تحقیق ویژگی یک دوست خوب


عنوان پژوهش:
ویژگی های یک دوست خوب
تهیه کننده:

نام دبیر:

نام مدرسه:

آذر1393

فهرست
هدف…………………………………………………5
شیوه و ابزارگردآوری……………………………………6
ویژگی یک دوست خوب…………………………………7
مطاللب پژوهش………………………………………7
نتایج………………………………………………22
پیشنهادات…………………………………………23

ویژگی یک دوست خوب

پرسش:
> ملاک های یک دوست خوب چیست؟

هدف:
دوست‏خوب یکى از سرمایه‏هاى بزرگ زندگى و از عوامل خوشبختى آدمى‏است و انسان در انس با دوست احساس مسرت مى‏کند و شادمانى و نشاط را در گرو همنشین با رفیق مى‏داند.
"رفیق شایسته‏"، براى جوان جایگاه خاص خویش را دارد و اهمیت‏آن به گونه‏اى است که در شکل دهى شخصیت او نقش بزرگى ایفا کرده، اولین احساسات واقعى نوع دوستى را در وى ایجاد مى‏کند.
– اهمیت داشتن یه دوست خوب و راههای داشتن یه دوست خوب چیست؟

شیوه و ابزارگردآوری:
1-رفتن به کتابخانه
2- اطلاعات عمومی
3- اینترنت
4- گفتگو با دیگران

ویژگی یک دوست خوب
انتخاب دوست در زندگی نقش موثری ایفا می کند. در بسیاری از مواقع سرنوشت افراد با دوستی ها گرده می خورد و فرد از این ره آورد یا به سعادت می رسد و یا زندگی اش به شقاوت ختم می شود. امیرالمومنین(ع) معیار انتخاب دوست را بیان فرمود: دوستت کسی است که تو را از بدی باز بدارد و دشمنت آن کس است که تو را به بدی وادار کند.دوست خوب انسان را به طرف خدا می کشاند. آشنایی با مسجد و نماز، بازداری از بدزبانی و دشنام، احسان و نیکی به دوستان و مستمندان، وفای به عهد، خوش خُلقی و هر چه که در مسیر تقوا و درستکاری قرار گیرد، دستاورد رفاقت صحیح است. پیامبر گرامی اسلام فرمود:ارزش مرد به دین دوست او است. باید بنگرد با چه کسی دوستی دارد.
راه تشخیص ایمان واقعی در افراد خیلی دشوار نیست. اثر ایمان در گفتار و کردار و رفتار هر مومنی نمودار است. صدق ، امانتداری ، وفای به عهد، حسن خُـلق، تقید به واجبات ، پرهیز از محرمات ، همگی از شاخصه های ایمان است که می توان با آزمودن دیگران پی به وجود این صفات در ایشان برد.
۱ ایمان و پارسایی
ایمان و پارسایی از ویژگی های مهم یک دوست است ؛ زیرا انسان موحدی که دین را با جان و وجود پذیرفته و به وجود بهشت و جهنم اعتقاد دارد و از زوال دنیا و بقای جهان آخرت نیز آگاه است ، به خوبی می داند تنها از راه عبودیت و بندگی است که می تواند سعادت دو جهان را کسب نماید.
قرآن شریف در این رابطه آیات گوناگونی دارد که در ضمن آنها ، مردم و مومنان را از برقرار کردن پیوند دوستی و مودت با کافران و مشرکان و منافقان بر حذر می دارد.
لا یَتَّخِذِ المُومِنُونَ الکافِرینَ اَولِیاءَ مِن دُونِ المُومِنینَ وَ مَن یَفعَل ذلِکَ فَلَیسَ مِنَ اللهِ فی شَیءٍ اِلا اَن تَتَّقُوا مِنهُم تُقیهًٔ وَ یُحَذِّرُکُمُ اللهُ نَفسَهُ وَ اِلَی اللهِ المَصیر. ( سوره آل عمران ، آیه ۲۸ )
افراد با ایمان نباید به جای مومنان ، کافران را دوست و سرپرست خود انتخاب کنند و هر کس چنین کند هیچ رابطه ای با خدا ندارد.
در واقع قرآن در اینجا یک درس مهم سیاسی اجتماعی به مسلمانان می دهد و آن این است که هرگز بیگانگان را به عنوان دوست و حامی خود نپذیرید. تاریخچه استعمار گویای آن است که ظالمان استعمارگر همیشه در لباس دوستی و دلسوزی و اظهار محبت ظاهر شده و درنهایت بر آن جامعه تاخته و هر چه بوده به یغما برده اند.
از کجا بفهمیم که شخص با ایمان است؟
راه تشخیص ایمان واقعی در افراد خیلی دشوار نیست. اثر ایمان در گفتار و کردار و رفتار هر مومنی نمودار است. صدق ، امانتداری ، وفای به عهد، حسن خُـلق، تقید به واجبات ، پرهیز از محرمات ، همگی از شاخصه های ایمان است که می توان با آزمودن دیگران پی به وجود این صفات در ایشان برد.
عن ابی عبدالله علیه السلام :
اِنَّ اللهَ وَضَعَ الایمانَ عَلی سَبعَهِٔ اَسهُم عَلَی البِرِّ وَ الصِّدقِ وَ الیَقینِ وَ الِّرضا وَ الوَفاءِ وَ العِلمِ وَ الحِلمِ ثُمَّ قَسَّمَ ذلِکَ بَینَ الناس.
همانا خداوند ایمان را بر هفت سهم نهاده است: نیکی ، راستی ، یقین ، رضا، وفا، علم و حلم ، سپس آن را بین مردم قسمت کرده است.
قال علی علیه السلام :
عَلامَهُٔ الایمانِ اَن تُوثِرَ الصِّدقَ حَیثُ یَضُرُّکَ عَلَی الکِذبِ حَیثُ یَنفَعُکُ وَ اَلا یَکُونَ فی حَدیثِکَ فَضلٌ عَن عِلمِکَ وَ اَن تَتَّقِی اللهَ فی حَدیثِ غَیرِک.
نشانه ایمان آن است که راستگویی را در جایی که به زیان توست بر دروغ در جایی که به نفع توست مقدم داری و در سخنت چیزی زیاده از عملت نباشد و در هنگام سخن گفتن درباره دیگران تقوا را پیشه خود کنی .
بنابراین ایمان نشانه هایی دارد که در افراد بروز می کند و با شناخت آن علامت ها می توان دریافت که ایمان شخص مورد نظر تا چه اندازه است.
۲ عقل
عقل نیرویی است که انسان به وسیله آن ، حقایق عالم را درک می کند.
از آنجا که عقل ، مشعل فروزان زندگی است و بهروزی و سعادت آدمی در سایه تدبیر و اندیشه است، دین مبین اسلام یکی از شرایط رفاقت و دوستی را مسئله عقل و خرد دانسته و تاکید نموده که با صاحبان عقل و اندیشمندان با وفا همنشینی و معاشرت و دوستی داشته باشید.
امام رضا (ع) می فرماید:
عَلَیکَ اَن تَصحَبَ ذَا العَقلِ فَاِن لَم تَمجِد بِکَرَمِهِ اِنتَفِع بِعَقلِهِ .
سعی کن با انسان عاقل دوستی نمایی تا اگر از کرم و بخشش آن نتوانی استفاده کنی ، از عقلش بهره ببری .
امام علی (ع) نیز می فرماید:
صُحبَهُٔ الوَلِیِّ اللَّبیبِ حَیاهُٔ الرُّوح .
همنشینی با دوست دانا سبب زنده بودن روح است.
اما رفیق ناشایست و دوست جاهل همچون زهری است که وجودش هر لحظه جسم و جان را آزار می رساند. در روایات اسلامی به شدت از دوستی با رفقای جاهل و بی خرد نهی شده است.
از امام صادق (ع) روایت شده است که :
مَن لَم یَجتَنِب مُصاحَبَهَٔ الاَحمَقِ یُوشِکُ اَن یَتَخَلََّقَ بِاَخلاقِه .
کسی که از رفاقت و همنشینی با احمق پرهیز نکند، تحت تاثیر کارهای احمقانه وی واقع می شود و زود به اخلاق ناپسندش متخلق می گردد.
۳ حریص نبودن به دنیا
برخی به اشتباه چنین پنداشته اند که دنیا به کلی ناپسند و مذموم است. اما نخست باید دید منظور از دنیا چیست و چه بخشی از آن پسندیده و کدام قسمت آن مذموم است؟ و چرا؟
حقیقت امر این است که اگر منظور از دنیا ، این جهان مادی و به اصطلاح همین سرای طبیعت است؛ به تاکید باید گفت دنیا به خودی خود نه تنها بد نیست بلکه به فرموده پیامبر گرامی اسلام مزرعه آخرت است. دنیا بستر خوبی برای تحصیل کمال و رسیدن انسان به مقامات بلند انسانیت است.
اما آنچه در مذمت دنیا آمده ، در واقع درباره دنیایی است بی هدف و بی نتیجه ، و یا دنیایی که خودش هدف آدمی قرار گیرد .
لاخَیرَ فی دُنیا لا تَدَبُّرَ فیها .
دنیایی که در آن فکر و اندیشه نباشد و هدف والایی از آن تعقیب نشود ، خیری در آن نیست.
قرآن کریم می فرماید:
وَ مَا الحَیوهُٔ الدُّنیا اِلاّ مَتاعُ الغُروُر ( سوره آل عمران ، آیه ۱۸۵ )
مفهوم این سخن قرآنی این است که دنیا وسیله و ابزاری برای فریب کاری خود و دیگران است. از طرفی از آنجا که دوستی های شایسته به دنیا محدود نمی شود و ارزش و نتیجه نهایی دوستی برا ی مومنان در آخرت گرفته می شود لذا برادران مومن باید دوستانی را برای خود انتخاب کنند که حریص به دنیا نباشند.
روشن است کسانی که حریص به دنیا باشند و بالاترین آرزوی شان رسیدن به امور دنیوی باشد بالاخره در جایی که ادامه دوستی با منافع دنیوی آنها منافات داشته باشد از دوستی دست برداشته و ما را رها می کنند. اینان در طلب دنیا حد و مرزی نمی شناسند؛ همان گونه که در حدیث شریف آمده است:
مَنهُومانِ لا یَشبَعانِ طالِبُ عِلمٍ وََ طالِبُ دُنیا .
دو کس سیری ندارند: طالب علم ، و طالب دنیا.
بی اعتنایی به دنیا
توجه به دنیا چه در قالب کسب مقامات و مراتب و درجات عالیه ی دنیا و چه در شکل ثروت اندوزی و رفاه طلبی و دوستی زر و زیور بستگی به مراتب ایمان هر شخصی دارد. یعنی به هر انداره که انسان از ایمان بالاتری برخوردار باشد نسبت به جاه و مقام دنیا و زراندوزی بی اعتناتر و دنیا در چشم او حقیرتر خواهد بود و تنها در حد وظیفه و انجام مسئولیت به آن می پردازد.
انسان مومن گرچه از نعمت های خدادادی و مواهب الهی که از راه حلال به دست آمده باشد در حد ضرورت بهره برداری می کند و شکر آنها را نیز با استفاده درست از آنها به جا می آورد اما همواره در نظر او، ماوراء طبیعت و کسب معارف دینی و خودشناسی بزرگتر و ارزشمندتر از آن است که زخارف ( چیزهای بی ارزش ) دنیا توجه وی را از آن منحرف و به سوی خود جلب کند.
۴ اعتدال و میانه روی
آیا هرگز به این نکته فکر کرده اید که چرا میانه روی در زندگی ما کمتر به چشم می خورد؟ متاسفانه باید گفت که در قشر وسیعی از جامعه، خصوصاً در میان جوانان معمولاً احساسات و عواطف تعیین کننده ترین عامل در شکل گیری نحوه رفتار فرد هستند. بر همین اساس آنان در بسیاری از مسائل اجتماعی و از جمله در دوست یابی دستخوش احساسات شده و عواطف ، حاکم بر عقل آنان می گردد؛ در نتیجه از مرز اعتدال و میانه روی خارج شده و در دوستی دچار تفریط و افراط می شوند. اسلام توصیه می کند که در دوستی و رفاقت با دیگران نه آن چنان باشیم که همچون بیگانگان با یکدیگر رفتار کنیم و خود را نسبت به آداب و حقوق دوستی بی اعتنا نشان دهیم و نه آن چنان که تمام اسرار زندگی خود و خانواده خود را برای آنان نمایان کنیم بلکه می باید در دوستی ها از روش افراط و تفریط بپرهیزیم؛ چنان که پیامبر اسلام فرمود:
اَحبـِب حَبیبَکَ هَوناً ما عَسی اَن یَکُونَ بَغیضُکَ یَوماً ما وَ اَبغِض بَغیضَکَ هَوناً ما عَسی اَن یَکُونَ حَبیبَکَ یَوماً ما . دوست خود را در حد اعتدال دوست بدار چرا که ممکن است روزی دشمنت شود و نیز دشمنت را در همین حد دشمن بدار زیرا ممکن است روزی دوستت شود.
و امیرمومنان (ع) هم چنین فرمود: اگر خواستی پیوند برادری و رفاقت را ببری جای دوستی برایش باقی گذار که اگر روزی خواستی بازگردد و بار دیگر با تو دوست شود، بتواند چنین کند.
۵ آیینه بودن
یکی از ویژگی های دوستان با وفا و صمیمی آن است که در سلوک و معاشرت با یکدیگر آن چنان از نظر روحی به یکدیگر نزدیک هستند که حتی کمترین و ظریف ترین نکات مثبت و منفی وجود هر یک ، از دید طرف مقابل پنهان نمی ماند و در یک کلام همچون آیینه ای برای دوست خود می باشد. چه زیبا فرمود پیامبر خدا که :
اَلمُومِنُ مِرآهُٔ المُومِن
مومن آیینه برادر مومنش می باشد.
دوست واقعی ، صفات پسندیده دوست خود را به دیده قبول می نگرد و او را نسبت به آنها کاملاً تشویق می کند و با تدبیر خود او را یار و مددکار است تا روز به روز در آن خصلت های نیکو بهتر و موفق تر باشد و در مقابل اگر کوچکترین لغزش و خطایی در وجود دوست خود ببیند مثل آن است که این نقطه را در آیینه ای شفاف دیده باشد، بلافاصله آن را به وی تذکر می دهد و در صدد مخفی نمودن آن از دیگران و زدودن آن عیب بر می آید. امام صادق ( ع ) می فرماید:
اَحَبُّ الناسِ اِلَیَّ مَن اَهدی اِلَیَّ عُیُوبی
بهترین دوستان من کسانی هستند که عیوب مرا به من تذکر دهند.
و نیز حسن بن علی ( ع ) می فرماید:
مَن اَحَبَّکَ نَهاکَ وَمَن اَبغَضَکَ اَغراکَ
دوست واقعی تو کسی است که تو را از بدی ها باز دارد و دشمنت کسی است که تو را به بدی ها و شرارت تحریک کند.
یکی از دستورالعمل هایی که ارباب معرفت و اساتید اخلاق برای سالکان طریق الی الله صادر می کنند و آن را یکی از عناصر مهم سلوک می شمارند آن است که انسان رفیقی همراه و همفکر و هم سلوک داشته باشد که در مسیر حق یکدیگر را یاری کنند، عیوب همدیگر را ببینند و به هم تذکر دهند. زیرا انسان در بسیاری از مواقع از بعضی حرکات و سکنات خود غافل است و گاه سالهای طولانی می گذرد بدون آنکه به آن توجه کند. البته شایسته است که در چنین مواقعی طرف مقابل نیز در برابر اطلاع از عیب و خطای خود ، آن را به عنوان بهترین هدیه از دوست خود بپذیرید.
۶ ادب
ادب ، رفتاری است پسندیده که عقل ، انجام آن را مورد ستایش قرار می دهد. ادب نشانه عقل آدمی و علامت شخصیت هر فرد است. انسان هر اندازه مودب تر باشد، از شخصیت بالاتری برخوردار است چرا که گفته اند:
حُسنُ الاَدَبِ زِینهُٔ العَقل
مکتب انسان ساز اسلام به مسئله " ادب" اهمیت فراوانی داده و رمز موفقیت هر فرد، خانواده و جامعه را در آن می داند.
امام علی (ع) می فرماید:
اِنَّ رَسولَ اللهِ اَدَّبَهُ اللهُ وَ هُوَ ادَّبَنی وَ اُوَدِّبُ المُومِنینَ وَ اُورِثُ الاَدَبَ المُکَرَّمین
خداوند پیامبرش را مودب گرداند و او هم مرا، و من هم مومنان را مودب خواهم ساخت و روش زندگی و ادب انسانهای پاک و مقرب درگاه الهی را برای آنان به ارث خواهم گذاشت.
جامعه ای از سلامت اخلاقی و رشد و تعالی برخوردار است که جامعه ای مودب باشد و بهترین و مطمئن ترین راه برای رسیدن به گوهر ادب، قرار گرفتن در سایه پیروی از احکام نورانی اسلام و رهنمودهای ائمه هدی (ع) است و در این حدیث شریف که از اولین امام معصوم (ع) به ما رسیده است، آن حضرت یکی از وظائف خود را مودب ساختن مردم و جامعه دانسته است. جا دارد که مسئولان ، زمامداران امور و مراکز فرهنگی از این پیام نورانی امام علی (ع) درس بگیرند و ترویج و اشاعه ادب الهی را در جامعه از وظایف اصلی خود بدانند و حرمت ادب را گرامی دارند که پیامبر خدا فرمود : حرمت ادب را رعایت کن و به آن وفادار باش.
با عنایت به آنچه در شرایط دوستان از عقل و ایمان و صداقت و …. بیان کردیم، طبیعی است که دوستان شایسته باید از اخلاق حسنه و ادب بالایی برخوردار باشند. با رعایت ادب ، محبت میان دوستان افزایش یافته و به دنبال آثار مثبت فردی ، اثرات ارزشمندی نیز از خود در جامعه بر جای خواهد گذاشت.
مرحوم آیت الله بهاءالدینی در وصف ادب امام نسبت به دوستان چنین می گوید: امام خمینی در جلساتی که با دوستانش داشت همیشه دوستانش را جلو می انداخت و خودش به دنبال آنها می آمد. ایشان به این شیوه از دوستانش تجلیل می کرد. از خصوصیات امام این بود که وقتی با شاگردانش جلسه داشت، مسئله شاگرد و استادی در کار نبود. ایشان با شاگردان نشست و برخاست می کرد و حتی گاهی ریاست جلسه با یکی از شاگردان خودش بود. بزرگی روح امام تا این حد بود.
ویژگیهای یک دوست خوب
دوسـتـان خـوب یـک سری ویژگی دارند که آنها را از دیگران متمایز می کند و سبب میگردد دوستــان بیشتری در کنار خود داشته باشند بنابراین با تـغیـیـر رفـتـار خــود به جرگه اینگونه افراد بپیوندید:
۱- یـک دوسـت خـوب حرفهایی که بصورت محرمانه به وی زده شـده اسـت را نـزد خـود نـگـاه داشـتـه و رازدار شـمــا میباشد.
۲- وقت شناس بوده و در قرار ملاقاتها و یا میهمانیها قابل اطمینان بوده و سر موقع حضور می یابد.
۳- یک دوست خوب به موقعیت، موفقیت ها و یا دوستان دختـر و یـا پسـر جـدیـد شـــما حسادت نمی ورزد.
۴- یک دوست خوب هنگامی که دچار بیماری و کسالت میـگردید با شما تماس گرفته و حالتان را جویا می شود و به عیادت شما می آید.
۵- وی میداند که چه زمانی صحبت و چه زمانی سکوت نموده و تنها گوش دهد.
۶- هنگامی که حالتان مساعد نبوده و یا دل و دماغ کاری را ندارید و پکر میباشید وی از رفتار شما دلخور نمیشود.
۷- اگر شما به فضای بیشتری نیاز داشته باشید و یا می خـواهـید تنها باشید، آنها این رفتار شما را طردشدگی تلقی نکرده و از شما دلگیر نمیشوند.
۸- یـک دوست خــــوب حیوان خانگی شما، مادر زن بدخلق شما و کـودکـان پـر جـنـب و جوش شما را به خاطر شما تحمل خواهد کرد.
۹- وقتی نظر او را در مــورد مسئله ای جویا شوید با جان و دل و صادقانه نظرات و عقاید خودش را در اختیارتان قرار می دهـد و حتـی اگـر بـه نـصایـحش نـیز عـمل نکنید ناراحت نمیشود.
۱۰- وی با شما میخندد،گریه میکند و کارهای ماجراجویانه انجام میدهد اما به دیگران چیزی در مورد آنها نمیگوید.
۱۱- پیش از سر زدن به منزلتان، شما را مجبور نمیکند که خانه را تمیز و مرتب کنید.
۱۲- وی اجازه نمی دهـد کسـی پشت سر شما و در غیاب شما در مورد شما بدگویی کند و به دفاع از شما خواهد پرداخت.
۱۳- شما را به کارهای ماجراجویانه، رشد دهنده و پیشرفت در کار تشویق خواهد کرد.
۱۴- هنگامیکه خودروی شما دچار نقص فنی گردد شما را به مقصدتان خواهد رساند.
۱۵- روز تولدتان همیشه به یادش بـوده و اگر برنامـه خـاصـی بـرای آن روز تـــدارک ندیده باشید شما را به بیرون برده و یـا برایتان کیک سفارش میدهد.
۱۶- دوست خوب از شما انتظار ندارد که اتوماتیک وار با عقاید وی در خصوص مسایلی همچون سیاست،مسایل جنسی و مذهب موافق باشید و به عقاید شما حتی اگر برخلاف عقایدش باشد احترام میگزارد.
۱۷- هیچگاه شما را نزد دیگران خرد و تحقیر نـکرده بلکه همواره به شما احترام میگذارد و در حضور دیگران از شما تعریف می کند.
اگر دوستی را سراغ ندارید که با شما اینگونه رفتار کند شاید یک دلیـل آن ایـن باشد که شما نیز با آنان چنین رفتاری تا بحال نداشته اید.
دوست‏خوب یکى از سرمایه‏هاى بزرگ زندگى و از عوامل خوشبختى آدمى‏است و انسان در انس با دوست احساس مسرت مى‏کند و شادمانى و نشاط را در گرو همنشین با رفیق مى‏داند.
"رفیق شایسته‏"، براى جوان جایگاه خاص خویش را دارد و اهمیت‏آن به گونه‏اى است که در شکل دهى شخصیت او نقش بزرگى ایفا کرده، اولین احساسات واقعى نوع دوستى را در وى ایجاد مى‏کند.
جوان از یک سو به کشش طبیعى و خواهش دل، عاشق دوستى و رفاقت و در پی ایجاد عمیق‏ترین روابط دوستانه با یک یا چند نفر ازهمسالان خود است و از طرف دیگر بر اثر احساسات ناسنجیده و عدم ‏نگرش عقلانى ممکن است در دام رفاقت ‏با دوستان نادان و تبهکارافتد (1) ; از این رو خطر وجود دوستان بد و ناپاک، این نگرانى‏را در جوان ایجاد مى‏کند که "چگونه یک دوست‏خوب و یکدل راانتخاب کنم؟"
امام صادق(ع) رفقا را سه نوع مى‏داند:
1- کسى که مانند غذا به آن نیاز هست و آن "رفیق عاقل‏" است.
2- کسى که وجود او براى انسان به منزله بیمارى مزاحم و رنج‏آور است و آن "رفیق احمق‏" است.
3- کسى که وجودش به منزله داروى شفا بخش است و آن "رفیق روشن‏بین و اهل خرد" است. (2)
شیوه انتخاب دوست در نگاه پیشواى ششم، این گونه است:
"رفاقت، حدودى دارد، کسى که تمام آن حدود را دارانیست، کامل‏نیست، و آن کس که داراى هیچ یک از آن حدود نیست، اساسا دوست‏نیست.
"دوست آینه تمام نماى دوست‏" است و دو دوست مثل دو دست‏اند که‏آلایش یکدیگر را مى‏شویند و به فرموده امام صادق(ع): "کسى که ‏بیند دوستش روش ناپسندى دارد و او را بازنگرداند، با آنکه توان‏آن را دارد، به او خیانت کرده است." (4)
امام صادق(ع) ضمن تاکید فراوان به‏انتخاب دوست‏ خوب و پایدارى ‏در این دوستى، جوانان را از رفاقت ‏با نادان و احمق پرهیزمى‏دهد:
"کسى که از رفاقت‏با احمق پرهیز نکند، تحت تاثیر کارهاى‏احمقانه وى قرار مى‏گیرد و اخلاقش همانند اخلاق ناپسند اومى‏شود." (5)
در فرهنگ نورانى حدیثى ما، جوانان را از رفاقت ‏با "بدنامان‏" برحذر داشته، (6) آنان را به دورى از دوستان خائن و متجاوز وسخن چین ترغیب مى‏سازند، امام صادق(ع) مى‏فرماید:
"از سه طائفه مردم کناره‏گیرى کن و هرگز طرح دوستى و رفاقت ‏باآن مریز; خائن، ستمکار و سخن چین. زیرا کسى که براى تو به ‏دیگرى خیانت کند، روزى نیز به تو خیانت ‏خواهد کرد و کسى که ‏براى تو به دیگران ظلم و تجاوز کند، به تو نیز ظلم خواهد کرد وکسى که از دیگران نزد تو سخن چینى کند، علیه تو نیز نزد دیگران ‏نمامى خواهد نمود." (7)
راه و "رسم رفاقت‏" در ثبات و پایدارى دوستى موثر است، گوشه‏اى‏از شیوه آن را در کلام امام صادق(ع) مى‏نگریم:
"کمترین حق آن است که:
دوست‏ بدارى براى او چیزى که براى خود دوست مى‏دارى. کراهت داشته‏ باشى در حق او، از آن‏چه براى خود کراهت دارى. از خشم اوبپرهیزى، به دنبال رضا وخشنودى او باشى. با جان و مال و زبان ودست و پایت او را کمک کنى. مراقب و راهنماى او و آیینه اوباشى. سوگندش را قبول کنى، دعوتش را اجابت نمایى، هرگاه بیمارشد، به عیادتش بروى و هرگاه فهمیدى حاجتى دارد، قبل از این که‏بگوید، آن را انجام دهى، و وى را ناگزیر نکنى که انجام کار رااز تو درخواست کند…" (8)

نتایج:
بنابراین انسان خردمند در عین حال که با دوستان در کمال دوستی و گرمی و مهربانی است و آنان را همچون برادر خود دانسته و نسبت به تمامی حقوق و آداب دوستی پای بند است اما هرگز از مرز اعتدال خارج نمی شود و مسائل درونی ، شخصی و خانوادگی اسرار زندگی خود را نگه می دارد؛ و به قول " سعدی " "رازی که نهان خواهی ، با کس در میان منه گر چه دوست مخلص باشد، که آن دوست را نیز دوستان مخلص باشد".
امام صادق(ع) در حدیثی ویژگی های دوست خوب را بیان فرمود: هیچ کس را به دوستی مشناس تا او را در سه چیز بیازمایی. به خشمش بنگر که او را از حق به باطل گرایش می دهد یا نه؟ در درهم و دینار (هنگامی که به پول محتاج هستی از وی طلب کن) و هنگامی که با او مسافرت می کنی (انسان در سفر جوهره خود را نشان می دهد).
داشتم خُلق نیکو جلب کننده خوبی ها است، امیرمومنان (ع) فرمود:هر کسی که دارای اخلاق نیکو باشد، دوستانش بسیار می شوند و مردم با او اُنس و اُلفت می گیرند.
اگر کسی بخواهد مردم او را دوست داشته باشند، باید در هنگام برخورد با ایشان گشاده رو و با لبخند باشد تا در دل افراد از هر صنف نفوذ کند.

پیشنهادات:
1- ظاهر و باطن رفیق، نسبت‏به تو یکسان باشد.
2- زیبایى و آبروى تو را جمال خود بیند و نازیبایى تو را نازیبایى خود بداند.
3- دست‏یافتن به مال یا رسیدن به مقام، روش دوستانه او را نسبت ‏به تو تغییر ندهد.
4- در زمینه رفاقت، از آنچه در اختیار دارد، نسبت‏به تومضایقه ننماید.
5- تو را در مواقع گرفتارى و مصیبت ترک نگوید."
1 | Page