نکات آموزشی، روش تدریس و طرح درس
کتاب: ریاضی
پایـه: چهارم دبستان
فصل 7: آمار و احتمال
درس2 : احتمال
مباحث و عناوین این فصل: درس1: نمودار خط شکسته، درس2: احتمال
مقدمه فصل7
این فصل علاوه بر قسمت حل مسئله که به یادآوری راهبردهای حل مسئله ساده تر و حدس و آزمایش می پردازد شامل دو درس است. در درس اول نمودار خط شکسته آموزش داده می شود. در درس دوم نیز که موضوع احتمال را دنبال می کند، دانش آموزان یاد می گیرند که با عبارت های مختلف میزان شانس یا احتمال وقوع یک پیشامد را بیان کرده و برای عبارت خود دلیل بیاورند.
در تصویر عنوانی با توجه به موضوع درس (که معرفی نمودار خط شکسته برای نمایش تغییرات داده ها است) دو تصویر انتخاب شده است. در تصویر بالا نمودار مربوط به نوار قلب که به صورت خط شکسته هست آورده شده و در عکس اصلی نمایی از بازار بورس که در آن تغییرات قیمت ها و روند خرید و فروش سهام با نمودارهای خط شکسته نمایش داده می شود، به تصویر کشیده شده است. در ادامه نکات آموزشی، روش تدریس و طرح درس برای تدریس درس احتمال آورده شده است.
نکات آموزشی و روش تدریس
* پیشبرد ﺗﺪﺭﻳﺲ
* در مورد بیان کلمه هایی مثل شانس و احتمال در زندگی روزمره توضیح دهید و چند مثال بزنید. از دانش آموزان نیز بخواهید چند مثال بزنند و از این عبارت ها استفاده کنند. سپس بخواهید فعالیت1 این درس را انجام دهند.
* پس از بررسی جواب های دانش آموزان و بحث در مورد آن ها سوال 2 را انجام دهید. در جمع بندی 5 عبارت مورد نظر را روی تخته بنویسید و در مورد هرکدام توضیح دهید تا برای انجام کار در کلاس آماده شوند.
* پس از آن فعالیت دوم درس را انجام دهید. در این فعالیت با توجه به احتمال کمتر یا بیشتر برای وقع یک پیشامد دانش آموزان باید انتظار خود را بیان کنند. سپس با آزمایش کردن بررسی کنند که آیا در احتمال تجربی نیز مطابق میل آن ها اتفاق می افتد یا نه.
* پس ازاینکه موضوع را جمع بندی کردید آن ها را به کار در کلاس ارجاع دهید. پس از پایان درس قسمت خلاق باشید که زمینه سازی برای مفهوم دوران می کند را انجام دهید.
* توصیه های آموزشی
* برای اتمام درس های کتاب درسی عجله نکنید. پیشنهاد می کنیم تا آخر اردیبهشت ماه تدریس را ادامه دهید.
* در انجام سوال های احتمال تجربی، مقایسه ی جواب های دانش آموزان با یکدیگر به غیرقابل پیش بینی بودن نتایج آزمایش کمک می کند.
* با دیدن نتایج آزمایش ها از واکنش های تشویقی و احساسی پرهیز کنید. برای مثال نگویید چه جالب! در این ده آزمایش هیچ وقت رنگ سبز نیامده است. در این صورت دانش آموزان برای جلب توجه شما به مهره ها نگاه می کنند تا رنگ سبز نیاید. و این کار باعث می شود جنبه تصادفی آزمایش ها از بین رود.
* هرگز به سراغ محاسبه احتمال و بیان گری آن نروید. برای مثال نگویید در پرتاب سکه احتمال درآمدن است.
* بدفهمی های رایج دانش آموزان
یکی از اشکالات مطرح شده در انجام آزمایش این است که دانش آموزان تصادفی بودن آزمایش ها را به هم می زنند. برای مثال با نگاه کردن به مهره ای که از کیسه بیرون می آید رنگ مورد نظر فرد را انتخاب می کنند. و یا در صورت وقوع یک پیشامد خلاف میل خود آن را تکرار می کنند. برای رفع مشکل معلم باید به این موضوع توجه کرده و سعی کند از چنین اتفاقاتی پیشگیری کند.
* هدف
– بیان احتمال وقوع یک پیشامد با عبارت های مختلف
– دلیل آوردن برای عبارت بیان شده
– انجام آزمایش و بررسی احتمال تجربی وقوع یک پیشامد
* ابزارهای مورد نیاز
کیسه احتمال و مهره های رنگی، چرخنده های مختلف با رنگ های متفاوت، سکه
چگونگی تدریس(طرح درس)
* هدف کلی
آشنایی با مفهوم احتمال و پدیده های تصادفی
آشنایی با مفهوم آمار و کاربرد آن در زندگی روزمره
* اهداف جزئی
دانش آموز با پدیده های احتمالی در زندگی واقعی آشنا شده و بتواند آن را به کار گیرد.
* وسایل مورد نیاز
کتاب درسی، سکه، تاس، مهره های رنگی، کیسه، پروژکتور
* روش ارائه مطالب
مشارکتی(حل مسائل به صورت نیمه مجسم و مجرد)
* رفتار ورودی
سلام و احوال پرسی از دانش آموزان، حضور و غیاب دانش آموزان
بررسی تکالیف جلسه قبل دانش آموزان، پرسیدن سوالاتی از درس قبل
* ایجاد انگیزه
برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان معلم درباره احتمال وقوع پدیده های مختلفی که در زندگی روزمره مشاهده می شود صحبت می کنیم. احتمال پشت آمدن سکه در یک بار پرتاب چقدر است؟
* اجرای تدریس
با توجه به اینکه دانش آموزان در صفحات قبلی کتاب با مفهوم احتمال آشنا شده اند؛ از این رو کار در کلاس را با کمک دانش آموزان حل می کنیم. از هر کدام از گروه ها می خواهیم تا با استفاده از یک سکه آزمایش خواسته شده را انجام دهند و پاسخ ها را در جدول درج کنند.
طبیعتا پاسخ های هر گروه متفاوت خواهد بود. برای انجام سوال بعدی ابتدا با استفاده از مقوا و خودکار یا چیز های دیگر یک چرخنده می سازیم و با توجه به سوال چرخنده را به قسمت های خواسته شده تقسیم کرده و رنگ آمیزی می کنیم.
در تمرین کتاب، از دانش آموزان می خواهیم تا با استفاده از تاس صحت دو پاسخ داده شده را در گروه خود بررسی کنند. با توجه به اینکه هر کدام از گروه ها از قبل تعدادی مهره های رنگی در اختیار دارند در اینجا از آنان می خواهیم تا با قرار دادن آنها در یک کیسه به تمرین ها پاسخ دهند.
* ارزشیابی تکوینی
در حین انجام دادن فعالیت های مربوط به کتاب درسی می توان با ارائه ی فعالیت های مشابه از دانش آموزان خواست به آنان پاسخ دهند. این کار موجب تثبیت یادگیری شده و در صورت اشکال می توان به آن بازخورد داد تا دانش آموز در تمرین های دیگر دچار اشتباه نشود. همچنین این کار می تواند نوعی ارزشیابی دانش آموزان نیز به حساب آید.
* ارزشیابی پایانی
برای ارزشیابی پایانی می توان از دانش آموزان خواست تا تمرین های مرور فصل را انجام دهند و همچنین برای آنها تکلیف خارج از کتاب تعیین کرد. ارزشیابی پایانی بدین صورت هم می تواند باشد که در آخر جلسه با ارائه سوال به هر کدام از گروه ها یادگیری آنان را مورد ارزشیابی قرار داد.