بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع : ویژگی های یک نشریه خوب برای کودکان و نوجوانان
فهرست
سرمقاله خوب 2
خبر، قالبی مناسب 2
نقش ویراستار 2
گفت وگوی خواندنی 3
داستان مناسب 3
ارتباط با مخاطبان 4
ضرورت آگهی 4
انواع مطالب مجله کودک و نوجوان 4
معیارهای ارزیابی مجله کودک و نوجوان 5
منابع 5
برای آن که یک نشریه را خوب بنامیم و برای خواندن آن وقت بگذاریم و خریدن آن را به دیگران توصیه کنیم، باید ویژگی هایی داشته باشد که در این نوشتار، به برخی ویژگی های یک نشریه خوب برای کودکان و نوجوانان پرداخته ایم.
سرمقاله خوب
با سرمقاله یک نشریه آغاز می شود. آغازی به شکل رسمی. سرمقاله ای که برای کودکان و نوجوانان نوشته می شود، باید کوتاه باشد. دلیلی ندارد سردبیر هر چیزی را بنویسد. قرار نیست در یک سرمقاله به سیاست های نشریه، دشواری های نشریه، مناسبت های پیش رو و… پرداخته شود.
هر بار باید یک موضوع انتخاب شود و حول همان محور حرف ها زده شود. نباید از این شاخه به آن شاخه پرید. هر کس سرمقاله را می نویسد، باید به این توجه داشته باشد که مخاطب می خواهد به یاری متن و قلم او، وارد مجله شود. نباید مخاطب دلزده شود. سرمقاله باید صمیمانه نوشته شود. جمله ها کوتاه و کلمه ها آشنا باشند. گاه می توان در سرمقاله، با بهره مندی از خاطره ها، سرمقاله ای جان دار و اثرگذار نوشت.
خبر، قالبی مناسب
خبر، قالب مناسبی است. به شرطی که درست استفاده شود. هر چند این یک واقعیت است که کودکان و نوجوانان ما، علاقه ای به اخبار ندارند. نه دوست دارند، خبر بخوانند و نه دوست دارند خبر بشنوند. این بی میلی دلایل خاص خودش را دارد، ولی می توان با نگارش مطالب و گزینش اخبار مناسب سن آن ها، کودکان و نوجوانان را به شنیدن اخبار و خواندن آن علاقه مند کرد.
خبر باید نو باشد. حتماً خبر باید با عکس همراه باشد و چه بهتر که عکس تزیینی نباشد تا تصور واقعی بودن خبر و تصویرسازی آن ماجرا، برای مخاطب شکل بگیرد. نباید تنها به اخبار عجب و شاد و هیجانی توجه شود. این نوع خبرها لازم است، ولی گاه خبرهایی که حس نوع دوستی کودک و نوجوان را برانگیزد، ضروری است.
نقش ویراستار
ویراستاری برای کودکان و نوجوانان، ظرافت های خاص خودش را دارد. هر کسی نمی تواند ویراستار متون مربوط به این گروه سنی باشد، همان طور که هر نویسنده ای نمی تواند برای کودکان و نوجوانان چیزی بنویسد و هر شاعری نمی تواند برای این گروه از مخاطبان، شعر بسراید. این طبیعی است.از این رو، ویراستار نشریه های کودک و نوجوان، بهتر است با کودکان و نوجوانان و ویژگی های این دوره و میزان سواد و دانش و درک و زبان آنان و … آشنا باشد. ویراستار چنین نشریه ای، باید برای واژه های دیرفهم فکری کند. با انتخاب واژه های آشنا به مخاطب خیلی کمک می شود کرد.
اگر خواندن برخی کلمه ها دشوار است، ویراستار با اعراب گذاری می تواند، دست مخاطبش را بگیرد و او را تا پایان متن هدایت کند. ویراستار به جمله های بلند رحم نکند. هر جمله بلندی را می شود به چند جمله کوتاه تقسیم کرد. این جوری، مخاطب نفس راحتی می کشد و فرصت برای درک بهتر دارد.
گاهی نویسنده ها برای کودکان و نوجوانان متن های جدی می نویسند. متن هایی که چندین پاورقی دارد، پاورقی هایی که نیازی به آن نیست. گاهی برخی نویسنده ها، آوردن آیه و قرآن و حدیث را ضروری می دانند. بهتر است ویراستار، به آوردن ترجمه آن قناعت کند، چرا که ممکن است مخاطب نتواند متن عربی را بخواند و سعی کند بخواند، از آن طرف رشته متن از دست او رها می شود و برای لحظه ای، مکث کند و شاید بی حوصله شود و صفحه را ورق بزند. ویراستار باید به تیترها توجه کند. تیترها طولانی نباشد و از یاد نبرد که آهنگین بودن آن بسیار اهمیت دارد.
گفت وگوی خواندنی
گفت وگو قالبی است که اگر جذاب باشد، خواندنی و اثرگذار است. به شرطی که سوال ها حساب شده باشد و شخصی را برای گفت وگو در نظر گرفت که حرف های نویی داشته باشد.
گفت وگو باید صمیمانه باشد و کوتاه. همراه با عکس های دیدنی و توضیح برای هر عکسی. تنها نباید عکس از چهره فرد باشد. فرد را می توان در انجام کارهای گوناگون به تصویر کشید. گفت وگو نباید تنها با سرشناسان باشد، می شود با افرادی که تازه وارد عرصه های هنری، ادبی، علمی، سینمایی شدند نیز مصاحبه کرد.
باید با افراد هم سن مخاطب هم گفت وگو شود. این به مخاطب کمک می کند که هم ذات پنداری داشته باشد و از این افراد در تجربه هایی که داشتند، استفاده کنند. سوال ها در حد شما چند سال دارید، کجا به دنیا آمدید و … نباشد که بعد از مدتی تکراری می شود. این که متولد چه سال و شهر و کلاس چندم است و … را می توان در قسمت اشاره مصاحبه آورد و مصاحبه ها با سوال های دیگری آغاز شود.
داستان مناسب
داستان در اغلب نشریه های کودک و نوجوان نقش مهمی دارد و می توان با خلق داستان خوب و بهره بردن از داستان نوسان حرفه ای این بخش نشریه را به بخشی پرمخاطب تبدیل کرد. در نشریه ای، به مناسبت عید غدیر، مقاله ای درباره معنای "مولا" خواندم. نویسنده تلاش کرده بود بگوید این که پیامبر فرموده، هر که من مولای اویم، پس علی مولای اوست، به چه معناست. نویسنده عاقبت، توانسته بود معنای مولا را مطرح کند، ولی نتوانسته بود متنی خواندنی ارایه کند.
برای نمونه این نشریه می توانست با خلق داستانی ساده، این هدف نویسنده را محقق کند و مخاطب بیشتری را وادارد که داستان را بخواند و به این مفهوم دست یابد.
در بخش داستان هم چنین می توان از داستان های کودک و نوجوان استفاده کرد و به نام و سن آنان اشاره کرد و حتما در حد چند خط، توضیح یا نقدی بر داستان های رسیده نوشت تا به مخاطب کمک شود و شیوه داستان نویسی را فرا گیرند. این که می گویم به سن اشاره شود، به این دلیل است که بسیاری از نوجوانان به سن یک دیگر یا کلاسی که درس می خوانند، توجه دارند.
ارتباط با مخاطبان
نامه، تلفن، ایمیل و دیدار حضوری، شیوه های ارتباط امروز مخاطبان با نشریه ها است. باید همواره مسوولان یک نشریه کودک و نوجوان، پذیرای مخاطبان شان باشند.
در هر یک از موارد، به گونه ای می توان با مخاطب ارتباط برقرار کرد. از یاد نباید برد که حفظ ارتباط با مخاطب، به ویژه مخاطبی که روز به روز بزرگ تر می شود، در آینده نزدیک به نشریه کمک می کند که نویسنده، شاعر، نقاش یا … همکاری نو بیابد و نشریه از او کمک بگیرد. در غیر این صورت، مخاطبی که بزرگ شده، می تواند مخاطبین دیگری را برای نشریه بیابد و آن ها را با نشریه آشنا کند.
ضرورت آگهی
آگهی هم به نشریه کمک می کند، هم به کسانی که سفارش آگهی داده اند، هم به مخاطبان که با محصولی جدید آشنا می شوند. در مجموع باید در پذیرش آگهی دقت زیادی داشت. نمی توان برای نشریه کودک و نوجوان هر آگهی ای را چاپ کرد، به این دلیل که نشریه مشکلات مالی اش را برطرف کند. باید آگهی با مخاطب نیز ارتباط لازم را برقرار کند و محصولی باشد که مخاطب با آن سروکار دارد. (1)
انواع مطالب مجله کودک و نوجوان
1 : توجه به ادبیات کودک در مجله نمایانگر اهمیت مجله به حوزه ادبیات کودک و نوجوان است. در بین ادبیات کودک، داستان از جایگاه ویژه ای برخوردار است. هر مجله بنا بر گوناگونی سلایق و علایق مخاطبانش به داستان های ویژه ای نیاز دارد. در انتخاب داستان می توان از تالیف و ترجمه استفاده کرد. زیرا داستان تالیف مخاطب را با فرهنگ کشور خود و داستان ترجمه او را با سایر فرهنگ ها آشنا می سازد. داستان های دنباله دار، مخاطب را به خود جلب می نماید.
2 : کمیک استریپ نوعی داستان تصویری است که گفتگوی شخصیت های داستان در بالون های بالای سرشان قراردارد. مطالب سخت و دیرفهم به وسیله کمیک استریپ به سادگی قابل فهم می شود. این نوع داستان ها در جلب مخاطب موثر است و کودک را سرگرم می کند. البته کمیک استریپ به دلیل عادت مخاطب به ساده فهمی، نباید تعداد زیادی از صفحات یک نشریه را به خود اختصاص دهد.
3 : شعر تلاشی هنرمندانه در قالب کلام است که باعث مسرت خاطر، وسعت خیال و قوت تصور کودک می شود. اگر شعر با زبان و شیوه ای مناسب و در خور فهم گروه سنی موردنظر هماهنگ باشد، در زمینه زبان آموزی و آموختن کلمات تازه نقش موثری دارد. غالبا شعر از بخش های ثابت یک مجله است. در مجلات کودک بهتر است اشعار خیال انگیز با درون مایه مختلف نوشته شود.
4 : هنر و سرگرمی شامل بازی، نقاشی، جدول، کاردستی و… از جمله فعالیت های کودک است که او را به تجربه، کشف و لذت می رساند. سرگرمی فرصت مناسبی برای پرورش خلاقیت و کسب مهارت های عملی و افزایش دقت در کودکان است. سرگرمی می تواند با در نظر گرفتن هوش های چندگانه گاردنر تهیه شود. (2)
معیارهای ارزیابی مجله کودک و نوجوان
1- نخستین عنصری که مخاطب با آن روبرو می شود روی جلد نشریه است. زیبایی، گیرایی و اثرگذاری طرح روی جلد، مخاطب را برمی انگیزد و سرآغاز ایجاد یک رابطه می شود. ا ز اینرو، طراحان روی جلد مجلات کودک و نوجوان، با در نظر گرفتن عنصر زیبایی شناسی روی جلد را طراحی می کنند.
2- مجله کودک و نوجوان در دو قطع مجله ای و روزنامه ای منتشر می شود. مجلاتی که به صورت ضمیمه بین روزنامه ها قرار دارند قطع روزنامه ای و مجلاتی که دارای جلد هستند به قطع مجله ای معروف هستند.
3- جنس کاغذ جلد و مرغوب بودن آن سبب می شود تا چاپ از کیفیت خوبی برخوردار شود. برای مجله کودک خردسال باید از جلد و کاغذ ضخیم تر و ترجیحا با لبه گرد استفاده شود.
4- صفحه آرایی در مجله کودک و نوجوان جایگاه ویژه ای دارد. استفاده به جا از تصویر، نقاشی، عکس، فاصله سطرها، شمار مناسب ستون ها، استفاده بهینه از پس زمینه، پرهیز از غلبه رنگهای سیاه و خاکستری، ساده خوانی، در هم نشدن متن و تصویر، جداسازی آسان مطلبها در صفحه و آسان یابی دنباله آنها در صفحه های دیگر است.
5- گروه سنی دسته بندی دوره های عمر بر پایه شرایط و ویژگی های جسمی و روانی، از خردسالی تا جوانی است. زیرا گروه های سنی در سال های زندگی، سلیقه ها و نیازهای گوناگون دارند. از اینرو دست اندرکاران مطبوعات دسته بندی گروه های سنی را پذیرفته اند و مجلات بر پایه آن تولید می شوند. (2)
منابع
1. http://farahani313.blogfa.com
2. https://ramo.tv/learn.