فهرست مطالب
مقدمه
چکیده
شرح
بخش اول : اهداف کلی و جهانی آموزش و پرورش ایران
بخش دوم : اهداف آموزش و پرورش ایران
بخش سوم : اهداف آموزش و پرورش آلمان
بخش چهارم : مقایسه و نتیجه گیری
مقدمه
بررسی نظام های آموزشی و اهداف آموزش و پرورش و مقایسه اهداف ایران و آلمان می تواند راه حل هایی را در اختیار قرار می دهد. باید مسئولان و کسانی که مسئول آموزش و پرورش هستند باید به نکات مثبت توجه داشته باشند و آنها را در فرآیند آموزشی کشور به کار گیرند باید اذعان داشت که بسیاری از مشکلات و گرفتاری های نظام های آموزشی، به ویژه در کشورهای جهان سوم، از نظر مبانی و اصول وجوهی مشابه دارند و اگر راه حلی برای یکی از این مسائل در گوشه ای از جهان کشف شود بدون شک اجرای آن در شرایط مساوی در جای دیگر، به همان نتیجه منتهی خواهد شد. بدین جهت، اطلاع از نحوه کارکرد سیستم های آموزشی کشورهای پیشرفته و میزان کارآیی آنها برای مسئولان آموزشی کشورهای دیگر امری لازم است.
در میان کشورهای جهان، آنها که در برنامه های خود برای ارزش های قومی و اقتصادی و ملی اعتبار و حرمتی قائل بوده اند و از علوم و فنون مغرب زمین نیز بهره جسته، آنها را به نحوی معقول و منطقی در برنامه خود گنجانده و کار بسته اند، به ثبات سیاسی و اعتقادی نائل آمده اند و بالعکس، آنها که به تقلید از روش های دیگران پرداخته و تسلیم ظواهر فریبنده و پر زرق و برق دیگران شده اند مفاخر ملی خود را نادیده گرفته اند به وحدت ملی و یکپارچگی سیاسی خود لطمه زده، راه زوال پیموده اند. مطالعه تاریخی نظام های آموزشی به مسئولان روشن می سازد که هدف های آموزشی تا چه حد پیشرفت جامعه و بقای آن موثر است و تا چه حد یک هدف نابجا و نامناسب در نظام آموزشی می تواند برای آن نظام و مردم آن کشور مسئله آفرین و مصیبت بار باشد.
چکیده:
نظام های آموزشی به پایه هدف های آن استوار است و این هدف ها جز خواسته های منطقی جامعه چیز دیگری نیست چرا که در نظام های دموکراسی به مردم حق داده شده است به این ترتیب هدف های آموزش و پرورش را مردم یا به نمایندگی از آنها دولت ها بسته به شیوه های مختلف که در حکومت ها وجود دارد تعیین و اجرا می کنند. با اینکه هدف های آموزش و پرورش در کشورهای مختلف جهان متفاوت است با وجود این وجوه مشترکی بین آنها وجود دارد بسیاری از هدف های آموزشی جتبه عام دارند مثل پرورش انسان منفی و سالم و یا پرورش انسان اخلاقی و کارآمد. در سایه آموزش و پرورش صحیح می توان برای مردم جامعه زندگی بهتر و صرفه تری ایجاد کرد و همچنین آموزش و پرورش می تواند تحت روش ها و اصول نادرست وسیله ای برای سقوط و نابودی جامعه تلقی شود. در مورد اخیر به شیوه تعلیم و تربیت جامعه ی آلمان در زمان حکومت دیکتاتوری هیتلر اشاره کرد.
حال هدف آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران در واقع کمال انسان در نظام تعلیم و تربیت اسلامی رسیدن به قرب الهی است این هدف غایی به اهدافی تقسیم می شود از جمله : 1- اهداف اقتصادی 2- اخلاقی 3- علمی آموزشی 4- سیاسی – اجتماعی و …
آموزش و پرورش ایران و ادامه ی دوره های تحصیلی نیز اهدافی را دارد.
اهداف آموزش و پرورش آلمان در واقع تعلیم و تربیت انسان های مستعد، کاردان – اقتصاد دان و انسان های تخصصی می باشد و در ضمن آلمانی ها برای ملیت و فرهنگ خود اهمیت خاصی قائل هستند و در برنامه های آموزشی تاکید هر چه بیشتر بر مبانی قومی و فرهنگی و سابقه ی تاریخی آلمان دارند.
تعریف آموزش و پرورش
در آموزش و پرورش مجموعه دانش ها، عقاید، آداب، سنت ها و خصوصیات اخلاقی و قومی جامعه مطرح می شود. عوامل مزبور در جامعه های مختلف صورت های گوناگون دارند و به این جهت، نمی توان یک نظام آموزشی ایده آل که در تمام سیستم ها به طور یکنواخت قابل عمل و اجرا باشد، ارائه کرد. از سوی دیگر، هیچ نظام آموزشی به خودی خود کامل و بدون عیب و نقص نیست. هر سیستم آموزشی با توجه به کمبودها و نارسایی هایی که دارد پیوسته در صدد رفع نواقص خود و گرایش به سوی کمال است و به عبارت دیگر، نظام آموزشی به آنچه دارد قانع نیست و به انچه ندارد می اندیشد. این خود انگیزه ای برای رشد آن و رسیدن به کمال به شمار می آید.
کمبودها و نارسایی های یاد شده را می توان در نیازهای مالی و معنوی آن خلاصه کرد آموزش و پرورش نهادی است که جامعه و مردم بیش از سایر نهادها به آن توجه می کنند و به همین جهت، انتظارات مردم از آن بیش از سایر تشکیلات مملکتی است.
آموزش و پرورش نهادی است پویا و پیوسته در حال دگرگونی و حاصل کار آن هنگامی می تواند رضایت بخش و مفید باشد که به خواسته ها و امیال جامعه پاسخ بدهد.
در سایه آموزش و پرورش صحیح می توان برای مردم جامعه زندگی بهتر و مرفه تری ایجاد کرد و هم چنین، آموزش و پرورش می تواند تحت روش ها و اصول نادرست وسیله ای برای سقوط و نابودی جامعه تلقی شود.
در مورد اخیر باید به شیوه تعلیم و تربیت جامعه آلمان در زمان حکومت دیکتاتوری هیتلر اشاره کرد پیروان حزب نازی تحت تعلیمات غلط اجتماعی به جنایت های هولناکی دست زدند. از جمله، کودکان و زنان و اسیران جنگی را در کوره های آتش سوزاندند. شعار جوانان و تحصیلکردگان این حزب، "آلمان مافوق همه" که بر پایه یک تفکر نادرست استوار بود. آن همه مصائب برای آلمان و برای کشورهای اروپا آفرید.
ارزش و کاربرد هر سیستم آموزشی به هدف های آن وابسته است. هدف های آموزشی که خود مبنای مقایسه نظام های مختلف هستند، سمت و سوی عملکرد نظام را مشخص می کنند. به علاوه در تعیین این هدف ها عوامل بیشماری دخالت دارند.
با اینکه هدف های آموزش و پرورش در کشورهای مختلف جهان متفاوت است با وجود این، وجوه مشترکی بین آنها وجود دارد. بسیاری از هدف های آموزشی جنبه عام دارند و در همه کشورها پذیرفته شده اند، مثل پرورش انسان متقی و سالم، یا پرورش انسان اخلاقی و کارآمد. با اینکه پاره ای از هدف ها به ظاهر شبیه و یکسانند، معذلک، از آنجا که آموزش و پرورش با پدیده های گوناگون مذهبی، نژادی، مادی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی پیوندی محکم دارد و عوامل مزبور در روش های اجرایی نظام آموزشی نقش مهمی ایفا می کنند، در عمل تفاوت های زیادی بین آنها به چشم می خورد. نظام های آموزشی به منزله ابزارهای هستند که از یک سو برای پیشرفت اجتماع و از سوی دیگر، برای حفظ میراث گذشتگان و ارزش های انسانی جامعه به کار گرفته می شوند. نظام ارزش ها در جوامع مختلف متفاوت است. در جایی، به مسائل عقیدتی و اخلاقی بیش از هر چیز دیگر توجه می شود و در جای دیگر، مسائل های و قومی و آداب و سنن اجتماعی و بالاخره مسائل سیاسی و اقتصادی بیش از امور دیگر مورد نظر قرار می گیرند. همچنین میان برخی از هدف های آموزشی ظاهراً تضاد وجود دارد، از قبیل پرورش به منظور "رفاه اقتصادی" یا پرورش به منظور تربیت "انسان متقی و پرهیزگار" یا پرورش به منظور "تقویت مبانی ملی و قومی: یا پرورش به منظور "تربیت انسان نوع دوست" باید همواره در نظر داشت که هر یک از این هدف ها در حد خود لازمند ولی در حد افراط ممکن است مشکلاتی را پدید آورند برخی از هدف های آموزشی را که در اغلب نظام های آموزشی جهان به صورت مشترک گنجانده شده اند، می توان به شرح زیر بیان کرد :
1- تقویت مبانی مذهبی و اخلاقی در دانش آموزان. 2- پرورش تن و روان دانش آموزان با ایجاد مهارت های علمی و بهداشتی در آنها. 3- آموزش و مهارت های علمی و فنی و هنری به دانش آموزان. 4- آشنا ساختن دانش آموزان به طرز تفکر درست و منطقی. 5- آشنا ساختن دانش آموزان به مبانی ملی و میراث تاریخی. 6-مهیا ساختن جوانان برای احراز شغل.
در یک جامعه آموزشی، باید به همه این هدف ها در حد لازم توجه شود، نه آنکه یک یا چند مورد از آنها مورد تاکید قرار گیرد و تمام فعالیت ها و تلاش های آموزشی مصروف تقویت آنها گردد و بقیه به فراموشی سپرده شوند.
نظام آموزشی بر پایه هدف های آن استوار است و این هدف ها جز خواسته های منطقی جامعه پذیر دیگری نیست. چرا که در نظام های دموکراسی به مردم حق داده شده است درباره مسائل اجتماعی، از جمله تعالیم و تربیت فرزندان خود اظهار نظر کنند و از مسئولان امر بخواهند که به خواسته ها و ایده الهامی آنها در حد معقول و منطقی توجه شود. این حق کاملاً قانونی است، زیرا این مردم هستند که هزینه های آموزش و پرورش را با دادن مالیات و عوارض می پردازند. به این ترتیب، ملاحظه می شود که هدف های آموزش و پرورش را مردم یا به نمایندگی آنها دولت ها، بسته به شیوه های مختلف که در حکومت ها وجود دارد، تعیین و اجرا می کنند و در هر حال آموزش و پرورش کاری جز اجرای آنها ندارد و از این جاست که گفته می شود "مسائلی که در خارج از نظام آموزش و پرورش [جامعه] وجود دارد، بیش از مسائلی که در داخل آن مطرح است، به محتوای آموزش و پرورش و جریان آن تاثیر می گذارند."
پس در بررسی هر نظام آموزشی قبل از هر کاری باید به شیوه های حکومتی آن جامعه توجه کرد بدیهی است. نظام آموزشی در حکومت استبدادی با نظام آموزشی در حکومت دموکراسی کاملاً فرق دارد، هر چند که ممکن است بسیاری از هدف های آن ظاهراً و به طور مدون مشابه یا مشترک باشند. به همین دلیل است که یکی از صاحب نظران علم آموزش و پرورش به نام "کندل" می گوید : "بررسی نظام های آموزشی، نخست باید ایدوئلوژی و فلسفه های اجتماعی حاکم بر جوامع مختلف را مورد مطالعه قرار داد و سپس به مقایسه آن ها پرداخت." یعنی : هدف های آموزشی کشورهای مختلف بر پایه ایدئولوژی های اجتماعی آن ها استوار است و برای مقایسه سیستم های آموزشی کشورها، نخست باید هدف های کلی و فلسفی آن ها را با هم سنجید.
نظرات برخی از اندیشمندان درباره ی اهداف آموزش و پرورش به قرار زیر است : جیمز : دارای دو مشخصه است : 1- حفظ میراث فرهنگی 2- اصلاح و بازسازی آن در طول تاریخ حیات اجتماعی جامعه.
دکتر جود ک نقش آموزش و پرورش را در جامعه چنین شرح می دهد : 1- آماده کردن فرد برای زندگی و برخورداری او از زندگی مطلوب 2- آماده کردن فرد به عنوان یک تبعه خوب در نظام دموکراسی 3- آماده کردن فرد برای استفاده مطلوب از همه استعدادهای ذاتی خود و تلاش در راه شکوفا ساختن آنها برای یک زندگی ایده آل
جیمز : در مورد آموزش و پرورش و مبانی اخلاقی و اجتماعی می گوید : "اولین وظیفه آموزش و پرورش آن است که جوانان را با مبانی و اصول اخلاقی و رفتاری مورد قبول جامعه آشنا سازد." او در این باره اضافه می کند : "آشنایی جوانان با اصول اخلاقی و رفتاری از راه دیسیپلین انجام می گیرد. اعمال دیسیپلین (قوانین و مقررات) در مدارس بایستی با رفق و مدارا همراه باشد و گرنه، تعصب و سخت گیری راه را به هر گونه ابتکار و رشد فکری می بندد."
گوستاولوبن : جامعه شناس فرانسوی در مورد مبانی فرهنگ در آموزش و پرورش و چنین می گوید : "در جامعه بدون توجه به سابقه تاریخی و فرهنگی و اخلاقی خود نمی تواند به حیات ادامه دهد : بشر در مسیر رشد خود، از بر بریت تا تمدن، همیشه با آرزوها و ایده هایش زندگی کرده است و هنگامی که برخی از آنها را تحقق یافته ولی دارای نقص دیده است، به اصلاح آنها پرداخته و به این ترتیب به سیر همیشگی خود در راه کمال ادامه داده است؟
( کتاب آموزش و پرورش تطبیقی، مولف: محمدعلی فرجاد ، تایخ نشر:1390، جلد 1و2 ،صفحه ی 13 تا 17 ، نشر رشد)
اهداف آموزش و پرورش ایران
مبانی نظری سندهای آموزش و پرورش شامل فلسفه تعلیم و تربیت در جمهوری اسلامی ایران، فلسفه تعلیم و تربیت رسمی عمومی در جمهوری اسلامی ایران و رهنامه نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در جمهوری اسلامی ایران در جلسه ی 826 شورای عالی آموزش و پرورش مورخ دوم مرداد 1389 تاثیر کلی شد و مبنای تمامی سیاستگذاری های برنامه ریزی ها و تولید اسناد تحولی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران است.
فصل اول : بیانیه ارزش ها
فصل دوم : بیانیه ماموریت
فصل سوم : چشم اندازه
فصل چهارم : هدف های کلان
فصل پنجم : راهبردهای کلان
فصل ششم : هدف های عملیاتی و راهکارها
فصل اول – بیانیه ارزش ها
گزاره های ارزشی مندرج در بیانیه ارزش ها، بایدها و نبایدها اساسی است که لازم است تمام اجزا و مولفه های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی هماهنگ با آنها بوده و همه سیاستگذاران و کاگزاران نظام ملتزم و پایبند به آنها باشند این ارزش ها بر اساس آموزه های قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم (ص) و حضرات اهل بیت (ع)، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رهنمودهای رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری و سند چشم انداز بیست ساله و نقشه جامع علمی کشور و سیاست های کلی تحول نظام آموزشی تهیه و تدوین شده است. د با مبانی نظری تحول بنیادین آموزش و پرورش (شامل فلسفه تعلیم و تربیت، فلسفه تعلیم و تربیت رسمی عمومی و رهنامه نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در جمهوری اسلامی ایران) سازگار و مستند به مضامین مندرج در آنها می باشد : گزاره های ارزشی نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی عبارتند از :
1- تقویت گرایش به زبان و ادبیات فارسی به عنوان زبان مشترک
2- وطن دوستی و افتخار به ارزش های اصیل و ماندگار اسلامی – ایرانی و اهتمام به برپایی جامعه مهدوی
3- سلامت جسمانی، نشاط و تقویت اراده
4- صیانت از وحدت ملی و انسجام اجتماعی با محوریت هویت مشترک اسلامی – ایرانی
5- و غیره …
فصل دوم – بیانیه ماموریت
وزارت آموزش و پرورش مهمترین نهاد تعلیم و تربیت رسمی عمومی، متولی فرآیند تعلیم و تربیت در همه ساحت های تعلیم و تربیت، قوام بخش فرهنگ عمومی و تعالی بخش جامعه اسلامی است که باید با مشارکت خانواده، نهاد ها و سازمانهای دولتی و غیر دولتی ماموریت دارد با تاکید بر شایستگی های پایه، زمینه دستیابی دانش آموزان در سنین لازم التعلیم طی 12 پایه ( چهار دوره تحصیلی سه ساله) تحصیلی به مراتبی از حیات طیبه در ابعاد فردی، خانوادگی، اجتماعی و جهانی را به صورت نظام مند، همگانی، عادلانه و الزامی در ساختاری کارآمد و اثربخش فراهم سازد چرا که انجام این امر مهم نقش زیرساختی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی خواهد داشت.
فصل سوم – چشم انداز
نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی در افق 1404، با اتکاء به قدرت لایزال الهی، مبتنی بر نظام معیار اسلامی، فرهنگ و تمدن اسلامی ـ ایرانی و قوام بخش آنها و زمینه ساز جامعه جهانی عدل مهدوی و برخوردار از توانمندی های تربیتی ممتاز در طراز جمهوری اسلامی ایران در سطح منطقه، الهام بخش و دارای تعامل سازنده و موثر با نظام های تعلیم و تربیتی در سطح جهان، توانمند در زمینه سازی برای شکوفایی فطرت و استعدادها و شکل گیری هویت یکپارچه اسلامی، انقلابی ـ ایرانی دانش آموزان با توجه به هویت اختصاصی آنان؛ کارآمد، اثربخش، یادگیرنده، عدالت محور و مشارکت جو، برخودار از مربیان و مدیران مومن آراسته به فضائل اخلاق اسلامی عامل به عمل صالح، تعالی جو و تحول آفرین، انقلابی، آینده نگر، عاقل، متعهد، امین، بصیر، حق شناس.
* مدرسه در افق چشم انداز 1404
رپایه این چشم انداز، مدرسه جلوه ای است از تحقق مراتب حیات طیبه، کانون عرضه خدمات و فرصت های تعلیم و تربیتی، زمینه ساز درک و اصلاح موقعیت توسط دانش آموزان و تکوین و تعالی پیوسته هویت آنان براساس نظام معیار اسلامی، در چارچوب فلسفه و رهنامه نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران که دارای ویژگی های زیر است:
1- تجلی بخش فرهنگ غنی اسلامی، انقلابی در روابط و مناسبات با خالق، جهان خلقت، خود و دیگران "به ویژه تکلیف گرایی، مسئولیت پذیری، کرامت نفس، امانتداری، خودباوری، کارآمدی، کارآفرینی، پرهیز از اسراف و وابستگی به دنیا، همدلی، احترام، اعتماد، وقت شناسی، نظم، جدیت، ایثارگری، قانون گرایی، نقادی و نوآوری، استکبارستیزی، دفاع از محرومان و مستضعفان و ارزش های انقلاب اسلامی".
2- نقطه اتکای دولت و ملت در رشد، تعالی و پیشرفت کشور و کانون تربیت محله.
3- برخوردار از قدرت تصمیم گیری و برنامه ریزی در حوزه های عملیاتی در چارچوب سیاست های محلی، منطقه ای و ملی.
4- خودارزیاب، مسئول و پاسخگو نسبت به نظارت و ارزیابی بیرونی.
5- و …
فصل چهارم – هدف های کلان
1- تربیت انسانی موحد و مومن و معتقد به معاد و آشنا و متعهد به مسئولیت ها و وظایف در برابر خدا، خود، دیگران و طبیعت، حقیقت جو و عاقل، عدالت خواه و صلح جو، ظلم ستیز، جهادگر، شجاع و ایثارگر و وطن دوست، مهرورز، جمع گرا و جهانی اندیش، ولایت مدار و منتظر و تلاشگر در جهت تحقق حکومت عدل جهانی، با اراده و امیدوار، خودباور و دارای عزت نفس، امانتدار، دانا و توانا، پاکدامن و با حیاء، انتخابگر و آزادمنش، متعلق به اخلاق اسلامی، خلاق و کارآفرین و مقتصد و ماهر، سالم و بانشاط، قانون مدار و نظم پذیر و آماده ورود به زندگی شایسته فردی، خانوادگی و اجتماعی براساس نظام معیار اسلامی.
2ـ ارتقای نقش نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی و خانواده در رشد و تعالی کشور، بسط و اعتلای فرهنگ عمومی و زمینه سازی برای اقتدار و مرجعیت علمی و تکوین تمدن اسلامی ـ ایرانی در راستای تحقق جامعه جهانی عدل مهدوی با تاکید بر تعمیق معرفت و بصیرت دینی و سیاسی، التزام به ارزش های اخلاقی، وفاداری به نظام جمهوری اسلامی ایران، اعتقاد و التزام عملی به اصل ولایت مطلقه فقیه و مردم سالاری دینی، تحکیم وحدت ملی، تقویت روحیه علمی، رعایت حقوق و مسئولیت های اجتماعی، ارتقای آداب و آیین زندگی متعالی، بهداشتی و زیست محیطی.
3- گسترش و تامین همه جانبه عدالت آموزشی و تربیتی.
4ـ برقراری نظام اثر بخش و کارآمد مدیریت و مدیریت منابع انسانی براساس نظام معیار اسلامی.
5ـ افزایش مشارکت و اثربخشی همگانی به ویژه خانواده در تعالی نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی.
6- بهسازی و تحول در نظام برنامه ریزی آموزشی و درسی، مالی و اداری و زیرساخت های کالبدی.
7- ارتقای اثربخشی و افزایش کارایی در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی.
8- کسب موقعیت نخست تربیتی در منطقه و جهان اسلام و ارتقای فزاینده جایگاه تعلیم و تربیتی ایران در سطح جهانی.
فصل پنجم – راهبردهای کلان
1ـ استقرار نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی براساس مبانی نظری و فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی (تمام هدف های کلان).
2ـ نهادینه کردن نگاه یکپارچه به فرآیند تعلیم و تربیت با رویکرد تعالی بخشی در کلیه مولفه های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی.
3- بازنگری و بازسازی ساختارها و رویه ها در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی .
4- توسعه مستمر شایستگی ها و توانمندی های اعتقادی، تربیتی، علمی و حرفه ای فرهنگیان .
5- و …
فصل ششم – هدف های عملیاتی و راهکارها
هدف های عملیاتی و راهکارهای ذیل آنها، لزوماً از تناظر یک به یک با هدف های کلان برخوردار نیستند. از این رو، برخی هدف های عملیاتی و نیز راهکارهای ذیل یک هدف کلان، ممکن است با کلان دیگری نیز مرتبط باشند. با توجه به این گونه ارتباط ها، هر راهکار، برای هدفی که ذیل آن آمده است، جنبه اصلی و برای برخی هدف های دیگر جنبه مکمل دارد. به هنگام عملیاتی کردن احکام این سند، لازم است در تدوین برنامه های میان مدت و کوتاه مدت این گونه پیوستگی ها مورد توجه قرار گیرد.
1ـ پرورش تربیت یافتگانی که:
الف) دین اسلام را حق دانسته و آن را به عنوان نظام معیار می شناسند و به آن باور دارند و آگاهانه و آزادانه و شجاعانه و فداکارانه برای تکوین تعالی اخلاق خود و دستیابی به مرتبه ای از حیات طیبه و استقرار حکومت عدل جهانی مهدوی از آن تبعیت می نمایند و به رعایت احکام و مناسک دین و موازین اخلاقی مقید هستند.
ب) با درک مفاهیم اجتماعی و سیاسی و "احترام به قانون" و اندیشه ورزی در آنها، شایستگی رویارویی مسئولانه و خردمندانه با تحولات اجتماعی و سیاسی را کسب می کنند و با رعایت وحدت و تفاهم ملی، در دفاع از عزت و اقتدار ملی می کوشند و با روحیه مسئولیت پذیری و تعالی خواهی و برخوردار از مهارت های ارتباطی، در حیات خانوادگی و اجتماعی (در سطوح محلی تا جهانی) با رعایت اصول برگرفته از نظام معیار اسلامی، مشارکت موثر دارند.
ج) و …
2- تعمیق تربیت و آداب اسلامی، تقویت اعتقاد و التزام به ارزش های انقلاب اسلامی
راهکار 1/2- بازنگری و اصلاح برنامه های درسی مبتنی بر رویکرد فرهنگی ـ تربیتی و تقویت و توسعه جنبه های تربیتی و اخلاقی آنها به منظور فراهم آوردن زمینه تربیت پذیری دانش آموزان براساس فرهنگ اسلامی ـ ایرانی.
راهکار 2/2ـ استانداردسازی و تدوین شاخص های کیفی برای ارزیابی فعالیت های فرهنگی و تربیتی مدارس.
3- ترویج و تعمیق فرهنگ حیا، عفاف و حجاب متناسب با قابلیت ها و ظرفیت های نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی .
راهکار 1/3ـ بازنگری و بازتولید برنامه ها و محتوای آموزشی و روش های تربیتی برای درونی سازی و تعمیق و ترویج فرهنگ حیا، عفاف و حجاب.
راهکار 2/3ـ اتخاذ تدابیر مناسب جهت جذب، تربیت و بکارگیری نیروی انسانی شایسته و متعهد و عامل به رعایت حیا، عفاف و پوشش مناسب در کلیه مراکز اداری و آموزشی.
4- تقویت بنیان خانواده و کمک به افزایش سطح توانایی ها و مهارت های خانواده در ایفای نقش تربیتی متناسب با اقتضائات جامعه اسلامی
5- تامین و بسط عدالت در برخورداری از فرصت های تعلیم و تربیت با کیفیت مناسب با توجه به تفاوت ها و ویژگی های دختران و پسران و مناطق مختلف کشور جمهوری اسلامی ایران.
6- تنوع بخشی به محیط های یادگیری در فرایند تعلیم و تربیت رسمی عمومی
6- و …
فصل هفتم – چارچوب نهادی و نظام اجرایی تحول بنیادین آموزش و پرورش
برای تحقق اهداف و برنامه های سند ملی آموزش و پرورش در افق چشم انداز، سیاست گذاری، برنامه ریزی و نظارت بر فرآیند تحول بنیادین در دو سطح به شرح زیر صورت می پذیرد:
1- سیاست گذاری، نظارت و ارزیابی در سطح کلان
سیاست گذاری و تصمیم گیری کلان و نیز ارزیابی و نظارت راهبردی فرایند تحول بنیادین نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی بر پایه این سند برعهده شورای عالی انقلاب فرهنگی می باشد.
2- برنامه ریزی و نظام اجرایی
3- نحوه ترمیم و بروز رسانی سند تحول راهبردی نظام تعلیم و تربیت
(هدف های آموزش و پرورش ایران، سند های راهبردی تحول بنیادی، اینترنت :tebyan.net مولف: شورای عالی انقلاب فرهنگی تاریخ نشر 2/5/1389 )
اهداف دوره ابتدایی آموزش وپرورش ایران
بر اساس رای صادره در ششصد و چهل و هفتمین جلسه شورای عالی آموزش و پرورش مورخه 29/2/79 در راستای رسالت و ماموریت آموزش و پرورش و جهت دهی به رشد همه جانبه دانش آموزان بر پایه تعالیم و دستورات دین مبین اسلام ، اهداف دوره متوسطه به شرح زیر تعیین می شود. مدیران ، برنامه ریزان و همه افرادی که در تعلیم و تربیت دانش آموزان نقشی بر عهده دارند، مکلفند در برنامه ریزی امور، سازماندهی فعالیتها و انجام وظایف مربوط به گونه ای اقدام نمایندکه تا پایان دوره تحصیلی دستیابی دانش آموزان به اهداف تعیین شده ممکن باشد.
اعتقادی :
1- اصول دین را می داند و به آن معتقد است.
2- خداوند را دوست دارد و او را بهترین یاور و کمک می داند.
3- و غیره …
اخلاقی :
1- راستگو وامین است .
2- مودب و مهربان است .
3- به عهد خود پای بنداست.
4- مظاهر حیا و عفت در او آشکار است .
5- و غیره
علمی و آموزشی :
1- نسبت به شناخت پدیده ها کنجکاواست .
2- بازبان فارسی آشنایی دارد و می تواند ازکتاب و روزنامه استفاده کند.
3- و غیره
اقتصادی :
1- به استفاده از تولیدات داخلی علاقه مند است .
2- کارکردن را دوست دارد و به افرادی که کارهای مفید دارند احترام می گذارد.
3- و غیره
و غیره :
رای صادره درششصدوچهل وهفتمین جلسه شورای عالی آموزش وپرورش مورخ 79/2/29
در راستای رسالت و ماموریت آموزش و پرورش و جهت دهی به رشد همه جانبه دانش آموزان بر پایه تعالیم و دستورات دین مبین اسلام ، اهداف دوره راهنمایی تحصیلی به شرح زیر تعیین می شود. مدیران ، برنامه ریزان و همه افرادی که در تعلیم و تربیت دانش آموزان نقشی برعهده دارند، مکلفند در برنامه ریزی امور، سازماندهی فعالیتها و انجام وظایف مربوط بگونه ای اقدام نمایند که تاپایان دوره تحصیلی دستیابی دانش آموزان به اهداف تعیین شده ممکن باشد.
اعتقادی :
1- خدارابه دلیل ربوبیت شایسته اطاعت می داند.
2- فروع دین رامی داند. و به رعایت تولی وتبری توجه دارد.
3- و غیره
اجتماعی :
1- خدمت کردن به میهن ومردم خود را وظیفه خود می داند.
2- برای گرفتن حق خود ودیگران تلاش می کند.
3- و غیره
سیاسی :
1- سلسله مراتب حاکمیت درنظام جمهوری اسلامی رامی داند.
2- باتاریخ سیاسی ایران معاصر و مبارزات سیاسی بنیانگذار جمهوری اسلامی آشنایی دارد .
3- و غیره …
اقتصادی :
1- ارزش کاررابرای بهبودوضعیت فردی واجتماعی می داند.
2- به نقش مشاغل و حرف درزندگی فردی واجتماعی آگاه است .
3- به مشارکت در فعالیتهای اقتصادی علاقه مند است .
4- نسبت به حفظ وتوسعه منابع اقتصادی ملی ومنطقه ای خودحساس است .
5- و غیره
( اهداف آموزش و پرورش ایران ،کتاب :آموزش و پرورش تطبیقی ،مولف :آحمد آقازاده ، تاریخ نشر 1382 ، جلد 1 صفحات 116 تا 127 ،نشر سمت)
اهداف کلی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران
الف) اهداف اعتقادی
1- ایجاد زمینه لازم برای خودشناسی و خداشناسی و تقویت روحیه حقیقت جویی .
2- تقویت ایمان و اعتقاد به مبانی اسلام و بسط بینش الهی براساس قرآن کریم وسنت پیامبر(ص )وائمه معصومین (ع ) بامراعات اصول 12 و13 قانون اساسی درمورد پیروان مذاهب اسلامی واقلیتهای دینی .
3-پرورش روحیه پذیرش حاکمیت مطلق خداوند برجهان وانسان واعمال این حاکمیت درجامعه براساس اصل ولایت فقیه .
ب) اهداف اخلاقی
1- پرورش روحیه نظم وانضباط.
2- تزکیه وتهذیب نفس ورشد فضایل ومکارم اخلاقی براساس ایمان به خدا وتقوای اسلامی .
3- پرورش روحیه اعتماد به نفس و استقلال شخصیت .
4- و غیره
پ) اهداف علمی آموزشی
1- پرورش روحیه کتابخوانی ومطالعه .
2- پرورش روحیه مشارکت وهمکاری درفعالیت های گروهی .
3- و …
ت) اهداف فرهنگی هنری :
1- شناخت زیبایی های جهان آفرینش به عنوان مظاهر جمال الهی .
2- شناخت هنر اسلامی وهنرهای ملی وجهانی مناسب .
3- و …
ث – اهداف اجتماعی :
1- پرورش روحیه برادری وتعاون اسلامی وهمبستگی ملی وفرهنگی وتقویت آن .
2- پرورش روحیه امربه معروف ونهی ازمنکر به عنوان وظیفه ای همگانی .
3- و …
م) و اهداف دیگر …
(اهداف کلی اموزش و پرورش ایران ، کتاب مسائل آموزش و پرورش ایران، مولف: احمد آقازاده ، تاریخ نشر 1383 جلد 1 صفحات 81 تا 87 نشر سمت- تلخیص)
اهداف آموزش و پرورش در آلمان
بعد از زمامداری هیتلر طبق قانون 1871 به ایالات مختلف آلمان، اختیارات کافی داده شد و این وضع چه در آلمان غربی و چه در آلمان شرقی، صورتی یکنواخت پیدا کرد و دولت مداران عهده دار هماهنگی برنامه های ایالات و نظارت کلی بر همه ی آنها گردید. وزیر آموزش و پرورش به کمک شورای عالی آموزش و پرورش مقررات واحدی را در سطح کشور به مرحله ی اجرا در آورد.
مسائل مشترک از قبیل آئین نامه ی امتحانات، شروع کار مدارس، تعلیمات و غیره در سطح ایالات به صورتی یکنواخت تدوین گردید.
در هر یک از ایالات آموزش و پرورش یک نفر به عنوان وزیر آموزش و پرورش ایالتی با نظر دولت فدرال انتخاب شد. وزیر آموزش و پرورش ایالتی هیاتی را برای مشورت در کار آموزش و پرورش ایالت متشکل از استادان علوم تربیتی، معلمان و اولیای اطفال تعیین کرد. این هیات به وزیر ایالتی در کلیه ی امور آموزشی و از جمله انتصاب مدیران مدارس، تدوین برنامه های درسی کمک کردند.
در حال حاضر در شورای مذبور مقامات شهرداری از لحاظ تهیه ی زمین، ساختمان و تجهیزات نقش موثر دارند و به طور کلی وزیر ایالتی از اختیارات زیادی در خصوص اداره ی منطقه ی خود با توجه به شرایط و نیازهای محلی برخوردار است و هر یک از وزیران ایالتی گزارش کلی حوزه ی ماموریت خود را در فرصت های مناسب برای وزیر فدرال ارسال می دارد.
مجموعه ی گزارش های وزیران ایالتی در کنفرانس های سالانه ی آموزش و پرورش مطرح می گردد و مورد بررسی قرار می گیرد و تصمیمات کلی و مشترک در مورد اداره ی آموزش و پرورش کشور اتخاذ می شود.
(آموزش و پرورش آلمان،کتاب آموزش و پرورش تطبیقی، مولف: محمدعلی فرجاد ، تاریخ نشر 1390 جلد 1 و2 ، صفحه ی165 نشر رشد)
اهداف آموزش و پرورش آلمان
در آلمان دولت فدرال اختیارات محدودی در موضوعات مالی دارد و این اختیارات بطور قانونی در ساختارهایی مشترک بین دولت فدرال و دولت های ایالتی نهادینه شده است. بنابراین برنامه ریزی آموزشی در کشور آلمان از سال 1969 به عنوان کار مشترک دولت فدرال و دولتهای ایالتی از اعتبار قانونی برخوردار گردیده است. برنامه ریزی آموزشی در آلمان از نظر قانونی استاندارد و رسمی تر است. زیرا در این کشور برنامه ریزی آموزشی در ارتباط بسیار نزدیک با منابع مالی برنامه های آموزشی معنا پیدا می کند. این وضعیت نتیجه مستقیم فرآیندهای سیاسی تصمیم گیری است که به نوبه ی خود تحت تاثیر جنبه ی تقاضای بازار آموزش قرار دارد. در آلمان برنامه ریزی آموزشی را می توان فعالیتی برجسته و عرضه مدار توصیف کرد که توسط دولت فدرال، دولت های ایالتی و جوامع مللی به اجرا گذاشته می شود.
(اهداف آموزش و پرورش آلمان ، موضوع جزئی :برنامه ریزی آموزش آلمان، کتاب سیاست گذاری و برنامه ریزی آموزش عمومی، مولف :ک. هیوفنر- مترجم :فاطمه فقیهی قزوینی، تاریخ نشر1382 جلد دوم صفحه ی 214 ،ناشر پژوهشکده تعلیم و تربیت)
اهداف آموزش و پرورش در آلمان
هر سیستم آموزشی بر اساس هدف های خود پایه گذاری می شود و این هدف ها را جامعه تعیین می کند. وزارت آموزش و پرورش مامور اجرای برنامه هایی است که در جهت تحقق این هدف ها تدوین می شوند. تربیت معلم در هر نظام آموزشی واحد اهمیت فوق العاده است. در این مورد، گفته ی مشهوری در تاریخ آموزش و پرورش وجود دارد، مبنی به اینکه وضع معلم در درون نظام آموزشی نمایانگر وضع آموزش و پرورش است. یعنی اگر در درون نظام معلم از ارج و مرتبه عالی برخوردار باشد خود آن نام این واحد چنین صنعتی است. و در غیر اینصورت، نظام آموزشی از مقام و مرتبت والایی بهره است در این مورد نیز گفته شده است : "در درون هر جامعه وضع مدارس نشان دهنده آموزش و پرورش آن جامعه است" از همین جاست که اختلاف نظام های آموزشی از نظر عملکرد و کارآئی مشخص می شود.
آلمان
در آلمان، علاقه مندان به شغل معلمی پس از پایان دوره متوسطه از طریق امتحان به مراکز تربیت معلم معرفی می شوند تحصیل در این دوره ها برای تدریس در مدارس ابتدایی 2 سال است. کسانی که مایل به تدریس در دوره دبیرستان هستند، باید بعد از 2 سال تدریس در دبستان ها مجدداً در امتحان ورودی دورل عالی شرکت کنند. هر یک از استان های آلمان یک مرکز تربیت معلم دارد و مدت تحصیل در آن 4 سال است. دانشجویان برای تدریس در دوره های دبیرستان، در رشته های مختلف ریاضی، شیمی، جغرافیا و علوم به تحصیل می پردازند. بعضی از دانشگاه ها، در زمان تحصیل برای دانشجویان دوره های کارآموزی ترتیب می دهند. این دوره ها در مدارس برگزار می شود، یعنی دانشجویان دوره های کارورزی خود را در کلاس های دایر می گذرانند. معمولاً برای کارورزی، دانشجویان مدارسی را انتخاب می کنند که از نظم کار و آموزشی و تجهیزات آزمایشگاهی و کارگاهی کامل تر است.
آلمانی ها برای ملیت و فرهنگ خود اهمیت زیاد قائلند. در برنامه های مراکز تربیت معلم تاکید هر چه بیشتر به مبانی قومی و فرهنگی و سابقه تاریخی آلمان است.
(اهداف آموزش و پرورش آلمان ، موضوع جزئی : تربیت معلم در المان، کتاب آموزش و پرورش تطبیقی ، مولف: محمدعلی فرجاد ، تاریخ نشر 1390 جلد 1و2 صفحات 107 الی 111 نشر رشد؛ نوع یادداشت تلخیص)
اهداف آموزش و پرورش آلمان
ثابت شده است که صدور نظام حرفه ای آلمان که ویزگی آن نظام دو گانه می باشد، مشکل است و این تا حدی ناشی از شرایط ویژه ای است که موفقیت آن را در آلمان میسر می سازد. شرایط مزبور عبارتند از : نظام تحصیل سر وجهی که اکثریت دانش آموزان را به سوی کارآموزی هدایت می کند، طرز تفکر مسلکی که حرفه را به عنوان هسته هویت فردی می شناسد، نفوذ شدید کارفرمایان (به اضافه اتحادیه های صنایع) به حرفه آموزی، صنعت پرورشی که قادر است بخش عمده هزینه ها را تقبل کند و اتخاذ سیاست کاملاً محدود کننده ای در قبال مدارس حرفه ای تمام وقت که در غیر این صورت ممکن بود نظر بیشتر جوانان را از کارآموزی برگرداند.
همکاری آلمان در توسعه حرفه آموزی همواره به بخش صنعتی نوین متمرکز بوده است. هر چند که ممکن است این بخش در کشورهای مختلف، کوچک باشد. با اینکه متخصصان آلمان متذکر شده اند که آن ها به جای صادر کردن نظام آلمانی به کشورها، در صدد یافتن راه حل های مناسبی برای آن کشورها هستند، ولی ممکن است طرح هایشان کاملاً تحت تاثیر سابقه خاص حرف آموزی آلمانی واقع شده باشد. این طرز تفکر که نظام دوگانه با مرحله ی عالی تر توسعه ی صنعتی بیش از حرفه آموزی مدرسه مدار ارتباط دارد، ممکن است مخصوصاً ریشه در آلمان داشته باشد. تاکید برنامه همکاری آلمان در توسعه حرفه آموزی در بخش صنعتی رسمی، با نظریات نوگرایی دهه 1950 مرتبط بود. فقط در سال 1992 بود که مفهوم حرفه آموزی طوری اصلاح گردید که حمایت از بخش غیر رسمی را نیز شامل می شود (BMZ, 1992) . اما این بینش اصلی که حرفه آموزی آلمان باید به ساختار نظام های رسمی آموزش و تربیت حرفه ای در کشورهای در حال توسعه تاثیر داشته باشد، هنوز مورد بازنگری واقع نشده است.
(اهداف آموزش و پرورش آلمان ؛ موضوع جزئی: آموزش و پرورش حرفه ای درآلمان و ابعاد آن، کتاب دانشنامه ی اقتصاد آموزش و پرورش مولف: و.بوهن- مترجم: ندا مافی نژاد، تاریخ نشر 1380 جلد 4 صفحات 371 الی 390 نشر پژوهشکده تعلیم و تربیت ، نوع یادداشت : تلخیص)
اقتصاد آموزش و پرورش آلمان
سازمان "توسعه و همکاری اقتصادی" (OECD) در گزارشی تحت عنوان "وضعیت آموزشی سال 2003 در یک نگاه" اعلام کرد در سال 2001 تنها 19 درصد دانشجویان آلمان با شرکت در آزمون جامع پایانی و موفقیت در آن به تحصیلات خود خاتمه بخشیده اند و این در حالی است که میانگین فارغ التحصیلان کشور عضو (OECD) در سال مذکور 30 درصد بوده است. بر اساس این گزارش در سال 2001 استرالیا با 42 درصد فارغ التحصیل بلژیک با 41 درصد و زلاندنو با 40 درصد به ترتیب جایگاه اول تا سوم را به خود اختصاص داده اند. همچنین در سال 1998، 28 درصد کل دانشجویان آلمان را ورودیهای جدید تشکیل می دادند، که این رقم در سال 2001 به میزان 32 درصد افزایش یافته است. کارشناسان معتقدند کمبود فارغ التحصیلان در آلمان و سوء آموزش در این کشور به روی رشد اقتصادی کشور آلمان تاثیر منفی خواهد گذاشت. "آندریاس اشلایشر" کارشناس OECD معتقد است طی 10 سال گذشته وضعیت آموزشی آلمان به گونه ای بوده است که عملاً کمکی به رشد ظرفیت های تولیدی این کشور نکرده است با توجه به تعداد جمعیت کلی کشور، میان فارغ التحصیلان دانشگاه های آلمان طی 20 سال گذشته افزایش خاصی نیافته است و این در حالی است که کشورهای دیگر در این حوزه از رشد قابل توجهی برخوردار بوده اند. گزارش حاضر حاکی از آن است که بهبود وضعیت تحصیلی در کشورها عضو این سازمان طی دهه 90 موجب افزایش ظرفیت های تولیدی آنها شده و میانگین نرخ رشد اعضاء OECD طی دهه 90، 32 درصد بوده است و این در حالی است که نرخ رشد آلمان در زمان مذکور تنها 10 درصد گزارش شده است.
"ظرفیت های کارآفرینی آلمان پایین تر از حد میانگین OECD بوده و این امر موجب می شود تا درصد شاغلان مردم آلمان کاهش یابد و این کشور در عمل از نظر رشد تولید خالص سرانه داخلی در میان 26 کشور عضو این سازمان در جایگاه 23 قرار بگیرد". ضمناً آلمان هزینه های زیادی را صرف امور آموزشی و تحصیلی نمی کند. در سال 2000 تنها 5/3 درصد کل تولید خالص داخلی صرف این امور گشته اند و این در حالی است که میانگین اعضاء OECD ، 5/5 درصد می باشد. همچنین لازم به ذکر است که در فاصله زمانی بین سال های 1995 – 2000، بودجه ساخت و ساز تاسیسات آموزشی آلمان تنها با رشدی معادل 5 درصد مواجه بوده است و در این زمینه فقط کشورهای جمهوری چک، نروژ، اسلواکی مبالغ کمتری را صرف امور ساخت و ساز تاسیسات آموزشی کرده اند.
تنها نکته مثبت ارزیابی شده سیستم آموزشی آلمان در گزارش سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD)، افزایش چهار درصد دانشجویان ورودی جدید در سال 2001 (در مقایسه با سال 1998) است. پیش بینی می شود در سال 2002 حدود 35 درصد کل دانشجویان آلمان را دانشجویان ورودی جدید تشکیل داده باشند از همین رو مقامات آلمان امیدوارند طی سال های آینده به میزان فارغ التحصیلان دانشگاه های این کشور افزوده شود.
طبق آمارهایی که ارائه شد مسئولان آموزش و پرورش آلمان را بر آن داشته تا توجه ویژه ای در اهداف آموزشی خود به امر اقتصاد آموزش داشته باشند.
( اهداف آموزش و پرورش آلمان، موضوع جزئی: اقتصاد آموزش و پرورش آلمان ، کتاب سرمایه گذاری در نیروی انسانی و توسعه اقتصادی، مولف : تئودور شولتز- مترحم:محمود متوسلی ، تاریخ نشر 1370 جلد 1 صفحات 125 تا 131 ناشر جهاد دانشگاهی)
آموزش و پرورش آلمان
نظام آموزش و پرورش کشور آلمان عدمتاً حالت ایالتی و استانی دارد و دولت فدرال در تعیین و تصمیم گیری راجع به آن نقش اندکی ایفا می کند. آموزش در این کشور با کودکستان یا (Kinder garden) آغاز می شود. جالب است بدانید که هم واژه (کودکستان) و هم ابداع این شیوه آموزشی توسط آلمان ها انجام پذیرفت. واژه (Kinder garden) [ترجمه تحت اللفظی آن باغ کودکان است] امروزه در ادبیات آموزی جهان بسیار شناخته شده و آشناست. این دستاورد آموزشی، یادگار فردریش فردبل (1852) (1782 – Friedrich Froebel) است. اما جالب است بدانید که دوره کودکستان در آلمان اجباری نیست و حالتی کاملاً اختیاری دارد اما این دوره برای همه کودکان بین سه تا شش سال در دسترس می باشد.
بعد از این دوره حضور در مدرسه برای 10 تا 13 سال اجباری می شود و آلمان از کشورهایی است که آموزش و پرورش رایگان در آن حالت اجباری دارد. آموزش خصوصی و خارج از چارچوب نظام آموزشی تنها در شرایطی مجاز است که توسط آموزگاران مجرب و صاحب صلاحیت انجام گیرد. تعریف کلی هدف آموزشی توسط بزرگترین اتحادیه معلمان در آلمان این سئوال که چه عاملی باعث آموزشی مناسب می گردد در بین والدین، دانش آموزان و خصوصاً معلمان بحث مهمی را بوجود آورده است. به طور کلی معلمان تمایل دارند تا بر روی یکی از 3 راهی که آموزش زندگی افراد جوان را شکل می دهد، تاکید کنند : پیوستن به جامعه، توسعه فردی و شخصی و فراگیری دانش ها. بسیاری بر این باورند که ریاضیات، آلمانی و مطالعات مهمترین دروسی هستند که باید در مدارس تدریس شوند و به نظر بسیاری از معلمان و والدین و دانش آموزان علوم طبیعی (شیمی، زیست شناسی، فیزیک) و زبانهای خارجی از مهمترین دروس می باشند. معلمان بر این باورند که آموزش باید سه وظیفه اصلی را به انجام برسانند و پیشرفت های دانش آموزان در مسائل اجتماعی، شخصی، فکری را ترقی دهد. همچنین بر سر این نکته که آموزش تنها در مدرسه اتفاق می افتد نیز توافق دارند. به نظر آنها آموزش در خانواده، دوستان و جامعه نیز اتفاق می افتد. اما معلمان در یک موضوع توافق ندارند و آن مزیت ها و برتری های انواع مختلف مدارس می باشد : معلمان Gymnasiam بیشتر خواستار اظهار کردن هدف علمی و فرهنگی آموزش بوده اند در حالی که معلمان haupt/realschule بیشتر خواستار تاکید بر نقش مهم آموزش به عنوان عامل اجتماعی کننده در نوجوانان می باشد.
به اختصار GEW منتشر گردیده است که هر سه دیدگاه را درباره آموزش خلاصه و تلفیق کرده است. آموزش توانایی قدرت بخشیدن به افراد سوق دادن مسیر زندگی افراد به سمت استقلال، تصمیم گیری درباره نقش آنها در اجتماع و استفاده از نقش فعالشان در شکل دادن جامعه و روابط اجتماعی را دارا می باشد.
( اهداف آموزش و پرورش آلمان، اینترنت : roshd.ir )
وضعیت معلم ها در آلمان
پنجم اکتبر روز جهانی معلم است. امسال بهبود شرایط کاری آموزگاران در سراسر دنیا در کانون توجه موسسه ی روز جهانی معلم بود. آلمانی ها روز معلم را جشن نمی گیرند. تنها در آلمان شرقی (DDR) این روز را جشن می گرفتند، اما این نشانه ی بی اهمیت بودن این شغل نیست. درآمد خوب معلمان و جایگاه والای اجتماعی آنان گویای ارزشی است که جامعه و دولت آلمان برای متولیان تعلیم و تربیت خویش قائل هستند.
امکانات آموزشی برای معلم ها : در برخی از ایالت ها برنامه های آموزشی مناسبی برای معلم ها تدارک دیده می شود که شرکت در این دوره ها اغلب اختیاری است، اما دوره های اجباری هم وجود دارند.
وضعیت معیشتی معلم : معلم ها در آلمان تنگنای معیشتی ندارند. آنها مجبور نیستند برای گذراندن زندگی، شغل دوم داشته باشند.
معلمی یعنی امنیت شغلی : کسانی که الان وارد شغل معلمی در آلمان می شوند معتقدند که معلمی از امتیاز ویژه ای برخوردار است. علت آن هم امنیت شغلی است، چرا که وقتی کسی به عنوان معلم مشغول به کار شد، دیگر شغلش را از دست نمی دهد. نکته ی دیگر این است که معلمی که پدر هم است، می تواند همزمان با فرزندانش تعطیلات داشته باشد که این خود نکته ی مثبت دیگری است و دیگر اینکه مثلاً در حوزه ی علوم انسانی، شغل معلمی زمینه ی کاری خود را ذاتاً دارد. به عبارت دیگر فارغ التحصیلان رشته های علوم انسانی این امکان را دارند که در بسیاری از زمینه ها کار کنند ولی خب می توانند معلم هم بشوند.
توجه ویژه به شغل معلمی و حمایت همه جانبه از معلم از اهداف دیگر آموزش و پرورش آلمان است چرا که می خواهد معلم با آسودگی خاطر بیشتر در سر کلاس حاضر شود.
(اهداف آموزش و پرورش آلمان؛ موضوع جزئی: وضعیت معلمان در آلمان ، اینترنت: roshd.ir)
نتیجه گیری
کشورهای جهان در حال حاضر به عنوان دهکده ای اداره می شوند که هر عملی در هر قسمت از آن تمام آن دهکده را بهره مند می کند حال اگر آموزش و پرورش در هر کشوری پیشرفت کند در همه کشورهای جهان تاثیر می گذارد.
هر سیستم آموزشی بر اساس هدف های خود پایه گذاری می شود این هدف ها و ارزش ها در کشورهای مختلف متفاوت است با وجود این ها اهداف همه کشورهای جهان تربیت انسان های متقی و سالم و اخلاقی، کارامد است.
حال موضوع مورد بحث در مورد آلمان و ایران می باشد.
آ.پ ایران در صدد رساندن کمال انسانی در نظام تعلیم و تربیت اسلامی رساندن به قرب الهی است در مقابل اهداف آ.پ آلمان در واقع تعلیم و تربیت انسان های مستعد، کارآمد، تخصصی و اقتصاددان می باشد در یک کلام هدف آ.پ آلمان : توانایی قدرت بخشیدن به افراد در سوق دادن مسیر زندگی افراد به سمت استقلال، تصمیم گیری درباره نقش آنها در اجتماع و استفاده از نقش مقامشان در شکل دادن جامعه روابط اجتماعی را دارا باشد.
طرز فکر مسلکی در آلمان که حرفه را به عنوان هسته هویت فردی می شناسد. و از این رو بیشتر دانش آموزان قبل از اینکه دوران دبیرستان را تمام کنند به حرفه آموزی و کار در کارخانجات شروع به کار می کنند.
اما در مقابل در ایران هسته ی هویت فردی را انسانی اخلاقی، اجتماعی و اعتقادی تشکیل می دهد. اقتصاد آلمان با تاثیرپذیری از آموزش و پرورش خود در دهه ی اخیر پیشرفت فزاینده ای داشته است این در حالی است که این کشور دوره 1990 اقتصاد خوبی در عضو (oecd) نداشته اما کشور ایران در رابطه ی اقتصاد با آموزش و پرورش کم کاری کرده و اقتصاد ایران تاثیر ناچیزی از آموزش و پرورش داشته. امید است طی این تحولات و چشم انداز 20 ساله اقتصاد ایران با تاثیر پذیری از آموزش و پرورش پویا رتبه ی اول منطقه را به دست آورد.
منابع:
1. کتاب آموزش و پرورش تطبیقی، مولف: محمدعلی فرجاد ، تایخ نشر:1390، جلد 1و2 ،صفحه ی 13 تا 17 ، نشر رشد
2. هدف های آموزش و پرورش ایران، سند های راهبردی تحول بنیادی، اینترنت :tebyan.net مولف: شورای عالی انقلاب فرهنگی تاریخ نشر 2/5/1389
3. اهداف آموزش و پرورش ایران ،کتاب :آموزش و پرورش تطبیقی ،مولف :آحمد آقازاده ، تاریخ نشر 1382 ، جلد 1 صفحات 116 تا 127 ،نشر سمت
4. اهداف کلی اموزش و پرورش ایران ، کتاب مسائل آموزش و پرورش ایران، مولف: احمد آقازاده ، تاریخ نشر 1383 جلد 1 صفحات 81 تا 87 نشر سمت- تلخیص
5. آموزش و پرورش آلمان،کتاب آموزش و پرورش تطبیقی، مولف: محمدعلی فرجاد ، تاریخ نشر 1390 جلد 1 و2 ، صفحه ی165 نشر رشد
6. اهداف آموزش و پرورش آلمان ، موضوع جزئی :برنامه ریزی آموزش آلمان، کتاب سیاست گذاری و برنامه ریزی آموزش عمومی، مولف :ک. هیوفنر- مترجم :فاطمه فقیهی قزوینی، تاریخ نشر1382 جلد دوم صفحه ی 214 ،ناشر پژوهشکده تعلیم و تربیت
7. اهداف آموزش و پرورش آلمان ، موضوع جزئی : تربیت معلم در المان، کتاب آموزش و پرورش تطبیقی ، مولف: محمدعلی فرجاد ، تاریخ نشر 1390 جلد 1و2 صفحات 107 الی 111 نشر رشد؛ نوع یادداشت تلخیص
8. اهداف آموزش و پرورش آلمان ؛ موضوع جزئی: آموزش و پرورش حرفه ای درآلمان و ابعاد آن، کتاب دانشنامه ی اقتصاد آموزش و پرورش مولف: و.بوهن- مترجم: ندا مافی نژاد، تاریخ نشر 1380 جلد 4 صفحات 371 الی 390 نشر پژوهشکده تعلیم و تربیت ، نوع یادداشت : تلخیص
9. اهداف آموزش و پرورش آلمان، موضوع جزئی: اقتصاد آموزش و پرورش آلمان ، کتاب سرمایه گذاری در نیروی انسانی و توسعه اقتصادی، مولف : تئودور شولتز- مترحم:محمود متوسلی ، تاریخ نشر 1370 جلد 1 صفحات 125 تا 131 ناشر جهاد دانشگاهی
10. اهداف آموزش و پرورش آلمان، اینترنت : roshd.ir
11. اهداف آموزش و پرورش آلمان؛ موضوع جزئی: وضعیت معلمان در آلمان ، اینترنت: roshd.ir
1