طرح درس، نکات آموزشی و روش تدریس
کتاب: علوم تجربی
پایـه: دوم دبستان
درس11 : من رشد می کنم
طرح درس شماره1
هدف کلی
آشنایی دانش آموزان با رشد و تغییرات بدن انسان
اهداف جزئی و رفتاری
آشنایی دانش آموزان با مراحل زندگی مانند نوزادی، کودکی، نوجوانی و…
دانش آموزان بتواند برخی تغییرات بدن خود را بیان کنند.
دانش آموزان بتوانند توانایی های حاصل از رشد خود را بیان کنند.
دانش آموزان در بحث های گروهی به طور فعالت شرکت کنند.
دانش آموزان بتوانند برخی از ویژگی های بدن، توانایی ها و نیازهای خود و همکلاسی هایشان علوم از تولد تا 7 سالگی را مقایسه و گزارش کنند.
روش تدریس
نمایشی، بحث گروهی
آمادگی و ایجاد انگیزه
نمایش عکس هایی از تولد تا بزرگسالی یک شخص توسط پروژکتور
ارائه درس
معلم پس از توضیح مختصر در مورد مراحل زندگی انسان (نوزادی تا بزرگسالی) تصویر صفحه ی اول درس را که حاوی انسان هایی با مراحل مختلف رشد است، در اختیار گروه ها می گذارد. سپس از دانش آموزان می خواهد که به صورت گروهی بادقت به تصویر نگاه کنند و نام هر مرحله را بیان کنند و به ترتیب و با شماره در کنار تصویر بنویسند. معلم در حین ارزشیابی نوشته های دانش آموزان، یکی از دانش آموزان به صورت نمایشی با حالت ناراحتی و لباس به دست وارد کلاس می شود.
وقتی معلم علت ناراحتی او را جویا می شود؛ متوجه می شود که از اینکه لباس دوران بچگی اش اندازه اش نیست به همین خاطر ناراحت و غمگین شده است. معلم از دانش آموزان می خواهد که به کمک آنها به دوستشان بفهمانیم که علت اینکه چرا لباسش بعد از مدتی اندازه اش نیست. (و اینکه لباسش دیگر اندازه اش نیس ناراحتی ندارد. )
معلم به دانش آموزان توضیح می دهد که هر انسانی مراحل مختلف زندگی را می گذراند و در هر مرحله از زندگی قد و وزن ویژه ای دارد. مثلا قد و وزن آنها در مرحله ی نوزادی با قد و وزنشان در مرحله ی کودکی متفاوت است. در صورت امکان برای درک بیشتر بچه ها، معلم می تواند کارت مراقبت یکی دانش آموزان را در کلاس به نمایش بگذارد و درباره ی آن توضیح بیشتری بدهد.
در گام بعدی معلم از گروه ها می خواهد که یک فرد را در مرحله ی نوزانی و یک فرد در مرحله کودکی و… در نظر بگیرند و درمورد اینکه چه کارهایی می توانند انجام دهند و چه کارهایی نمی توانند انجام دهند صحبت کنند و در آخر سرگروه هر یک از گروه ها نتیجه ی صحبت های گروه را برای سایر همکلاسی هایش می خواند.
پاسخ یک گروه ممکن است این باشد: برادر سارا یک ساله است او نمی تواند مثل من صحبت کند. نمی تواند راه برود و…
معلم در اینجا به دانش آموزان کمک می کند تا به این نتیجه برسند که هر چقد بزرگتر می شویم توانایی هایمان بیشتر می شوند.
در گام بعدی معلم از دانش آموزان می خواهد که عکس های خود را که از تولد تا 7 سالگی می باشند و به همراه خود آورده اند را به دوستان خود نشان دهند و به آنها بگویند که در این مدت بدن آنها چه تغیراتی کرده و چه توانایی های جدیدی به دست آورده اند.
در پایان معلم از دانش آموزی که که ناراحت بود می پرسد که آیا با توجه به مطالبی که در مورد رشد و تغییرات طبیعی بدنش امروز یادگرفته است باز هم از اینکه لباس دوران بچگی اش اندازهاش نیست ناراحت است؟
سپس این پیام ارزشی که باید در برابر سلامتی که خداوند به ما داده شکرگزار باشیم را به دانش آموزان القا کند.
ارزشیابی پایانی و جمع بندی
ارزشیابی تکوینی: معلم در پایان هر مرحله از تدریس با طرح سوالی کلی و مرتبط با موضوع، ارزشیابی تکوینی را به عمل می آورد.
ارزشیابی پایانی: معلم یک آزمون به صورت گروهی که حاوی چند سوال است را برگذار می کند.
– مراحل مختلف رشد انسان را نام ببرید؟
– آیا قد و وزن هر فرد در طول مراحل مختلف رشد وی یکسان است؟
جمع بندی: روخوانی از متن درس توسط یکی از دانش آموزان.
تعیین تکلیف
معلم از دانش آموزان می خواهد که جدول نشانه های رشد من را همراه با خانواده ی خود تکمیل کنند و گزارش آن را به صورت مکتوب به همراه خود به کلاس بیاورند.
طرح درس شماره2
هدف کلی
آشنایی دانش آموزان با مراحل رشد دندان ها و مراقبت از دندان
اهداف جزئی و رفتاری
دانش آموزان با دندان های شیری و همیشگی آشنا می شوند.
دانش آموزان شیوه درست مسواک زدن را می آموزند.
دانش آموزان می توانند تعداد دندان های شیری و همیشگی خود را بشمارند.
دانش آموزان به مراقبت از دندان های خود و مسواک زدن علاقه نشان می دهند.
دانش آموزان با مواد غذایی لازم برای رشد بدن خود آشنا می شوند.
روش تدریس
نمایشی، پرسش و پاسخ
آمادگی و ایجاد انگیزه
اجرای نمایشی کوتاه توسط چند نفر از دانش آموزان به این صورت که یک نفر به اسم حسنی که زیاد شکلات و شیرینی می خورد؛ مسواک نمی زند و دندان هایش به شدت درد می گیرند و مجبور می شود نزد دکتر برود و دکتر توصیه های لازم را به او می دهد و می گوید که دیگر از این غذا های ناسالم نخورد و مرتب مسواک بزند تا دیگر دندان درد نگیرد و همیشه دندان هایش سالم بمانند.
ارزشیابی اولیه
ما چرا باید از دندان های خود مراقبت کنیم؟
آیا دندان هم رشد می کند؟
ارائه درس
پس از پخش کلیپ، معلم نظر انش آموزان را در مورد نمایش می پرسد. بعد از اینکه دانش آموزان پاسخ دادند. مولاژ دندان را به دانش آموزان نشان می دهد و دندان شیری و همیشگی را به آنها توضیح می دهد. بعد از آنها می پرسد که کدام دندان هایتان در سن 7سالگی افتاده اند. آنها را بشمارید؟
پس از آن هشدار های لازم را درباره ی مراقبت از دندان شیری بدهد و بگوید اگر به موقع مسواک بزنید و غذاهای سالم و لبنیات بخورید دندان های همیشگی شما درست در می آیند وخوب رشد می کنند. سپس از مربی بهداشت دعوت می کند که به کلاس بیاید. (از قبل با این ایشان هماهنگ می کنیم. )
مربی بهداشت نیز با در دست گرفتن مولاژ دندان و مسواک و نخ دندان وارد کلاس می شود و شیوه صحیح مسواک زدن و نخ دندان را به دانش آموزان نشان می دهد و توصیه های لازم را به آنها می دهد. بعد از آن معلم ضمن تشکر از مربی بهداشت، بقیه درس را ادامه می دهد.
ارزشیابی پایانی و جمع بندی
پرسش سوال از دانش آموزان توسط معلم:
کدام مواد غذایی برای رشد بدن لازم و ضروری اند؟
کدام خوراکی ها دندان های ما را خراب می کند؟
موقع خرید خوراکی از بازار به چه چیزی باید توجه کنیم؟
برای جمع بندی از هر گروه یک نفر پای تابلو می آید و یک جمله که از درس امروز یاد گرفته را می نویسد.
ارزشیابی پایانی نیز به صورت بازی انجام می گیرد به این صورت که معلم کارت هایی که جمله هایی را روی آن نوشته به هر کدام از گروه ها می دهد و تابلو را به دو قسمت تقسیم کرده یک قسمت شکلک خندان و قسمت دیگر شکلک غمگین را چسبانده و از هر کدام از گروه ها می خواهد جمله را خوانده و کارت را در جای خود بچسبانند.
جملاتی مثل:
من همیشه برای سلامتی دندان هایم شیر و لبنیات می خورم.
من بستنی را دوست دارم و به جای لبنیات فقط بستنی می خورم.
من مرتب دندان هایم را مسواک می زنم.
قبل از خرید خوراکی به تاریخ مصرف آن نگاه نمی کنم.
تعیین تکلیف
از دانش آموزان می خواهم که به کمک والدین خود لیست غذاهای مفید و لازم برای رشد بدن و هم چنین غذا های مضر را بنویسند و به کلاس بیاورند.
طرح درس شماره 3
هدف کلی
آشنایی با رشد کودک
اهداف جزئی و رفتاری
با کمک والدین بگویند که درکدام سن برای اولین بار دندان در آوردید و اولین کلمه را گفتید چه بود؟ (شناختی، برقراری ارتباط)
با مشاهده کارت مراقبت خود اندازه قد و وزن خود را بیان کنید؟ (شناختی، مشاهده کردن، برقراری ارتباط)
برای قدردانی از زحمات پدر و مادر خود چه کارهایی انجام می دهید؟ (عاطفی)
برای مراقبت از دندان های خود چه کارهایی باید انجام دهیم؟ (عاطفی)
چند نمونه مواد خوردنی نام ببرید و بگویید که کدام مواد از گیاهان وکدام مواد از جانوران تهیه شده است؟ (شناختی، برقراری ارتباط)
رفتار ورودی
کدام غذا ها ما را سالم می کند؟
انجام کدام کار ها به سلامت انسان کمک می کند؟
روش تدریس
پرسش و پاسخ، بحث کلاسی، اکتشافی
رسانه های آموزشی
کارت مراقبت کودکان، عکس، ترازو
ارزشیابی اولیه
چند عکس از دوران کودکی خود به کلاس بیاورید؟ و در مورد آن سوالات مختلفی از دانش آموزان بپرسید.
ارائه درس
– در نخستین صفحه این درس تصاویری از مراحل زندگی آمده است. از دانش آموزان بخواهید این تصاویر را به دقت نگاه و نام هر مرحله را بیان کنند. پس از آن در گروه های خود مراحل زندگی انسان را به ترتیب و با شماره در کنار تصویر بنویسند.
– با مشورت و کمک شما نوشته هایشان را ارزیابی و در صورت لزوم اصلاح کنند سپس از آنها بپرسید خودشان در کدام دوره زندگی قرار داشتند و چه مراحلی را در پیش رو دارند.
– در گام بعدی از آنها بخواهید تا از میان افرادی که می شناسند و در مراحل مختلف زندگی اند، کسانی را انتخاب و درباره کارهایی که می توانند انجام دهند و یا نمی توانند، صحبت کنند.
– پس از آن از بچه ها بخواهید خودشان را با وقتی کوچک تر بودند، مقایسه و درباره کارهایی که اکنون می توانند انجام دهند، گفتگو کنند.
– برای پرورش روحیه قدرشناسی از بچه ها بخواهید خودشان را به جای افرادی که برایشان زحمت کشیده اند مثل مادر، پدر و معلم قرار بدهند و انتظاراتشان از بچه ها را بیان کنند.
ارزشیابی پایانی و جمع بندی
درکدام سن بدون کمک والدین راه رفتن را انجام دادید؟
راه های مراقبت از دندان هایتان را بیان کنید؟
کدام غذا ها از کیاهان وکدام غذا ها از جانوران بوجود می آید؟
جمع بندی: بچه ها با غذا های سالم آشنا شدند. میزان قد و وزن خود را فهمیدند و درباره دوران کودکی خود اطلاعاتی بدست آوردند.
تعیین تکلیف
درباره کارهایی که در هنگام بزرگ شدن می خوایید انجام دهید یک انشا بنویسید؟
نکات آموزشی و روش تدریس
* درس در یک نگاه
دانش آموزان در سال گذشته با کارهایی که برای سالم ماندن و رشد کردن لازم است، آشنا شده اند. در این درس آنان دوره های زندگی را که انسان در طول عمر خود پشت سر می گذارد، مرور و دوره ای را که خود در آن قرار دارند، مشخص می کنند. با جمع آوری اطلاعات و تغییرات بدنی؛ توانایی های خود را با وقتی که کوچک تر بودند، مقایسه می کنند؛ قد و وزن خود را اندازه گیری می کنند و با زمان تولد خود مقایسه می کنند؛ دندان های خود را مشاهده و دندان های شیری و همیشگی را می شمارند. درباره منبع غذاهایی که برای رشد ما لازم است(گیاهان یا جانوران) جدول تهیه می کنند. درباره اهمیت خوردن شیر و لبنیات گفتگو می کنند.
* اهداف و پیامدها
در پایان این درس انتظار می رود دانش آموزان بتوانند:
1- برخی ازتغییرات بدن خود، توانایی های حاصل از رشد و نیاز های مربوط به آن از تولد تا هشت سالگی خودشان را بیان کنند.
2- برخی از ویژگی های بدن، توانایی ها و نیازهای خود و هم کلاسی هایشان را از تولد تا هشت سالگی مقایسه و گزارش کنند.
3- تغییرات حاصل از رشد بدن و توانایی های جدید خود در آینده را به درستی پیش بینی و راه هایی برای رسیدن به رشد مطلوب را گزارش کنند.
* مواد و وسایل آموزشی
فیلم های آموزشی، کارت مراقبت کودک، عکس های دوران کودکی و نوزادی، سانتی متر، ترازو و آینه
* دانستنی های درس
رشد بدن:
انسان معمولاً در طول زندگی خود مراحل مختلفی شامل جنینی، نوزادی، کودکی، نوجوانی، جوانی، میان سالی و سالمندی را پشت سر می گذارد. هر مرحله زندگی انسان با تغییرات زیادی در جسم، روان و توانایی او همراه است. رشد و نمو بدن انسان که از دوره جنینی آغاز شده است تا حدود بیست سالگی ادامه پیدا می کند. افزایش اندازه قد و وزن، درآمدن و جایگزینی دندان های همیشگی به جای دندان های شیری از جمله نشانه های رشد در دوره نوزادی و کودکی است.
دندان ها:
رویش دندان ها سه مرحله دارد:
1- مرحله دندان های شیری که از 6 تا 8 ماهگی آغاز و تا 24 ماهگی ادامه پیدا می کند. این دندان ها 20 تایند.
2- مرحله دندان های همیشگی که بین 6 تا 21 سالگی است. این دندان ها 32 تایند.
3- مرحله واسط که بین 6 تا 13 سالگی است و طی آن تعدادی دندان شیری و تعدادی از دندان های همیشگی در دهان وجود دارند. در شش سالگی یک دندان آسیا پشت دندان آسیای دوم شیری رویش می کند، بدون اینکه دندان شیری بیفتد.
غذا و رشد بدن:
شیر و لبنیات منبع پروتئین، کلسیم و سایر مواد لازم برای رشد و سلامت بدن اند. خوردن شیر و لبنیات برای حفظ استخوان ها و دندان ها به خصوص در سن رشد اهمیت دارد. علاوه بر آن پزشکان به کسانی که در شهرهای آلوده زندگی می کنند، توصیه می کنند شیر و لبنیات بیشتری مصرف کنند تا صدماتی که آلودگی هوا به دستگاه تنفس و گوارش آنها وارد می کند را کاهش دهند.
شیر استرلیزه(یعنی شیر بدون میکروب) را تا وقتی که در آن باز نشده است، می توان در خارج از یخچال نگهداری کرد. شیری که در مدرسه به بچه ها می دهند، معمولاً پاستوریزه است.
یکی از مشکلات نگران کننده در دوران کودکی چاقی است که ممکن است در بزرگسالی هم باقی بماند. تحرک کم در کودکان، زیاده روی در مصرف شکلات و شیرینی و تنقلاتی مثل چیپس و پفک به خصوص قبل از غذای اصلی با ایجاد سیری کاذب، کودک را از خوردن غذای اصلی باز داشته و با رساندن کالری غیرلازم به بدن موجب چاقی می شوند. مصرف زیاد غذاهای آماده نیز عامل دیگری برای افزایش آمار چاقی در کودکان ایرانی است.
* نکات آموزشی و فعالیت های پیشنهادی
در نخستین صفحه این درس تصاویری از مراحل زندگی آمده است. از دانش آموزان بخواهید این تصاویر را به دقت نگاه و نام هر مرحله را بیان کنند. پس از آن در گروه های خود مراحل زندگی انسان را که در تصویرها می بینند به ترتیب و با شماره در کنار تصویر بنویسند. با مشورت و کمک شما نوشته هایشان را ارزیابی و در صورت لزوم اصلاح کنند سپس از آنها بپرسید خودشان در کدام دوره زندگی قرار داشتند و چه مراحلی را در پیش رو دارند.
در گام بعدی از آنها بخواهید تا از میان افرادی که می شناسند و در مراحل مختلف زندگی اند، کسانی را انتخاب و درباره کارهایی که می توانند انجام دهند و یا نمی توانند، صحبت کنند. پاسخ یک دانش آموز ممکن است این باشد:
برادر من یک ساله است او نمی تواند مثل من صحبت کند. نمی تواند راه برود. او بیشتر شیر می خورد و یا پدر بزرگ من 70 ساله است، او به کمک عصا راه می رود.
پس از آن از بچه ها بخواهید خودشان را با وقتی کوچک تر بودند، مقایسه و درباره کارهایی که اکنون می توانند انجام دهند، گفتگو کنند.
عکس های مورد نیاز برای فعالیت های کار در خانه و در کلاس تا حد امکان باید معرفی کننده یکی از نشانه های رشد کودک باشد و دانش آموز عکس ها را به ترتیب افزایش سن خود نشان دهد و درباره آنها صحبت کند. بچه ها باید اطلاعات لازم برای معرفی کردن عکس ها و یا تکمیل جدول را از پدر، مادر و یا بزرگتر خود بپرسند. با مقایسه جدول ها با یکدیگر بچه ها به این موضوع پی می برند که رشد اغلب بچه ها شبیه به هم است.
برای پرورش روحیه قدرشناسی از بچه ها بخواهید خودشان را به جای افرادی که برایشان زحمت کشیده اند مثل مادر، پدر و معلم قرار بدهند و انتظاراتشان از بچه ها را بیان کنند.
* کارت مراقبت کودک
هر کودک ایرانی از هنگام تولد کارتی مخصوص به نام کارت مراقبت کودک دارد که در آن جدول راهنما و تقویم واکسیناسیون، تغذیه و پایش رشد او آورده شده است. با توجه به اختلاف وزن پسران و دختران، برای آنها کارت جداگانه تکمیل می شود.
در این کارت علاوه بر منحنی وزن، منحنی قد و اندازه دور سر نیز رسم می شود. این منحنی ها به پزشک کمک می کنند تا سوء تغذیه های احتمالی در دانش آموز را شناسایی و برای درمان آنها اقدام کند.
در صورت امکان می توانید کارت رشد یکی از بچه ها را در کلاس نشان دهید و درباره آن به بچه ها توضیح دهید. در ابتدا یا انتهای آموزش این صفحه فیلم آموزشی مربوط به رشد بدن را برای بچه ها نمایش دهید و با آنها درباره آن گفتگو کنید. برای نوشتن فهرست عوامل مهم رشد، به کمک بچه ها فهرست تهیه شده در گروه ها را بررسی و یک فهرست کلی تهیه کنید.
توجه بچه ها را به عوامل مختلف مثل آب و هوای سالم، ورزش و سرگرمی، رعایت بهداشت و حفظ سلامتی، داشتن روحیه شاد که موجب رشد مناسب می شود، جلب کنید.
برای اندازه گیری قد و وزن بچه ها در صورت امکان از مربی بهداشت مدرسه کمک بگیرید. همچنین از اندازه های قد بچه ها که در درس ریاضی به دست آمده است، استفاده کنید. به بچه ها کمک کنید اندازه گیری را به درستی انجام دهند تا خطای آنها زیاد نباشد.
با مقایسه اندازه قدها و وزن ها بچه ها در می یابند که با این که سن اغلب آنها یکسان است ولی در قد و وزن تفاوت دارند. به بچه ها متذکر شوید این تفاوت ها ژنتیکی است. البته عواملی چون تغذیه مناسب و ورزش کردن در افزایش قد موثر است. در انجام این فعالیت مراقب باشید بچه ها قد و وزن یکدیگر را مسخره نکنند.
فیلم آموزشی دندان های شیری و همیشگی را به بچه ها نشان دهید و درباره اش با آنها گفتگو کنید. هنگام مشاهده دندان ها، لازم نیست دانش آموزان دندان های شیری را به طور دقیق از دندان های همیشگی تشخیص بدهند. البته دندان هایی که به طور کامل در نیامده اند، می توانند دندان همیشگی باشند. بچه ها می دانند که کدام دندان هایشان افتاده اند این دندان ها شیری بوده اند و دندان هایی که جای آنها درآمده اند، همیشگی اند.
این درس فرصت مناسبی را برای گفتگو درباره مسواک زدن، روش درست آن و استفاده از نخ دندان برای تمیز کردن سطح بین دندان هاست. برای این کار می توانید از مربی بهداشت و یا در صورت امکان یک دندان پزشک کمک بگیرید.
در فرصت های مناسب در کلاس، درباره تغذیه درست با بچه ها گفتگو کنید. عنوان گفتگو می تواند این پرسش باشد که: آیا هر چیز خوشمزه ای برای بدن مفید است؟ همچنین به کمک والدین بچه ها، میان وعده های سالمی برای بچه ها تدارک ببینید. همچنین اهمیت استفاده از لبنیات را به بچه ها یادآوری کنید. به بچه ها تذکر دهید به تاریخ مصرف درج شده روی ظرف شیر دقت کنند و شیر را حتماً باید در یخچال نگهداری کنند.
اغلب بچه ها به خوردن بستنی علاقه دارند ولی زیاده روی در مصرف آن به علت چربی و شکر موجود در آن برای بدن مضر است. به اولیاء بچه ها توصیه کنید فیلم تهیه شده برای آنان را که درباره دندان ها و تغذیه سالم است را در خانه ببینند و درباره آن با فرزند خود گفتگو کنند.
سوالات درس با جواب
1- دوره های مختلف زندگی را نام ببرید؟
جواب: جنینی، نوزادی، کودکی، نوجوانی، جوانی، میانسالی و سالمندی
2- شما اکنون در کدام دوره ی زندگی خود قرار دارد؟
جواب: کودکی.
3- رشد یعنی چه؟
جواب: بزرگ شدن موجودات زنده را رشد می گویند.
4- آیا رشد همه ی افراد یکی است؟ چرا؟
جواب: خیر، به علت تغذیه و فعالیت های بدنی متفاوت، بعضی ها بیشتر و بعضی ها کمتر رشد می کنند. همچنین آب و هوای سالم در رشد انسان ها موثر می باشد.
5- چند نمونه از نشانه های رشد در دوره ی نوزادی و کودکی را نام ببرید؟
جواب: افزایش قد و وزن، درآمدن دندان های شیری، جایگزینی دندان های شیری با دندان های دایمی.
6- چند نمونه از تغییرات بدنی خود را از نوزادی تا هشت سالگی نام ببرید؟
جواب: زیاد شدن وزن، افزایش قد، در آمدن دندان.
7- از نوزادی تا هشت سالگی چه کارهایی یاد گرفته ای؟
جواب: راه رفتن بدون کمک دیگران، نوشتن، حفظ کردن شعر، لباس پوشیدن
8- چه روش هایی برای سالم رشد کردن پیشنهاد می کنید؟
جواب: تغذیه ی مناسب، استراحت کافی، رعایت بهداشت، ورزش، زندگی در آب و هوای سالم.
9- چرا باید از دندان های شیری خود مراقبت کنیم؟
جواب: برای اینکه دندان های دایمی درست در بیایند و خوب رشد کنند.
10- برای مراقبت از دندان ها چه کارهایی باید انجام دهیم؟
جواب: مسواک زدن به موقع، استفاده از نخ دندان، زیاد نخوردن شیرینی و شکلات.
11- چه غذاهایی باعث رشد بدن می شوند؟
جواب: شیر و لبنیات
12- خوردن لبنیات چه فایده هایی دارد؟
جواب: کمک می کند تا دندان ها و استخوان های ما خوب رشد کنند و محکم شوند.
13- ما باید لبنیات…………….. و………………… مصرف کنیم.
جواب: پاکیزه و سالم
14- چند غذا نام ببر که از گیاهان به دست می آیند؟
جواب: نان، انواع مربا ها
15- چند غذا نام ببر که از جانوران به دست می آیند؟
جواب: شیر، کره و انواع گوشت.
16- ما غذا های خود را از کجا تامین می کنیم؟
جواب: از گیاهان و جانوران.
17- آیا می شود به جای لبنیات از بستنی استفاده کرد؟
جواب: خیر، چون بستنی علاوه بر شیر، چربی و شکر دارد که زیاده روی در مصرف بستنی برای سلامتی ضرر دارد.