موزه ی شهدای استان تهران :
تاریخچه؛
موزه ی شهدای تهران در سال 1359 با هدف و انگیزه ی حفظ و اشاعه ی دستاوردهای معنوی فرهنگ ایثار و شهادت در قالب هنرهای تجسمی و در مکان دیگری شروع بکار نمود و آثار با ارزشی در زمینه ی خط، نقاشی، تذهیب و مینیاتور را در خود جای داد. علاوه بر آثار فوق، اسناد و آثار به جای مانده از شهیدان جمع آوری و تحت عنوان موزه ی شهدا در تاریخ پنجم مهر ماه 1375 توسط ریاست جمهور وقت به صورت رسمی افتتاح و فعالیت خود را آغاز نمود.
معرفی طبقه ی همکف:
* سالن شهدای ترور: سالن شهدای ترور سه دوره را شامل می شود؛
1 – شهدای قبل از دوران انقلاب اسلامی: به شهدایی اطلاق می شود که از قبل و صدر مشروطیت، مبارزه با رژیم ستمشاهی را آغاز نموده و به درجه ی رفیع شهادت نائل آمده اند مانند شهیدان رئیسعلی دلواری، شیخ فضل اله نوری، محمد خیابانی، میرزا کوچک خان جنگلی و شهید مدرس. آثار این عزیزان با یک سیر تاریخی در سالن مزبور به نمایش گذاشته شده است.
2- شهدای دوران اسلامی: شهدایی را شامل می شود که در جریان مبارزه با رژیم ستمشاهی و پیروزی انقلاب اسلامی به درجه رفیع شهادت نائل آمده اند که از این گروه نیز می توان به آثار شهدایی همچون آثار شهدای فدائیان اسلام، 15 خرداد 1342، شهدای 19 دی، شهدای 17 شهریور، شهدای 22 بهمن اشاره نمود از این شهیدان نیز در حد مقدرات و فضای موزه، آثاری جهت بازدیدکنندگان به نمایش گذاشته شده است.
3 – شهدای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی: در این بخش نیز آثار شهیدانی که به دست منافقین کوردل و سایر گروهک ها، ترور و به درجه رفیع شهادت نائل آمده اند اعم از شهدای محراب، شهدای دولت، شهدای 7 تیر، شهدای حرم رضوی، شهدای نماز جمعه و شهیدان هاشمی نژاد، صیاد شیرازی و لاجوردی و… به نمایش گذاشته شده است.
* سالن آثار فرماندهان شهدا؛ مختص سطوح مختلف فرماندهان شهید سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی می باشد. روش ارائه آثار به جهت محدودیت فضا و همچنین عدم امکان عرضه ی همزمان آثار کلیه ی فرماندهان شهید به صورت ادواری می باشد.
* ورودی مجموعه وگالری : پس از ورود به داخل ساختمان وعبور از نگهبانی برای رسیدن به مدیریت و دسترسی به پله های ارتباطی از سالنی که دارای بوم های نقاشی شده می باشد ، عبور می کنیم.
پلان طبقه ی همکف :
معرفی طبقه ی اول؛
* سالن آثار شهدای بین الملل : آثار موجود در این سالن مربوط به شهدای ایرانی خارج از مرزهای میهن اسلامی و همچنین شهدای خارجی که برای احیاء دین شریعت و استقلال میهن شان مبارزه و به درجه رفیع شهادت نائل آمدند. مانند شهدا افغانستان، پاکستان، فلسطین و لبنان.
همچنین در این سالن آثار شهدای اقلیتهای دینی مانند ارامنه، مسیحیان و زرتشتیان نیز به نمایش گذاشته شده است.
*آرشیو اسناد: مخزنی است جهت حفظ و نگهداری کلیه ی آثار و اسناد مکتوب جمع آوری شده اعم از وصیتنامه، دست نوشته، نامه های شخصی و تالیفات شهید . در واقع این مخزن پوشش دهنده ی بخش مهمی از آثار قابل ارائه در غرفه های گنجینه شاهد و ایثارگر می باشد، فلذا سعی شده اصول علمی و ایمنی نگهداری آثار رعایت شود.
*آرشیو هنری: در این آرشیو آثار هنری هنرمندان شاخص و برجسته پیرامون ایثار ، شهادت، شهیدان، جانبازان و آزادگان در زمینه های نقاشی، خوشنویسی، عکاسی، کولاژ، مینیاتور و سایر رشته های تجسمی خریداری و به روش علمی نگهداری می شود و اینک بیش از 700 اثر نفیس هنری در این آرشیو موجود می باشد که به مناسبتهای مختلف در نگارستان هنری (طبقه ی زیزمین) به صورت موضوعی به نمایش گذاشته می شود.
* آرشیو البسه: مخزنی است برای نگهداری آثار الیافی و البسه ای شهید اعم از لباس رزم ، لباس شخصی، چفیه و ….
اصول ایمنی و تخصصی به لحاظ محل نگهداری و همچنین دمای مورد نیاز نیز رعایت گردیده است.
* سایت کامپیوتری : یکی دیگر از فضاهای طبقه ی اول وجود سایت کامپیوتری می باشد که در پلان با نام نورگیر معرفی شده است که از این مکان هم برای کارهای کامپیوتری و اینترنتی و هم به عنوان نورگیر غیر مستقیم برای موزه استفاده شده است.
پلان طبقه ی اول :
معرفی طبقه ی دوم؛
*کتابخانه تخصصی ایثار و شهادت: این کتابخانه مشتمل بر مخزن و سالن مطالعه می باشد که در آن کتابهای متعلق به شهدایی که دارای اثر در موزه و همچنین کتابهایی که در خصوص آن شهدا تالیف گردیده می باشد و علاوه بر آن کتب مربوط به ایثار و شهادت جهت استفاده محققان، پژوهشگران و دانشجویان نیز در اختیار علاقمندان قرار می گیرد.
* فضای نمایشگاهی : این فضای نمایشگاهی؛ متعلق به آثاری از هنرمندان متعهد که با موضوعات جنگ و دفاع مقدس آثاری خلق کرده اند می باشد. در این فضا آثار حجمی و مجسمه های فلزی و انتزاعی و رئال و …. دیده می شود.همچنین این فضا قابلیت استفاده برای برگزاری نمایشگاهها با موضوعات مختلف را نیز دارا می باشد.
* نمایشگاه عکس : شامل عکسهایی از هنرمندان با موضوعات ایثار و شهادت و …. به صورت نمایشگاهی است.
*آرت ویدئو نما و نوا : سالنی کوچک برای دیدن فیلم و نماهایی از جنگ طراحی شده که بازدیدکنندگان گرامی بهتر بتوانند با مفهوم جنگ ارتباط برقرار کنند.
پلان طبقه ی دوم :
معرفی طبقه ی آخر؛
* کارگاه مرمت ؛ این کارگاه جهت ترمیم لباس رزم شهدایی که به دلیل آغشته بودن به خون؛ به مرور زمان، نسوج آن از هم گسسته گردیده و همچنین آن بخش از لباسهایی که به دلیل اصابت ترکش خمپاره و … آسیب دیده اند تاسیس و راه اندازی شده است.
کارگاه مرمت خود شامل؛ اتاق قرنطینه جهت نگهداری و تشخیص نوع آسیب و همچنین اتاق آزمایشگاه جهت تعیین نوع مواد شیمیایی مورد نیاز جهت مصرف و بررسی الیاف بافتها و ….و نهایتا اتاق مرمت برای ترمیم و بازسازی نسوج لباسهای آسیب دیده در نظر گرفته شده است.
پلان طبقه ی سوم :
معرفی طبقه ی زیرزمین شروع ؛
۱. گالری دانش آموزی:در این گالری که با فضای جبهه و جنگ به صورت سنگر طراحی شده با برنامه هایی از قبیل: بازی های رایانه ای، عکس یادگاری با شهیدان، مکالمات شهیدان و فرماندهان در شبهای عملیات با بی سیم، نمایش فیلم هایی از دوران دفاع مقدس به وِیژه از جوانان و نوجوانان، مسابقه دارت و تیراندازی، مسابقه نقاشی، وصایا و نامه های دانش آموزان شهید و …. آماده بازدید کودکان، نوجوانان و جوانان می باشد.
۲. نگارستان هنری؛ در فضایی به مساحت ۶۰۰ متر با نور پردازی و سیستم صوتی مناسب آماده برگزاری نمایشگاههای گروهی و انفرادی از آثار تجسمی هنرمندان ترجیحا با موضوعات و مفاهیم مربوط به ایثار و شهادت، شهیدان، جانبازان و آزادگان می باشد.
پلان زیر زمین :
" دعا کنیــد خداوند شهــــادت را نصیب شمــــا کند در غیر این صورت زمانــی فرا می رسد که جنــگ تمام می شود و رزمندگان امروز ســه دستــه می شوند .
1- دستــــه ای به مخالفت با گذشتــــه ی خود بر می خیــــزند و از گذشتــــه پشیمــــان می شــــوند .
2- دستــــه ای راه بی تفاوتــــی را بر می گزیننــــد و در زندگــــی مادی غــــرق می شــــوند .
3- دستــــه ای به گذشتــــه خود وفــــادار می ماننـــد و احســــاس مسئولیت می کننــــد و از شدت مصــــائب و غصــــه ها دق خواهنــــد کرد .
پس از خدا بخواهیــد که با وصــال شهــادت از عواقب زندگــی بعد از جنــگ در امان بمانیــد چون عاقبت دو دسته اول ختــم به خیــر نخواهــد شد و جزء دستــه ی ســوم مانــدن بسیــار سخت و دشــوار خواهـــد بود . " * ســردار شهیــد حمیــــد باکــــری*
9