هماهنگی موثر با چالشهای جهانی
2- تلقی آموزش بعنوان موضوع امنیت ملی
3- اجرای سیاست برابری در فرصتهای آموزشی و دمکراسی در تصمیم گیری متناسب با توان نظر مالی و روانشناختی خانواده های مصری
معضلات آموزشی
غنا
از جمله مشکلات فرا روی نظام آموزشی کشور می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
1- کمبود امکانات لازم آموزشی
2- ضعف ساختاری مدارس کشور
3- سطح بسیار ناچیز نرخ ثبت نام کنندگان دوره های مختلف آموزشی
4- افت شدید تحصیلی دانش آموزان مقاطع مختلف آموزشی
5- کاهش شدید بودجه آموزشی
6- عدم دسترسی به اطلاعات وآمار دقیق در خصوص برنامه ها وطرح های بنیادین آموزشی
مصر
نظام آموزشی مصر با مشکلات و مسائل بی شماری مواجه است . یکی از مشکلات این نظام نرخ بالای بی سوادی در کشور است. برنامه درسی آموزش فنی بسیار ضعیف است و با پیشرفت های فنی شناختی حاضر، تقاضای بازار و نیاز واقعی کارفرمایان سازگاری ندارد. آموزش متوسطه عمومی نیز اگر چه از نظر مساله بیکاری با آموزش فنی تفاوتی ندارد، حداقل از این مزیت برخورداراست که راه آن به سوی آموزش عالی و دانشگاه ها باز بوده و فرصت کافی جهت یافتن شغل بهتر در اختیار دانش آموزان قرار می دهد.همواره شکایت های زیادی در خصوص بی کفایتی معلمان کلیه دوره های آموزشی، به ویژه دوره متوسطه مطرح می شود. این موضوع نشانگر ضعف برنامه های آماده سازی و آموزش معلمان و هم چنین افت استاندارهای آموزشی در دانشکده های علوم تربیتی است. مساله تامین بودجه دفاعی کشور و مساله امنیت ملی و همچنین بحران های اقتصادی اثراتی زیان بار بر آموزش و پرورش باقی گذارده است. از دیگر سو، تحقیقات آموزشی و تصمیم گیری از ارتباط بسیار نزدیکی با یکدیگر بر خوردار می باشند.
قوانین آموزشی
غنا
پس از استقلال کشور و رهایی از استعمار انگلستان نخستین لایحه قانونی حوزه آموزش (لایحه 87 مصوب سال1961) در جهت فراهم آوردن آموزش اولیه رایگان برای عموم شهروندان غنایی به تصویب رسید .گفتنی است که در لایحه مذکور به 2 نوع نظام آموزشی با عناوین آموزش ابتدایی ومتوسطه اشاره شده بود .از جمله موارد با اهمیت که در لایحه مذکور بدان اشاره شده بود می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
1.تفویض اختیارات آموزش محلی ومنطقه ای به مقامات محلی و بومی که از جمله این اختیارات می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
الف) احداث، تجهیز وحفاظت از مدارس ملی ابتدایی ومتوسطه در مناطق مختلف کشور
ب) احداث، تجهیز وحفاظت از مدارس تخصصی وفنی وحرفه ای از طریق مشاوره با وزیر آموزش وپرورش در مناطق مختلف کشور
بدین معنی که احداث و اداره مدارس دولتی تنها تحت اختیارات مقامات محلی ومنطقه ای به تحقق بپیوندند.
2. دومین تبصره از لایحه مذکور به اجباری شدن آموزش برای کودکان غنایی اذعان می نماید به طوریکه در بخش (1) 2 این تبصره چنین آمده است که هر کودک غنایی که به سن قانونی برای ورود به مدرسه رسیده باشد می بایستی تحت دوره آموزشی اجباری در مدارس تامین شده به همین منظور قرار گیرد .
3. سومین تبصره از لایحه مذکور نیز به رایگان بودن آموزش اجباری برای کلیه شهروندان غنایی تاکید نموده ودر بخش (2) بند20 آن چنین آمده است که هیچ شهریه ای جز هزینه تدارک کتابهای درسی ، نوشت افزار ویا ابزار آموزشی مورد نیاز دانش آموزان در انجام کارهای عملی و…. نمیبایستی از دانش آموزان مقاطع تحصیلی ابتدایی،متوسطه ومدارس فنی حرفه ای و تخصصی دریافت گردد .با به روی کار آمدن دولت جدید در سال 1966 شورای آزادیبخش ملی با عنوان NLC مبادرت به تشکیل کمیته نظارتی حوزه آموزش با هدف بررسی مسائل ومشکلات نهفته در بطن برنامه ها وطرح های آموزش ملی واتخاذ عملکردهایی جهت بر طرف نمودن نقائص وتوسعه نظام آموزشی کشور نمود .طرح های پیشنهادی کمیته نظارتی بخش عمده ای از مسائل ومشکلات پیرامون نظام آموزشی از سطح ابتدایی تا سطح دانشگاه را تحت الشعاع قرار می داد .
به عبارت دیگر پیشنهادات کمیته مذکور در خصوص اعمال تغییرات در ساختار نظام آموزشی کشور به طور عمده به عنوان تاییدی برای نظام آموزشی کشور غنا تا به امروز بوده است .
از جمله مهمترین پیشنهادات کمیته مذکور می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
1. سن کودکان جهت ورود به آموزش ابتدایی می بایستی 5/6 سال تمام باشد .
2. آموزش ابتدایی می بایستی در یک دوره 10 ساله ارائه گردد و تنها وقف ای در انتهای سال هشتم آموزشی برای انتخاب دانش آموزان محق ورود به آموزش متوسطه منظور گردد .
3. بر طبق این لایحه آندسته از دانش آموزانی که سال 8 آموزش خود را پشت سر گذارده و تمایل به ورود به آموزش متوسطه ندارند می بایستی آموزش ابتدایی خود را با گذراندن 2 سال تحصیلی دیگر با عنوان کلاسهای آمادگی وپیش دوره آموزش فنی حرفه ای تکمیل نمایند .
4. کلاسهای 2 ساله آمادگی دوره آموزش فنی حرفه ای می بایستی در جهت بر طرف نمودن نیازهای حوزه های کشاورزی وصنعت کشور برگزار گردیده واین طرح در کلیه نواحی به عنوان طرح جامع ملی به اجرا کذارده شود .
5. بر طبق لایحه مذکور دوره آموزش متوسطه می بایستی 5 سال به طول بینجامد ودر پایان سال 5 آموزش متوسطه دانش آموزان در خور ومستعد جهت آموزش در کلاس ششم متوسطه برگزیده گردند .
6. اولین دوره آموزش دانشگاهی نیز می بایستی به مدت3 سال به طول بینجامد .
لازم به ذکر است که کمیته نظارتی همچنین پیشنهاد نمود که طرح دراز مدت دوره 6 ساله آموزش ابتدایی ، آموزش 4 ساله متوسطه وآموزش 3 ساله دانشگاهی به مورد اجرا گذارده شود .
به موجب این پیشنهاد آندسته از دانش آموزانی که قادر به ورود به آموزش متوسطه نبودند پس از گذراندن آموزش ابتدایی ملزم یه حضور در کلاسهای آموزشی 4 ساله بودند.
از جمله موارد آموزشی که بنا بر پیشنهاد کمیته مذکور در قالب آموزش دوره آموزش ابتدایی گنجانیده شد می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
آموزش زبان غنایی ( زبان بومی ) ، آموزش زبان انگلیسی ،آموزش علوم ریاضی ، آموزش تاریخ ، جغرافیا ، علوم اجتماعی ، موسیقی ، هنر ، تربیت بدنی ، آموزش علوم مذهبی وصنایع دستی .
بدیت ترتیب تا اواخر دهه 1960 ساختار و بافت نظام آموزشی کشور غنا به طور عمده ای بر نظام آموزشی کشور در دوران پیش از استقلال استوار بود .
مصر
در حال حاضر، آموزش کانون توجه و مایه نگرانی دولتمردان مصری بوده و در راس اولویت های مهم رهبری سیاسی کشور قرار دارد، به نحویکه رئیس جمهور مصر همواره بر این اعتقاد بوده است که آموزش، هدف و پرورژه ملی مصر و پایه و اساس امنیت ملی است.در این راستا، قوانین خاص آموزشی به شرح ذیل طراحی و تدوین گردیده است:
1- ماده قانون شماره 19 قانون اساسی مصر مصوب سال1923 تصریح می کند که ((آموزش ابتدائی برای تمامی کودکان مصری اجباری و لازم است)). مطابق قانون فوق طی انقلاب سال 1952 مهم ترین گامهای رو به جلو در حوزه آموزش ابتدایی برداشته شد.در این راستا، توسعه و گسترش آموزش ابتدائی به صورت یکپارچه و اجباری از جمله مهمترین اهداف آموزشی کشور قلمداد گردید.تلاشهای فراوانی متعاقبا" درجهت دسترسی تمامی شهروندان در تمامی مقاطع به آموزش رایگان بعمل آمد. مصر از جمله کشورهایی بود که توافقنامه جهانی حقوق اقتصادی و اجتماعی را امضاء نمود. گفتنی است که بعدها مفاد این توافقنامه مبدل به بخشی از قوانین دولتی کشور شد.
2- ماده قوانین 8 و40 مصوب سال1971ویزه اجرای سیاست تساوی قانونی و برخورداری همگانی از فرصتها و امکانات متساوی آموزشی
مطابق ماده قانون شماره 8 ، دولت عهده دار مسئولیت حفاظت و تامین فرصتها و امکاتات برابر آموزشی برای کلیه شهروندان مصری است.
مطابق ماده قانون شماره 40 نیز کلیه شهروندان مصری از تساوی در برابر قانون برخوردار بوده و نوع مسئولیتها و وظائف آنان مانع از برابری آنان در برابر قانون نمی گردد.مطابق قانون فوق هیچ گونه تبعیضی براساس جنسیت، ملیت، مذهب و عقیده، بر شهروندان مصری حاکم نمی باشد.
3- ماده قانون شماره 18 نیز تصریح می نماید که آموزش از جمله حقوق اساسی شهروندان مصری بوده، دولت مسئول و ناظر بر آموزش و اجرای سیاست برابری همگانی درحوزه آموزش بوده و گذراندن آموزش پایه از اعم از ابتدائی و متوسطه اجباری است.
4- مطابق ماده قانون20 آموزش در موسسات دولتی در تمامی مقاطع مختلف رایگان می باشد.
5- مطابق ماده قانون21 درخصوص ارائه آموزش رایگان و ریشه کن سازی بی سوادی و نشرسواد آموزی
6- مطابق ماده قانون139 مصوب سال1981 آموزش پایه( شامل مقاطع ابتدائی و متوسطه) اجباری شد. گفتنی است که پیش از تصویب اصل 139 قانون اساسی طی سال1981 آموزش منحصرا در مقطع ابتدائی اجباری بود. قانون فوق همچنین تصریح می نماید که دولت باید دایره آموزش اجباری را آنچنان وسیع و گسترده سازد که حتی مقاطع دیگر آموزشی علاوه بر مقاطع فوق الذکر در زمره آموزش پایه در آید.
7- قانون شماره23 مصوب سال1999 نیز برافزایش طول دوره آموزش پایه(اجباری) به9سال (6 سال دوره ابتدائی و 3 سال دوره متوسطه)تاکید دارد. افزایش طول دوره ابتدایی حکایت از اهمیت آموزش پایه و تمامی اقدامات موردنیاز در جهت تقویت آن دارد.
8- ماده قانون شماره233 مصوب سال 1988و قانون شماره2 مصوب سال1994درخصوص آموزش پیش دانشگاهی و آموزش همگانی رایگان برای کلیه شهروندان
9- قانون شماره49 مصوب سال 1972 درخصوص ساختار دانشگاهها
10- قانون شماره227 مصوب سال1989درخصوص تامین سرمایه جهت حمایت و پشتیبانی مالی از پروژه های آموزشی و پرورشی
1