نکات آموزشی، روش تدریس و طرح درس
کتاب: ریاضی
پایـه: پنجم دبستان
فصل2 : کســر
درس4 : تقسیم کسرها
مباحث و عناوین این فصل: کسرهای بزرگ تر از واحد، جمع و تفریق عددهای مخلوط، ضرب کسرها، تقسیم کسرها، ضرب عددهای مخلوط
مقدمه فصل2
این فصل شامل پنچ درس است. درس اول به معرفی کسرهای بزرگ تر از واحد می پردازد. همچنین روش تبدیل یک عدد مخلوط به کسر و نیز روش تبدیل یک کسر بزرگ تر از واحد به عدد مخلوط آموزش داده می شود. درس دوم به جمع و تفریق عددهای مخلوط اختصاص دارد که در قالب فعالیت و به کمک بازنمایی ها و روش های مختلف آموزش انجام می گیرد. در درس سوم ضرب کسرها در سه وضعیت ضرب یک عدد طبیعی در یک کسر، ضرب یک کسر در یک عدد طبیعی و ضرب دو کسر در یکدیگر آموزش داده می شود. در درس چهارم دانش آموزان تقسیم کسرها را فرا می گیرند. در آخرین درس این فصل، به ضرب عددهای مخلوط پرداخته می شود، همچنین در مورد ساده کردن کسرها نیز روش هایی مطرح می شود.
تصویر عنوانی این فصل، به موضوع ضرب دو کسر اختصاص دارد. تصویر از دنیای پیرامون و مربوط به زندگی واقعی است و اشاره به سهم زنبورها در گرده افشانی حشرات دارد. هدف این تصویر علاوه بر ایجاد ارتباط بین ریاضیات و خلقت، نشان دادن اهمیت و مفید بودن آموختن این پدیده هاست. همان گونه که در متن تصویر ذکر شده است از زنبور عسل درس های مفید زیادی را می توان فرا گرفت. در صورت فرصت و انگیزه می توان از دانش آموزان خواست در مورد این درس ها تحقیق کنند.
در ادامه نکات آموزشی، روش تدریس و طرح درس برای تدریس درس تقسیم کسرها آورده شده است.
نکات آموزشی و روش تدریس
* شروع تدریس
اولین فعالیت به زیر ساختار خارج قسمت کسرها مربوط است. دانش آموزان باید هریک از مراحل را توضیح دهند و حل را کامل کنند. توجه شود که ممکن است دانش آموزان ابتدا ٣ کلوچه(دایره) را به سه نفر تقسیم کنند که به هر کدام ١ کلوچه کامل می رسد و بعد ٢ کلوچه باقی مانده را بین ٣ نفر تقسیم کنند که به هر نفر 2/3 کلوچه می رسد.
در مورد ٧ متر پارچه هم می توان ابتدا ٤ متر را بین ٤ نفر تقسیم کرد و سپس ٣ متر باقی مانده را بین ٤ نفر تقسیم کرد. آنچه که مهم است در نهایت دانش آموزان باید تقسیم a بهb را به صورت کسر a/b را درک کنند و نمایش دهند.
در دومین فعالیت تقسیم یک کسر بر یک عدد طبیعی آموزش داده می شود و پس از درک مفهومی این موضوع رویه محاسبه فرا گرفته می شود. نکته مهم توجه به جابه جایی ضرب دو کسر است. لازم نیست به مفهوم معکوس اشاره ای شود. این قاعده در سال ششم ذکر خواهد شد.
سومین فعالیت به تقسیم یک عدد طبیعی بر یک کسر اشاره دارد و بهتر است با یک شئ واقعی دست ورزی انجام گیرد. لازم به ذکر است که تقسیم دو کسر بر یکدیگر در سال ششم آموزش داده می شود.
* توصیه های آموزشی
در مورد تقسیم کسرها باید توجه دانش آموزان را به این نکته معطوف کرد که برخلاف ضرب خاصیت جابه جایی برقرار نمی باشد. مثلاً می توان 3 ÷ 1/2 و 1/2 ÷ 3 را به روش های مختلف محاسبه و با یکدیگر مقایسه کرد.
* بدفهمی های رایج دانش آموزان
برخی دانش آموزان برای تقسیم یک کسر بر یک عدد طبیعی، مخرج را بر عدد طبیعی تقسیم می کنند مثلاً حاصل 2 ÷ 1/24 را مساوی 1/12 می نویسند و یا اینکه خاصیت جابه جایی را به تقسیم کسرها هم تعمیم می دهند.
* اهداف درس
تقسیم دو عدد طبیعی بر یکدیگر را مفهوم بخشی می کند و آن را به شکل کسر نمایش می دهد.
تقسیم یک کسر بر یک عدد طبیعی را مفهوم بخشی می کند و آن را انجام می دهد.
تقسیم یک عدد طبیعی بر یک کسر را مفهوم بخشی می کند و آن را انجام می دهد.
* ابزارهای مورد نیاز
محور اعداد، کاغذ یا مقوا، نان یا کلوچه یا اشیای مطرح شده در درس
طرح درس(چگونگی تدریس)
سطح هدف:
وجود تعامل بین معلم و دانش آموزان در فراگیری درس آشنایی با روش تقسیم کسرها
فعالیت بر اساس اهداف معین واز پیش تعیین شده در کتاب ریاضی پایه پنجم
طراحی منظم با توجه به موقعیت و امکانات درس آشنایی با روش تقسیم کسرها
ایجاد فرصت و تسهیل یادگیری در فراگیری درس آشنایی با روش تقسیم کسرها
فعالیت های قبل از تدریس
هدف کلی:
دانش آموزان باید مفاهیم درس آشنایی با روش تقسیم کسرهارا در کتاب ریاضی پایه پنجم به طور کامل فرا بگیرند.
اهداف جزیی و رفتاری:
روش تقسیم کسرها را به صورت خلاصه توضیح دهند. ( درک و فهم )
تکالیف مربوط به درس را با دقت انجام دهند. ( روانی حرکتی، عادی )
دانش آموز آنچه را از درس یاد می گیرد با دوستانش به اشتراک بگذارد.
دانش آموز با توجه به ملاک های عقلانی بتواند درس را به صورت کاربردی فرا بگیرد..
تقسیم دو عدد طبیعی بر یکدیگر را مفهوم بخشی می کند و آن را به شکل کسر نمایش می دهد.
اهداف مرحله ای:
دانش آموزان پس از پایان جلسه آموزشی به اهداف زیر دست می یابند:
آشنایی با ضرورت و کاربرد درس
آشنایی با مبانی و مضامین درس
مهارت خوب گوش دادن و خوب صحبت کردن
ادای احترام متقابل به دیگران و مشارکت در فرایند تدریس
عرصه ها (وظایف دانش آموز در قبال)
رئوس مطالب:
آشنا شدن با نقش و کاربرد درس آشنایی با روش تقسیم کسرها ریاضی پایه پنجم در زندگی روزمره- خوب گوش دادن و خوب صحبت کردن – آشنایی کامل دانش آموزان با مفهوم درس و ایجاد تفکر و خلاقیت در فرایند یاد دهی – یادگیری
دیگران
خود
خلقت
خدا
انتظارات از دانش آموزان در این درس
حیطه ها و اهداف
*
*
در مورد تنوع در جهان آفرینش تفکر کند و مهارتهای فرآیند تفکر را پیدا کند.
تعقل
*
نسبت به مطالب بیان شده روحیه نقد پذیری و نقادی پیدا کند.
ایمان
*
مفاهیم و اهداف آموزشی درس را فراگرفته و آنها را تحلیل نماید.
علم
*
در مورد درس فرضیه سازی کرده و آن ها رد یا قبول کند.
عمل
*
*
برای انجام اخلاق پسندیده از قبیل رعایت حقوق دیگران، نظم در کلاس، همکاری و تلاش کند و به دیگران نیز توصیه کند.
اخلاق
*
به سوالات مطرح شده پیرامون درس آشنایی با روش تقسیم کسرهاریاضی پنجم ابتدایی پاسخ گوست.
تعقل – علم
*
*
در پاسخگویی به سوالات و فعالیت های کلاسی فعال است.
علم – عمل
*
*
نسبت به مبانی اخلاقی و تربیتی در کنار آموزش علاقه مند می شود.
اخلاق
معلم کلاس را آماده کرده و به صورت U شکل در می آورد و دانش آموزان را به چند گروه تقسیم می کند که بهتر بتواند با دانش آموزان ارتباط برقرار کرده و درس آشنایی با روش تقسیم کسرهارا تدریس نماید.
گروه بندی، مدل و ساختار کلاسی
تلفیقی از پرسش و پاسخ، بارش فکری، نمایش اسلاید و نمایش پاورپوینت با موضوع آشنایی با روش تقسیم کسرها، استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات
پیش بینی روش تدریس
کتاب درسی، ویدیو پروژکشن، رایانه، ماژیک، تخته، کتاب کار، گچ، دست سازه، مداد، پاکن
وسایل آموزشی
وسایل آموزشی
روش تدریس
فعالیت دانش آموز
فعالیت دبیر (ایجاد موقعیت یادگیری)
فعالیتهای یادگیری
فعالیت های حین تدریس
کتاب
***
مطالعه کتاب، ساخت دست سازه
مطالعه کتاب، تهیه پاورپوینت، تدارک تکالیف، تولید محتوای الکترونیکی
فعالیت های مقدماتی
کتاب
***
مطالعه درس قبلی
سلام و احوالپرسی- حضور و غیاب فعال – هر دانش آموز، حضور خود را با کلمه انگیزشی که دوست دارد اعلام می کند. توجه نسبت به حالات روحی و فیزیکی دانش آموزان- بررسی وضعیت کلاس به صورت کلی- برقراری رابطه عاطفی
پیش بینی رفتار ورودی
و ایجاد ارتباط
برگه و مداد
***
پاسخ به سوالات تدارک دیده شده توسط دانش آموزان
تهیه چند سوال از مباحث قبل
با طراحی سوالات خلاقانه در مقدمه آموزش درس آشنایی با روش تقسیم کسرها دانش آموزان را به برقراری ارتباط در راستای جرئت ورزی و مهارت سخن گفتن تشویق می کنیم.
معلم باید آموخته ها و توانایی های شاگردان را قبل از شروع درس جدید معین کند تا به تناسب آموخته های پیشین آنها طرح درس آشنایی با روش تقسیم کسرها را بریزد. با طراحی سوالات خلاقانه در مقدمه آموزش درس آشنایی با روش تقسیم کسرها دانش آموزان را به برقراری ارتباط در راستای جرئت ورزی و مهارت سخن گفتن تشویق می کنیم.
ارزشیابی تشخیصی یا سنجش آغازین
***
***
ورود به موقع به کلاس، احوال پرسی از دانش آموزان، حضور و غیاب، بررسی تکالیف و فعالیتهای محول شده و امتیاز به آنها – اطمینان از سلامت روانی و جسمی شاگردان و تذکر برای یادداشت درس جدید.
توجه ویژه به تفاوت های فردی در بین دانش آموزان
اهمیت نحوه ی رفتار معلم با دانش آموز
ایجاد جو دوستانه جهت جلوگیری از خستگی دانش آموزان
استفاده ی بهینه از حداقل امکانات
توجه به دانش آموزان ویژه و کم حرف.
استفاده از تجربیات نو و به روز و در دسترس دانش آموزان جهت تدریس.
تقویت هوش بینایی، شنوایی و گویایی در دانش آموزان با طرح پرسش های گوناگون
آماده سازی
کتاب و مداد
بحثی
پاسخ به سوالات ارائه شده توسط معلم به صورت گروهی
بالا بردن قدرت استدلال دانش آموزان با استفاده از شیوه ی مناسب- علاقه مند کردن دانش آموزان به تدریس کتاب ریاضی درس آشنایی با روش تقسیم کسرها پایه پنجم و مطرح نمودن سوالات مختلف و توجه دادن آنها به اهداف درس آشنایی با روش تقسیم کسرها
در خلال آموزش بنا بر تشخیص معلم از داستان و نمایش و پخش عکس و فیلم استفاده می شود. دانش آموزان گفتار و اندیشه شان را با سخن گفتن پیرامون درس آشنایی با روش تقسیم کسرها تلفیق می کنند. همچنین کلیپی راجع به موضوع درس پخش می گردد.
ایجاد انگیزه و معرفی درس جدید
فعالیت های معلم- دانش آموز: این فعالیت ها به صورت تلفیقی مطرح می شود و تفکیک آن به معنای مجزا بودن فعالیت های معلم و دانش آموز است و منطقی به نظر نمی رسد و به همین خاطر از خط چین استفاده شده است.
فعالیت های معلم
فعالیت های دانش آموزان
معلم تدریس درس آشنایی با روش تقسیم کسرها را آغاز می کند
اولین فعالیت به زیر ساختار خارج قسمت کسرها مربوط است. دانش آموزان باید هریک ازمراحل را توضیح دهند و حل را کامل کنند. توجه شود که ممکن است دانش آموزان ابتدا ٣ کلوچه
(دایره)را به سه نفر تقسیم کنند که به هر کدام ١ کلوچه کامل می رسد و بعد ٢ کلوچه باقی مانده را بین
٣ نفر تقسیم کنند که به هر نفر 3/2 کلوچه )با توجه به شکل( می رسد.
در مورد ٧ متر پارچه هم می توان ابتدا ٤ متر را بین ٤ نفر تقسیم کرد و سپس ٣ متر باقی مانده را بین ٤ نفر تقسیم کرد.
آنچه که مهم است در نهایت دانش آموزان باید تقسیم b به a را به صورت کسر a/b
را درک کنند و نمایش دهند.
دانش آموزان کاملا به درس گوش می دهند.
به صحبت های معلم گوش می دهند. به اهمیتی که درس آشنایی با روش تقسیم کسرهادر زندگی دارد واکنش نشان می دهند.
پاسخ دهی با رعایت نوبت و احترام و خوب صحبت کردن ومرتبط با موضوع بیان کردن نظرات دیده می شود.
گسترش دانش و اطلاعات در زندگی بصورت واقع بینانه و بیان مصادیق و خاطرات و بحث و گفتگو در دانش آموزان صورت می گیرد.
معلم در رابطه با درس آشنایی با روش تقسیم کسرها اهداف را بیان می کند.
دانش آموزان با توجه به اهداف بیان شده مثال می زنند.
معلم تدریس درس آشنایی با روش تقسیم کسرها را به کمک برد هوشمند و محتوا سازی تکمیل می کند.
دانش آموزان با اشتیاق مراحل تدریس را دنبال می کنند.
معلم در حین تدریس درس آشنایی با روش تقسیم کسرها دانش آموزی را پای تابلو می آورد.
دانش آموز به دقت هنگام تدریس همکاری می کند.
معلم یک جمع بندی نهایی را درباره آشنایی با روش تقسیم کسرها برای دانش آموزان بیان می کند.
دانش آموزان از تدریس حاضر راضی و خشنود می شوند و به دقت گوش می دهند.
ارائه درس جدید لحاظ کردن ارزشیابی فرآیندی
فعالیت دانش آموز
فعالیت معلم
فعایت های بعد از تدریس
توجه به معلم و یادداشت نکات اصلی درس آشنایی با روش تقسیم کسرها صفحه 36
ارائه خلاصه درس آشنایی با روش تقسیم کسرهاو جمع بندی درس توسط معلم و بیان نکات اصلی درس و بررسی سوالات از طریق پاورپوینت های تهیه شده.
پس از آموزش درس آشنایی با روش تقسیم کسرهابه صورت کلامی، از دانش آموزان خواسته می شود فعالیت ها را به صورت نمایش انجام دهند.
– بعد از بررسی فعالیت های انجام شده توسط دانش آموزان از آنها خواسته می شود سوالات کار در کلاس هم به صورت گروهی انجام دهند. و برای آن یک بازی بسازند.
فعالیت تکمیلی خلاقانه دانش آموزان و جمع بندی
الف: تکوینی (در جریان تدریس)
پس از نظارت بر کار دانش آموزان از گروه ها خواسته می شود که با مشورت هم گروهی های خود پاسخ به سوالات در خلال تدریس درس آشنایی با روش تقسیم کسرها، توجه به فعالیت های انجام شده را با راهنمایی سرگروه انجام دهند. – انجام چه کارهایی باعث یادگیری بهتر درس آشنایی با روش تقسیم کسرهامی شود.
– سوال درباره هدف های رفتاری و عملی درس آشنایی با روش تقسیم کسرهااز کتاب
ب: ارزشیابی تراکمی
با استفاده از کارت های آموزشی از دانش آموزان خواسته می شود که سوالات مربوط به درس آشنایی با روش تقسیم کسرها را جواب دهند. از دانش آموزان خواسته می شود آنچه را که از درس آشنایی با روش تقسیم کسرهارا بصورت فهرست وار بنویسند و به کلاس گزارش دهند. از دانش آموزان خواسته می شود آزمونی را بصورت گروهی انجام دهند و در کلاس درس بعد از فکر کردن هر گروه پاسخ های خود را ارائه دهند( به عنوان آزمون عملکردی)
ارزشیابی
در پایان کلاس برای رساندن فراگیران به نتیجه ی مناسب و ایجاد ارتباط بین مباحث درس آشنایی با روش تقسیم کسرها و مطالب قبلی و رابطه ی درس آشنایی با روش تقسیم کسرهابا مباحث بعدی، به جمع بندی مطالب (به صورت خلاصه) پرداخته می شود. در این بخش مطالب درس آشنایی با روش تقسیم کسرها را به صورت پاورپوینت یا تولید محتوای الکترونیکی نمایش داده می شود. پس از نظارت بر کار دانش آموزان از گروه ها خواسته می شود که با مشورت هم گروهی های خود، مطالب فرا گرفته شده از درس آشنایی با روش تقسیم کسرهارا تکرار نمایند.
توضیح حول متن درس و آموخته های جدید و بحث پیرامون کاربرد اهداف درس آشنایی با روش تقسیم کسرهادر زندگی
جمع بندی
و ساخت دانش جدید
پاسخ به سوالات مربوط به درس آشنایی با روش تقسیم کسرها صفحه 36
برداشت خود را از درس آشنایی با روش تقسیم کسرهابیان کنید:
در محیط منزل عناوین مطرح شده در درس آشنایی با روش تقسیم کسرها به بحث بگذارید.
از دانش آموزان می خواهیم تا تمرین شماره 1و3و8 در صفحه 39 را در خانه انجام دهند.
تعیین تکلیف و فعالیتهای خارج از کلاس (اقدامات بعدی )